Afwezig: dhr. P.G. de Vey Mestdagh (D66), dhr. T.J. Zanen (PvhN) en mw. T. Deinum- Bakker (D66).

Transcriptie

1 Verslag van de vergadering van de statencommissie Landschap, Water en Milieu, gehouden op woensdag 18 januari 2006 van 9.00 uur tot uur in Zaal A6 van het Provinciehuis te Groningen. Aanwezige leden: dhr. A. Maarsingh (voorzitter; CDA), dhr. L. Meijndert (CDA), dhr. A.A. van Dam (CDA), mw. J.M. Drees (PvdA), dhr. K.J. Havinga (PvdA), dhr. J.W. Veluwenkamp (PvdA), dhr. D. Bultje (PvdA), dhr. E.J. Luitjens (VVD), dhr. W. Haasken (VVD), mw. I.S. Bulk (SP), dhr. H. Hemmes (SP), mw. A.F. Bos (GroenLinks), dhr. H.C. Moll (GroenLinks), dhr. R. Stevens (ChristenUnie), dhr. J. Roggema (ChristenUnie), mw. D.J. Hoekzema-Buist (PvhN). Afwezig: dhr. P.G. de Vey Mestdagh (D66), dhr. T.J. Zanen (PvhN) en mw. T. Deinum- Bakker (D66). Voorts aanwezig: dhr. H. Bleker (gedeputeerde), mw. N. Gerritsen (secretaris), dhr. W.L. t Mannetje (inspreker), dhr. H. Emmens (ambtelijke bijstand), dhr. N. de Laat (ambtelijke bijstand), Th. Poggemeier (Verslagbureau Groningen, verslag dhr. E.J.R. ter Veldhuis). 1. Opening en mededelingen De voorzitter opent de vergadering en heet alle aanwezigen hartelijk welkom. Hij wenst eenieder nog veel heil en zegen toe voor het nieuwe jaar. Dhr. De Vey Mestdagh (D66) heeft zich afgemeld wegens ziekte. Op 28 januari is er een bijeenkomst over de Waddenzee te Leeuwarden onder leiding van twee bewindslieden, mw. Dekker en dhr. Veerman. Tien mensen van de Groninger Provinciale Staten zijn daarbij welkom. De belangstelling voor deelname zal geïnventariseerd dienen te worden. Daarna komt er een wachtlijst. Dhr. Haasken (VVD) vraagt hoe groot dan de totale afvaardiging uit Groningen zal zijn. Wie zijn de andere twaalf aanwezigen? Mw. Gerritsen (secretaris) (microfoon staat uit) legt uit dat de totale afvaardiging uit Groningen uit 22 personen mag bestaan: tien mensen van het College, tien mensen van de Staten en twee mensen van de ambtelijke ondersteuning. Dhr. Haasken (VVD) stelt dat het College niet uit tien, maar uit vijf personen bestaat. Als hooguit twee of drie collegeleden naar de bijeenkomst gaan... Dhr. Bleker (gedeputeerde) (microfoon staat uit) verklaart dat het College van GS bereid is om iets in te leveren ten behoeve van de Staten. Dhr. Haasken (VVD) concludeert dat er bijna twintig mensen uit de Staten naar toe kunnen gaan. De voorzitter geeft aan dat de commissie Landschap, Water & Milieu natuurlijk de aangewezen commissie is. Hij informeert wie van de commissieleden belangstelling heeft. Dhr. Luitjens (VVD) deelt mee zich reeds te hebben aangemeld. 1

2 Mw. Bos (GroenLinks) (microfoon staat uit) merkt op dat zij zich ook al wilde aanmelden, maar het nog niet heeft gedaan. De voorzitter constateert dat veel commissieleden de bijeenkomst willen bijwonen. De secretaris zal de namen opnemen en de opgave regelen. Het quotum is daarmee ongeveer gevuld. Er zijn geen wachtlijsten. 2. Regeling van werkzaamheden - voorstellen vreemd aan de orde van de dag Er zijn geen voorstellen vreemd aan de orde van de dag. - vaststellen van de agenda Er is een tweede aanvullingsagenda verzonden. De agenda wordt vastgesteld. - verkiezing plaatsvervangend voorzitter De voorzitter stelt voor om de plaatsvervangend voorzitter aan het einde van de vergadering te kiezen, dan kunnen er enkele woorden worden uitgesproken in de richting van de scheidend vice-voorzitter, dhr. J. Roggema. Aldus wordt besloten. 3. Gelegenheid tot spreken voor niet-statenleden (m.b.t. geagendeerde onderwerpen) De voorzitter deelt mee dat dhr. t Mannetje namens LTO Noord wenst in te spreken op agendapunt 9. Hij stelt voor de agenda ongewijzigd te laten. 4a. Vaststelling verslag Commissie Landschap, Water en Milieu van 30 november 2005, inclusief toezeggingenlijst Mw. Bos (GroenLinks) geeft te kennen dat op blz. 13 RIZA veranderd dient te worden in RIKZ. De gedeputeerde noemde verderop ook voor het gemak RIZA (Rijksinstituut voor Integraal Zoetwaterbeheer en Afvalwaterbehandeling), maar volgens mw. Bos had dit in beide gevallen RIKZ (Rijksinstituut voor Kust en Zee) moeten zijn. Dhr. Haasken (VVD) (microfoon staat uit) werpt tegen dat wanneer het zo in de vergadering werd genoemd, het goed in het verslag staat vermeld. Dhr. Bleker (gedeputeerde) (microfoon staat uit) vermoedt dat mw. Bos gelijk heeft. Het gaat om het RIZK. De gedeputeerde vraagt of het over de Watervisie Lauwersmeer gaat. Mw. Bos (GroenLinks) beaamt dit. Zij verbetert de gedeputeerde en stelt dat het om het RIKZ gaat. Voorts merkt mw. Bos op dat op blz. 13, de vijfde regel van boven Deze variant is namelijk niet ongunstig verandert dient te worden in Deze variant is namelijk niet gunstig. Mw. Drees (PvdA) (microfoon staat uit) geeft aan dat op blz. 13 op de negende regel van onderen staat: Er wordt hard gewerkt aan interactieve planvorming bij Meerstad, maar de provincie heeft ook de waterberging. Deze zin moet worden aangevuld met: goed interactief opgepakt. Dan is het een goed lopende zin. Het verslag van 30 november 2005 wordt met genoemde aanpassingen vastgesteld. 2

3 Toezeggingenlijst Toezeggingen 1, 2 en 3 blijven staan. Mw. Drees (PvdA) stelt voor om een toezegging 4 toe te voegen. Op blz. 3 van het verslag heeft mw. Drees een vraag gesteld over het soortenbeleid. Dhr. Bleker heeft geantwoord dat dit in april in de commissievergadering komt. Dit is echter niet te vinden in de GS-planning. Het zou ook in de GS-planning opgenomen kunnen worden. Mw. Drees zou in elk geval ergens expliciet vastgelegd willen hebben dat het soortenbeleid ongeveer in april in de commissie komt. De voorzitter informeert of deze knoop in de zakdoek kan worden aangevuld. Dhr. Bleker (gedeputeerde) (microfoon staat uit) beaamt dit. De toezeggingenlijst wordt vastgesteld. 4b. Vaststelling verslag 21 december 2005 Mw. Bos (GroenLinks) legt uit dat op blz. 3 op de vijfde/zesde regel van boven in de zin: Het beleid van het College is dan... het woord dan weggestreept dient te worden. Onderaan deze alinea staat de zin: Hoe wil het College in de toekomst omgaan met ontwikkelingen waarbij een belangenafweging moet worden gemaakt tussen natuur en maatschappelijke belangen? Het woord maatschappelijke in deze zin wenst mw. Bos veranderd te zien in landschappelijke. Dhr. Van Dam (CDA) refereert aan blz. 5, tweede regel van boven:...maar ook aspecten moeten meegewogen worden. Dit dient te worden gewijzigd in:...maar ook andere aspecten moeten meegewogen worden. Voorts staat onderaan het betoog van dhr. Van Dam op blz. 5 diepswal met een kleine letter. Het betreft echter een straatnaam, derhalve dient dit veranderd te worden in Diepswal. Verder merkt dhr. Van Dam op dat hij heeft gesproken over de grootste zelfkruiende watermolen van Europa. Hij heeft getracht dit de afgelopen weken te verifiëren, hetgeen niet is gelukt. De voorzitter constateert dat dhr. Van Dam hierover nog enige twijfels heeft. Dhr. Van Dam (CDA) bevestigt dit. Wel kan hij met stelligheid zeggen dat het de grootste molen was van de provincie Groningen en een van de grootste in Nederland. De voorzitter stelt dat de commissie het ongetwijfeld zal vernemen wanneer het onderzoek van dhr. Van Dam is afgerond. Dhr. Van Dam (CDA) geeft aan deze opmerking te maken teneinde te voorkomen dat de aanduiding grootste zelfkruiende watermolen van Europa een zelfstandig leven zou gaan leiden. Voorst stelt hij dat in het Dagblad van het Noorden een artikel heeft gestaan waarin de bijzondere eigenschappen van de betreffende molen uitvoerig beschreven zijn. Dat het een bijzondere en beeldbepalende molen is geweest, is een ding dat zeker is. De voorzitter merkt op dat er nog een aanvulling op het verslag is. Hij stelt voor om deze aanvulling te betrekken bij de bespreking verderop in de vergadering. Het verslag van 21 december is met de genoemde wijzigingen vastgesteld. 5. Mededeling gedeputeerde(n) 3

4 Dhr. Bleker (gedeputeerde) heeft in de eerste plaats een mededeling met betrekking tot de toekomstige budgetten uit Europese programma s. Daar is ook al het een en ander aan publiciteit over geweest, onder andere uitspraken van het Friese statenlid dhr. Atsma. Daaruit zou opgemaakt kunnen worden dat de pap inmiddels gestort zou zijn, dat inmiddels volstrekt vast zou staan welke bijdragen er voor de komende zeven jaar naar Noord-Nederland, resp. Groningen gaan waar het gaat om EFRO- en POP-middelen. De gedeputeerde deelt mee dat de pap absoluut nog niet is gestort. Er ligt een ambtelijk verdelingsvoorstel, waarover nog overleg moet plaatsvinden met de Kamer, met de regio s, maar ook met de Europese Commissie. De lidstaat Nederland moet ook richting de Europese Commissie het verdelingsvoorstel kunnen beargumenteren en verantwoorden, omdat de Europese Commissie immers heeft aangegeven dat er wel een relatie moet zijn tussen de hoeveelheden geld naar regio s en de situatie die men in die regio s aantreft. Daar waar nog het een en ander aan potentie en ontwikkeling nodig is, zal ook meer geld naartoe geschoven moeten worden. Dat is ruwweg het uitgangspunt van de Europese Commissie. Voor het overige is de lidstaat er vrij autonoom in. Volgens de ambtelijke voorstellen zou het EFRO-geld op 25 procent van het bedrag komen ten opzichte van de afgelopen zes à zeven jaar. Het zou tot een kwart worden teruggebracht. Waar het gaat om het POP zou het tot een derde worden teruggebracht. Dit zijn natuurlijk zeer forse dalingen. Die hebben te maken met een tweetal zaken: een lagere geldstroom vanuit Europa naar Nederland en een verdelingseffect binnen Nederland, omdat met name waar het gaat om EFRO en ook POP de Randstad-provincies verhoudingsgewijs veel beter bedeeld worden of eigenlijk nu voor het eerst bedeeld worden waar het gaat om EFRO dan in het verleden. Dit betekent dat het College de komende twee à drie maanden alles op alles zal zetten om aan de ene kant de verdeling binnen Nederland te beïnvloeden. Ook wanneer de verdeling evenwichtiger en beter zou zijn gemaakt vanuit het perspectief van de provincie Groningen, is het totaalbedrag veel lager dan vroeger. Het College zal zich inzetten om dat gat dat wordt geslagen zowel door de verdeling als door het lagere totaalbedrag op de een of andere manier geheel of gedeeltelijk gecompenseerd te krijgen, bijvoorbeeld uit het ene miljard dat door dhr. Zalm en dhr. Balkenende is onderhandeld met de Europese Commissie. Voor de westelijke provincies, waar nu voor het eerst deze grote sommen Europese gelden naar toe gaan, behoeft absoluut geen compensatie plaats te vinden. De compensatie zal zich derhalve met name richten op bijvoorbeeld een regio als Noord-Nederland. Daar heeft het College inmiddels op het niveau van het kabinet als met Kamerleden contacten over om dit tij in elk geval gedeeltelijk te keren, want zoals het er nu voorligt, kan het niet. Teruggaan tot een kwart (EFRO) en een derde (POP) is op deze manier niet mee te werken. De tweede mededeling betreft particulier natuurbeheer waar ook in de commissie regelmatig over is gesproken. De provincie heeft na contacten en overleg met de terreinbeherende organisaties eind vorig jaar ongeveer 70 ha een achttal percelen verloot onder particulieren. Er waren aanzienlijk meer belangstellende particulieren dan de provincie kavels voor particuliere natuurontwikkeling in de aanbieding had. Die verloting heeft eind 2005 plaatsgevonden. Er vinden nu nadere gesprekken plaats met de degenen die uitverkoren zijn om tot precieze afspraken te komen. Daar horen overigens ook afspraken met de aangrenzende terreinbeheerders bij. In een enkel geval zal de provincie het aan de particulier toe te delen perceel enigszins verkleinen om daarmee een deel van het perceel voor de terreinbeherende organisatie beschikbaar te stellen, omdat dit vanuit beheer en ecologie voordelen biedt. Het College is derhalve tegemoet gekomen aan wensen op dat gebied van de terreinbeherende organisaties. Dat de belangstelling groot was, is op zichzelf natuurlijk een goede zaak, omdat het College daar een stevige taak heeft. De derde mededeling betreft de Oude Lauwers. Het College heeft een brief ontvangen van het Wetterskip Fryslân. Het Wetterskip Fryslân heeft het College in de eerste plaats gevraagd of het College de ontgrondingenvergunningen wilde geven. Het College heeft dit ambtelijk laten beoordelen en onderzoeken. Die ontgrondingenvergunning voor de verplaatsing van die dijk is op grond van het provinciale beleid en de 4

5 beleidsregels te geven. Er bestaat nu een risico dat het werk niet op tijd wordt aangevangen en afgerond. Dat risico kan ook tot een financieel risico leiden, namelijk het vervallen van een deel van de subsidie ter grootte van ,-. Het Wetterskip Fryslân heeft het provinciaal bestuur gevraagd garant te staan voor het bedrag van ,-. Het College zal dit niet doen. Het is een werk van het Wetterskip Fryslân. Dat is ook de initiatiefnemer. Er wordt ecologie mee gediend. Daar heeft het College een bijdrage aan geleverd, maar het College is niet bereid om die bijdrage nog eens met mogelijk ,- te verhogen in de vorm van het overnemen van dat risico. Het Wetterskip Fryslân geeft in dezelfde brief aan, dat als het College niet bereid zou zijn om het risico over te nemen, het Wetterskip terugvalt op de oorspronkelijke optie die men had, namelijk het her en der 30, 40, 50 cm ophogen en op een aantal punten verbreden van de dijk, kortom het moderniseren van de dijk. Het College wenst dit na enige overweging als gegeven te beschouwen en zal niet het risico op zich nemen. Er blijft een droge ecologische strook achter de dijk. Er komt tevens een nieuwe sloot achter de dijk. Dat is vanuit waterhuishoudkundige maatregelen nodig. Er wordt dus het een en ander aan werk uitgevoerd en voor dat werk is geen vergunning verplicht. De voorzitter stelt voor de laatste mededeling te betrekken bij het betreffende agendapunt. Dhr. Havinga (PvdA) vraagt met betrekking tot de eerste mededeling van de gedeputeerde of het landelijk binnengehaalde succes in Europa nu door het Noorden wordt betaald. Dhr. Bleker (gedeputeerde) antwoordt dat dit te kort door de bocht is. Het beperktere bedrag dat naar Nederland gaat, is voor een deel ook heel goed te beredeneren vanuit solidariteitsoverwegingen richting de nieuwe lidstaten. Waar het Noorden wel de tol voor betaalt, is dat met name in de verdeling binnen Nederland andere gebieden nu ook veel beter aan snee komen, zoals de westelijke provincies waar het gaat om EFRO. Daar moet het Noorden wel voor bloeden. De gedeputeerde herhaalt echter zijn woorden dat de pap nog niet gestort is. Het College probeert om dat ene miljard en dat wordt ook in de Kamer her en der gedeeld ingezet te krijgen als een gedeeltelijke compensatie voor de teruggang in Noord-Nederland. Dhr. Havinga (PvdA) stelt met betrekking tot de tweede mededeling van de gedeputeerde dat de commissie vorig jaar een excursie heeft gehad richting Smeerling/Ter Wupping. Toen heeft dhr. Havinga begrepen van de afvaardiging die daar aanwezig was en daar was een brede vertegenwoordiging dat de provincie zich ongerust maakte over de enkele kavels die uitgegeven zouden worden op onderdelen waar men een totaal waterhuishoudkundig systeem zou kunnen beperken, omdat het nog niet uitgevoerd zou kunnen worden. Dhr. Havinga vraagt of de gedeputeerde er enig zicht op heeft hoe het daar ligt. Dhr. Bleker (gedeputeerde) antwoordt dat de terreinbeherende organisaties sindsdien kenbaar hebben gemaakt dat daar waar dat het geval is, zij ook bereid zijn tot ruiling. Als de provincie in de loop van het voorjaar een perceel koopt dat vanwege beheertechnische redenen heel aantrekkelijk zou zijn om dit te voegen bij een groter perceel dat al in beheer is van de terreinbeheerder, dan zijn de terreinbeheerders in beginsel bereid om een perceel van gelijke grootte elders, dat minder strategisch gelegen is, aan te bieden om dat dan vervolgens voor particulier natuurbeheer in te zetten en dat andere voor beheer door de terreinbeheerders. Het gesprek daarover verloopt behoorlijk. De provincie is ook bezig om een kaart te maken. Het College zal er in de loop van het voorjaar met de terreinbeheerders nader over spreken. Het College gaat niet als een dolle tekeer, maar wenst wel particulier natuurbeheer. De voorzitter wenst namens de commissie de gedeputeerde op het hart te drukken dat PS met betrekking tot de structuurfondsen het voorstel om een deel van het miljard 5

6 terug te halen, steunen. De pap is natuurlijk wel gestort in de Europese Unie, ondanks het feit dat er in 2008 à 2009 nog wordt geëvalueerd. Aan de verdeling wordt echter niet getornd. Het gaat natuurlijk niet alleen naar de nieuwe lidstaten, heel veel miljarden gaan ook extra naar oude lidstaten. Dat zijn al die cadeautjes. Nederland heeft het grote cadeau van een miljard minder contributie, anderen hebben vele andere cadeautjes en geld gekregen. Het is een lijst dat niet op één A4 tje past. Het ondersteunt de visie van GS in Groningen om te zeggen dat zij dan ook recht hebben op een deel van dat miljard, want de tegenprestatie was geen enkel cadeau. 6. Rondvraag Er zijn geen vragen voor de rondvraag. 7. Ingekomen stukken (ter kennisneming) a. Brief van GS van 2 december 2005, nr /48/A.14, LGW, betreffende begrenzing ha extra ganzenfoerageergebied in Groningen b. Brief van GS van 8 december 2005, nr /49/A.15, MB, betreffende Stand van zaken Duurzame Ontwikkeling c. Brief van GS van 22 december 2005, nr /51/A.32, LGW betreffende Financieringsstrategie (LOP) projecten Noord/Oost-Groningen Dhr. Haasken (VVD) geeft te kennen dat de VVD het onderwerp van brief c graag op de agenda van de volgende vergadering zou willen hebben. Het gaat dhr. Haasken niet zozeer om de financieringsstructuur, maar het is typisch een onderwerp waar de commissie Landschap, Water & Milieu eens over van gedachten zou moeten wisselen, waarbij dan ook met name de status van een dergelijk verhaal aan de orde zou moeten komen. Dhr. Havinga (PvdA) merkt met betrekking tot brief c op dat het opvalt dat Noord bijna 3,5 miljoen van het bedrag pakt, terwijl Oost slechts 0,5 miljoen krijgt. Hij vraagt of dit te maken heeft met weinig activiteiten in Oost. Dhr. Bleker (gedeputeerde) legt uit dat deze verdeling te maken heeft met het feit dat ten aanzien van het landschapsontwikkelingsplan Noord behoorlijk voorloopt op Oost. Dit heeft al tot veel meer concrete projecten geleid. De voorzitter stelt vast dat de commissie het voorstel van dhr. Haasken overneemt. d. Brief van GS van 6 oktober 2005, nr /40/A.7, LGW, betreffende Rapportage "Karakterisering Werkgebied Rijndelta" volgens artikel 5 van de Kaderrichtlijn Water (inclusief 2 bijlagen) e. Brief van GS van 2 januari 2006, nr /51/, LGW, betreffende advies van POG en PPC/PCWM over het onderwerp bergingsgebieden en noodbergingsgebieden in het waterschap Hunze en Aa's. De voorzitter constateert dat de brieven voor kennisgeving worden aangenomen. 8. Brief van GS van 30 november 2005, nr , SG, (bijlage) betreffende planning Statenstukken. Hierbij wordt betrokken het voorstel van de werkgroep voor eventuele activiteiten in de eerste helft van Dhr. Havinga (PvdA) valt het op dat alle planningen afwijken van de oorspronkelijke planning. Hij informeert of daar een algemene verklaring voor te geven is. Mw. Bos (GroenLinks) mist het onderwerp muskusrattenbestrijding. Daar zouden ook heel wat veranderingen doorgevoerd worden. 6

7 Dhr. Van Dam (CDA) merkt in de richting van mw. Bos op dat zij het rapport van Alterra heeft ontvangen. Mw. Bos (GroenLinks) beaamt dit. Er wordt echter een heel vervolg aan gegeven. Dhr. Bleker (gedeputeerde) erkent dat veel afwijkt. In een aantal gevallen worden de redenen per onderwerp trouwens wel genoemd. Muskusratten. De gedeputeerde denkt dat het goed zou zijn om bijvoorbeeld voor de tweede helft van 2006 de voortgang landelijk onderzoek aanpak muskusrattenbestrijding te agenderen. Dhr. Bleker geeft aan er recentelijk overleg over te hebben gehad met de besturen van de waterschappen. Zij delen geheel de opvattingen die ook in de commissie naar voren zijn gekomen om als provincie Groningen mee voorop te lopen in het opnieuw doordenken van de aanpak van de muskusratten. Daar was het College zeer tevreden over. Dhr. Haasken (VVD) acht het een goede zaak dat de waterschappen de opvattingen van het College in dezen delen. De commissie heeft er ongeveer drie à vier maanden geleden over gesproken. Dhr. Haasken verbaast het dat de commissie nu nog weer bijna een jaar moet wachten. Hij deelt geheel de woorden van mw. Bos, daar waar zij er de vinger bij legt dat de commissie er het eerste halfjaar niet over spreekt. Dhr. Bleker (gedeputeerde) werpt tegen dat de commissie ook heeft aangegeven dat het goed is dat het landelijk onderzoek plaatsvindt en dat de provincie Groningen daar een heel actieve rol in zou moeten spelen. Het landelijk onderzoek loopt volgens een bepaald tijdschema. Voor 1 juni zijn daar geen echte resultaten uit te verwachten. Daarom stelt de gedeputeerde voor om in de tweede helft van het jaar de voortgang te agenderen. Het gaat al dertig jaar op dezelfde manier, het is niet mogelijk om in vier maanden een andere techniek te bedenken. De voorzitter stelt voor om dit in de tweede helft van 2006 mee te nemen. Die druk ligt er wel. Hij sluit het agendapunt af en dankt de werkgroep voor de overige voorstellen op basis van de GS-planning. De commissie verwacht nieuwe suggesties. 9. Brief van GS van 8 november 2005, nr /44/A.8, LGW, betreffende Provinciaal Meerjarenprogramma Landelijk Gebied. Hierbij wordt betrokken: 1. de brief van GS van 22 december 2005, nr , LGW, aan de leden van Provinciale Staten van Groningen met de beantwoording van de Statenvragen betreffende het Provinciaal Meerjaren Programma (PMJP) Landelijk Gebied en 2. brief van GS van januari 2006, nr , LGW betreffende informeren PS aangaande PMJP De voorzitter geeft het woord aan dhr. t Mannetje, wiens betoog hier integraal wordt weergegeven. Dhr. t Mannetje (inspreker): Dank uw wel, voorzitter. Geachte commissie, van de LTO heb ik de gelegenheid u toe te spreken. LTO Noord constateert dat de provincie op de goede weg is met het faciliteren van het veranderingsproces van de land- en tuinbouw. Het landbouwstructuuronderzoek, de impuls voor kavelruil en de aanpassing van het POP worden gevoeld als een belangrijke ondersteuning voor de versterking van de sector, zodat deze een vitale drager van het landschap kan blijven. Wij maken ons zorgen om de middelen voor de structuurversterking van de landbouw, voorzien beschikbare middelen in de verplichtingen van de lopende projecten. Precieze gegevens van Groningen ontbreken. Uit een overzicht 7

8 van 12 september brief GS aan PS blijkt dat aan de structuurversterking jaarlijks 5,2 miljoen wordt besteed, waarvan 4,8 miljoen afkomstig is van het Rijk. Met het ILG/POP wordt in de toekomst per jaar 3,8 miljoen verwacht. Een deel daarvan, 0,6 miljoen, wordt toeberekend aan het Waddenfonds, hetgeen ook nog zeer onzeker is. Met het geld dat min of meer in bestaand beleid wordt gestoken, is er ondanks alle positieve signalen dus per saldo niet meer, maar juist minder structuurversterking beschikbaar. Hoe gaat dat nu met de afronding van lopende modulaire projecten en kavelruil? Kan dit nog worden nagekomen? In omliggende provincies blijkt er sprake te zijn van tekorten als de systematiek van normkosten wordt doorgevoerd. Wij vragen ons af hoe dat precies in de provincie Groningen zit. Andere middelen voor vitalisering voor land- en tuinbouw. Door de hervorming van het Europees landbouwbeleid zullen de bedrijven ingrijpend moeten worden aangepast. LTO Nederland heeft een programma geformuleerd waarbij zij naast structuurverbetering inzet op versterking van concurrentiekracht, benadeelde gebieden, zoals kwetsbare landschappen, blauwe en groene diensten en verbreding. Met de agenda Vitaal Platteland geeft het kabinet aan hoe het een impuls wil geven aan het omschakelingsproces. Groningen heeft een relatief groot aandeel van gewassen dat onder de marktordening valt. De gevolgen van het Europees landbouwbeleid komen daarom hier ook harder aan. Het is daarom niet alleen logisch, maar ook wenselijk om een aanzienlijk deel van het modulatiegeld weer te investeren in het aanpassingsproces. Wij vragen ook aandacht om de inzet van de modulatie weer zo veel mogelijk naar dit gebied te halen. In Groningen en Drenthe worden de grootste modulatiegelden geïnd. In hoeverre kunnen wij dit naar dit gebied terughalen en investeren in de concurrentieversterking? Ik zal een aantal punten benoemen: investeringspremies bij nieuwe ontwikkelingen, ontwikkeling van nieuwe kennis is noodzakelijk en innovatie, waarbij ook moet worden gedacht aan onderzoek om haar tot stand te brengen. Daarnaast moet er aandacht zijn voor de ruimtelijke ordening met maatwerk en schaalvergroting van de bedrijven. Structuurverbetering blijft ook noodzakelijk. Er is sprake van een goede dienstverlening die tot stand moet komen en blijven, productieomstandigheden zullen nog verder verbeterd moeten worden. Daar is verkaveling, c.q. kavelruil voor nodig. De waterhuishouding zou ongewijzigd aandacht moeten krijgen. We moeten vaststellen dat wij nogal wat wegen uit de jaren 1960 in ons gebied hebben liggen, die niet allemaal volledig doelmatig meer zijn. Tot slot wil ik het gebied Westerwolde noemen. Dit wordt als kleinschalig gebied regelmatig in stukken van de provincie benoemd. We moeten vaststellen dat de landbouw zich grootschalig ontwikkelt. Ik denk dat we in die norm moeten zeggen dat Westerwolde een kleinschalig gebied met grootschalige landbouw is en niet louter een kleinschalig gebied. Dat is in eerste instantie mijn bijdrage, voorzitter. Mw. Drees (PvdA) gaat in op de systematiek van de normkosten. De commissie heeft eens een stuk ontvangen dat ging over de onderhandelingen in januari tussen de provincies en het ministerie van LNV en over de gelden die beschikbaar waren voor de landbouw binnen de EHS, kavelaanvaardingswerken en dergelijke. Mw. Drees vraagt of de normkosten daarover gaan. Toentertijd had mw. Drees begrepen uit datgene wat de gedeputeerde over de onderhandelingen vertelde, dat de provincie voldoende ruimte had gekregen. Dhr. t Mannetje (inspreker) merkt op dat LTO Noord hier enigszins het zicht op kwijt is. De tabel die ook de commissie heeft, is door het secretariaat van LTO doorgespit. Ook LTO Noord stelt de vraag hoe het nu precies zit. LTO Noord heeft derhalve dezelfde vraag als mw. Drees. 8

9 Mw. Bos (GroenLinks) geeft aan in het relaas van dhr. t Mannetje niet geheel te hebben begrepen wat er werd gezegd over modulatiegelden. Er moet zo veel mogelijk naar Groningen. Dhr. Mannetje noemde ook Drenthe. Mw. Bos informeert wat hij precies bedoelt. Dhr. t Mannetje (inspreker) legt uit dat wanneer Groningen en Drenthe bij elkaar worden geteld, daar de meeste gewassen liggen waar op het moment steun aan gegeven wordt. Daar gaat komend jaar 3% modulatie van af. Wanneer men dat landelijk gaat verdelen, is er geen zicht op waar dat terechtkomt. Daarom pleit dhr. t Mannetje ervoor dat het zo veel mogelijk naar die gebieden teruggaat waar het betaald wordt, omdat daar de versterking en de aanpassing het grootst zullen zijn in de landbouw. De voorzitter neemt aan dat dhr. t Mannetje niet wil zeggen dat de akkerbouw meer steun ontvangt dan de veehouderij, want dat is maar een derde. Deze is hier enigszins geconcentreerd. Dhr. Maarsingh hoopt dat dhr. t Mannetje de 3, 4 en 5% goed begrepen heeft. Dat wordt in de komende jaren afgeroomd van de landbouwsubsidies en dat moet weer zijn bestemming krijgen. De voorzitter veronderstelt dat LTO Noord vraagt dat indien voor zetmeel hier dat bedrag hier wordt geïnd, ervoor moet worden gezorgd dat het niet in de veenweidegebieden terechtkomt, maar in de provincie blijft. Dhr. t Mannetje (inspreker) legt uit dat hij ervoor pleit dat de verhoudingen die ingeleverd worden, ook weer terugkomen in het gebied. In eerste termijn Dhr. Meijndert (CDA) dankt voor de beantwoording van de gestelde vragen. Het CDA is voorstander van het verkrijgen van draagvlak en de burger dicht bij de politiek. Mede om die reden hecht het CDA ook aan het voortbestaan van landinrichtingscommissies, ook al zullen mogelijkerwijs taak en samenstelling wat worden aangepast aan nieuwe werkwijzen. Het gaat naar de provincies toe. De CDA-fractie stelt met zorg vast dat een eventuele inhaalslag van achterblijvende EHS-ontwikkelingen elders kan leiden tot een geringere geldstroom naar de provincie Groningen voor dit doel. Dat staat op de provinciale inzet voor voorfinanciering. Dhr. Meijndert wenst dat het College daar voldoende aandacht aan schenkt. Het ILG-budget is voor zeven jaar. Waar gaat het nu om? Om de kernvragen, zoals aangegeven in het rapport, wat ervoor wordt gedaan, wat de prioriteiten of accenten zijn en wat de raming van kosten en middelen is. De evaluatie volgt daar natuurlijk nog op, maar dat is op dit moment nog niet aan de orde. Eind 2006 dient het rapport definitief door de commissie besproken te worden. Het PMJP betreft echter de uitvoering van rijkstaken met ILG-gelden, gecombineerd met provinciale doelen en middelen, inclusief diverse fondsen. Cofinanciering vindt plaats met provinciale, EU- en POP-middelen. In de nota zijn overigens ook provinciale doelen opgenomen. Het hele beleidsveld landelijk gebied is in doelen bijeengebracht. Keuzes en prioritering vinden in een later stadium plaats, zo is mede uit de toelichting op vragen gebleken. Inzet van de provincie is om zich maximaal in te zetten om meerdere doelen binnen de gestelde kaders aan elkaar te koppelen bij het uitvoeren van het beleid middels de projectplannen. De CDA-fractie wenst in het derde concept, wanneer er meer bekend is over de rijksfinanciering, meer zicht te krijgen op de prioriteiten, zodat zij over die keuzes een mening kan geven. Met de beschikbare middelen het maximum uit de ambitie halen als bijdrage aan het vitaal platteland, slimme plannen maken en efficiënte aanpak, zo staat op blz. 9. Deze integrale benadering en inzet spreken het CDA aan. Gegeven de ruime inzet van het Rijk voor de natuur behoudens de opmerking die dhr. Meijndert zo-even maakte vindt de CDA-fractie het voldoende om aan te blijven sluiten bij de financiering van het Rijk, inclusief de voorfinanciering die de provincie daar al op doet. Blijft over: landbouw, recreatie, toerisme en sociaal-economische vitalisering. Voor de landbouw zijn, naar het oordeel van het CDA, binnen de gegeven situatie voldoende middelen aanwezig. De CDA-fractie heeft daarin althans geen gaten kunnen ontdekken. Dhr. 9

10 Meijndert wijst daarbij ook naar de overeenkomst met de minister van LNV. Landbouw is in de provincie Groningen een belangrijke economische sector. Duurzaam ondernemen geeft een voordelig saldo van afgerond 3,6 miljoen. Dhr. Meijndert heeft bij de ambtenaren naar geïnformeerd hoe dit in elkaar steekt, maar nog geen duidelijk antwoord ontvangen. Hij wenst van de gedeputeerde te vernemen hoe dit geïnterpreteerd dient te worden. Bij Bodem staat ook nog een minteken, wat dus een plus in het lijstje van kosten betekent. Bij sociaal-economische vitalisering hecht de provincie onder andere sterk aan het MKB. Plattelandseconomie is meer dan landbouw en veeteelt, ook al genereren landbouw en veeteelt indirect veel werk in andere sectoren. Desondanks is het MKB de grootste werkgever op het platteland, zo staat ook in de nota op blz. 7. Samen met de doelen recreatie en toerisme onderschrijft het CDA hiervoor de inzet van POP-middelen, EU-middelen en andere fondsen die mogelijk beschikbaar zijn, en uiteraard een goede inzet van de provinciale middelen. Ook de provincie moet zich niet onbetuigd laten. De beschikbaarheid van die middelen is vanwege het meerjarige karakter op dit moment nog onderdeel van komende besluitvorming in het nieuwe College, resp. Staten. Het CDA ziet dit als een belangrijke factor, en vanuit die attitude vindt het CDA ook dat minstens de ontbrekende bedragen concreet moeten worden ingevuld in die nieuwe situatie. Een duidelijk punt dus voor collegeonderhandelingen, c.q. statenprogramma. De ambities zijn samengevat een harde taakstelling voor de EHS, door het Rijk gefinancierd, afronding van de landinrichting daarbij verwijst dhr. Meijndert ook naar de brief van 30 maart 2005, waarover in het uitvoeringscontract het een en ander is gezegd. Middag-Humsterland wordt door het Rijk gefinancierd. Dan blijven voor de provincie over: het gebiedsprogramma, landbouw, toerisme, etc. Vooral de sociaal-economische vitalisering zal de provincie voor een groot deel uit eigen middelen moeten betalen. Dan gaat het zoals gezegd om een brede sociaal-economische benadering van het vitaal platteland. Dhr. Meijndert neemt aan dat dit in de projecten terug te zien zal zijn. Zorgen zijn er wel voor het duurzame natuur- en landschapsonderhoud (blz. 9). Nieuwe financieringsbronnen moeten worden gevonden. Waaraan denkt het College dan? Aankopen is één, maar het moet ook tot wasdom komen en in stand worden gehouden. Die zorg is in de nota niet ingevuld. Dhr. Meijndert verwijst indirect naar werkbezoeken die de commissie wel eens aflegt. Hij hoort bij dorpshuizen en steunstee s ook dat een en ander mooi is gefinancierd, maar dat de exploitatie een probleem is. Dhr. Meijndert informeert in welke mate hij dat hier ook in moet vertalen, zodat het landschap ook in de toekomst goed blijft. Het moet niet alleen worden aangekocht en een keer worden ingericht. Als bijlage bij de brief is een doelentabel als voorbereiding voor de onderhandelingen met het Rijk opgenomen. Aangegeven is welke doelen via rijksmiddelen en welke via provinciale middelen worden gefinancierd. De provinciale bijdragen op de tabel hebben wel een voorlopig karakter. Wat in de tabel ook opviel was het Waddenfonds. Als dhr. Meijndert het goed uit de stukken heeft begrepen, mag geld uit het Waddenfonds alleen naar nieuw beleid. Hier staat het voor EHS ingevuld, dat is geen nieuw beleid. Dit lijkt dus niet juist te zijn. In de nota is aandacht besteed aan de duurzaamheidtoets. Citaat uit de brief: Er is gekeken naar ecologische, economische en sociaal-culturele ontwikkelingen en de balans hier tussen. Het CDA kan instemmen met de benadering dat duurzaamheid geen doel in zichzelf is, maar een leidend beginsel bij te maken keuzes. Anderzijds ziet het CDA het begrip nergens expliciet als argument. Het heeft zo weinig handen en voeten gekregen, al beseft dhr. Meijndert dat dit lastig is. In de financieringsbijlage blijven het deels aannames. De CDAfractie vraagt of desondanks mag worden aangenomen dat in alle redelijkheid veel van die gelden wel zullen komen. Er staat echter bij dat wanneer het geld wegvalt, de keuzes anders zullen worden. Dhr. Meijndert neemt aan dat dit straks ook te maken heeft met het stellen van prioriteiten. Er komt ook nog een catalogus staatssteun voor groene diensten. Dhr. Meijndert heeft dit gehaald uit een IPO-brief van 9 december Hij informeert of dat hierbij ook nog een rol kan gaan spelen. In concept 3 wenst de CDAfractie invulling voor de wijze waarop de voortgang en evaluatie zullen plaatsvinden. Nu staat in het concept alleen maar vermeld wat en hoe te rapporteren waarmee de Staten de aanbeveling zullen beoordelen vanuit hun controlerende en beleidsbepalende rol. 10

11 Per saldo is het een breed opgezette nota, waarin het toekomstig beleid en de noodzakelijke financiële inzet wordt omschreven. Een beleid, dat zoals in de reacties op vragen van de PvdA op meerdere plaatsen is aangegeven is omschreven in bestaande nota s, niet nieuw is, maar wel in samenhang wordt aangeboden en mogelijk ook in samenhang wordt uitgevoerd op projectniveau. In die samenhang moet vooral de primaire winst worden geboekt. De uitgezette onderhandelingscyclus op basis van het voorliggende document onderschrijft het CDA. De CDA-fractie ziet het eindresultaat van de onderhandelingen tegemoet en zal dan haar oordeel geven. Voorts zou dhr. Meijndert graag zien dat de commissie in september een informatieronde krijgt als concept 3 klaar is. Een bijeenkomst ter toelichting van wijzigingen in bedragen en voornemens ter voorbereiding van de commissievergadering van november zou dhr. Meijndert op prijs stellen, zodat de commissie zich er tijdig op kan oriënteren en zich een mening kan vormen. De voorzitter merkt op dat de brieven met de beantwoording van de vragen uiteraard bij het agendapunt worden betrokken. Het is een goede zaak dat de vragen zijn beantwoord. Daarnaast moet ook de brief bij het onderwerp worden betrokken met de actuele informatie die aan het eind van de vorige week is meegestuurd. Dhr. Stevens (ChristenUnie) wenst meer in algemene zin iets over het stuk te zeggen. De ChristenUnie beschouwt het ook als een beoordelingskader en een onderhandelingsdocument. Veel bestaand beleid dat al eerder is vastgesteld, is in het stuk opgenomen. Dit bestaande beleid past ook binnen de stukken die nu aan de orde zijn. In algemene zin kan de ChristenUnie instemmen met het uitgangspunt dat gezien de ruime inzet van het Rijk voor natuur, de POP-middelen meer voor landbouw en economische vitalisering worden bestemd. De procedure voor de verdere behandeling van dit stuk concept 3 en daarna de definitieve vaststelling is bij de laatste brief van het College verder uitgewerkt. De fractie van de ChristenUnie kan hiermee instemmen. Voorts sluit zij zich aan bij de vragen van het CDA betreffende de evaluatie en de mogelijkheid om in het najaar een hoorzitting te houden over dit onderwerp. Dhr. Meijndert (CDA) interrumpeert en geeft aan dat hij geen hoorzitting wenst, maar wel geïnformeerd wil worden. Dhr. Stevens (ChristenUnie) merkt op dat de ChristenUnie voorts de beantwoording door de gedeputeerde van de vragen van dhr. t Mannetje afwacht. Mw. Hoekzema-Buist (PvhN) stelt vast dat dit het begin is van de onderhandelingen over wat de provincie ervoor krijgt. Er staan veel onduidelijkheden in over wat de rijksbijdrage zal zijn. Daarnaast is er onduidelijkheid over de vraag wat er met het Waddenfonds wel en niet mag. Daar zijn nogal wat tegenstrijdige berichten over. Het wordt echter wel als onderbouwing voor de plannen gebruikt. Mw. Hoekzema heeft het gevoel dat de provincie gestraft wordt omdat zij met de EHS behoorlijk voorop loopt, nu de kans bestaat dat de provincie daar minder geld voor krijgt. Zij wenst te vernemen hoe reëel het is dat de provincie daar op wordt gekort. De regio Middag-Humsterland. Hiervoor wordt alleen particulier geld gereserveerd. Nu staat er ergens dat de gemeenten die het betreft zich wel kunnen verenigen met de doelen. Mw. Hoekzema vraagt of deze gemeenten zich ook kunnen verenigen met het geld dat zij erin moeten steken. Mw. Bos (GroenLinks) merkt op dat alle onderwerpen die de commissie de laatste jaren heeft besproken, kort en nogal breed opgesomd in het stuk staan. Het is niet heel gedetailleerd, iets wat misschien geen wonder is. Dhr. Meijndert (CDA) vraagt wat mw. Bos bedoelt. 11

12 Mw. Bos (GroenLinks) is van mening dat het breed verwoord is, niet erg gedetailleerd. Bijvoorbeeld het tegengaan van verdroging. Er staan procenten die algemeen bekend zijn. Mw. Bos zou er wel meer over willen weten. Zij weet bijvoorbeeld dat het Rijk een taskforce heeft ingesteld. Hoe staat het daarmee? Is de provincie Groningen daarbij betrokken? Heeft de provincie daar goede tips van gekregen? Zijn er bijeenkomsten? Is de provincie daar bij aanwezig geweest? Dergelijke zaken staan niet in het stuk vermeld. Dit gaat misschien te ver, maar mw. Bos zou het graag willen weten. Zo zijn er heel veel vragen die rijzen wanneer men het stuk leest. De PvdA heeft al wel honderd vragen gesteld. Mw. Bos stelt dat men bewondering mag hebben voor de ambtenaren die al deze vragen hebben beantwoord. Sommige vragen vond mw. Bos wat overbodig. In het stuk staan alle ambities en doelen voor het landelijk gebied. Het is per regio ingevuld. Het Rijk moet nog met het geld komen, dan komt er een concrete invulling. Mw. Bos informeert in hoeverre dit in de commissie komt en hoe PS hierover mee mogen praten. Voorts vindt zij de optimistische toon die her en der in het stuk voorkomt, enigszins storend. Het gaat overal goed en de provincie mag best trots zijn op allerlei zaken, maar er staat bijvoorbeeld: Natuur en landschap gemiddeld genomen niet ongunstig en er staat over de cultuurhistorische structuren in het Noorden dat nog weinig door verkaveling is aangetast. Iedereen weet echter wat ruilverkavelingen daar hebben aangericht, dus het klopt niet wat er wordt gezegd. Voorts ligt het accent erg weinig op herstel van natuur- en landschapswaarden. Er wordt aan de andere kant erg voor schaalvergroting in de landbouw gepleit. Het College heeft eerder aangegeven dit te willen faciliteren. Die schaalvergroting is al gaande. Misschien is het ook moeilijk om de schaalvergroting te stoppen. Mw. Bos vraagt echter waarom het College schaalvergroting ook nog extra zou willen faciliteren. Er staat namelijk ook bij wat de gevolgen van een schaalvergroting zijn. Het betekent: egaliseren, waterafvoer verbeteren, etc. Dit zijn juist zaken die voor natuur en landschap niet goed zijn. Mw. Bos wil ook graag meer weten over de EHS-korting. Zij begrijpt überhaupt niet waarom het Waddenfonds genoemd is, want dat heeft immers niets te maken met het geld van het Rijk in het kader van het ILG-budget. De term biologische landbouw staat helemaal niet in het stuk, terwijl dit een speerpunt is van het ministerie van LNV. Misschien dat daar nog meer aan gedaan kan worden. Ten aanzien van waterbeheer mist mw. Bos het streven naar zoet/zoutovergangen in het stuk. Mw. Bulk (SP) hoort een optimisme dat de SP-fractie helaas niet deelt. De fracties geven aan wat zij meer zouden willen. Mw. Bulk denkt dat men ervan uit moet gaan en dat weet iedereen ook dat de provincie minder krijgt en dat zij heel veel doelen met veel kunst- en vliegwerk zal moeten bereiken. Dat er keuzes gemaakt moeten worden, heeft de gedeputeerde zo-even ook al gezegd. Mw. Bulk is van mening dat de commissie hierover verder moet discussiëren, want die keuzes zullen voor de provincie best belangrijk zijn. De SP-fractie geeft dan ook niet aan voor bepaalde zaken meer of minder middelen te willen, maar roept het College op zo veel mogelijk geld binnen te halen. De SP-fractie heeft in dezen vertrouwen in het College. Daarna dient het College zo snel mogelijk aan te geven waar die keuzes gemaakt moeten worden, zodat de fracties zich daarover kunnen uitspreken. Mw. Bulk had eveneens zorgen met betrekking tot de EHS. De provincie Groningen heeft de vrijval van andere provincies benut. Mw. Bulk wenst te vernemen of de provincie daarom nu minder vanuit het Rijk krijgt. Komt dat wel goed? Dhr Luitjens (VVD) sluit zich aan bij de inleiding van mw. Bulk over beschikbare middelen en keuzes. Het voorliggende concept PMJP is een versie van half oktober 2005, terwijl het nu januari is. Men dient zich te realiseren dat het geen beleidsnota is. Alle doelen die er in het landelijk gebied zijn, zijn hier bijeengebracht. Die doelen zijn uiteraard kwalitatief, de prestaties zijn nog niet ingevuld en zijn medeafhankelijk van de financiële problematiek die mw. Bulk ook aanduidde. Allereerst is uitgegaan van de rijksdoelen, vervolgens zijn de provinciale doelen erbij ingezet. Het is het ingezette beleid dhr. Luitjens denkt dat dit een goed uitgangspunt is en er wordt geëxtrapoleerd alsof 12

13 de provincie dat beleid bestendigt. Een periode van zeven jaar is natuurlijk een lange periode om nu al te kunnen zeggen wat men in jaar zeven exact zal doen. Dhr. Luitjens is van mening dat er een goed uitgangspunt is gekozen om de activiteiten neer te zetten. De financiële tabel is wel ingevuld, zo voorlopig als dat op dat moment kon, met bijdragen van de partners. Er komt duidelijk uit naar voren dat de kansen die Groningen maakt om rijksmiddelen aan te trekken vooral liggen op het vlak van EHS en de landinrichting. Op dat vlak zijn natuurlijk afspraken met de minister gemaakt. Dhr. Luitjens gaat ervan uit dat die afspraken worden nagekomen. In de inleiding van het stuk staat de zinsnede met partners. Dhr. Luitjens kan dit niet rijmen met het feit dat verderop een zinsnede staat dat het geen financiële verplichting voor de partners in zal houden. Als men gezamenlijk iets in het landelijk gebied wil en dat is de afgelopen jaren natuurlijk ook al gebeurd en men stelt gezamenlijk doelen en prestaties op, dan betekent dat toch ook dat men moet trachten om het gezamenlijk te financieren? Elk van de partners heeft toch ook zijn eigen begroting? Dhr. Luitjens gaat ervan uit dat de gedeputeerde hier op in zal gaan. Concept 3 dat volgens dhr. Luitjens in maart/april aanstaande beschikbaar komt is natuurlijk zeer interessant, omdat dan de beschikbaarheid van de rijksmiddelen duidelijk is. Dan wordt duidelijk welke keuzes de provincie moet maken. Nu al staat in de tabel waar provinciale middelen voor aan de lat staan. Dan kan dan worden bezien of de bestendiging financieel gezien in principe kan worden voortgezet of dat andere keuzes gemaakt moeten worden. Daar hoort natuurlijk bij dat investeringen in fysieke infrastructuur uiteindelijk moeten worden benut door midden- en kleinbedrijf en een sociaaleconomisch vitaal en leefbaar landelijk gebied, naar verhouding moet dat dan ook worden meegenomen in het vitaliseren van het landelijk gebied. Het is goed dat in de financiële tabel ook watermaatregelen zijn opgenomen, hoewel daar geen rijksfinanciering voor staat. De mogelijkheid doet zich natuurlijk voor dat na de huidige bijdrage van het kabinet in Water 21 e Eeuw toch weer rijksmiddelen beschikbaar komen. Dan kan in elk geval worden aangegeven wat voor de huidige Europese periode de provinciale doelen en gewenste prestaties zijn en kan het verder gebruikt blijven worden als onderhandelingsdocument, ook voor dat doel. Het verdere traject. Concept 3 is interessant. Dhr. Luitjens sluit zich aan bij het verzoek van dhr. Meijndert om op het moment dat het concept er ligt, een informatieve bijeenkomst te houden waar de ins en outs en dergelijke zaken naar voren worden gebracht. Dhr. Luitjens was verbaasd over een opmerking die ergens tussen haakjes in een tabel stond, dat er eventueel in SNN-verband onderhandeld zou worden. De VVD-fractie ging ervan uit dat er gezamenlijk opgetrokken wordt in noordelijk verband in de voorbereiding, onderhandeling en uitvoering van de activiteiten in het landelijk gebied. Het landelijk gebied is immers een integraal onderdeel van het mal- en contramalprincipe en ook bij het huidige plattelandsontwikkelingsprogramma en Kompas is dat het geval. Dhr. Luitjens zou graag een nadere uitleg willen over de noordelijke samenwerking in de MJP s. De commissie De Graaf heeft gezegd dat provincies er niet klaar voor zijn om te kunnen werken met de MJP s en deze verantwoordelijkheid niet aankunnen. Dhr. Luitjens verzoekt het College om een reactie. Dhr. Luitjens gaat ervan uit dat de provincie de verplichtingen die zij aangaat, nakomt en ter beschikking krijgt van minister Veerman. Hij vraagt zich af welke rol het College van GS kan spelen in de problematiek van de onevenredige modulatie die in dit gebied plaatsvindt, om die (middelen) via de MJP s, maar waarschijnlijk via landelijke activiteiten en investeringsprogramma s toch weer ter beschikking te krijgen voor vooral die delen van de landbouw die de provincie Groningen regarderen. Dhr. Veluwenkamp (PvdA) meent dat het op verzoek van de PvdA-fractie was dat de behandeling van de MJP naar de commissie van vandaag is geplaatst. De PvdA wilde daar goed naar kijken. Er is ook een schriftelijke vragenronde geweest. De PvdA-fractie vindt dit van belang, omdat het om veel geld, veel jaren en veel aspecten gaat. Zij dankt het College om de beantwoording van de vragen die de PvdA per heeft gesteld. Het 13

14 waren er inderdaad bijna honderd. In die beantwoording zijn de PvdA twee zaken opgevallen. Het College zal het MJP op een aantal punten aanpassen die voor de PvdA belangrijk zijn. Dit geldt met name voor de aanpak van het architectonisch cultureel erfgoed. Daar is een positief antwoord op gekomen. Daarnaast is er een positief antwoord gekomen op de introductie van de groene en blauwe diensten. Het tweede punt dat de PvdA is opgevallen, is dat niet alle antwoorden hoe hard de ambtenaren ook hebben gewerkt, iets waar dhr. Veluwenkamp zijn complimenten voor uitspreekt evenveel kwaliteit bezitten. Bijvoorbeeld vraag 55: Waarom wil het College de zorgvoorzieningen op het platteland niet verbeteren? Het antwoord is in feite: Daarom. Vraag 60: Hoe gaat u de innovatieve kracht van het MKB versterken? Dat is iets wat immers iedereen wil. Het antwoord: Dat moet het MKB zelf doen. Vraag 61: Wat verstaan GS onder ontwikkeling van dorpen? Antwoord: Plannen maken. Naar de smaak van de PvdA-fractie klinkt het allemaal enigszins als: Zoek het zelf maar uit. Gedachtewisseling op dat niveau lijkt niet op prijs te worden gesteld. Als de antwoorden op de vragen van de PvdA-fractie nu zo voor de hand liggen dat ze eigenlijk niet beantwoord hoeven te worden, vraagt dhr. Veluwenkamp om ze in elk geval wel te beantwoorden. Als antwoorden gemakkelijk zijn, moeten ze gewoon worden gegeven. Als de antwoorden niet zo voor de hand liggen, moet er worden nagedacht en dient het resultaat van deze overweging aan het papier te worden toevertrouwd. Dhr. Veluwenkamp acht dit allemaal slechts gemonkel, men dient ter zake te komen. Het MJP geeft dat is al in verschillende toonaarden gezegd door de eerdere sprekers niet meer dan een indruk van het stuk dat PS eind 2006 gaan vaststellen. Het kan in de loop van het jaar nog alle kanten op. Het is zoals door sommigen werd gezegd een onderhandelingsstuk. Dat betekent voor de commissie dat zij nu al zo precies mogelijk moet formuleren wat zij wil, wat haar uitgangspunt is. Dat doet het College voor zover de PvdA-fractie dit begrijpt in het voorliggend concept. De PvdAfractie wil dit ook proberen te doen, en wel als volgt. Dhr. Veluwenkamp zegt zich natuurlijk tot de hoofdlijnen te zullen beperken. Er zijn drie hoofdpunten. Het eerste punt is dat de PvdA-fractie voorstelt dat Groningen samen met Friesland en Drenthe een gezamenlijk programma indient. Dhr. Luitjens verbaasde zich erover dat deze stukken niet samen met Friesland en Drenthe werden voorbereid en ingediend. Die verbazing wordt door de PvdA-fractie gedeeld. Dhr. Bleker (gedeputeerde) interrumpeert en vraagt of de PvdA-fractie ook de behandeling in het AB van het SNN wil laten plaatsvinden, alsmede de verantwoording aan de minister door het bestuur van het SNN. Dat is een lijn die wel is voorgesteld. Het College heeft steeds gedacht dat decentraal moet, wat kan, noordelijk wat moet en vooral met partners in de regio zelf. Als de PvdA voorstelt om van het programma dan zullen er negen programma s in Nederland komen, geen twaalf, maar negen formeel een integraal programma te maken, dan heeft dit verregaande consequenties waar het gaat om de verantwoordingslijnen, zo de wet het al toelaat, ook hier in deze Staten. Dhr. Veluwenkamp (PvdA) stelt dat de PvdA wel die kant op denkt, maar niet op de wijze waarop de gedeputeerde het formuleert. De democratische legitimatie van de besluitvorming van het SNN is natuurlijk altijd problematisch. De PvdA kan zich echter wel voorstellen dat men het in de Staten eens wordt over de inbreng in het SNN, dat het SNN-bestuur daarover verantwoording aflegt, maar dat dit natuurlijk niet wegneemt dat deze Gedeputeerde Staten verantwoordelijk blijven richting Provinciale Staten. Dat daar een democratisch ingewikkelde situatie is, onderschrijft dhr. Veluwenkamp, maar dat geldt voor het functioneren van het SNN als geheel. Het is wonderlijk om dat probleem nu ineens als drempel te leggen voor een gezamenlijke aanpak, waar men de afgelopen jaren met zo veel succes is opgetrokken. Dhr. Bleker (gedeputeerde) (microfoon staat uit) wenst er graag duidelijkheid over, ook van de zijde van de PvdA. Hij geeft aan dat de optie is besproken om niet meer over een Gronings budget te spreken, maar van een noordelijk budget en van één programma. De minister is er heel duidelijk over: dan is ook een ander orgaan verantwoordelijk richting 14

15 de minister voor de uitvoering. Dan zijn niet Groningen, Friesland en Drenthe apart verantwoordelijk, maar een ander orgaan. Toen heeft het College zich afgevraagd of dit al eens eerder is voorgekomen. Die suggestie is ook op tafel gekomen waar het gaat om het ISV, ook een budget dat men samen zou kunnen voegen. Het is niet zo dat het feit dat het College dit nu niet voorstaat, afwijkt van de gangbare lijn. Als het College het wel zou hebben gedaan, zou dat in die mate een afwijking zijn van wat er tot nu toe gangbaar is in de noordelijke samenwerking. Dhr. Veluwenkamp (PvdA) vraagt hoe het is gegaan met het Kompas-progamma. Is dat geen gezamenlijke aanpak? Dhr. Bleker (gedeputeerde) antwoordt dat het Kompas-programma niet alleen een gezamenlijke aanpak is van de noordelijke provincies, maar van de noordelijke provincies en een aantal ministeries. De formele verantwoordelijkheid voor de besteding van delen van het Kompas-programma ligt niet bij het College, maar ligt in gezamenlijkheid. Dat zijn noordelijke zaken. Dhr. Veluwenkamp (PvdA) merkt op dat het hem ook in die situatie toe lijkt dat GS verantwoordelijk zijn voor de Groningse inbreng in die samenwerking het gaat nu over Kompas in relatie met Provinciale Staten. Het is niet zo dat PS het College op pad sturen en het zelf laten uitzoeken met de vrienden uit Drenthe en Friesland en de departementen. Dhr. Bleker (gedeputeerde) beaamt dit: waar het gaat om de onderhandelingen is dat de inzet van het College. Om de analogie naar het Kompas-programma door te trekken: beslissen over projecten gebeurt in noordelijk verband. Een projectbeoordelingscommissie, vervolgens de portefeuillehouders de bestuurlijke commissie van gedeputeerden en vervolgens het DB SNN. De gedeputeerde vraagt zich af of PS nu de bedoeling hebben om projecten in Westerwolde, Middag-Humsterland en al dat soort zaken waar het College afspraken over maakt met de mensen in het gebied, in noordelijk verband te laten beoordelen en beslissen. Die kant wilde het College niet echt op, maar het zou de consequentie kunnen zijn van de redenering van de PvdA-fractie. Dhr. Veluwenkamp (PvdA) geeft aan dat de PvdA-fractie deze consequentie accepteert. Elk lichaam heeft haarvaten, elke constructie heeft details. Dhr. Moll (GroenLinks) acht de discussie tussen dhr. Veluwenkamp en de gedeputeerde wel interessant, maar deze betreft vooral de techniek. Hij is meer geïnteresseerd in de inhoud. Dhr. Moll vraagt dhr. Veluwenkamp welke meerwaarde de PvdA op het niveau van projectuitvoering verwacht van een noordelijke benadering versus een Groningse benadering. Dat de PvhN hiervoor zou kunnen pleiten, kan dhr. Moll zich voorstellen. Om in de richting van de andere fracties overtuigend te zijn, dient de PvdA ook aan te geven welke meerwaarde zij voorziet. De GroenLinks-fractie is daarbij vooral geïnteresseerd in de inhoudelijke meerwaarde. Dhr. Moll bekent die meerwaarde op dit moment niet te zien, al stelt hij dat GroenLinks uiteraard overtuigd kan worden. Hij denkt dat de PvdA nog wel een weg te gaan heeft in dezen en hij wenst de PvdA vandaag voor het eerst op dit punt uit te dagen. Dhr. Veluwenkamp (PvdA) vraagt de voorzitter of hij hier op in dient te gaan. Dhr. Moll (GroenLinks) merkt op dat dhr. Veluwenkamp een majeur politiek punt weliswaar tijdens een commissievergadering aan de orde stelt. Als hij de discussie wil doorvoeren, zal hij deze vraag naar opvatting van dhr. Moll wel moeten beantwoorden. Als de PvdA-fractie deze vraag vandaag niet beantwoordt, dan waardeert GroenLinks de inbreng van de PvdA op dat punt in de context van onbeantwoorde vragen, dus als het ware nog niet dusdanig uitgewerkt dat de PvdA het overtuigend kan neerzetten. 15

16 Dhr. Veluwenkamp (PvdA) legt uit dat bij de uitwerking van programma s in detail een detail zoals de gedeputeerde zo-even noemde geen voordeel is van noordelijke samenwerking. De PvdA ziet het voordeel van noordelijke samenwerking in dit soort situaties in een betere onderhandelingspositie met de minister. Door verschillende sprekers is er zo-even aangegeven dat het College er in Den Haag het beste uit moet slepen en dat dan wel zal worden gekeken hoe het geld moet worden verdeeld. Dit vindt de PvdA-fractie een wonderlijke volgorde, iets waarop dhr. Veluwenkamp straks zal terugkomen. Het is natuurlijk waar dat wanneer men als drie gezamenlijke provincies met een samenhangend noordelijk programma voor het landelijk gebied en iedereen weet dat het landelijk gebied van Nederland vooral in het Noorden is gesitueerd naar de minister gaat, men sterker staat dan wanneer de provincies dit afzonderlijk zouden doen. Dhr. Bleker (gedeputeerde) geeft aan dat daar ook volstrekt geen verschil van mening over bestaat. Of dat moet leiden tot de vormgeving die dhr. Veluwenkamp bepleit, is echter zeer de vraag. Het College ziet dit in het geheel niet, omdat het dan contraproductief zou werken. Dhr. Veluwenkamp (PvdA) stelt dat de samenwerking er wel eens gelegen in zou kunnen zijn dat er een zekere consistentie is in de structuur van de programma s die worden voorgelegd. Het zou bijvoorbeeld slecht zijn wanneer de ene provincie een heel andere maatvoering zou hebben in de programma s die worden ingediend, dan een andere provincie. Dhr. Bleker (gedeputeerde) werpt tegen dat het IPO, het ILG en het ministerie van LNV daar allang voor hebben gezorgd, want die programma s hebben dezelfde opbouw en dezelfde opzet, met dezelfde doelen en dezelfde tabellen. Die kan men allemaal in ogenschouw nemen, al zijn ze nog niet helemaal uitgekristalliseerd. Het College heeft het Noorden niet nodig voor de systematiek, dat wordt in IPO-verband gedaan. Dhr. Veluwenkamp (PvdA) erkent dat de systematiek helder is, dat is in IPO-verband geregeld. Hij wees echter op de maatvoering. Wanneer men naar de bedragen zou kijken die verschillende provincies opvoeren, dan verschillen die nogal, ook in het Noorden. Dit blijkt uit de ambtelijke stukken. De voorzitter acht dit een mooie vorm van dualisme. Hij is echter van mening dat de partijen elkaar nu reeds behoorlijk begrijpen en wenst ervoor te waken dat de discussie te lang wordt uitgesponnen. Dhr. Veluwenkamp (PvdA) geeft aan dat dit de reden was waarom hij aan de voorzitter vroeg of hij de vraag van dhr. Moll moest beantwoorden. De voorzitter is van mening dat dhr. Veluwenkamp dit goed gedaan heeft. Met name na de laatste reactie van dhr. Veluwenkamp is er duidelijkheid gekomen op de vragen van zowel dhr. Moll als de gedeputeerde. Dhr. Maarsingh vindt het goed dat de discussie heeft plaatsgevonden. Dhr. Havinga (PvdA) merkt op dat dhr. Moll hier wel een heel belangrijke uitspraak doet, namelijk dat er slechts een partij is in de Staten die voor samenwerking in noordelijk verband is. Dit acht dhr. Havinga een tamelijk krasse uitspraak van GroenLinks, al hoopt hij dat dit anders is bedoeld. Dhr. Moll (GroenLinks) (microfoon staat uit) is de opvatting toegedaan dat dhr. Havinga nu wel erg ver gaat. Dhr. Moll reageerde op een discussiebijdrage van de PvdA. Dhr. Veluwenkamp gaf aan dat hij nu niet kan of wil aangeven wat de inhoudelijke meerwaarde (van noordelijke samenwerking) op dit dossier is. In de politiek is het zo dat wie 16

17 stelt, moet bewijzen. Als die stelling niet bewezen is, dan is de discussie even gesloten en niet zo interessant, althans niet interessant genoeg om overtuigend te zijn. Dhr. Havinga (PvdA) vraagt wat de tussenvoeging dat alleen de PvhN zoiets alleen zou kunnen bepleiten, toevoegt. De voorzitter (microfoon staat uit) geeft aan dat mw. Hoekzema had kunnen zeggen dat haar niet woorden in de mond gelegd hadden mogen worden die zij niet gezegd heeft. Hij stelt voor dat dhr. Veluwenkamp zijn betoog vervolgt. Dhr. Veluwenkamp (PvdA) hervat zijn relaas en stelt dat het voorstel aan het College is om gezamenlijk met Friesland en Drenthe een programma in te dienen. Daartoe dient contact te worden opgenomen met de andere Colleges. Het tweede punt dat dhr. Veluwenkamp aan de orde wenst te stellen, is dat de PvdA-fractie het MJP graag afzonderlijk zou willen behandelen in de commissie Bestuur & Financiën om daar te zien hoe het programma goed kan worden opgenomen in de provinciale begrotingscyclus. Het sluit enigszins aan op het punt dat de gedeputeerde zoeven antwoordde. Het derde punt is dat de PvdA-fractie graag belangrijke verschuivingen binnen het MJP zoals het nu voorligt, ziet. Beseft wordt, dat het een begindocument is, dat er nog een derde concept zal komen daar zouden deze punten in meegenomen kunnen worden en dat men een onderhandelingsfase ingaat, maar het moet bekend zijn met welk doel men die onderhandelingen ingaat. De cijferopstelling zoals nu bij het MJP zit, geeft natuurlijk al een heel duidelijke indicatie van de verhoudingen waarin het College nu denkt afgezien van de vraag of dat ook gerealiseerd zou kunnen worden. De PvdA wil een kader dat op een paar wezenlijke onderdelen afwijkt van het voorliggende concept. Dat kader moet tot uiting komen in de financiële tabel, hoe voorlopig deze ook is. Kort gezegd gaat het erom dat de PvdA-fractie van mening is dat er veel meer aandacht en geld moet naar de beleidsopgave sociaal-economische vitalisering. Dat is een belangrijk punt voor de PvdA. Zij gaat er vanuit dat GS dit met haar eens zijn. Dit blijkt wel uit de antwoorden op vragen 64, 67, 68, waar wordt gezegd dat het College aandacht voor dat punt heeft en zorg heeft om de middelen die daarvoor vrijkomen. Dit is het belangrijkste punt voor de PvdA. Zij wil de economie, de sociale samenhang, de voorzieningen op het platteland versterken, niet sectoraal, maar geïntegreerd, gebiedsgericht. Daar moeten GS meer energie in stoppen dan dat nu lijkt te gebeuren. Dhr. Veluwenkamp noemt kort een aantal voorbeelden: versterking MKB is reeds genoemd, ook toerisme en recreatie in dat verband, jeugdzorg, aansluiting onderwijs-arbeidsmarkt, multifunctionele centra met alles wat daar bij hoort, functiewijziging hergebruik verlaten boerderijen, zorg, waaronder ouderenzorg. Dhr. Veluwenkamp ziet de gedeputeerde reeds denken dat dit niet allemaal in even grote mate of zelfs in geringere mate valt binnen het MJP, maar de PvdA stelt zich ook voor dat er linken kunnen worden gelegd met programma s buiten het MJP, zodat men het beleid integreert. De vraag is natuurlijk waar dat geld vandaan moet komen als er meer geld naar sociaal-economische vitalisering moet gaan. GS onderkennen dat middelen een zorgpunt zijn. De vraag is dan hoe GS dit oplossen. De PvdA-fractie ziet een drietal bronnen van geld. De eerste bron is geld uit het Europese Plattelandsontwikkelingsprogramma II met de daarbij behorende cofinanciering. Uit antwoord 72 begrijpt dhr. Veluwenkamp dat GS dat anders zien. Als dat zo is, hoort de PvdA dit graag. De PvdA ziet echter Europees geld om te veroveren. De tweede bron is geld uit het Waddenfonds. Het hoort niet in de tabel, heeft het College zelf gezegd en hebben anderen ook al aangegeven, het hoort niet tot het ILG. In de septembervergadering zei de gedeputeerde echter zelf dat een derde van het Waddenfonds zou worden aangewend voor stimulering van de economie, dat dit in het verband van het MJP besproken zou worden. Inmiddels ligt er ook een brief bij deze agenda voor waarbij dat geld voor economie meer dan een derde lijkt te zijn. Het is een wat diffuus gestelde brief die voor dhr. Veluwenkamp niet helemaal te begrijpen is, maar er valt uit te distilleren dat er meer bestemd is vanuit het Waddenfonds voor duurzame economie. 17

18 Dhr. Bleker (gedeputeerde) interrumpeert en vraagt of dhr. Veluwenkamp doelt op de brief van de minister vanwege de motie in de Kamer om meer fifty-fifty... Dhr. Veluwenkamp (PvdA) beaamt dit. Daar wordt vervolgens een complicering in toegepast die dhr. Veluwenkamp naar eigen zeggen boven de pet gaat. Dhr. Bleker (gedeputeerde) geeft te kennen het eveneens ingewikkeld te vinden. Dhr. Veluwenkamp (PvdA) vervolgt zijn betoog en stelt dat de derde geldbron voor vitale economie, sociale samenhang en leefbaarheid bestaat uit het overhevelen van geld uit de beleidsopgave landbouw in dit programma. De vraag is of dat verantwoord is om te doen, ook al gezien het betoog van dhr. t Mannetje, die er sterk voor pleit om die financiën voor landbouw goed overeind te houden. De PvdA-fractie acht het wel verantwoord om dat te doen. De beleidsopgave landbouw betreft in hoofdzaak de bevordering van innovatie, concurrentiekracht van de landbouwsector. Het meeste geld gaat naar de inrichting van de agrarische ruimte. In totaal betreft dat in dit programma 50 miljoen voor landbouw. Dat is 2,5 keer zoveel als er in de tabel staat voor de beleidsopgave sociaal-economische vitalisering, waar 19 miljoen voor staat. Het is 12,5 keer zoveel als er in de tabel staat voor plattelandseconomie. Dan gaat het over het MKB, toerisme en recreatie. 12,5 keer meer geld gaat er in dit voorstel meer naar de sector landbouw dan naar de sector MKB, toerisme en recreatie. De PvdA acht dit een scheve verhouding. Dhr. Luitjens (VVD) vraagt dhr. Veluwenkamp of hij denkt dat de minister van Landbouw zijn rijksgeld voor landinrichting naar het MKB laat stromen. Dhr. Veluwenkamp (PvdA) vermoedt van niet. De minister van Landbouw is echter slechts één van de gesprekspartners. Er zijn meer geldbronnen dan alleen het ILG. Dhr. Luitjens (VVD) werpt tegen dat dhr. Veluwenkamp het nu heeft over het onderdeel van wat er specifiek in het ILG zit. Dat komt natuurlijk wel van de minister van Landbouw. Dat komt niet van de minister van Verkeer en Waterstaat. Dhr. Veluwenkamp (PvdA) veronderstelt dat niet alle landbouwgeld in de tabel integraal afkomstig is van de minister van Landbouw. Dhr. Bleker (gedeputeerde) deelt mee dat er heel succesvol noordelijk is onderhandeld. Het Noorden heeft een deal gemaakt waarbij de verdrievoudiging van de eigen middelen gerealiseerd kan worden. Dat gebeurt wel onder de voorwaarde dat het aan een aantal landbouwdoelen wordt besteed. Wanneer het College daar de eigen middelen van afhaalt, dan is de rest ook weg. Daar heeft dhr. Luitjens natuurlijk wel een punt. Het College kan de eigen extra inzet voor landbouw die 5 miljoen die ook in de Voorjaarsnota is genoemd tot nul terugbrengen, maar dan reduceert het College het hele verhaal met 20 miljoen. Dhr. Veluwenkamp (PvdA) merkt op dat tussen het totaal en nul een verschil zit. Dhr. Bleker (gedeputeerde) roept in herinnering dat dhr. Veluwenkamp stelde dat het 12,5 keer meer was voor de landbouw, derhalve gaat hij ervan uit dat een rigoureuze herschikking zou moeten plaatsvinden om alles in evenwicht te krijgen... Dhr. Veluwenkamp (PvdA) vermoedt dat wanneer men het volledig in evenwicht zou willen brengen, er problemen ontstaan. Daar pleit de PvdA ook niet voor. Een zekere aanpassing zou echter onderzocht moeten worden. Het zou bijvoorbeeld al erg instructief zijn voor PS om te weten wat er nu echt vastligt in afspraken en wat niet. Daarbij kan ook nog bediscussieerd worden of men zich voor de volle honderd procent aan die afspraken wil houden. Dit weet dhr. Veluwenkamp nog niet zeker. 18

19 Dhr. Luitjens (VVD) verkeert in de veronderstelling dat men zich statenbreed heeft uitgesproken voor het noordelijk onderhandelingsresultaat op het gebied van landinrichtingsmiddelen, inclusief de verdubbelaars en verdriedubbelaars, etc. Dhr. Veluwenkamp (PvdA) acht dit correct. Hij informeert hoe lang dat traject loopt. Dhr. Bleker (gedeputeerde) antwoordt dat het traject zeven jaar loopt. Hij dacht zelfs dat de commissie het College destijds heeft aangespoord om met de twee andere provincies een dergelijke deal te sluiten. Dhr. Veluwenkamp (PvdA) bevestigt dit. De commissie heeft de gedeputeerde na het behaalde resultaat zelfs statenbreed gefeliciteerd! Dat stond ook in het verslag. Men kan zich voorstellen dat binnen het landbouwbudget ook wordt geschoven. De PvdA-fractie heeft gepleit en dhr. Veluwenkamp begint daar steun voor te proeven voor groene en blauwe diensten en wat dies meer zij, een initiatief van de minister van Landbouw. Dhr. Veluwenkamp kan zich voorstellen dat men binnen het landbouwbudget in de vorm van groene en blauwe diensten helpt de agrarische sector een belangrijke functie te laten behouden. Dhr. t Mannetje heeft de commissie vandaag herinnert aan de belangrijke taak van de landbouw bij het onderhoud van het landschap. Landschap is een goed van iedereen. Misschien heeft de samenleving de PvdA in elk geval wel een idee over hoe het landschap in Groningen eruit zou moeten blijven zien. Als de landbouwsector daarbij kan worden ingeschakeld, is dat de PvdA wat waard. Dhr. Bleker (gedeputeerde) sluit zich aan bij de woorden van dhr. Luitjens dat er geen beleidsnota voorligt. Het is de eerste aanzet voor een PMJP met de kennis die op dat moment voorhanden was waar het gaat om taakstellingen, rijksdoelen, te verwachten geldmiddelen. Er wordt in dit stuk ook geen extra geld voor het een of ander ingezet. Het College redeneert als het gaat om provinciaal geld op basis van de Meerjarenbegroting en extrapolatie daarvan voor zover het latere jaren betreft dan in de Meerjarenbegroting is voorzien. De evaluatiecommissie van dhr. De Graaf heeft het College ook verweten dat het PMJP van Groningen gemiddeld genomen kwam Groningen er goed uit van weinig nieuwe ambitie getuigde. Het College heeft dit opgevat als een compliment. Het College heeft namelijk aan ambities in de diverse stukken, in het POP, in de gebiedsprogramma s, in de Natuurnota s, etc. geen gebrek. Het College heeft deze ambities ook in toenemende mate geconcretiseerd per regio met de bestuurlijke en maatschappelijke partners in die regio. Een voorbeeld is het landschapsontwikkelingsplan. Het College heeft nu in deze eerste aanzet dus vooral geredeneerd vanuit de bestaande beleidsambities, vanuit de taakstellingen die daaruit voortvloeien en door het Rijk voor een deel zijn bepaald (EHS). Het College heeft geredeneerd vanuit de bestaande middelenstroom op het brede terrein van het landelijk gebied. De keuzes die daar nog nader in gemaakt kunnen worden, komen inderdaad in 2006 op tafel. Enkelen hebben daar al een voorbeschouwing of een schot voor de boeg over gegeven. Het College gaat zich ook gehoord deze commissievergadering, maar gelezen ook de reacties die het College uit de gebieden krijgt beraden op mogelijke herschikking van geldmiddelen voor de onderscheiden doelen. Daar hoort wel een kanttekening bij. Het College gaat over provinciaal geld. Dan gaat het om vijftien tot twintig procent van het totale programma. Daar kan het College mee schuiven. Het College kan geen EHS-geld van de minister voor andere doelen inzetten dan voor de realisatie en inrichting EHS. Het College kan geen landbouwgeld van de minister inzetten voor andere doelen dan de door de minister te bepalen landbouwdoelen. Het College kan geen geld van de minister voor Middag- Humsterland inzetten voor andere doelen dan voor het nationaal landschap. Het College kan wel, omdat het het thema sociaal-economische vitalisering onderbedeeld vindt, het provinciaal geld meer die kant op schuiven. Het College kan besluiten te stoppen met de gelden die door het College bij realisatie EHS gelegd worden. In de afgelopen jaren is er 12 miljoen uit cofinanciering Kompas gegaan naar natuurprojecten. Dat is gemiddeld genomen 2 miljoen per jaar. Wat heeft het College daarmee gedaan? Daarmee is niet 19

20 de EHS sec ingericht, maar daarmee zijn combinaties gerealiseerd met water. Er was EHS, daar was geld voor. Vervolgens zijn ook kleinschalige waterberging, fietspaden, de ontsluiting van het gebied gerealiseerd. Er wordt gecombineerd met recreatieve voorzieningen, het College tracht het waterschap bereid te vinden om ook te investeren door zelf wat geld bij te leggen. Daar is die 12 miljoen naar toe gegaan. Het is mogelijk om gezamenlijk te stellen dat de EHS een rijkstaak is, met rijksgeld en rijksnormen en dat de 12 miljoen die de provincie de afgelopen zes à zeven jaar grosso modo uit de Kompas-financiering kreeg, naar sociaal-economische vitalisering gaat. Dit kan men ook voor de landbouw zeggen. Dhr. Veluwenkamp (PvdA) interrumpeert en merkt op dat de gedeputeerde nu de goede kant op gaat. Dhr. Bleker (gedeputeerde) vervolgt zijn betoog en stelt dat er bij de landbouw één verschil is: daar verdwijnt het geld van de minister voor een belangrijk deel. Bij de EHS doet de provincie namelijk extra, maar bij de landbouw is het een overeenkomst tussen het Noorden en de minister van LNV geweest. De minister is bereid om elke euro die het Noorden in landbouwdoelen stopt, aan te vullen met nog een euro. Die twee euro laat men verdubbelen door het POP, waar de minister overigens ook toestemming voor moet geven. Als wordt besloten om de provinciale euro s daar vanaf te halen, dan vindt die verdubbeling ook niet plaats. Dan kan ook nog, alleen moet men zich dan afvragen wat de consequenties zijn van het punt van de natuur en van het punt van de landbouw. Het College dubt ook met de politiek-inhoudelijke vraag hoe men daarmee verder moet. Het is belangrijk dat dit in deze Provinciale Staten wordt besproken. De gedeputeerde hoopt dat die discussie in de Staten kan plaatsvinden en niet in het SNN hoeft plaats te vinden, omdat hij denkt dat de Friezen er weer anders over denken dan de Groningers en de Drenten. Wanneer men zou besluiten om de EHS uitsluitend te realiseren door middel van rijksgeld, zonder cofinancierings- en functiekoppelingsgelden vanuit de provincie, dan zouden die fietspaden er dus niet komen, dan komt die ontsluiting er niet, dan komt die recreatieve voorziening er niet, dan komt die combinatie met water er niet in een reeks van gevallen. Het College beschouwt dit als een verarming. Dhr. Veluwenkamp (PvdA) merkt op dat de gedeputeerde in discussie is met een partner die hier niet aan het woord is geweest. Dhr. Bleker (gedeputeerde) geeft aan te hebben gekeken naar wat het CDA zei. Het CDA heeft bijna letterlijk gezegd: EHS-taakstelling met rijksgeld. De gedeputeerde geeft aan dat hij in zijn beantwoording nog maar bij de fractie van het CDA is. Dhr. Veluwenkamp (PvdA) vraagt of het CDA dit op de manier zoals de gedeputeerde interpreteert, heeft opgevat. Dhr. Meijndert (CDA) (microfoon staat uit) antwoordt dat het CDA dit niet met die bijwerkingen zo heeft opgevat. Die andere gelden waren niet in discussie. De EHS op zichzelf wordt gefinancierd uit de EHS-gelden. Die andere doelen die de gedeputeerde opnoemde, staan natuurlijk niet ineens ter discussie. In het rapport stonden niet die andere doelen genoemd. Dhr. Meijndert heeft op het concept gereageerd. Dhr. Veluwenkamp (PvdA) vraagt of hier een misverstand is opgelost. Dhr. Bleker (gedeputeerde) constateert dat het CDA de EHS met rijksgeld wil financieren en opening houdt om provinciale meefinanciering voor de realisatie van de EHS beschikbaar te houden als het bijdraagt aan andere doelen. Dhr. Meijndert (CDA) beaamt dat het CDA die combinatie voorstaat. Dit stond echter niet zo in het concept, waar dhr. Meijndert op heeft gereageerd. 20