Rondetafelbijeenkomst Ketenverantwoordelijkheid. Woensdag 1 december 2010 ICSE Eindhoven. Verslag bijeenkomst

Transcriptie

1 Rondetafelbijeenkomst Ketenverantwoordelijkheid Woensdag 1 december 2010 ICSE Eindhoven Verslag bijeenkomst

2 Waar ging het om? Van Gansewinkel Groep streeft naar verbetering van de sociale- en milieuprestaties van haar activiteiten in de keten. Maar hoe geef je invulling aan duurzaam ketenbeheer? Op welke manier kan het zicht op de totale keten worden vergroot? Hoe ver gaat ketenverantwoordelijkheid? Welke criteria zijn van belang? Wat wordt er van bedrijven verwacht en wat zijn kansen en eventuele risico s die spelen? Om op zoek te gaan naar een antwoord op bovenstaande vragen en zo een impuls te kunnen geven aan de verdieping en verbreding van duurzaam ketenbeheer organiseerde Van Gansewinkel Groep op woensdag 1 december 2010 een rondetafelbijeenkomst. In totaal kwamen 18 afgevaardigden van de volgende bedrijven bijeen: AkzoNobel Sourcing, Canon, DAF, Fujifilm Manufacturing Europe, Heijmans, Jules Clarysse NV, Vereniging Afval-bedrijven, VROM-inspectie en WNF (zie deelnemerslijst in de bijlage). Op basis van deze sessie is het thema verder afgebakend, zijn kwesties en dilemma s benoemd en zijn de hoofdthema s voor de eerste rondetafelbijeenkomst geformuleerd: - Hoe geef je invulling aan duurzaam ketenbeheer? - Hoe ver moet je gaan als het om duurzaam ketenbeheer gaat? - Wat zijn de kansen en dilemma s? - Wat verwachten stakeholders van Van Gansewinkel Groep op dit vlak? Bovenstaande vragen vormden de leidraad van de dialoog. Gastheer van de middag was Diederik Gijsbers, lid van de raad van bestuur van Van Gansewinkel Groep. De bijeenkomst werd voorgezeten door Professor dr. Ing Jacques Reijniers MBA (hoogleraar inkoopmanagement NEVIleerstoel Nyenrode Business Universiteit). Het van elkaar leren, het aandragen van tips en ideeën en het uitbreiden van de wederzijdse relatie stond centraal deze middag. Daarnaast is nagedacht over een relevante mix van genodigden en interne belanghebbenden en zijn deze personen genodigd. Bij de selectie is, naast de link met het thema en met Van Gansewinkel Groep, gekeken naar diversiteit in het type stakeholder (klant, leverancier, NGO, overheid, brancheorganisatie etc.) en omvang van de organisatie. Wat er aan vooraf ging Dit rondetafelgesprek is voortgekomen uit het jaarbeeld 09 van Van Gansewinkel Groep en de daarin genoemde ambities met betrekking tot stakeholderdialoog. Op basis van deze ambities is een drietal thema s benoemd waar langs in 2010 en 2011 rondetafelgesprekken worden georganiseerd: grondstoffen, ketenverantwoordelijkheid en de balans tussen Economy & Ecology. Voorafgaand aan het rondetafelgesprek van 1 december 2010 ging een aantal brainstormsessies. Startpunt van de interne discussie was de vraag: Welke issues in brede zin op het terrein van zekerheid en betrouwbaarheid van de verwerking van afvalstromen (van begin tot het einde) spelen er bij de verschillende stakeholders waarmee Van Gansewinkel Groep van doen heeft? 2

3 Visie Van Gansewinkel Groep (Diederik Gijsbers) Van Gansewinkel Groep s business case wordt gedreven door schaarste aan grondstoffen. Door de toenemende bevolking, productie en consumptie stijgt de vraag naar grondstoffen met negatieve impact op mens en milieu tot gevolg. Diverse onderzoeken laten zien dat toegankelijkheid tot bepaalde grondstoffen niet langer vanzelfsprekend is. Dit probleem kan niet worden opgelost door dingen op eenzelfde manier te blijven doen. Het vereist een andere aanpak. Niet voor niets is Van Gansewinkel Groep s visie Afval Bestaat Niet. Van Gansewinkel Groep ziet afval als basis voor grondstoffen en energie. Waar afval vroeger een probleem was en de rol die Van Gansewinkel Groep vervulde het primair inzamelen en verwerken van afval was, is er nu sprake van een nieuwe rol, die van leverancier van grondstoffen en energie. Met kennis van inzameling, inzamelsystemen en recycling van materialen is Van Gansewinkel Groep in staat om grondstofketens te sluiten. Dit doet zij onder andere door te denken in termen van upcycling in plaats van recycling en door samen te werken met diverse kennisinstituten en partners. Hiermee vervult Van Gansewinkel Groep een rol om schaarste aan grondstoffen tegen te gaan. Samenwerking met klanten, toeleveranciers en de toeleveranciers van de toeleveranciers is hierbij een vereiste. Waar staat Van Gansewinkel Groep nu? (Patrick Deprez) In het kader van de selectie en beoordeling van leveranciers binnen Van Gansewinkel Groep worden be-/verwerkers beoordeeld aan de hand van een auditsystematiek. Het risicoprofiel verschilt al naar gelang het soort afval, de vergunningsituatie, de aanwezigheid van kwaliteitszorgsystemen en het land van vestiging. De minimale verplichting om zaken te doen met een verwerker is dat het bedrijf een milieuvergunning bezit, al dan niet in een gedoogsituatie, om afvalstromen te accepteren. Het risicoprofiel resulteert in een risico-indeling (score 1 10): hoog / midden / laag. Bedrijven met een laag risicoprofiel krijgen alleen een administratieve audit. Bedrijven met een midden risicoprofiel, krijgen een administratieve audit, aangevuld met een bedrijfsbezoek. Dit betreft bijvoorbeeld moeilijkere stromen, of zijn bedrijven die buiten de Benelux zijn gevestigd. Bedrijven met een hoog risicoprofiel krijgen een administratieve audit, een bedrijfsbezoek en controle op bedrijfsprocessen. Dit zijn bijvoorbeeld bedrijven zonder kwaliteitszorgsystemen, of bedrijven die op negatieve wijze in de media zijn geweest. Voor het vastleggen van de resultaten van de audits wordt gebruik gemaakt van een database verwerkers, op de Van Gansewinkel Groep intranetomgeving en archivering door de beheerder van de verwerker. Waar wil Van Gansewinkel Groep naartoe? (Patrick Deprez) De transitie van afvaldienstverlener naar grondstoffen- en energieleverancier brengt andere manieren van denken en werken met zich mee en stelt andere eisen aan ketenbeheer. Van Gansewinkel Groep heeft de ambitie om alle schakels in de keten in kaart te brengen, tot aan de eindverwerking toe, om zo naast de eerste laag van derde partijen, een net zo sluitend systeem op te zetten voor de tweede laag. Dialoog (alle deelnemers) Afval niet langer afval? Wat is afval? Hoe ga je met afval om als afval geen afval meer is? Die vraag bracht een levendige discussie op gang. Afval wordt steeds vaker als grondstof gezien. Dit heeft invloed op de keten, immers, grondstoffen blijven van waarde. Het belang van ontwerp voor recycling en het voorkomen van het gebruik van gevaarlijke materialen bij de productie van producten is aangehaald. Van Gansewinkel Groep zou al aan de ontwerptafel een rol kunnen vervullen. Een belangrijke kanttekening bij het opnieuw geschikt maken en inzetten van grondstoffen is het energieverbruik. De levensduur van producten wordt steeds korter, er zijn fijnmazige take-back systemen nodig om ketens te kunnen sluiten. De consument zou een belangrijke schakel kunnen zijn in het retourneren van oude producten. Zij moet dan wel goed geïnformeerd zijn. Communicatie speelt hier dus een essentiële rol. 3

4 Daarnaast is wetgeving als thema naar voren gebracht. De wet bepaalt wat afval is. Nieuwe ontwikkelingen hoeven zich niet te laten tegenhouden door de wet. Uiteraard zou wetgeving wel stimulerend kunnen werken. Een aantal voorbeelden van kromme wetgeving is genoemd, waaronder het voorbeeld van het bleken van katoen. In de EU mogen geen bleekmiddelen gebruikt worden bij textielproductie. Maar gebleekte textiel mag wel geïmporteerd worden. Transparante rapportages Meerdere deelnemers zijn op zoek naar beter zicht op het effect van hun handelen verder in de keten. Bijvoorbeeld wanneer het om het scheiden van afval gaat. Wat is het effect van het gescheiden inzamelen van afval op het milieu en wat zijn de hier aan verbonden (extra) kosten? Er is behoefte aan een soort stuklijst, een calculatiemodel om milieuvoordelen in kaart te brengen. Adviezen voor Van Gansewinkel Groep - Upside profileren: Van Gansewinkel Groep zou zich meer kunnen/moeten profileren als upcycler. - Van Gansewinkel Groep zou zich nog meer in kunnen zetten als take back partner. - Van Gansewinkel Groep krijgt een andere taak en zou de rol van makelaar en adviseur meer naar zich toe kunnen trekken. - Er is behoefte aan heldere rapportages waarin de klant op overzichtelijke wijze de impact van het scheiden van afval op het milieu en de keten ziet. - Nauwer samenwerken met partijen als Agentschap NL om kennis en best practices te delen. - Sluit allianties met maatschappelijke organisaties: het vormen van nieuwe samenwerkingen is key om het zicht in de keten te vergroten. - Breng het belang van Urban Mining onder de aandacht. Voor elk te maken product zou een stuklijst met componenten uitkomst kunnen bieden. Deze stuklijst kan worden voorzien met nieuwe kolommen per onderdeel: aangeven wat schaarste is, wat de3p-belasting is, wat deze moet zijn, wat de CO 2 - belasting is, moet zijn etc. Het is in feite een weergave van de ist en soll situatie met betrekking tot duurzaamheid. Hoe ver? Waar houdt de verantwoordelijkheid op? Hoe ver ga je als bedrijf wanneer het om duurzaam ketenbeheer gaat? Tijdens de discussie brachten de deelnemers verschillende punten naar voren: - Duurzaam ketenbeheer loont voor bedrijf en voor omgeving. Het vergroot de bedrijfstrots en versterkt de marktpositie nu en in de toekomst. Als je als bedrijf problemen in de keten niet erkent, loop je daar vroeg of laat tegenaan. - Duurzaam ketenbeheer vereist samenwerking. Door op zoek te gaan naar de juiste partijen, kunnen ketens worden verkort. Het vinden van de juiste partners en het opbouwen van relaties is een tijdrovend proces. Ook hier geldt: de aanhouder wint. - Bij het beoordelen van de geschiktheid van leveranciers, werken een aantal van de deelnemers met verplichte vragenlijsten en beoordelingsprocedures. - Zo lang een naam op een product staat, zou een bedrijf zich verantwoordelijk moeten voelen. Problemen in de keten worden samen met partners opgelost. - Hoe gaat een bedrijf om met lekstromen? Bepaalde producten worden als tweedehands product verkocht en eindigen in bijvoorbeeld ontwikkelingslanden. Hoe daar controle op te houden? - Hoe houd je controle als het eigendom soms wel 10 keer van eigenaar wisselt, zoals in de bouwwereld? Een grondstoffenpaspoort werd hier als idee naar voren gebracht. Aan het einde van de levensduur van een gebouw verkoop je dan grond met een grondstoffenpaspoort in plaats van grond met afval. - De ambitie die Van Gansewinkel Groep heeft op het vlak van ketenverantwoordelijkheid wordt gedeeld. Deelnemers aan tafel vinden het positief dat Van Gansewinkel Groep er op stuurt en zelf het initiatief neemt om het zicht verder in de keten te vergroten. 4

5 BIJLAGE Deelnemersoverzicht Rondetafelbijeenkomst Ketenverantwoordelijkheid Organisatie Naam Functie Akzo Nobel Sourcing B.V. Anne Garlich Global Procurement Manager Eco Efficiency Improvement Canon Nederland NV Henk Meijer Manager Supply Chain en QEPS DAF Laurens Schot Director Purchasing NPG, PACCAR Purchasing Europe DAF Frank Hoeben Commodity Manager, DAF Trucks Fujifilm Manufacturing Europe B.V. Dick Notenboom ESH Manager Fujifilm Fujifilm Manufacturing Europe B.V. Sander Vermeulen Corporate Buyer Procurement Department Heijmans Robert Koolen Programmamanager Duurzaamheid Jules Clarysse NV Peter Bauwens Sales Director Jules Clarysse NV Luc Clarysse CEO NAM B.V. Gerard van den Berg Head Waste Management Shell UIE Van Gansewinkel Groep Diederik Gijsbers COO Van Gansewinkel Groep Patrick Deprez Directeur Waste Management Van Gansewinkel Groep Geert D Haese Directeur SHEQ Van Gansewinkel Groep Rob Meulendijks Commercieel Directeur Vereniging Afvalbedrijven Dick Hoogendoorn Voorzitter VROM-inspectie Albert Klingenberg Directie Uitvoering WNF Richard Holland Chief Conservation Officer