Key Enabling Technology (KET) Industriële Biotechnologie: een roadmap voor Vlaanderen. Samenvatting en conclusies, EWI focus, 13/04/2015

Transcriptie

1 Key Enabling Technology (KET) Industriële Biotechnologie: een roadmap voor Vlaanderen Samenvatting en conclusies, EWI focus, 13/04/2015

2 Oproep Vlaamse roadmapping voor KETs, IWT, juni 2013 Wat: één van de hoekstenen van het Europees innovatiebeleid en van Horizon 2020 Waarom: cruciaal voor de her-industrialisatie in Europa + bijdrage aan oplossingen voor de maatschappelijke uitdagingen Welke: micro- en nano-electronica, fotonica, nanotechnologie, industriële biotechnologie, geavanceerde materialen, geavanceerde fabricatiesystemen en processen Doelstelling: Ontwikkeling van eigen Vlaamse strategie op basis van onderbouwde strategische keuzes en de bepaling van prioriteiten voor Bepalen van Vlaamse inzet in Europese programma s Bijdragen tot een Vlaamse innovatie- en industrialisatie-strategie

3 CINBIOS cluster industriële biotechnologie en biogebaseerde economie Een gemeenschappelijk initiatief van: Financieel ondersteund door IWT en AO CINBIOS: een essentiële link tussen bedrijven uit verschillende industriële sectoren, en tussen bedrijven en onderzoeksinstituten Page 3

4 CINBIOS cluster industriële biotechnologie en biogebaseerde economie Industriële Biotechnologie omvat de toepassing van moderne biotechnologie voor de productie van chemische stoffen, materialen en energie. Zij steunt voornamelijk op twee grote pijlers, namelijk de biokatalyse (gebruik van enzymen om chemische reacties te katalyseren) en de fermentatietechnologie (gericht gebruik van nuttige micro-organismen in industriële processen).

5 «Value» of «Technology» Roadmapping proces Vanuit Markt (drivers, trends) Mogelijke Technologie-oplossingen geen Technology Push Grotendeels gebaseerd op input van experten tijdens interactieve activiteiten geen Studie Referentie studies Haalbaarheidsstudie Industriële Biotechnologie, 2007 Haalbaarheidsstudie FISCH, 2009 EWI studie: Duurzaam gebruik van en waardecreatie uit hernieuwbare grondstoffen voor de biogebaseerde industriële productie zoals biomaterialen en groene chemicaliën in Vlaanderen; Opties en aanbevelingen voor een geïntegreerd economisch en innovatiebeleid, in coherentie met andere beleidsdomeinen en EU regio s; Oktober 2012 FISCH roadmap Hernieuwbare chemicaliën KET Industrial Biotechnology, Working Group Report, June 2011 The Knowledge Based Bio-Economy (KBBE) in Europe: Achievements and challenges, September 2010 Joint European Biorefinery Vision for 2030 en European Biorefinery Joint Strategic Research Roadmap for 2020 (Star Colibri) European Commission staff working document (2012). Innovating for Sustainable Growth: A Bioeconomy for Europe. OECD (2011). Future prospects of industrial biotechnology.

6 «Value» of «Technology» Roadmapping proces Markt Business / Market time Waardeketen Product / Service Technologie Technology

7 «Value» of «Technology» Roadmapping proces Groepsinterviews Individuele interviews Brede bevraging Business / Market Product / Service time Grote workshop Technology Studie en aftoetsing

8 «Value» of «Technology» Roadmapping proces Voorstudie door CleverConsult (afbakening domein, trends & drivers, elementen SWOT, Europees speelveld) Groepsinterviews per marktsegment Bulk-chemicaliën en Bio-brandstoffen (6) Fijn-chemicaliën (inclusief nutraceuticals, food/feed additives, farma-productie, ) (7) Agro- en Voedingsproducten (7) Bioplastics, vezels en biomaterialen (7) Individuele interviews (5) Brede online bevraging (120, 50% bedrijven en 30% KI s) Workshop (50, 50% bedrijven en 25% KI s) Desktop literatuurstudie Review door experten

9 Conclusies STERKTES Een aanzienlijke specialisatie voor Industriële Biotechnologie Patentanalyse in samenwerking met ECOOM op basis van patent-klassen relevant voor het domein van de IB Belangrijke onderzoekscompetenties in alle relevante technologiedomeinen Sterk op vlak van industrie en logistiek Belangrijke chemische industrie Havens van Gent en Antwerpen Toenemende vraag naar verduurzaming, zowel van producten als van processen

10 Conclusies 4 KANSRIJKE WAARDEKETENS VOOR VLAANDEREN 2 KANSRIJKE WAARDEKETENS OP KORTE TOT MIDDELLANGE TERMIJN Productie van fijnchemicaliën uit suikers, zetmeel en andere hernieuwbare grondstoffen Eén van de belangrijkste toepassingsdomeinen van IB Negatieve factoren zoals prijsconcurrentie, moeilijke toegang tot grondstoffen en investeringskost spelen minder dan voor bulkchemie Kansen voor nieuwe functionaliteiten en nieuwe markttoepassingen Het gebruik van tweede generatie suikers als grondstof Aantal technologieën beschikbaar op pilootschaal, maar logistiek, infrastructuur en economische haalbaarheid blijven belangrijke uitdagingen VISIONS project

11 Conclusies 4 KANSRIJKE WAARDEKETENS VOOR VLAANDEREN 2 KANSRIJKE WAARDEKETENS OP MIDDELLANGE TOT LANGE TERMIJN Ligninerijke grondstoffen voor hoogwaardige materialen en chemicaliën Theoretisch enorme hoeveelheden ligninerijke grondstoffen beschikbaar Groot en divers potentieel aan toepassingen Waardeketen dient nog volledig uitgebouwd te worden op basis van nieuwe technologische ontwikkelingen Conversie van (afval)-gas in chemicaliën Theoretisch enorme hoeveelheden grondstoffen beschikbaar Uitbouw logistiek en opzuivering nodig Conversietechnologieën dienen nog grotendeels ontwikkeld te worden Groot en divers potentieel aan toepassingen

12 Horizontale technologiedomeinen Nieuwe (milde) ontsluitingstechnologieën Houden rekening met de verwaarding van alle componenten (bioraffinageconcept) Zo breed mogelijke waaier van producten Logistiek van de grondstof Haalbaarheid van 2 de generatie grondstoffen in belangrijke mate bepaald door logistieke kost Locaties waar de grondstof in hoge concentratie aanwezig is of kan aangevoerd worden Economische haalbaarheid van de mobilisatie Meer interdisciplinaire samenwerking nodig

13 Lopende acties en initiatieven Bio-aromaten geselecteerd als strategisch initiatief binnen FISCH en BIG-C Pre-proposel Interreg VL-NL Bio-HArT Bio-aromaten-fabriek ingediend Pilootinstallatie voor de fermentatie van syngas Bio Base Europe Pilot Plant Sectoroverschrijdend onderzoek naar potentieel van korrelmaïsstro Ingediend als VIS-traject bij IWT Bottom-up initiatieven die op relatief korte termijn een belangrijke stimulans kunnen vormen voor de verdere uitbouw van de geïdentificeerde waardeketens Ondersteuning vanuit het Vlaamse beleid voor deze initiatieven + voor het creëren van de noodzakelijke enabling randvoorwaarden

14 Noodzakelijke enabling randvoorwaarden Een duidelijke langetermijnvisie voor de transitie naar een duurzame biogebaseerde economie Coherent beleid over de verschillende beleidsdomeinen (onderzoek & innovatie, landbouw, energie, leefmilieu, ) Een gelijk speelveld voor de verschillende toepassingsdomeinen van biogebaseerde grondstoffen Energiebeleid versus resource efficiency beleid Bio-economie als slimme specialisatie Investeringen van EIB en EFRO zouden makkelijker moeten worden Een coherent en transparant steunkader voor de hele innovatieketen Vraaggedreven strategisch basisonderzoek Demonstratie - en pilootprojecten

15 Noodzakelijke enabling randvoorwaarden Bevorderen van transnationale en transregionale samenwerking Analyse complementaire sterktes met andere clusters Aanpassen subsidiekanalen en ondersteunen initiatieven Ondersteunen van een gedragen kennisplatform en centraal aanspreekpunt Rekening houdend met eigenheid van de cluster: hoog kennisniveau, verhoogde kennisdiffusie, sectoroverschrijdend karakter Vertrekkend vanuit expertise en netwerk CINBIOS

16

17 Lessons learned Roadmapping proces als dusdanig zeer waardevol voor clusterwerking Spanningsveld tussen methodologie Value roadmapping en de opdracht vertrekkende vanuit een Technologie Patentanalyse ECOOM niet evident, maar waardevol; interactie noodzakelijk Gelijkaardige economische analyse ontbreekt; zou ook waardevol zijn Beschikbare tijd en budget ruimschoots ontoereikend voor beoogde doelstellingen (zeer grote in kind bijdrage van de drie organisaties)

18 Ten Slotte Deze roadmap oefening werd uitgevoerd op vraag van de Vlaamse Overheid met als doelstelling de noodzakelijke data aan te leveren ter ondersteuning en onderbouwing van een nieuwe innovatie- en industrialisatie-strategie voor de Vlaamse economie. Deze studie verzamelde input van meer dan 150 stakeholders uit de industrie, kennisinstellingen en de Vlaamse administraties. Uit de studie blijkt dat Vlaanderen een aantal duidelijke troeven heeft om in de bio gebaseerde economie een rol van betekenis te spelen. Er is ook een duidelijke interesse en wil van het Vlaamse bedrijfsleven om hier aan mee te werken en te investeren. Het is evenwel aan de Vlaamse Overheid om de conclusies en aanbevelingen uit deze studie ter harte te nemen en te vertalen in concrete beleidsmaatregelen.

19 KET-IB contact details Tine Schaerlaekens, Program manager, FISCH Sofie Dobbelaere, Managing Director, Ghent Bio-Economy Valley Willem Dhooge, Project manager Industrial Biotechnology, FlandersBio Page 19