Projectdossier. F-verbinding met sponning. 3 BHT Leerkracht: P. Adriaenssens

Transcriptie

1 Projectdossier F-verbinding met sponning 3 BHT Leerkracht: P. Adriaenssens Leerling:..

2 INHOUD VOORBEREIDING Tekening op schaal Werkgang verder afwerken. VHO: Verbindingen met sponning en de vlakschaafmachine. Toetsen over de vlakschaaf en de sponning Informatie houtsoort: Veiligheidsinstructiekaart vlakschaafmachine... PRAKTIJK Opdracht: F- verbinding met sponning. Opdracht: Maken van werktekening op schaal 1/1 Opdracht: Uitvoeren van project.. EVALUATIE Opvolgingsfiche van uitvoering Globale evaluatie Opdracht technologie: INFORMATIE Bijzonder taken. Veiligheidsinstructiekaart vlakschaafmachine Website houtsoorten 3 BHT 2

3 1 VERBINDINGEN MET SPONNINGEN 1.1 Algemeenheden Sponningen zijn rechthoekige uitsparingen die aangebracht worden aan de dagzijde van een constructie, ze worden ook slag genoemd. Sponningen worden aangebracht wanneer het nodig is dat de vulling of het paneel aangebracht wordt na de definitieve samenstelling van de constructie. Een ander voordeel van de sponning t.o.v. de paneelgroef is dat de vulling of het paneel ten allen tijde probleemloos kan vervangen worden. Panelen, geplaatst in een sponning, worden ook losse panelen genoemd. 1.2 Toepassingen Een van de meest gebruikte toepassingen van een sponning is bij het plaatsen van GLAS. Andere toepassingen zijn: het plaatsen van fotopanelen, gebeeldhouwde panelen, enz 1.3 Afmetingen en benamingen: De sponningbreedte wordt gemeten vanaf de dagzijde. De sponningdiepte wordt gemeten op de dagzijde. 3 BHT 3

4 Aandacht Een sponning naast de pen heeft geen invloed op de gatlengte. (de pen wordt niet beschadigd) Een sponning in de pen heeft wel invloed op de gatlengte. (de pen wordt wel beschadigd) Bij sponningen in de pen moet men dus een vermindering aan de gatlengte toepassen die gelijk is aan de sponningbreedte. Omdat bij verbindingen met sponningen aan één zijde een deel van de houtbreedte is weggenomen, moet er aan de pen een TOESTEEK = de sponningbreedte voorzien worden! De pen krijgt dus ONGELIJKE SCHOUDERINGEN. Zie tekening. 3 BHT 4

5 Vragen 1 Wat is een sponning? 2 Geef een andere benaming voor sponning. 3 Wanneer gaat men gebruik maken van sponningen i.p.v. paneelgroeven? 4 Geef een paar toepassingen waar men panelen in een sponning plaatst. 5 Duid op onderstaande tekening de sponningbreedte en de sponningdiepte aan. 6 Wanneer geeft een sponning een vermindering aan de gatlengte tot gevolg? 7 Wat moet er bij verbindingen met sponningen aan de schouderingen altijd toegepast worden? Vul aan: de toesteek aan de schouderingen 3 BHT 5

6 2 HOEKVERBINDING MET SPONNING IN DE PEN Projectie: Perspectief: afschrift: 1 1 = eindlijn 2 = daglijn 3 = schouderingslijn 4 = kruishoutlijn = verloren hout = sponning 3 BHT 6

7 3 T VERBINDING MET SPONNING IN DE PEN Projectie: Perspectief: Afschrift: 1 = eindlijn 2 = daglijn 3 = schouderingslijn 4 = kruishoutlijn = verloren hout = sponning 3 BHT 7

8 Vragen 1 Teken de projectie van een hoekverbinding met sponning in de pen. 2 Maak het afschrift en benoem alle lijnen van een hoekverbinding met sponning in de pen. Plaats ook de paringstekens. 3 Teken de projectie van een T verbinding met sponning in de pen. 4 Maak het afschrift en benoem alle lijnen van een T verbinding met sponning in de pen. Plaats ook de paringstekens 3 BHT 8

9 PROJECTDOSSIER 4 DE VLAKSCHAAFMACHINE 3 BHT 9

10 4.1 Doel De vlakschaafmachine of vlakbank dient om hout vlak en haaks te schaven. Bespreking van de verschillende onderdelen: Het frame Het frame is een stevig onderstel waarop alle andere onderdelen bevestigd zijn. Het frame moet zwaar zijn om tijdens het werken de trillingen van de machine op te nemen De schaafas De schaafas is het werkende gedeelte van de machine. Naargelang het machinetype is de as voorzien van 2, 3 tot 4 messen. Deze messen zijn ofwel herslijpbaar ofwel omkeerbaar wegwerp. Het is van groot belang voor het schaafresultaat dat deze messen op gelijke hoogte zitten! Hieronder zien we een voorstelling van een schaafas met twee herslijpbare messen. 3 BHT 10

11 4.1.3 Beschutting van de schaafas achter de geleider Dient om het niet werkend gedeelte van de schaafas af te schermen Schakelbord Bevat de schakelaars om de machine aan en uit te zetten (meestal ster driehoekschakelaar) en bij moderne machines ook de elektrische blokkering van de schaafas. De sterdriehoekschakelaar: Motoren met een vermogen van 3pk of meer moeten in 2 keer op toeren gebracht worden dit gebeurt met behulp van een sterdriehoekschakelaar. We schakelen de motor in door de schakelaar van de O- naar de Y- stand te draaien. Zodra we aan het geluid van de motor horen dat hij op toeren is gekomen draaien we de schakelaar door naar -stand. Weer wachten tot we horen dat de hoogste toerental is bereikt, dan pas mag men met de machine beginnen werken. Om de machine uit te schakelen is het gewoon de schakelaar van driehoek naar O- stand terug draaien Geleider Dient om het werkstuk te geleiden bij het haaks schaven maar kan ook schuin ingesteld worden om schuin te schaven onder een bepaald aantal graden Aanvoertafel of voorste tafel Deze tafel wordt op een bepaalde hoogte geplaatst t.o.v. de schaafas om op die manier de houtafname te regelen Afvoertafel of achterste tafel Deze tafel moet steeds op gelijke hoogte met de snijcirkel van de schaafas staan om een goed schaafresultaat te bekomen. De tafels zijn voorzien van speciale inzetstukken, zodat bij eventuele beschadigingen (harde kwasten, steentjes enz. ) geen volledige tafel moet vernieuwd worden. 3 BHT 11

12 PROJECTDOSSIER Deze inzetstukken zijn ook vaak getand, om op die manier de geluidsproductie van de schaafas te minimaliseren. Hieronder zien we de voorstelling van tafels en schaafas. 1. schaafas. 2. voorste tafel. 3. achterste tafel. 4. inzetstukken Noodstopschakelaar Dient om in geval van nood de machine snel te kunnen uitschakelen. De noodstopschakelaar staat steeds goed zichtbaar en binnen handbereik opgesteld. Deze schakelaar onderbreekt onmiddellijk de stroom toevoer, zodat de machine stilvalt Beschutting van de schaafas vóór de geleider Deze beschermkap moet automatisch op de tafel en tegen de geleiding komen wanneer er geen hout aangevoerd wordt Hoogteregeling van de aanvoertafel Hier wordt de houtafname ingesteld. 3 BHT 12

13 Afzuigmond Dient voor het aansluiten van de stofafzuiging. 4.2 Instelling van de machine Telkens na het plaatsen van messen moeten de tafels opnieuw ingesteld worden. Het zuiver afstellen van de achterste tafel t.o.v. de snijcirkel van de schaafas wordt gecontroleerd door een rechte lat op de tafel te plaatsen en het blad zodanig te regelen dat de messen de lat juist raken. Bij een goed ingestelde machine moeten twee geschaafde stukken over de volledige lengte perfect op elkaar sluiten Gevolgen bij een foutief gestelde achterste tafel Te laag gestelde achterste tafel. stuk. Inkeping op het einde van het Te hoog gestelde achterste tafel. Werkstuk stoot tegen de tafel. Te hoog gestelde achterste tafel. Schaaft rond en spievormig, grote spaanafname vooraan en achteraan niets meer. 3 BHT 13

14 4.3 Veiligheid Wat betreft de veiligheid gelden natuurlijk de regels die we besproken hebben in de les: houtbewerkingmachines. Meer specifieke aandachtspunten zijn: 1 Is de machine bedrijfsklaar? 2 Zijn de tafels zuiver en glad? 3 Is het beschuttingstoestel geplaatst? 4 Is de stofafzuiging ingeschakeld? 5 Geen stukken schaven die korter zijn dan 30 cm! 6 De tafels niet met de handen proper wrijven! (kans om in aanraking te komen met de schaafmessen) 7 Zeker geen loshangende mouwen dragen! (mouwen dichtknopen of oprollen) 4.4 Richtlijnen bij het werken met de machine Het oordeelkundig vlak en haaks schaven hangt af van een aantal welbepaalde handelingen Vlak schaven Hiervoor wordt één van de breedste vlakken gekozen. Bij kromme stukken wordt bij voorkeur de holle zijde op tafel geplaatst. Moet de bolle zijde toch vlak geschaafd worden dan wordt er vooral niet op de uiteinden van het stuk gedrukt! 3 BHT 14

15 PROJECTDOSSIER Het aanvoeren van het stuk gebeurt als volgt Het doorvoeren van het stuk gebeurt als volgt 3 BHT 15

16 PROJECTDOSSIER Haaks schaven Hiervoor wordt één van de smalste vlakken gekozen. Bij het haaks schaven gelden dezelfde regels als bij het vlak schaven. Men moet er steeds op letten dat de geleiding haaks ingesteld staat en dat men tijdens het schaven de reeds vlak geschaafde zijde tegen de geleiding drukt! Het aan en doorvoeren van een stuk gebeurt als volgt Het terugnemen van een stuk gebeurt als volgt (zowel voor vlak - als haaks schaven) 3 BHT 16

17 4.5 Opsporen en verhelpen van gebrekkige werking van de machine Vaststelling: Oorzaak: Verhelpen: Uitgetrokken vezels. Tegen de vezelrichting Werkstuk omdraaien. schaven. Trillen van het hout. Te snel aanvoeren. Botte schaafmessen. Trager aanvoeren. Messen vervangen. Onvoldoende druk op het Beter aandrukken. stuk. Te grote golfslag. Te snel aanvoeren. Trager aanvoeren. Schaafstoornissen Slecht uitgebalanceerde Zie instelling van de machine. messen. Slecht afgestelde tafels. Messen vervangen. Beschadigde messen. Moeizame aanvoer. Zeer zware stukken. Hulp vragen of steunrollen gebruiken. Niet gladde tafels (roest en hars) Tafels zuiver maken en glijmiddel aanbrengen. 3 BHT 17

18 Vragen 1 Benoem op onderstaande tekening de aangeduide delen. 2 Bespreek de stand van de tafels bij de instelling van de machine. 3 Wat is het gevolg van een te laag ingestelde achterste tafel? 4 Wat is het gevolg van een te hoog ingestelde achterste tafel? 5 Hoe wordt de houtafname geregeld? 6 Geef vijf specifieke veiligheidspunten bij het werken met de machine. 7 Wat zijn de twee opeenvolgende bewerkingen die men uitvoert op deze machine? 8 Waar moet men op letten bij het haaks schaven? 9 Geef drie vaststellingen van gebrekkige werking. 10 Geef ook de oorzaak en hoe men die gebrekkige werking kan voorkomen. 3 BHT 18

19 studiegebied HOUT OPSTARTPROCEDURE VERSIE 2001-DECEMBER DUCUROIR FS305 SCHAAFMACHINE VTS --- Sint-Niklaas INSTRUCTIEKAART - SCHAAFDIEPTE INSTELLEN (aanvoertafel in hoogte wijzigen) - GELEIDER INSTELLEN - HAAKSHEID GELEIDER CONTROLEREN - PLAATSEN VEILIGHEDEN (SUVA-beveiliging) - STOFAFZUIGING AANZETTEN + SCHUIF OPENEN - MACHINE AANZETTEN d.m.v. STER/DRIEHOEK SCHAKELAAR - SCHAVEN VAN WERKSTUK 3 BHT 19

20 studiegebied HOUT AFSLUITPROCEDURE VERSIE 2001-DECEMBER DUCUROIR FS305 SCHAAFMACHINE VTS --- Sint-Niklaas INSTRUCTIEKAART - MACHINE UITSCHAKELEN (terug draaien STER/DRIEHOEK- SCHAKELAAR naar positie "0") - STOFAFZUIGING AFZETTEN + SCHUIF SLUITEN - VEILIGHEDEN VOLLEDIG NEER- KLAPPEN studiegebied HOUT VERSIE 2001-DECEMBER NOODPROCEDURE VTS --- Sint-Niklaas INSTRUCTIEKAART - STER/DRIEHOEKSCHAKELAAR NAAR POSITIE "0" DRAAIEN (machine uitschakelen) - EEN LERAAR VERWITTIGEN 3 BHT 20

21 TEKENING OP SCHAAL BHT 21

22 WERKGANG Nr. Bewerking Gereedschap 1 Werktekening op ware grootte: Vooraanzicht, rechter zijaanzicht en bovenaanzicht. 2 Paren van de stukken: mooiste zijde naar voor, niet op de verbindingen. 3 Afschrift maken: aanduiding maken van eventueel te frezen sponningen, groeven of lijsten 4 Gaten boren: paring steeds op tafel leggen. bij doorgaande gaten, van beide zijden boren 5 Pennen zagen: volgens aangeleerde methode. 6 Sponningen frezen: afhankelijk van het soort verbinding gebeurt door de leerkracht! 7 Vergaren van de verbinding: pennen opronden of gaten rechtkappen. controle op vlak- en haaksheid bij het inpassen 8 Opzuiveren van de dagkanten niet op de plaats van de verbinding schuren 9 Op maat zagen van de verbinding pen afzagen terwijl de verbinding in elkaar zit!(bij doorgaande gaten) afzagen van de eindlijnen 10 Opzuiveren van het geheel eventueel de verbinding vlak maken met de blokschaaf of schraapstaal.(indien nodig) gepaarde, ongepaarde en buitenzijde 3 BHT 22

23 OPVOLGINGSFICHE VAN DE UITVOERING Week 1 Maandag datum uren Verrichte taak opmerking Dinsdag Woensdag Donderdag Vrijdag Week 2 Maandag Dinsdag Woensdag Donderdag Vrijdag 3 BHT 23

24 PROJECTRAPPORT ZELFEVALUATIE en PROJECTRAPPORT Max. Punten lln. Punten lkr. Totaal Opmerking Voorbereiding Praktijk Begrijpen van de werktekening: vooraanzicht, doorsneden, zorg, inkleuring (arcering), correctheid van de afmetingen stippellijnen en volle lijnen. 14 Zoekopdracht over de houtsoort 10 Werkgang verder afwerken 5 Toets over verbindingen met sponning. 10 Toets over de vlakschaaf 10 Totaal 49 Plaatsen paringstekens: juiste plaats (niet op de verbinding), op de juiste zijde (de mooiste), voldoende groot, duidelijkheid en de juiste paringstekens. 5 Afschrijven van het hout: plaatsen van eindlijnen, minageringen op de juiste plaats, duidelijke lijnen, correcte kruishoutlijnen en aanduiden van het overtollige hout. 10 Gaten boren en pennen zagen: juiste dikte van de pen, evenwijdig en juiste diepte van het gat. 6 Stukken vergaren: correctheid van de verbindingen, haaksheid, vlakheid, juiste afmeting volgens de werktekening. 10 Juistheid v/d afmetingen volgens tekening 10 3 BHT 24

25 Attitude Totaal Werkstukken zuiver maken: machineslag weg, geen dwarse schuurstrepen, zuiver kopshout, breken van de scherpe kanten. 8 Totaal 49 Orde en netheid: op de werkbank, in de gereedschapskoffer, rond de werkbank en de netheid van het werkpak. 10 Zorg voor materiaal en gereedschap: gebruik van scherp gereedschap, zuinig omspringen met materialen, veilig opbergen v/h gereedschap (tegen beschadigingen). 10 Veiligheid: gebruik van veiligheidsbril, gehoorbeschermers, toepassen van de veiligheidsvoorschriften aan de machines, deftig dragen van de werkkledij, wassen van de handen bij het beëindigen van de les. 20 Zelfstandigheid: zelf problemen oplossen, weinig of geen uitleg vragen aan de leraar, zelf kunnen beslissen wanneer een project af is. 5 Vooropgestelde afwerkingtermijn 5 Extra taak 10 Totaal Handtekening Ouders 3 BHT 25