Want duurzaamheid is wat we leveren. Duurzaamheidsverslag

Transcriptie

1 Duurzaamheidsverslag Want duurzaamheid is wat we leveren Ondanks de turbulente economische tijden is onze focus op duurzaamheid onverminderd krachtig geweest. Juist de nieuwe economische orde die door de crisis gaat ontstaan, heeft ons nog meer overtuigd van het feit dat onze geïntegreerde aanpak op duurzaamheid en het productenpakket voor klanten meer waarde heeft gekregen. Duurzaamheid is wat we leveren; we maken duurzaamheid mogelijk bij onze klanten. Als grondstoffen- en energieleverancier kunnen we een belangrijke bijdrage leveren aan het tegengaan van de grondstoffenschaarste en de opwarming van de aarde. Door te recyclen en samen met onze klanten te voorkomen dat iets afval wordt, kunnen natuurlijke grondstoffen in het milieu blijven. En recycling leidt in vrijwel alle gevallen tot CO 2 -reductie. We willen niet alleen de footprint van onze klanten verbeteren, maar ook onze eigen footprint. Afgelopen jaar hebben we een verbintenis met betrekking tot Veiligheid, Gezondheid, Milieu en Kwaliteit opgesteld. Zo willen wij aan al onze stakeholders duidelijk maken dat respect voor mens en milieu centraal staat in onze bedrijfsvoering. Daarnaast hebben we een structuur opgezet om het Cradle to Cradle-principe verder te verankeren in onze organisatie en hebben we ons nadrukkelijk ingezet om onze CO 2 -emissies te verminderen. Duurzaamheidsverslag Afval bestaat niet. Dat is het credo van Van Gansewinkel Groep. We zien afval niet als restproduct, maar als een waardevol begin van een nieuwe cyclus. In een wereld waarin grondstoffen schaars zijn en waar we verstandig met grondstoffen om moeten gaan, streven wij er samen met onze klanten naar zo veel mogelijk afvalstoffen geschikt te maken voor nuttig hergebruik. Daarmee is de kern van onze business letterlijk het werken voor en aan een duurzame samenleving. Dat doen we al meer dan 45 jaar. Zo kan afval een tweede leven krijgen en worden benut voor nieuwe grondstoffen en energie. Van Gansewinkel Groep streeft naar een GRI A+ status in Die ambitie vereist dat we als organisatie verdere stappen zetten in verslaglegging over duurzaamheid. Daarnaast zullen we onze duurzaamheidprestaties koppelen aan het beloningenbeleid. Voor de leden van de raad van bestuur geldt dat in 2010 al, daarna zal het breder in de organisatie worden toegepast. Duurzaamheid vormt zo steeds meer een geïntegreerd onderdeel van onze bedrijfsvoering. In dit gedeelte van het jaarverslag zetten we onze visie, onze ambities, het beleid en de resultaten op het gebied van duurzame ontwikkeling uiteen. Dit gedeelte is bewust geïntegreerd in het (financiële) jaarverslag. Want duurzaamheid is wat we leveren. Ruud Sondag, CEO Van Gansewinkel Groep 60 / jaarbeeld 09 61

2 Duurzaamheidsverslag Visie en beleid Afval bestaat niet Afgelopen jaar heeft ons nog nadrukkelijker doen beseffen dat Afval bestaat niet dé koers voor Van Gansewinkel Groep is kenmerkte zich onder andere door een overcapaciteit op de verbrandingsmarkt, een achterblijvend aanbod aan brandbaar afval en het vooruitzicht op lagere tarieven voor de komende jaren. In het totaal aan be- en verwerkingsmogelijkheden van afval is het relatieve belang van verbranding afgenomen. Onze strategie is gericht op het verder optimaliseren van recycling. Het invullen van de structurele vraag naar grondstoffen en energie, zal naar onze overtuiging kracht en groei geven aan onze organisatie. Afval bestaat niet, daar zetten wij op in. Het verder ontwikkelen van onze kennis van productieprocessen, materialen en het voorkomen van het ontstaan van afval is echt de richting waar we onze toekomst in zien. Cradle to Cradle: afval is voedsel Cradle to Cradle gaat ervan uit dat producten zo samengesteld worden, dat ze na hun levenscyclus herbruikbaar zijn of afbreekbaar tot grondstoffen voor nieuwe, gelijkwaardige of hoogwaardigere producten. Dit leidt tot oneindige kringlopen van producten, zonder dat daarbij afval ontstaat in de betekenis van nutteloos overblijfsel. Afval vormt immers de waardevolle grondstof voor nieuwe processen: afval is voedsel. De positieve agenda die uitgaat van kansen en ontwikkelingen sluit aan bij onze manier van ondernemen. CO 2 en afval Slimme recycling van restproducten tot nieuwe grondstoffen leidt praktisch altijd tot CO 2 -reductie. Het terugwinnen van materialen als glas en plastic kost in veel gevallen minder energie dan het verbranden ervan en het opnieuw winnen en bewerken van primaire grondstoffen. Daarnaast leidt afvalscheiding vaak tot kostenreductie; waardevolle grondstoffen blijven immers behouden. Cradle to Cradle en CO 2 Het verminderen van het gebruik van primaire grondstoffen bij onze klanten en partners zien wij als onze belangrijkste bijdrage aan een duurzame samenleving. Dit sluit aan bij de strategie van Van Gansewinkel Groep om zich te onderscheiden van de concurrentie door een verregaande samenwerking met klanten en leveranciers. Alleen door verregaande kennis van elkaars processen is het mogelijk om daadwerkelijk een gesloten kringloop te ontwikkelen en te optimaliseren. Door te voorkomen dat iets afval wordt, pakken we de grondstoffenschaarste én het CO 2 -probleem aan. Daarnaast willen we de CO 2 -impact van onze eigen activiteiten verminderen, met name via initiatieven op het vlak van transport en onze afvalenergieinstallaties. Drie E s: Ecology, Economy, Equity Cradle to Cradle gaat uit van de driehoek Ecology, Economy, Equity. Veel organisaties en bedrijven hebben de drie P s (People, Planet, Profit) geadopteerd als richtlijn voor maatschappelijk verantwoord ondernemen. Omdat Van Gansewinkel Groep de Cradle to Cradlefilosofie aanhangt, hebben wij nadrukkelijk voor de drie E-benadering gekozen omdat deze aanpak het dichtst bij Cradle to Cradle staat. Wij zijn ervan overtuigd dat duurzaamheid alleen succesvol kan zijn als er een duidelijke balans is tussen de drie E s: Ecology, Economy, Equity. Verslaggeving over duurzaamheid Van Gansewinkel Groep houdt de G3 Richtlijnen van het Global Reporting Initiative aan voor haar duurzaamheidsverslaggeving. Van Gansewinkel Groep hecht aan de betrouwbaarheid en volledigheid van dit verslag richting haar stakeholders. Naast interne controle en validatie wordt daarom een verificatie door PricewaterhouseCoopers uitgevoerd. Deze verificatie is volgens de principes van limited assurance en volgt de richtlijnen van COS3410: assurance-opdrachten in zake maatschappelijke verslagen. In 2008 is de ambitie om een B+ status op de G3 Richtlijnen te halen, waargemaakt. Tegelijkertijd is de ambitie voor 2010 uitgesproken om de A+ status te gaan behalen. Dit stelt eisen aan ons interne rapportage- en auditproces. We hebben hier het afgelopen jaar een verbeterslag in gemaakt door een coördinator aan te stellen die onder andere verantwoordelijk is voor het stroomlijnen van interne rapportageprocessen en het opzetten van een reporting manual met eenduidige definities van begrippen en meetmethoden. Onze duurzaamheidsdoelstellingen worden steeds meer integraal in de jaarplannencyclus opgenomen. Zo vormen zij de leidraad die onze duurzame ontwikkeling ondersteunt. Ambitie is om periodiek op groepsniveau te rapporteren over de voortgang bij het verwezenlijken van de doelstellingen en de koppeling te maken tussen de duurzaamheidsdoelstellingen en het beloningen- en bonusbeleid. Zie ook strategie en missie Van Gansewinkel Groep op pagina 20 en 22. Organisatie van duurzame ontwikkeling Na twee jaar van ontdekken, proberen en eerste successen zijn we in 2009 gestart met de verdere verankering in de organisatie van Cradle to Cradle. Om het principe kracht bij te zetten en blijvend een leidende rol op dit gebied te kunnen spelen als matchmaker, is hiervoor in 2009 een structuur opgezet. Initiatieven voor het verminderen van onze CO 2 -footprint lopen ook via deze structuur. De bestuursvoorzitter is eindverantwoordelijke voor duurzame ontwikkeling. De raad van bestuur ontwikkelt de visie en strategie voor de totale organisatie. De Cradle to Cradle-board bestaat uit alle leden van de raad van bestuur en wordt regelmatig ondersteund door Prof. Dr. M. Braungart, grondlegger van het Cradle to Cradle-principe. Het Executive Committee bestaat uit werknemers uit het groepsmanagement. Metalen Workshops C2C Academy Plastics Training Samenwerking EPEA De samenwerking die in 2008 van start is gegaan met Prof. Dr. M. Braungart en the Environmental Protection and Encouragement Agency (EPEA) is meerjarig. EPEA ondersteunt Van Gansewinkel Groep bij: - het ontwikkelen van ideeën en concepten - opleiding en training - support bij de uitvoering van projecten, o.a. door het aandragen van specifieke kennis over materialen - doorontwikkelen road map en doelstellingen C2C Development Team Executive Committee Board Vanuit hun vakgebied voeden zij de board en passen zij het Cradle to Cradle-principe toe binnen hun bedrijfsonderdeel. De raad van bestuur houdt toezicht op het Executive Committee. Het Cradle to Cradle Development Team bestaat uit medewerkers die vanuit verschillende disciplines en kennisgebieden een faciliterende rol vervullen. Deze structuur moet er aan bijdragen dat Cradle to Cradle een geïntegreerd onderdeel is van onze bedrijfsvoering. De aandeelhouders en raad van commissarissen hebben in 2009 ingestemd met deze structuur. Zij hebben samen met de raad van bestuur een sessie met Prof. Dr. M. Braungart gehad. De aandeelhouders onderstrepen onze strategie en aanpak op het gebied van duurzaamheid. Zo ondersteunt grootaandeelhouder KKR de United Nations Principles for Responsible Investment vanuit hun visie en overtuiging dat Equity, Ecology en Economy samengaan en een substantieel onderdeel van de waardeontwikkeling van de onderneming zijn. Mineralen Material Intelligence Research & Development Biogene materialen Universiteiten / kennisdeling C2C Academy Cradle to Cradle-trainingen Vanuit de gedachte dat we Cradle to Cradle alleen kunnen verkopen als we weten waarover we praten, worden op diverse niveaus in de organisatie Cradle to Cradle-trainingen verzorgd. In 2009 heeft een eerste groep van 20 collega s een training tot gecertificeerd Cradle to Cradle-teammember bij EPEA gevolgd. In 2010 zal hier vervolg aan worden gegeven en staan op diverse niveaus trainingen gepland. Eind 2010 zullen circa 450 medewerkers een Cradle to Cradletraining hebben gevolgd. 62 / jaarbeeld 09 63

3 Duurzaamheidsverslag Workshops / Kenniscafés In 2009 is een start gemaakt met het organiseren van Cradle to Cradle-kenniscafés. Deze cafés worden al dan niet in samenwerking met partners georganiseerd voor klanten, potentiële klanten, maar ook voor eigen mensen die geïnteresseerd zijn in het Cradle to Cradleprincipe. Centraal staat de vraag hoe Cradle to Cradle kan worden toegepast en welke rol Van Gansewinkel Groep daarbij speelt. Doel van de kenniscafés is het delen van kennis op Cradle to Cradle-gebied. Samenwerking met kennisinstituten Naast de kennis binnen de eigen organisatie, werkt Van Gansewinkel Groep samen met kennisinstellingen zoals de Wageningen University & Research centre (WUR), het toegepast Natuurwetenschappelijk Onderzoek (TNO) en de Technische Universiteit Eindhoven (TUE). Daarnaast worden er stage- en afstudeerplekken aangeboden aan veelbelovende studenten die geïnteresseerd zijn in Cradle to Cradle en duurzaamheid. Materiaalstromen Op basis van veelvoorkomende vraagstukken uit de markt én onze eigen ervaring hebben we vier materiaalclusters benoemd: biogene materialen, mineralen, plastics en metalen. De clusters zijn focusgebieden en maken het mogelijk kenniscentra op te zetten rond deze materiaalstromen. Op basis daarvan kunnen we concrete Cradle to Cradle-oplossingen aanbieden voor afvalvraagstukken van onze klanten. Projecten en kenniscafés worden vanaf 2010 aan de hand van de vier materiaalclusters ingedeeld. Cradle to Cradle roadmap Invulling geven aan het concept van een Tweede Huid om de klantprocessen en een Tweede Leven voor materialen is onze manier om de visie Afval bestaat niet te concretiseren. Door het Cradle to Cradle-principe te omarmen, gaan we samen met partners op zoek naar producten en diensten die zo worden ontworpen dat ze aan het eind van hun levenscyclus via de biologische of technische kringloop opnieuw voor hetzelfde doel of dezelfde functie kunnen worden gebruikt. Ontwerp- en productieprocessen zijn niet van de ene op de andere dag te veranderen. Cradle to Cradle is daarom iets wat een langetermijnvisie nodig heeft; het verlangt van ons allen te denken in transities. Het is een proces dat stap voor stap bijdraagt aan de verbetering van de kwaliteit van producten en slimmer grondstofverbruik. Het geeft invulling aan onze ambitie om steeds meer afval een tweede leven te geven en daarmee bij te dragen aan de oplossing van het vraagstuk van grondstofschaarste. 64 / jaarbeeld 09 65

4 Duurzaamheidsverslag Klant 2011 Materialen van afval naar grondstof Processen binnen onze eigen organisatie - inkoop - middelen - opleiding en training - communicatie 2010 Relatie met stakeholders Cradle to Cradle roadmap 2009 De roadmap biedt focus en structuur en helpt ons in het zetten van de juiste stappen naar de toekomst toe. De roadmap concentreert zich, in overeenstemming met de strategie van de onderneming, op de periode Er worden vier aandachtsgebieden benoemd, te weten: klant, materialen, processen binnen onze eigen organisatie en de relatie met stakeholders. Met onze branchegerichte aanpak en kennis van afvalvraagstukken in diverse sectoren bieden we onze klanten maatgerichte oplossingen. Die kennis breiden we uit met materiaaloplossingen. Integraal afvalbeheer evolueert naar intelligent material pooling en design for recycling. Zo wordt afval grondstof. De materiaalkennis, opgebouwd in de afgelopen decennia, wordt nu ook toegepast op het ontwerp van nieuwe producten. Daarmee zal de kennisintensiteit van onze onderneming nog verder toenemen, waarin we ook verder zullen investeren. In onze roadmap maken we de verbinding tussen de klant(sector) en de materialen, vanuit de gedachte van open innovatie. De mate en het tempo waarin Cradle to Cradle-oplossingen zullen worden toegepast, bepalen we per type klant. Naast de Cradle to Cradle-oplossingen die we onze klanten willen bieden, streven we er ook naar om onze eigen middelen, processen en communicatie daarover daar op af te stemmen. Noblesse oblige, wordt wel eens gezegd. Zo beoordelen we de materialen die we inkopen op de mogelijkheid om grondstoffen te gebruiken die kunnen worden herwonnen. Naast samenwerking met klanten en klantengroepen is samenwerking met andere stakeholders essentieel om tot Cradle to Cradle-oplossingen te kunnen komen. Het betreft hier wetenschaps- en onderzoeksinstituten, wetgevers, brancheverenigingen en maatschappelijke instellingen. We gebruiken 2010 om deze roadmap op de vier genoemde gebieden verder in te vullen. De te realiseren mijlpalen zijn van elkaar afhankelijk en lopen soms simultaan. Elk jaar wordt een voortgangsrapportage gemaakt om de roadmap verder in te vullen. Daarnaast wordt de roadmap voor individuele processen gemaakt, of het nu een project bij een klant betreft, de verdere (kennis)ontwikkeling rondom een specifieke materiaalsoort, of de ontwikkeling van de materialen die we zelf inkopen start / jaarbeeld 09 67

5 Duurzaamheidsverslag Ketenverantwoordelijkheid De maatschappelijke verantwoordelijkheid van Van Gansewinkel Groep gaat verder dan alleen de deuren van onze eigen onderneming. Als internationaal opererende organisatie streven we er naar om de sociale- en milieuprestaties van onze activiteiten in de keten te verbeteren. Het toepassen van het Cradle to Cradle-principe op onze activiteiten is naar onze mening bij uitstek een manier van werken waarbij ketenbeheer centraal staat. Om tot Cradle to Cradle-oplossingen te komen, is samenwerking met klanten, toeleveranciers en de toeleveranciers van de toeleveranciers nodig. We vervullen nadrukkelijk een rol aan zowel de achterkant (het inzamelen van afval) als aan de voorkant (het meedenken in de ontwerpfase en het adviseren over geschikte materialen) in de keten. Cradle to Cradle is alleen realiseerbaar wanneer we samen met ketenpartners de cirkel sluiten. Zo gaan we van ketenbeheer naar cirkelbeheer. In het kader van de selectie en beoordeling van leveranciers binnen Van Gansewinkel Groep worden be-/verwerkers en aannemers beoordeeld aan de hand van een auditsystematiek. Deze opdrachtnemers zijn veelal in het bezit van gecertificeerde kwaliteits-, milieu- en/of arbosystemen zoals ISO 9001, ISO en/of OHSAS Voorts onderscheiden firma s zich bij voorkeur door Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen (MVO), waarbij o.a. aantoonbaar gewerkt wordt aan duurzaamheid. Ook moeten mensenrechten worden gerespecteerd en moet kinderarbeid zijn uitgesloten. Toch is het niet altijd eenvoudig te bepalen hoe onderaannemers of toeleveranciers te werk gaan. Daarom wil Van Gansewinkel Groep in 2010 naast de eerste laag van derde partijen, een net zo sluitend systeem opzetten voor de tweede laag. Waar brengen derden de afvalstromen die ze van ons ontvangen heen als ze niet de eindbestemming zijn? Die tweede laag wil Van Gansewinkel Groep in kaart brengen en beoordelen. Speciale aandacht gaat hierbij uit naar partijen buiten Europa, waar het bedrijf ook fysiek steekproeven zal gaan uitvoeren. Ook zullen we meten of er conform onze normen zaken gedaan kunnen worden met die bedrijven. Grenzeloos vertrouwen Vertrouwen is in de afvalsector cruciaal. Klanten moeten er op kunnen rekenen dat hun afvalstromen in de juiste handen blijven, ook als het de landsgrenzen passeert. Van Gansewinkel Groep streeft dan ook naar een optimale ketenbewaking en werkt zo aan een grenzeloos vertrouwen. Hiervoor maakt het bedrijf gebruik van interne en externe beoordelingssystemen. Kwaliteit en borging zijn de kernbegrippen om te zorgen dat er geen zaken worden gedaan met discutabele of onzekere partijen. Daar aan blijven werken is essentieel, zowel voor de klant als voor onze eigen geloofwaardigheid. De keten is immers zo sterk als zijn zwakste schakel. Risicoprofielen Afvalstromen die Van Gansewinkel Groep niet zelf ontmantelt of verwerkt, komen terecht bij een derde partij of eindverwerker. Deze partijen (in totaal ruim 800) worden door Van Gansewinkel Groep beoordeeld op basis van risicoprofielen, waarbij rekening wordt gehouden met het soort afval, vergunningen, ISOcertificaten en of het om partijen binnen of buiten de Benelux gaat. Zorgvuldigheid en consequent handelen staan hierbij centraal. Als er sprake is van een verhoogd risico of zodra er maar enige aanleiding voor is, voert Van Gansewinkel Groep op locatie een audit uit bij deze partijen met eigen SHEQ-medewerkers (Safety, Health, Environment, Quality) en materiaaldeskundigen. Het bedrijf wil alleen werken met erkende verwerkers en erkende ontvangers, die exact kunnen aantonen wat zij met de afvalstroom doen. Zij moeten beschikken over de juiste vergunningen en certificaten. Alle gegevens over de be- en verwerkers van de afvalstromen van Van Gansewinkel Groep worden in een centrale databank bijgehouden. Deze databank is door alle medewerkers van de Groep te consulteren. Informatie over grote landelijke en internationale partijen wordt vanuit het hoofdkantoor bijgehouden, regionale partijen worden gevolgd door de regionale kantoren van Van Gansewinkel Groep. Acceptatieprocedures Al in het offertetraject worden monsters van de aangeboden stroom of partij genomen, ook om de juiste prijs te kunnen bepalen. Van Gansewinkel Groep heeft een breed netwerk van (regionale) acceptanten binnen alle onderdelen van de Groep. Het bedrijf voert daarnaast testen uit bij het in ontvangst nemen en het afleveren van de afvalstromen. Weinig is zo sterk gereguleerd als afval, dus wil Van Gansewinkel Groep van de onderneming precies weten wat zij binnenkrijgt en aflevert. Dit leidt tot een sluitend systeem. Voor de export buiten Europa is er een wisselende aanpak van de verschillende overheden. Vandaar dat Van Gansewinkel Groep de partijen buiten Europa gaat beoordelen volgens dezelfde systematiek als voor derden binnen Europa. Onafhankelijke verificatie Ketenbewaking wordt binnen Van Gansewinkel Groep centraal beheerd en uitgevoerd door een netwerk van lokale medewerkers met de nodige expertise. Het beleid en de uitvoering worden geverifieerd door de externe auditeur Bureau Veritas. De auditactiviteiten van Bureau Veritas gaan verder dan alleen het certificeren van de reguliere normeisen, maar omvatten ook een verificatie van de door Van Gansewinkel Groep zelf opgelegde standaarden op het gebied van veiligheid en compliance. Als er ondanks de controlesystemen toch een incident plaatsvindt, reageert Van Gansewinkel Groep direct. Zo heeft het bedrijf in 2009 twee keer actie moeten ondernemen omdat derden niet volgens onze standaarden werkten. Dit heeft één keer geleid tot het opzetten van een verbeterprogramma en één keer tot beëindiging van de relatie. Ghana bezoekt Coolrec Elektrische en elektronische apparatuur wordt niet altijd ingeleverd bij erkende recyclingbedrijven. Sommige apparaten worden doorverkocht aan schroothandelaren en uiteindelijk illegaal gedumpt in ontwikkelingslanden. Bij de sloop van deze apparatuur komen giftige stoffen vrij, zoals lood, weekmakers en dioxines, die zowel het milieu als de gezondheid van de lokale bevolking aantasten. Afgelopen jaar heeft Coolrec haar visie en kennis gedeeld en zich actief ingezet om de schadelijke gevolgen van deze lekstroom tot een minimum te beperken. In dit kader ontving Coolrec in 2009 een delegatie van het ministerie van VROM, de Ghanese minister van Milieu en een groep Europarlementariërs om meer inzicht te geven in de erkende recyclingtechnieken van elektrische- en elektronische apparatuur. Op die manier proberen we invloed uit te oefenen op de maatschappelijke aspecten die in de keten spelen. 68 / jaarbeeld 09 69

6 Duurzaamheidsverslag Doelstellingen en ambities Duurzaamheid is de basis van onze strategie en vormt steeds meer een geïntegreerd onderdeel van onze bedrijfsvoering. In 2008 hebben we een overzicht van de ambities gepubliceerd. Een totaaloverzicht van deze ambities en de in 2009 behaalde resultaten is te vinden op pagina 72. De management disclosures zijn te vinden op onze website: com/ jaarverslag. Deze ambites komen voort uit de strategie, SWOT-analyse en acties zoals verwoord op pagina 20 en 36. Door middel van deze doelstellingen trachten we met name de interne verankering te verbeteren. Daarin zijn in 2009 goede resultaten geboekt; er is een start gemaakt met het opzetten van een GRI-rapportagehandboek en dit rapport heeft de GRI B+ status behaald. Ondanks de turbulente economische situatie, streven we er toch naar om al in 2010 een GRI A+ status te behalen. Die GRI A+ ambitie vereist dat we als organisatie verdere stappen zetten in verslaglegging over duurzaamheid. Het beschikbaar hebben van meer kerngetallen over duurzaamheid zien wij als een middel om hier naar de toekomst toe beter op te kunnen sturen en vervolgens transparante verantwoording over af te leggen die voldoet aan de informatiebehoefte van onze stakeholders. In 2010 willen we ook de nodige mechanismen verder uitbouwen om te bewaken dat we blijvend voldoen aan wet- en regelgeving. Compliance wordt meer dan ooit een centraal thema. Hiervoor zullen we de kaders opzetten met een gepaste monitoring. We zijn nu al volop bezig met het bepalen van de ambities en kritische prestatie-indicatoren voor de periode na Hierover wordt u in het jaarverslag 2010 geïnformeerd. Resultaten 2009: In 2008 hebben we diverse ambities vastgesteld en gecommuniceerd voor de periode tot en met Hieronder een opsomming van de belangrijkste prestaties die in 2009 zijn gerealiseerd: Equity - SHEQ-Verbintenis ingevoerd - daling ongelukken met verzuim - verbetering melding en analyse ongevallen door implementatie Trackwise - centraal auditprogramma SHEQ uitgerold - resultaten Medewerkers Motivatie Onderzoek opgevolgd - actievere rol naar stakeholders - Cradle to Cradle kenniscafés opgezet - klanttevredenheidsonderzoek uitgevoerd - verbetering klachtenafhandeling - opzetten Global Reporting Initiative reporting manual - opleiding Cradle to Cradle-adviseur Ecology - ontwikkeling Cradle to Cradle-concepten - ontwikkeling Afvalbarometer en Garanties van Oorsprong - vergroening voertuigen - investeringen in schonere vloot - verduurzaming inkoopvoorwaarden - kantoorartikelen duurzaam ingekocht - energiebesparingsonderzoeken eigen locaties en afvalenergieinstallaties Economy - omzet gedaald met 5% tot 1,1 miljard - EBITDAE gedaald met 5% tot 259 miljoen - EBITDAE-marge stabiel dankzij effectieve kostenbesparingen - operationele kasstroom blijft sterk ( 245 miljoen) - schuldpositie teruggebracht - positief eigen vermogen van 179 miljoen - bedrijfsresultaat excl. eenmalige lasten gestegen met 7% - nettoverlies 188 miljoen door eenmalige lasten 70 / jaarbeeld 09 71

7 Duurzaamheidsverslag Ambities voor 2010 Equity Equity KPI Prestatie 2009 Ambitie 2010 KPI Prestatie 2009 Ambitie 2010 Mentorprogramma 41% gerealiseerd, in januari 2010 al 68% (verschillende mentoren zijn gestart begin januari). In elke inzamelregio minstens 1 mentor voorzien voor initiële en voortgezette vorming rond veiligheid en rijgedrag van chauffeurs en beladers. Klanten Klanttevredenheidonderzoek (KTO) NL en BE eenmalig uitgevoerd met gemiddelde score van 8.1. Maltha en Coolrec bereiden KTO voor. Hoge score (best in peergroup) op klanttevredenheid vasthouden en op deelaspecten verder verbeteren. Medewerkers Motivatie Onderzoek (MMO) Resultaten MMO 2008 uitgezet naar de regio s. Deze worden decentraal opgepakt. Herhalen MMO met score boven Nederlands gemiddelde. Implementatie klachtenmanagement-system. Door actief klachtenmanagement score KTO verbeteren naar best in class. Gedragscode SHEQ Charter is 1 oktober 2009 verspreid. Opzetten van een centraal normdocument SHEQ met duidelijke kaders waarbinnen de lokale organisaties zich kunnen ontwikkelen. Ongelukken met verzuim Ongevallen frequentiegraad tov 2008 gedaald met 22%. Onder sectorgemiddelde in NL en BE. Ongevallen frequentiegraad naar best in class. Afvalplatform voor Industrie voor de vierde keer georganiseerd en vond plaats in februari De bijeenkomst stond in het teken van kostenbesparingen. Afvalplatform voor Industrie uitbouwen. Ziekteverzuimpercentage Diverse initiatieven per P/L verantwoordelijkheden om verzuimpercentage te verlagen. Het verzuimpercentage in NL was 5.1% tegen 5.0% in In 2009 is bepaald hoe we ziekteverzuimbegeleiding voor 2010 gaan aanpakken. Terugbrengen naar 4.5%. Rapportage via GRI-richtlijnen Aanzet risicoanalyse opgesteld. GRI B+-status behaald. Reporting manual ontwikkeld. Leverbetrouwbaarheid energievoorziening garanderen, GRI: Van B+ naar A+. Ziektemeldingpercentage Diverse initiatieven per P/L verantwoordelijkheden om meldingspercentage te verlagen. TrackWise Volledige implementatie rond in juli Uitrol binnen de planning. Terugbrengen naar 1.5%. TrackWise volledig implementeren in totale organisatie en dashboards voor alle leidinggevenden beschikbaar stellen. Stakeholderdialoog Mediacampagne om stakeholder te informeren over Afval Bestaat Niet. Bepalen rondetafelthema s 2010/2011. Structureel in kaart brengen wat gezamenlijke issues stakeholders zijn. Organiseren rondetafelgesprekken. Arbeidsvoorwaarden I.v.m. economische crisis is hier geen prioriteit Mogelijkheden van flexibel werken verbreden. aangegeven. Beloning en bonus Bestaande systeem gehandhaafd. Bepalen beloningensysteem met relatie tussen beloning en duurzaamheiddoelstellingen. Onderzoeken of de opzet en de inhoud van het jaarverslag 2009 beantwoordt aan de informatiebehoefe van onze stakeholders. Certificeringen ISO ,5% ISO ,2% OHSAS ,6% Elk bedrijf/regio gecertificeerd voor ISO 9001, ISO en OHSAS Onderwijs Deelname aan diverse educatie-initiatieven; begeleiding studenten bij afstudeerprojecten en stages; presentaties onderwijsinstellingen; begeleiden studentenbedrijven. Verder intensiveren structurele invulling (regionale) onderwijsprogramma s. SHEQ-Auditing Ketenmodel Hergebruik gevaarlijk afval Nieuwe externe auditpartner geselecteerd: Bureau Veritas Certification. Een centraal extern audit team samengesteld. Volledige auditcyclus uitgevoerd: alle dochterbedrijven geauditeerd. SHEQ Charter is als toetsingkader aangehouden. I.s.m. TNO loopt onderzoek om dit model vorm te geven. Doelstelling om 50% van het gevaarlijk afval te hergebruiken is in 2009 bereikt. Opzetten van één extern auditprogramma voor toetsing centrale eisen en dat interne benchmarking mogelijk maakt. Ketenmodel inzameling, recycling, verwerking, als onderdeel van de ontwerp- productieconsumptiecyclus, uitbreiden met een CO 2 -component. Door nog intensievere scheiding en bewerking percentage hergebruik verhogen naar 50. Overheden Continue dialoog over ontwikkelingen op gebied van wet- en regelgeving. Medeoprichter De Groene Zaak. Continueren actieve rol in politieke discussies rondom afval-, energie- en duurzaamheidsvraagstukken. Leveranciers Enquête onder leveranciers uitgevoerd. Aannemershandboek uitgebreid met Actieve dialoog met belangrijkste leveranciers voeren t.a.v. duurzaamheidsaspecten inkoop. duurzaamheidvariabelen. NGO s Regelmatig overleg met NGO s. Continueren dialoog met NGO s en betrekken bij rondetafelthema s. Nuttige toepassing afvalhout en houtfractie In 2009 is een nuttige toepassing van 99% van het afvalhout en houtfractie behaald. Ambitie is om tot 100% nuttige toepassing te komen. Ketenverantwoordelijkheid Certificering alle Van Gansewinkel Groepvestigingen op het gebied van kwaliteit, veiligheid en milieu volgens de internationale normen ISO 9001, ISO en OHSAS In kaart brengen van alle schakels in de keten tot aan de eindverwerking. Opzetten en opleggen van gepaste contractuele voorwaarden en uitvoeren van gepaste controles. 72 / jaarbeeld 09 73

8 Duurzaamheidsverslag Ecology Ecology KPI Prestatie 2009 Ambitie 2010 KPI Prestatie 2009 Ambitie 2010 Productinnovatie Garanties van Oorsprong. Afvalbarometer.. Onderzoek naar toepassing C2C middels diverse projecten. Optimalisatie ritplanning en Onderzoek naar mogelijkheden uitgevoerd. routeoptimalisatie Implementatie vindt in 2010 / 2011 plaats. Reductie CO 2 -emissie Inzameling met elektrische voertuigen van voertuigen start. Doorinvesteren in extra elektrische voertuigen in 2010 / Het wagenpark van Polen is met bijna 10% verjongd naar een gemiddelde leeftijd van jaar. Uitlevering van 84 voertuigen met EEV-norm en 85 EURO 5. I.s.m. partners onderzoek naar toepassing van alternatieve brandstoffen. Reductie CO 2 -emissie door Samenwerking transporteur van der Lee. inkoop extern transport Besparing van 5% in Leasewagens Aantal leasewagens met A- en B-labels toegenomen naar 37%. Nieuwe leaseregeling sturend op CO 2 - en brandstofverbruik ontwikkeld voor België. Vastgoed Energiebesparingsonderzoek 2 grootste Van Gansewinkel regio s. Vier nieuwe duurzame concepten op de markt brengen. Vier C2C-projecten van concept naar geconcretiseerde toepassingen. Invoeren boordcomputer. Ritplanning en routeoptimalisatie verder verbeteren. Verminderen CO 2 -uitstoot met 10%. Inzamelconcept voor de binnensteden en duurzame bedrijventerreinen doorontwikkelen met behulp van elektrische voertuigen. Verjonging wagenpark Polen. Aanschaf nieuwe voertuigen altijd volgens hoogste milieukwalificatie, EURO 5 of EEV-norm. Blijvend onderzoek naar en het testen van alternatieven brandstoffen (tweede generatie biofuel LNG wagen van start in 2009). Het verder intensiveren van CO 2 -reductie op extern transport met ambitie om ook in % te besparen. Ambitie om nieuwe leaseregeling in te voeren, sturend op CO 2 -emissies en brandstofverbruik. Afronden en implementeren van energiebesparingplannen NL, BE Warmtelevering Samenwerking Botlekloop. Stadsverwarming Rotterdam vanuit Rozenburg. Stoomafzet in Botlekgebied naar omliggende industrie verdubbelen. Bepalen stappen voor extra levering van stadswarmte. Warmtelevering Contract voorbereid met gemeente Arnhem. Levering van stadswarmte met 10% verhogen in Duiven. Innovatie Inrichten innovatiebedrijventerrein Roelofshoeve Duiven. Optimalisatie energieterugwinning en grondstofrecycling Duiven. Leveranciers Enquête onder leveranciers uitgevoerd. Actieve dialoog met belangrijkste leveranciers voeren t.a.v. duurzaamheidaspecten inkoop. Duurzaam inkoopbeleid Steeds vaker wordt duurzaamheid in aankoopbeslissingen meegenomen. Duurzaam inkoopbeleid doorgevoerd in organisatie. Kantoorartikelen Van 63% naar 68% van de kantoorartikelen meest duurzaam in categorie. Kantoorartikelen van 68% naar 75% meest duurzaam in categorie. Duurzaamheidscriteria invoeren bij leveranciers Aannemershandboek herzien en aangevuld met criteria op duurzaamheid. Consequent doorvoeren bij selectie van leveranciers en duurzaamheidsaudit uitvoeren bij strategische leveranciers. Thin Clients Ingevoerd bij 40% werkplekken Van Gansewinkel Groep. Plafond lijkt bereikt. Invoeren bij 60% werkplekken hele groep. Verminderen CO 2 -uitstoot. Economy Diverse energiebesparende maatregelen genomen waaronder: selectievere inzet van Verminderen van eigen verbruik van elektriciteit bij verbrandingsproces. frequenteregelaars. Terugbrengen eigen energieverbruik (en daardoor reductie Inventarisatie optimum energieproductie van start. Sturend op basis elektriciteit/ Inventarisatie optimum in energieproductiemiddelen. CO 2-emmissie) stoomopwekking en warmtelevering. Procesoptimalisatie Door verminderde aanvoer geen prioriteit. Verdere optimalisatie van verbrandingsprocessen. D.m.v. inzet nachttransporten en bunkermanagement. Alle locaties van Van Gansewinkel Groep in NL maken gebruik van groene stroom. Voortzetten verduurzaming energieverbruik locaties Van Gansewinkel Groep door inzet Garanties van Oorsprong. Modernisering Brielselaan Door economische situatie besluit genomen Zie duurzame energieopwekking.. om modernisering niet door te voeren. Vanaf 2013 zal warmte worden geleverd vanuit afvalenergiecentrale in Rozenburg. Biomassa Energie Centrale (BEC) BEC volop in gebruik. Optimaliseren inzet en gebruik. Corporate Governance Benoeming twee niet aan de aandeelhouders gelieerde commissarissen. Toezicht op de onderneming inrichten conform de huidige inzichten omtrent adequate corporate governance. Verder invullen van onze verslaggeving over onze strategie, resultaten, risico s en kansen.. Verder vormgeven van ons risicobeheersingssysteem. EBITDAE EBITDAE gedaald met 5% naar 259 miljoen Van Gansewinkel Groep streeft naar een jaarlijkse EBITDAE-stijging. Kasstroom Operationele kasstroom blijft sterk ( 245 miljoen) Van Gansewinkel Groep streeft naar een robuuste kasstroom. Schuldpositie Schuldpositie verder teruggebracht. Van Gansewinkel Groep wil schuldpositie verder afbouwen en binnen grenzen bankconvenanten blijven. Duurzame energieopwekking Door warmtelevering vanuit afvalenergiecentrale in Rozenburg vanaf 2013 levert Van Gansewinkel Groep een bijdrage aan het streven van het Rotterdam Climate Initiative om de CO 2 -uitstoot te halveren. Continueren onderzoek en actieve kennisuitwisseling met overheden om maatschappelijke doelstellingen te helpen realiseren. 74 / jaarbeeld 09 75

9 Equity Human Resource Management Resultaten: - de harmonisatie van het merendeel van de bedrijfsregelingen van Van Gansewinkel Groep-bedrijven in Nederland - het winnen van 5 awards, waaronder de diversiteitprijs, VTL Transport en Logistiek en de Klantbelevings Award 2009 België 1108 medewerkers Nederland medewerkers Polen 240 medewerkers 2009 Was een jaar van snel veranderende marktomstandigheden en stond ook voor ons in het teken van kostenbeheersing. Over de hele breedte van de organisatie hebben we kostenbesparende maatregelen genomen (Actie: be prepared act now!) om als bedrijf slagvaardig te blijven. We hebben afscheid moeten nemen van meer dan 400, merendeels tijdelijke, collega s. Ook deze maatregelen waren noodzakelijk om kostenbesparingen te realiseren, de continuïteit van onze organisatie te garanderen en de ambitie om ook in deze tijd zo veel mogelijk vaste medewerkers in dienst te houden. Door de onvermijdelijke beslissing om de afvalverbrandingsinstallatie aan de Brielselaan te sluiten en WAB (weegbrug, acceptatie en bunkermanagement) in Rozenburg anders te organiseren, zijn ongeveer 180 collega s op zoek naar een andere baan. Deze besluiten zijn het resultaat van een zorgvuldige afweging tussen de waarde en waarden van ons bedrijf. Portugal 22 medewerkers Luxemburg 4 medewerkers Frankrijk 97 medewerkers Hongarije 5 medewerkers Tsjechië 244 medewerkers Equity Mensen zijn ons belangrijkste kapitaal. Zij zijn de essentiële schakel in onze klantgerichte dienstverlening. Zij zijn de vakmensen, bevlogen deskundigen op een specifiek terrein. We bieden onze medewerkers graag een veilige werkomgeving, goed materieel en de ruimte voor persoonlijke ontwikkeling. Mensgericht leiderschap, open en eerlijke communicatie en aantrekkelijke arbeidsvoorwaarden zijn belangrijke aspecten binnen ons bedrijf. De mens staat centraal in ons denken en handelen. Totaal aantal medewerkers Van Ganswinkel Groep uitgesplitst naar land en jaar* Verdeling fulltime/ parttime naar jaar 2009 % 2008 % Nederland % % België/ Luxemburg % % CEE 490 8% 509 8% Overig 118 2% 124 2% Werknemers % % *exclusief uitzendkrachten CEE=Polen, Tsjechië en Hongarije Overig: Frankrijk en Portugal Verdeling man/vrouw naar jaar 2009 % 2008 % Man % % Vrouw % % % % We zetten volop in op het begeleiden van werk naar werk. Daarbij is professionele hulp ingeschakeld van een gespecialiseerde externe partij om mee te zoeken naar een passende baan (in- of extern) voor de betrokken medewerkers. Diversiteit Door de aard van de branche waar we in actief zijn, heeft Van Gansewinkel Groep voor het merendeel mannelijke medewerkers. Toch is diversiteit van personeel een vanzelfsprekendheid. De verscheidenheid van onze activiteiten en werkzaamheden en de beschikbaarheid van personeel op de arbeidsmarkt in de verschillende regio s waar wij actief zijn, leidt automatisch tot een gemêleerd personeelsbestand. Diversiteit is iets wat we gewoon doen en als een bron van inspiratie zien. Die aanpak heeft in 2009 tot het winnen van de diversiteitsprijs geleid. Geharmoniseerde bedrijfsregelingen In 2009 is er in samenwerking met de Medezeggenschap hard gewerkt aan het gelijktrekken van bedrijfsregelingen. Het merendeel van de bedrijfsregelingen is geharmoniseerd % 2008 % Fulltime % % Parttime % % % % 76 / jaarbeeld 09 77

10 Equity Aantal medewerkers verdeeld naar leeftijdsgroep < 25 year year year year > 55 year Aantal medewerkers verdeeld naar dienstverband 50% 40% 30% 20% 10% 0% <5 year 5-10 year year year year >25 year Verzuim Het verzuimpercentage in 2009 was 5,1% tegen 5,0% in We houden onverkort vast aan onze doelstelling van 4.5% en hebben in 2009 bepaald hoe we met behulp van de uit een tender gekomen beste twee partijen ziekteverzuimbegeleiding gaan aanpakken. In 2010 zullen daarvoor de eerste stappen worden gezet. Opleiding en training Van Gansewinkel Groep slaat steeds meer de weg in van een kennisorganisatie. We blijven investeren in kennis. Dat is een keuze voor de lange termijn. In 2009 was er ruimte voor een aantal specifieke speerpunten: basistrainingen voor het op peil houden van het functioneren in huidige functie, zoals chauffeursopleidingen bedrijfshulpverlening (BHV) Cradle to Cradle-trainingen Lean Six Sigma (Black belt) leiderschapsopleiding (Stichting Bedrijfskunde) Ontplooiingsmogelijkheden We willen een plezierige en dynamische werkomgeving aanbieden, waarin medewerkers de mogelijkheid hebben zich verder te ontwikkelen. Van Gansewinkel Groep is een organisatie waar eigen initiatief, het schrijven van je eigen track record wordt aangemoedigd. Zo worden beladers gestimuleerd om de opleiding tot chauffeur te volgen en werd in 2009 Jonge Gansen nieuw leven ingeblazen door een aantal trainees en Young Potentials. Jonge Gansen organiseert 4 bijeenkomsten per jaar voor ambitieuze medewerkers tot en met 35 jaar oud. De bijeenkomsten staan onder meer in het teken van de laatste ontwikkelingen binnen ons bedrijf. Daarnaast worden mogelijkheden tot verdere ontwikkeling geboden middels intervisiebijeenkomsten. Inhoud van het werk, reflectie van het eigen functioneren en samenwerking staan hierbij centraal. Samenwerking met reïntegratiebedrijven Samen met reïntegratiebedrijven koppelen we reïntegratie aan de vraag naar arbeidskrachten. In Nederland hebben we dat met het project Duurzaamgesloopt.nl gedaan voor het duurzaam verwerken van sloopmaterialen. In Frankrijk doet Coolrec dat al enkele jaren met Envie2E voor het verwerken en recyclen van elektrische en elektronische apparatuur. Beloning en bonus Op dit moment spelen indicatoren als veiligheid, medewerkerstevredenheid en klanttevredenheid voor het regionale management een rol in het beloningen- en bonusbeleid. Voor de raad van bestuur en stafdirecteuren is de bonus gebaseerd op financiële prestaties. Er is sprake van een indirecte koppeling. We willen de koppeling en het relatieve belang tussen financiële en duurzaamheidsperformance meer in balans brengen, en dit een nadrukkelijker plek in de beloningssystematiek geven. Mogelijke criteria zijn: - veiligheid/ongevallenfrequentiegraad - klanttevredenheid - medewerkertevredenheid - gerealiseerde marktintroducties/pilots van Cradle to Cradle- en CO 2 -concepten - vermindering eigen CO 2 -emissie Deze criteria worden in 2010 verder gespecificeerd. Awards We krijgen steeds meer waardering voor onze visie en de manier waarop we acteren. Dit komt onder andere tot uiting door de toekenning van awards. Voor ons is dit een erkenning dat we op de goede weg zitten en een impuls om op deze voet verder te gaan. In 2009 hebben we de volgende prijzen gewonnen: VTL Transport en Logistiek Diversiteitprijs 2009 Van Gansewinkel Regio Randstad-Noord won de VTL Diversiteitsprijs Met deze diversiteitsprijs wordt Van Gansewinkel onder meer beloond voor het structurele opleidingsbeleid voor alle medewerkers uit alle diversiteitsgroepen. Ondernemersprijs Transport en Logistiek Van Gansewinkel Groep kreeg in 2009 de Ondernemersprijs Transport en Logistiek 2010 uitgereikt. De prijs werd uitgereikt vanwege de prestaties op het vlak van voortdurende kwaliteitsverbetering, klantenbinding en klantgerichtheid. Met de Ondernemersprijs Transport en Logistiek vestigt Transport en Logistiek Nederland de aandacht op continue kwaliteitsverbetering en professionalisering in de sector. Klantbeleving Award 2009 Van Gansewinkel heeft de Klantbeleving Awards 2009 gewonnen. Voor deze prijs keek het bureau Integron naar de tevredenheidsscores van haar klanten die een klanttevredenheidsonderzoek hebben uitgevoerd. Van Gansewinkel kwam met een waardering van 8,1 als beste uit de bus in de categorie Dienstverlening. Lean & Green Award Van Gansewinkel Groep kreeg de Lean & Green Award voor het initiatief om haar tanktransport te optimaliseren en daardoor zowel kosten te besparen als het milieu te ontlasten. De prijs is onderdeel van het Innovatieprogramma Duurzame logistiek van het Ministerie van Verkeer & Waterstaat. Transparantiecertificaat Adviesbureau Scenter onderzocht voor de vijftiende keer in 2009 de transparantie inzake het beleid in het jaarverslag van 91 Nederlandse bedrijven. De 23 meest transparante bedrijven werden beloond met een certificaat van transparantie. Van Gansewinkel Groep deed voor het eerst mee aan het onderzoek en werd beloond met een certificaat. 78 / jaarbeeld 09 79

11 Equity SHEQ verbintenis Van Gansewinkel Groep-verbintenis met betrekking tot Veiligheid, Gezondheid, Milieu en Kwaliteit Wij streven naar een duurzame samenleving en leveren met onze specifieke dienstverlening voortdurend wezenlijke bijdragen daaraan. Door de aard van onze dienstverlening is maatschappelijk verantwoord ondernemen een natuurlijk gegeven voor Van Gansewinkel Groep. Als bedrijf dat zo prominent opereert in een sector waar cruciale stappen richting een schonere wereld worden gezet, zijn wij ons bewust van onze belangrijke maatschappelijke verplichtingen en verantwoordelijkheden. Met deze verbintenis voor wat betreft veiligheid, gezondheid, milieu en kwaliteit willen wij aan al onze stakeholders zoals medewerkers, klanten, aandeelhouders en de maatschappij, duidelijk maken dat in onze bedrijfsvoering het respect voor mens en milieu centraal staat. Deze uitgangspunten garanderen een manier van werken die voor ons van levensbelang is. Wij willen voortdurend onze prestaties en processen ten aanzien van veiligheid, gezondheid, milieu en kwaliteit verbeteren en passen hiervoor de laatste technieken en kennis toe. Wij zullen deze verbintenis op een coherente en meetbare manier groepsbreed implementeren. Veiligheid voor alles Wij zullen waken over het welzijn van onze medewerkers, goede arbeidsomstandigheden creëren en betrouwbaar materieel ter beschikking stellen. Wij willen dat iedereen die voor ons werkzaam is gezond en wel weer thuiskomt. Wij geloven dat elk ongeval of ernstig incident, alsook beroepsziekte of milieu-incident te voorkomen is, en ons doel is dan ook ze te voorkomen. Wij zullen vooraf de veiligheids- en gezondheidsrisico s in kaart brengen bij elke activiteit. Wij zullen adequate maatregelen nemen om die risico s tot een absoluut minimum te beperken. Wij zullen al onze faciliteiten en rollend materieel gepast onderhouden zodat ze veilig en beveiligd zijn en blijven, in overeenstemming met wet- en regelgeving. Wij zullen voorbereid zijn op mogelijke calamiteiten, en zullen de lokale gemeenschappen begeleiden om hun reactie op noodsituaties te verbeteren. Klantgericht samenwerken Wij zullen telkens weer samen met onze grote en kleinere klanten zoeken naar maatgerichte antwoorden die naadloos aansluiten bij de specifieke bedrijfsprocessen. Wij zijn betrokken bij iedere klant, oprecht geïnteresseerd, klantgericht. Wij willen de verwachtingen van onze klanten overtreffen. Verminderen van de ecologische voetafdruk van onszelf en onze klanten Wij willen het ontstaan van afval voorkomen: minder afval komt niet alleen de klant, maar de hele samenleving ten goede. Wij zullen al onze kennis, kunde en enthousiasme inzetten om van de prille ontwikkeling tot het definitieve einde van een product of dienst het afval zoveel mogelijk te beperken en/of zo doelmatig mogelijk te hergebruiken. Wij zullen actief scheidings- en recyclingsprocessen van gebruikte stoffen verder ontwikkelen, zodat er minder afval verbrand dient te worden, wat de CO2 uitstoot vermindert en voorkomt dat er nieuwe grondstoffen uit de aarde moeten worden gehaald. Onze visie is dat afval niet bestaat. Bij dit alles zijn de principes van Cradle-to-Cradle (C2C) onze leidraad. Wij zullen blijvend investeren in de nieuwste technologieën om onze milieu-impact te verkleinen, en willen minstens voldoen aan de wettelijke vereisten en regelgeving. Integer en transparant afvalstromen behandelen Wij zullen ons steeds strikt aan de wettelijke eisen en regelgeving houden wanneer afvalstromen aan ons worden toevertrouwd. Wij zullen garant staan voor een transparante behandeling, bewerking en eindbestemming. Wij beschikken hiervoor over de nodige vergunningen en certificaten, en zullen er op toezien dat zij steeds in overeenstemming zijn met de activiteiten die we willen ontplooien. Wij stellen dezelfde eisen aan onze partners en leveranciers. Wij zullen, wanneer gevraagd, op ieder moment hierover open en eerlijk kunnen communiceren. Vakmanschap met passie Wij zullen het individuele vakmanschap van onze mensen bevorderen door te investeren in gerichte opleidingen en trainingen. Wij willen persoonlijke groei en ontwikkeling stimuleren en samenwerking bevorderen. Wij zullen hiervoor regelmatig nieuwe hulpmiddelen en opleidingen ter beschikking stellen. Wij zullen het management trainen in mensgericht leiderschap om er zo over te waken dat het hart van onze groep, namelijk het menselijke kapitaal, op de juiste manier wordt aangestuurd. Verantwoordelijkheid van management en medewerkers De raad van bestuur blijft op de hoogte van belangrijke gebeurtenissen op het gebied van veiligheid, gezondheid, milieu en kwaliteit en ziet er op toe dat de managementsystemen goed functioneren en dat de regels worden nageleefd. De raad van bestuur zal er voor zorgen dat de inzet van de mensen en de middelen zodanig is dat aan deze afspraken kan worden voldaan. Het management van elke entiteit zal er voor zorgen dat haar medewerkers zich bewust worden van deze verbintenis en zal hun medewerkers opleiden, trainen en motiveren om deze verbintenis waar te maken. Elke medewerker in dienst van Van Gansewinkel Groep, of het nu eigen personeel is of ingehuurd, is zelf verantwoordelijk voor de naleving van deze verbintenis en voor de van toepassing zijnde wet- en regelgeving. Dit is een belangrijke voorwaarde voor dienstverband of contract. Wij zullen de globale vooruitgang meten en regelmatig hierover publiekelijk rapporteren. Ruud Sondag Diederik Gijsbers Yves Luca CEO COO COO Frans van de Noort Rob de Fluiter Balledux Geert D Haese COO CFO Directeur SHEQ Veiligheid en kwaliteit Veiligheid heeft absolute prioriteit binnen Van Gansewinkel Groep. Er is nooit een excuus om niet veilig te werken. Werkgever en medewerkers zijn er samen verantwoordelijk voor dat veiligheid een vanzelfsprekend onderdeel is van de bedrijfscultuur. Resultaten: - het aantal ongelukken met verzuim is sterk afgenomen: de ongevallenfrequentiegraad daalde met 22%. Hiermee zit Van Gansewinkel Groep onder het sectorgemiddelde in Nederland en België - TrackWise, een elektronisch managementsysteem voor de opvolging en registratie van SHEQ (Safety, Health, Environment en Quality)-gerelateerde onderwerpen, is volledig geïmplementeerd in de totale organisatie - er is een centraal normdocument (SHEQ-Charter) geïntroduceerd - het aantal voor ISO 9001, ISO en OHSAS gecertificeerde bedrijven binnen de groep steeg naar respectievelijk 81,5%, 79,2% en 21,6% - in 2009 is een nieuwe externe auditpartner geselecteerd en een volledige auditcyclus van alle dochterbedrijven uitgevoerd SHEQ-Verbintenis In 2009 is een verbintenis met betrekking tot Veiligheid, Gezondheid, Milieu en Kwaliteit opgesteld. Het is geen vrijblijvend beleidsdocument, maar een echt commitment dat de verantwoordelijkheid van managers en medewerkers duidelijk maakt. Zo willen wij aan al onze stakeholders, zoals medewerkers, klanten, aandeelhouders en de maatschappij, duidelijk maken dat in onze bedrijfsvoering het respect voor mens en milieu centraal staat. Deze verbintenis wordt, zoals past bij onze organisatie, decentraal verder ingevuld. Frequentiegraad van verzuimongevallen Op het gebied van veiligheid hebben we een duidelijke stap voorwaarts gezet. De frequentiegraad van verzuimongevallen binnen ons bedrijf blijft verder dalen. Deze is sinds 2007 met jaarlijks meer dan 20% afgenomen. De ernstgraad van deze incidenten is nagenoeg gelijk aan het niveau van De blijvende focus op veiligheid begint dus zijn vruchten af te werpen. 25 0,40 0, ,30 0,25 0, ,15 0,10 5 0,05 0 0, Frequentiegraad* Ernstgraad* * Frequentiegraad: aantal incidenten met verzuim * gedeeld door de blootstellingsuren. De frequentiegraad heeft betrekking op eigen en ingehuurd personeel. ** Ernstgraad: aantal verloren werkdagen x gedeeld door de blootstellingsuren. De ernstgraad heeft betrekking op eigen en ingehuurd personeel. De invoering van TrackWise is daarbij effectief gebleken. Het gaat dan niet alleen om registratie van gevaarlijke situaties en ongevallen, maar vooral ook om de opvolging daarvan. Acties en onderzoeken naar aanleiding van (bijna-)ongevallen zorgen voor beweging in de organisatie. We veranderen van een reactieve organisatie in een proactieve organisatie. Na drie jaar van campagnevoering rond veiligheid om de bewustwording binnen de Groep te verhogen, zal de verdere inspanning hiervoor vooral decentraal worden gedragen. Hiervoor zijn in 2009 stappen gezet om het lokale management verder te versterken. Er is nu voldoende kennis en kunde aanwezig. Het goed omgaan met fysieke veiligheid is hiermee verankerd in de organisatie en wordt dicht bij de werkvloer gemanaged. Toch is veiligheid nooit klaar. Onze tijdelijke medewerkers zijn vaker bij een ongeval betrokken dan ons eigen personeel. De ongevallenfrequentie van eigen personeel is 12.8 versus 19.9 bij uitzendkrachten. Dit is een verschil van 55%. In 2008 was de ongevallenfrequentie 68% hoger, dus ook hier zien we een verbetering. We informeren tijdelijke medewerkers met een goede basistraining over veiligheid. Er ligt een grote uitdaging om dat te verbeteren en daar blijft onze focus op gericht. Daarnaast blijven de ernstige ongevallen een punt van aandacht vormen. De veiligheidsrisico s binnen ons bedrijf dwingen ons om altijd alert te blijven. Van Gansewinkel, Coolrec, Maltha, AVR zijn onderdeel van Van Gansewinkel Groep 80 / jaarbeeld 09 81

12 Equity Overzicht zeer ernstige ongevallen 2009: - bedrijfsongeval Utrecht: medewerker aangereden door shovel - ongeval bij stortlocatie in Den Haag, gekantelde wagen - ernstig ongeval, belader komt onder de achterwielen van voertuig, Hellevoetsluis - dodelijk ongeval, meisje van 7 jaar oud aangereden op kruising in Purmerend - dodelijk ongeval: belader valt van treeplank in Rijswijk Kwaliteits- en milieuzorgsysteem Bijna alle operationele werkzaamheden vallen onder geïntegreerde zorgsystemen, waarbij kwaliteit, milieu en veiligheid worden geborgd. In 2009 is een start gemaakt om deze systemen volgens OHSAS te laten certificeren voor veiligheid en gezondheid op de werkvloer. ISO 9001 Niet gecertificeerd 18,5% Gecertificeerd 81,5% Ongevallenfrequentie per 1 miljoen uur in vergelijking met sectorgemiddelden* ISO Niet gecertificeerd 20,8% Gecertificeerd 79,2% 10 0 Inzameling België Inzameling Nederland Recyling Verwerking Nederland VGG 2009 Sectorgemiddelde 2008 * Gegevens afkomstig van VA voor NL, voor BE Fonds voor arbeidsongevallen, NACE 38.2 en 38.3 voor BE. Recycling = Maltha en Coolrec OHSAS Niet gecertificeerd 78,4% Gecertificeerd 21,6% Kwaliteit Het kwaliteitsmanagementbeleid is gebaseerd op: - vaststellen van meetbare doelen - verbeteren en vasthouden van de kwaliteit van onze dienstverlening - voldoen aan (internationale) kwaliteitsdoelstellingen Aanwezige kwaliteit-, milieu-, en veiligheidscertificeringen binnen Van Gansewinkel Groep met percentage van de medewerkers die rapporteren onder het systeem. In 2010 gaan we het constante verbeterproces intensiveren en verder structureren. Bijvoorbeeld door op Lean Six Sigma door te pakken. Het wordt een speerpunt om onze eigen processen te optimaliseren en te ontdoen van overbodige stappen en kosten, maar ook om samen met klanten materiaalstromen onder de loep te nemen. We willen hierdoor de klanttevredenheid verhogen en tegelijkertijd de kosten van onvoldoende kwaliteit terugdringen. De goede dingen doen en de dingen meteen goed doen, daar gaat het om. Deze gedachtegang wordt intern ondersteund door de communicatiecampagne Goed Bezig waar een koppeling wordt gemaakt tussen kwaliteit en de kernwaarde Vakmanschap met Passie. Overtredingen In totaal waren er over significante boetes/ sancties vanwege overtredingen van wet- en regelgeving. Het aantal verkeersovertredingen (boven 500, -) bedraagt 14. Van de overige 14 overtredingen zijn 8 lasten onder dwangsom vanwege het overschrijden van vergunningsvoorwaarden. Naar verwachting kunnen deze laatste tijdig opgelost worden. Het boetebedrag over 2009 kan maximaal oplopen tot Sancties worden gerapporteerd in een centrale databank en de te nemen maatregelen worden veelal in het milieuzorgsysteem strikt opgevolgd. 82 / jaarbeeld 09 83

13 Equity Stakeholderdialoog Door de aard van onze dienstverlening staan we midden in de maatschappij. We vervullen een functie in de samenleving en onderhouden relaties met allerlei belanghebbenden, onze stakeholders. In 2009 heeft Van Gansewinkel Groep zich actief ingezet voor het opbouwen, uitwerken en versterken van stakeholderrelaties. We hebben stappen gezet om meer structuur te brengen in de vele initiatieven die er lopen en ons daarop te focussen. Medewerkers en Medezeggenschap Overheden en politiek Klanten Aandeelhouders en raad van commissarissen Investeerders Onderwijs Maatschappelijke activiteiten en sponsoring Media NGO s LEVERANCIERS Omwonenden Doelstelling en visie stakeholderdialoog We zijn in dialoog met onze stakeholders om kennis en ideeën uit te wisselen zodat we nog meer afval een tweede leven kunnen geven als grondstof. Om dat te bereiken, spelen alle stakeholders in wisselende samenstellingen en van wisselende importantie een rol. Door een goed gevoel te hebben wat er bij onze stakeholders leeft, kunnen wij elkaar toegevoegde waarde bieden. Zeker wanneer we naar de Cradle to Cradle-filosofie kijken en daarmee het realiseren van gesloten kringlopen, dan kan dat alleen door partnerships met stakeholders. Daarom maken we de stap van communicatie met stakeholders naar een constructieve dialoog. De dialoog met stakeholders draagt bij aan het invullen van de toekomst van de onderneming. In 2009 hebben we de visie op de stakeholderdialoog vastgesteld. In de praktijk is de stakeholderdialoog een combinatie van diverse lokale en incidentele initiatieven. Maar we kiezen er ook voor om te focussen op een aantal structureel georganiseerde activiteiten op groepsniveau. Wij zijn er van overtuigd dat een structurele dialoog de enige manier is om ook echt van elkaar te kunnen leren en kennis te delen en zo gezamenlijke doelstellingen te kunnen verwezenlijken. Organisatie van stakeholderdialoog Het afgelopen jaar hebben we onze visie, strategie en rol in de samenleving nog explicieter gedefinieerd en er nadrukkelijk voor gekozen om veel actiever over die rol te communiceren. Een eerste stap was dan ook de kennis, feiten en meningen die we als organisatie hebben, op een begrijpbare manier aanbieden aan de verschillende stakeholdergroepen. Dat heeft geresulteerd in een eenduidige boodschap die aansluit bij onze kernwaarden. Via verschillende kanalen is deze boodschap naar onze stakeholders, te beginnen bij onze eigen medewerkers, gecommuniceerd. Immers, als organisatie moet je weten waar je voor staat en wat je eigen standpunt is om geloofwaardig te zijn in discussie met andere stakeholders. We hebben nu een adequate set van communicatiemiddelen waarmee we ook regionaal en lokaal onze visie over de bühne kunnen brengen. Juist ook op lokaal niveau willen we een speler zijn. De vrijheid is aan de regio s om de structuur en stakeholders te zoeken die relevant voor hen zijn. Constructieve dialoog: rondetafelgesprekken Op basis van de vele contacten met onze stakeholders en het imago- en klanttevredenheidsonderzoek zijn we tot een drietal hoofdthema s gekomen. In 2010 staan deze op de agenda om met onze stakeholders te bespreken. De drie thema s zijn: 1. grondstoffen. Dit thema gaat over grondstoffen in relatie tot afvalmanagement, Cradle to Cradle en CO 2 reductie. Voor ons is dit het belangrijkste thema, omdat het een wezenlijke schakel vormt in het realiseren van onze strategie. 2. ketenverantwoordelijkheid. Dit thema gaat in op ketenverantwoordelijkheid van onszelf naar onze klanten en leveranciers en gaat over de checks en balances die we al hebben en vooral ook verder willen verbeteren. 3. balans tussen Economy & Ecology. Hier willen we de discussie voeren over duurzaamheid als businesscase en duurzaamheid als investeringscase. Duurzaamheid als businesscase gaat in op de balans tussen Economy en Ecology. Duurzaamheid als investeringscase gaat in op de criteria van investerings- en financieringsmogelijkheden voor duurzame bedrijven. Rond die drie thema s worden in 2010 en 2011 rondetafelgesprekken georganiseerd. Aansluitend bij het thema zal een mix van relevante stakeholders in combinatie met leden van de raad van bestuur en medewerkers met kennis van het onderwerp aanwezig zijn. De cirkel rond We zullen in- en extern over de rondetafelthema s communiceren bijvoorbeeld door het publiceren van position papers. Communicatie over de thema s draagt bij aan onze eigen visievorming, daarnaast verwachten wij dat het ook een bijdrage zal leveren aan de publieke discussie rond deze thematiek. Betrokkenheid van stakeholders bij dit verslag Het realiseren van dit jaarverslag is een intensief proces dat we voornamelijk intern gerealiseerd hebben door input van en samenwerking met diverse afdelingen. Het verslag hebben we door een aantal medewerkers laten lezen. Hun opmerkingen en suggesties zijn meegenomen in het uiteindelijke verslag. In 2010 willen we onderzoeken of de opzet en inhoud van het jaarverslag 2009 voldoet aan de informatiebehoefte van onze stakeholders. 84 / jaarbeeld 09 85

14 Equity Resultaten 2009 Ook in 2009 hebben we onze omgeving geïnformeerd over onze visie. Dat hebben we op allerlei manieren gedaan. Zo hebben we lezingen en presentaties gegeven, scholen bezocht, rondleidingen gegeven, deelgenomen aan discussiefora en een mediacampagne gevoerd. We hebben ontdekt dat de boodschap aanslaat en aanleiding is om door te praten. In die zin is in 2009 afval, een relatief low-interest product, duidelijk op de kaart gezet. Voor ons is dit een wezenlijke stap in de verdere structurering van de stakeholderdialoog. Medewerkers e n Medezeggenschap Van Gansewinkel Groep kent een gelaagde medezeggenschapsstructuur, waarbij vrijwel elk bedrijfsonderdeel zijn eigen ondernemingsraad heeft. Via delegatie acteren op nationaal niveau in België en Nederland medezeggenschapsorganen voor energy from waste en de inzamelactiviteiten. De Centrale Ondernemingsraad overlegt met de voorzitter van de raad van bestuur. Het overlegklimaat wordt bepaald door een gezonde balans tussen de verantwoordelijkheden van de individuele stakeholders en het gezamenlijke ondernemingsbelang. Naast terugkerende onderwerpen, zoals budget en jaarrekening, hebben we met onze medewerkers een intensieve dialoog gevoerd die in het teken stond van bezuinigingen, kostenprogramma s en het verlies van werkgelegenheid. Daar waar het om de sluiting van de Rotterdamse afvalenergiecentrale ging, was het niet haalbaar om alle banen te behouden. Er is een maximale inspanning geleverd om zoveel mogelijk mensen te begeleiden van van werk naar werk. Overhede n e n politiek We zijn regelmatig in overleg met bestuurders en volksvertegenwoordigers op Europees, nationaal, provinciaal en lokaal niveau. Gesprekken met overheden en politiek zijn algemeen opiniërend, specifiek of thematisch van aard. Onderwerpen in de gesprekken waren: de ontwikkelingen op het duurzaam inkopen-programma, de praktische invulling van het Cradle to Cradle-concept, de toekomstige rol van verbranding en de overcapaciteit op de markt, de export van afval, de R1-status van afvalenergieinstallaties en de discussie die we met name met de gemeente Rotterdam hebben gevoerd rond de sluiting van de Brielselaan. Op Europees niveau hebben we gesproken over de Kader Richtlijn Afval. Daarnaast hebben we er voor gekozen om los van het contact met overheden via de brancheverenigingen ook heel nadrukkelijk een parallelle eigen lijn te ontwikkelen. Dat betekent onder andere een 86 / jaarbeeld 09 A a ndeelhouders e n raad va n commissarisse n bewuste keuze voor deelname in het bestuur van de Groene Zaak. De Groene Zaak wil de verduurzaming van het economisch ondernemingsklimaat in Nederland versnellen en brengt politiek, overheid en koplopers uit het bedrijfsleven bij elkaar. Kla n ten Samen met onze klanten werken we aan een tweede leven voor afval. Jaarlijks voeren we een klanttevredenheidsonderzoek (KTO) uit. Met een gemiddelde uitslag van een 8,1 in 2009 zijn we ten opzichte van voorgaande jaren weer gestegen. De hoogste cijfers worden gegeven voor de vriendelijkheid van onze chauffeurs en onze dienstverlening. Ook ons accountmanagement scoort goed; we worden gezien als een deskundige partner. Daarmee presteert Van Gansewinkel beter dan vergelijkbare partijen in de markt. Onze klachtenafhandeling is verbeterd, maar er blijft ruimte voor verbetering. Het afgelopen jaar is fors ingezet op een betere klachtenafhandeling. In alle Van Gansewinkel-regio s is een uniform programma voor registratie en opvolging van klachten ingesteld. Doelstelling van het klachtenprogramma is te leren van geregistreerde klachten en deze in het vervolg te voorkomen. Daarnaast moeten klachten sneller worden opgelost. Het afgelopen jaar is daarom fors ingezet op een betere klachtenafhandeling. De groei van onze onderneming is gebaseerd op onze visie op duurzaamheid, het thema Afval bestaat niet en de daarvan afgeleide strategie. Deze visie wordt onderschreven en gesteund door onze aandeelhouders en commissarissen. In april 2009 zijn de heren P. Berdowski en C. van den Driest tot de raad van commissarissen toegetreden. Samen met de heren H. van Berckel (CVC) en R. Gorenflos (KKR) houden zij toezicht op het strategische en financiële beleid van Van Gansewinkel Groep. De raad van commissarissen vergaderde in 2009 vier keer. Daarnaast vond overleg plaats tussen individuele leden van de raad van commissarissen en leden van de raad van bestuur. Het financial audit committee hield haar vergadering voorafgaand aan de commissarisvergadering van april en het milieu audit committee ging in haar vergadering in januari vooral in op de veiligheids- en compliance-ontwikkelingen binnen de onderneming. Tevens voerde de heer Van den Driest, namens de raad van commissarissen contactpersoon voor de medezeggenschap, overleg met de Centrale Ondernemingsraad. Belangrijke thema s voor de raad van commissarissen waren de algemene ontwikkelingen in de markt, de strategische richting van de onderneming, alsmede haar financiering. Daarnaast richtte de raad zich vooral ook op de actuele ontwikkelingen in de specifieke markt voor waste to energy, de grote huishoudelijke aanbestedingen binnen dit domein en het effect hiervan op de capaciteit- en resultaatontwikkeling van de Groep, wat uiteindelijk leidde tot de keuze voor de sluiting van de verbrandingsinstallatie in Rotterdam. Vervolgens heeft de raad zich nadrukkelijk gebogen over compenserende maatregelen, kosten, investeringen en uitbreiding van activiteiten. De raad van bestuur voert maandelijks als team overleg met een delegatie van de aandeelhouders. Tijdens dit overleg wordt vooral ingegaan op de resultaatsontwikkeling van de onderneming, in 2009 nadrukkelijk tegen de achtergrond van de economische ontwikkelingen. Daarnaast vindt op thematische basis overleg plaats tussen vertegenwoordigers van de aandeelhouders en uit de onderneming. In vesteerders Om de banken die leningen hebben verstrekt aan Van Gansewinkel Groep te informeren over onze visie, koers en resultaten, is in 2009 een tweetal bankermeetings georganiseerd. Deze opzet wordt in 2010 herhaald. On derwi js Van Gansewinkel Groep heeft ook in 2009 actief deelgenomen aan diverse activiteiten op onderwijsgebied om kinderen en jongvolwassenen al op jonge leeftijd bewust te maken van het milieu en de schaarste aan grondstoffen. Op die manier geven we invulling aan onze visie dat duurzaamheid bij de bron begint. Afgelopen jaar stond in het teken van de volgende activiteiten: - ontwikkeling computerspel voor leerlingen op de basisschool - samenwerking met Stichting Mr Finney om nadrukkelijk de dialoog aan te kunnen gaan met leerlingen van het basisonderwijs en eerste klassen van voortgezet onderwijs - diverse rondleidingen op onze locaties - deelname aan exposities - ondersteuning Students in Free Enterprise (SIFE) - begeleiding afstudeerders en stagiaires, waaronder stagiaires Erasmus Universiteit Rotterdam - begeleiding studentenbedrijven in kader van Jong Ondernemen - invulling Cradle to Cradle-themacollege TUE Maatschappeli j ke activiteiten en spo n soring Wij ondersteunen diverse organisaties die zich manifesteren op maatschappelijk vlak. Dit kan in de vorm van sponsoring door het doneren van geld, maar juist ook door het overdragen van onze vakkennis ondersteunen we projecten. Ons beleid is gericht, passend bij ons businessmodel, op met name regionale betrokkenheid via onze vestigingen. We ondersteunen vooral initiatieven en organisaties die een bijdrage leveren aan de discussie rondom en het kennisniveau van de thema s duurzaamheid, afval en grondstoffen. Daarnaast wordt een aantal landelijke initiatieven ondersteund die een directe bijdrage leveren aan een maatschappelijk vraagstuk dat ook in onze organisatie speelt, zoals bijvoorbeeld analfabetisme. In die zin is sponsoring altijd gekoppeld aan bedrijfsdoelstellingen. Een greep uit de initiatieven van het afgelopen jaar: - jureren in de Wereldcup SIFE - sponsoring van de filmpremière Age of Stupid aan de vooravond Klimaattop Kopenhagen - deelname aan de opendeurdagen in België - deelname aan de wereldhavendagen in Rotterdam - verzorgen van rondleidingen op tal van onze locaties - deelname aan de Landelijke compostdag - meedewerking aan het kinderprogramma KRO ZigZag - deelname aan Amsterdam Duurzaam sponsoring Stichting Lezen en Schrijven 87

15 Equity Media Leveranciers In het kader van de stakeholdersdialoog hebben we nog actiever onze boodschap via de media gecommuniceerd. Enerzijds met een reclamecampagne, anderzijds door onze visie op de grondstoffenschaarste en de consequenties daarvan actief middels vele interviews te communiceren. Daarnaast hebben we er ook voor gekozen om middels opiniestukken een actieve bijdrage te leveren aan de discussie rond grondstoffen en klimaat. Die media-aanpak leidt tot diverse reacties en verzoeken voor vervolgsessies. In die zin werkt het als een soort olievlek. We hebben de indruk dat we meer en meer als een gesprekspartner met autoriteit aan tafel worden gevraagd. NGO s We werken aan de koppeling van inkoopvoorwaarden aan duurzaamheidscriteria. In het kader van de selectie en beoordeling van leveranciers binnen Van Gansewinkel Groep worden be-/verwerkers en aannemers beoordeeld aan de hand van een auditsystematiek. Deze opdrachtnemers beschikken veelal over gecertificeerde zorgsystemen (ISO 9001 naar kwaliteit, ISO voor milieu en OHSAS voor veiligheid en gezondheid op de werkvloer). In november is een leveranciersbeoordeling uitgevoerd om te achterhalen wat de visie van onze leveranciers op het gebied van duurzaamheid is. De enquête vroeg onder andere naar voornoemde certificeringen, maar ook naar visie op kinderarbeid, de bereidheid om met Van Gansewinkel Groep samen te werken op het gebied van Cradle to Cradle en de maatregelen om CO 2 -uitstoot te reduceren. In 2010 worden de resultaten geanalyseerd en de daaruit voortkomende acties opgevolgd. Wij hechten waarde aan een regelmatige afstemming en uitwisseling van ideeën met spelers in het maatschappelijke veld. Met een aantal groeperingen hebben we regulier contact. We vinden dat die aanpak, met respect voor elkaars standpunt en de zakelijke uitwisseling van elkaars argumenten en feiten, de basis is om in dialoog te blijven. Onder-werpen van gesprek waren: - sluiting afvalenergiecentrale Rotterdam; samenwerking met gemeente Rotterdam en Warmtebedrijf Rotterdam. Door intensief overleg is er een nieuwe businesscase ontstaan en kunnen we de doelstellingen van het Rotterdam Climate Initiative waarborgen, sterker nog verbeteren door eerder te kunnen leveren en nog meer CO 2 -uitstoot te verminderen - dossier Consumentenverpakkingen - proces rond de milieuvergunningverlening in Duiven. Samenwerking vergunningverlener, Stichting Natuur en Milieu, MOB en Van Gansewinkel Groep Omwonenden Van Gansewinkel Groep houdt rekening met het leef- en woonklimaat van omwonenden. We organiseren op veel plekken opendeurdagen en nemen actief deel aan klankbordgroepen in verschillende gemeenten. Zo blijven we in dialoog met onze buren. Duurzaamheid tentoongesteld Begin september opende het International Centre for Sustainable Excellence (ICSE) haar deuren in de Witte Dame in Eindhoven. Waar vroeger de eerste gloeilamp werd geproduceerd, werken internationale bedrijven en instellingen nu samen met nationale en lokale bedrijven om nieuwe duurzame producten en diensten te ontwikkelen en kennis te delen op dit gebied. Ook Van Gansewinkel Groep is vertegenwoordigd. Met onze stand geven we aandacht aan onze boodschap Afval bestaat niet. 88 / jaarbeeld 09 89

16 Ecology Resultaten: - onderzoek naar toepassing van het Cradle to Cradle-principe middels diverse projecten - marktintroductie van twee nieuwe duurzame concepten: Garanties van Oorsprong en de Afvalbarometer - aankoop en inzet van schonere voertuigen en leasewagens. Het aandeel Euro 5 / EVV-voertuigen is naar 24% gestegen (in 2008 was dit aandeel nog 14%). Inzet van elektronisch inzamelvoertuig voor inzameling bedrijfsafval in de binnenstad van Rotterdam - onderzoek naar geautomatiseerde routeplanning door inzet boordcomputers en routeoptimalisatie. Hierdoor zal in de toekomst een aanzienlijk aantal wegkilometers bespaard worden - het aantal leaseauto s met een A- en B-label is in Nederland toegenomen naar 37% in 2009 ten opzichte van 28% in energie uit afval: de netto energielevering aan het elektriciteitsnet van onze afvalenergiecentrales stond in 2009 gelijk aan het energieverbruik van ca huishoudens - verminderen van eigen energieverbruik door het opstellen en implementeren van energiebesparingsplannen en door het inventariseren van het optimum van energieproductie Ecology In het verminderen van de impact op het milieu is Cradle to Cradle onze leidraad. Het verminderen van het gebruik van primaire grondstoffen zien wij als onze belangrijkste bijdrage aan een duurzame samenleving. Door te voorkomen dat iets afval wordt, pakken we de grondstoffenschaarste én het CO 2 -probleem aan. Daarnaast willen we de CO 2 -impact van onze eigen activiteiten verminderen, met name via initiatieven op het vlak van transport en onze afvalenergiecentrales. 90 / jaarbeeld 09 91

17 Ecology Productinnovatie Van Gansewinkel Groep ontwikkelt in samenwerking met klanten en partners nieuwe concepten om nog meer afval een tweede leven te geven. Waar afval traditioneel een gespreksonderwerp van een facilitair manager was, praten we nu ook op boardniveau en met duurzaamheidsverantwoordelijken bij klanten. We zijn in gesprek met diverse grote en kleinere partijen die ons als matchmaker zien voor de toepassing van het Cradle to Cradle-principe. Cradle to Cradle-concepten Cradle to Cradle is een proces dat stap voor stap bijdraagt aan de verbetering van de kwaliteit van producten en slimmer grondstofverbruik. Het vergt uithoudingsvermogen en samenwerking. Onderstaand een overzicht van de stappen die zijn gezet met een aantal van onze partners: Desso Tapijtfabrikant Desso ontwerpt tapijt volgens het Cradle to Cradle-principe. Van Gansewinkel Groep brengt kennis in op het gebied van inzameling en recycling. In 2009 is zo n kg oud tapijt teruggenomen. Het terugnamesysteem wordt in 2010 voortgezet. Philips Philips en Van Gansewinkel Groep werken samen aan de ontwikkeling van Cradle to Cradle-producten. De kennis van beide bedrijven wordt op elkaar aangesloten, zo ontstaan er gesloten kringlopen. De kennis van Van Gansewinkel Groep op het gebied van materialen, afvalstromen en recycling is hierbij essentieel. Afgelopen jaar is onder andere gekeken naar het intelligente ontwerp van nieuwe producten en de inzet van gerecycled plastic voor de productie daarvan. In 2010 wordt dit voortgezet en wordt gekeken naar recyclings- en productietechnieken en de herbruikbaarheid van kunststoffen. Mosa Samen met tegelfabrikant Koninklijke Mosa onderzoeken we de mogelijkheden om de kringloop van tegels te sluiten. In 2009 is de inzamel- en bewerkingspilot succesvol afgerond en is in totaal bijna kg end of life tegels en kg overig keramisch materiaal ingezameld en getest op scheidings- en bewerkingsmethode. Mosa heeft een Cradle to Cradle-certificaat voor ongeglazuurde vloertegels en voor haar glanzende wandtegelcollectie behaald. In 2010 staat de productie van de eerste tegel met inzet van gerecycled materiaal op het programma. Van Houtum Papier Van Gansewinkel werkt sinds 2008 samen met Van Houtum Papier aan Cradle to Cradle-oplossingen voor papier. Van Gansewinkel levert het papier dat Van Houtum Papier toepast in haar proces om er toiletrollen en tissuepapier van te maken. Van Houtum Papier produceert als eerste bedrijf ter wereld volledig Cradle to Cradle-gecertificeerd toiletpapier. Dit gaat vervolgens weer naar klanten van Van Gansewinkel. Zo is de cirkel rond. Ahrend Ahrend, producent van kantoormeubelen, heeft de ambitie in 2020 een volledig gesloten keten en een volledig klimaatneutraal productieproces te hebben. Om de keten te kunnen sluiten, werken ze samen met Van Gansewinkel Groep. Ecosmart, dochteronderneming van Van Gansewinkel Groep, haalt de meubels van Ahrend op en ontmantelt of recyclet die partijen. 92 / jaarbeeld 09 93

18 Ecology Brabantia Samen met Brabantia willen we consumenten op een positieve manier stimuleren om anders met hun afval om te gaan. We onderzoeken of we invloed kunnen uitoefenen op het scheidinggedrag van huishoudens. Hiertoe zijn we in samenwerking met Brabantia en de gemeente Cranendonck in 2009 een project gestart waarmee we Afval bestaat niet in de praktijk brengen bij burgers. Doel van het project is om aan te tonen dat er met een optimale scheiding in huis geen afval overblijft of in ieder geval nog maar een fractie. Vermindering van de footprint van klanten Van Gansewinkel Groep kan direct bijdragen aan de reductie van de footprint van haar klanten. In 2009 zijn daartoe twee nieuwe concepten ontwikkeld: Garanties van Oorsprong Met een productie van circa MWh duurzame elektriciteit uit afval en biomassastromen behoort Van Gansewinkel Groep tot een van de grootste producenten van duurzame elektriciteit in de Benelux. Voor deze elektriciteit ontvangt de onderneming Garanties van Oorsprong (voorheen groencertificaten), waarmee klanten kunnen bewijzen dat zij hun jaarlijkse elektriciteitsverbruik hebben verduurzaamd. Landal GreenParks en Avans Hogeschool waren in 2009 de eerste klanten die het concept toepasten. Afvalbarometer In 2009 zijn de voorbereidingen getroffen voor de Afvalbarometer. De Afvalbarometer geeft inzicht in het effect van gescheiden afvalinzameling op twee belangrijke milieuthema s: grondstoffenschaarste en global warming. Bedrijven en instellingen kunnen op de website van Van Gansewinkel Groep invullen hoeveel afval zij gescheiden laten afvoeren, waarna de Afvalbarometer een overzicht toont van de primaire grondstoffen die bespaard worden. Ook berekent de barometer hoeveel CO 2 uitstoot bespaard wordt door het scheiden van afval. De CO 2 cijfers zijn tot stand gekomen in samenwerking met de onafhankelijke kennisorganisatie TNO. 94 / jaarbeeld 09 95

19 Ecology Verbetering eigen footprint Het verbeteren van onze footprint staat ook bij Van Gansewinkel groep hoog in het vaandel. Er zijn uiteenlopende initiatieven ontplooid om CO 2 -reductie te realiseren en onze impact op het milieu te verminderen. Aankoop en inzet van schonere voertuigen In 2009 zijn er 158 nieuwe vrachtwagens ontvangen: hiervan voldoen er 84 aan de strengste uitlaatgasemissienorm EEV en zijn er 74 voertuigen met een reguliere Euro 5-motor. De nieuwe vrachtwagens vervangen de oude voertuigen met Euro-0 en 1 motor en stoten minimaal 75% minder stikstof (NOx) en 94% minder roetdeeltjes (gemeten in gram per kwh) uit. De investering past binnen het pakket aan maatregelen dat Van Gansewinkel Groep neemt om de schadelijke uitstoot van haar voertuigen tot een minimum te beperken. De gemiddelde leeftijd van de voertuigen neemt gestaag af en is de laatste 3 jaar met meer dan 10% gedaald naar 7,03 jaar eind Verdeling inzamelvoertuigen naar Euro-type en jaar* 100% 80% 60% 40% 20% 0% 4% 24% 31% 28% 13% % 41% 34% 11% % 35% 39% 19% % 40% 28% 2006 Euro 5 + EEV Euro 2 Overig Euro Euro 0 +1 * In 2008 is er een schatting van de Euroklasse-indeling gemaakt op basis van de leeftijd van het voertuig. In 2009 is de milieuclassificatie strikt op basis van kenteken vastgesteld. Hierdoor wordt de toename tussen 2008 en 2009 betreffende de EURO voertuigen verklaard. Verdeling aantal voertuigen naar land Nederland 64% België, Luxemburg 25% Overige landen 11% Afname inzamelvoertuigen Voertuigen 2008 Voertuigen 2009 Voertuig naar type Rolcontainer 23% Afzet 37% Inzamel 19% Huisvuil 13% Reiniging 8% Afname 50 In mei 2009 zijn we begonnen met de inzameling van bedrijfsafval in de binnenstad van Rotterdam met een elektrische vuilniswagen. Het project is opgezet samen met Rotterdam Climate Initiative (RCI) en Roteb. Het ingezamelde afval wordt naar de afvalenergiecentrale van AVR gebracht, waar het wordt verbrand en omgezet in elektriciteit, waarmee de elektrische vuilniswagen weer wordt aangedreven. Als organisatie zetten we in op elektrische mobiliteit. Het verder invoeren van elektronisch vervoer in de diverse bedrijfsonderdelen is een ambitie van Van Gansewinkel Groep. Om deze ambitie in te kunnen vullen, zijn we in gesprek met brancheorganisatie RAI en diverse fabrikanten van bedrijfsvoertuigen. Schonere leaseauto s In verband met de economische crisis was er in 2009 een bestelstop op leaseauto s en zijn er door een reductie in het personeelsbestand auto s ingeleverd. Ondanks deze maatregelen is het percentage auto s met een A- en B-label in Nederland toegenomen naar 37% in 2009 (28% in 2008). Leasewagens Aantal voertuigen CO 2 -uitstoot (kt) Gemiddelde uitstoot (g/km) A/B label in NL 27,5% 37% * Leasewagens in NL en BE Afgelopen jaar is een nieuwe leaseregeling voor België opgesteld, die naar verwachting in 2010 zal worden ingevoerd. In de leaseregeling is een stimulerende maatregel voorzien die stuurt op vermindering van CO 2 -uitstoot. Voor Nederland wordt in 2010 gewerkt aan een nieuwe leaseregeling. Ook deze stuurt op absolute vermindering van CO 2 -uitstoot en minimaal brandstofverbruik en is niet langer gebaseerd op de huidige categorie-indeling. Inzet alternatieve brandstoffen Binnen Van Gansewinkel Groep zijn we al meerdere jaren actief in de toepassing van alternatieve brandstoffen en tractie voor vrachtwagens. We zijn actief betrokken bij ontwikkelingen hiervan op de markt en de toepassingen hiervan binnen ons wagenpark. In de loop der tijd hebben we ervaringen opgebouwd met bijvoorbeeld CNG, LPG, frituurvet en elektriciteit. In samenwerking met twee partijen is een LNG inzamelvoertuig ontwikkeld. Het voertuig zal medio 2010 operationeel zijn. Optimaliseren inzamelroutes De vermindering in uitstoot wordt niet enkel door de aanschaf van nieuwe en schonere voertuigen gerealiseerd. Door middel van ritplanning, routeoptimalisatie en de inzet van boordcomputers worden ook wegkilometers bespaard. In 2009 is het onderzoek naar de mogelijkheden gestart, waarbij 4 wagens zijn voorzien van een boordcomputer. De pilot is begin 2010 vergroot naar 40 stuks en eind 2010 zullen 166 wagens een boordcomputer hebben. Uiteindelijk zullen eind wagens voorzien zijn van een boordcomputer. Door geautomatiseerde routeplanning ontstaat efficiëntere inzet van mensen en middelen en zal een aanzienlijk aantal wegkilometers bespaard worden. De eenheid van vervoerd aantal kilo s afval per km verbetert met een vermindering van CO 2 -uitstoot als gevolg. Nachttransport Diverse Van Gansewinkelregio s hebben een deel van het interregionaal transport omgezet naar de nacht. De doelstelling was om nachttransport bedrijfsbreed in te zetten. Door het verminderde aanbod van afval in de loop van 2009 is deze doelstelling bijgesteld. Vervoer per schip en trein Afgelopen zomer is Van Gansewinkel Groep gestart met een nieuw logistiek concept voor Vlakglas Recycling Nederland. Per jaar wordt circa ton vlakglas door Van Gansewinkel Groep getransporteerd naar diverse verwerkers van vlakglas. Een groot deel hiervan wordt verwerkt door Maltha in Lommel, België. Op jaarbasis gaat van Gansewinkel Groep circa ton vlakglas per schip van Amsterdam naar Lommel transporteren. Door deze vorm van vervoer worden jaarlijks wegkilometers vermeden. Dit levert een CO 2 -reductie in de transportketen op van 14%. De totale groep maakt substantieel gebruik van transport over water als alternatief voor wegtransport. Watertransport 2009 Tonnage (mt) 0,81 Vermeden ritten (n) Vermeden wegtransport (miljoen km) 5.88 De inzet van treinen voor het vervoer van huishoudelijk afval is in 2009 afgenomen. Dit komt vooral door de daling in het aanbod van huishoudelijk afval. 96 / jaarbeeld 09 97

20 Ecology Energie uit afval Met de drie afvalenergiecentrales in Duiven, Rotterdam en Rozenburg leverde Van Gansewinkel Groep in 2009 ongeveer 770 GWh elektriciteit aan het net en ongeveer 2.500TJ aan warmte. De warmte is geleverd als stadsverwarming op het NUON-net in de gemeentes Duiven en Westervoort en in de vorm van processtoom in het Botlek-gebied. Daarnaast wordt een deel van de energie door AVR zelf in de installaties gebruikt. De aan het net geleverde energie van de afvalenergiecentrales komt overeen met het jaarlijkse energieverbruik van ca huishoudens. Daarnaast werd op de Botlek-locatie 7,5 miljoen m 3 gedestilleerd water geproduceerd. Het rendement van onze waterfabriek in Rozenburg kwam eind 2008 onder druk te staan toen een industriële klant zijn productie op de Maasvlakte tijdelijk staakte als gevolg van vraaguitval, veroorzaakt door de economische crisis. Mede als gevolg van deze ongewenste afhankelijkheid zijn we continu op zoek naar verbreding van het klantenportfolio voor deze verwerkingsinstallaties. Productieschema afvalenergiecentrales Electriciteit Afvalenergiecentrale Rozenburg Rotterdam Duiven TCI (Duiven) 34 BEC (Rozenburg) 134 Electriciteit (GWh) Levering net geleverd/totaal 71% 72% 73% 75% groen/geleverd 49% 49% 49% 60%* * Senter Novem: Protocol Duurzame Energie 2006, afvalenergieinstallatie Biogeen 49% en TCI en BEC 100% volledig biogeen. Warmte Rozenburg , Rotterdam Duiven Warmte (TJ) Waterfabriek Doorzet (kt) 310,4 272,8 236,3 223,3 Desti water (000m 3 ) Reductie energieverbruik, verbeteren energierendement Als gevolg van de economische crisis en een overschot aan verbrandingscapaciteit was er in 2009 sprake van een afvaltekort. Waar voorheen onze ovens bijna altijd vol waren, was dit niet langer het geval. In 2009 is gekeken hoe het eigen energieverbruik van onze afvalenergiecentrales gereduceerd kan worden om zo meer energie op het net te kunnen zetten. Enerzijds is dit gedaan door het opstellen en implementeren van energiebesparingsplannen, anderzijds door het inventariseren van het optimum van energieproductie: welke ovens en turbines kunnen bij afvalschaarste het beste worden ingezet om een zo hoog mogelijk energierendement te behalen uit een productiemix van warmte en elektriciteit? Inventarisatie energieverbruik locaties In 2009 is van start gegaan met een inventarisatie van het energieverbruik van een tweetal Van Gansewinkel-regio s (21 locaties). Deze inventarisatie wordt uitgebreid naar alle andere onderdelen van de Groep in Nederland en in België in Naast het inzicht in het energieverbruik heeft de inventarisatie ertoe geleid dat in 2010 wordt geïnvesteerd in energiezuinige verlichting om zo het energieverbruik verder terug te dringen. Elektriciteitsverbruik vestigingen NL en BE Rozenburg* kt GWh 2009 Totaal excl. Afvalenergiecentrales (76 locaties) 19,0 Totaal BE (15 locaties) 6,0 Warmte (TJ) Bodemassen (kt) kt Rotterdam 354 kt Metalen (kt) 25 Electriciteit (GWh) Duiven** 553 kt * Rozenburg = inclusief BEC. ** Duiven = incusief TCI. Begrijp jij wat hier staat? Blijvende aandacht voor laaggeletterdheid Van 7 tot en met 13 september was de week van de alfabetisering. Deze werd georganiseerd door de Stichting Lezen & Schrijven. Thema dit jaar was Speel open kaart! Ons bedrijf steunt de stichting en een aantal van onze medewerkers heeft deelgenomen aan cursussen om (beter) te leren lezen, schrijven en rekenen. In de week van de alfabetisering stonden afvalbakken van Van Gansewinkel, voorzien van grote letterstickers, bij twee grote bijeenkomsten van de Stichting Lezen & Schrijven. In 2009 is een start gemaakt met de ontwikkeling van een stoompijp die AVR samen met omliggende industriële bedrijven in Rozenburg aanlegt. Voor de gezamenlijke projectontwikkeling is Stoompijp BV opgericht, die de pijp gaat ontwerpen, aanleggen en exploiteren. De pijp gaat een aantal klanten in de Botlek voorzien van warmte die voor circa 60% groen is opgewekt. Eind 2011 wordt volgens planning de eerste stoom op het net gezet. In de toekomst zal er tussen de 50 en 100 ton stoom per uur worden geleverd. Dit gaat leiden tot een CO 2 -reductie, verbetering van de luchtkwaliteit en een economisch voordeel voor alle partijen (leveranciers en afnemers van stoom). 98 / jaarbeeld 09 99