Natuur- en sterrenkunde BSc Vrije Universiteit Amsterdam - Faculteit der Exacte Wetenschappen - B Natuur- en Sterrenkunde

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Natuur- en sterrenkunde BSc Vrije Universiteit Amsterdam - Faculteit der Exacte Wetenschappen - B Natuur- en Sterrenkunde - 2010-2011"

Transcriptie

1 Natuur- en sterrenkunde BSc Vrije Universiteit Amsterdam - - B Natuur- en Sterrenkunde Vrije Universiteit Amsterdam - - B Natuur- en Sterrenkunde I

2 De Bacheloropleiding Natuur- en sterrenkunde is ingericht via de contexten van 'Leven' en 'Energie' waarmee deze zich zal richten op de uitdagingen van de 21e eeuw. De natuurkunde zal een cruciale rol gaan spelen in het vinden van nieuwe oplossingen voor nieuwe, duurzame en schone energiebronnen. Ook in de medische wetenschap zijn zeer snelle ontwikkelingen gaande die voortvloeien uit ontdekkingen in de natuurkunde. Uiteindelijk zal ook fundamentele kennis bijdragen aan nieuwe oplossingen in de toekomst. De opleiding geeft een duidelijke insteek om abstracte natuurkunde toe te passen in concrete en actuele situaties en complexe vraagstellingen. Als professional in de natuurkunde zul je vaak in zulke multidisciplinaire situaties terecht komen en dus is het van belang om daar nu al in de opleiding serieus aandacht aan te besteden. Naast goed abstract te kunnen denken, is het ook essentieel om jezelf goed kunnen uitdrukken. Succesvolle natuurkundigen zijn dan ook goed in staat om heel helder te kunnen vertellen en daarbij hun publiek te kunnen enthousiasmeren en indien nodig, te overtuigen! Daarnaast krijg je ruimte om je eigen keuzes te kunnen maken op basis van je interesses. De Minorruimte geeft je ruimte om zelf te bepalen of je de diepte ingaat en meer vakken uit je eigen discipline wilt volgen, of dat je voor de breedte gaat, en bijvoorbeeld denkt aan een Minor ondernemerschap, misschien wel in het buitenland, als verrijking van je Bachelor Natuur- en sterrenkunde. Vrije Universiteit Amsterdam - - B Natuur- en Sterrenkunde II

3 Inhoudsopgave Eerste jaar bachelor Natuur- en sterrenkunde 1 Verplichte vakken 1 Verplichte algemene onderdelen 2 Eerste jaar dubbele bachelor Wiskunde en Natuurkunde 2 Verplichte algemene onderdelen 2 Verplichte vakken 3 Tweede jaar bachelor Natuur- en sterrenkunde 3 Verplichte keuze 1 uit 2 4 Tweede jaar bachelor Nat overige keuzevakken 4 Verplichte vakken 4 Tweede jaar dubbele bachelor Wiskunde en Natuurkunde 5 Verplichte keuze in periode 6 van 1 uit 2 5 Verplichte vakken 5 Derde jaar bachelor Natuur- en sterrenkunde 6 Individuele vakken 7 Minor Sterrenkunde 7 Verplichte keuzevakken 7 Keuzevakken 8 Minor Energie en duurzaamheid 8 Minor Fysica van het leven 8 Verplichte vakken 9 Vak: Academic Core 2 9 Vak: Advanced Quantum Mechanics 10 Vak: Algebra 2 10 Vak: Algemene statistiek 10 Vak: Astrofysica 11 Vak: Bachelorproject 12 Vak: Bachelorproject Natuurkunde 12 Vak: Blusinstructie: Praktijk S&F/N&S/SBI incl MNW. 12 Vak: Blusinstructie: Theorie: S&F/N&S/W/I/SBI gelijktijdig in Q1 13 Vak: Climate and Policy 13 Vak: Climate Modelling 14 Vak: Complexe functies 14 Vak: Complexe-functietheorie 15 Vak: Differentiëren en integreren 1 16 Vak: Differentiëren en integreren 1 voor N 17 Vak: Differentiëren en integreren 2 17 Vak: Differentiëren en integreren 3 18 Vak: Elektrodynamica 19 Vak: Elektromagnetisme 20 Vak: Encyclopedie 21 Vak: Experimenteren en programmeren 22 Vak: Experiments in Green and Sustainable Chemistry 22 Vrije Universiteit Amsterdam - - B Natuur- en Sterrenkunde III

4 Vak: FEW individueel vak intern 23 Vak: Fysica van bio-energie 23 Vak: Fysica van bio-energie 2 23 Vak: Gecondenseerde materie 2 24 Vak: Geschiedenis van de natuurwetenschappen 24 Vak: Gewone differentiaalvergelijkingen 24 Vak: Gravitatie en kosmologie 25 Vak: Green Chemistry 26 Vak: Inleiding computergebruik 26 Vak: Inleiding partiële differentiaalvergelijkingen 26 Vak: Inleiding programmeren 27 Vak: Kansrekening 1 28 Vak: Kansrekening 2 28 Vak: Kernenergie voor Natuurkunde 28 Vak: Klassieke mechanica 29 Vak: Leren en onderwijzen op het natuurkundepracticum 30 Vak: Lineaire algebra 1 31 Vak: Lineaire algebra 2 32 Vak: Lineaire Algebra voor Natuurkunde 32 Vak: opdracht 33 Vak: Maatschappelijke aspecten van de natuurwetenschappen 33 Vak: Mathematische methoden 34 Vak: Mechanica 35 Vak: Medische technologie 35 Vak: Melkwegstelsels 36 Vak: Mentoraat / Tutoraat 36 Vak: Microscopische beeldvorming 36 Vak: Minorproject Energie 38 Vak: Minorproject Energie 38 Vak: Minorproject Fysica van leven 39 Vak: Moderne optica 39 Vak: Natuurkunde practicum 1 40 Vak: Natuurkunde practicum 2 40 Vak: Natuurkunde practicum 3 41 Vak: Natuurkundig modelleren 42 Vak: Natuurkundig modelleren 42 Vak: Nuclear Chemistry 43 Vak: Optica en optisch waarnemen 43 Vak: Oriëntatie op de M-variant 44 Vak: Oriëntatie science educatie 45 Vak: Physical Biology of the Cell 1 47 Vak: Physical Biology of the Cell 2 47 Vak: Poisson-proces 48 Vak: Poisson-proces 49 Vak: Programmeren en simuleren 50 Vrije Universiteit Amsterdam - - B Natuur- en Sterrenkunde IV

5 Vak: Programmeren in mathematica 50 Vak: Project fysica van leven/energie 51 Vak: Project systeemmodelleren 51 Vak: Quantum Optics 52 Vak: Quantummechanica 53 Vak: Signaalverwerking en experimentautomatisering 54 Vak: Signalen en systemen 55 Vak: Statistiek 55 Vak: Statistiek en data-analyse 56 Vak: Sterrenkunde I 57 Vak: Sterrenkunde II 57 Vak: Structural Bioinformatics 58 Vak: Structuur der materie: subatomaire fysica 58 Vak: Thermodynamics and Statistical Physics 58 Vak: Uitdagingen in de fysica: leven en energie 59 Vak: Van quark tot biomaterie 60 Vak: Van quark tot biomaterie 61 Vak: Van quark tot biomaterie 62 Vak: Veiligheidsinstructie N&S studenten tijdens Natuurkunde practicum 1 (420211) 63 Vak: Versnellers in de gezondheidszorg 63 Vak: Verzamelingen en algebra 64 Vak: Waarneempracticum sterrenkunde 64 Vak: Wetenschapscommunicatie voor Bèta-onderzoekers 65 Vak: Wijsgerige vorming: natuurwetenschappen, filosofie en ethiek 66 Vak: Wiskunde wereldwijd 66 Vak: Wiskundig modelleren 1 66 Vak: Wiskundig modelleren II 67 Vak: Wiskundig modelleren III 67 Vak: Wiskundige Analyse 1 67 Vak: Wiskundige analyse II 68 Vak: Workshop natuurkunde (AMC) - Het bloed kruipt waar het niet gaan kan 69 Vrije Universiteit Amsterdam - - B Natuur- en Sterrenkunde V

6 Eerste jaar bachelor Natuur- en sterrenkunde Eerste jaar voor studenten gestart in 2010/2011 In het eerste jaar worden basisvakken behandeld, zoals Mechanica, Elektriciteit & magnetisme en Optica, maar ook een introductie in de themas Leven en Energie, die kenmerkend zijn voor de opleiding, staat op het programma. Daarnaast wordt in het onderdeel Van Quark tot Biomaterie de structuur van de materie in haar verschillende verschijningsvormen behandeld. Dit geheel vereist uiteraard de nodige praktische wiskunde die wordt behandeld in Differentiëren en Integreren 1-3. Het programma bevat verder cursussen waarin de studenten leren omgaan met de computer en met een aantal softwarepakketten die in de natuurkunde van belang zijn. Een geheel ander facet van de natuurkunde is het doen van onderzoek, en ook dat moet men leren. Voor een deel gebeurt dit op het natuurkundepracticum. Eerst met eenvoudige experimenten, maar gaandeweg met meer geavanceerde opstellingen. Het jaar wordt afgesloten met een project waarin leven en energie centraal staan. Opleidingsdelen: - - Verplichte vakken Verplichte algemene onderdelen Verplichte vakken Vakken: Naam Periode Credits Code Differentiëren en integreren 1 voor N Differentiëren en integreren 2 Differentiëren en integreren 3 Periode X_ Periode X_ Periode X_ Elektromagnetisme Periode X_ Experimenteren en programmeren 6.0 X_ Mechanica Periode X_ Natuurkunde practicum 1 Periode X_ Natuurkundig modelleren 3.0 X_ Natuurkundig modelleren Periode X_ Optica en optisch waarnemen Programmeren in mathematica Project fysica van leven/energie Periode X_ Periode X_ Periode X_ Vrije Universiteit Amsterdam - - B Natuur- en Sterrenkunde Pagina 1 van 69

7 Uitdagingen in de fysica: leven en energie Verplichte algemene onderdelen Periode X_ Van quark tot biomaterie 6.0 X_ Van quark tot biomaterie Periode X_ Vakken: Naam Periode Credits Code Blusinstructie: Praktijk S&F/N&S/SBI incl MNW. Blusinstructie: Theorie: S&F/N&S/W/I/SBI gelijktijdig in Q1 Periode X_ Periode X_ Inleiding computergebruik 0.0 X_ Mentoraat / Tutoraat Periode X_ Veiligheidsinstructie N&S studenten tijdens Natuurkunde practicum 1 (420211) Eerste jaar dubbele bachelor Wiskunde en Natuurkunde 0.0 X_ Eerste jaar voor studenten gestart in 2010/2011 Het is mogelijk om zowel een bachelordiploma Wiskunde als een bachelordiploma Natuur- en sterrenkunde te behalen met een vakkenpakket van totaal 235 studiepunten. Opleidingsdelen: - - Verplichte algemene onderdelen Verplichte vakken Verplichte algemene onderdelen Vakken: Naam Periode Credits Code Blusinstructie: Praktijk S&F/N&S/SBI incl MNW. Blusinstructie: Theorie: S&F/N&S/W/I/SBI gelijktijdig in Q1 Periode X_ Periode X_ Inleiding computergebruik 0.0 X_ Mentoraat / Tutoraat Periode X_ Vrije Universiteit Amsterdam - - B Natuur- en Sterrenkunde Pagina 2 van 69

8 Veiligheidsinstructie N&S studenten tijdens Natuurkunde practicum 1 (420211) 0.0 X_ Verplichte vakken Vakken: Naam Periode Credits Code Differentiëren en integreren 1 Differentiëren en integreren 2 Differentiëren en integreren 3 Periode X_ Periode X_ Periode X_ Elektromagnetisme Periode X_ Encyclopedie Periode X_ Experimenteren en programmeren Tweede jaar bachelor Natuur- en sterrenkunde 6.0 X_ Kansrekening 1 Periode 1, Periode X_ Kansrekening 2 Periode X_ Lineaire algebra 1 Periode X_ Mechanica Periode X_ Natuurkunde practicum 1 Periode X_ Programmeren in mathematica Project fysica van leven/energie Uitdagingen in de fysica: leven en energie Periode X_ Periode X_ Periode X_ Van quark tot biomaterie 6.0 X_ Van quark tot biomaterie Periode X_ Verzamelingen en algebra Periode X_ Wiskunde wereldwijd 3.0 X_ Wiskundig modelleren 1 Periode X_ Wiskundig modelleren II Periode X_ Wiskundige Analyse 1 Periode X_ Tweede jaar voor studenten gestart in 2009/2010 In het tweede jaar wordt de basistraining voortgezet met de vakken Quantummechanica, Klassieke mechanica, Moderne Optica en het Natuurkunde practicum die voortbouwen op eerstejaarsonderdelen. Er zijn echter ook nieuwe vakken: Thermodynamica & statistische fysica en de onderdelen Versnellers in de gezondheidszorg, Fysica van bio-energie en Kernenergie Vrije Universiteit Amsterdam - - B Natuur- en Sterrenkunde Pagina 3 van 69

9 voor natuurkunde die passen binnen de context van Leven en Energie. De training in de wiskunde wordt voortgezet met Complexe-functietheorie, Lineaire algebra en Partiële differentiaalvergelijkingen. Daarnaast zijn er twee onderdelen die een algemeen vormend karakter hebben: Wijsgerige Vorming en een keuze uit Geschiedenis der natuurwetenschappen en Maatschappelijke aspecten der natuurwetenschappen. Studenten met belangstelling voor Sterrenkunde kunnen de keuzevakken Sterrenkunde 1 en 2 kiezen in plaats van deze algemene vakken. Die laatste moeten dan in het derde jaar worden gevolgd. Opleidingsdelen: Verplichte keuze 1 uit 2 Tweede jaar bachelor Nat overige keuzevakken Verplichte vakken Verplichte keuze 1 uit 2 Verplichte keuze van 1 uit 2 Vakken: Naam Periode Credits Code Geschiedenis van de natuurwetenschappen Maatschappelijke aspecten van de natuurwetenschappen Periode X_ Periode X_ Tweede jaar bachelor Nat overige keuzevakken Studenten die hun keuzeruimte voor een goot deel met Sterrenkunde willen invullen, bijvoorbeeld met het oog op een master Astronomy, kunnen in het tweede jaar de onderdelen Sterrenkunde I en II volgen. Desgewenst kan dan bijvoorbeeld het verplichte vak Wijsgerige Vorming en/of de verplichte keuze in het kader van Algemene Vorming (Geschiedenis of Maatschappelijke aspecten van de natuurwetenschap) in het derde jaar worden gedaan. Vakken: Naam Periode Credits Code Leren en onderwijzen op het natuurkundepracticum Verplichte vakken Ac. Jaar (september) 3.0 X_ Sterrenkunde I Periode X_ Sterrenkunde II Periode X_ Vakken: Vrije Universiteit Amsterdam - - B Natuur- en Sterrenkunde Pagina 4 van 69

10 Naam Periode Credits Code Academic Core 2 Periode 2, Periode X_ Complexe functies Periode X_ Fysica van bio-energie Periode X_ Inleiding partiële differentiaalvergelijkingen Kernenergie voor Natuurkunde Periode X_ Periode X_ Klassieke mechanica Periode X_ Lineaire Algebra voor Natuurkunde Periode X_ Moderne optica Periode X_ Natuurkunde practicum 2 Periode X_ Programmeren en simuleren Periode X_ Project systeemmodelleren Periode X_ Quantummechanica Periode X_ Statistiek Periode X_ Statistiek en data-analyse 3.0 X_ Thermodynamics and Statistical Physics Versnellers in de gezondheidszorg Wijsgerige vorming: natuurwetenschappen, filosofie en ethiek Periode X_ Periode X_ Periode X_ Tweede jaar dubbele bachelor Wiskunde en Natuurkunde Tweede jaar voor studenten gestart in 2009/2010 De dubbele bachelor Wiskunde en Natuurkunde omvat in totaal minimaal 235 ects. Opleidingsdelen: - - Verplichte keuze in periode 6 van 1 uit 2 Verplichte vakken Verplichte keuze in periode 6 van 1 uit 2 Verplichte keuze 1 uit 2 Vakken: Naam Periode Credits Code Inleiding programmeren Periode X_ Programmeren en simuleren Periode X_ Vrije Universiteit Amsterdam - - B Natuur- en Sterrenkunde Pagina 5 van 69

11 Verplichte vakken Vakken: Naam Periode Credits Code Algebra 2 Periode X_ Algemene statistiek Periode X_ Complexe-functietheorie Periode X_ Fysica van bio-energie Periode X_ Gewone differentiaalvergelijkingen Kernenergie voor Natuurkunde Periode X_ Periode X_ Lineaire algebra 2 Periode X_ Natuurkunde practicum 2 Periode X_ Poisson-proces 0.0 X_ Poisson-proces Periode X_ Project systeemmodelleren Periode X_ Quantummechanica Periode X_ Signalen en systemen Periode X_ Versnellers in de gezondheidszorg Wijsgerige vorming: natuurwetenschappen, filosofie en ethiek Periode X_ Periode X_ Wiskundig modelleren III Periode X_ Wiskundige analyse II Periode X_ Derde jaar bachelor Natuur- en sterrenkunde Derde jaar voor studenten gestart in 2008/2009 Het derde jaar vormt de afronding van de basistraining. De helft (30 studiepunten) is gereserveerd voor een minor of vrije keuze in het najaarssemester. De opleiding biedt drie minoren aan: Fysica van leven Energie & Duurzaamheid en Sterrenkunde. Studenten zijn echter vrij om een andere minor te kiezen of de keuzeruimte op een andere manier in te vullen. Hiervoor is echter wel toestemming van de examencommissie nodig. In het voorjaarssemester staat Elektrodynamica & relativiteitstheorie. Tevens is er een keuze uit Mathematische Methoden (voor geïnteresseerden in Theoretische natuurkunde) en Signaalverwerking & Experimentautomatisering (voor belangstellenden in Experimentele Natuurkunde). Voor degenen die in de master de Maatschappij-, Communicatie-, of Educatie-variant willen doen bestaat de mogelijkheid om die laatste keuze te vervangen door een oriëntatie op één van die varianten. Het bachelorprogramma wordt afgesloten met een natuurkundepracticum en een bachelorproject. Het bachelorproject vormt de afsluiting van het bachelorprogramma en Vrije Universiteit Amsterdam - - B Natuur- en Sterrenkunde Pagina 6 van 69

12 moet laten zien dat je de kennis en vaardigheden op het gebied van experimenteren, gebruik van theoretische modellen en data-analyse, die in de bachelorfase aan de orde geweest zijn, kunt toepassen in een project van enige omvang. Verder wordt ook ruim aandacht besteed aan en getoetst op academische vaardigheden zoals oordeelsvermogen, mondeling en schriftelijk communiceren, projectmatig werken en leervaardigheden. Het bachelorproject is daarmee de afsluiting van het traject academische vorming (Academic Core) uit jaar 1 en 2. Opleidingsdelen: Individuele vakken Minor Sterrenkunde Verplichte keuzevakken Keuzevakken Minor Energie en duurzaamheid Minor Fysica van het leven Verplichte vakken Individuele vakken Vakken: Naam Periode Credits Code FEW individueel vak intern 6.0 X_INDVAKI_09 Minor Sterrenkunde Vakken: Naam Periode Credits Code Astrofysica Periode X_ Gravitatie en kosmologie Periode X_ Melkwegstelsels Periode X_ Sterrenkunde I Periode X_ Sterrenkunde II Periode X_ Waarneempracticum sterrenkunde Verplichte keuzevakken Periode X_ Vakken: Naam Periode Credits Code Mathematische methoden Periode X_ Signaalverwerking en experimentautomatisering Periode X_ Vrije Universiteit Amsterdam - - B Natuur- en Sterrenkunde Pagina 7 van 69

13 Keuzevakken Kies uit onderstaande aanbevolen keuzevakken Vakken: Naam Periode Credits Code Advanced Quantum Mechanics Minor Energie en duurzaamheid Period X_ opdracht 6.0 X_ Medische technologie 6.0 X_ Oriëntatie op de M-variant Periode X_ Oriëntatie science educatie Periode O_ORIBETA Quantum Optics Period X_ Wetenschapscommunicatie voor Bèta-onderzoekers Periode AB_ sp uit de volgende 9 onderdelen. Hooguit één van de minorprojecten kan hier deel van uitmaken. Vakken: Naam Periode Credits Code Climate and Policy Period AM_ Climate Modelling Period AM_ Experiments in Green and Sustainable Chemistry Minor Fysica van het leven Ac. Jaar (september) 6.0 X_ Fysica van bio-energie 2 Periode X_ Gecondenseerde materie 2 Periode X_ Green Chemistry Ac. Jaar (september) 6.0 X_ Minorproject Energie Semester X_ Minorproject Energie Semester X_ Nuclear Chemistry Periode X_ Vakken: Naam Periode Credits Code Fysica van bio-energie 2 Periode X_ Microscopische beeldvorming Periode X_ Vrije Universiteit Amsterdam - - B Natuur- en Sterrenkunde Pagina 8 van 69

14 Minorproject Fysica van leven Physical Biology of the Cell 1 Physical Biology of the Cell 2 Verplichte vakken Periode X_ Periode X_ Period X_ Structural Bioinformatics Periode X_ Workshop natuurkunde (AMC) - Het bloed kruipt waar het niet gaan kan Periode X_ Vakken: Naam Periode Credits Code Bachelorproject 9.0 X_ Bachelorproject Natuurkunde Academic Core 2 Periode X_ Elektrodynamica Periode X_ Natuurkunde practicum 3 Periode X_ Structuur der materie: subatomaire fysica 3.0 X_ Vakcode X_ (420219) Periode Periode 2, Periode 6 Credits 1.0 drs. J.B. Buning Het ontwikkelen van de academische vaardigheden nodig voor de bachelor. Binnen dit vak ontwikkel je 5 (N) of 6 (SBI) academische vaardigheden (oordeelsvermogen, mondeling communiceren, schriftelijk communiceren, projectmatig werken, leervaardigheden, en (alleen voor SBI) onderzoeksmethoden en technieken). Deze vaardigheden zijn in verschillende vakken aan de orde en ontwikkel je binnen die vakken. In tutorbijeenkomsten worden deze vaardigheden in onderling verband en in toekomstig beroepsperspectief gezet. De ontwikkeling van de vaardigheden houd je bij in een digitaal portfolio. De voortgang wordt besproken in tutorbijeenkomsten. Vrije Universiteit Amsterdam - - B Natuur- en Sterrenkunde Pagina 9 van 69

15 Handleiding academische vorming en tutoraat. Advanced Quantum Mechanics Course code X_ (420003) Period Period 1 Language of tuition Dutch Faculty Coordinator prof. dr. P.J.G. Mulders Teaching method(s) Lecture Course objective To further develop skills in performing quantum mechanical calculations and study applications in various fields Form of tuition To be decided depending on the number of participants. Type of assessment Oral or written (depending on the number of participants) Course reading Griffiths, D.J., Introduction to Quantum Mechanics 2nd ed. Prentice Hall (ISBN ). Bransden, B.H., and Joachain, C.J., Quantum Mechanics 2nd ed. Prentice Hall. Algebra 2 Vakcode X_ (401004) Periode Periode 4+5 prof. dr. R.M.H. de Jeu prof. dr. R.M.H. de Jeu Hoorcollege, Werkcollege Het geven van een goede basiskennis in groepen en ringen. College met werkcollege. Toetsvorm Twee deeltentamens. Algemene statistiek Vrije Universiteit Amsterdam - - B Natuur- en Sterrenkunde Pagina 10 van 69

16 Vakcode X_ (400004) Periode Periode 1+2 dr. M.A. Jonker dr. M.A. Jonker Hoorcollege, Werkcollege Collegedictaat Astrofysica Vakcode X_ (420186) Periode Periode 1+2 prof. dr. L. Kaper prof. dr. L. Kaper Hoorcollege, Werkcollege Inleiding astrofysica met nadruk op de bouw en evolutie van sterren. Fysische interpretatie van waarnemingen en begrip van de natuurkunde op universele schaal. Sterrenkunde verenigt verschillende disciplines binnen de natuurkunde. Voor het begrip van de bouw en evolutie van sterren is kennis van de fysische processen die zich afspelen op de kleinste schaal (bijv. fusie van waterstof) net zo hard nodig als van processen met een veel groter bereik, zoals bijv. stralingstransport. Het bestuderen van sterren vindt voornamelijk plaats door het nauwkeurig waarnemen en interpreteren van het licht dat deze objecten uitzenden. Voor een goede analyse van het (ster)spectrum is gedegen kennis van de atoomstructuur en de wisselwerking tussen licht en materie vereist. In dit college komen de belangrijkste fysische processen in sterren aan bod en wordt inzicht gegeven in de basisbegrippen van het stralingsveld en stralingstransport. De positie van een ster in het Hertzsprung- Russell diagram bepaalt waar een ster zich op zijn levenspad bevindt. De bouw van het waterstofatoom, excitatie, ionisatie, stralingsovergangen, Einsteincoefficienten en lijnverbreding zijn van belang om te begrijpen hoe het sterspectrum wordt gevormd en voor de spectrale classificatie van sterren. Het laatste deel van het college gaat in op de vorming en evolutie van sterren, tot en met het einde van een ster als witte dwerg, neutronenster of zwart gat. Hoorcolleges ondersteund door werkcolleges. Vrije Universiteit Amsterdam - - B Natuur- en Sterrenkunde Pagina 11 van 69

17 Syllabus en werkcollegeopgaven. Aanbevolen voorkennis Inleiding Sterrenkunde. Bachelorproject Vakcode X_ (420173) Credits 9.0 dr. P.J. Blankert Bachelorproject Natuurkunde Vakcode X_ (420525) Periode Periode 5+6 Credits 15.0 dr. P.J. Blankert Tonen dat de kennis en vaardigheden op het gebied van experimenteren, gebruik van theoretische modellen en data- analyse, die in de bachelorfase aan de orde geweest zijn, kunnen worden toegepast in een project van enige omvang. Verder wordt ook ruim aandacht besteed aan en getoetst op academische vaardigheden zoals oordeelsvermogen, mondeling en schriftelijk communiceren, projectmatig werken en leervaardigheden. Het project kan zowel van experimentele als van theoretische aard zijn en wordt uitgevoerd binnen één van de secties van de afdeling Natuurkunde & Sterrenkunde of; Fysica & Medische Technologie. Het verrichten van literatuuronderzoek, het uitvoeren van het onderzoek, het schrijven van een verslag en het houden van een mondelinge presentatie. Er wordt een grote mate van zelfstandigheid verwacht. De begeleiding wordt verzorgd door promovendi of medewerkers. Blusinstructie: Praktijk S&F/N&S/SBI incl MNW. Vakcode X_ () Periode Periode 1 Credits 0.0 Practicum Vrije Universiteit Amsterdam - - B Natuur- en Sterrenkunde Pagina 12 van 69

18 Blusinstructie: Theorie: S&F/N&S/W/I/SBI gelijktijdig in Q1 Vakcode X_ () Periode Periode 1 Credits 0.0 Hoorcollege Climate and Policy Course code AM_ (450003) Period Period 3 Language of tuition English Faculty Fac. der Aard- en Levenswetenschappen Coordinator prof. dr. J. Gupta Teaching staff prof. dr. J. Gupta Teaching method(s) Seminar Course objective Discussing (the uncertainty of) causes and impacts of climate change and presenting an overview of current international climate policy. Course content International policy on human-induced climate change and its mitigation is a hotly debated subject. Current international climate policy is the result of a complex and long-lasting negotiation process. In this process, the science of the complex earth and climate system is closely mixed with questions on socio-economic effects of climate change, options for global environmental governance as determined by the structure of international organizations, international economical and political relations and environmental law. These close relations between earth system research and economic/political questions make this course an interesting subject for students with diverse backgrounds. The course includes: - an overview of climate change, its impacts (IPCC Fourth Assessment Report) uncertainties, mitigation, adaptation; - options for global environmental governance, environmental law, environmental policy negotiations, the role of international organizations (governmental and non-governmental) and the role of developed vs. developing countries; The Climate Change Convention, the Kyoto Protocol, flexible mechanisms (Emission trading, Clean Development Mechanisms) and options for Post Kyoto measures. Form of tuition The course will consist of 8 lectures and will use modern didactic approaches, films, interactive teaching and role play to help the students internalize many of the concepts and theoretical approaches Vrije Universiteit Amsterdam - - B Natuur- en Sterrenkunde Pagina 13 van 69

19 developed. Type of assessment The students will be examined on the basis of a presentation (50 %); and; the preparation of a paper (50 %). Course reading Reader Climate Modelling Course code AM_ (450003) Period Period 3 Language of tuition English Faculty Fac. der Aard- en Levenswetenschappen Coordinator prof. dr. H. Renssen Teaching staff prof. dr. H. Renssen Teaching method(s) Seminar, Computer lab Course content Geological archives show convincingly that the climate system experiences variability on a wide range of time-scales. For Quaternary studies, climate variations at the following time-scales are most important: glacials-interglacials, millennia and centuries-decades. This course focuses at the mechanisms behind these variations, thereby using climate models as a tool, i.e. numerical computer models in which the dynamics of the climate system are calculated. The combination of these models and geological data will be treated extensively. The course consists of lectures giving an overview of climate models and their application (different types for different time-scales) and of discussion meetings, in which students discuss the recent literature in detail. In this way the course considers case studies for the different time-scales and deals with recent developments in climate modelling. The following two questions are central to the course: 1) What is the driving mechanism behind climate change at a particular time-scale? 2) How can we optimise the combination of climate models and geological data in order to increase our understanding of climate evolution? Form of tuition Lectures, discussion meetings and computer exercises. Type of assessment Compulsory participation in discussion meetings, computer exercises, oral presentation and written exam. Course reading Lecture notes and selected papers (made available through Blackboard). Complexe functies Vakcode X_ (401019) Periode Periode 1 Vrije Universiteit Amsterdam - - B Natuur- en Sterrenkunde Pagina 14 van 69

20 Credits 3.0 prof. dr. J. Hulshof prof. dr. J. Hulshof Hoorcollege, Werkcollege De cursus beoogt enerzijds een inleiding te geven in de theoretische grondslagen van de complexe analyse en anderzijds vaardigheid te verschaffen in het oplossen van vraagstukken zoals het berekenen van integralen en het sommeren van reeksen. Tijdens het college worden de volgende onderwerpen behandeld: - elementaire eigenschappen van analytische functies - complexe integratie en de stelling en integraalformule van Cauchy - singulariteiten, Laurent-ontwikkeling, residuenstelling - toepassingen op gewone integralen College en werkcollege. Toetsvorm schriftelijk tentamen Complex Variables and Applications (8th edition) van James Ward Brown en Ruel V. Churchill, uitgever: Mc Graw Hill, ISBN Aanbevolen voorkennis Differentieren en integreren 1, 2, 3 2N Overige informatie Studenten kunnen kiezen uit het 6 puntsvak Complexe- functietheorie voor Wiskunde (vakcode ) of het 3 puntsvak Complexe functies (vakcode ). Slechts een van beide is toegestaan. De beslissing hierover kan worden uitgesteld tot na het schriftelijk tentamen van het 3 puntsvak. Complexe-functietheorie Vakcode X_ (400386) Periode Periode 1+2 prof. dr. J. Hulshof prof. dr. J. Hulshof Hoorcollege, Werkcollege Vrije Universiteit Amsterdam - - B Natuur- en Sterrenkunde Pagina 15 van 69

21 De cursus beoogt enerzijds een inleiding te geven in de theoretische grondslagen van de complexe analyse en anderzijds vaardigheid te verschaffen in het oplossen van vraagstukken zoals het berekenen van integralen en het sommeren van reeksen. De eerste helft van de cursus wordt gegeven voor wiskunde en natuurkunde studenten. De tweede helft is theoretischer van aard. Tijdens het college worden de volgende onderwerpen behandeld: - elementaire eigenschappen van analytische functies - conforme afbeeldingen en harmonsiche functies - complexe integratie en de stelling en integraalformule van Cauchy - formulering en bewijzen met windingsgetallen - singulariteiten, Laurent-ontwikkeling, residuenstelling - meerwaardige functies - toepassingen op gewone integralen College en werkcollege. Toetsvorm Schriftelijk, met deeltentamens aan het einde van perioden 1 en 2. Complex Variables and Applications (8th edition) van James Ward Brown en Ruel V. Churchill, uitgever: Mc Graw Hill, ISBN In het tweede deel aanvullend materiaal uit Functions of One Complex Variable, uitgever: Springer ISBN van John B. Conway, met name Hoofdstuk IV en V. 2W, 2WN Differentiëren en integreren 1 Vakcode X_ (400573) Periode Periode 1 prof. dr. R.C.A.M. van der Vorst prof. dr. R.C.A.M. van der Vorst Hoorcollege, Werkcollege Het toepassen van basale calculus technieken in vraagstukken. Vertalen van een eenvoudige praktijkbeschrijving naar een calculusopgave. Zelfstandig bestuderen van wiskundetekst in de Engelse taal. Kunnen oplossen van calculusvraagstukken met behulp van het computerpakket Maple. Vrije Universiteit Amsterdam - - B Natuur- en Sterrenkunde Pagina 16 van 69

22 Functies van één reële veranderlijke: limiet, continuiteit, afgeleide met toepassingen, primitieve, substitutie en partiële integratie, eenvoudige differentiaalvergelijkingen, complexe getallen. College met werkcollege en computerpracticum. Toetsvorm Schriftelijk tentamen en wekelijkse opdrachten. Adams, R.A. en Essex, C., Calculus: a Complete Course, Seventh Edition. Pearson Aanvullend dictaat over complexe getallen. Aanvullend dictaat over Maple. 1W, 1WN Differentiëren en integreren 1 voor N Vakcode X_ (420209) Periode Periode 1 Credits 5.0 prof. dr. R.C.A.M. van der Vorst Het toepassen van basale calculus technieken in vraagstukken. Vertalen van een eenvoudige praktijkbeschrijving naar een calculusopgave. Zelfstandig bestuderen van wiskundetekst in de Engelse taal. Functies van één reële veranderlijke: limiet, continuiteit, afgeleide met toepassingen, primitieve, substitutie en partiële integratie, eenvoudige differentiaalvergelijkingen, complexe getallen. College met werkcollege en computerpracticum. Toetsvorm Schriftelijk tentamen en wekelijkse opdrachten. Adams, R.A. en Essex, C., Calculus: a Complete Course, Seventh Edition. Pearson Aanvullend dictaat over complexe getallen. Aanvullend dictaat over Maple. 1N Differentiëren en integreren 2 Vrije Universiteit Amsterdam - - B Natuur- en Sterrenkunde Pagina 17 van 69

23 Vakcode X_ (400574) Periode Periode 2 Credits 3.0 dr. J.A. Sanders dr. J.A. Sanders Hoorcollege, Werkcollege Kunnen toepassen van basale calculus technieken in vraagstukken. Vertalen van een eenvoudige praktijkbeschrijving naar een calculus opgave. Zelfstandig bestuderen van wiskundetekst in de Engelse taal. Deze cursus is een voortzetting van Differentiëren en integreren 1 (400573). De behandelde onderwerpen zijn: integraal, oneigenlijke integraal, krommen, booglengte, oppervlak omwentelingsoppervlakken, parameterkrommen in vlak en ruimte, poolcoördinaten, vectoren, inwendig product, uitwendig product, vlakken, lijnen en kwadratische oppervlakken in de ruimte, vectorfuncties, functies van meer veranderlijken, partiële afgeleiden, gradienten, richtingsafgeleiden, vectorvelden, extreme waarden, en zo mogelijk ook dubbele en herhaalde integralen. College met werkcollege. Toetsvorm Schriftelijk tentamen en wekelijkse opdrachten. Adams, R.A. en Essex, C., Calculus: a Complete Course, Seventh Edition. Pearson W, 1N, 1WN Differentiëren en integreren 3 Vakcode X_ (400577) Periode Periode 4 Credits 3.0 dr. F. Pasquotto dr. F. Pasquotto Hoorcollege, Werkcollege Kunnen toepassen van basale calculus technieken in vraagstukken. Vertalen van een eenvoudige praktijkbeschrijving naar een calculus opgave. Vrije Universiteit Amsterdam - - B Natuur- en Sterrenkunde Pagina 18 van 69

24 Zelfstandig bestuderen van wiskundetekst in de Engelse taal. Dubbele en herhaalde integralen, vectorvelden, lijn- en oppervlak-integralen van functies en vectorvelden, de stellingen van Green, Gauss en Stokes. Toetsvorm Schriftelijk tentamen en wekelijkse opdrachten. Adams, R.A. en Essex, C., Calculus: a Complete Course, Seventh Edition. Pearson Aanbevolen voorkennis Differentiëren en integreren 1 en 2. 1W, 1N, 1WN Elektrodynamica Vakcode X_ (420526) Periode Periode 4 dr. K. Allaart dr. K. Allaart Hoorcollege, Werkcollege Studenten door studie en vraagstukken vertrouwd maken met onderdelen van de elektrodynamica en relativiteitstheorie die voor het actief beoefenen van de fysica van belang zijn. Ook is er aandacht voor de (historische) samenhang tussen beide onderwerpen en de gevolgen voor met name de mechanica. Het college is een voortzetting en uitbreiding van Relativiteitstheorie en van Elektriciteit en Magnetisme in de eerste studiejaren. Niveau en inhoud komen goeddeels overeen met het boek van Griffiths (zie hieronder). Een aantal onderdelen verschilt daarvan en wordt behandeld in de uitvoerige studiewijzer. Deze studiewijzer geeft ook aan wat iedere week wordt behandeld en hoe men de stof het beste kan bestuderen. Aan de orde komen - inductiewet van Faraday - vergelijkingen van Maxwell - energie, impuls en impulsmoment van het elektromagnetische veld - potentialen in Lorentz en Coulomb ijking (principe van ijkvelden als toegift) - reflectie en breking; de wetten van Fresnel en diëlektrische golfgeleiders - metalen golfgeleiders, coaxiale kabel, trilholte - productie van straling d.m.v. lineaire (dipool)antenne Vrije Universiteit Amsterdam - - B Natuur- en Sterrenkunde Pagina 19 van 69

25 - straling van versnelde puntdeeltjes, Lorentzmodel van het atoom - covariantie van de Maxwellvergelijkingen; Lorentztransformatie van elektromagnetische grootheden - relativistische mechanica Gedurende zeven weken: twee maal twee uur hoorcollege en twee uur werkcollege. Toetsvorm Schriftelijk tentamen na afloop van de collegecyclus. Hertentamens bij gering aantal deelnemers eventueel ten dele mondeling, in overleg met de docent. Gedurende de collegeperiode zal een enkele maal een uur van het werkcollege worden gebruikt voor een facultatieve tussentoets (in het voordeel van de student). We gebruiken het boek van Griffiths, D.J., Introduction to Electrodynamics. Prentice Hall (ISBN ). Vanaf hoofdstuk 7. Als handleiding bij de studie is een uitvoerige studiewijzer beschikbaar, waarin ook de wekelijkse aanwijzingen voor zelfstudie en de op het werkcollege te behandelen opgaven. Voor de meer ambitieuze student is er het moeilijker maar zeer uitvoerige standaardwerk Jackson, J.D., Classical Electrodynamics. New York: Wiley, 1999 (ISBN X). 3N, 3WN Elektromagnetisme Vakcode X_ (420520) Periode Periode 4+5 dr. D. Iannuzzi dr. D. Iannuzzi Hoorcollege, Werkcollege Basiskennis opdoen van elektrische en magnetische velden, inclusief de daarbij toegepaste wiskundige hulpmiddelen. Met het experiment als leidraad worden begrippen als Coulomb-kracht, elektrisch veld en elektrische potentiaal geïntroduceerd. Hetzelfde geldt voor de magnetische begrippen als Lorentz-kracht en magnetisch veld. De elektrische en magnetische eigenschappen van materie worden verklaard. In een volgend deel van de cursus worden tijdsafhankelijke fenomenen zoals inductie en verplaatsingsstroom besproken om uiteindelijk te komen tot Maxwell 's beschrijving van elektrische en magnetische verschijnselen in integraalvorm. Afsluitend worden elektro-magnetische golven behandeld. Vrije Universiteit Amsterdam - - B Natuur- en Sterrenkunde Pagina 20 van 69

26 Hoor- en werkcollege. Toetsvorm Twee schriftelijke deeltentamens. Eindcijfer is het gemiddelde van de cijfers voor de twee schriftelijke deeltentamens. (Herkansings)(deel)tentamens zijn schriftelijk; bij zeer geringe deelname kan hiervan worden afgeweken en een mondeling tentamen worden afgenomen. Deelname aan het werkcollege is verplicht. Het resultaat voor de bij het werkcollege ingeleverde opgaven moet voldoende zijn. Giancoli, Physics for Scientists and Engineers with modern Physics, 4th edition, Pearson. Het boek is ook in drie afzonderlijke delen beschikbaar (voor Elektromagnetisme is met name het tweede deel noodzakelijk). Griffiths, D.J., Introduction to Electrodynamics.. 1N, 1W, 1WN Encyclopedie Vakcode X_ (400021) Periode Periode 3 Credits 3.0 dr. ir. T. Koetsier Dit is een algemeen vormend vak dat tot doel heeft de wiskunde in een breder perspectief te plaatsen. Er wordt een overzicht van de geschiedenis van de wiskunde gegeven. Hoorcollege. Toetsvorm Multiple choice tentamen en het schrijven van een kleine scriptie. Via blackboard wordt een tekst ter beschikking gesteld. Vereiste voorkennis Iedere eerstejaars student BWI is verplicht deel te nemen aan het Eerstejaars Mentoraat. Het met een voldoende afronden van het vak Encyclopedie W/BWI is alleen dan mogelijk, indien is deelgenomen aan het Eerstejaars Mentoraat Vrije Universiteit Amsterdam - - B Natuur- en Sterrenkunde Pagina 21 van 69

27 1W, 1BWI, 1Ect, 1WN Experimenteren en programmeren Vakcode X_ () drs. J.B. Buning John, R. Taylor, an introduction to error analysis. 1N, 1-WN Experiments in Green and Sustainable Chemistry Vakcode X_ (430556) Periode Ac. Jaar (september) prof. dr. ir. R.V.A. Orru Praktische vaardigheden aan leren die van belang zijn bij het ontwerpen en uitdenken van duurzame chemische processen vanuit een chemisch perspectief. Aan de hand van experimenten, vaak met een link naar de praktijk in de industrie, worden de principes en concepten achter green chemistry en duurzame chemische ontwikkeling geïllustreerd. Katalyse-experimenten, een-pots syntheses, ionic liquids, afval reductie en atoom/stap efficiëntie, fotochemie en fotokatalyse, biofuels etc etc. komen aan bod Practicum. Toetsvorm Verslagen van de practicum opdrachten. Experiments in Green and Sustainable Chemistry, Eds. Roesky and Kennepohl. Weinheim Germany: Wiley-VCN (ISBN ). Aanbevolen voorkennis Organische chemie 1 & 2 en Green Chemistry 3S Vrije Universiteit Amsterdam - - B Natuur- en Sterrenkunde Pagina 22 van 69

28 Overige informatie Het practicum maakt deel uit van de minor Energie en Duurzame Chemie. FEW individueel vak intern Vakcode X_INDVAKI_09 () Fysica van bio-energie Vakcode X_ (420510) Periode Periode 4 Credits 2.0 dr. J.T.M. Kennis dr. J.T.M. Kennis Hoorcollege, Werkcollege Het begrijpen van enkele fysisch-chemische mechanismen die aan de basis liggen van energieconversie en energievastlegging in de fotosynthese. Hoor- en werkcolleges Toetsvorm schriftelijk examen Collegedictaat en tekstboekexcerpten Fysica van bio-energie 2 Vakcode X_ (420527) Periode Periode 1 dr. J.T.M. Kennis dr. J.T.M. Kennis Hoorcollege Het doel van het vak is het ontwikkelen van inzicht in de voor ons uiterst belangrijke reacties waarbij water wordt gesplitst. Watersplitsing is de basis van bijna alle leven: bij de fotochemische reacties van oxygene fotosynthese is de eerste stap het splitsen van twee watermoleculen in zuurstof, vier protonen en vier electronen met Vrije Universiteit Amsterdam - - B Natuur- en Sterrenkunde Pagina 23 van 69

29 behulp van vier fotonen. Het precieze mechanisme, waarbij een cluster van vier mangaanatomen een essentiele rol speelt, is niet bekend maar er wordt intensief onderzoek naar gedaan. Beter inzicht in de mechanismes die bij deze reacties een rol spelen, en de ontwikkeling van kunstmatige katalysatoren die iets dergelijks kunnen bewerkstelligen of zelfs de directe splitsing van water in zuurstof en waterstof mogelijk maken, vormen een belangrijk onderdeel van de ontwikkeling van een waterstofeconomie. Gecondenseerde materie 2 Vakcode X_ (428003) Periode Periode 1+2 Hoorcollege Geschiedenis van de natuurwetenschappen Vakcode X_ (420148) Periode Periode 4 Credits 3.0 prof. dr. F.H. van Lunteren prof. dr. F.H. van Lunteren Hoorcollege 2F, 2MNW, 2N, 2S Gewone differentiaalvergelijkingen Vakcode X_ (400026) Periode Periode 4+5 dr. B.W. Rink dr. B.W. Rink Hoorcollege, Werkcollege Het leren van de theorie en praktijk van niet-lineaire gewone differentiaalvergelijkingen. Vrije Universiteit Amsterdam - - B Natuur- en Sterrenkunde Pagina 24 van 69

30 Dit college is gewijd aan de theorie van niet-lineaire differentiaalvergelijkingen. Aan de orde komen existentie en uniciteit van oplossingen, methoden voor het expliciet berekenen van oplossingen en kwalitatieve aspecten van de oplossingsverzameling. Aan de hand van een aantal concrete voorbeelden wordt geïllustreerd hoe men dergelijke problemen aanpakt. De cursus wordt gegeven in college- en werkcollegevorm, waarbij aanwezigheid verplicht is. Toetsvorm Inleveropgaven en deeltentamens. De eerste inleveropgave telt voor 10% mee in het eindcijfer, het eerste deeltentamen voor 30%, de tweede inleveropgave voor 10% en het tweede deeltentamen voor 50%. Tevens dient de student bij 75% van alle colleges en werkcolleges aanwezig te zijn geweest. Steven Strogatz, "Nonlinear dynamics and chaos: with applications to physics, biology, chemistry and engineering", paperback edition, Westview Press, 1st ed, 2001 Aanbevolen voorkennis Niet-wiskunde studenten dienen contact op te nemen met de docent om de vereiste voorkennis vast te stellen. Overige informatie Actuele informatie over dit vak kan worden gevonden op de website van de docent: Gravitatie en kosmologie Vakcode X_ (420101) Periode Periode 1+2 prof. dr. J.F.J. van den Brand prof. dr. J.F.J. van den Brand Werkcollege Gravitatie is één van de fundamentele natuurkrachten; zij onderscheidt zich van de andere natuurkrachten doordat ze vooral op macroscopisch niveau een rol speelt, in het bijzonder bij het bepalen van de grootschalige structuur van het heelal. In dit college geven we een eerste inleiding in de basisverschijnselen die met zwaartekracht te maken hebben. Einsteins interpretatie van zwaartekrachtverschijnselen in termen van de meetkunde van ruimte en tijd wordt toegelicht, en we bespreken toepassingen op het gebied van de astrofysica en kosmologie. Vrije Universiteit Amsterdam - - B Natuur- en Sterrenkunde Pagina 25 van 69

31 Op het werkcollege wordt de besproken stof toegelicht en geoefend. Deze inleiding geschiedt in een hoorcollege aan de hand van een dictaat. 3N Green Chemistry Vakcode X_ (430557) Periode Ac. Jaar (september) prof. dr. K. Lammertsma prof. dr. K. Lammertsma Hoorcollege Kennis maken met, en analyse van, algemene ideeën achter het concept "green chemistry" en haar belang voor het ontwikkelen van duurzame chemische technologie vanuit een chemisch perspectief. Colleges, (groeps)opdrachten. Lancaster, M., Green Chemistry: An Introductory text. Cambridge: RSC (ISBN ). Overige informatie Het college maakt deel uit van de minor Energie en Duurzame Chemie. Inleiding computergebruik Vakcode X_ () Credits 0.0 Inleiding partiële differentiaalvergelijkingen Vakcode X_ (401023) Periode Periode 4 Credits 3.0 prof. dr. J. Hulshof prof. dr. J. Hulshof Vrije Universiteit Amsterdam - - B Natuur- en Sterrenkunde Pagina 26 van 69

32 Hoorcollege, Werkcollege The majority of physical phenomena can be described by partial differential equations. This module discusses these equations and methods for their solution. In particular, use is made of the remarkable result of Fourier that almost any periodic function (i. e. one whose graph endlessly repeats the same pattern) can be represented as a sum of sines and cosines, called its Fourier series. An analogous representation for non- periodic functions is provided by the Fourier transform and the closely related Laplace transform (this last topic to be treated only if time allows). - What is a differential equation? - Solving and Interpreting differential equation - Fourier Series - Dirac delta function: definition & properties - PDES: classical examples - Separation of variables - Applications of Fourier Series Theory - Laplacian in various coordinate systems - Special functions (Bessel functions) Toetsvorm Schriftelijk tentamen Aanbevolen voorkennis Differentiëren 1, 2 en 3, Lineaire algebra. 2N Overige informatie Students can choose to take the exam on the 6 point course (code ) or on the 3 point course (code ). Only one of the two is allowed. The decision can be postponed till after the taking the exam on the 3 point course. Inleiding programmeren Vakcode X_ (400580) Periode Periode 1+2 ir. M.P.H. Huntjens ir. M.P.H. Huntjens Hoorcollege, Practicum Het doel van de cursus is: algoritmisch leren denken, gestructureerd leren programmeren en het verwerven van inzicht in de manier waarop computers gebruikt kunnen worden om problemen op te lossen. Vrije Universiteit Amsterdam - - B Natuur- en Sterrenkunde Pagina 27 van 69

33 Primitieve types, declaraties, expressies, toekenningsopdracht, keuze-opdrachten, herhalingsopdrachten, methodes, I/O via Printstream en Scanner, arrays, classes, instanties van classes (objecten), standaard classes String, StringBuffer en Math, ontwerpen maken, twee-dimensionale arrays, meerdere objecten tegelijk in een programma gebruiken, recursie, gebruik van grafische interfaces uit een voorgeprogrammeerd package, linear search, binary search. Hoorcollege met een parallel practicum. Walter Savitch, Pearson International Edition, Fourth Edition, ISBN: W, 2Ect, 2WN Kansrekening 1 Vakcode X_ (400189) Periode Periode 1, Periode 2 Credits 3.0 prof. dr. R.W.J. Meester prof. dr. R.W.J. Meester Hoorcollege, Werkcollege Meester R., A Natural Introduction to Probability Theory, 2nd edition, Birkhauser. Kansrekening 2 Vakcode X_ (400190) Periode Periode 4+5 dr. C.M. Quant dr. C.M. Quant Hoorcollege, Werkcollege Meester R., A Natural Introduction to Probability Theory, Second edition, Birkhauser. Kernenergie voor Natuurkunde Vrije Universiteit Amsterdam - - B Natuur- en Sterrenkunde Pagina 28 van 69

34 Vakcode X_ (420511) Periode Periode 5 Credits 2.0 prof. dr. J.F.J. van den Brand prof. dr. J.F.J. van den Brand Hoorcollege, Werkcollege Leerdoel is dat deelnemers een samenhangend beeld krijgen van de internationale situatie met betrekking tot kernsplijting en kernfusie. In dit college wordt allereerst ingegaan op de natuurkunde die ten grondslag ligt aan kernsplijting (vloeistofdruppelmodel en kernverval) en kernfusie (fusieproces en magnetische opsluiting). Vervolgens worden in enig detail verschillende aspecten van kernsplijting besproken: reactortheorie, reactorbouw en de splijtstofcyclus. Aandacht wordt besteed aan fusiereactoren en met name ITER. Tenslotte worden algemene maatschappelijke aspecten besproken als energiebehoefte en veiligheid. Calamiteiten als Chernobyl en Three-Miles Island worden uitvoerig behandeld. Hoor- en werkcollege. Tevens vindt er een bezoek plaats bij de reactor van TU Delft (indien mogelijk). Toetsvorm Schriftelijk tentamen. Een dictaat en hoofdstukken uit Andrews & Jelley. 2N, 2-WN Overige informatie Zie website Dit vak vervalt per Vervangende vakken: een of meer van de VU keuzevakken uit periode 1 en 5 uit jaar 2. Als het aantal studiepunten van de vervangende vakken groter is dan dat van de oude vakken kan het verschil worden verrekend met de vrije keuze/minorruimte Klassieke mechanica Vakcode X_ (420512) Periode Periode 2 Credits 4.0 dr. H.G. Raven Vrije Universiteit Amsterdam - - B Natuur- en Sterrenkunde Pagina 29 van 69

Natuur- en sterrenkunde BSc Vrije Universiteit Amsterdam - Faculteit der Exacte Wetenschappen - B Natuur- en Sterrenkunde

Natuur- en sterrenkunde BSc Vrije Universiteit Amsterdam - Faculteit der Exacte Wetenschappen - B Natuur- en Sterrenkunde Natuur- en sterrenkunde BSc Vrije Universiteit Amsterdam - - B Natuur- en Sterrenkunde - 2011-2012 Vrije Universiteit Amsterdam - - B Natuur- en Sterrenkunde - 2011-2012 I De Bacheloropleiding Natuur-

Nadere informatie

Onderwijs- en examenregeling van de bacheloropleiding

Onderwijs- en examenregeling van de bacheloropleiding vrije Universiteit amsterdam Faculteit der Exacte Wetenschappen Onderwijs- en examenregeling van de bacheloropleiding Natuur- en Sterrenkunde inclusief de bacheloropleidingsvariant Science, Business &

Nadere informatie

Wiskunde BSc Vrije Universiteit Amsterdam - Faculteit der Exacte Wetenschappen - B Wiskunde - 2011-2012

Wiskunde BSc Vrije Universiteit Amsterdam - Faculteit der Exacte Wetenschappen - B Wiskunde - 2011-2012 Wiskunde BSc Vrije Universiteit Amsterdam - der Exacte Wetenschappen - B Wiskunde - 2011-2012 Vrije Universiteit Amsterdam - der Exacte Wetenschappen - B Wiskunde - 2011-2012 I Wiskunde is veel meer dan

Nadere informatie

Studiehandleiding. Calculus 2 voor Wiskunde en Natuurkunde november en december 2007

Studiehandleiding. Calculus 2 voor Wiskunde en Natuurkunde november en december 2007 Studiehandleiding Calculus 2 voor Wiskunde en Natuurkunde november en december 2007 Versie 2 (19 november 2007) Docent: F. van Schagen kamer: R 3.25 email: freek@few.vu.nl tel: 598 7693 1 Inhoudsopgave

Nadere informatie

Lineaire algebra en vectorcalculus

Lineaire algebra en vectorcalculus Lineaire algebra en vectorcalculus dr. G.R. Pellikaan Studiewijzer voor het studiejaar 2013/2014 College 2DN60 Contents 1 Algemeen 2 2 Inhoud van het vak 2 3 Leerdoelen 3 4 Berekening tijdsplanning 3 5

Nadere informatie

Beschrijving onderwijseenheden

Beschrijving onderwijseenheden Bachelorgids Wiskunde 2006 23-06-2006 15:28 Pagina 166 Bijlage C Beschrijving onderwijseenheden Deze bijlage behoort bij artikel 1.2, eerste lid, van de onderwijs- en examenregeling van de bacheloropleiding

Nadere informatie

Programma s BSc opleidingen Natuurkunde:

Programma s BSc opleidingen Natuurkunde: Programma s BSc opleidingen Natuurkunde: Onderstaande tabellen geven de programma s weer van de monodisciplinaire opleiding zowel als van de major-minor combinaties. Tevens is het mogelijk om gelijktijdig

Nadere informatie

Technische Universiteit Delft

Technische Universiteit Delft Uitvoeringsregeling voor de bacheloropleiding Technische Natuurkunde behorend bij de onderwijs- en examenregeling van de bacheloropleiding Technische Natuurkunde, zoals bedoeld in artikel 2 van de onderwijs-

Nadere informatie

Inhoudsopgave. 2 Examenonderdelen 9. 3 Inhoudsopgave

Inhoudsopgave. 2 Examenonderdelen 9. 3 Inhoudsopgave Inhoudsopgave 1 Natuur- en sterrenkunde (BSc) 5 1.1 1e jaar voor studenten die beginnen in 2008/2009 5 1.2 2e jaar voor studenten gestart in 2007/2008 5 1.3 3e jaar voor studenten gestart in 2006/2007

Nadere informatie

Premaster Accounting and Control Vrije Universiteit Amsterdam - Fac. der Economische Wet. en Bedrijfsk. - P Accounting and Control

Premaster Accounting and Control Vrije Universiteit Amsterdam - Fac. der Economische Wet. en Bedrijfsk. - P Accounting and Control Premaster Accounting and Control I The pre-master programme consists of 30 ECTS (5 courses of 6ECTS each) and runs for half a year (February till July). The pre-master programme is only to be taken by

Nadere informatie

Minor Goede doelen, filantropie en non-profits Vrije Universiteit Amsterdam - Onderwijscentrum VU - Minoren - 2012-2013

Minor Goede doelen, filantropie en non-profits Vrije Universiteit Amsterdam - Onderwijscentrum VU - Minoren - 2012-2013 Minor Goede doelen, filantropie en non-profits Vrije Universiteit Amsterdam - Onderwijscentrum VU - Minoren - 2012-2013 Vrije Universiteit Amsterdam - Onderwijscentrum VU - Minoren - 2012-2013 I Inhoudsopgave

Nadere informatie

Technische Universiteit Delft

Technische Universiteit Delft Uitvoeringsregeling voor de bacheloropleiding Technische Natuurkunde behorend bij de onderwijs- en examenregeling van de bacheloropleiding Technische Natuurkunde, zoals bedoeld in artikel 2 van de onderwijs-

Nadere informatie

Studiewijzer Calculus A voor T (2DS05), cursus 2011/2012

Studiewijzer Calculus A voor T (2DS05), cursus 2011/2012 Studiewijzer Calculus A voor T (2DS05), cursus 2011/2012 Inleiding In de cursus Calculus A voor T (2DS05) wordt gebruikt het boek Calculus, a complete course, Robert A. Adams, seventh edition, Pearson,

Nadere informatie

TECHNISCHE UNIVERSITEIT EINDHOVEN Faculteit Wiskunde en Informatica. Examination 2DL04 Friday 16 november 2007, hours.

TECHNISCHE UNIVERSITEIT EINDHOVEN Faculteit Wiskunde en Informatica. Examination 2DL04 Friday 16 november 2007, hours. TECHNISCHE UNIVERSITEIT EINDHOVEN Faculteit Wiskunde en Informatica Examination 2DL04 Friday 16 november 2007, 14.00-17.00 hours. De uitwerkingen van de opgaven dienen duidelijk geformuleerd en overzichtelijk

Nadere informatie

Modulen voor Calculus- en Analysevakken

Modulen voor Calculus- en Analysevakken Modulen voor Calculus- en Analysevakken Versie juni 2005 Deze indeling in modulen is zoveel mogelijk onafhankelijk van enig leerboek. Echter, om de invulling ervan concreet te maken is er aangegeven waar

Nadere informatie

Studiehandleiding. Differentiëren en Integreren 3. voor. Wiskunde, Natuurkunde en Medische Natuurwetenschappen

Studiehandleiding. Differentiëren en Integreren 3. voor. Wiskunde, Natuurkunde en Medische Natuurwetenschappen Studiehandleiding Differentiëren en Integreren 3 voor Wiskunde, Natuurkunde en Medische Natuurwetenschappen februari en maart 2013 Docent: F. Pasquotto kamer: R 5.46 f.pasquotto@vu.nl tel: 020 598 7689

Nadere informatie

Uitvoeringsregeling/Bijlage behorend bij de Onderwijs- en Examenregeling van de Bacheloropleiding Molecular Science & Technology 2010-2011

Uitvoeringsregeling/Bijlage behorend bij de Onderwijs- en Examenregeling van de Bacheloropleiding Molecular Science & Technology 2010-2011 Faculteit der Wiskunde en Natuurwetenschappen van de Universiteit Leiden & Faculteit Technische Natuurwetenschappen van de Technische Universiteit Delft Uitvoeringsregeling/Bijlage behorend bij de Onderwijs-

Nadere informatie

Culture, Organization and Management Vrije Universiteit Amsterdam - Faculteit der Sociale Wetenschappen - P Culture Organization and Management -

Culture, Organization and Management Vrije Universiteit Amsterdam - Faculteit der Sociale Wetenschappen - P Culture Organization and Management - Culture, Organization and Management Vrije Universiteit Amsterdam - der Sociale Wetenschappen - P Culture Organization and Management - 2014-2015 Vrije Universiteit Amsterdam - der Sociale Wetenschappen

Nadere informatie

MINOREN EN MASTERS SBI:

MINOREN EN MASTERS SBI: MINOREN EN MASTERS SBI: Hier volgt een overzicht van de minoren en masters die SBI ers onder andere kunnen kiezen. Dit overzicht is niet bindend maar kan je wel een goede houvast bieden. Een groot deel

Nadere informatie

Premaster Communicatie- en Informatiewetenschappen Vrije Universiteit Amsterdam - Faculteit der Geesteswetenschappen - P Communicatie- en

Premaster Communicatie- en Informatiewetenschappen Vrije Universiteit Amsterdam - Faculteit der Geesteswetenschappen - P Communicatie- en Premaster Communicatie- en Informatiewetenschappen Vrije Universiteit Amsterdam - Faculteit der Geesteswetenschappen - P Communicatie- en Informatiewetenschap - 2016-2017 I Als je niet voldoet aan de vooropleidingseisen,

Nadere informatie

Exacte wetenschappen. Studiegids 2009/2010. Bachelorgids

Exacte wetenschappen. Studiegids 2009/2010. Bachelorgids Exacte wetenschappen Studiegids 2009/2010 Bachelorgids Inhoudsopgave 1 Bedrijfswiskunde en informatica (BSc) 9 1.1 1e jaar voor studenten die beginnen in 2009/2010 9 1.1.1 Verplichte vakken 9 1.2 2e jaar

Nadere informatie

Universiteit van Amsterdam FACULTEIT DER NATUURWETENSCHAPPEN, WISKUNDE EN INFORMATICA

Universiteit van Amsterdam FACULTEIT DER NATUURWETENSCHAPPEN, WISKUNDE EN INFORMATICA Universiteit van Amsterdam FACULTEIT DER NATUURWETENSCHAPPEN, WISKUNDE EN INFORMATICA ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING Voor de Bacheloropleidingen Bio-exact Natuurkunde en Sterrenkunde, Scheikunde, Wiskunde

Nadere informatie

Bacheloropleiding Wiskunde. 4 november 2017

Bacheloropleiding Wiskunde. 4 november 2017 Bacheloropleiding Wiskunde 4 november 2017 Wiskunde is overal! Informatica, big data, cryptografie Natuurkunde, sterrenkunde, chemie Financiële wereld (banken, verzekeraars) Economie, econometrie Neurowetenschap.

Nadere informatie

FOR DUTCH STUDENTS! ENGLISH VERSION NEXT PAGE. Toets Inleiding Kansrekening 1 8 februari 2010

FOR DUTCH STUDENTS! ENGLISH VERSION NEXT PAGE. Toets Inleiding Kansrekening 1 8 februari 2010 FOR DUTCH STUDENTS! ENGLISH VERSION NEXT PAGE Toets Inleiding Kansrekening 1 8 februari 2010 Voeg aan het antwoord van een opgave altijd het bewijs, de berekening of de argumentatie toe. Als je een onderdeel

Nadere informatie

Minor Goede doelen, filantropie en non-profits

Minor Goede doelen, filantropie en non-profits Minor Goede doelen, filantropie en non-profits I Inhoudsopgave Vak: Geschiedenis van de filantropie 1 Vak: Inleiding Filantropie 1 Vak: Non-Profit and Charity Marketing 2 Vak: Verklaringen voor prosociaal

Nadere informatie

Studiewijzer BACHELOR KUNSTMATIGE INTELLIGENTIE EXTRA KEUZENVAK VAK: C++ PROGRAMMEERMETHODEN

Studiewijzer BACHELOR KUNSTMATIGE INTELLIGENTIE EXTRA KEUZENVAK VAK: C++ PROGRAMMEERMETHODEN Studiewijzer BACHELOR KUNSTMATIGE INTELLIGENTIE VAK: C++ PROGRAMMEERMETHODEN EXTRA KEUZENVAK Semester, periode : 2 e semester, periode 4 en 5 Coördinator(en) : Arnoud Visser en Bas Terwijn Docent(en) :

Nadere informatie

Minor Goede doelen, filantropie en non-profits Vrije Universiteit Amsterdam - Onderwijscentrum VU - Minoren - 2013-2014

Minor Goede doelen, filantropie en non-profits Vrije Universiteit Amsterdam - Onderwijscentrum VU - Minoren - 2013-2014 Minor Goede doelen, filantropie en non-profits Vrije Universiteit Amsterdam - Onderwijscentrum VU - Minoren - 2013-2014 Vrije Universiteit Amsterdam - Onderwijscentrum VU - Minoren - 2013-2014 I Inhoudsopgave

Nadere informatie

Onderwijs- en examenregeling van de bacheloropleiding

Onderwijs- en examenregeling van de bacheloropleiding Faculteit der Exacte Wetenschappen Onderwijs- en examenregeling van de bacheloropleiding Bedrijfswiskunde en Informatica Deel B Preambule In dit document wordt een A en een B gedeelte onderscheiden. In

Nadere informatie

Overgangsregeling nieuw curriculum BSc Technische Aardwetenschappen

Overgangsregeling nieuw curriculum BSc Technische Aardwetenschappen Overgangsregeling nieuw curriculum BSc Technische Aardwetenschappen Inleiding Het College van Bestuur heeft een besluit genomen om voor de Technische Universiteit Delft het studiesucces te verbeteren.

Nadere informatie

Uitvoeringsregeling/Bijlage behorend bij de Onderwijs- en Examenregeling van de Bacheloropleiding Molecular Science & Technology

Uitvoeringsregeling/Bijlage behorend bij de Onderwijs- en Examenregeling van de Bacheloropleiding Molecular Science & Technology Faculteit der Wiskunde en Natuurwetenschappen van de Universiteit Leiden & Faculteit Technische Natuurwetenschappen van de Technische Universiteit Delft Uitvoeringsregeling/Bijlage behorend bij de Onderwijs-

Nadere informatie

Overgangsregelingen Bachelor Econometrie en Operationele Research - vanaf 2007

Overgangsregelingen Bachelor Econometrie en Operationele Research - vanaf 2007 Overgangsregelingen Bachelor Econometrie en Operationele - vanaf 2007 Overgangsregeling 2015 N.v.t. Overgangsregeling 2014 Algemeen Per september 2014 zijn de volgende wijzigingen in het curriculum Econometrie

Nadere informatie

Premaster Marketing Vrije Universiteit Amsterdam - Fac. der Economische Wet. en Bedrijfsk. - P Marketing

Premaster Marketing Vrije Universiteit Amsterdam - Fac. der Economische Wet. en Bedrijfsk. - P Marketing Premaster Marketing Vrije Universiteit Amsterdam - - P Marketing - 2012-2013 Vrije Universiteit Amsterdam - - P Marketing - 2012-2013 I De premasteropleiding duurt maximaal één jaar en is bestemd voor

Nadere informatie

Lineaire Algebra voor E (VKO)

Lineaire Algebra voor E (VKO) Lineaire Algebra voor E (VKO) dr. G.R. Pellikaan Studiewijzer voor het studiejaar 2006/2007 College 2DE01 Faculteit Wiskunde en Informatica, Capaciteitsgroep Wiskunde, Leerstoelgebied Coderingstheorie

Nadere informatie

Science. De nieuwe bètabrede bacheloropleiding van de Radboud Universiteit Nijmegen

Science. De nieuwe bètabrede bacheloropleiding van de Radboud Universiteit Nijmegen Science De nieuwe bètabrede bacheloropleiding van de Radboud Universiteit Nijmegen Waarom een brede natuurwetenschappelijke opleiding? Je krijgt een brede natuurwetenschappelijke basis met vakken uit de

Nadere informatie

Premaster Taalwetenschappen Vrije Universiteit Amsterdam - Faculteit der Geesteswetenschappen - P Taalwetenschappen

Premaster Taalwetenschappen Vrije Universiteit Amsterdam - Faculteit der Geesteswetenschappen - P Taalwetenschappen Premaster Taalwetenschappen I Als je niet voldoet aan de vooropleidingseisen, dan kun je tot de masteropleiding Taalwetenschappen worden toegelaten nadat je de premaster Taalwetenschappen (waarin je je

Nadere informatie

Medische natuurwetenschappen BSc Vrije Universiteit Amsterdam - Faculteit der Exacte Wetenschappen - B Medische Natuurwetenschappen - 2011-2012

Medische natuurwetenschappen BSc Vrije Universiteit Amsterdam - Faculteit der Exacte Wetenschappen - B Medische Natuurwetenschappen - 2011-2012 Medische natuurwetenschappen BSc Vrije Universiteit Amsterdam - der Exacte Wetenschappen - B Medische Natuurwetenschappen - 2011-2012 Vrije Universiteit Amsterdam - der Exacte Wetenschappen - B Medische

Nadere informatie

Calculus, A Complete Course, Adams

Calculus, A Complete Course, Adams Inhoud Basiswiskunde 2DL00 Cursus 2012-2013, Semester 2 Avondonderwijs Versie 8 januari 2013 De stof voor dit vak is te vinden in Calculus, A Complete Course, Adams, Essex, 7th Edition, Pearson Bij bijna

Nadere informatie

bijlagee Opleidingsspecifieke Natuurwetenschappen Universiteit Twente. Advanced Technology Datum: 25 juli 2013 studentenstatuut

bijlagee Opleidingsspecifieke Natuurwetenschappen Universiteit Twente. Advanced Technology Datum: 25 juli 2013 studentenstatuut Faculteit Technische Natuurwetenschappen Opleidingsspecifieke bijlagee van het opleidingsdeel van het studen ntenstatuut inclusief de onderwijs- en examenregelingg van de bacheloropleiding Advanced Technology

Nadere informatie

Faculteit der Wiskunde en Natuurwetenschappen

Faculteit der Wiskunde en Natuurwetenschappen Faculteit der Wiskunde en Natuurwetenschappen Aanvullende regels en richtlijnen voor de opleidingen geldig vanaf 01 september 2010 Hoofdstuk 1 Bachelor Wiskunde... 2 Hoofdstuk 2 Master Mathematics... 2

Nadere informatie

Inhoud. Introductie tot de cursus

Inhoud. Introductie tot de cursus Inhoud Introductie tot de cursus 1 Inleiding 7 2 Voorkennis 7 3 Het cursusmateriaal 7 4 Structuur, symbolen en taalgebruik 8 5 De cursus bestuderen 9 6 Studiebegeleiding 10 7 Huiswerkopgaven 10 8 Het tentamen

Nadere informatie

Studiewijzer Calculus 2 voor Bouwkunde (2DB90), cursus 2011/2012

Studiewijzer Calculus 2 voor Bouwkunde (2DB90), cursus 2011/2012 Studiewijzer Calculus 2 voor Bouwkunde (2DB90), cursus 2011/2012 Inleiding In de cursus Calculus 2 voor Bouwkunde (2DB90) wordt evenals in de cursus Calculus 1 gebruikt het boek: Calculus, Early Transcendental

Nadere informatie

Technische Universiteit Delft

Technische Universiteit Delft Bijlage 2 Opleidingspecificieke informatie voor de bacheloropleiding Technische Natuurkunde Technische Universiteit Delft 2018-2019 INHOUDSOPGAVE Paragraaf 1 ALGEMEEN 3 Artikel 1. SEMESTERINDELING 3 Artikel

Nadere informatie

Opleidingsspecifieke bijlage van de onderwijs- en examenregeling van de bacheloropleiding Scheikundige Technologie

Opleidingsspecifieke bijlage van de onderwijs- en examenregeling van de bacheloropleiding Scheikundige Technologie Faculteit Technische Natuurwetenschappen Opleidingsspecifieke bijlage van de onderwijs- en examenregeling van de bacheloropleiding Scheikundige Technologie (art. 7.13 en 7.59 WHW) Inhoudsopgave Artikel

Nadere informatie

Bijlagen bacheloropleiding Sterrenkunde

Bijlagen bacheloropleiding Sterrenkunde Bijlagen bacheloropleiding Sterrenkunde 2012-2013 Bijlage I Eindtermen van de bacheloropleiding (artikel 1.3) A. Kennis A1. De bachelor heeft een globale kennis van de grondslagen en geschiedenis van de

Nadere informatie

Cover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation

Cover Page. The handle   holds various files of this Leiden University dissertation Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/22618 holds various files of this Leiden University dissertation Author: Schans, Martin van der Title: Blowup in the complex Ginzburg-Landau equation Issue

Nadere informatie

Minor Filosofie en Wetenschap Vrije Universiteit Amsterdam - Onderwijscentrum VU - Minoren - 2013-2014

Minor Filosofie en Wetenschap Vrije Universiteit Amsterdam - Onderwijscentrum VU - Minoren - 2013-2014 Minor Filosofie en Wetenschap Vrije Universiteit Amsterdam - Onderwijscentrum VU - Minoren - 2013-2014 Vrije Universiteit Amsterdam - Onderwijscentrum VU - Minoren - 2013-2014 I Inhoudsopgave Vak: Filosofische

Nadere informatie

Program overview. 14-Oct :57. Year 2013/2014. Master Science Education and Communication

Program overview. 14-Oct :57. Year 2013/2014. Master Science Education and Communication Program overview 1-Oct-2017 18:57 Year 2013/201 Organization Applied Sciences Education Master Science Education and Communication Code Omschrijving ECTS Vakwetenschappelijk gedeelte lerarenopleiding Wiskunde

Nadere informatie

Faculteit der Wiskunde en Natuurwetenschappen van de Universiteit Leiden &

Faculteit der Wiskunde en Natuurwetenschappen van de Universiteit Leiden & Faculteit der Wiskunde en Natuurwetenschappen van de Universiteit Leiden & Faculteit Technische Natuurwetenschappen van de Technische Universiteit Delft Uitvoeringsregeling/Bijlage behorend bij de Onderwijs-

Nadere informatie

Hartelijk Welkom. Wiskunde

Hartelijk Welkom. Wiskunde Hartelijk Welkom Wiskunde Bob Rink Opleidingsdirecteur René Swarttouw Opleidingscoordinator Corrie Quant Studieadviseur Docenten eerste jaar Praktische zaken Jaarindeling Rooster: rooster.vu.nl (zalen,

Nadere informatie

(art en 7.59 WHW)

(art en 7.59 WHW) Faculteit Technische Natuurwetenschappen Opleidingsspecifieke bijlage van het opleidingsdeel van het studentenstatuut inclusief de onderwijs- en examenregeling van de bacheloropleiding Technische Natuurkunde

Nadere informatie

UITVOERINGSREGELING BACHELOROPLEIDING TECHNISCHE AARDWETENSCHAPPEN TECHNISCHE UNIVERSITEIT DELFT

UITVOERINGSREGELING BACHELOROPLEIDING TECHNISCHE AARDWETENSCHAPPEN TECHNISCHE UNIVERSITEIT DELFT UITVOERINGSREGELING 2012-2013 BACHELOROPLEIDING TECHNISCHE AARDWETENSCHAPPEN TECHNISCHE UNIVERSITEIT DELFT Uitvoeringsregeling BSc TA 2012-2013, 21 juni 2012 INHOUDSOPGAVE Hoofdstuk 1 - Propedeutische

Nadere informatie

Minor Biomedische Wiskunde

Minor Biomedische Wiskunde Minor Biomedische Wiskunde 2017-2018 I Inhoudsopgave Vak: Functionaalanalyse (Periode 4+5) 1 Vak: Introduction to Medical Image Processing (Periode 2) 1 Vak: Measure Theory (Periode 1+2) 2 Vak: Principles

Nadere informatie

2DM10 Studeerwijzer

2DM10 Studeerwijzer 2DM10 Studeerwijzer 2011 2012 Version: January 9, 2012 Algemene Informatie Assistenten begeleide zelfstudie 2DM10 2011-2012: Rik Kaasschieter: e.f.kaasschieter@tue.nl Adrian Muntean: a.muntean@tue.nl Frans

Nadere informatie

Equivalentie oude en nieuwe vakken voor studenten die een oud studieprogramma willen blijven volgen.

Equivalentie oude en nieuwe vakken voor studenten die een oud studieprogramma willen blijven volgen. Equivalentie oude en nieuwe vakken voor studenten die een oud studieprogramma willen blijven volgen. ---Toelichting--- Studenten die een oud studieprogramma volgen en dat wensen te blijven doen kunnen

Nadere informatie

Culture, Organization and Management Vrije Universiteit Amsterdam - Faculteit der Sociale Wetenschappen - P Culture Organization and Management -

Culture, Organization and Management Vrije Universiteit Amsterdam - Faculteit der Sociale Wetenschappen - P Culture Organization and Management - Culture, Organization and Management Vrije Universiteit Amsterdam - - P Culture Organization and Management - 2013-2014 Vrije Universiteit Amsterdam - - P Culture Organization and Management - 2013-2014

Nadere informatie

Program overview. Year 2013/2014 Electrical Engineering, Mathematics and Computer Science

Program overview. Year 2013/2014 Electrical Engineering, Mathematics and Computer Science Program overview 5-Jun-017 0:17 Year 013/014 Organization Electrical Engineering, Mathematics and Computer Science Education Minors EWI Code Omschrijving ECTS TI-Mi-110-13 TI-Mi-110-13 Software Ontwerpen

Nadere informatie

Scheikunde BSc Vrije Universiteit Amsterdam - Faculteit der Exacte Wetenschappen - B Scheikunde - 2010-2011

Scheikunde BSc Vrije Universiteit Amsterdam - Faculteit der Exacte Wetenschappen - B Scheikunde - 2010-2011 Scheikunde BSc Vrije Universiteit Amsterdam - - B Scheikunde - 2010-2011 Vrije Universiteit Amsterdam - - B Scheikunde - 2010-2011 I De opleiding Scheikunde richt zich op de bestudering van moleculen,

Nadere informatie

Opleidingsspecifieke bijlage van de onderwijs- en examenregeling van de bacheloropleiding Scheikundige Technologie

Opleidingsspecifieke bijlage van de onderwijs- en examenregeling van de bacheloropleiding Scheikundige Technologie Faculteit Technische Natuurwetenschappen Opleidingsspecifieke bijlage van de onderwijs- en examenregeling van de bacheloropleiding Scheikundige Technologie (art. 7.13 en 7.59 WHW) Inhoudsopgave Artikel

Nadere informatie

Universiteit van Amsterdam FACULTEIT DER NATUURWETENSCHAPPEN, WISKUNDE EN INFORMATICA

Universiteit van Amsterdam FACULTEIT DER NATUURWETENSCHAPPEN, WISKUNDE EN INFORMATICA OER B Bacheloropleiding Universiteit van Amsterdam FACULTEIT DER NATUURWETENSCHAPPEN, WISKUNDE EN INFORMATICA ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING Voor de Bacheloropleiding Studiejaar 2009-2010 Preambule In de

Nadere informatie

Opleidingsspecifiek deel bij de OER Bacheloropleiding Natuurwetenschap en Innovatiemanagement Undergraduate School Geosciences

Opleidingsspecifiek deel bij de OER Bacheloropleiding Natuurwetenschap en Innovatiemanagement Undergraduate School Geosciences Opleidingsspecifiek deel bij de OER 2016-2017 Bacheloropleiding Natuurwetenschap en Innovatiemanagement Undergraduate School Geosciences art. 2.1 Toelating 1. Naast de in de wet genoemde diploma s die

Nadere informatie

ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING Onderwijsinstituut Bacheloropleidingen studiejaar

ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING Onderwijsinstituut Bacheloropleidingen studiejaar OER B Bacheloropleiding Natuur- en Sterrenkunde UNIVERSITEIT VAN AMSTERDAM FACULTEIT DER NATUURWETENSCHAPPEN, WISKUNDE EN INFORMATICA ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING Onderwijsinstituut Bacheloropleidingen

Nadere informatie

Bachelorproject (15 EC), BSK. Docent: MSc, Drs. C. Nagtegaal

Bachelorproject (15 EC), BSK. Docent: MSc, Drs. C. Nagtegaal Vakbeschrijvingen derde jaar EBM: In het derde jaar volg je enkele verdiepende vakken, schrijf je de bachelorscriptie en heb je een vrije keuzeruimte. Je kunt deze ruimte invullen met keuzevakken (o.a.

Nadere informatie

Bijlagen bacheloropleiding Technische Natuurkunde

Bijlagen bacheloropleiding Technische Natuurkunde Bijlagen bacheloropleiding Technische Natuurkunde 2012-2013 Bijlage I Eindtermen van de bacheloropleiding (artikel 1.3) De bacheloropleiding Technische Natuurkunde beoogt door middel van een breed opgezet

Nadere informatie

i(i + 1) = xy + y = x + 1, y(1) = 2.

i(i + 1) = xy + y = x + 1, y(1) = 2. Kenmerk : Leibniz/toetsen/Re-Exam-Math A + B-45 Course : Mathematics A + B (Leibniz) Date : November 7, 204 Time : 45 645 hrs Motivate all your answers The use of electronic devices is not allowed [4 pt]

Nadere informatie

BSc Kunstmatige Intelligentie. : Bachelor Kunstmatige Intelligentie Studiejaar, Semester, Periode : semester 1, periode 2

BSc Kunstmatige Intelligentie. : Bachelor Kunstmatige Intelligentie Studiejaar, Semester, Periode : semester 1, periode 2 Studiewijzer BACHELOR KUNSTMATIGE INTELLIGENTIE Vak : Opleiding : Bachelor Kunstmatige Intelligentie Studiejaar, Semester, Periode : 2015-2016 semester 1, periode 2 Coördinator(en) : dr. Maarten van Someren

Nadere informatie

Onderwijs- en Examenregeling. BACHELORopleiding. Medische Natuurwetenschappen. B. Opleidingsspecifiek deel

Onderwijs- en Examenregeling. BACHELORopleiding. Medische Natuurwetenschappen. B. Opleidingsspecifiek deel Onderwijs- en Examenregeling BACHELORopleiding Medische Natuurwetenschappen B. Opleidingsspecifiek deel Studiejaar 2017-2018 1 Inhoudsopgave Deel B: Opleidingsspecifiek deel... 4 1. Algemene bepalingen...

Nadere informatie

UITVOERINGSREGELING BACHELOROPLEIDING TECHNISCHE AARDWETENSCHAPPEN TECHNISCHE UNIVERSITEIT DELFT

UITVOERINGSREGELING BACHELOROPLEIDING TECHNISCHE AARDWETENSCHAPPEN TECHNISCHE UNIVERSITEIT DELFT UITVOERINGSREGELING 2013-2014 BACHELOROPLEIDING TECHNISCHE AARDWETENSCHAPPEN TECHNISCHE UNIVERSITEIT DELFT 1 Inhoud Hoofdstuk 1 - Propedeutische fase... 3 Artikel 1 - Samenstelling... 3 Hoofdstuk 2 - Bachelorfase...

Nadere informatie

Sociologie Vrije Universiteit Amsterdam - Faculteit der Sociale Wetenschappen - P Sociologie - 2012-2013

Sociologie Vrije Universiteit Amsterdam - Faculteit der Sociale Wetenschappen - P Sociologie - 2012-2013 Sociologie Vrije Universiteit Amsterdam - - P Sociologie - 2012-2013 Vrije Universiteit Amsterdam - - P Sociologie - 2012-2013 I Inhoudsopgave Premasterprogramma Sociologie 1 Vak: Beschrijvende en inferentiële

Nadere informatie

Bijlagen bacheloropleiding Natuurkunde

Bijlagen bacheloropleiding Natuurkunde Bijlagen bacheloropleiding Natuurkunde 2012-2013 Bijlage I Eindtermen van de bacheloropleiding (artikel 1.3) De bacheloropleiding Natuurkunde beoogt door middel van een breed opgezet curriculum zodanige

Nadere informatie

Nationale GI-minor

Nationale GI-minor Nationale GI-minor 2017-2018 I De GI Research Assignment kan gevolgd worden in twee varianten: één van 6 EC in combinatie met twee specialisatievakken; of van 12 EC in combinatie met één specialisatievak.

Nadere informatie

Science De bètabrede opleiding van de Radboud Universiteit

Science De bètabrede opleiding van de Radboud Universiteit Science De bètabrede opleiding van de Radboud Universiteit 7 november 2015 Bètabreed - waarom zou ik bètabreed gaan? Multidisciplinair combineer vakgebieden: Behoefte bij bedrijfsleven en in onderzoek:

Nadere informatie

Technologie als nieuwe wetenschap Lezing voor KIVI-NIRIA sectie Filosofie en technologie

Technologie als nieuwe wetenschap Lezing voor KIVI-NIRIA sectie Filosofie en technologie Technologie als nieuwe wetenschap Lezing voor KIVI-NIRIA sectie Filosofie en technologie Barend van van der der Meulen 11 KiviNiria Rathenaulezingen Rathenau Institute: Introductie Missie Improve public

Nadere informatie

Bijlagen van het onderwijs- en Examenreglement van de bacheloropleiding Technische Bedrijfskunde

Bijlagen van het onderwijs- en Examenreglement van de bacheloropleiding Technische Bedrijfskunde Bijlagen van het onderwijs- en Examenreglement van de bacheloropleiding Technische Bedrijfskunde Inhoud: I. Eindtermen van de bacheloropleiding; II. Doorstroommasteropleidingen; III. Majoren en minoren

Nadere informatie

Testplan Module 12: Bachelor assignment ( )

Testplan Module 12: Bachelor assignment ( ) Testplan Module 12: Bachelor assignment (201500466) BSc Chemical Engineering, academic year: 2017-2018 Module information Module examiners Module parts EC Gardeniers, Bouwmeester, Betlem, Huskens, Brilman,

Nadere informatie

Curriculum Informatica 2003/04

Curriculum Informatica 2003/04 Curriculum Informatica 2003/04 Curriculumcommissie Informatica 18 juni 2003 Inleiding, toelichting De voornaamste veranderingen ten opzicht van het curriculum 2002/03 staan hieronder aangeduid. Nieuwe

Nadere informatie

Onderwijs- en examenregeling geldig vanaf 1 September 2010

Onderwijs- en examenregeling geldig vanaf 1 September 2010 Onderwijs- en examenregeling geldig vanaf 1 September 2010 Opleidingsspecifiek deel Masteropleiding: Talen en culturen van Korea Deze Onderwijs- en examenregeling is opgesteld overeenkomstig artikel 7.13

Nadere informatie

Studiewijzer. Bachelor Informatica. Inleiding Programmeren Studiejaar en semester: jaar 1, semester 1 (blok 1)

Studiewijzer. Bachelor Informatica. Inleiding Programmeren Studiejaar en semester: jaar 1, semester 1 (blok 1) Studiewijzer Bachelor Informatica Vak: Inleiding Programmeren Studiejaar en semester: jaar 1, semester 1 (blok 1) Coördinator: J. Lagerberg Docenten: R. Poss en J. Lagerberg Studielast: 6 EC Studiegidsnummer:

Nadere informatie

Studiewijzer Calculus A voor T, 2DS05 duaal, cursus 2005/2006

Studiewijzer Calculus A voor T, 2DS05 duaal, cursus 2005/2006 Studiewijzer Calculus A voor T, 2DS05 duaal, cursus 2005/2006 Inleiding In de cursus Calculus A voor T (2DS05) wordt gebruikt het boek Calculus, a complete course, Robert A. Adams, fifth edition, Addison

Nadere informatie

Program overview. 06-Sep :29. Year 2016/2017 Mechanical, Maritime and Materials Engineering Pre-Master Systems and Control

Program overview. 06-Sep :29. Year 2016/2017 Mechanical, Maritime and Materials Engineering Pre-Master Systems and Control Program overview 06-Sep-2016 11:29 Year 2016/2017 Organization Mechanical, Maritime and Materials Engineering Education Pre-Master Systems and Control Code Omschrijving ECTS HBO Doorstroomprogramma SC

Nadere informatie

Opleidingsspecifiek deel Natuurwetenschap en Innovatiemanagement bij de OER Bacheloropleidingen Undergraduate School Geosciences

Opleidingsspecifiek deel Natuurwetenschap en Innovatiemanagement bij de OER Bacheloropleidingen Undergraduate School Geosciences Opleidingsspecifiek deel Natuurwetenschap en Innovatiemanagement bij de OER 2017-2018 Bacheloropleidingen Undergraduate School Geosciences art. 2.1 Toelating 1. Naast de in de wet genoemde diploma s die

Nadere informatie

STUDIEPROGRAMMA S HOGER ONDERWIJS

STUDIEPROGRAMMA S HOGER ONDERWIJS STUDIEPROGRAMMA S VAN HET HOGER ONDERWIJS Je krijgt het studieprogramma van een opleiding (=studie) aan een universiteit en aan een hogeschool. In de tabellen zie je alle opleidingsonderdelen (= vakken,

Nadere informatie

FOR DUTCH STUDENTS! ENGLISH VERSION NEXT PAGE. Toets Inleiding Kansrekening 1 22 februari 2013

FOR DUTCH STUDENTS! ENGLISH VERSION NEXT PAGE. Toets Inleiding Kansrekening 1 22 februari 2013 FOR DUTCH STUDENTS! ENGLISH VERSION NEXT PAGE Toets Inleiding Kansrekening 1 22 februari 2013 Voeg aan het antwoord van een opgave altijd het bewijs, de berekening of de argumentatie toe. Als je een onderdeel

Nadere informatie

Replacement course / vervangend vak

Replacement course / vervangend vak Transition rules / Bachelor / 2017-2018 BSc Bedrijfseconomie Code Course / vak Transition rule / overgangsregel Replacement course / vervangend vak Code Sem or Remarks / Opmerkingen unit / Sem of blok

Nadere informatie

Bijlagen bacheloropleiding Kunstmatige Intelligentie 2012-2013

Bijlagen bacheloropleiding Kunstmatige Intelligentie 2012-2013 Bijlagen bacheloropleiding Kunstmatige Intelligentie 2012-2013 Bijlage I Eindtermen van de bacheloropleiding Met de opleiding wordt beoogd: - inhoudelijke kennis, vaardigheid en inzicht op het gebied van

Nadere informatie

FOR DUTCH STUDENTS! ENGLISH VERSION NEXT PAGE

FOR DUTCH STUDENTS! ENGLISH VERSION NEXT PAGE FOR DUTCH STUDENTS! ENGLISH VERSION NEXT PAGE Tentamen Analyse 6 januari 203, duur 3 uur. Voeg aan het antwoord van een opgave altijd het bewijs, de berekening of de argumentatie toe. Als je een onderdeel

Nadere informatie

FOR DUTCH STUDENTS! ENGLISH VERSION NEXT PAGE. Toets Inleiding Kansrekening 1 7 februari 2011

FOR DUTCH STUDENTS! ENGLISH VERSION NEXT PAGE. Toets Inleiding Kansrekening 1 7 februari 2011 FOR DUTCH STUDENTS! ENGLISH VERSION NEXT PAGE Toets Inleiding Kansrekening 1 7 februari 2011 Voeg aan het antwoord van een opgave altijd het bewijs, de berekening of de argumentatie toe. Als je een onderdeel

Nadere informatie

OVERGANGSREGELS / TRANSITION RULES 2007/2008

OVERGANGSREGELS / TRANSITION RULES 2007/2008 OVERGANGSREGELS / TRANSITION RULES 2007/2008 Instructie Met als doel het studiecurriculum te verbeteren of verduidelijken heeft de faculteit FEB besloten tot aanpassingen in enkele programma s die nu van

Nadere informatie

Bachelor Cognition, Language and Communication. uva.nl/ba-cognition-language-communication

Bachelor Cognition, Language and Communication. uva.nl/ba-cognition-language-communication Bachelor 2019-2020 Cognition, Language and Communication uva.nl/ba-cognition-language-communication In de bachelor Cognition, Language and Communication bestudeer je taal en communicatie in relatie tot

Nadere informatie

Bijlage bacheloropleiding Informatica

Bijlage bacheloropleiding Informatica Bijlage bacheloropleiding Informatica 2011-2012 Bijlage I Eindtermen van de bacheloropleiding (artikel 1.3) De bachelor Informatica: a. kennis en inzicht a1. heeft kennis van en inzicht in de belangrijkste

Nadere informatie

Modulewijzer tirprog02/infprg01, programmeren in Java 2

Modulewijzer tirprog02/infprg01, programmeren in Java 2 Modulewijzer tirprog02/infprg01, programmeren in Java 2 W. Oele 17 november 2009 1 Inhoudsopgave 1 Inleiding 3 2 Studiehouding 3 3 Voorkennis 4 4 Inhoud van deze module 5 5 Leermiddelen 5 6 Theorie en

Nadere informatie

Bijlage bij POC PB NR

Bijlage bij POC PB NR Bijlage bij POC PB NR 20161020 Artikel 23 van het OER stelt dat Studenten die zich voor het eerst in een welbepaalde bacheloropleiding inschrijven bij de start van het academiejaar, moeten ofwel het volledige

Nadere informatie

Faculteit der Letteren - Formulier voor de beschrijving van modules

Faculteit der Letteren - Formulier voor de beschrijving van modules Faculteit der Letteren - Formulier voor de beschrijving van modules vakcode (in te vullen door BSZ) naam opleiding vaknaam Engelse vaknaam voertaal studiefase 1 Minor IO/IB French 1 Minor IO/IB Ba aantal

Nadere informatie

Toetsregeling Vaardigheden B1.4

Toetsregeling Vaardigheden B1.4 Toetsregeling Vaardigheden B1.4 Bacheloropleiding Biomedische Wetenschappen Radboudumc Deze regeling is van kracht vanaf 11 april 2016. 1) Begripsbepaling Het tentamen Vaardigheden B1.4 maakt deel uit

Nadere informatie

Bestuurskunde Vrije Universiteit Amsterdam - Faculteit der Sociale Wetenschappen - P Bestuurskunde - 2012-2013

Bestuurskunde Vrije Universiteit Amsterdam - Faculteit der Sociale Wetenschappen - P Bestuurskunde - 2012-2013 Bestuurskunde Vrije Universiteit Amsterdam - - P Bestuurskunde - 2012-2013 Vrije Universiteit Amsterdam - - P Bestuurskunde - 2012-2013 I Inhoudsopgave Premasterprogramma Bestuurskunde 1 Vak: Beleid en

Nadere informatie

Minor Web Science Vrije Universiteit Amsterdam - Onderwijscentrum VU - Minoren

Minor Web Science Vrije Universiteit Amsterdam - Onderwijscentrum VU - Minoren Minor Web Science Vrije Universiteit Amsterdam - Onderwijscentrum VU - Minoren - 2012-2013 Vrije Universiteit Amsterdam - Onderwijscentrum VU - Minoren - 2012-2013 I Inhoudsopgave Vak: Web Analysis (Periode

Nadere informatie

Premaster Marketing Vrije Universiteit Amsterdam - Fac. der Economische Wet. en Bedrijfsk. - P Marketing - 2010-2011

Premaster Marketing Vrije Universiteit Amsterdam - Fac. der Economische Wet. en Bedrijfsk. - P Marketing - 2010-2011 Premaster Marketing Vrije Universiteit Amsterdam - - P Marketing - 2010-2011 Vrije Universiteit Amsterdam - - P Marketing - 2010-2011 I De premasteropleiding duurt maximaal één jaar en is bestemd voor

Nadere informatie

Minor Biomedische beeldvorming

Minor Biomedische beeldvorming Minor Biomedische beeldvorming 2017-2018 I Hier vind je de beschrijvingen van de vakken in de minor. Meer inhoudelijke informatie over de minor vind je op minor.vu.nl. II Inhoudsopgave Vak: Introduction

Nadere informatie

Onderwijs- en examenregeling geldig vanaf 1 September 2010

Onderwijs- en examenregeling geldig vanaf 1 September 2010 Onderwijs- en examenregeling geldig vanaf 1 September 2010 Opleidingsspecifiek deel Masteropleiding: Talen en culturen van Japan Deze Onderwijs- en examenregeling is opgesteld overeenkomstig artikel 7.13

Nadere informatie

OER/TER ADDENDA ( )

OER/TER ADDENDA ( ) OER/TER ADDENDA (21-11-2017) Regarding: Teaching and Examination Regulations Master s degree programmes The new text: p. 170 Programme: Executive Master of Finance and Control/EMFC Year: 2 sem course title

Nadere informatie

Scheikunde BSc Vrije Universiteit Amsterdam - Faculteit der Exacte Wetenschappen - B Scheikunde - 2011-2012

Scheikunde BSc Vrije Universiteit Amsterdam - Faculteit der Exacte Wetenschappen - B Scheikunde - 2011-2012 Scheikunde BSc Vrije Universiteit Amsterdam - - B Scheikunde - 2011-2012 Vrije Universiteit Amsterdam - - B Scheikunde - 2011-2012 I De opleiding Scheikunde richt zich op de bestudering van moleculen,

Nadere informatie