Het Nieuw Industrieel Beleid Clusters: de Vlaamse valleien

Transcriptie

1 Het Nieuw Industrieel Beleid Clusters: de Vlaamse valleien Beleidsgericht onderzoek aan STORE Prof dr. Joep Konings 1

2 Naar een nieuw industriebeleid (NIB)? Transformatie van de Industrie Maatstaf van globale Groei/trends/potential transformatie High Potentials super stars Low Potentials Oude economie Maatstaf van Specialisatie: - Comparatieve voordelen - Key Enabling Technologies - Slimme Specialisatie 2

3 NIB: Twee hefbomen Key enabling technologies (Europa, Horizon 2020) - Micro- en nano-elektronica - Fotonica - Nanotechnologie - Geavanceerde materialen - Biotechnologie - Geavanceerde fabricagesystemen en processen Clusters - Triple / quadruble helix en lead actors - Rond gerelateerde technologieën - Locaal: kennis-spillovers tussen bedrijven onderling, en tussen bedrijven en kennisinstellingen 3

4 NIB vorm geven in Vlaanderen Slimme specialisatie - Toekomststrategie Vlaamse Regering gericht op innovatie & transformatie - In tegenstelling tot een klassiek industrieel beleid (top down picking winners ) wordt vertrokken vanuit lead actors voor het vormen van lead clusters (bottom up). Lead Actors leiden tot co-locatie & spillovers voor de supply chain in ruime zin. Een gericht clusterbeleid - Clusters op basis van Key Enabling Technologies (KET) - Regionale Clusters (locale spillovers, co-locatie) - Keuzeproblematiek: identificatie speerpuntclusters? 4

5 NIB: Meten is Weten Als clusters (triple helix/quadruple helix) de noodzakelijke ecosystemen/valley s zijn om de nieuwe industriële productie tot stand te brengen, dan is het nodig dat we daar meer kennis over verwerven in termen van niet alleen de technologische, maar ook economische relevantie en mogelijkheden. Uitdaging bestaat in het omschakelen van informatieverwerving die traditioneel sectormatig werd opgebouwd naar clusterinformatie die over sectoren heen gaat. Het in kaart brengen van clusters is relevant om de hefbomen te kunnen identificeren van economische groei en een gepast beleid erop af te stemmen. 5

6 Steunpunt Ondernemen en Regionale Economie - Heeft tot doel om mee vorm te geven aan dit NIB - Ontwikkelen verschillende tools : Conceptueel kader over industriële transformatie Regional Data Warehouse Beleidsevaluatie op basis van individuele bedrijfsgegevens en het opzetten van experimenten Meten is weten 6

7 Enkele Toepassingen 7

8 (i) Transformatie potentieel Vlaamse Industrie Maatstaf van globale Groei/trends/potential transformatie High Potentials super stars Low Potentials Oude economie Maatstaf van Specialisatie: - Comparatieve voordelen - Key Enabling Technologies - Slimme Specialisatie 8

9 Productiviteitsgroei (TFP), Transformatiepotentieel Vlaamse industrie High Potentials : ICT, Metaal, Machines,etc super stars : Chemie, Rubber & Kunststof, Voeding, etc & ,5 1 1,5 2 2,5 Werkelijke comparatieve voordelen,

10 Pharma Rubber Basis metalen Petro Pharma BE Pulp Hout Voeding Textiel Chemie Kantoor EWI Focus: Meten van de Transformatie - Nulmeting 26/09/2012

11 (ii) Economisch belang clusters: Flanders valley s Koepelorganisatie voor de life sciences sector in Vlaanderen Omvat 270+ leden: bedrijven met productie activiteit in Vlaanderen, academische onderzoeksinstellingen en verschaffers van kapitaal en diensten aan de life science community Cluster in smart electronic systems en embedded technology solutions Omvat 80 + leden: bedrijven, onderzoeksinstellingen en universiteiten Samenwerkingsverband tussen bedrijven in de fietssector en Flanders Drive als kennisinstelling met als doel het versnellen van product- en diensteninnovatie in de sector Omvat 5 bedrijven uit de fietsensector 11

12 Overstijgt traditionele economische sectoren FlandersBio: Speur- en ontwikkelingswerk op wetenschappelijk gebied (20.88%) Activiteiten van hoofdkantoren; adviesbureaus op het gebied van bedrijfsbeheer (12.09%) Groothandel en handelsbemiddeling, met uitzondering van de handel in motorvoertuigen en motorfietsen (10.44%) DSP Valley: Architecten en ingenieurs; technische testen en toetsen (41.46%) Ontwerpen en programmeren van computerprogramma's, computerconsultancy-activiteiten en aanverwante activiteiten (29.27%) Vervaardiging van informaticaproducten en van elektronische en optische producten (14.36%) 12

13 Vlaamse clusters: enkele inzichten Belang van kennisinstellingen FlandersBio 13

14 Vlaamse clusters: enkele inzichten Belang van kennisinstellingen FlandersBio Patenten 2% 33% Andere (non-profit, ziekenhuizen, individu) Kennisinstellingen 66% Bedrijven 14

15 Vlaamse clusters: enkele inzichten Belang van lead actors Top biotech regions ( ) 1 Tokyo-TO 1,791 2 North California 1,254 3 Île de France 1,111 4 Massachusetts 1,075 5 South California 1,026 6 Nordwestschweiz New York New Jersey Osaka-FU Rheinhessen-Pfalz Oberbayern Maryland Düsseldorf Karlsruhe Pennsylvania Ontario North Carolina Berlin VLAAMS GEWEST Texas

16 Vlaamse clusters: enkele inzichten Regionale concentratie > grotere regionale spreiding/ grensoverschrijdend als clusters in belang toenemen Flanders Bike Valley Flanders Bio DSP Valley Antwerpen Oost-Vlaanderen Vlaams Brabant West-Vlaanderen Limburg Brussel Wallonië Antwerpen Oost-Vlaanderen Vlaams Brabant West-Vlaanderen Limburg Brussel Wallonië Antwerpen Oost- Vlaanderen Vlaams Brabant West- Vlaanderen Limburg Brussel 16

17 Regionale clusters ook belangrijk 17

18 Vlaamse clusters: enkele inzichten Tewerkstelling en toegevoegde waarde creatie 1,4 Employment (FTE), 2000=1 1,2 1 0,8 0,6 0,4 FlandersBio (n=182) Manufacturing (n=26957) 0, Value added, 2000=1 1,4 1,2 1 0,8 0,6 0,4 0, FlandersBio (n=182) Manufacturing (n=26957) 18

19 Vlaamse clusters: enkele inzichten Tewerkstelling en toegevoegde waarde creatie 2,5 Employment (FTE), 2000=1 2 1,5 1 0,5 DSPValley (n=41) Manufacturing (n=26957) ,5 2 1,5 1 0,5 0 Value added, 2000= DSPValley (n=41) Manufacturing (n=26957) 19

20 Vlaamse clusters: enkele inzichten Tewerkstelling en toegevoegde waarde creatie 3 2,5 2 1,5 1 0, ,5 2 1,5 1 0,5 0 Employment (FTE), 2008= Value added, 2008= Flanders Bike Valley (n=5) Manufacturing (n=26957) Flanders Bike Valley (n=5) Manufacturing (n=26957) 20

21 Vlaamse clusters: enkele inzichten Tewerkstelling en toegevoegde waarde creatie Employment (FTE), 2000=1 1,4 1,2 1 0,8 0,6 0,4 0,2 0 1,4 1,2 1 0,8 0,6 0,4 0, Value added, 2000= FlandersBio (n=182) Non-manufacturing (n=264151) Manufacturing (n=26957) FlandersBio (n=182) Non-manufacturing (n=264151) Manufacturing (n=26957) 21

22 Vlaamse clusters: enkele inzichten Tewerkstelling en toegevoegde waarde creatie 2,5 2 1,5 1 0,5 0 Employment (FTE), 2000= DSPValley (n=41) Non-manufacturing (n=264151) Manufacturing (n=26957) 3 2,5 2 1,5 1 0,5 0 Value added, 2000= DSPValley (n=41) Non-manufacturing (n=264151) Manufacturing (n=26957) 22

23 Vlaamse clusters: enkele inzichten Tewerkstelling en toegevoegde waarde creatie Employment (FTE), 2008=1 3 2,5 2 1,5 1 0, ,5 2 1,5 1 0, Value added, 2008= Flanders Bike Valley (n=5) Non-manufacturing (n=264151) Manufacturing (n=26957) Flanders Bike Valley (n=5) Non-manufacturing (n=264151) Manufacturing (n=26957) 23

24 Vlaamse clusters: enkele inzichten Belang van industrie én dienstensectoren 100% Aandeel bedrijven (2012) 090% 080% 070% 060% 050% 040% Flanders Bio (n=182) DSP Valley (n=41) Flanders Bike Valley (n=5) 030% 020% 010% 000% manufacturing non-manufacturing other 24

25 Vlaamse clusters: enkele inzichten Belang van industrie én dienstensectoren (co-locatie) 080% 070% 060% Tewerkstellingsaandeel van bedrijven (2012) 050% 040% 030% 020% 010% 000% manufacturing non-manufacturing other Flanders Bio (n=182) DSP Valley (n=41) Flanders Bike Valley (n=5) 080% 070% 060% 050% 040% 030% 020% 010% 000% Toegevoegde waarde aandeel van bedrijven (2012) manufacturing non-manufacturing other 25

26 Conclusie: STORE geeft mee vorm aan het uittekenen van een NIB door: (i) (ii) Meten en documenteren van economische activiteit in Vlaanderen op basis van micro-gegevens van ondernemingen en sectoren. Fundamenteel onderzoek over de hefbomen van economische transformatie en groei. (iii) Vertalen van fundamentele inzichten in bruikbare beleidsinstrumenten (iv) Evalueren van beleid op basis van gedetailleerde micro-gegevens, dmv placebo experimentele designs (v) Ontwikkelen van nieuwe regionale indicatoren die relevant zijn voor een cluster beleid (Regional Datawarehouse) (vi) Nauwe samenwerking met ECOOM 26

27 Overzicht van aantal studies Meten en analyseren van clusters van economische activiteit De geografische clustering van industriële sectoren in Europa en Vlaanderen De geografische co-locatie van industriële en dienstensectoren in Vlaanderen Nieuwe ondernemingen in Vlaanderen. De impact van agglomeratie van economische activiteit op het aantal startups in de industrie Het transformatiepotentieel van de Vlaamse economie Sectoranalyse van de Vlaamse industrie De concurrentiepositie van de Vlaamse industrie. Een nationaal en internationaal perspectief Competitiviteit en exportperformantie van de Vlaamse economie Een internationale vergelijking Het transformatiepotentieel van de Vlaamse economie De competitieve evolutie van industrie en diensten

28 28