Anders voor de klas na leergang Puberbrein

Transcriptie

1 Anders voor de klas na leergang Puberbrein En verder: Carmel kiest voor Master in Educational Leadership p.5 Master-docenten vliegwiel voor schoolontwikkeling p.7 Nieuw: Pedagogisch en Opbrengstgericht begeleiden p.13 Nascholing en professionalisering voor VO-docenten en leidinggevenden

2 Nascholing Voortgezet Onderwijs 2013/14 Inhoud pagina Voorwoord 1 Welkom bij het Centrum voor Nascholing 2 Cursisten aan het woord 4 1 Didactiek en onderwijskwaliteit 6 2 Leerlingbegeleiding, zorg en veiligheid 12 3 Personeelsontwikkeling, coaching en supervisie 20 4 Leiderschapsacademie 24 Totaaloverzicht opleidingen, trainingen en maatwerk 28 Colofon 29 Verder met onderwijs Met dit motto biedt het Centrum voor Nascholing (CNA) een kleurrijk palet aan professionaliseringsmogelijkheden in het voortgezet onderwijs. In deze brochure stellen we de vele ontwikkelmogelijkheden aan u voor, van korte leergangen tot masteropleidingen. Wellicht heeft u al een uitgesproken idee over een bepaalde opleiding die u wilt volgen. Of misschien wilt u zich eerst oriënteren op wat er zoal mogelijk is om u verder te bekwamen of een nieuwe weg in te slaan in uw loopbaan. De mogelijkheden zijn bijna onbegrensd en zeker niet in één brochure te vatten. Bezoek daarom ook eens onze website Natuurlijk kunt u altijd rechtstreeks contact met ons opnemen om vragen en wensen te bespreken. Naast het geven van individuele adviezen, praten we ook graag met teams en directies om de nascholingsactiviteiten nauw te laten aansluiten bij het personeels- en professionaliseringsbeleid van de school. Want persoonlijke ontwikkeling en schoolontwikkeling gaan bij CNA hand in hand. leren in verbinding Namens alle trainers en adviseurs wens ik u veel succes met het kiezen van een leerzaam traject! Henk Westerveld, Programmaleider VO

3 primair onderwijs - maart Welkom bij het Centrum voor Nascholing Het Centrum voor Nascholing (CNA) is een zelfstandig instituut van de Universiteit van Amsterdam en de Hogeschool van Amsterdam. Al meer dan 15 jaar verzorgen we opleidingen, trainingen en advies voor alle sectoren van het onderwijs. De meer dan honderd medewerkers dragen bij aan de professionalisering van leraren, leidinggevenden, directies, besturen en onderwijsondersteunend personeel. Duurzame onderwijsontwikkeling In het voortgezet onderwijs gaat het niet alleen om het leren van leerlingen, maar ook om het leren van docenten en leidinggevenden. CNA wil graag een bijdrage leveren aan de ontwikkeling van onderwijsinstellingen tot lerende organisaties. We zijn ervan overtuigd dat het leren van docenten en leidinggevenden vooral op de scholen zelf moet plaatsvinden, zodat het leren van individuele docenten, van teams en van de gehele onderwijsgemeenschap samen tot een krachtige ontwikkeling leidt. Dat is wat wij verstaan onder duurzame onderwijsontwikkeling. Praktijkgericht en maatwerk Een belangrijk uitgangspunt bij de scholingsactiviteiten van CNA is dat de praktijk van de cursisten centraal staat bij de trainingen en opleidingen. Duaal leren betekent niet af en toe een opdracht in de eigen onderwijspraktijk, maar het continu inbrengen van die praktijk in de opleiding. Zowel bij de intakes van de opleidingen als bij aanvragen voor maatwerk en advies gaan we altijd met de klant op zoek naar de vragen die echt belangrijk zijn. Opleiding en advisering moeten bijdragen aan individuele wensen en aan de schoolontwikkeling. Een goede verkenning van de vraag verhoogt de opbrengst van de opleiding of het adviestraject. Onderzoeksmatig werken Eén van de onderscheidende kenmerken van het aanbod van CNA is het stimuleren van een onderzoeksmatige houding bij de cursisten. De vaardigheden die daarbij horen maken deel uit van de opleidingen en trainingen. Cursisten kunnen met hun onderzoeksvaardigheden een belangrijke bijdrage leveren aan de verdere ontwikkeling van het onderwijs. Het verzamelen en interpreteren van data zijn belangrijke vaardigheden voor de kwaliteitszorg. Kwaliteit De kwaliteit van CNA hangt samen met de deskundigheid van de opleiders, trainers en adviseurs en met de unieke samenwerking met de Universiteit van Amsterdam en Hogeschool van Amsterdam. Onze trainers en adviseurs werken in opleidingen en onderzoek samen met docenten en onderzoekers van deze instellingen. Daarmee is gegarandeerd dat de nieuwste onderwijskundige inzichten doorklinken in trainingen en opleidingen. CNA betrekt cursisten en opdrachtgevers intensief bij het borgen van de kwaliteit van het aanbod. Daarnaast zijn er ook externe instanties die de kwaliteit periodiek meten. CNA heeft het CEDEO keurmerk voor klanttevredenheid bij zowel de opleidingen als bij het maatwerk. Een aantal opleidingen is door CPION geregistreerd als post- hbo registeropleiding en onze masteropleidingen zijn geaccrediteerd door de NVAO. Internationalisering CNA vindt het belangrijk om kennis te delen, ook over de landsgrenzen heen. Zo maken we met onze masterstudenten internationale studiereizen naar landen als Finland, Schotland en Canada om te leren van elkaars onderwijs. Ook investeert CNA in duurzame onderwijsontwikkeling in ontwikkelingslanden. Zo heeft CNA in samenwerking met Edukans Werelddocenten een train-de-trainersprogramma opgezet in Malawi. Twee keer per jaar gaan CNA-trainers naar Malawi om lerarenopleiders te trainen, bijvoorbeeld op het gebied van activerende didactiek. en advies CNA werkt zowel proces- als resultaatgericht, vanuit een directe betrokkenheid bij de vragen van de school. Uitgangspunt is altijd de eigen onderwijspraktijk en de eigen visie op verandering. 1. Met u in gesprek U hebt een leervraag. In het team is bijvoorbeeld besloten dat er meer expertise nodig is om competentiegericht te kunnen beoordelen. Wij komen graag bij u langs voor een persoonlijk gesprek, om een beter beeld te krijgen van uw precieze leervraag. 2. Ons voorstel In onze offerte doen wij u een concreet trainingsvoorstel. Daarin wordt meteen duidelijk welke investering het van de school vraagt. 3. Een voortraject op maat Om het effect van de training te vergroten, brengen we samen met u in kaart hoe uw huidige situatie is, en waar u precies naartoe wilt. In sommige gevallen spelen er nog andere zaken die eerst opgelost moeten worden, voordat we aan de slag kunnen. 4. Trainen en begeleiden De trainingen zijn altijd praktijkgericht: deelnemers reflecteren op de dagelijkse werkpraktijk en krijgen inzicht en vaardigheden om in de praktijk mee aan de slag te gaan. De trainers en adviseurs zijn erop gericht het lerend vermogen van de deelnemers te vergroten. Reflectie en een onderzoeksmatige houding zijn daarbij onmisbaar. De werkvormen zijn interactief en soms maken we gebruik van rollenspellen. 5. Evaluatie en nazorg Na afloop van de training komt het erop aan: brengen de deelnemers het geleerde ook in de praktijk? Om dit proces te begeleiden, bieden we u verschillende vormen van nazorg. Te denken valt aan individuele coaching, projectmanagement bij de implementatie, een terugkomdag of een effectmeting. Onze klanten CNA heeft een brede klantenkring binnen en buiten Amsterdam. Hieronder een greep uit onze opdrachtgevers: Calvijn College, Goes Calvijn met Junior College, Amsterdam CSG De Heemgaard, Apeldoorn Eerste Christelijk Lyceum, Haarlem Goudse Waarden, Gouda Greijdanus, Zwolle Kaj Munk College, Hoofddorp Kalsbeek College, Woerden Kellenbeek College, Etten-Leur Gooise Scholen Federatie Montessori College Nijmegen Montessori College Oost, Amsterdam Montessori College Twente, Hengelo Montessori Lyceum Amsterdam Nuborgh College, Elburg Olympus College, Arnhem Oostvaarders college, Almere OVO Zaanstad, Zaandam Pax Christi College, Druten Pieter Nieuwland College, Amsterdam Quadraam, Arnhem Regionale Opleidingsschool West-Friesland, Hoorn Stichting Carmelcollege, Hengelo Thorbecke, Rotterdam Vechtstede College, Weesp 2 3

4 primair onderwijs - maart Cursisten aan het woord Ik sta anders voor de klas Naam: Annalies Ras Functie: docente Frans School: Calvijn College Cursus: Leergang Het Puberbrein Zes middagen en avonden kregen vijftien Zeeuwse docenten op locatie bezoek van twee cursusleiders van CNA om aan de slag te gaan met effectieve didactiek voor een moeilijke doelgroep: pubers. Onder hen ook Annalies Ras, docente Frans aan het Calvijn College in Krabbendijke. Zij was erg benieuwd naar de nieuwste inzichten over de werking van het puberbrein, en hoe zij die kan doorvertalen naar de dagelijkse praktijk. Op school merken wij namelijk dat de spanningsboog van onze leerlingen vaak maar heel kort is. Je ziet de aandacht verslappen. Constant worstelen wij met de vraag hoe wij daar iets aan kunnen doen. Aandacht De leergang Het puberbrein heeft Ras veel aanknopingspunten gegeven om de aandacht van haar leerlingen langer vast te houden. Allereerst in de vorm van theoretische handvaten: over de werking van het geheugen, relevante onderzoeksresultaten en inzichten in verschillende leerstijlen. Maar zeker ook dankzij de praktische opdrachten die wij voor deze leergang moesten verrichten. Zo heb ik samen met een collega mini-onderzoek gedaan naar aandacht, spanningsboog, leerstrategieën en leermotivatie van mijn leerlingen. We hebben hen gevraagd wat zij fijn vonden aan onze lessen, en hoe we ze leuker zouden kunnen maken. Daar kwamen hele praktische aanbevelingen uit zoals: zorg voor een goed lesschema en bordplannen en laat blijken dat huiswerk opgeven en maken belangrijk is en een meerwaarde geeft aan de lessen. En bij dit alles: probeer het met een blij gemoed te doen! Een stap verder Ter afronding van de leergang heeft Ras een praktijkgerichte eindopdracht moeten doen. Ik heb ervoor gekozen een lessenserie kritisch tegen het licht te houden, met de vraag: hoe kan ik leerlingen met hun hart en hun hoofd van begin-af-aan bij de stof betrekken? Dat doe ik door voortaan eerst beelden of een filmpje te laten zien, met een spelletje te beginnen of door bordschema s te presenteren. Dat werkt prima: leerlingen zeggen dat ze dit heel prettig vinden. Ik heb hun aandacht tegenwoordig al snel gevangen. Ze gaat nu zelfs al een stap verder. Ik heb mijn leerlingen sinds kort ingedeeld op behoefte aan hulp. De leerlingen die behoefte hebben aan een korte instructie zitten bij elkaar en de leerlingen die meer uitleg nodig hebben ook. Zij krijgen dan aan tafel een extra instructie. Ook daar zijn de pubers die ik lesgeef blij mee. Je kan dus wel zeggen dat ik sinds deze leergang heel anders voor de klas sta. Ik ben analytischer geworden Naam: John van Kempen Functie: adjunct-directeur School: Twents Carmel College Opleiding: Master in Educational Leadership Van Kempen behoort tot het type schoolleider dat voortdurend wil professionaliseren. Dat zit in mij. Ik wil een goede vakman zijn en dus ben ik altijd op zoek naar een middel, naar een opleiding of masterclass om me verder te bekwamen. Met die instelling sluit hij precies aan op waar de Carmel Stichting voor staat: een leven lang leren. Toen Van Kempen vanuit deze stichting dan ook het aanbod kreeg om deel te nemen aan de Master in Educational Leadership zei hij meteen ja. Biografisch perspectief Inmiddels is de opleiding ruim anderhalf jaar aan de gang, en kan Van Kempen de tussenbalans opmaken. Enthousiast is hij over de opleiders ( Ze zijn kundig en weten echt waar schoolleiders tegenaan lopen ), hun flexibliteit ( Als wij voorstellen om het programma aan te passen, dan wordt daar serieus naar geluisterd en soms ook naar gehandeld ) en over de groepsbijeenkomsten, eens in de twee weken ( Ik kijk er elke keer naar uit ). Ook inhoudelijk scoort de master een dikke plus, vindt Van Kempen. Het geleerde is vaak direct toepasbaar in de praktijk. Neem het studieonderdeel systeemdenken. Wij zijn geneigd om ad hoc oplossingen te zoeken voor problemen die zich voordoen. Maar vaak komen we dan een jaar later hetzelfde probleem weer tegen. Met systeemdenken heb ik geleerd anders te gaan denken: waar komt het probleem vandaan en wie spelen daar een rol in? Vaak kom ik daardoor tot andere oplossingen. Ook heeft hij tijdens de master met plezier aandacht besteed aan het biografisch perspectief. Dat is hartstikke belangrijk. Immers: je bent wie je bent, en dat neem je mee naar je collega s en naar de leerlingen. Ik ben me daar dankzij de master veel bewuster van geworden. Zijn collega s merken inmiddels (kleine) veranderingen bij Van Kempen. Ze zeggen bijvoorbeeld dat ik andere vragen stel dan voorheen, dat ze lastiger te beantwoorden zijn. Ik denk dat dit wel klopt. Ik ben analytischer geworden, onderzoek meer voordat ik een voorstel op papier zet. Het maximale Volgend jaar juni hoopt hij zijn opleiding af te ronden. Maar zover is het nog niet. Een belangrijk onderdeel van het tweede jaar van de master is namelijk dat de deelnemers praktijkonderzoek doen. Van Kempen: Ik ga onderzoeken hoe we de resultaten van onze leerlingen kunnen verbeteren. Dat begint bij de docent. Dus lees ik nu allerlei literatuur over hoe we de kwaliteit van een docent kunnen meten en verbeteren, en wat daar allemaal bij komt kijken, hoe ik als leidinggevende kan helpen om het maximale uit de docent en uit de leerling te halen. Uiteraard hebben docenten daar zelf ook ideeën over. Dat ga ik de komende tijd onderzoeken. Vervolgens hoop ik tot een aantal voorstellen te komen waar mijn docenten en ik mee aan de slag kunnen. 4 5

5 1. Didactiek en onderwijskwaliteit xxxxxxx Het onderwijs is in beweging. Docenten worden uitgedaagd leerlingen voor te bereiden op de snel veranderende maatschappij en tegelijkertijd te focussen op zichtbare resultaten. Van docenten vraagt dit reflectie op het eigen handelen om de kwaliteit van het onderwijs voortdurend te verbeteren. Master Professioneel Meesterschap Masteropleiding Het onderwijs heeft behoefte aan excellente docenten die goed zijn in hun vak en de ambitie hebben om de lespraktijk voortdurend te onderzoeken en verbeteren. Voor deze ambitieuze docenten is er een uniek masterprogramma: Professioneel Meesterschap. Een masteropleiding die uitdaagt tot ondernemen, onderzoeken en inspireren. Deelnemers ontwikkelen een onderzoeksmatige houding die leidt tot praktisch toepasbare verbeteringen in het onderwijs, zowel in de eigen klas als binnen het team en de school. De eigen leervragen staan in de opleiding centraal. Iedere deelnemer kiest een onderzoeksonderwerp en werkt dit uit tot een concreet verandertraject in de eigen school. De master wordt verzorgd door topdocenten van de Universiteit van Amsterdam, Vrije Universiteit, Hogeschool van Amsterdam en Centrum voor Nascholing. Na succesvolle afronding ontvangt u het NVAO-erkende masterdiploma Master of Education (MEd). Wanneer: tweejarige opleiding, start september 2013, tweewekelijkse bijeenkomsten op vrijdag Waar: Centrum voor Nascholing, Amsterdam Lerarenbeurs: de beurs vergoedt een deel van de kosten Contactpersoon: Jolanda Jenniskens, jjenniskens@cna.uva.nl Naam: Hedi Jansen Functie: docente biologie en onderzoeksdocent School: Pax Christi College Opleiding: Master Professioneel Meesterschap De afgelopen twee jaar hebben mijn collega s en ik gewerkt aan Teamleren als vorm van docentprofessionalisering. Uitgangspunt vormde een onderzoek naar het leren van docenten in een onderbouwteam. Uit dat onderzoek bleek dat de samenwerking en het experimenteren met didactische werkvormen belangrijke ontwikkelpunten vormden. Het team gaf aan het verbeteren van de leesvaardigheid van leerlingen belangrijk te vinden. Op basis hiervan hebben we een interventie ontwikkeld, waarbij gewerkt werd aan een tweeledig doel: docenten rond de tafel krijgen om samen te leren van en met elkaar, en het ontwikkelen van een werkvorm bij een uit literatuur bekende effectieve leerstrategie, reciprocal teaching. Deze leerstrategie is gericht op het vergroten van tekstbegrip en is bij verschillende vakken toepasbaar. Uit het interventieonderzoek bleek dat docenten de gekozen weg van participatieve werkbijeenkomsten hebben gewaardeerd. Het onderzoek heeft op twee manieren bijgedragen aan schoolontwikkeling: het leren van docenten is meer expliciet op de kaart gekomen en er is een werkvorm ontwikkeld die in breed verband kan worden ingezet. 6 7

6 1. Didactiek en onderwijskwaliteit Opleidingsschema Master Academisch Meesterschap Masteropleiding De master Academisch Meesterschap biedt eerstegraads docenten de mogelijkheid om zich door middel van onderzoek te professionaliseren tot expert in het onderwijs van hun vak. In deze master wordt vakdidactiek gekoppeld aan actuele pedagogische en maatschappelijke thema s, vernieuwende didactiek, innovatie en schoolontwikkeling. De opleiding kent drie doorlopende leerlijnen: een kennis-, een onderzoeks- en een innovatielijn. De kennislijn betreft de nieuwste ontwikkelingen binnen het domein leren en instructie, gekoppeld aan vakdidactiek en actuele thema s als multiculturaliteit en diversiteit, burgerschapsvorming, passend en inclusief onderwijs en gebruik van nieuwe media. De onderzoekslijn wordt gekenmerkt door een opbouw in complexiteit van onderwijsonderzoek uitmondend in een masterthesis. In de innovatielijn worden modellen en strategieën van onderwijsinnovaties en schoolorganisatie aangereikt en onderzocht. De master wordt verzorgd door topdocenten van de Universiteit van Amsterdam en de Vrije Universiteit. Na succesvolle afronding ontvangt u het NVAO-erkende masterdiploma Master of Science (MSc). Naam: Hans van der Linden Functie: Coördinator School: Regionale Opleidingsschool West-Friesland (ROWF) Opleiding: Master Academisch Meesterschap Ik ben de masteropleiding Academisch Meesterschap gaan doen, omdat ik graag mijn eigen handelen verder ontwikkel op zo n manier dat die ik nieuwe kennis kan koppelen aan mijn eigen praktische wijsheid en de behoefte van mijn school. Met wat ik leer kunnen we al die activiteiten die wij in het op- en begeleiden van studenten ondernemen eens kritisch tegen het licht houden. Doel is het begeleiden van studenten een kwaliteitsimpuls te geven. Mijn onderzoek kent drie fases: kwalitatieve interviews met docenten, een literatuuronderzoek en een experiment waarbij docenten een training kregen, waarna de effecten werden onderzocht. Het bleek dat de training inderdaad een positief effect had op de begeleidingsrelatie tussen de docent en de student. Zowel de studenten als de begeleiders gaven aan dat er na de drie bijeenkomsten door de begeleiders op alle drie de thema s succesvoller werd begeleid. Leergang Het Puberbrein Korte leergang Docenten beschikken doorgaans over een breed repertoire aan didactische werkvormen en passen deze ook toe. Ondertussen vragen zij zich vaak af waarom iets werkt of waarom iets juist niet effectief lijkt. De vraag die hierachter ligt is: wat is leren eigenlijk? Hoe meer je erover denkt, praat en leest, hoe ingewikkelder het antwoord lijkt te worden. In deze leergang bieden verschillende leertheorieën stukjes van antwoorden op deze vraag en geven een perspectief van waaruit over deze vraag verder kan worden nagedacht. In zes bijeenkomsten passeren de belangrijkste leertheorieën de revue, zoals de cognitieve leertheorie, het behaviorisme en het (sociaal) constructivisme. Ook het thema hersenen en leren komt aan de orde. Met behulp van eigen praktijkvoorbeelden, collegiale observaties en eigen didactisch repertoire wordt de verbinding gemaakt met de theorie. Wanneer: start september 2013, 6 dagdelen op donderdag Contactpersoon: Jolanda Jenniskens, jjenniskens@cna.uva.nl Leergang Begeleiden in de klas Korte leergang Iedere docent begeleidt leerlingen. Begeleiden hoort eigenlijk tot de kerntaken van een docent. Toch komen begeleidingsvaardigheden beperkt aan bod in de opleiding tot docent. Bovendien verandert er veel in het contact met de leerling. Er is dan ook steeds meer vraag naar professionals die goed kunnen begeleiden. Tijdens de leergang van zes dagdelen komen verschillende vormen van begeleiden aan de orde, zoals opbrengstgericht begeleiden, begeleiden van zorgleerlingen, differentiëren en klassenmanagement. De eigen praktijk staat centraal. Van daaruit wordt ook de koppeling gemaakt met literatuur over o.a. jeugdcultuur. Een belangrijk element bij begeleiden is een goed evenwicht kunnen aanbrengen in tijd en effectiviteit. Ook daarvoor is aandacht. Wanneer: start september 2013, 6 dagdelen op dinsdag Contactpersoon: Caroline Spaling, cspaling@cna.uva.nl Wanneer: tweejarige opleiding, start september 2013, tweewekelijkse bijeenkomsten op vrijdag Waar: Universiteit van Amsterdam Lerarenbeurs: de beurs vergoedt een deel van de kosten Contactpersoon: Carla van Boxtel, c.a.m.vanboxtel@uva.nl 8 9

7 1. Didactiek en onderwijskwaliteit Opleidingsschema Differentiëren door dialogic teaching: het Camtalk project Leergang met open inschrijving of incompany Enkele ambities in het onderwijs zijn om beter om te gaan met verschillen, ruimte te bieden aan excellentie en meer opbrengstgericht te gaan werken. Het verwerkelijken van deze ambities moet door de docent in de klas gebeuren. Door effectieve dialogen in te zetten worden lessen leuker voor de leerlingen, wordt het mogelijk beter te differentiëren en worden leerlingen uitgedaagd al hun kennis en vaardigheden in te zetten. De eenjarige cursus is gebaseerd op het Camtalk project van de universiteit van Cambridge. Met Camtalk leert u dialogisch onderwijzen op het hoogst mogelijke niveau. De cursus duurt een jaar en bestaat uit vier modules. Elke module begint met een plenaire inleiding. Tijdens elke module wordt een aantal keren door middel van Skype overlegd. Het grootste deel van de cursus doet u wanneer u dat uitkomt en in uw klas. De cursus wordt afgesloten met een minionderzoek naar de effectiviteit van dialogisch onderwijs in uw lessen. Wanneer: start maart 2013 Waar: Centrum voor Nascholing Amsterdam of incompany Contactpersoon: Wilco Meijer, wmeijer@cna.uva.nl Educatieve netwerken instructional rounds Opbrengstgericht werken vraagt om een andere manier van kijken naar onderwijs dan we op dit moment gewend zijn. Het systematisch en doelgericht werken aan het maximaliseren van prestaties kan op een efficiënte, voordelige en bewezen effectieve manier als dit in een educatief netwerk gebeurt. Het Centrum voor Nascholing faciliteert educatieve netwerken voor docenten en leidinggevenden die met elkaar kennis willen delen gericht op duurzame onderwijsontwikkeling. De werkwijze die wordt gehanteerd is de methode van instructional rounds, ontwikkeld door de universiteit van Harvard om kennis te delen en te vergroten. De deelnemers leren samen zeer intensief naar hun onderwijs te kijken en op basis van een goed onderbouwde analyse voorstellen voor verbetering op te stellen. Door een introductietraining maken de deelnemers kennis met de principes en uitgangspunten van het educatieve netwerk. De netwerkbijeenkomsten vinden plaats op de deelnemende scholen. Meer informatie: Wilco Meijer, wmeijer@cna.uva.nl Wilco Meijer, opleider In een educatief netwerk leren deelnemers samen zeer intensief naar hun onderwijs te kijken. Het ontwikkelen van een gezamenlijke taal zorgt ervoor dat een educatief netwerk een vliegwiel is voor het systematisch verbeteren van het onderwijs. Onderzoek je eigen lespraktijk Als docent kun je op allerlei manieren bezig zijn met de verbetering en vernieuwing van je lessen. Maar wat leveren al die inspanningen eigenlijk op? Verbeteren de resultaten van de leerlingen? Gaan zij met meer plezier naar school? Wat werkt wel en wat werkt niet in de lessen en hóe werkt het dan? In de cursus staan deze vragen centraal. Deelnemers maken kennis met het opzetten en uitvoeren van onderzoek en met de betekenis ervan voor leraren en leerlingen. Gezamenlijk worden de stappen van onderzoek doorlopen: onderwerpkeuze, probleemstelling, vraagstelling, data-analyse, interpretatie en conclusies en presentatie. Het programma omvat zes bijeenkomsten met voldoende tussentijd om het eigen onderzoek stapsgewijs uit te voeren. Meer informatie: Eline Raaphorst, eraaphorst@cna.uva.nl Opbrengstgericht werken Voor docenten die aan de slag willen met opbrengstgericht werken heeft CNA een maatwerktraining ontwikkeld. De training staat geheel in het teken van de eigen schoolontwikkeling, met als doel de resultaten van de leerlingen te verbeteren. Het werken vanuit verzamelde data staat centraal. De docenten doorlopen gezamenlijk de fasen van de evaluatieve cyclus: registreren, analyseren, beslissen, uitvoeren en evalueren/reflecteren. Daarmee kan op systematische wijze gewerkt worden aan het verbeteren van de opbrengsten in de breedste zin van het woord. In de training maken de deelnemers gebruik van actieonderzoek, om vanuit een eigen concrete onderzoeksvraag het opbrengstgericht werken te ervaren. De deelnemers leren opbrengsten om te zetten naar specifiek handelen in de klas. Bovendien wordt gewerkt aan een cultuur van continue gezamenlijke reflectie. Meer informatie: Henk Westerveld, hwesterveld@cna.uva.nl Cursist over onderzoek in de school: Door zelf onderzoek te doen worden complexe vraagstukken bespreekbaar en ontstaat er draagvlak voor het zoeken naar oplossingen. We laten ons nu niet meer leiden door hypes, maar kijken naar wat er speelt op onze eigen locatie. Onderzoek is geen einddoel, maar een middel om blijvend te innoveren. Klassenmanagement en differentiëren Steeds vaker werken groepen leerlingen in één lokaal aan verschillende soorten leeractiviteiten. Deze ontwikkelingen stellen nieuwe eisen aan leerlingen, maar ook aan de docent. De rol van de docent wijzigt van het geven van klassikale instructie naar een rol als begeleider/coach. De docent dient een adequaat klassenmanagement te voeren om voor leerlingen een optimaal leef- en leerklimaat te creëren. In de maatwerktraining komen de volgende onderwerpen aan de orde: structuur geven, samenwerkend leren, begeleidingsvaardigheden, differentiëren. Meer informatie: Wilco Meijer, wmeijer@cna.uva.nl 10 11

8 2. Leerlingbegeleiding, zorg en veiligheid Nascholing MBO Voortgezet Onderwijs Pedagogisch en Opbrengstgericht Begeleiden Post-HBO opleiding (voorheen: Begeleider in het onderwijs) Begeleiden is een van de kerntaken van iedere docent en staat in dienst van het leren van leerlingen. In het leren van de leerlingen vormen emoties en aandacht de poortwachters tot het werkelijke leren. Om dit leren vorm te geven is een veilig en constructief pedagogisch klimaat een voorwaarde, zowel in het werken met een groep als met de individuele leerling. Met de opleiding Pedagogisch en Opbrengstgericht Begeleiden verwerft u nieuwe kennis, inzichten en vaardigheden waarmee u uw leerlingen nog beter kunt begeleiden. Een goed pedagogisch klimaat waarin leerlingen zich prettig voelen is een basisvoorwaarde voor het leren. Bovendien wordt van scholen steeds meer verwacht dat zij een rol spelen in de opvoeding van leerlingen tot zelfstandige persoonlijkheden. Dat is niet altijd eenvoudig. Hoe ga je bijvoorbeeld om met culturele verschillen tussen leerlingen? Hoe betrek je ouders bij de school? Hoe geef je vorm aan LOB? Hoe ga je om met zorgleerlingen? Kortom: hoe creëer je een veilige leeromgeving met passend onderwijs voor iedere leerling? 12 In deze eenjarige opleiding staan de competenties van de docent, de mentor en de leerlingbegeleider centraal. Het vertrekpunt is nadrukkelijk uw eigen praktijksituatie. De eigen praktijk is ook het platform waar het geleerde wordt toegepast en geoefend. In de opleiding staan vier leerlijnen centraal: theoretische concepten, onderzoek, reflectie en proces-interventie. Toetsing vindt plaats op basis van een portfolio en een ontwikkelingsgericht assessment. Na succesvolle afronding van de opleiding ontvangt u een certificaat. Momenteel wordt de registratie van het erkende Post- HBO diploma voorbereid. Wanneer: start maart 2013 en september 2013 Contactpersoon: Jolanda Jenniskens, jjenniskens@cna.uva.nl 13 Jolanda Jenniskens, opleider: De opleiding POB is geschikt voor alle leerlingbegeleiders in het VO die meer inzicht willen krijgen in begeleidingsmodellen en hun begeleidingsvaardigheden willen verbeteren. De opleiding is passend bij een LC functieprofiel.

9 2. Leerlingbegeleiding, zorg en veiligheid Zorgcoördinator Post-HBO registeropleiding Veiligheidscoördinator Opleiding Pedagogische conciërge Opleiding voor conciërges en ander OOP De taken en verantwoordelijkheden van een zorgcoördinator zijn veelzijdig en groot. Helderheid over de eigen positie van de zorgcoördinator en de plek van zorg in de eigen school met een duidelijk geformuleerd zorgbeleid zijn aandachtspunten in deze opleiding. Met deze Post-HBO registeropleiding tot zorgcoördinator wordt u in twee jaar opgeleid tot professionele, gekwalificeerde zorgcoördinator die beschikt over de noodzakelijke competenties, instrumenten en vaardigheden, zoals een onderzoeksmatige houding, communicatieve vaardigheden, begeleidingsvaardigheden, kennis van relevante thema s en instrumenten, kennis van de omgeving, instanties etc. In de opleiding staat het ontwikkelen van de individuele professionaliteit van ing van de eigen school. Iedere cursist werkt met eigen leer- en ontwikkelingsvragen, die middels reflectie op het eigen handelen gericht zijn op de eigen ontwikkeling als professional. In de eigen schoolcontext wordt onderzocht wat er ontwikkeld moet worden om de zorg een volwaardige drager van het pedagogisch klimaat van de school te laten zijn. In het tweede jaar werkt de deelnemer aan een op de eigen school gericht praktijkonderzoek. Uitkomst hiervan moet leiden tot een verbetering van de zorg op de eigen school. Een cursist over de opleiding Zorgcoördinator Ik heb erg veel geleerd, van persoonlijke effectiviteit tot beleidsadvisering. De opleiding is praktisch, professioneel en inspirerend en sluit goed aan bij de landelijke ontwikkelingen op het gebied van passend onderwijs. Ouders verwachten een veilig leef- en leerklimaat op de school van hun kinderen. Leerlingen willen zich ook veilig voelen binnen de school. Maar bij ruim één op de drie scholen in Nederland is nog te weinig aandacht voor de risico s die agressie en geweld met zich meebrengen. Bent u belast met de veiligheid in school en wilt u weten waar uw mogelijkheden liggen op dit terrein? CNA leidt u op tot veiligheidscoördinator. In de opleiding wordt onder andere besproken wat de functie is van veiligheidscoördinator. Wat verwacht de school van zo n expert? Wat is de relatie naar de regio? Ook is er aandacht voor de relatie tussen veiligheid in de school en het zorgsysteem van de school (leerlingbegeleiding). Verder wordt er getraind op het voeren van gespreken, omgaan met grenzen en natuurlijk het omgaan met grensoverschrijdend en agressief gedrag. Tijdens de opleiding krijgt u twee coachingsgesprekken om uw persoonlijk functioneren verder te professionaliseren. Wanneer: start september 2013, 9 bijeenkomsten op woensdag Contactpersoon: Jolanda Jenniskens, jjenniskens@cna.uva.nl Conciërges spelen een onmisbare rol in de school. Hun pedagogische vaardigheden zijn cruciaal voor de school. Hij/zij is vaak de eerste die laatkomers binnen krijgt, boze ouders ontvangt of een zieke leerling opvangt. Daar zijn veel vaardigheden voor nodig. Met de opleiding Pedagogische Conciërge verwerft u inzicht en vaardigheden om te voldoen aan de hoge eisen die de functie stelt. De praktijkervaringen van de deelnemers vormen de kern van de opleiding. Tussen de bijeenkomsten voert u opdrachten op de eigen werkplek uit. Ook nemen de deelnemers een kijkje bij elkaar op school. Daarnaast wordt tijdens de opleiding gewerkt met rollenspellen met acteurs. U oefent met gespreksvaardigheden, feedback geven, omgaan met grenzen, contracten en omgaan met agressie. Het onderwijsondersteunend personeel van uw school kan, behalve een opleiding met open inschrijving, ook een op maat gesneden traject volgen op het gebied van pedagogisch handelen. Wanneer: september 2013, 7 bijeenkomsten op vrijdag Contactpersoon: Jolanda Jenniskens, jjenniskens@cna.uva.nl Wanneer: start september 2013 Contactpersoon: Jessy la Faille, jlafaille@cna.uva.nl 14 15

10 2. Leerlingbegeleiding, zorg en veiligheid Training Zorgcoördinator Introductietraining Training Faalangstreductiebegeleider Introductietraining Training Decaan en LOB Introductietraining Training Vertrouwenspersoon Introductietraining Zorg is tegenwoordig een speerpunt op vele scholen. Van vmbo tot en met gymnasium, steeds meer wint de gedachte terrein dat alle leerlingen op bepaalde momenten zorg nodig hebben. De één wat meer en eerder dan de ander. Dit is ook de reden voor veel scholen om een zorgcoördinator te benoemen, iemand die het gehele terrein van de zorg overziet, zowel binnen als buiten de school. Deze module is een introductie op het thema Zorgcoördinaat in het onderwijs. Als u als zorgcoördinator uw kennis en vaardigheden meer uit wilt breiden, verwijzen wij u naar de tweejarige post- HBO opleiding Zorgcoördinator. De training bestaat uit korte theoretische uiteenzettingen gevolgd door praktijkgerichte oefeningen en casussen. U brengt eigen ervaringen in en reflecteert daarop. U ontwikkelt zich onder andere op het terrein van prioriteiten stellen, leiderschap tonen in teamverband en het adviseren op het zorggebied binnen de directie. De competentie-ontwikkeling is op micro-, meso- en macroniveau. Verder oefent u met het opstellen en gebruiken van protocollen, opstellen van ontwikkelingsplannen en het ontwikkelen van een eigen visie op zorg. Wanneer: start twee keer per jaar, voorjaar en najaar, 3 bijeenkomsten Contactpersoon: Caroline Spaling, cspaling@cna.uva.nl Veel leerlingen hebben last van faalangst. Hoe kan faalangst veranderen in motivatie voor succes? In deze module leert u werken met het begeleiden van faalangstige leerlingen. De theoretische achtergronden van faalangst en succesangst worden behandeld: van diagnose naar effectieve aanpak. De training bestaat uit korte theoretische uiteenzettingen gevolgd door praktijkgerichte oefeningen en casussen. U brengt tijdens de training eigen ervaringen in en reflecteert daarop. Onderwerpen die aan bod komen en waar u mee oefent zijn: diagnostische gespreksvoering, observatiemethoden en testen, ontspanningstechnieken aangevuld met oefening vanuit Neuro Linguïstisch Programmeren, elementen uit de Rationele Emotieve Therapie en expressie-oefeningen. Met de huiswerkopdrachten past u de verworven kennis toe in de eigen schoolpraktijk. Wanneer: start twee keer per jaar, voorjaar en najaar, 3 bijeenkomsten Contactpersoon: Jolanda Jenniskens, jjenniskens@cna.uva.nl Caroline Spaling, opleider: Er is in het contact met leerlingen en in de school als organisatie veel aan het veranderen: nieuwe taken en veranderende profielen doen een beroep op persoonlijk effectief functioneren. In de introductietrainingen maakt u kennis met een begeleidingsspecialisme én met onze visie op begeleiden: leer de leerling zelf fietsen in plaats van deze achterop te nemen. Hoe kan ik als decaan het keuzeproces voor leerlingen bevorderen? Wat zijn de theoretische uitgangspunten voor keuzebegeleiding? Hoe spelen de veranderingen in het onderwijs door in het programma keuzebegeleiding? Hoe geef ik vorm aan Loopbaanoriëntatie en -begeleiding (LOB)? Het zijn vragen die bij veel decanen spelen. In dit traject komen bovengenoemde onderwerpen aan de orde. U oefent met het leggen van verbanden tussen diverse beroepskwalificaties en verschillende opleidingstrajecten. Ook krijgt u inzicht in kiezen als leerpsychologisch fenomeen en het plannen van LOB en keuzebegeleidingsctiviteiten. De positie van loopbaanontwikkeling in een dynamische samenleving en een steeds veranderende arbeidsmarkt komt tevens aan bod. De training bestaat uit korte theoretische uiteenzettingen gevolgd door praktijkgerichte oefeningen en casussen. U brengt tijdens de training eigen ervaringen in en reflecteert daarop. Wanneer: start twee keer per jaar, voorjaar en najaar, 3 bijeenkomsten Contactpersoon: Jolanda Jenniskens, jjenniskens@cna.uva.nl Preventie van seksuele intimidatie is onderdeel van het verplichte arbo-beleid in scholen. Een daartoe aangestelde vertrouwenspersoon en/of contactpersoon speelt daarbij in de school een belangrijke rol. Deze begeleidt leerlingen (of ouders) die met klachten komen over seksuele intimidatie in school, zorgt voor opvang en weet de weg naar eventueel verder te ondernemen stappen. Tijdens de training oefent u met de verschillende fasen van begeleiding bij de gevolgen van seksuele intimidatie. Andere onderwerpen die aan de orde komen zijn: bemiddelingsgesprek voeren met een collega, eerste opvang en begeleiding van een klager, aspecten van trauma, belemmeringen om te klagen en omgaan met schaamte, schuld en angst. De training bestaat uit korte theoretische uiteenzettingen gevolgd door praktijkgerichte oefeningen en casussen. U brengt tijdens de training eigen ervaringen in en reflecteert daarop. Wanneer: start twee keer per jaar, voorjaar en najaar, 3 bijeenkomsten Contactpersoon: Caroline Spaling, cspaling@cna.uva.nl 16 17

11 2. Leerlingbegeleiding, zorg en veiligheid Effectief oplossen van motivatieproblemen Omgaan met speciale leerlingen Leergang met open inschrijving of incompany Meer halen uit hoogbegaafdheid en excellentie Leergang met open inschrijving of incompany Ouderbetrokkenheid Tegenwoordig komen we in het onderwijs steeds meer motivatieproblemen tegen. De leerlingen van tegenwoordig zijn gewend aan enorm veel impulsen: televisie, internet, smartphones. Het is allemaal zo leuk, zo interactief en zo snel dat het moeilijk wordt een kind in de klas nog te boeien en te verrassen. In combinatie met de trend om leerlingen meer zelfstandigheid te geven, wordt het steeds moeilijker om grip op de leerlingen te houden. Veel docenten hebben de behoefte te focussen op de vakinhoud. Daarnaast moeten zij ook nog eens een veilige leeromgeving creëren met een klassenklimaat waarin talenten van leerlingen zo volledig mogelijk tot hun recht komen. Maar daar is wel werklust en motivatie van de leerlingen voor nodig. Juist het aanboren van die werklust en motivatie lijkt steeds moeilijker en inspannender te worden. Tijdens deze training leert u welke pedagogische en didactische aspecten u kunt aanwenden om motivatie van leerlingen te stimuleren. U doet kennis en vaardigheden op, waardoor u de pedagogische en didactische begeleiding van leerlingen meer motiverend maakt. U bent in staat met relatief weinig moeite uw leerlingen te stimuleren in het nemen van verantwoordelijkheid voor hun eigen ontwikkeling. Meer informatie: Jolanda Jenniskens, jjenniskens@cna.uva.nl Passend onderwijs heeft grote invloed op de klas van de komende jaren. Voor de docent in het voortgezet onderwijs kan dit betekenen dat hij/zij geconfronteerd wordt met leerlingen die een andere aanpak nodig hebben. In deze leergang leert u probleemgedrag beter te hanteren en te voorkomen. In de leergang komen de volgende onderwerpen aan de orde: Leerproblemen en gedragsproblemen (AHDH, autisme, angst en depressie) De straatcultuur in de school (respect, agressie, segregatie) Oplossingsrichtingen (verbeteren van motivatie, ouderbetrokkenheid) Aan de hand van een casus onderzoeken de deelnemers hoe in de eigen school met probleemleerlingen wordt omgegaan. De cursist verzamelt hiervoor data en maakt aanbevelingen die het leren van deze leerlingen mogelijk kunnen verbeteren en het probleemgedrag kan doen verminderen. De cursist presenteert zijn bevindingen op de laatste bijeenkomst. De leergang bestaat uit vijf bijeenkomsten en wordt verzorgd door een docent met zeer ruime ervaring met speciale leerlingen in het voortgezet onderwijs. In Nederland zijn leerlingen in het voortgezet onderwijs hoogbegaafd. Van deze kinderen heeft 50 tot 80% in meer of mindere mate problemen op school. Scholen hebben afgesproken met het ministerie van onderwijs om de meer begaafde leerling vanaf 2015 in nagenoeg alle gevallen maatwerk te bieden. Deze leergang is bedoeld om de docent instrumenten in handen te geven om deze afspraak waar te maken. In de leergang is veel aandacht voor het aanleren van vaardigheden waarmee hoogbegaafden vaak moeite hebben en die kunnen helpen bij het voorkomen en verminderen van onderpresteren. Met name op het gebied van metacognitie, leerstrategieën en motivatie hebben hoogbegaafden maatwerk nodig. De leergang bestaat uit 6 bijeenkomsten. Wanneer: start maart 2013 Waar: Centrum voor Nascholing Amsterdam of incompany Contactpersoon: Wilco Meijer, wmeijer@cna.uva.nl Om de ontwikkeling van leerlingen zo optimaal mogelijk te maken, zouden opvoeding en onderwijs complementair moeten zijn. Onderzoek heeft aangetoond dat programma s waarbij zowel school als thuis intensief worden betrokken het beste resultaat opleveren. Op welke manier kunnen ouders en docenten ervaringen delen? Hoe kunnen ouders bijdragen aan de kwaliteit van het onderwijs? Hoe leg je als school contact met ouders? En hoe onderhoud je dat contact? In deze training verwerft u kennis en ontwikkelt u vaardigheden op het gebied van samenwerken met ouders. Aan bod kunnen komen het voeren van oudergesprekken, scenario s voor samenwerking met ouders, ouders als klankbord bij kwaliteitszorg en het monitoren van de tevredenheid door onderzoek. Meer informatie: Henk Westerveld, hwesterveld@cna.uva.nl Wanneer: start maart 2013 Waar: Centrum voor Nascholing Amsterdam of incompany Contactpersoon: Wilco Meijer, wmeijer@cna.uva.nl 18 19

12 3. Personeelsontwikkeling, coaching en supervisie De school is een rijke leeromgeving. Niet alleen voor de leerlingen, maar ook voor de docenten. Denk bijvoorbeeld aan het coachen van lio s en nieuwe docenten, het leren van en met elkaar in teamverband, of het deelnemen aan cursussen en studiedagen. CNA ondersteunt scholen bij het vormgeven van personeels- en teamontwikkeling en helpt scholen om lerende organisaties te zijn. Coach in het onderwijs Post-HBO registeropleiding Eenjarige post-hbo opleiding voor docenten die personeelsleden in de school begeleiden en zich willen ontwikkelen tot geregistreerd coach in het onderwijs (LVSC/Stir). Tijdens de opleiding raken deelnemers vertrouwd met de competenties om te functioneren als integrale coach in de schoolorganisatie. U leert coach- en voortgangsgesprekken te voeren, een collegiale consultatie te organiseren en intercollegiaal lesbezoek te organiseren. Per bijeenkomst wordt een casus, een eigen werkervaring van een van de deelnemers, besproken. Daarnaast krijgt u bij de verplichte literatuur verwerkingsopdrachten. Tijdens de opleiding is er drie keer een collegiale consultatie. In kleine groepjes van maximaal vier personen werken de deelnemers dan aan hun persoonlijke leervragen en doelen uit hun opgestelde Persoonlijk Ontwikkelings Plan. De opleiding wordt afgesloten met een eindwerkstuk. NB: voor opgeleide supervisoren is er een verkorte vierdaagse training tot gecertificeerd coach. Informeert u gerust naar de mogelijkheden. Wanneer: 18 bijeenkomsten op dinsdagmiddag of donderdagmiddag Waar: Centrum voor Nascholing Amsterdam of in company Contactpersoon: Mieke de Leeuw, mdeleeuw@cna.uva.nl Een deelnemer over de Coachopleiding: In de opleiding is veel ruimte voor leren van elkaar. Het belangrijkste dat ik heb geleerd zijn gesprekstechnieken. Ik heb nu een uitgebreider repertoire om door te vragen en echt tot de kern te komen. Ik coach inmiddels zes collega s en probeer daarbij steeds de gesprekscyclus toe te passen. Supervisor in het onderwijs Post-HBO registeropleiding Supervisie past in het streven van scholen om hun beleid op het gebied van personeelsontwikkeling te professionaliseren. De supervisor beweegt zich op het snijvlak van scholing en begeleiding. Supervisie is gericht op integratie van kennis in het concrete, actuele handelen. De tweejarige opleiding bestaat uit verschillende modules. In het eerste jaar leer je de grondbeginselen van de methodiek supervisie. In het tweede jaar ontwikkelt u het methodisch handelen en is er veel tijd voor de context waarin supervisie binnen het onderwijsveld wordt gebruikt. Onderdeel van de opleiding zijn twee leersupervisies. Dat houdt in dat u supervisie ontvangt over de supervisie die u geeft. Daarnaast schrijft u drie werkstukken en een eindwerkstuk. Na afronding ontvangt u het post-hbo registerdiploma Supervisor in het onderwijs en kunt u zich inschrijven in het register van de Landelijke Vereniging voor Supervisie en Coaching (LVSC). NB: voor opgeleide coaches is er een verkorte eenjarige opleiding tot gecertificeerd supervisor. Deze start in september. Wanneer: 11 plenaire bijeenkomsten en 6 intervisie bijeenkomsten op woensdagen Waar: Centrum voor Nascholing Amsterdam of in company Contactpersoon: Adrie Beljaars, abeljaars@cna.uva.nl 20 21

13 3. Personeelsontwikkeling, coaching en supervisie Nascholing MBO Voortgezet Onderwijs Video Interactie Begeleiding Masterclass Masterclasses voor coaches en supervisoren Individuele coaching Assessment Zij-instroom in beroep (ZIB) Deze Masterclass van vijf dagdelen is bedoeld voor professionele begeleiders in het onderwijs die zich willen verdiepen in de methodiek van video interactie begeleiding. U maakt kennis met een vorm van coaching waarbij u gebruik leert maken van zelf gemaakte videobeelden in de onderwijspraktijk. Uw begeleidingsvaardigheden leert u op een specifieke manier te hanteren. Tijdens de bijeenkomsten bespreken we de uitgangspunten, theorie en praktijk van video interactie. U legt steeds de verbinding met uw ervaring als coach/supervisor in het onderwijs. De zelfgemaakte video-opnamen uit uw onderwijspraktijk dienen als oefenmateriaal voor het bekijken en analyseren van de beelden, het ontwikkelen van leervragen en het voeren van een activerend feedbackgesprek. De masterclass wordt twee keer per jaar aangeboden in Amsterdam, maar kan ook incompany plaatsvinden. Wanneer: vijf dagdelen, start in september of januari Waar: Centrum voor Nascholing Amsterdam of incompany Contactpersoon: Adrie Beljaars, abeljaars@cna.uva.nl Info een aanmelden: Voor coaches en supervisoren die hun handelingsrepertoire willen uitbreiden of zich willen verdiepen in een bepaald thema, biedt CNA de volgende masterclasses: Video Interactie Begeleiding Teamontwikkeling faciliteren TWAO talentenspel Leren door regisseren Dramawerkvormen Info een aanmelden: Mieke de Leeuw: trainer/adviseur: De kwaliteit van het onderwijs is gebaat bij blijvende professionalisering van onderwijspersoneel. Dit vraagt om professionele begeleiding op de werkplek die het leren van ervaringen stimuleert. De trainers en adviseurs van CNA kunnen verschillende rollen vervullen, zoals die van coach, supervisor, loopbaanbegeleider, trainer, opleider of onderzoeker. Wilt u eens kritisch reflecteren op uw werk als docent of leidinggevende? Zicht krijgen op uw talenten en hoe u deze kunt verbinden met de doelen van de schoolorganisatie? Informeer dan eens naar de mogelijkheden voor een individueel professionaliseringstraject. Coaching Supervisie Collegiale consultatie Loopbaanbegeleiding Timemanagement Re-integratiebegeleiding Meer informatie: Mieke de Leeuw, mdeleeuw@cna.uva.nl Docenten die vanuit een andere sector instromen in het voortgezet onderwijs en als onbevoegd docent werkzaam zijn kunnen een Zij-instroom in Beroep Assessment doen. In dit assessment wordt vastgesteld of zij geschikt zijn om direct voor te klas te staan en binnen twee jaar een onderwijsbevoegdheid te behalen. Op basis van een portfolio wordt het assessment afgenomen. Twee assessoren bezoeken de docent op de werkplek. Na een voorgesprek observeren zij een les en houden vervolgens een reflectiegesprek, gevolgd door een criteriumgericht interview op basis van het portfolio. Het assessment duurt circa een dagdeel. Op basis van het assessment volgt een persoonlijk advies met betrekking tot het verder ontwikkelingen van docentcompetenties. Aan de hand van dit advies maakt de docent een plan met daarin concrete leerdoelen om de competenties die nog aandacht behoeven verder te ontwikkelen. NB: de school kan hiervoor een subsidie aanvragen bij DUO-IB-groep, regeling Zij-instroom in Beroep. Meer informatie: Jacqueline Brobbel, jbrobbel@cna.uva.nl 22 23

14 4. Leiderschapsacademie In de complexe werkelijkheid van het onderwijs is de behoefte aan integraal leiderschap groot. De Leiderschapsacademie van CNA biedt hoogwaardige opleidingen voor beginnende en ervaren schoolleiders en leidinggevenden. De opleidingen onderscheiden zich door de onderzoeksmatige aanpak, het leren in een professionele leergemeenschap en focus op duurzame schoolontwikkeling. Oriëntatie op Leiderschap Korte leergang Docenten met leiderschapsambitie kunnen in vijf bijeenkomsten van een dagdeel en een tweedaagse ontdekken wat leiderschap in het onderwijs inhoudt en of ze zich in die richting verder willen ontwikkelen. Wat is leidinggeven? Kan ik het? Wil ik het? Door onderzoek op de eigen school, literatuurstudie en inspirerende opdrachten en werkvormen krijg u een nieuwe kijk op de schoolorganisatie en uw eigen ambities en mogelijkheden. Een mogelijk vervolg van dit professionaliseringstraject is de opleiding Integraal Leiderschap I. Wanneer: 5 bijeenkomsten op woensdagmiddag Waar: Centrum voor Nascholing Amsterdam of in company Contactpersoon: Henk Westerveld, hwesterveld@cna.uva.nl Info en aanmelden: Integraal Leiderschap I Eenjarige opleiding voor startende leidinggevenden Beginnende directeuren, adjuncten, teamleiders en docenten die projecten leiden kunnen in dit eenjarige traject werken aan leiderschapsontwikkeling in relatie tot schoolontwikkeling. In de opleiding werkt u aan de ontwikkeling van persoonlijk leiderschap (reflectie, communicatieve vaardigheden), en wordt veel aandacht besteed aan het ambachtelijke deel van het schoolleiderschap: het sturen in de domeinen schoolorganisatie, onderwijsorganisatie, personeel, facilitair en cultuur. De opleiding Integraal Leiderschap I wordt afgesloten met het certificaat Startbekwaam Schoolleider. Deelnemers kunnen doorstromen naar Integraal Leiderschap II of de Master in Educational Leadership. Wanneer: 18 bijeenkomsten, start september 2013 Waar: Amsterdam, Heemskerk, Delft Contactpersoon: Henk Westerveld, hwesterveld@cna.uva.nl Info en aanmelden: Een deelnemer over de oriëntatiecursus: De cursus was erg inspirerend, omdat het echt ging om de visie op onderwijs. De docent maakte echt was los bij de groep. Daardoor lag de focus niet op wat er allemaal niet goed gaat in het onderwijs, maar op ideeën voor de toekomst. Integraal Leiderschap II Eenjarige opleiding voor ervaren leidinggevenden Eenjarige opleiding voor ervaren leidinggevenden, die aansluit op Integraal Leiderschap I. De deelnemers hebben een leidinggevende rol met passende bevoegdheden en verantwoordelijkheden. U ontwikkelt uw leiderschap door leiding te geven aan schoolontwikkeling. In de opleiding wordt het ambachtelijke deel van het schoolleiderschap naar een hoger niveau gebracht: het sturen in de domeinen schoolorganisatie, onderwijsorganisatie, personeel, facilitair en cultuur. De opleiding wordt afgerond met het certificaat Schoolleider op gevorderd niveau. Wie speciale modulen op het gebied van onderzoeksvaardigheden volgt, kan na het behalen van het certificaat instromen in de Master in Educational Leadership. Wanneer: 18 bijeenkomsten, start september 2013 Waar: Amsterdam, Heemskerk, Delft Contactpersoon: Henk Westerveld, hwesterveld@cna.uva.nl Info en aanmelden:

15 4. Leiderschapsacademie Master in Educational Leadership Masteropleiding voor ervaren schoolleiders Passend onderwijs visie op leerlingenzorg Onderzoek in de school Visie op organisatiestructuur uw organogram doorgelicht Masterclass In de complexe werkelijkheid van het huidige onderwijs is grote behoefte aan excellent leiderschap. De schoolleider op masterniveau maakt optimaal gebruik van kennis en inzichten, ontwikkelt eigen praktijktheorie, en werkt aan duurzame schoolontwikkeling. De NVAO-geaccrediteerde masteropleiding is bedoeld voor schoolleiders die in staat zijn vanuit helikopterview naar het onderwijs en hun rol daarin te kijken. In de opleiding breidt de schoolleider zijn repertoire uit met de competentie Onderzoeksmatig Leidinggeven. Deze competentie verwerft hij door het ontwerpen, uitvoeren en evalueren van een praktijkonderzoek in de eigen onderwijspraktijk. De schoolleider onderzoekt en analyseert sturingsvragen in de domeinen: schoolorganisatie, onderwijsorganisatie, personeel, facilitair en cultuur. De afgestudeerde Master in Educational Leadership (NVAO-erkend) kan leiding geven aan verbetering van leerprocessen op alle niveaus van de organisatie. Wanneer: tweejarige opleiding, start september 2013 Waar: Centrum voor Nascholing Amsterdam of in company Contactpersoon: Henk Westerveld, Info en aanmelden: > Lees ook het interview met deelnemer John van Kempen op pagina 5. Passend Onderwijs heeft de weg ingezet naar het beantwoorden van ingewikkelde onderwijsvragen. Hoe gaan we er in de school mee om? Wat betekent het voor de docent en de klas? In de training Passend Onderwijs sluiten we nauwgezet aan bij de alledaagse praktijk van uw school. We gaan nader in op de invulling van de basiszorg, breedtezorg en dieptezorg. Het resultaat is een reëel zorgprofiel en een werkbaar onderwijsproces. De school maakt in samenspraak eigen beleid voor Passend Onderwijs. Deelnemers krijgen inzicht in Passend Onderwijs, kunnen de regie nemen in de ontwikkeling van Passend Onderwijs op school, en kunnen op grond van hun eigen context bepalen wat er nodig is om Passend Onderwijs op school vorm te geven, de kwaliteit op school verder te ontwikkelen, en het team te betrekken bij duurzame kwaliteitsontwikkeling. De training heeft het primaire proces als startpunt en duurzame kwaliteitsverbetering als uitgangspunt. Het handelen van de docent staat centraal. Meer informatie: Jolanda Jenniskens, Henk Westerveld, opleider: Leidinggevenden staan voor grote uitdagingen. In onze opleidingen vindt u collega s om van en met elkaar te leren, gevoed door de nieuwste kennis en inzichten, begeleid door ervaren en bevlogen opleiders. Men spreekt vaak over de kloof tussen onderzoek en praktijk. Om die kloof te dichten is CNA van mening dat onderzoek meer zou moeten plaatsvinden in de school zelf. CNA kan u helpen om vraagstukken in uw school op een onderzoeksmatige wijze te bekijken en aan te pakken. Onze onderzoekers begeleiden docenten en leidinggevenden bij het zelf uitvoeren van onderzoek. Zij volgen daarbij de cyclus voor praktijkgericht onderzoek: onderwerpkeuze, probleemstelling, vraagstelling, data-analyse, interpretatie en conclusies en presentatie. Door deze onderzoeksmatige aanpak vinden onderwijsinnovaties meer evidence-based plaats, waardoor ze bijdragen aan duurzame kwaliteitsverbetering van het onderwijs. Onderzoek in de school is immers geen einddoel, maar een middel om blijvend te innoveren. Meer informatie: Henk Westerveld, hwesterveld@cna.uva.nl Ontwikkeling (kern)teamorganisatie Masterclass Voorwaarde voor het succes van een teamorganisatie is een goed doordacht ontwerp. CNA wil u graag helpen bij het doordenken van een nieuwe organisatiestructuur. U kunt ons ook gebruiken als klankbord om uw ontwerp te bespreken en te onderzoeken of om de bestaande teamstructuur op zijn effectiviteit door te lichten. Wij hebben ruime ervaring en expertise in huis voor zowel de ontwerpfase, als voor de professionalisering van teamleiders en teams. Meer informatie: Ben van der Hilst, bvanderhilst@cna.uva.nl Een goed organogram geeft sturingskracht in een organisatie. De vragen die hiermee samenhangen, bijvoorbeeld wie heeft welke verantwoordelijkheden en bevoegdheden, hoeveel managementlagen zijn noodzakelijk e.d. worden graag door CNA met u doorgelicht, zodat dit een aanzet kan vormen voor een (krachtige) verbetering van de sturingskracht in uw organisatie. Meer informatie: Ben van der Hilst, bvanderhilst@cna.uva.nl Visie op lerende organisatie Masterclass De meeste onderwijsorganisaties schrijven ergens in hun plannen dat zij op weg zijn naar een lerende organisatie, maar die zin wordt zelden gevolgd door een concreet invoeringsplan. Te vaak nog vindt het formele leren plaats op individueel niveau. CNA pleit voor een koppeling van individueel leren aan teamleren en organisatieleren. Aan de hand van de leercirkel voor professionele leergemeenschappen kan het leren in uw organisatie in kaart worden gebracht. Meer informatie: Ben van der Hilst, bvanderhilst@cna.uva.nl 26 27

16 Totaaloverzicht opleidingen, trainingen en maatwerk Type scholing Pagina Didactiek en onderwijskwaliteit Master Professioneel Meesterschap Masteropleiding 7 Master Academisch Meesterschap Masteropleiding 8 Leergang Het Puberbrein Leergang/maatwerk 9 Leergang Begeleiden in de klas Leergang/maatwerk 9 Differentiëren door Dialogic teaching: het Camtalk project Leergang/maatwerk 10 Educatieve netwerken 10 Onderzoek je eigen lespraktijk 11 Opbrengstgericht werken 11 Klassenmanagement en differentiëren 11 Leiderschapsacademie Oriëntatie op Leiderschap Leergang 25 Integraal Leiderschap I Opleiding 25 Integraal Leiderschap II Opleiding 25 Master in Educational Leadership Masteropleiding 26 Passend onderwijs visie op leerlingenzorg 26 Onderzoek in de school 27 Ontwikkeling kernteamorganisatie 27 Visie op organisatiestructuur 27 Visie op lerende organisatie 27 Leerlingbegeleiding, zorg en veiligheid Pedagogisch en Opbrengstgericht Begeleiden Post-HBO opleiding 13 Zorgcoördinator Post-HBO opleiding 14 Veiligheidscoördinator Opleiding 15 Pedagogische conciërge Opleiding 15 Training Decaan en LOB Introductietraining 16 Training Vertrouwenspersoon Introductietraining 16 Training Zorgcoördinator Introductietraining 17 Training Faalangstreductiebegeleider Introductietraining 17 Effectief oplossen van motivatieproblemen 18 Omgaan met speciale leerlingen 18 Meer halen uit hoogbegaafdheid en excellentie 19 Ouderbetrokkenheid 19 Personeelsontwikkeling, coaching en supervisie Coach in het onderwijs Post-HBO opleiding 21 Doorlopende leerlijnen vmbo-mbo Post-HBO opleiding 21 Video Interactie Begeleiding Masterclass 22 Masterclasses voor coaches en supervisoren Masterclass 22 Individuele coaching 23 Assessment Zij-instroom in Beroep (ZIB) 23 Lerarenbeurs voor scholing De lerarenbeurs - een initiatief van het ministerie van OCW - is vanaf april 2013 aan te vragen voor de masteropleiding Professioneel Meesterschap en de Master in Educational Leadership. Kijk voor actuele informatie op Colofon: Uitgave: Centrum voor Nascholing, januari 2013 Productie en redactie: Noortje Bakker, afdeling Communicatie Foto s: Carel Richel, Shutterstock, De Beeldredaktie Vormgeving: Hans Langstraat, Ph-ontwerp Druk: Graficiënt Printmedia, Almere Oplage: 2000 Deze brochure is gedrukt op papier met het FSC-keurmerk Centrum voor Nascholing Wijzigingen voorbehouden. Kijk voor actuele informatie op

17 Centrum voor Nascholing Postbus CA Amsterdam Bezoekadres Hogeschool van Amsterdam Theo Thijssenhuis Wibautstraat GM Amsterdam Tel