Blok 2.4 Van breedte en van dikte schaven Oriënteren Uitvoeren van de praktijkopdracht Reflecteren 66

Transcriptie

1 Inhoud Inhoud Inhoud 1 Leren en doen: Oriëntatie op de branche 5 2 Leren en doen: Massief hout zagen en schaven 7 Blok 2.1 Massief hout haaks afkorten Oriënteren Uitvoeren van de praktijkopdracht Reflecteren 21 Blok 2.2 Massief hout schulpen Oriënteren Uitvoeren van de praktijkopdracht Reflecteren 37 Blok 2.3 Vlak en haaks schaven Oriënteren Uitvoeren van de praktijkopdracht Reflecteren 53 Blok 2.4 Van breedte en van dikte schaven Oriënteren Uitvoeren van de praktijkopdracht Reflecteren 66 3 Leren en doen: Verbindingen maken aan massief hout 71 Blok 3.1 Boren en steken in massief hout Oriënteren Uitvoeren van de praktijkopdracht Reflecteren 88 Blok 3.2 Rechte eindprofileringen maken Oriënteren Uitvoeren van de praktijkopdracht Reflecteren 105 3

2 Blok 3.3 In massief hout groeven of sponningen frezen Oriënteren Uitvoeren van de praktijkopdracht Reflecteren 123 Inhoud 4 Leren en doen: Basis bewerking en plaatmateriaal 129 Blok 4.1 Plaatmateriaal in rechthoekige panelen zagen Oriënteren Uitvoeren van de praktijkopdracht Reflecteren 145 Blok 4.2 Groeven in plaatmateriaal frezen Oriënteren Uitvoeren van de praktijkopdracht Reflecteren 160 Blok 4.3 Gaten boren in plaatmateriaal Oriënteren Uitvoeren van de praktijkopdracht Reflecteren Leren en doen: Schuren van hout en plaatmateriaal 179 Blok 5.1 Werken met diverse schuurmachines Oriënteren Uitvoeren van de praktijkopdracht Reflecteren 192 Blok 5.2 Werken met de breedbandschuurmachine Oriënteren Uitvoeren van de praktijkopdracht Reflecteren 208 4

3 Oriëntatie 1 Leren en doen: Oriëntatie op de branche op xxxxx de branche Inleiding Voor je ligt Werkboek 1 van de opleiding Machinaal houtbewerker niveau 2. Er bestaat ook nog een Werkboek 2 voor het tweede leerjaar. Algemeen werkboek Voordat je met dit werkboek aan de slag gaat, moet je eerst enkele hoofdstukken uit het Algemeen werkboek niveau 2 maken. In het Algemeen werkboek niveau 2 worden de algemene onderwerpen behandeld die je tijdens je opleiding nodig hebt. Heb je deze gemaakt, dan kun je door met blok 2.1 van dit werkboek (Massief hout haaks afkorten). 1 Leren en doen Leren en doen Werkboek deel 1 en 2 zijn opgebouwd uit acht keer Leren en doen (thema s) voor twee leerjaren. Zoals je hierboven hebt gelezen, is het eerste deel van je opleiding het Algemeen werkboek. Vandaar dat we nu beginnen met Leren en doen 2. Leren en doen 2 Massief hout zagen en schaven Leren en doen 3 Verbindingen maken aan massief hout Leren en doen 4 Basis bewerking van plaatmateriaal Leren en doen 5 Schuren van hout en plaatmateriaal Leren en doen 6 Schuine en gebogen bewerkingen Leren en doen 7 Basisbewerkingen met CNC-houtbewerkingsmachines Keuze Leren en doen 8 Bijzondere bewerkingen meubel-/timmer-/trappenindustrie. Blokken Een Leren en doen bestaat uit een aantal blokken. Die blokken horen bij elkaar. Als je bijvoorbeeld verbindingen moet maken, moet je in het ene deel een gat boren en aan het andere deel een pen maken zodat deze in elkaar passen. In Leren en doen 3 (met de titel Verbindingen maken aan massief hout) zit dus een blok dat gaat over het boren van gaten en ook een blok waarin je leert om pennen te maken. Als je dan de hele Leren en doen afhebt, kun je vanaf dat moment verbindingen maken. Elk blok begint met een korte situatieschets waarin wordt uitgelegd waar het blok over gaat. Daarna bestaat elk blok uit twee onderdelen, namelijk leervragen en een praktijk opdracht. Boven elke leervraag staat een verwijzing waar je de informatie kunt vinden om de vragen te beantwoorden. Soms is dit een hoofdstuk uit een naslagwerk of syllabus. Er zijn ook verwijzingen naar het Algemeen werkboek. Maar er zijn ook vragen waarbij je achter het antwoord moet zien te komen door op onderzoek te gaan in de machinale werkplaats of op internet. Soms zul je deze vragen kunnen beantwoorden door 5

4 simpelweg logisch na te denken. Ten slotte zijn er vragen waarbij je je praktijkopleider moet vragen hoe iets werkt of gemaakt wordt. De praktijkopdracht sluit aan bij de leervragen. Deze opdracht kun je op school of op het bedrijf waar jij werkt uitvoeren Leren en doen Kaarten Bij het werkboek horen ook Planning- en registratiekaarten. Hier vul je van tevoren in welke planning jij wilt aanhouden voor de uitvoering van een blok of een Leren en doen. Aan het einde van een of meer blokken check je of je jouw planning hebt gehaald. Jouw docent en je praktijkopleider zullen deze kaarten aftekenen. De evaluatiekaart is er om jouw ontwikkeling gedurende een langere tijd te volgen. Jouw docent en je praktijkopleider vullen deze kaart in. Ook vul je zelf de kaart in. Zo wordt het voor iedereen duidelijk hoe jouw ontwikkeling verloopt. Breed én gespecialiseerd Tijdens de opleiding Machinaal houtbewerker word je breed opgeleid. Je doet dan kennis op en je leert vaardigheden uit de meubel- én timmerindustrie. De laatste Leren en doen (Leren en doen 8: Bijzondere bewerkingen) richt je je specifiek op de door jou gekozen industrie of de branche waarin je werkt. Dus de meubel-, timmerof trappenindustrie. aan de slag! Het duizelt je inmiddels misschien van de nieuwe termen in deze inleiding. Geen paniek, het zal je allemaal duidelijk worden als je aan de slag gaat met de blokken. Uiteraard kun je bij vragen ook terecht bij jouw docent of je praktijkopleider. Nadat je deze inleiding hebt gelezen, kun je starten met je opleiding. Wij hopen dat je met veel plezier aan de werkboeken zult werken en we wensen jou veel succes met je opleiding. Stichting Hout & Meubel

5 2 Massief 2 Leren en doen: Massief hout zagen zagen en en schaven Introductie In Leren en doen 2 leer je hoe je massief hout moet zagen en schaven. Dit doe je aan de hand van de volgende blokken: Blok 2.1 Blok 2.2 Blok 2.3 Blok 2.4 Massief hout haaks afkorten Massief hout schulpen Vlak en haaks schaven Van breedte en van dikte schaven Bij deze Leren en doen kun je het best starten met blok 2.1 of 2.3. Daarna voer je de overige blokken uit. 2 Leren en doen Mocht de uitvoering van een blok niet passen bij de planning van het bedrijf waar je werkt, overleg dan met je praktijkopleider. 7

6 2 Leren en doen 8

7 BLOK 2.1 Massief hout haaks afkorten Oriënteren BLOK 2.1 Je werkt in de machinale werkplaats van een meubel- of timmerbedrijf. Je hebt met een collega het hout voor de opdracht geselecteerd. Nadat jullie het hout samen naar de afkortzaag hebben getransporteerd, zegt hij: Ik ga nu in overleg met de werkvoorbereiding. Als jij deze houtdelen eerst afkort, kunnen we daarna de order samen afhandelen. Je moet dus zelf aan de slag en je moet het goede aantal houtdelen op de juiste maat afkorten. In dit blok ga je massief hout haaks afkorten. Afkorten is meestal de eerste bewerking van het totale productieproces. Na het afkorten zal het massieve hout nog gezaagd, geschaafd en gefreesd moeten worden. Het afkorten van massief hout doe je op een zogenaamde afkortzaagmachine. Om veilig met een afkortzaagmachine te kunnen werken, moet je weten hoe de afkortzaagmachine werkt. Daarom bestaat dit blok uit twee delen: een gedeelte leervragen en een gedeelte waarin je echt aan de slag gaat door de praktijkopdracht uit te voeren. Massief hout haaks afkorten. Wat weet je al? Bekijk de animatie Afkortzaagmachine van de cd-rom Animatie machines. Beantwoord daarna de volgende vragen. 9

8 BLOK Waarvoor kun je een afkortzaagmachine gebruiken? 2. Op de foto aan het begin van dit blok hangt een kaart aan de muur. Wat voor kaart kan dat zijn? Wat kun je al? Je werkt in dit blok aan onderstaande doelen. Geef in het volgende schema aan wat je al kunt. Aan het eind van het blok komen we hierop terug. Ik kan dit nu Doelen goed voldoende matig onvoldoende 1. Ik overleg met mijn praktijkopleider en collega s als iets niet duidelijk is. Competentie K Vakdeskundigheid toepassen 2. Ik kan de opdracht en productiegegevens (zoals de materiaalstaat en tekening) interpreteren en begrijpen. 3. Ik kan maten afschrijven. 4. Ik kan de afkortzaagmachine bedienen. Competentie L Materialen en middelen inzetten 5. Ik zorg voor zo min mogelijk verspilling van hout tijdens het afkorten. 6. Ik kan de werkplek rond de zaagmachine opruimen en schoonhouden. 7. Ik kan de restmaterialen netjes afvoeren en veilig opslaan. Competentie P Leren 8. Ik kan informatie vinden over de nieuwste ontwikkelingen op het gebied van afkorten. 10

9 Inhoud Inhoud Inhoud 6 Schuine en gebogen bewerkingen 7 Introductie 7 Blok 6.1 Massief hout schuin afkorten Oriënteren Uitvoeren van de praktijkopdracht Reflecteren 19 Blok 6.2 Zagen langs gebogen lijnen Oriënteren Uitvoeren van de praktijkopdracht Reflecteren 35 Blok 6.3 Bijzondere bewerkingen uitvoeren met zaagmachines Oriënteren Uitvoeren van de praktijkopdracht Reflecteren 55 Blok 6.4 Schuine kanten schaven Oriënteren Uitvoeren van de praktijkopdracht Reflecteren 72 Blok 6.5 Bijzondere bewerkingen uitvoeren met schaafmachines Oriënteren Uitvoeren van de praktijkopdracht Reflecteren 85 Blok 6.6 Schuine eindprofileringen maken Oriënteren Uitvoeren van de praktijkopdracht Reflecteren 104 Blok 6.7 Schuine langsprofileringen frezen Oriënteren Uitvoeren van de praktijkopdracht Reflecteren 119 3

10 7 Basisbewerkingen met CNC-houtbewerkingmachines 123 Inhoud Introductie 123 Blok 7.1 Werken met een CNC-gestuurde zaagmachine Oriënteren Uitvoeren van de praktijkopdracht Reflecteren 138 Blok 7.2 Werken met een CNC-gestuurde vierzijdige schaafmachine Oriënteren Uitvoeren van de praktijkopdracht Reflecteren 158 Blok 7.3 Werken met een CNC-gestuurde eindprofileermachine Oriënteren Uitvoeren van de praktijkopdracht Reflecteren 177 Blok 7.4 Werken met een CNC-gestuurde langsprofileermachine Oriënteren Uitvoeren van de praktijkopdracht Reflecteren 193 Blok 7.5 Werken met een CNC-gestuurde inkroosmachine Oriënteren Uitvoeren van de praktijkopdracht Reflecteren 209 Blok 7.6 Gaten met CNC-machines boren Oriënteren Uitvoeren van de praktijkopdracht Reflecteren Bijzondere bewerkingen meubelindustrie 231 Introductie 231 Blok 8.1 M Gaten boren met diverse boormachines Oriënteren Uitvoeren van de praktijkopdracht Reflecteren 245 Blok 8.2 M Schuren langs gebogen lijnen Oriënteren Uitvoeren van de praktijkopdracht Reflecteren 258 4

11 Blok 8.3 M Werken met de kantenlijmmachine Oriënteren Uitvoeren van de praktijkopdracht Reflecteren Bijzondere bewerkingen timmerindustrie (geveltimmerwerk) 281 Introductie 281 Blok 8.1 Ti Doorgaande gebogen langsprofileringen frezen Oriënteren Uitvoeren van de praktijkopdracht Reflecteren 299 Inhoud Blok 8.2 Ti Op de tafelfreesmachine met ongelijke geleiders frezen Oriënteren Uitvoeren van de praktijkopdracht Reflecteren 316 Blok 8.3 Ti Inkrozingen in hang- en sluitwerk frezen Oriënteren Uitvoeren van de praktijkopdracht Reflecteren Bijzondere bewerkingen meubelindustrie trappenfabricage 337 Introductie 337 Blok 8.1 Tr Massief hout lamineren en vingerlassen Oriënteren Uitvoeren van de praktijkopdracht Reflecteren 352 Blok 8.2 Tr Inkrozingen in traponderdelen frezen Oriënteren Uitvoeren van de praktijkopdracht Reflecteren 369 Blok 8.3 Tr Doorgaande gebogen langsprofileringen aan leuningen frezen Oriënteren Uitvoeren van de praktijkopdracht Reflecteren 390 5

12 Inhoud 6

13 6 Schuine 6 Schuine en gebogen bewerkingen en gebogen bewerkingen Introductie In Leren en doen 6 leer je hoe je schuine en gebogen bewerkingen moet uitvoeren. Dit doe je aan de hand van de volgende blokken: Blok 6.1 Massief hout schuin afkorten 6 Leren en doen Blok 6.2 Blok 6.3 Blok 6.4 Blok 6.5 Blok 6.6 Blok 6.7 Zagen langs gebogen lijnen Bijzondere bewerkingen uitvoeren met zaagmachines Schuine kanten schaven Bijzondere bewerkingen uitvoeren met schaafmachines Schuine eindprofileringen maken Schuine langsprofileringen frezen Evaluatie Leren en doen 6: Schuine en gebogen bewerkingen Bij voorkeur start je bij deze Leren en doen bij blok 6.1. Daarna voer je de overige blokken uit. Regel een reflectiegesprek met je praktijkopleider om jouw uitvoering van de blokken behorende bij deze Leren en doen te bespreken. Voordat het gesprek plaatsvindt, vult je praktijkopleider zijn beoordeling op de evaluatiekaart in. Mocht de uitvoering van een blok niet passen bij de planning van het bedrijf waar je werkt, overleg dan met je praktijkopleider. 7

14 6 Leren en doen 8

15 BLOK 6.1 Massief hout schuin afkorten Oriënteren BLOK 6.1 Omdat Jessica wat verder met haar werk is, wordt aan haar gevraagd of zij de afkortzaag op de radiaalzaagmachine wil vervangen en daarna dertig regels volgens tekening schuin wil afkorten. Dat heb ik weer, denkt Jessica. Werk je harder dan de anderen, krijg je er nog extra werk bij ook. Haar chef denkt hier heel wat genuanceerder over. Hij is blij met Jessica s inzet. Hij weet dat zij een van de weinigen is die de afkortzaag kan vervangen en die deze klus netjes zal opleveren. Want schuin afkorten is toch weer wat ingewikkelder dan haaks afkorten. Als Jessica de zaag vervangen heeft, merkt ze dat de beschermkap los zit en aan alle kanten rammelt. Die zal ze direct maar even vastzetten en smeren. Nadat je in blok 2.1 recht hebt afgekort, ga je in dit blok massief hout schuin afkorten. Toch even wat anders. De machine moet daar namelijk voor worden ingesteld. Eerst lees je daarvoor de opdrachtbon, tekening en/of materiaalstaat. Je moet tenslotte weten wat je moet gaan maken. Misschien is niet alle informatie die je nodig hebt beschikbaar. Zo krijg je soms alleen een tekening. Dan moet je aan de hand van die tekening zelf nog de materiaalstaat maken en de afmetingen van de onderdelen gaan bepalen. Na het werk zul je net als Jessica klein onderhoud van de machine moeten uitvoeren. Schuin afkorten. 9

16 BLOK 6.1 Wat weet je al? Bekijk de animatie Afkortzaagmachine van de cd-rom Animatie machines. Let speciaal op het onderdeel schuin afkorten. Beantwoord daarna de volgende vragen. 1. Denk je na het bekijken van de video zelf schuin af te kunnen korten? Of heb je nog meer informatie nodig? 2. Heb je zelf al eens een zaag op de afkortzaag op een radiaalzaagmachine vervangen? 3. Denk je dat schuin afkorten moeilijker is dan haaks afkorten? Motiveer je antwoord. Wat kun je al? Je werkt in dit blok aan onderstaande doelen. Geef in het volgende schema aan wat je al kunt. Aan het eind van het blok komen we hierop terug. Ik kan dit nu Doelen goed voldoende matig onvoldoende Competentie E Samenwerken en overleggen 1. Ik overleg met mijn praktijkopleider over de opdracht en ik vraag om uitleg als ik het niet begrijp. Competentie K Vakdeskundigheid toepassen 2. Ik kan de werkopdracht en de productiegegevens (zoals materiaalstaat en tekening) lezen en begrijpen. 3. Ik kan een materiaalstaat of houtstaat maken. 4. Ik kan de afkortzaagmachine onderhouden, zodat deze goed blijft werken. 10