Moeder(s,)melk en ethiek

Transcriptie

1 Moeder(s,)melk en ethiek

2 Uitgangspunt Moedermelk is een waardevolle energiebron (Jelliffe & Jelliffe,1977) - voedingswaarde - contraceptieve waarde - economische waarde Meest adequate voeding voor zuigelingen Kan bijdragen tot het verzekeren van gezonde voeding voor meer mensen

3 Voordelen moeder-kindgemeenschap Weinig kosten Snellere involutie BM Minder kans op nabloeden Minder kans op borstca Minder kans op osteoporose Minder infecties oor, urinewegen SIDS, astma, diabetes, Pijnstillend vb. hielprik Minder kosten gezondheidszorg Geboortespreiding

4 WHO richtlijnen zuigelingenvoeding Starten met borstvoeding binnen het uur na de geboorte Exclusief borstvoeden gedurende 6 maand Voeden op verzoek (dag én nacht) Geen flessen, tepelhoedjes of fopspeen Wordt beschouwd als aangeleerd

5

6 Biologische gegevens Natuurlijke speenleeftijd tussen 2,8 jaar en 4,2 jaar (Dettwyler,1999) Melk varieert naar gelang de soort (species-specifiek) meer proteïnen en vetten: langere tussentijd Meer koolhydraten, minder vetten: meer voedingen/24 uur

7 Prolactine en oxytocine

8

9

10 Natuurlijke speenleeftijd

11 Literatuurstudie Zoektermen: ethics, breastfeeding, lactation, human lactation, global health ethics, food ethics, feminism, deontology, milk, infant feeding, philosophy, WHO, Nestlé boycott,... In Medline, Pubmed,Web of Science, Google Scholar, EBSCO, JSTOR, Elin, Verkennen van ethische problemen in de literatuur

12 Literatuuroverzicht Kan borstvoeding een moreel probleem zijn? ( 84) De ontwikkeling van de WHO code voor ethische marketing van zuigelingenvoeding (- 1981) Deontologie van lactatiekundigen (IBLCE s) HIV-overdracht via moedermelk Cross-nursing, donormelkbanken, adoptie-ouders,.. Picture: Sepp Boghaert

13 Ethiek en menselijke lactatie Menselijke melk als energiebron Impact op de gezondheid van vrouwen en kinderen Borstvoeding en goed ouderschap Economische waarde van moedermelk Impact op geboortespreiding en bevolkingsgroei Invloed op klimaatsverandering Armoede en natuurrampen HIV en contaminanten in moedermelk

14 Ethische problemen Lactatie en research bias Borstvoeding en feminisme Borstvoeding en mensenrechten Menselijke lactatie en kinderrechten Borstvoeden en publieke/private ruimte Borstvoeden en seksualiteit

15 Borstvoeding als moreel probleem Jaren 80: Can breastfeeding be a moral issue? Discussie tussen priester en conservatieve katholieken Borstvoeding stoppen na 6 maand sneller zwanger Beschouwen borstvoeding als vorm van natuurlijke familieplanning Kippley: exclusief voeden op verzoek en zo geboortes spreiden

16

17 Menselijke melk als energiebron Jelliffe and Jelliffe Commerciogenic malnutrition picture: Greet De Ceukelaire

18 Het ontstaan van de WHO-code Nieuwe markten voor multinationals:onethische praktijken, milk nurses Nestlé-boycott 1981: WHO-code 1992: Baby Friendly Hospital Initiative Ethische marketing als model voor de farmaceutische industrie, tabaksindustrie, Grassroots-movements, NGO s en industrie werken samen

19

20

21 WHO-CODE Breastfeeding movement only advocacy movement who has succesfully got an international code that addresses the inappropriate marketing of a consumer product (Van Esterik, 2002:272) Volledige geïnformeerde keuze Baby Friendly Hospital Initiative Voorbeeld binnen business ethics

22 WHO-code Veel inspanning Te veel code op papier, weinig politieke wil Veel overtredingen Geen dwingend kader, geen wetgeving Is ethische marketing van zuigelingvoeding mogelijk? Eerder pro-borstvoeding dan strikte wetgeving

23 Betekenis Strijd tegen multinationals Kruistocht voor het verbeteren van de gezondheid van vrouwen en kinderen Moreel bewustzijn rond honger in de wereld versterken

24 Optimisten versus pessimisten Optimisten: samenwerking tussen industrie en WHO om de gezondheid te verbeteren Pessimisten: gevaarlijk precedent voor internationale regulatie

25 The breastmilk brand (Coutsoudis e.a, 2009) Promotie van het overleven van kinderen Duidelijke gevaar van slechte zuigelingenvoeding Promotie en ondersteuning van borstvoeding voor de meeste vrouwen Millenniumdoelstellingen MDG1: extreme armoede en honger uit de wereld helpen. Borstvoeding= hoge kwaliteit zuigelingenvoeding

26 Millenniumdoelstellingen Gelijkheid tussen man en vrouw en het versterken van vrouwen Verbeteren van de gezondheid van moeders Bestrijden van hiv/aids, malaria, e.a Ecologische duurzaamheid verzekeren Partnership voor ontwikkeling: bewustzijn en toepassen van borstvoeding op lokaal, nationaal en internationale schaal

27 Borstvoeding in natuurrampen en noodsituaties Conflicten/oorlog Tsunami Aardbevingen Pandemie

28 Noodsituaties Jelliffe & Jelliffe 1978 moeders drinkbaar water - Kennis en promotie door hulpverleners - Onmiddellijke start - Grip op hun leven - Slecht gebruik van infant formula

29 Baseline for World Breastfeeding Week 2009 In Emergencies, Breastfeeding is a Lifeline In stressituaties: hormonen bij borstvoeding verminderen stress (oxytocine) Slecht gevoede moeders: voedsel voorzien voor zogende moeders Baby s met diarree: moedermelk Minnen en cross-nursing Mogelijkheid tot relactatie

30 ARMOEDE Beschermt borstvoeding (Beasley, 2007) In industrielanden: algemeen aanvaard Bedreigt borstvoeding (Morrow, 1996) Rechtstreeks: geldtekort vrouwen sneller aan het werk Onrechtstreeks: migratie naar de stad vrouwen krijgen het economisch harder te verduren sneller kunstvoeding

31 Armoede en keuze van zuigelingenvoeding Omstandigheden en structurele factoren Beïnvloeden keuze Niet altijd een echte vrije keuze Doel: sociale en economische omstandigheden die een vrije keuze mogelijk maken

32 HIV-overdracht en moedermelk Infant formula AFASS Acceptable Feasible Affordable Sustainable Safe SOCIAL STIGMA

33 HIV-overdracht versus diarree Mixed feeding Exclusief borstvoeden en stoppen indien mogelijk Triple Antiretroviral medication (Kesho Bora study 2009) Stop borstvoeding indien infant formula AFASS Nieuwe WHO richtlijnen sinds december 2009 Weeskinderen?? Complex moreel probleem

34 Voedselveiligheid Poedermelk wordt wereldwijd gebruikt Veilig beschouwd (Pagotto & Farber 2009) Strenge richtlijnen hygiëne!! Melamine schandaal in China in 2008 Chronobacter (enterobacter) sakazakii tussen 1958-heden In België in 2002: 7 dagen oude baby, 2004

35 Geboortespreiding - Bellagio Consensus Statement grote cyclus : menstruatie- zwangerschap- lactatie - LAM-method (Peterson,2000) - Effectieve methode - Educatie nodig Picture:G.De Ceukelaire

36 Economische waarde Weinig onderzoek 346 liter/kind/ over 2 jaar (Gupta, 1993)(Mulford, 2008) Economie en waarde: Output: moedermelk+ zorgtijd Kostenbesparing: gezondheid, poedermelk Input: tijd, energie, informatie/support

37

38 Melk, moederschap en seksualiteit Weinig onderzoek i.v.m dit onderwerp Seksuele frequentie en comfort Niet het verlangen Veel vrouwen hebben vragen -> seksuele verlangen -> seksuele activiteit Seksuele ontwikkeling:intiem contact

39 Oxytocine Oxytocin release Neurohormonal similarities (Newton 1974,1992) Coïtus Baring Lactatie Sensory perceptions Emotional reactions

40 Parallellen orgasme en lactatie Contracties van de uterus Erectiele tepel Vasodilatatie Verhoogde temperatuur - Hormonaal geïnduceerd

41 Kinsey rapport (1953) Geen vermelding van effect Borstvoeding Zwangerschap Op vrouwelijke seksualiteit

42 Masters and Johnson (1966) Voedende vrouwen versus niet-voedende vrouwen more libidinous (24/111 vrouwen) Zuigen van de tepel als seksueel stimulerend Westers model van seksuele anatomie Yalom

43 Alder & Bancroft (1983) Verminderde seksuele activiteit postpartum Nachtvoedingen - latere coïtus Huwelijks- en seksuele problemen postpartum

44 Penny and Stanway (1978) Let your husband play with your breast as he did before. He can even drink your milk if he wants to: he won t be robbing the baby of anything. Should you feel sexually aroused by breastfeeding, this can be pleasant for your partner too. (p.220)

45 Karen Carter case 1991 Denise Perrigo Dochter van 2 jaar Politie Voogdij Tepel-hand contact

46 Lactation porn en ANR Lactation porn Adult nursing relationship Twee volwassenen Geïnduceerde lactatie Natuurlijk vervolg Scheiden van lactatie en moederschap

47 Borstvoeding en seksueel misbruik Slachtoffers moeilijke momenten Herinneringen Begrip en ondersteuning Borstvoeding als keuze Baby s aan de borst dwingen

48 Zwangerschap-en-seks taboe Angst om foetus te verwonden Meeste culturen staan seks tijdens de zwangerschap toe (< 6 maand) Enkel verboden in culturen waar polygynie Enkel verboden in culturen waar polygynie is toegestaan

49 Culturele gebruiken postpartum Natural spacing Borstvoeding stelt ovulatie uit (6-22 maand) (Riordan, 1980) Verbod op coïtus tijdens lactatie: lactatietaboe Nipplegate en voeden in publiek

50

51

52

53

54 Hey facebook Breastfeeding is not obscene

55 Borstvoeding en research bias Literatuur is biased (Knaak, 2006) Gebaseerd op ontwikkelingslanden Overschatting van de gevolgen van het niet- krijgen van bv Onderschatten de meerwaarde van het krijgen van bv Risico op geïdealiseerde visies op moederschap

56 LACTIVISTS

57 Borstvoeding en rechten Vergelijking met ademen (Latham,1997) Rechten van kinderen Full informed choice (Labbok, 2008) Recht op de meest adequate voeding Recht van het koppel moeder-kind (Kent, 2001,2006)

58 Moeder- en ouderschap Mythe van geïdealiseerd moederschap Goede moeder - natuurlijk zwanger - geniet van de zwangerschap - bevallen zonder verdoving - met uitgebreid bevallingsplan - 6 maand exclusief borstvoeden (Kukla,2008)

59 Westerse blanke middenklasse Borstvoeding vooral voor deze klasse Werkende zwarte vrouwen Gecommercialiseerd en gemedicaliseerd ouderschap Lactatiekundigen/ moeders Internationaal examen, peer-reviewed journal, (Avishai, 2007) Nieuwe standaard: borstvoeding moet! (Badinter,2010)

60 Borstvoeding en donormelk 1909: eerste melkbank in Wenen Tot jaren 70 gebruikelijk Geleidelijk afgeschaft: poedermelk Hiv/Aids nieuwe start Prematuren met laag geboortegewicht < 1500 gr - Zieke neonaten - Allergisch voor poedermelk

61 Prematuren VLBW < 1500 gr Borstvoeding eerste keuze Gekolfde moedermelk Donormelk Verwerkte moedermelk in afgeleide produkten Poedermelk

62 Donormelk Viruscontrole en -behandeling fingerprinting voor matchen donorontvanger Verminderde kans op risico op infecties en NEC bij kunstvoeding (Schanler et al. Ped.103:1150) (Lucas & Cole, Lancet 1990)

63 Bij premature zuigelingen= medisch product i.p.v voeding Duur en beperkt in voorraad Research donor milk bank

64 Recrutering van donoren Kraamvrouwen Melkoverschot Lekkende borst Na overlijden baby rouwproces

65 Minnen en cross-nursing Cross-nursing Minnen: In literatuur sinds 1700 v.o.t 17 de /18 de eeuw:in chique kringen Eind 19 de eeuw: eerste kunstvoeding

66 Borstvoeding en feminisme Borstvoeding door een feministische lens: vaak problematisch Focus op andere aspecten: contraceptie, abortus, Pas recent aandacht voor borstvoeding in (para)medische opleidingen Borstvoeding staat in de weg voor de bevrijding van vrouwen (versus fles)

67 Feminisme Werk buitenhuis wordt moeilijk verborgen Praktijk van het borstvoeden als een recht waarvoor activisten strijden Meer dan alleen een zaak van vrouwen

68

69 Borsten Spanning tussen moederlijke en seksuele borst Meer voedende borsten in publiek?

70

71 (Diamond, 1995) (Giles, 2003) Mannelijke lactatie

72