Student. Fieke van Klaren. Adres. Telefoonnummer. Studentnummer Scriptiebegeleider. Ligia Hera. Naam.

Transcriptie

1

2 Student Naam Adres Fieke van Klaren Telefoonnummer Studentnummer Scriptiebegeleider Naam Ligia Hera Tweede lezer Naam Jan Piscaer Opleiding Naam Bachelor of Fashion Technology Fashion & Management Amsterdam Fashion Institute Hogeschool van Amsterdam Adres Mauritskade CG Amsterdam Telefoonnummer Datum 28 mei 2014

3 SCRIPTIE

4 SAMENVATTING

5 Recyclen is een grote trend in de modewereld. Sinds 2013 lanceren steeds meer commerciële modebedrijven collecties met gerecyclede kledingstukken. Daarnaast wordt kleding gerecycled door goede doelen organisaties en commerciële inzamelaars. Ondanks allerlei verschillende manieren om kleding te recyclen, gebeurt dat nog lang niet altijd. Uit cijfers blijkt dat nog heel veel kleding wordt weggegooid. Het doel in van dit onderzoek is inzicht krijgen in het huidige gedrag van Nederlandse consumenten omtrent het recyclen van kleding. De doelstelling van dit onderzoek is het opstellen van maatregelen voor alle stakeholders, om dit gedrag te kunnen sturen. De maatregelen moeten ervoor zorgen dat meer kleding wordt gerecycled en minder kleding bij het restafval beland. Om het gedrag van de Nederlandse consumenten in kaart te brengen is online een enquête verspreid. Door literatuuronderzoek en het afnemen van interviews zijn alle stakeholders in kaart gebracht. De rollen van de stakeholders zijn geanalyseerd en vergeleken in een vergelijkingstabel. De Nederlandse recyclemarkt is groot en complex. Er zijn veel verschillende stakeholders, namelijk de overheden, commerciële modebedrijven, goede doelen organisaties en commerciële inzamelaars. Al deze stakeholders hebben verschillende belangen die spelen omtrent het inzamelen en recyclen van kleding. Sinds kort zijn er samenwerkingen waarbij krachten worden gebundeld om meer kleding gescheiden in te zamelen. Er zijn drie factoren die bepalend zijn voor het gedrag van de Nederlandse consumenten. De eerste factor is gemak. Kledingcontainers worden hierdoor het meeste gebruikt om kleding te recyclen. De tweede factor is maatschappelijke verantwoordelijkheid. Consumenten vinden het zonde om kleding weg te gooien wanneer iemand anders het nog kan gebruiken. Daarnaast is recyclen beter voor het milieu. De derde factor is kennis. Veel consumenten vinden het recyclen van kleding een belangrijke kwestie, maar weten hier weinig over. Hierdoor beland veel kleding in de afvalbak. SAMENVATTING 5

6 Dit gedrag kan door stakeholders gestuurd worden, maar daar zijn wel maatregelen voor nodig. Consumenten moeten eerst bewust worden van hun huidige gedrag, om vervolgens te kunnen veranderen. De maatregelen zullen hiervoor zorgen en de consumenten informeren, stimuleren en activeren meer kleding te recyclen. Maatregelen om gedrag te sturen: 1. Interactieve-website 2. Samenwerking gemeenten en inzamelaar 3. Landelijke actie 6 SAMENVATTING

7

8 8 HOOFDSTUK VOORWOORD

9 Met trots presenteer ik mijn afstudeerrapport. Het was een hele uitdaging, waarbij ik veel heb geleerd. Graag wil ik een aantal personen bedanken voor hun bijdrage aan mijn afstudeeronderzoek. Als eerste wil ik mijn coach Ligia Hera bedanken. Met name in het begin was ik zoekende naar de opzet van mijn onderzoek. Ligia heeft mij daar enorm mee geholpen en was altijd positief. Daarnaast wil ik Samantha Vink bedanken voor haar hulp. Zonder haar kennis van SPSS had ik de gegevens van mijn enquêtes niet kunnen verwerken. Tevens wil ik alle personen, die hebben meegewerkt aan dit onderzoek bedanken, voor hun tijd en informatie. Het aantal respondenten was boven verwachting en de interviews waren enorm waardevol. Als laatst wil ik mijn familie en vrienden bedanken. Zij hebben mij altijd gesteund en gestimuleerd. Fieke van Klaren Westbroek, mei 2014 VOORWOORD 9

10 10 HOOFDSTUK INHOUD

11 Samenvatting 5 Voorwoord 9 Hoofdstuk 1. Inleiding Aanleiding Doelstelling Centrale onderzoeksvraag Deelvragen Relevantie van het onderzoek Structuur 17 Hoofdstuk 2. Methodologie Kwalitatief & Kwantitatief onderzoek Methoden Literatuuronderzoek Interview Multiple- Casestudy Enquête 24 Hoofdstuk 3. Wat is recyclen? Begrip Methoden Voor- en Nadelen Milieu Werkgelegenheid Humanitaire hulp Schema 30 INHOUD 11

12 3.4 Recyclen in Nederland Online Offline Kringloop- en tweedehands winkels Goede doelen organisaties Commerciële inzamelaars Commerciële modebedrijven 33 Hoofdstuk 4. Goede doelen organisaties & Commerciële modebedrijven Goede doelen organisaties Hoe wordt kleding ingezameld? Hoe wordt kleding gerecycled? Waarom recyclen goede doelen organisaties? Hoe communiceren goede doelen organisaties? Hoe wordt kleding inleveren gestimuleerd? Commerciële modebedrijven Hoe wordt kleding ingezameld? Hoe wordt kleding gerecycled? Waarom recyclen commerciële modebedrijven? Hoe communiceren commerciële modebedrijven? Hoe wordt kleding inleveren gestimuleerd? 41 Hoofdstuk 5. Gedrag Nederlandse consumenten Goede doelen Kledingwinkels Opsturen Doorgeven aan vrienden en familie Ruilmarkten & Ruilparty s Verkopen In de kast laten hangen De afvalbak Zelf recyclen Beweegredenen INHOUD

13 Hoofdstuk 6. Nationaal beleid Afval Europese Unie Wet- en regelgeving Beleid Campagne Nederland Wet- en regelgeving Beleid Green Deal Van Afval Naar Grondstof Provincies & Gemeenten Toekomst perspectief 57 Hoofdstuk 7. Informatie & Maatregelen Informeren is noodzaak Informatie, kennis en bewustwording Samenwerking Eén gemeenschappelijke boodschap Maatregelen Maatregel Maatregel Maatregel 3 64 Hoofdstuk 8. Conclusie 67 Hoofdstuk 9. Suggesties voor verder onderzoek 71 Hoofdstuk 10. Bronnen 73 Bijlagen 79 INHOUD 13

14 14 HOOFDSTUK HOOFDSTUK 1

15 Inleiding In het eerste hoofdstuk wordt de aanleiding voor het onderzoek beschreven met de bijbehorende centrale onderzoeksvraag en deelvragen. 1.1 Aanleiding Recyclen is een grote trend in de modewereld. Sinds 2013 lanceren steeds meer commerciële modebedrijven collecties met gerecyclede kledingstukken. Oude kleding wordt afgebroken tot vezelniveau en deze vezels worden weer in nieuwe kledingstukken verwerkt. H&M, Scotch & Soda, Kuyichi en WE Fashion doen er allemaal aan mee. In de winkels kunnen klanten oude kleding inleveren en als bedankje ontvangen ze korting op de nieuwe aankopen. Goede doelen organisaties recyclen al vanaf 1900 kleding. Wie kent ze niet, de kledingcontainers en huis-aan-huis inzamelacties. Veel van de ingezamelde kleding gaat naar derde wereld landen. Het wordt hier vaak niet gratis weggegeven, maar verkocht. De vraag naar goedkope tweedehands kleding is er groot. De opbrengst van tweedehands kleding is de laatste jaren gestegen en daarmee ook het aantal spelers op de kleding inzamel en recycle markt. Hierdoor wordt de markt steeds competitiever en zijn er meer manieren voor consumenten om oude kleding een tweede leven te geven. Ondanks allerlei verschillende manieren om kleding te recyclen, gebeurt het nog lang niet altijd. Uit cijfers blijkt dat er nog steeds heel veel kleding wordt weggegooid. Gemiddeld 2/3 van alle kleding (Eureco, 2010). Hoe komt dat toch? Wat mij bezig houd door dit gegeven, is het gedrag van de Nederlandse consumenten. Wat doen ze met hun oude kleding en waarom? In de kast laten hangen, weggooien, verkopen, weggeven of recyclen? Waarom maken ze de keuze die ze maken? HOOFDSTUK 1 15

16 Wordt kleding ingeleverd voor de korting bij de nieuwe aankopen? Gaat het om het steunen van goede doelen? Of omdat het beter is voor het milieu? Het kan allemaal. 1.2 Doelstelling Het doel in van dit onderzoek is inzicht krijgen in het huidige gedrag van Nederlandse consumenten omtrent het recyclen van kleding. De doelstelling van dit onderzoek is het opstellen van maatregelen voor alle stakeholders, om dit gedrag te kunnen sturen. De maatregelen moeten ervoor zorgen dat meer kleding wordt gerecycled en minder kleding bij het restafval beland. 1.3 Centrale onderzoeksvraag De bovenstaande doelstelling heeft geleid tot de centrale onderzoeksvraag: Wat is het gedrag van de Nederlandse consumenten omtrent het recyclen van kleding en hoe kan dit gedrag door stakeholders* gestuurd worden? *Definitie Stakeholders: Een belanghebbende of stakeholder is een persoon of organisatie die invloed ondervindt (positief of negatief) of zelf invloed kan uitoefenen op een specifieke organisatie, een overheidsbesluit, een nieuw product of een project (Wikipedia, n.d.). Voor mijn onderzoek refereer ik naar alle belanghebbenden omtrent het recyclen van kleding, dit zijn commerciële modebedrijven, goede doelen organisaties, commerciële inzamellaars en overheden. 1.4 Deelvragen Om antwoord op mijn centrale onderzoeksvraag te kunnen geven, heb ik eerst de volgende deelvragen moeten beantwoorden. Deelvraag 1. Wat is recyclen? Deelvraag 2. Hoe en waarom recyclen goede doelen organisaties en commerciële modebedrijven kleding? 16 HOOFDSTUK 1

17 Deelvraag 3. Wat is de huidige situatie betreffende de keuzes die de Nederlandse consumenten maken omtrent het recyclen van kleding? Deelvraag 4. Is er op nationaal niveau sprake van een beleid omtrent het recyclen van kleding? Deelvraag 5. Wat moet er gedaan worden, en door wie, zodat er meer informatie beschikbaar is voor de Nederlandse consumenten omtrent het recyclen van kleding? 1.5 Relevantie van het onderzoek Het recyclen van kleding is een maatschappelijke kwestie, het is in ieders belang dat de impact van kleding op het milieu zo klein mogelijk is. Naast de maatschappelijke relevantie is er ook nog een commerciële relevantie, want met oude kleding wordt geld verdient. Hierdoor hebben zowel de Nederlandse consumenten als alle Nederlandse stakeholders baat bij mijn onderzoek en bevindingen. 1.6 Structuur Dit onderzoeksrapport heeft een bepaalde structuur, de opbouw hiervan zal ik ter verduidelijking toelichten. In hoofdstuk 1 is de aanleiding en doelstelling van dit onderzoek beschreven met de bijbehorende centrale onderzoeksvraag en deelvragen. In hoofdstuk 2 is de methodologie voor dit onderzoek uitgelegd. Zo wordt duidelijk hoe het onderzoek is uitgevoerd. In hoofdstuk 3 is de eerste deelvraag behandeld. Het is essentieel voor het begin van het onderzoek om duidelijk in kaart te brengen wat recyclen is en hoe dat in Nederland kan. HOOFDSTUK 1 17

18 In hoofdstuk 4 is de tweede deelvraag behandeld. Goede doelen organisaties en commerciële modebedrijven die kleding recyclen staan centraal. Er wordt ingegaan op de manier waarop zij recyclen en waarom ze dat zo doen. In hoofdstuk 5 is de derde deelvraag behandeld. Er is ingegaan op de huidige keuzes die Nederlandse consumenten maken omtrent het recyclen van kleding. Hierbij is het belangrijk om inzicht te krijgen in wat ze doen en waarom bepaalde keuzes gemaakt worden. In hoofdstuk 6 is de vierde deelvraag behandeld. Er is gekeken naar het huidige beleid omtrent het recyclen van kleding in Nederland en Europa. In hoofdstuk 7 is deelvraag vijf behandeld. Informatie en maatregelen spelen hierin een belangrijke rol. Welke informatie is belangrijk, welke stakeholders zijn verantwoordelijk voor het informeren van consumenten en hoe komt de beschikbare informatie bij de consumenten terecht? Vervolgens zijn er maatregelen opgesteld. In hoofdstuk 8 is de conclusie van mijn onderzoek beschreven met het antwoord op de centrale onderzoeksvraag. In hoofdstuk 9 komen suggesties voor verder onderzoek aan bod. In hoofdstuk 10 staan de geraadpleegde bronnen vermeld. 18 HOOFDSTUK 1

19 HOOFDSTUK 1 19

20 20 HOOFDSTUK HOOFDSTUK 2

21 Methodologie In dit hoofdstuk wordt de werkwijze van mijn onderzoek omschreven. Het hoofdstuk geeft zicht op de methoden die tijdens het onderzoek zijn toegepast. 2.1 Kwalitatief & Kwantitatief onderzoek De centrale onderzoeksvraag heeft geleid tot de combinatie van kwalitatief en kwantitatief onderzoek. Dit komt omdat er zowel kwalitatieve als kwantitatieve methoden zijn toegepast, om de centrale onderzoeksvraag te beantwoorden. Kwalitatief onderzoek is gericht op het verkrijgen van diepgaande informatie over wat er leeft onder een bepaalde doelgroep en waarom (Right Marketonderzoek, n.d.). Deze vorm heeft als voordeel de mogelijkheid door te vragen en geeft daarom snel een beeld wat er leeft onder de onderzoeksgroep. Een nadeel is dat de resultaten niet statistisch representatief zijn, maar alleen een indicatie geven van wat er leeft onder de doelgroep. (Right Marketonderzoek, n.d.). Kwantitatief onderzoek biedt cijfermatig inzicht en geeft veelal antwoorden op vragen die in termen van hoeveelheid kunnen worden uitgedrukt (Right Marketonderzoek, n.d.). 2.2 Methoden Er bestaan heel wat methodes om onderzoek te doen. De onderzoekmethodes die ik tijdens mijn onderzoek heb gebruikt worden in deze paragraaf verder toegelicht HOOFDSTUK 2 21

22 In het onderstaande schema heb ik schematisch weergegeven hoe iedere deelvraag beantwoord wordt. Het laat zien welke methode per deelvraag is gebruikt. Vraag Onderzoek Methode Deelvraag 1 Kwalitatief Literatuuronderzoek / Interview Deelvraag 2 Kwalitatief Multiple-Casestudy / Interview Deelvraag 3 Kwalitatief & Kwantitatief Enquête Deelvraag 4 Kwalitatief Literatuuronderzoek Deelvraag 5 Kwalitatief & Kwantitatief Interview / Enquête Literatuuronderzoek Ik ben mijn onderzoek gestart met literatuuronderzoek. Hiervoor heb ik in boeken, kranten, vakbladen en op internet onderzoek gedaan. Alle gebruikte bronnen zijn te vinden in de bronnenlijst in hoofdstuk 10. Voor mijn literatuuronderzoek heb ik de meest accurate en betrouwbare bronnen gebruikt. Het recyclen van kleding is geen nieuw onderwerp, maar wel veelomvattend door de vele betrokken partijen. Er zijn daarom allerlei rapporten en publicaties van onderzoeken te vinden Interview Een interview is een doelgericht gesprek tussen twee of meer personen (Kahn en Cannel, 1957). Met behulp van interviews kunnen valide en betrouwbare gegevens verzameld worden (Saunders et al., 2011). Ik heb semi- gestructureerde interviews gekozen als onderzoeksmethode. Zo kon tijdens het interview ingespeeld worden op de antwoorden van de geïnterviewde en konden gevoelige onderwerpen worden aangesneden. Bij elk interview heb ik gebruik gemaakt van een lijst met vragen en onderwerpen die behandeld moesten worden. Zo konden gestructureerde gedeeltes vergeleken worden zonder dat de eigen inbreng van de geïnterviewde wordt belemmerd. 22 HOOFDSTUK 2

23 Voor dit onderzoek heb ik verschillende professionals geïnterviewd. Er zijn bij 3 stakeholders interviews afgenomen, namelijk goede doelen organisaties, commerciële modebedrijven en overheden. De stakeholders heb ik uitgekozen vanwege de rol omtrent het recyclen van kleding. Daarnaast heb ik ook een docent van AMFI geïnterviewd, vanwege zijn kennis op het gebied van textiel en technologie. Goede doelen organisaties: Marc Vooges (Directeur) van Humana en Eefje van Boxtel (Marketing & Communicatie) van Sam s Kledingactie zijn beide op het hoofdkantoor geïnterviewd. KICI en ReShare waren helaas niet bereid voor een interview. Commerciële modebedrijven: Willemijn Burnaby Lautier (Marketing) van WE Fashion heeft via de mail een vragenlijst ingevuld. Kuyichi, Scotch&Soda en H&M hebben laten weten geen tijd vrij te kunnen maken voor een interview. Overheden: Mevrouw Hollebeek (Beleidsmedewerker beheer openbare ruimte) van gemeente De Bilt is telefonisch geïnterviewd over het beleid omtrent het inzamelen van kleding. AMFI docent: Chris Koeleman is docent Quality Control op het AMFI. Hij is nauw verbonden met het bedrijfsleven via zijn eigen bedrijf en is op de hoogte van de laatste ontwikkelingen op het gebied van productie en inkoop van kleding. De interviewvragen hebben betrekking op meerdere deelvragen. De uitwerkingen van de interviews zijn te vinden in bijlage 1. HOOFDSTUK 2 23

24 2.2.3 Multiple- Casestudy Een multiple-casestudy wordt gebruikt om te bepalen of resultaten voorkomen in meerdere cases, en daardoor gegeneraliseerd kunnen worden (Saunders et al., 2011). Bij een multiple-casestudy kan gebruik worden gemaakt van verschillende soorten bewijzen. Voorbeelden die ik heb gebruikt zijn interviews, jaarverslagen, social media en eigen ervaringen. Helaas waren niet alle goede doelen organisaties en commerciële modebedrijven bereikbaar voor een interview. Hierdoor kan het zijn dat informatie ontbreekt dat tijdens interviews naar voren had kunnen komen. Wel heb ik de websites en jaarverslagen geraadpleegd om primaire informatie te verzamelen. De vergelijkingstabel van goede doelen organisaties is te vinden in bijlage 2. De vergelijkingstabel van commerciële modebedrijven is te vinden in bijlage Enquête Een enquête is een methode waarbij statistische gegevens verzameld worden en wordt het meest gebruikt om wie, wat, waar en hoeveel vragen te beantwoorden. Om het gedrag van Nederlandse consumenten in beeld te brengen heb ik voor deze methode gekozen. Daarnaast heb ik ook waarom vragen gesteld en meningen gemeten om de achterliggende gedachte van keuzes en gedrag te kunnen ontdekken. Hierdoor is mijn online-enquête zowel kwalitatief als kwantitatief. De online-enquête bestaat uit 4 delen. Met deel 1 is gemeten wat consumenten met oude kleding doen en waarom. Hierbij is gebruik gemaakt van stellingen voor de wat vragen. Aan de hand van de Likert schaal (nooit-zelden-soms-vaak-altijd) konden 8 stellingen beantwoord worden. Vervolgens werd na elke stelling gevraagd waarom er nooit-zelden-soms-vaak-altijd was ingevuld bij de stelling. De laatste vraag van deel 1 was een open vraag, om te voorkomen dat een manier van recyclen werd uitgesloten. 24 HOOFDSTUK 2

25 Wanneer respondenten kleding recyclen is deel 2 ingevuld. Hierbij ging het om het meten van kennis en de belangrijkste beweegredenen. Deel 3 bestond uit stellingen en vragen om kennis te meten en meningen in kaart te brengen. In deel 4 werden persoonlijke gegevens ingevuld. De enquête heeft 3 weken online gestaan. Online is de enquête verspreid via verschillende facebook pagina s en via bestanden van studenten, vrienden, familie en kennissen. In totaal hebben 218 respondenten aan de enquête deelgenomen. De enquête is daardoor niet statistisch representatief voor alle consumenten in Nederland. Uit de resultaten is een duidelijk patroon te analyseren, waarbij gebruik is gemaakt van het statistieken programma SPSS. De online-enquête is terug te vinden in bijlage 4. HOOFDSTUK 2 25

26 26 HOOFDSTUK HOOFDSTUK 3

27 Wat is recyclen? Recyclen is niet iets nieuws of onbekends. Toch vinden er op het gebied van kleding en textiel recycling de laatste jaren veel ontwikkelingen plaats. Hierdoor zijn er nu veel verschillende manieren om te recyclen. Maar wat is het recyclen van kleding? Welke methoden worden er gebruikt en zijn hier voor- en of nadelen aan verbonden? In dit hoofdstuk zal ik met deze vragen mijn eerste deelvraag behandelen: Wat is recyclen? 3.1 Begrip Om de juiste definitie van recyclen voor mijn onderzoek te vinden, heb ik verschillende woordenboeken geraadpleegd. De betekenis volgens het Van Dale woordenboek: Recyclen: (grondstoffen) terugwinnen uit afval en opnieuw voor gebruik geschikt maken. De betekenis volgens het Prisma woordenboek: Recyclen: afvalstoffen op zo n manier bewerken dat ze opnieuw gebruikt kunnen worden. In mijn onderzoek heb ik ervoor gekozen om het woord recyclen niet alleen te gebruiken voor alle ongewenste kleding dat afval is geworden, maar ook voor alle kleding dat nog kan worden hergebruikt, voordat het bij het afval terecht komt. Hier is voor gekozen omdat er veel verschillende recycle methoden zijn en er geen één uitgesloten mag worden. Voor dit onderzoek wordt daarom elke vorm om afval van kleding te voorkomen, recyclen genoemd. HOOFDSTUK 3 27

28 3.2 Methoden Hieronder staan 3 methoden die worden toegepast om oude kleding te recyclen. 1. Product hergebruik Een veel voorkomende methode in Nederland om kleding te recyclen, is in de vorm van product hergebruik. Dit houdt in dat een kledingstuk in goede staat, weer als kledingstuk wordt hergebruikt, zonder dat er iets aan is veranderd. 2. Materiaal hergebruik Een methode die steeds vaker wordt gebruikt om kleding te recyclen, is in de vorm van materiaal hergebruik. Dit houdt in dat een kledingstuk word afgebroken door machines, waarmee er aan het einde van dit proces alleen vezels over blijven. Dit proces heet vervezelen. Vervolgens worden met deze vezels nieuwe garens gesponnen, om nieuwe stoffen voor nieuwe kleding en andere producten van te maken. 3. Overig hergebruik Wanneer kleding niet meer opnieuw gedagen kan worden, kan het nog worden hergebruikt als poetslap of dweil. Kleding en ander groot textiel zullen na het verwijderen van de fournituren in lappen worden gesneden, zodat bedrijven deze kunnen hergebruiken. 3.3 Voor- en Nadelen Recyclen heeft veel voordelen, maar welke zijn deze? Of er ook nadelen aan verbonden zijn, beschrijf ik in de volgende paragrafen Milieu De hoeveelheid afval door kleding en de grote vraag naar grondstoffen zijn belastend voor het milieu. 28 HOOFDSTUK 3

29 Afval & Uitstoot Iedereen produceert afval en kleding hoort daar helaas nog steeds bij. Volgens het CBS is in kilo huishoudelijk restafval geproduceerd. Huishoudelijk restafval is niet gescheiden ingezameld huishoudelijk afval (CBS, 2013). Uit het rapport Samenstelling van het huishoudelijk restafval, resultaten sorteeranalyses 2011 (Agentschap NL, 2012) blijkt 4,1% textiel bij het restafval te zitten. Dit houdt in dat in 2011, kilo textiel bij het restafval is beland. Volgens cijfers van het CBS is in kilo textiel ingezameld door verenigingen, scholen en goede doelen organisaties. Dat is ongeveer 1/3 van al het textiel in Nederland. Dit betekent dat ongeveer 2/3 van al het textiel in Nederland uiteindelijk bij het afval beland en wordt verbrand in afvalovens. Verbranding is slecht voor het milieu vanwege de hoge CO2 uitstoot. Tegenwoordig is bijna alle kleding geschikt voor recycling, omdat alle vezels kunnen worden hergebruikt (VHT, n.d.). Verbranding is dus niet meer nodig. Hergebruik van kleding kost minder energie dan nieuwe produceren (Milieu Centraal, n.b.). De uitstoot van broeikasgassen zullen dalen door meer hergebruik en minder afval. Grondstoffen Textiel is een belangrijke en kostbare grondstof waar we in Nederland veel van bezitten. Kenniscentrum Texperium is geopend, zodat de overheid, bedrijven en kennisinstellingen samen kunnen werken aan het onderzoek naar recycling en hoogwaardig hergebruik van textiel (Texperium, n.d.). Door kleding hoogwaardig te recycling zijn er minder nieuwe grondstoffen nodig om nieuwe kleding te maken. De katoenproductie is bijvoorbeeld erg belastend voor het milieu, vanwege de enorme hoeveelheid waterverbruik. Door recycling kan de vraag naar katoen en daarmee de productie, omlaag. Voor kleding worden ook fossiele grondstoffen, zoals aardolie gebruikt om polyamide van te maken. Synthetische stoffen kunnen ook worden gerecycled, waarmee de druk op uitputbare grondstoffen wordt verminderd. HOOFDSTUK 3 29

30 3.3.2 Werkgelegenheid Na het inzamelen van kleding, moet alles worden gesorteerd. Dit werk gebeurt door sorteerbedrijven en sorteercentrums door heel Nederland Humanitaire hulp Goede doelen organisaties die kleding inzamelen en recyclen, doen dit om humanitaire hulp te bieden Schema In het schema hieronder benoem ik de voor- en nadelen van de recycle methoden. Methode Voordelen Nadelen Product hergebruik - Geen nieuwe grondstoffen, energie en chemicaliën nodig - Zorgt voor werkgelegenheid - Hulp voor hulpbehoevenden - Vervoeren van kleding in binnenen buitenland zorgt voor CO2 uitstoot Materiaal hergebruik Overig hergebruik - Minder nieuwe grondstoffen, voor nieuwe hoogwaardige producten - Minder CO2 uitstoot, voor nieuwe hoogwaardige producten - Circulaire economie stimuleren, ontwikkelingen van nieuwe technologieën - Laagwaardig textiel krijgt zo een tweede leven - In de meeste gevallen moeten nieuwe vezels worden toegevoegd om kwaliteit te waarborgen. - Fournituren zijn (nog) niet te recyclen - Textielvezels zijn niet oneindig te recyclen -Downgraden van het product De nadelen van de methoden zijn minimaal vergeleken met de enorme voordelen voor mens, milieu en economie. 30 HOOFDSTUK 3

31 3.4 Recyclen in Nederland Iedereen in Nederland kan kleding recyclen en er zijn veel uiteenlopende manieren om dat te doen. Consumenten kunnen zelf een actieve rol te spelen om kleding een tweede leven te geven, maar ze kunnen er ook voor kiezen kleding gescheiden in te leveren. In de volgende paragrafen beschrijf ik alle recycle mogelijkheden in Nederland Online Het internet is een manier om kleding te verkopen en/of ruilen waar iemand graag vanaf wil, want vraag en aanbod komen hier samen. Alleen kleding in goede staat kan worden aangeboden voor verkoop. Het gaat dus meestal om een miskoop, verkeerde maat of iets dat maar een paar keer gedragen is. Deze vorm van recyclen heet product hergebruik en de verkoper verdient er soms nog geld mee ook. Websites Marktplaats.nl is een advertentiesite die kopers en verkopers samenbrengt. Het is één van de eerste websites die volledig is gericht op rubrieksadvertenties en de populairste op dit gebied (Marktplaats, n.d.). Marktplaats.nl wordt vaak gebruikt om tweedehandskleding te kopen en verkopen. De verkoper plaats een advertentie waar vervolgens op geboden kan worden. Thenextcloset.com is een website volledig gericht op designer kleding. The Next Closet geeft oude designer items een tweede leven. De missie van The Next Closet is om vrouwen te inspireren en aansporen om anders te shoppen; mooie kleding hergebruiken en investeren in kwaliteit (TNC, n.d.). Het systeem is eenvoudig; Creëer een account en na een telefonische intake ontvangt de verkoper thuis een doos. De designer items worden via de doos opgestuurd naar The Next Closet, waar ze het vervolgens stijlen, fotograferen en uploaden in de online-shop. Van elk verkocht item ontvangt de verkoper 60% van de opbrengst. HOOFDSTUK 3 31

32 Social media Facebook is ook een medium om tweedehandskleding te ruilen, kopen en verkopen. Er zijn besloten groepen, waar alleen leden kleding kunnen aanbieden en kopen. De oprichter van de groep moet toestemming geven aan nieuwe leden om bij de groep te komen. Elk lid kan foto s van kleding posten, met maat en prijs, waar vervolgens op gereageerd en geboden kan worden. Via privé berichten handelen de koper en verkoper de verkoop en verzending verder af. Kleding aangeboden / gezocht is hier een voorbeeld van, deze besloten groep bestaat sinds juni 2013 en heeft inmiddels ruim 9000 leden (Facebook, n.d.) Offline Niet alleen via internet kan op eigen initiatief een tweede leven aan een oud of ongewenst kledingstuk worden gegeven. Ruilmarkten & Ruilparty s Door heel Nederland worden er kleding ruilmarken en ruilparty s georganiseerd. Ruilmarkten kunnen overal plaatsvinden. Het ziet eruit als een gewone markt, alleen wordt er niets betaald met geld, maar geruild met kledingstukken. Ruilparty s worden bij mensen thuis georganiseerd. Vrienden en vriendinnen nodigen elkaar thuis uit om kleding uit te wisselen. Zo is een oud en ongewenst kledingstuk voor de een, een nieuw item voor de ander. Rommelmarkten Er kan ook worden gekozen om iets aan de kleding te verdienen door oude items op de rommelmarkt te verkopen. Geen zin om zelf op de rommelmarkt te staan? Dan kan kleding vaak ook aan de organisatie worden gedoneerd. 32 HOOFDSTUK 3

33 3.4.3 Kringloop- en tweedehands winkels Hier kunnen verschillende goederen worden ingeleverd, waaronder kleding. Het zal vervolgens voor een zachte prijs in de winkel worden verkocht Goede doelen organisaties Er zijn verschillende goede doelen organisaties die kleding inzamelen. Deze charitatieve instellingen zetten zich in voor liefdadigheid zonder winstopmerk. De grote organisaties hebben kledingcontainers, waar alle oude kleding welkom is. Daarnaast zijn er nog meer manieren om kleding in te leveren. Wat de organisaties precies met de kleding doen, ga ik in hoofdstuk 4 verder op in Commerciële inzamelaars Er zijn ook verschillende commerciële inzamelaars die kleding inzamelen en recyclen. Via kledingcontainers kan alle oude kleding worden ingeleverd. Kleding wordt vervolgens gesorteerd en draagbare kleding wordt doorverkocht. Niet herdraagbare kleding wordt gerecycled tot grondstof voor nieuwe producten. Commerciële organisaties steunen (bijna) geen goede doelen met de opbrengst Commerciële modebedrijven. Oude kleding kan ook worden ingeleverd bij winkels van commerciële modebedrijven. Wanneer oude kleding word ingeleverd, word er vaak korting gegeven op de nieuwe aankopen. Waarom ze kleding inzamelen en wat ze ermee doen, wordt in hoofdstuk 4 behandeld. HOOFDSTUK 3 33

34 34 HOOFDSTUK HOOFDSTUK 4

35 Goede doelen organisaties & Commerciële modebedrijven In dit hoofdstuk wordt de tweede deelvraag behandeld: Hoe en waarom recyclen goede doelen organisaties en commerciële modebedrijven kleding? Goede doelen organisaties zijn bekende kleding inzamelaars in Nederland. De trend dat steeds meer commerciële modebedrijven gerecyclede kledingstukken in hun collecties verkopen is een interessante ontwikkeling en de moeite waard om dieper op in te gaan. 4.1 Goede doelen organisaties In Nederland zijn 4 goede doelen organisaties die kleding inzamelen: Het Leger des Heils ReShare, Humana, KICI en Sam s Kledingactie. In 2012 zamelden zij samen kilo textiel in (bijlage 2). Om inzicht te krijgen hoe en waarom deze organisaties kleding inzamelen en recyclen, heb ik een vergelijkingstabel gemaakt. Op deze manier is er een goed overzicht van alle activiteiten, zie bijlage 2. Hierbij kijk ik ook naar communicatie vanuit de organisatie, richting consumenten Hoe wordt kleding ingezameld? De meeste kleding wordt ingezameld via kledingcontainers. Alle organisaties hebben deze door heel Nederland verspreid staan. Om een kledingcontainer te mogen plaatsen is toestemming van de gemeente nodig. Steeds minder vaak wordt een container zonder vergunning gedoogd. Zowel de charitatieve als commerciële inzamelaars, moeten tegen elkaar opbieden voor de aanbesteding. De hoge prijs die wordt geboden voor de kledingcontainers gaat ten koste van de opbrengst waarmee goede doelen worden gesteund. Daarnaast worden een aantal keer per jaar huis-aanhuis inzamelacties georganiseerd. Dit gaat alleen niet altijd zoals het hoort. Het komt voor dat de kledingzakken aan de weg worden gestolen. Sam s Kledingactie heeft als als enige organisatie heel veel vrijwilligers. Als depothouder zamelen zij een groot deel van de kleding in. Door het directe contact tussen de inzamelaar en schenker, wordt er vaak hele goede kwaliteit kleding ingeleverd. Wanneer het depot genoeg kleding heeft verzameld, wordt alles opgehaald (Boxtel, 2014). HOOFDSTUK 4 35

36 4.1.2 Hoe wordt kleding gerecycled? De meest voorkomende manier waarop goede doelen organisaties kleding recyclen is in de vorm van product hergebruik. Na het inzamelen van de kleding, wordt bijna alles doorverkocht aan sorteerbedrijven in binnen en buitenland. ReShare en KICI geven een klein deel gratis weg aan hulpbehoevenden, hoeveel is niet bekend. Humana en Sam s Kledingactie doen dit niet. Humana heeft door ervaring geleerd dat het gratis weggeven van kleding de bevolking niet helpt uit armoede te komen. Humana heeft wel een eigen sorteercentrum waar mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt werken. De reden voor Sam s Kledingactie om geen kleding gratis weg te geven is, omdat ze ontwikkelingslanden willen stimuleren zelfstandig een bestaan op te bouwen en niet afhankelijk worden van West-Europa. In de sorteercentra wordt kleding gesorteerd op kwaliteit en soort. Een deel van de herdraagbare kleding wordt na het sorteren verkocht aan kringloopwinkels in Nederland, de rest wordt verkocht aan afnemers in het buitenland. Door afnemers in Afrika zullen vooral korte broeken en T-Shirts worden ingekocht, in Oost-Europa is er meer vraag naar warme kleding. Met de opbrengst van het verkopen van de ingezamelde kleding, worden verschillende projecten gesteund. Goede kwaliteit kleding levert het meeste op. Door de hoge opbrengst willen goede doelen organisaties natuurlijk het liefst alleen goede kwaliteit kleding inzamelen. Jammer voor de organisaties is dat tegenwoordig niet alleen goede kwaliteit kleding wordt ingezameld. Door nieuwe technologieën is het mogelijk om ook niet herdraagbare kleding en textiel te recyclen. Gemeenten stellen hierdoor hogere eisen aan de inzamelaars. Kapotte kleding en textiel moet zo hoogwaardig mogelijk worden gerecycled. De meeste goede doelen organisaties sorteren en recyclen niet zelf, het is dus van belang dat ze samenwerken met milieubewuste sorteerders en recyclebedrijven. Dit gebeurt ook. Sam s Kledingactie bijvoorbeeld, werkt samen met het milieubewuste sorteerbedrijf SOEX GROUP. Hun missie is Zero Waste, waardoor duurzame oplossingen en innovatie voorop staan. 36 HOOFDSTUK 4

37 4.1.3 Waarom recyclen goede doelen organisaties? Het blijkt dat de voornaamste reden van kleding inzameling en recycling is, om met de opbrengsten projecten financieel te kunnen steunen. Sam s Kledingactie steunt met name projecten van Cordaid Mensen in Nood in Kenia, Zuid-India en Oekraïne. Deze landen ontvangen via Cordaid Mensen in Nood noodhulp en worden geholpen met wederopbouw- of preventieprojecten. Humana steunt projecten in Afrika (Malawi, Angola en de Democratische Republiek Congo) om zelfredzaamheid te stimuleren, door middel van vakopleidingen en trainingen. De hoofdbegunstigde van KICI is Het Rode Kruis. Daarnaast is KICI ook actief in Kenia met verschillende maatschappelijke en duurzame projecten. ReShare doneert alle opbrengsten aan het Leger Des Heils. Het Leger Des Heils is een Christelijke organisatie en helpt mensen met professionele zorg en begeleiding. Kleding is geld waard en op deze manier worden veel goede doelen ondersteund. Naast het ondersteunen van projecten dragen ze ook de boodschap uit dat kleding moet worden hergebruikt voor een duurzame toekomst. Ook is maatschappelijk verantwoord ondernemen erg belangrijk. Humana en ReShare creëren banen voor mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt en KICI is continu bezig met het innoveren van recycle mogelijkheden Hoe communiceren goede doelen organisaties? Elke organisatie wil zoveel mogelijk kleding inzamelen, maar hoe zorgen ze daarvoor? Door te communiceren worden consumenten geïnformeerd over wat de organisatie doet en wat er met de ingeleverde kleding gebeurt. Alle organisaties hebben een website waarin ze dit uitleggen en op de containers zijn vaak stikkers geplakt welk goed doel met de kleding wordt gesteund. Daarnaast worden de jaarverslagen gepubliceerd waarin staat wat er met de opbrengsten gebeurt. Maar ik betwijfel of deze worden gelezen. Uit mijn vergelijkingstabel blijkt dat er veel verschillende manieren zijn om consumenten te bereiken. Dit gebeurt via social media, nieuwsbrieven, folders, flyers, lokale persberichten en zelfs met reizende tentoonstellingen. Er wordt dus veel energie gestopt in het informeren en communiceren, maar nog niet altijd met het gewenste resultaat. HOOFDSTUK 4 37

38 4.1.5 Hoe wordt kleding inleveren gestimuleerd? Door lokale acties op te zetten bij scholen en clubs, worden veel consumenten op lokaal niveau gestimuleerd kleding in te leveren. De inzamelaars krijgen een vergoeding voor de ingezamelde kleding van het goede doel waarmee de actie is opgezet. Op deze manier worden lokale projecten ondersteund en dat maakt het extra aantrekkelijk. Sam s kledingactie heeft daarnaast een lespakket voor basisscholen ontwikkeld. Met dit lespakket over textiel recycling en ontwikkelingshulp worden kinderen al op een jonge leeftijd bewust gemaakt en gestimuleerd om kleding een tweede leven te geven. BRON LEGER DES HEILS HUMANA 38 HOOFDSTUK 4

39 4.2 Commerciële modebedrijven C&A en WE Fashion startte beiden in mei 2012 met het inzamelen van kleding. In 2013 begonnen meerdere winkels met het inzamelen van kleding, waaronder Jack & Jones, H&M en even later ook Kuyichi. Hoe en waarom doen deze commerciële modebedrijven modebedrijven dit eigenlijk? Kuyichi, WE Fashion, Scotch & Soda en H&M zijn de vier commerciële modebedrijven die in de volgende paragrafen worden behandeld. Kuyichi, WE Fashion en Scotch & Soda zijn Nederlandse bedrijven en verkochten afgelopen seizoenen gerecyclede kledingstukken in hun collecties. H&M is geen Nederlands bedrijf, maar heeft hier wel 130 winkels (H&M, 2014) en verkoopt op het moment gerecyclede kledingstukken. Om deze vier commerciële modebedrijven goed te kunnen vergelijken heb ik een schema gemaakt, zie bijlage 3. In deze paragraaf zal ik de uitkomsten van het schema beschrijven Hoe wordt kleding ingezameld? Bij H&M en WE Fashion kunnen klanten een volle tas kleding inleveren bij al hun winkels. Alle merken en soorten kledingstukken zijn welkom. Als dank krijgen ze korting op de nieuwe aankopen. Bij Kuyichi kunnen klanten alleen oude spijkerbroeken of de broekspijpen van oude spijkerbroeken inleveren. Hiervoor krijgen ze 10 euro korting op de nieuwe jeans. Scotch & Soda zamelt geen kleding in, maar recyclen alleen de broeken met productiefouten. Deze komen dus rechtstreeks uit de fabriek (Welle, 2013, p.16) Hoe wordt kleding gerecycled? Kuyichi en Scotch & Soda recyclen alleen spijkerbroeken. De pijpen worden afgebroken tot verzelniveau en vervolgens worden hiermee nieuwe garens gesponnen. Dit gebeurt soms deels met nieuwe vezels, om kwaliteit te waarborgen. Kuyichi maakt met de nieuwe garens, nieuwe spijkerbroeken. Scotch & Soda heeft er vesten en T-Shirts van gemaakt voor de Fall/Winter collectie WE Fashion doneert alle ingezamelde kleding aan Sam s Kledingactie. Vervolgens verkoopt HOOFDSTUK 4 39

40 Sam s Kledingactie de kleding door aan sorteerbedrijven. De opbrengst hiervan gaat volledig naar het project Rainbow Homes. WE Fashion heeft voor de mannen winter collectie 2013 wel een vest en trui geproduceerd met gerecyclede vezels, maar deze zijn afkomstig van bedrijfskleding (WE, 2014). Dit staat dus los van de ingezamelde kleding van klanten, wat ik nogal opmerkelijk vind. H&M werkt samen met I:CO. Dit is een groot internationaal bedrijf dat kleding ophaalt en sorteert. Goede kleding zal worden hergebruikt. Niet herdraagbare kleding zal worden verwerkt tot poetslap of dienen als grondstof voor nieuwe producten. Voor de nieuwe denimcollectie zijn 4 kledingstukken gemaakt van gerecyclede kleding, afkomstig van H&M klanten verspreid over Europa Waarom recyclen commerciële modebedrijven? De commerciële modebedrijven hebben MVO doelstellingen. Allemaal communiceren ze mee te willen werken aan een schonere toekomst, door de lasten van kleding op het milieu te verlichten. Het recyclen van kleding is een manier om deze doelstelling te realiseren. Kuyichi is een merk opgericht met het doel eerlijke en duurzame kleding te produceren. De andere merken zijn niet vanaf de oprichting begonnen met een duurzame blik, maar zijn hier op het moment wel mee bezig. Of hun bijdrage daardoor echt helpt om de lasten op het milieu te verlichten vraag ik me af, maar het is natuurlijk wel een positieve ontwikkeling en het moet ergens beginnen Hoe communiceren commerciële modebedrijven? Kuyichi en H&M zijn erg actief als het gaat over het communiceren van het recyclen van kleding. Dit doen ze via facebook, blogs, de website, maar ook in de winkels kom je niet onder de Deposit Denim van Kuyichi en de Concious Collection van H&M uit. Ook via de kledingstukken zelf wordt duidelijk gecommuniceerd wanneer er gerecyclede vezels in het kledingstuk zitten. WE Fashion en Scotch & Soda communiceren nauwelijks over het recyclen van kleding. Alleen in de kledingstukken zitten wel labels waarin dit is terug te vinden. Met name voor WE Fashion vind ik dit opmerkelijk. Het inzamel en recycle programma van WE Fashion, het WE Recycleprogramma, is op dit moment 40 HOOFDSTUK 4

41 actief in Nederland. Hier gebeurt alleen nauwelijks iets mee. Willemijn (2014) van WE Fashion laat weten dat het programma in 2014 hernieuwd onder de aanbracht zal worden gebracht, waarna het ook zal worden uitgerold naar andere landen waarin WE Fashion actief is. Waarom Scotch & Soda zo weinig communiceert kan ik niet achterhalen, maar een logische reden zou zijn, is omdat ze geen kleding inzamelen Hoe wordt kleding inleveren gestimuleerd? H&M, WE Fashion en Kuyichi geven allemaal korting op de nieuwe aankopen. De 5% van WE Fashion lijkt nogal weinig vergeleken met de 15% van H&M. H&M streeft ernaar jaarlijks meer kleding in te zamelen. BRON KUYICHI HOOFDSTUK 4 41

42 42 HOOFDSTUK HOOFDSTUK 5

43 Gedrag Nederlandse consumenten Om antwoord te kunnen geven op de derde deelvraag: Wat is de huidige situatie betreffende de keuzes die Nederlandse consumenten maken?, heb ik een enquête opgesteld. De resultaten van de enquête worden dit hoofdstuk behandeld. 5.1 Goede doelen Uit de gegeven antwoorden blijkt dat 91% van de respondenten kleding aan het goede doel geeft (bijlage 5). De redenen voor deze keuze variëren, maar gemak lijkt voor de meeste consumenten een grote rol te spelen. Van alle respondenten die zelden, soms, vaak of altijd kleding inleveren, is gevraagd waarom zij kleding bij het goede doel inleveren. De meeste respondenten (59%) geven aan dat het is, omdat er een inzamelcontainer in de buurt staat. Het is dus makkelijk en een kleine moeite om daar kleding in te leveren, plus het gaat ook nog eens naar het goede doel. 20% van de respondenten geeft aan bewust te kiezen voor een goed doel, zodat ze precies weten waar de kleding naartoe gaat. Zij leveren kleding in, bijvoorbeeld via inzamelacties aan huis, via religieuze instellingen of buurthuizen. 17% van de respondenten vindt de bijdrage aan een schoner milieu erg belangrijk. Dat er tegelijkertijd een goed doel mee wordt gesteund is een mooie bijkomstigheid. 4% gaf aan een andere reden te hebben om kleding aan het goede doel te schenken. Hieronder staan genoemde redenen van enkele respondenten. Arme mensen kunnen het nog wel goed gebruiken. Ik vind het zonde dat kleding die nog niet is versleten, maar waar ik op ben uitgekeken, geen tweede leven te geven. Van jongs af aan aangeleerd, als ik het niet aan naasten kan slijten gaat het in de inzamelcontainer. HOOFDSTUK 5 43

44 5.2 Kledingwinkels Kleding kan ook worden ingeleverd bij kledingwinkels, zoals H&M en WE Fashion, maar uit de enquêtes blijkt dat 83% van de respondenten dit nooit doet (bijlage 6). Het meest gegeven antwoord op de vraag waarom ze dat niet doen is, omdat de respondenten niet weten dat het mogelijk is of waar het kan. Dit zou kunnen komen doordat de communicatie vanuit de modebedrijven over het inleveren en recyclen niet genoeg gebeurt of effectief is. Een andere mogelijke verklaring zou kunnen zijn, is dat veel respondenten niet bij winkels komen waar inleveren en recyclen een mogelijkheid is. Ook zeggen respondenten dat het teveel moeite kost om met een volle zak kleding naar een winkel te moeten gaan. Daarnaast doen veel respondenten al wat anders met oude kleding. Ouderen (66+) geven aan nooit kleding in te leveren bij kledingwinkels (bijlage 7). 7% van de respondenten levert wel kleding in bij kledingwinkels. Een klein deel hiervan (16%) levert kleding in voor de korting, iets meer respondenten (29%) gaat niet alleen voor de korting, maar ook omdat ze weten dat de kledingstukken worden gerecycled. 20% geeft aan dat er geen kleding inzamelcontainer in de buurt is en dat ze daarom kleding inleveren bij de winkel. 36% geeft aan een andere reden te hebben om kleding in te leveren bij winkels. Hieronder staan genoemde redenen van enkele respondenten: Gemak Ik weet zeker dat iemand anders het wel wilt hebben. Ik ga niet voor de korting en er is wel een kledingcontainer bij mij in de buurt, maar sommige kleding is nog in zo n goede staat dat ik het liever naar een kledingwinkel breng. 5.3 Opsturen Packmee is een bedrijf, gestart in 2013, waardoor consumenten gratis kleding via PostNL kunnen opsturen. Packmee verkoopt de kleding door aan sorteerbedrijven en 50% van de opbrengst 44 HOOFDSTUK 5

45 komt ten goede aan KIKA en Kinderpostzegels. Uit de enquêtes blijkt dat maar 1 persoon hier soms gebruik van maakt, omdat het makkelijk en snel is en er ook goede doelen mee worden ondersteund (bijlage 8). Alle andere respondenten kennen het initiatief niet, of doen er al wat anders mee. Er wordt ook aangegeven dat het te omslachtig is en teveel moeite kost. 5.4 Doorgeven aan vrienden en familie Wat ook een vorm van recyclen is, is het doorgeven van kleding aan vrienden en/of familie. Zo krijgt oude, te kleine of ongewenste kleding, toch nog een tweede leven. 83% van alle respondenten geeft aan dit te doen (bijlage 9). Hiervan wordt 62% van de kleding doorgegeven wanneer het niet meer past of leuk genoeg is. Kinderen groeien snel. Kleding is daardoor vaak nog in goede staat en bruikbaar, wanneer het niet meer past. Dit is de reden waarom 35% van de respondenten aangeeft met name kinderkleding door te geven. Mijn familie woont in Servië, alle kleding die ik niet meer pas of niet meer wil geef ik daarom door aan mijn nichtjes! Er zijn ook respondenten (17%) die aangeven geen kleding door te geven aan vrienden en/ of familie. Zij zeggen kleding pas weg te doen wanneer het versleten is. Het is dan niet meer draagbaar voor vrienden en familie. In familie kringen en vrienden groepen is er ook niet altijd behoefte naar gedragen kleding. Ook niet iedereen heeft dezelfde maat en sommigen vinden het raar om kleding door te geven. 5.5 Ruilmarkten & Ruilparty s Kleding kan natuurlijk ook geruild worden, dit kan onder andere op ruilmarkten en ruilparty s. Dit gebeurt onder de respondenten niet veel, 89% geeft aan hier nooit naar toe te gaan (bijlage 10). De meeste respondenten geven aan er niet bekend mee te zijn, waardoor ze er niet naartoe gaan. Sommigen zijn niet geïnteresseerd in 2de hands kleding of vinden het teveel tijd en moeite kosten. HOOFDSTUK 5 45

46 Het komt ook voor dat ze niet weten waar en wanneer ze worden gehouden. Een aantal geven aan dat ze vaak te ver weg zijn. Ruilparty s zijn vaak te ver weg en je moet heel veel entreegeld betalen en rekken vol kleren meenemen terwijl ik dat niet altijd heb. 5.6 Verkopen Naast het doorgeven en ruilen van kleding is verkopen ook een mogelijkheid. 65% van de respondenten geeft aan dit nooit te doen (bijlage 11). Hierbij is het percentage ouderen (66+) het hoogst (100%) en het percentage jongeren (<25) het laagst (49%) (bijlage 12). Jongeren verkopen het vaakst kleding in vergelijking met de andere leeftijdsgroepen. De voornaamste reden om kleding te verkopen is, om een leuk zakcentje te kunnen verdienen aan goede kleding die niet meer gedragen kan/wil worden (90%). 3% van de respondenten gaf aan geen standaard maat te hebben, waardoor kleding makkelijk te verkopen is. De meerderheid van de respondenten verkoopt geen kleding, omdat het teveel moeite kost en het weinig oplevert. Kleding is vaak ook niet goed genoeg meer om te kunnen verkopen. Een aantal respondenten willen liever iemand blij maken met kleding, zonder er geld voor te ontvangen. 5.7 In de kast laten hangen Maar 8% van alle respondenten geeft aan oude kleding nooit in de kast te laten hangen (bijlage 13). 24% laat zelden iets in de kast hangen, 39% soms, 25% vaak en 4% altijd. Een reden om kleding in de kast te laten hangen is, omdat het later misschien weer in de mode komt of past (47%). Maar ook omdat er moeilijk afscheid kan worden genomen van de kleding (36%). Sommige kledingstukken zullen nooit weg gaan, vanwege de emotionele waarde. Soms zijn respondenten bang om spijt te krijgen, maar ook omdat ze simpelweg te lui zijn om op te ruimen (18%). Een te volle kast is de reden om nooit oude kleding te laten hangen. 46 HOOFDSTUK 5

47 5.8 De afvalbak Ondanks de vele manieren om kleding een tweede leven te geven, beland er nog steeds veel in de afvalbak. De minderheid van de respondenten (46%) geeft aan nooit kleding weg te gooien, de meerderheid (54%) doet het dus wel (bijlage 14). Van de respondenten die kleding weggooien, geeft 30% aan dit zelden te doen, 17% soms, 5% vaak en 2% altijd. Iedereen die kleding weggooit heeft aangegeven waarom dat te doen. Van de respondenten denkt 42% dat oude en kapotte kleding niet ingeleverd mag worden en kan worden gerecycled. Volgens 30% is de afvalbak de snelste en makkelijkste manier om van oude kleding af te komen. Een aantal respondenten geven aan dat ze niet weten waar oude kleding ingeleverd kan worden (7%) en niet weten wat er wel en niet ingeleverd mag worden (9%). Kapotte, versleten en ondraagbare kleding wordt vaak genoemd als reden om kleding in de prullenbak te gooien. Ook wanneer kleding heel vies is, vanwege verf of olie wordt het weggegooid. Ondergoed, zoals beha s, onderbroeken en sokken zijn items die vaak bij het afval belanden. Hieronder een aantal uitspraken van respondenten die nooit kleding weggooien. Een ander kan er nog blij mee worden gemaakt, of het kan gerecycled worden. Er is altijd wel een nuttige bestemming voor te vinden. Het is slecht voor het milieu. HOOFDSTUK 5 47

48 5.9 Zelf recyclen Op de vraag wat respondenten zelf nog meer doen met oude kleding, werd veel gereageerd. Ze noemden tal van mogelijkheden die tijdens de enquête niet aan bod waren gekomen. De antwoorden staan op volgorde van meest genoemd naar minst genoemd (bijlage 15). 1. Poets- en verflappen maken. 2. Verknippen en bewerken, zodat kleding weer opnieuw gedragen kan worden. 3. Tijdens het klussen, tuinieren of verven wordt oude kleding gedragen. 4. Iets nieuws maken, bijvoorbeeld kussentjes voor thuis of knutselwerkjes voor op de basisschool. Ook geven een aantal respondenten aan kleding naar de kringloop, 2de handswinkel en gemeente depot te brengen Beweegredenen Het is zonde om oude kleding weg te gooien wanneer iemand anders het nog kan gebruiken; dit is voor de meeste respondenten die kleding recyclen (64%), de belangrijkste beweegreden. Goede doelen ondersteunen wordt ook als een belangrijke beweegreden genoemd, gevolgd door de reden dat recyclen beter is voor het milieu. Dat recyclen een goed gevoel geeft vinden de meeste respondenten niet zo belangrijk en de korting bij het inleveren van oude kleding bij winkels is het minst belangrijk (65%) (bijlage 16). FOTO RECHTS: KRIJG DE KLEREN KLEDINGRUIL 48 HOOFDSTUK 5

49 HOOFDSTUK 5 49

50 50 HOOFDSTUK HOOFDSTUK 6

51 Nationaal beleid In dit hoofdstuk zal deelvraag 4 worden behandeld: Is er op nationaal niveau sprake van een beleid omtrent het recyclen van oude kleding? In de volgende paragrafen wordt gekeken of de overheden actie ondernemen, om afval van kleding te voorkomen. 6.1 Afval Alle kleding dat wordt weggegooid is afval. Kleding is daardoor onderdeel van de afvalmarkt waar overheden grote invloed op hebben. Regelgeving en beleid is er op elk niveau: Europees, landelijk en lokaal. Hiermee worden wetten en doelstellingen opgesteld omtrent milieu, afval en recycling. Daarnaast wordt de markt ook beïnvloed door subsidies en belastingen van overheden (ING, 2014). Nederland is onderdeel van de Europese Unie. Hierdoor is een groot deel van het Nederlandse milieubeleid bepaald door regels die zijn vastgesteld op Europees niveau. Om die reden wordt niet alleen het beleid op nationaal niveau, maar ook op Europees niveau behandeld. 6.2 Europese Unie De Europese Unie streeft naar bescherming en verbetering van het milieu. Dat is in het belang van de huidige en toekomstige bewoners van Europa (Europa Nu, n.d.). Er zijn verschillende manieren waarop de Europe Unie deze doelen nastreeft Wet- en Regelgeving Afvalwetgeving van de Europese Unie staat vastgesteld in Richtlijnen 2008/98/EG van het Europees Parlement en de Raad van 19 november Artikel 11 gaat over hergebruik en recycling van afval. In dit artikel staan maatregelen en concrete doelstellingen waardoor alle lidstaten actie moeten ondernemen om afvalproductie en afvalbeheer verbonden milieueffecten te verminderen (Milieuloket, n.d.). Textiel staat niet vermeld bij de richtlijnen, papier, glas, kunststof en metaal wel. HOOFDSTUK 6 51

52 6.2.2 Beleid Het Europese milieubeleid bestaat sinds Het Eerste Milieuactieprogramma werd toen geïntroduceerd door de Europese Commissie. Inmiddels is het Zevende Milieuactieprogramma in november 2013 officieel in werking gesteld (Eur-Lex, n.d.). Het nieuwe Milieuactieprogramma heeft als titel Goed leven binnen de grenzen van onze planeet en zal voor de periode de leidraad vormen voor het milieubeleid in de Europese Unie (Europa Nu, n.d.). Het Zevende Milieuactieprogramma bevat maatregelen, acties, doelstellingen en prioriteiten. Deze zullen moeten worden doorgevoerd in de nationale wetgeving van alle lidstaten, om gezamenlijk de doelstellingen te kunnen behalen. Het zevende Milieu Actieprogramma wordt geleid door de volgende lange termijnvisie: In 2050, we live well, within the planet s ecological limits. Our prosperity and healthy environment stem from an innovative, circular economy where nothing is wasted and where natural resources are managed sustainably, and biodiversity is protected, valued and restored in ways that enhance our society s resilience. Our low-carbon growth has long been decoupled from resource use, setting the pace for a safe and sustainable global society. De Europese Commissie heeft met de lange termijnvisie een groene circulaire economie voor ogen. Dat wil zeggen dat er niets meer wordt verspild en weggegooid. Er bestaat geen afval meer, want afval is een grondstof. Om dit te bereiken is er nog een lange weg te gaan. Vooral wanneer het om kleding en ander textiel gaat. Dit komt omdat er niets is vastgelegd in de Europese weten regelgeving en textiel ook niet wordt genoemd in het Europese beleid. Ondanks de lange termijnvisie lijkt het consumeren, verspillen en produceren van kleding in Europa, nog niet belangrijk genoeg om wet- en regelgeving aan te scherpen en een beleid op te stellen omtrent het recyclen van kleding. 52 HOOFDSTUK 6

53 6.2.3 Campagne De Europese Commissie is in 2011 de campagne Generation Awake gestart. De nieuwste campagne van Generation Awake richt zich nu op de ecologische, economische, sociale en persoonlijke gevolgen, wanneer er niet duurzaam wordt omgegaan met natuurlijke grondstoffen. Het doel van de campagne is om consumenten bewust te maken van de nadelige gevolgen van hun consumptiegedrag op het milieu en grondstoffen en gunstige effecten te laten zien wanneer ze een andere keuze maken. De interactieve website, in alle 24 officiële EU talen, is waar de campagne om draait. Hier laten cartoonfiguren de impact op het milieu zien van de alledaagse aankopen, dus ook die van kleding (Europa.eu, 2014). Environment: Generation Awake says Stop Wasting Waste! De doelstelling van deze nieuwe campagne is duidelijk. Het is een stap richting het realiseren van een groene circulaire economie waarbij consumenten een grote rol spelen. Of bewustwording consumenten zal aansporen om minder te verspillen is nog de vraag. HOOFDSTUK 6 53

54 6.3 Nederland De Nederlandse overheid wil afval zo veel mogelijk voorkomen en afval dat toch ontstaat vooral recyclen (Rijksoverheid, n.d.). Milieudoelstellingen zullen op verschillende niveaus en manieren gerealiseerd moeten worden Wet- en Regelgeving De Wet milieubeheer (Wm) is ingegaan in 1993, ter bescherming van het milieu. In de wet staat beschreven, welke wettelijke middelen ingezet kunnen worden om het milieu te beschermen (Rijkswaterstaat, n.d.). Dit zijn onder andere milieuplannen, milieuprogramma s, milieukwaliteitseisen en vergunningen. De Wet milieubeheer bevat algemene regels voor verschillende onderwerpen. In hoofdstuk 10 zijn alle regels met betrekking tot afvalstoffen vastgelegd. Details en specifieke regels staan hier niet in. Deze worden uitgewerkt in besluiten en ministeriële regelingen (Rijkswaterstaat, n.d.) Beleid De Wet milieubeheer en diverse internationale richtlijnen, verplichten Nederland om periodiek één of meerdere afvalbeheerplannen op te stellen (LAP, 2010). Het Landelijk afvalbeheerplan (LAP) is door deze verplichting opgesteld en bevat het beleid voor het afvalbeheer in Nederland. Sinds 2010 is het tweede Landelijk afvalbeheerplan (LAP2) in werking getreden en is geldig tot en met 2015, met doorkijk tot In Landelijk afvalbeheerplan 2, staan zeven stromen die zijn geselecteerd als prioritair voor de Ketenaanpak in het afvalbeleid. Textiel is hier één van. Bij het selecteren van de stromen is gekeken naar de milieudruk in de hele keten en die van textiel is relatief hoog. Hoe de milieudruk van textiel precies verlaagd moet worden staat er niet in, wel worden er mogelijke oplossingsrichtingen aangegeven. Daarbij wordt het beter sluitend maken van de textielkringloop genoemd. 54 HOOFDSTUK 6

55 6.3.3 Green Deal In 2011 is Green Deal opgezet door de Rijksoverheid. Green Deal sluit goed aan om de doelstellingen van het Landelijk afvalbeheerplan 2 te realiseren. Green Deal Inzameling Textiel is een samenwerking tussen de Rijksoverheid en 13 ketenpartijen. De partijen willen door afspraken in deze Green Deal bereiken, dat meer textiel gescheiden wordt ingezameld (Rijksoverheid, n.d.). De doelstelling is dat aan het einde van 2015, het aandeel textiel in het restafval met vijftig procent verminderd is in vergelijking met In de Green Deal staan de inzet en acties van de ketenpartijen en Rijksoverheid beschreven om de doelstelling gezamenlijk te kunnen behalen. Met dit initiatief kan de Rijksoverheid knelpunten door regelgeving wegnemen en werken commerciële en charitatieve organisaties samen, om tot een volledige textielrecyclingketen te komen. HOOFDSTUK 6 55

56 6.3.4 Van Afval Naar Grondstof Van Afval Naar Grondstof is een nieuw programma van de overheid en textiel is hierin opgenomen. Het programma bestaat uit 8 operationele doelstellingen en is in 2014 beleidsprioriteit van het ministerie van Infrastructuur en Milieu. Het uitgangspunt van het programma is het verwerken van afval tot grondstof. Duurzaam en efficiënt gebruik van grondstoffen zal de hoeveelheid afval doen afnemen (Rijksoverheid, n.d.). Met dit plan wil het kabinet de transitie naar een circulaire economie stimuleren (IenM, 2014). Het programma is gedetailleerd en precies. Van consumenten, gemeenten, tot Het Rijk, is beschreven wat er moet gebeuren. Hoe en wanneer het programma actief zal worden uitgevoerd, staat niet vermeld. Maar het laat wel zien, dat het recyclen van kleding een belangrijke kwestie is. 56 HOOFDSTUK 6

57 6.4 Provincies & Gemeenten Provincies en gemeenten spelen een actieve rol op het gebied van afvalpreventie en afvalscheiding. In het Landelijk afvalbeheerplan 2 wordt de volgende rolverdeling voor afvalscheiding door consumenten beschreven; Provincies stimuleren en faciliteren gemeenten op het gebied van afvalpreventie. Gemeenten dragen zorg voor de realisatie van een geschikt inzamelsysteem, de inzameling, stimulering van afvalscheiding en communicatie over het beleid en resultaten (LAP2, 2010). Dit houdt in dat gemeenten verantwoordelijk zijn voor het gescheiden inzamelen van kleding en textiel. Gemeenten organiseren dit op hun eigen manier. Ze kunnen ervoor kiezen zelf textiel in te zamelen, of dit uit te besteden. 6.5 Toekomst perspectief Met de komst van het Landelijk afvalbeheerplan 2 in 2010, bestaat in Nederland een beleid omtrent het recyclen van kleding. De milieudruk van textiel moet worden verlaagd en hier zullen overheden en bedrijven zich voor moeten inzetten. Met het initiatief Green Deal is de eerste stap in de goede richting gezet met ambitieuze doelstellingen. Het nieuwe programma: Van Afval Naar Grondstof, biedt perspectief voor nieuwe doelstellingen en initiatieven, die door de overheid gesteund zullen worden. Eventuele aanpassingen in de wet- en regelgeving om afval van kleding tegen te gaan, zijn hierdoor niet uit te sluiten. Dit biedt een positief toekomst perspectief omtrent het gescheiden inzamelen en recyclen van kleding. HOOFDSTUK 6 57

58 58 HOOFDSTUK HOOFDSTUK 7

59 Informatie & Maatregelen In dit hoofdstuk wordt de vijfde en daarmee laatste deelvraag behandeld: Wat moet er gedaan worden, en door wie, zodat er meer informatie beschikbaar is voor de Nederlandse consumenten? In de volgende paragrafen worden de resultaten van de enquêtes en interviews uiteengezet, die zullen leiden tot verschillende maatregelen. 7.1 Informeren is noodzaak Uit de onderzoekresultaten blijkt dat veel respondenten (55%) niet op de hoogte zijn van alle huidige recyclemogelijkheden (bijlage 17). Daarnaast geeft 56% aan onvoldoende geïnformeerd te worden over de recycle mogelijkheden in zijn of haar buurt (bijlage 18). Ruim de meerderheid (67%) geeft aan eigenlijk niet te weten wat er met kleding gebeurt, nadat het is ingeleverd bij goede doelen of kledingwinkels (bijlage 19). In totaal zegt 43% wel graag te willen weten wat er mee gebeurt (bijlage 20). De meeste consumenten vinden het recyclen van kleding een belangrijke kwestie (bijlage 21), maar tegelijkertijd geven ze toe er eigenlijk niet veel over te weten (bijlage 22). Er ontbreekt bijvoorbeeld kennis over kapotte en versleten kleding (bijlage 23). Veel consumenten weten niet dat dit ook ingeleverd mag en kan worden en dat het geschikt is voor recycling. Door deze resultaten is het duidelijk dat consumenten geïnformeerd willen en moeten worden, over het recyclen van kleding. 7.2 Informatie, kennis en bewustwording Informatie lijkt het sleutelwoord om ervoor te zorgen dat kleding niet meer bij het restafval terecht komt. Informatie zorgt namelijk voor kennis en bewustwording, op het moment ontbreken beide. Er zijn drie punten waarover consumenten meer geïnformeerd moeten worden. HOOFDSTUK 7 59

60 1. Nadelige gevolgen Uit de enquêtes is af te leiden dat er vaak niet wordt stilgestaan over de nadelige gevolgen, wanneer kleding bij het restafval beland. Zoals beschreven in paragraaf 3.3, zijn met name de gevolgen op het milieu zorgwekkend. Op het moment dat alle consumenten door meer informatie bewust worden van de nadelige gevolgen, zal er twee keer worden nagedacht, voordat kleding in de afvalbak wordt gegooid. 2. Mogelijkheden Er zijn verschillende manieren om oude kleding een tweede leven te geven, deze zijn beschreven in paragraaf 3.4. Uit de enquêtes blijkt dat lang niet alle consumenten op de hoogte zijn van alle recyclemogelijkheden. Door alle consumenten door middel van informatie te wijzen op de recyclemogelijkheden in de buurt, kan dit ervoor zorgen dat meer kleding en textiel een tweede leven krijgen. 3. Positieve gevolgen Het recyclen van kleding is veel beter voor het milieu dan weggooien, of nieuw produceren. Van kapotte kleding kan nieuwe kleding worden gemaakt, door de vezels te hergebruiken. Goede kleding kan opnieuw worden gedragen, in binnen- en buitenland. Het sorteren van kleding zorgt voor werkgelegenheid voor mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt. Daarnaast zijn er goede doelen organisaties die humanitaire projecten ondersteunen, met de opbrengst van de kleding. Kledingwinkels geven korting op nieuwe aankopen en dat is weer gunstig voor de portemonnee. Door consumenten meer te informeren over deze drie punten, zal het huidige kennis niveau worden verhoogd en zullen meer consumenten bewust worden van hun gedrag en de gevolgen ervan. Naar aanleiding daarvan kan het gedrag veranderen. 60 HOOFDSTUK 7

61 7.3 Samenwerken Uit de vorige hoofdstukken is gebleken dat er veel verschillende spelers op de kleding inzamel en recycle markt zijn met verschillende belangen. Maar aan wie is het nu de taak om consumenten te informeren? Is het aan de overheid? Goede doelen organisaties? Commerciële inzamelaars? Commerciële modebedrijven? Of is een combinatie van deze partijen een beter idee? Uit het onderzoek blijkt dat de meeste respondenten (85%) vinden dat de overheid actiever moet zijn, om kleding recycling te stimuleren onder alle consumenten (bijlage 24). Minder respondenten geven in mindere mate aan, dat de overheid verantwoordelijk is voor het verwerken en recyclen (bijlage 25). Dit komt, omdat de respondenten vinden dat de commerciële modebedrijven ook verantwoordelijk zijn voor de enorme hoeveelheid kleding op de markt (bijlage 26). Zij moeten dus meewerken aan het inzamelen en recyclen ervan, dit wordt ook wel producentenverantwoordelijkheid genoemd. Het is dan ook niet verassend dat de meeste respondenten (61%) aangeven niet door één, maar door meerdere stakeholders geïnformeerd willen worden (bijlage 27). Dit betekend dat alle stakeholders moeten gaan samenwerken om de huidige informatiestroom omtrent het recyclen van kleding te veranderen, zodat meer informatie voor de Nederlandse consumenten beschikbaar is. 7.4 Eén gemeenschappelijke boodschap Het is belangrijk om de beschikbare informatie, samen in één gemeenschappelijke boodschap over te brengen. Hierdoor zullen misstanden en onduidelijkheden over het inzamelen en recyclen van kleding, voor de Nederlandse consumenten worden weggenomen. Alle stakeholders hebben verschillende belangen, maar samen ook één doel. Het doel om zoveel mogelijk kleding in te zamelen. De overheid heeft als belang het beschermen en verbeteren van HOOFDSTUK 7 61

62 het milieu, charitatieve inzamelaars willen goede doelen en projecten (financieel) ondersteunen, commerciële inzamelaars willen winst maken, net als commerciële modebedrijven. Daarnaast vinden de modebedrijven het ook belangrijk om de mode-industrie duurzamer te maken. Het is dus in ieders eigenbelang, om één duidelijke en gemeenschappelijke boodschap over te brengen, om meer kleding gescheiden in te kunnen zamelen. 7.5 Maatregelen De beschikbare informatie moet vervolgens bij de Nederlandse consumenten terecht komen, want anders zal er niets aan het huidige gedrag veranderen. Ik heb naar aanleiding van de enquêtes, interviews, literatuuronderzoek en met mijn eigen inzichten 3 maatregelen opgesteld. Deze nieuwe maatregelen kunnen ervoor zorgen dat de beschikbare informatie, de Nederlandse consumenten ook daadwerkelijk bereiken en het gedrag kan worden gestuurd Maatregel 1. Website Iedereen in Nederland heeft toegang tot internet. Thuis, op werk, op school, in de trein en ga zo maar door. Heel veel Nederlanders (83%) gebruiken dagelijks het internet, maar 5% heeft nog nooit internet gebruikt (Eurostat, 2013). Online zijn hierdoor veel consumenten tegelijk te bereiken. Via een interactieve website kunnen consumenten geïnformeerd, gestimuleerd en geactiveerd worden over het belang en de mogelijkheden, omtrent het recyclen van kleding. Het is daarbij belangrijk dat alle stakeholders samenwerken, zodat over alle mogelijke vormen van recyclen wordt gecommuniceerd. De interactieve website moet aangeven waar kleding inzamelcontainers staan, van welke organisatie deze is, wat erin mag en wat ermee gebeurt. Zo ontvangen de bezoekers in één keer alle informatie over het inzamelpunt in zijn of haar buurt. Hetzelfde geld voor de kledingwinkels. Vaak geven kledingwinkels korting op nieuwe aankopen, wat een extra stimulans kan zijn 62 HOOFDSTUK 7

63 wanneer dit wordt vermeld. Naast deze grote inzamelaars zijn er natuurlijk ook nog kringloop- en tweedehands winkels, waar goede kleding welkom is. Deze zullen ook moeten worden vermeld als inleverpunt. Daarnaast worden er rommelmarkten, ruikmarkten en inzamelacties georganiseerd. Deze moeten op de site vermeld worden, zodat consumenten op de hoogte zijn van deze activiteiten. Er zijn ook websites specifiek voor de verkoop van tweedehands (vintage) kleding. Hiervan zullen links op de website worden gemeld, zodat er aan goede kleding door de consumenten zelf nog een beetje geld kan worden verdient. Er zijn natuurlijk ook andere manieren om kleding een tweede leven te geven. Kleding kan worden verknipt, geverfd of op een andere manier worden veranderd, waardoor kleding langer gedragen kan worden. Er kan ook een heel nieuw product mee worden gemaakt. Door creatieve ideeën op de website te delen kan iedereen een steentje bijdragen om te hergebruiken. Waar het om gaat is dat de interactieve website overzichtelijk, transparant en voor iedereen toegankelijk is. Consumenten van alle leeftijden met verschillende interesses, moeten makkelijk kunnen zien waarom oude kleding gerecycled moet worden en hoe dat kan. De verschillende manieren zullen vervolgens getoond worden. De website moet door alle stakeholders opgezet en actief onderhouden worden, zodat consumenten steeds opnieuw worden aangetrokken van de website gebruik te maken Maatregel 2. Gemeenten en Inzamelaar Een andere maatregel om meer consumenten te bereiken, is door een hechtere samenwerking tussen gemeenten en de desbetreffende inzamelaar. Samen zorgen zij ervoor dat kleding en textiel gescheiden ingeleverd kan worden. Hierdoor is de informatievoorziening en de communicatie vanuit deze partijen, extra belangrijk. Gemeenten en inzamelaars moeten samen het inzamel en HOOFDSTUK 7 63

64 recycling proces transparant en duidelijk maken. Ik noem transparantie en duidelijkheid om de volgende redenen; Gemeenten kunnen een vergoeding vragen voor de opgehaalde kilo s kleding en textiel aan de inzamelaar. Laat de consumenten weten of dit het geval is en maak vervolgens duidelijk wat er met de opbrengst gebeurt. Worden daarmee alleen de onkosten vergoed of zouden lokale projecten ondersteunt kunnen worden? De inzamelaars kunnen charitatief en commercieel zijn. Uit de enquêtes komt naar voren dat kleding schenken aan het goede doel de voorkeur krijgt, dus het is belangrijk om te communiceren van wie de kledingcontainers zijn en waar de opbrengst van de desbetreffende inzamelaar naartoe gaat. Communiceren kan door het plaatsen van advertenties en rubrieken in lokale kranten of via het verspreiden van een speciale nieuwsbrief. Ook zouden er op meerdere locaties kledingcontainers geplaatst kunnen worden, met duidelijke informatie zoals al eerder genoemd. Daarnaast kunnen kinderen en jongeren meer betrokken worden bij het kleding inzamel en recycleproces. Door bijvoorbeeld workshops op scholen te geven of op scholen en bij sportverenigingen kleding in te zamelen Maatregel 3. Landelijke actie Een actie op landelijk niveau heeft een groot bereik. Als voorbeeld noem ik Plastic Heroes. Bijna alle gemeenten scheiden sinds 2010 alle plastic verpakkingen. Via televisie en radio commercials, advertenties en reclame op vrachtwagens wordt er nadruk op het gescheiden inzamelen van plastic verpakkingen gelegd. Ook met de Plastic Heroes website worden burgers geïnformeerd en gestimuleerd mee te doen aan het inzamelen van plastic (Plastic Heroes, n.d.). De actie is bewezen succesvol, de naamsbekendheid is gestegen met 77% sinds de start in 2009 (Eguide, 2012). Daarnaast is de inzameling van plastic in 2013 met 9% gestegen ten opzichte van 2012 (Afvalfonds Verpakkingen, 2014). 64 HOOFDSTUK 7

65 Met alle stakeholders zou ook een landelijke campagne opgezet moeten worden voor het gescheiden inzamelen en recyclen van kleding. Door de enorme hoeveelheid aandacht kan in één keer de gemeenschappelijke boodschap over het belang en de mogelijkheden van recyclen overgebracht worden. Een landelijke actie is bewezen succesvol en kan daardoor meer consumenten in beweging brengen om kleding te scheiden. HOOFDSTUK 7 65

66 66 HOOFDSTUK HOOFDSTUK 8

67 Conclusie In dit hoofdstuk geef ik antwoord op de centrale onderzoeksvraag. Wat is het gedrag van de Nederlandse consumenten omtrent het recyclen van kleding en hoe kan dit gedrag door stakeholders gestuurd worden? Er zijn drie factoren die bepalend zijn voor het gedrag van de Nederlandse consumenten. De eerste factor is gemak. Kledingcontainers worden hierdoor het meeste gebruikt om kleding te recyclen. Ze staan vaak in de buurt en daarom ideaal om in één keer (veel) kleding in te leveren. De tweede factor is maatschappelijke verantwoordelijkheid. Consumenten vinden het zonde om kleding weg te gooien, wanneer iemand anders het nog kan gebruiken. Met name in derde wereld landen. Verspillen is zonde. Kleding wordt veelal ingezameld door goede doelen organisaties en dat wordt gesteund. Daarnaast is recyclen beter voor het milieu. De derde factor is kennis. Veel consumenten vinden het recyclen van kleding een belangrijke kwestie, maar weten hier weinig over. Ze zijn bijvoorbeeld niet op de hoogte dat kapotte en versleten kleding gerecycled kan worden tot een nieuw product. Daarnaast zijn er veel verschillende manieren om kleding een tweede leven te geven, maar deze zijn niet bekend. Hierdoor beland onnodig vaak, kleding in de afvalbak. Dit gedrag kan door stakeholders gestuurd worden, maar daar zijn wel maatregelen voor nodig. Consumenten moeten eerst bewust worden van hun huidige gedrag om vervolgens te kunnen veranderen. De maatregelen zullen hiervoor zorgen door consumenten te informeren, stimuleren en activeren meer kleding te recyclen. HOOFDSTUK 8 67

68 Maatregelen om gedrag te sturen: 1. Interactieve-website 2. Samenwerking gemeenten en inzamelaar 3. Landelijke actie Voor de Nederlandse overheid spelen twee belangen om maatregelen te implementeren. Vanwege het milieu en de financiën. Wanneer meer kleding wordt gerecycled, zal minder afval bij de verbrandingsovens terecht komen. Verbranding is duur en stoot CO2 uit. De maatregelen kunnen kosten en de CO2 uitstoot verlagen en daarnaast technische ontwikkelingen stimuleren. De overheid kan de effectiviteit van de maatregelen meten door sorteeranalyses uit te voeren. Door de maatregelen kunnen goede doelen organisaties en commerciële inzamelaars hun marktaandeel vergroten, doordat meer kleding op de recyclemarkt terecht komt. Of de maatregelen effectief zijn kunnen ze meten aan de hand van de ingezamelde kilo s en de opbrengst ervan. De maatregelen kunnen ook veel betekenen voor commerciële modebedrijven op het gebied van naamsbekendheid. Veel consumenten weten nu niet dat kleding ingeleverd kan worden bij kledingwinkels. Daarnaast is het recyclen van kleding goed voor het imago van een modebedrijf. Via de ingezamelde kilo s is en de opbrengst is te meten of de maatregelen werken. Om de maatregelen te implementeren moeten alle stakeholders actief meedoen. Het zou ongeveer 2 jaar kunnen duren voordat alle partijen collectief afspraken hebben gemaakt. De investeringen zullen, afhankelijk van de maatregel, per stakeholder verschillen. De investering per stakeholder, zal in overleg met alle stakeholders moeten worden vastgesteld. 68 HOOFDSTUK 8

69 REDUCE REUSE RECYCLE HOOFDSTUK 8 69

70 70 HOOFDSTUK HOOFDSTUK 9

71 Suggesties voor verder onderzoek In dit hoofdstuk geef ik een aantal suggesties voor verder onderzoek. Deze suggesties zijn gedurende mijn onderzoek naar voren gekomen. Tijdens het onderzoek kwam ik erachter dat de kledingrecyclemarkt groot en complex is. Mijn kennis was erg beperkt. Door interviews met verschillende partijen heb ik goed inzicht gekregen op de praktijk. De markt staat nooit stil door de economische en politieke veranderingen en technische ontwikkelingen. Wat ik belangrijk vind voor andere personen die onderzoek willen doen omtrent het recyclen van kleding, is te kijken naar de volgende onderwerpen. - Producentenverantwoordelijkheid Steeds meer commerciële modebedrijven recyclen kleding. Hiermee ontstaat de vraag of producentenverantwoordelijkheid moet worden toegepast in de kledingindustrie. - Greenwashing Het is bijna opmerkelijk hoeveel commerciële modebedrijven in een korte tijd kleding zijn gaan recyclen. Zijn deze bedrijven echt goed bezig of is het pure marketing? In hoe verre dragen de commerciële modebedrijven bij aan het verlagen van de milieudruk van kleding? - Afrika Een deel van de ingezamelde kleding wordt doorverkocht aan derdewereldlanden, met name Afrika. Met goede kwaliteitskleding voor een zachte prijs zijn ze erg blij, maar wat gebeurt daar met kleding wanneer het versleten of ongewenst is? Wordt het weer gerecycled? Beland het op de vuilnisbelt? Of komt het op straat terecht, omdat infrastructuur en een milieubeleid ver te zoeken zijn? Wanneer de milieudruk van kleding omlaag moet, moet er naast het rijke westen, ook naar derdewereldlanden worden gekeken. HOOFDSTUK 9 71

72 72 HOOFDSTUK HOOFDSTUK 10

73 Bronnen Afvalfonds Verpakkingen, Start 2013: Het eerste jaar Afvalfonds Verpakkingen. [Online] Via: < [Geraadpleegd op 18 april 2014] AgentschapNL, Samenstelling van het huishoudelijk restafval, resultaten sorteeranalyse [pdf] Via: <file:///users/gebruiker/downloads/1afva1201_samenstelling_van_het_huishoudelijk_ restafval_2011_0%20(4).pdf> [Geraadpleegd op 10 maart 2014] CBS, Gemeentelijke afvalstoffen; hoeveelheden. [online] Via: < publication/default.aspx?vw=t&dm=slnl&pa=7467&d1=1-25%2c76-86&d2=0&d3=a&hd= &hdr=g1%2cg2&stb=t> [Geraadpleegd op 10 maart 2014] Van Dale, Van Dale Studiewoordenboek Nederlands. Utrecht/Antwerpen: Van Dale Lexicografie Duurzaam ondernemen, C&A start recyclingprogramma met organisatie I:CO [online] Via: < [Geraadpleegd op 5 april 2014] EditieNL, Winkels worden recycle-paradijs. [online] Via: < [Geraadpleegd op 5 april 2014] E-Guide, Plastic Heroes. [online] Via: < [Geraadpleegd op 17 april 2014] Eureco, Eureco rapportage: Kwaliteit van huishoudelijk textiel bij het restafval. [pdf] Via: <file:/// Users/gebruiker/Downloads/eindrapport_eureco%20(4).pdf> [Geraadpleegd op 10 februari 2014] EUR-Lex, n.d. Acces to European law. [online] Via: < TXT/?uri=CELEX:32013D1386> [Geraadpleegd op 20 maart 2014] Europa Nu, n.d. Milieubeleid. [online] Via: < [Geraadpleegd op 20 maart 2014] HOOFDSTUK 10 73

74 Europa Nu, n.d. Zevende Milieuactieprogramma. [online] Via: < vj66mu3h1twk/zevende_milieuactieprogramma> [Geraadpleegd op 20 maart 2014] European Commission, Environment: Generation Awake says stop wasting waste! [persbericht] 4 februari Via: < [Geraadpleegd op 20 maart 2014] European Commission, n.d. Living well, within the limits of our planet 7th EAP The new general Union Environment Action Programme to [online] Via: < factsheets/7eap/en.pdf> [Geraadpleegd op 20 maart 2014] Europese Unie, Richtlijn 2008/98/EG van het Europese Parlement en de Raad van 19 november 2008 betreffende afvalstoffen en tot intrekking van een aantal richtlijnen. [pdf] Via: < europa.eu/lexuriserv/lexuriserv.do?uri=oj:l:2008:312:0003:0030:nl:pdf> [Geraadpleegd op 20 maart 2014] Eurostat, Internet use and acces in [persbericht] 10 december 2013 Via: < [Geraadpleegd op 28 april 2014] Humana, Jaarverslag [pdf] Via: < uploads/2014/01/ _humana-jaarvr_web.pdf> [Geraadpleegd op 31 maart 2014] H&M, H&M first fashion company to launch global clothes colleting initiative. [persbericht] 6 december Via: < [Geraadpleegd op 5 april 2014] H&M, Annual report [pdf] Via: < en/annual%20report/annual-report-2012_en.pdf> [Geraadpleegd op 20 maart 2014] H&M, Annual report [pdf] Via: < en/annual%20report/annual-report-2013_en.pdf> [Geraadpleegd op 13 april 2014] 74 HOOFDSTUK 10

75 H&M, Sustainability report [pdf] Via: < Sustainability%20Report%202012_en.pdf> [Geraadpleegd op 20 maart 2014] H&M, Sustainability report [pdf] Via: < about/documents/en/csr/reports/conscious%20actions%20sustainability%20report%202013_ en.pdf> [Geraadpleegd op 13 april 2014] ING Economisch Bureau, Assetvisie afvalbranche Afval 2020 Meer afval uit minder waarde. [pdf] ING. Via: < minder%20afval%20-%20feb 14_tcm pdf?id= > [Geraadpleegd op 4 april 2014] Kahn, R., Cannel, C., The Dynamics of Interviewing. London: Stage Kenniscentrum InfoMil, n.d. Milieu-instanties van de EU. [online] Via: < nl/onderwerpen/integrale/handboek-eu/hoofdlijnen-eu/instellingen/milieu-instanties-eu/> [Geraadpleegd op 20 maart 2014] KICI, Jaarverslag [online] Via: < [Geraadpleegd op 31 maart 2014] Kuyichi Lovetheworld, Kuyichi [Facebook]. 15 mei. Via: < denim?fref=ts> [Geraadpleegd op 5 april 2014] Kuyichi, n.d. Corporate Responsibility. [online] Via: < [Geraadpleegd op 5 april 2014] Leeuwen, M. Van, Kleding aangeboden / gezocht [Facebook]. Via: < groups/ /> [Geraadpleegd op 11 maart 2014] Leger des heils, n.d. Jaarverslag 2012 [online] Via < [Geraadpleegd op 31 maart 2014] Marktplaats, n.d. Over Marktplaats. [online] Via: < index.dot> [Geraadpleegd op 11 maart 2014] HOOFDSTUK 10 75

76 Milieu Centraal, n.b. Afval heb je zelf in de hand. [online] Via: < [Geraadpleegd op 10 maart 2014] Milieuloket, n.d. Europees Milieubeleid. [online] Via: < j9vvhurbs7rzkq9/vhurdyxqxfmi> [Geraadpleegd op 14 maar 2014] Ministerie Infrastructuur en Milieu, Van Afval Naar Grondstof. [pdf] Via: < file:///users/gebruiker/ Downloads/van-afval-naar-grondstof-uitwerking-van-acht-operationele-doelstellingen%20(2).pdf > [Geraadpleegd op 24 maart 2014] Ministerie Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieu, Landelijk afvalbeheerplan naar een materiaalketenbeleid. [pdf] Via: < Beleidskader/versie% %20(1e%20wijziging)/beleidskader-00-compleet_ pdf> [Geraadpleegd op 14 maart 2014] Plastic Heroes, n.d. Veel gestelde vragen [online] Via: < [Geraadpleegd op 17 april 2014] Prisma, Prisma basiswoordenboek Nederlands. Houten: Prisma Woordenboeken en Talluitgaven Right Marketonderzoek, n.d. Methoden onderzoek. [online] Via: < [Geraadpleegd op 21 april 2014 ] Rijksoverheid, n.d. B-142 Green Deal inzameling textiel. [pdf] Via: < uploads/bestanden/b142-%20duurzame%20inzameling%20textiel.pdf> [Geraadpleegd op 25 maart 2014] Rijkswaterstaat, n.d. Wet milieubeheer. [online] Via: < regelgeving/natuur_en_milieuwetten/wet_milieubeheer/> [Geraadpleegd op 14 april 1014] Rijksoverheid, n.d. Green Deal. [online] Via: < [Geraadpleegd op 14 april 2014] Rijksoverheid, n.d. Afvalbeleid: Afval voorkomen of recyclen. [online] Via: < onderwerpen/afval/landelijk-afvalbeheerplan-lap> [Geraadpleegd op 15 april 2014] 76 HOOFDSTUK 10

77 Sam s Kledingsactie, Jaarverslag [online] Via: < jaarverslagen/> [Geraadpleegd op 31 maart 2014] Saunders, M, Lewis, P., Thornhill, A., Methoden en technieken van onderzoek. Amsterdam: Pearson Education Benelux Scotch&Soda, n.d. Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen. [online] Via: < scotch-soda.com/nl/csr.html> [Geraadpleegd op 5 april 2014] Texperium, n.d. Innovatie Voucher. [online] Via: < innovatie+voucher.html> [Geraadpleegd op 10 maart 2014] The Next Closet, n.d. Duurzaamheid. [online] Via: < [Geraadpleegd op 11 maart 2014] VHT, n.b. Alles over textiel herwinning [online] Via: < [Geraadpleegd op 10 maart 2014] WE Fashion, Corporate Social Responsibility Report [pdf] Via: < edgesuite.net/aanh_prd/on/demandware.static/sites-we-nl-site/sites-we-nl-library/nl_nl/ v /static%20pages/corporate/csr/nl/we-care-csr-report en-nl.pdf> [Geraadpleegd op 19 maart 2014] Welle, J. ter, Afstudeeronderzoek: Design for recycle. HBO. Amsterdam Fashion Institute. Interviews Boxtel, E. van, Sam s Kledingactie. Persoonlijke communicatie op 28 maart 2014 Burnaby Lautier, W, WE Fashion. Persoonlijke communicatie op 19 maart 2014 Hollebeek, C, Gemeente De Bilt. Persoonlijke communicatie op 2 april 2014 Vooges, M, Humana. Persoonlijke communicatie op 27 maart 2014 HOOFDSTUK 10 77

78 78 HOOFDSTUK BIJLAGEN

79 Bijlage 1: Interviewuitwerkingen Bijlage 2: Vergelijkingstabel goede doelen organisaties Bijlage 3: Vergelijkingstabel commerciële modebedrijven Bijlage 4: Enquête Bijlage 5 t/m 27: Enquêteresultaten BIJLAGEN 79

80 Bijlage 1: Interviewuitwerkingen HUMANA Wie: Marc Vooges Locatie: Utrecht Functie: Directeur Datum: 27 maart 2014 Vraag 1. Hoe zamelt Humana kleding in? Antwoord: 1. Kledingcontainer In elke provincie van Nederland staan kleding inzamelcontainers van Humana, de 962 containers staan verspreid in 73 gemeenten. In Limburg en Zeeland staan de minste containers van Humana. Via kledingcontainers wordt het meeste kleding ingezameld. 2. Huis-aan-huis-acties Soms wordt kleding ook aan huis opgehaald, dit gebeurt meestal op verzoek van de gemeente. Speciale inzamelzakken worden van te voren verspreid waar alle oude kleding in kan worden gestopt. Humana komt deze, op het van te voren afgesproken tijdstip, aan de weg ophalen. Helaas komt het voor dat de zakken van Humana gestolen worden voordat de ophaalwagen langs komt. Huis-aan-huis acties levert weinig op ten opzichte van het totaal. 3. Instellingen en scholen Af en toe organiseren scholen of andere instellingen acties om kleding in te zamelen. Dit kost vaak veel energie en het levert maar weinig op. 4. Restvoorraden van kledingzaken Heel af en toe komen restpartijen van kledingzaken bij Humana terecht. Humana kan garanderen dat de kleding niet meer op de Europese markt terecht komt. Dit komt tegenwoordig niet vaak meer voor omdat bedrijven kostenbesparender gaan werken met een lage voorraad. Ook worden eerst outletstores ingezet om zo van kleding af te komen. Vraag 2. Hoe recyclet Humana kleding? Antwoord: 80% van al het ingezamelde textiel is goed voor hergebruik. Dit komt omdat Humana een goed afzetkanaal heeft. Er wordt onderscheid gemaakt tussen wat rijkere en minder rijke gebieden, waardoor ook kleding waar een vlekje of gaatje in zit, kan worden verkocht. 20% van de kleding kan niet meer worden gedragen, maar kan nog wel worden gebruikt. Sorteerbedrijven maken er bijvoorbeeld poetslappen, isolatiemateriaal, of paardendekens van. Humana heeft een eigen sorteercentra in Utrecht, Assen en Eindhoven waar kleding uit deze regio s wordt 80 BIJLAGE 1

81 gesorteerd. Hier werken veelal mensen met een achterstand tot de arbeidsmarkt. In Utrecht wordt kleding van afval gescheiden, want het komt voor dat er naast kleding ook ander afval in de containers zit. Daarna wordt het in grote zakken geperst en naar Litouwen vervoerd. In Litouwen is er een groot sorteercentrum van Humana waar de kleding gesorteerd en doorverkocht wordt. In Assen en Eindhoven wordt alle kleding met de hand gesorteerd. Voor de verschillende producten zijn verschillende afnemers, zoals de partners in Afrika. Soms gebeurt het ook dat een truck van Humana direct naar een afnemer rijd, er is dus niets gesorteerd. Vraag 3. Wat gebeurt er met de kleding in Afrika wanneer ze het daar niet meer dragen? Antwoord: Wanneer kleding in Afrika niet meer wordt gedragen wordt het weggegooid. Helaas is er in de meeste delen van Afrika slechte infrastructuur en een slecht afvalverwerkingsbeleid. Hierdoor beland er veel afval gewoon op straat en op stortplaatsen. Vraag 4. Waarom recyclen jullie kleding? Antwoord: De oprichters van Humana zijn Deense jongeren. In de jaren 70 trokken ze door Afrika en raakten onder de indruk van de armoede. Ze kwamen op het idee om kleding in te zamelen en te verkopen. Met het geld konden projecten in Afrika opzetten en financieren. In 1986 werd Humana Nederland opgericht Vraag 5. Wat levert het recyclen op? Antwoord: Met de opbrengst kunnen we onze projecten in Afrika ondersteunen, wij bieden hiermee structurele hulp aan. Daarnaast zorgen onze sorteercentra voor werkgelegenheid voor mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt. Vraag 6. Zijn er doelen en/of toekomstplannen om meer of op een andere manier kleding te in te zamelen/recyclen? Antwoord: Humana heeft ongeveer 13% marktaandeel en wilt graag groeien. Helaas is dit niet altijd even makkelijk want de markt is erg gefragmenteerd. Er zijn in totaal 4 charitatieve kledinginzamelaars: Humana, het Leger des Heils Reshare, Sam s kledingactie en KICI. Hiernaast komen er ook steeds meer commerciële organisaties die kleding inzamelen omdat er veel geld mee te verdienen is. Waaronder afvalverwerkingsbedrijven zoals Van Gansewinkel Groep, sorteerbedrijven en inkoopbedrijven. Vraag 7. Stimuleren jullie het inleveren van kleding? Zo ja, hoe? Antwoord: Af en toe is er een plaatselijke actie, meestal op initiatief van de gemeente die hier om BIJLAGE 1 81

82 vraagt. Humana plaatst dan driehoekborden campagnes of verspreid leaflets aan huis of gaan naar gemeentehuizen, scholen of bibliotheken om uit te leggen wat Humana doet. Soms informeert Humana het plaatselijke nieuws over de hoeveelheid opgehaalde kleding om zo weer even onder de aandacht te komen. Humana heeft maar een klein marktaandeel dus landelijke acties zijn niet aan de orde. Vraag 8. Communiceert Humana wat er gebeurd met de ingezamelde kleding naar de consumenten? Zo ja, op welke manier? Antwoord: Alleen op de site, maar dat is niet heel gedetailleerd, en via de jaarrekening. Vraag 9. Kunnen jullie het gedrag van de consumenten beïnvloeden omtrent het recyclen van kleding? Zo ja, hoe? Antwoord: Nee ik denk het niet, of misschien een klein beetje, ik weet het niet. Vraag 10. Wat vindt u ervan dat steeds meer merken/commerciële modebedrijven kleding gaan recyclen? Antwoord: Bizar en ook heel irritant. De pers en journalisten besteden er veel aandacht aan terwijl het niets voorstelt. Naar mijn mening is het Greenwashing, iets wat alle merken doen en het heeft niets met MVO te maken. Producentenverantwoordelijkheid, zoals bij elektronica vind ik wel goed, maar met kleding geloof ik er nog niet in. Wie gaat er nou met een grote zak kleding naar de stad voor korting? Het werkt totaal niet. Concurrentie is het ook niet want maar 1% van alle kleding wordt door winkels ingezameld. Vraag 11. Wat moet er gedaan worden, en door wie, zodat er meer informatie beschikbaar is voor de Nederlandse consument omtrent het recyclen van kleding om het gedrag bij te kunnen sturen? Antwoord: Ik denk een samenwerking tussen gemeente en de desbetreffende inzamelaar. Zij zijn degene die meer informatie moeten verschaffen over het belang van recyclen. De mensen moeten zich ervan bewust zijn dat het echt beter is en het moet ook niet teveel moeite kosten om vervolgens oude kleding in te leveren. Een grote landelijke campagne zal helemaal goed zijn, zoals Plastic Heroes. Zo bereik je veel mensen en komt de boodschap over het belang en de mogelijkheden van recyclen in een keer over. Ik denk dat zo veel meer mensen in beweging komen om kleding in te leveren. Te weinig kennis en gemakzucht zijn denk ik de twee belangrijkste redenen waarom kleding nog steeds wordt weggegooid. 82 BIJLAGE 1

83 SAM S KLEDINGACTIE Wie: Eefje van Boxtel Locatie: Den Bosch Functie: Marketing & Communicatie Datum: 28 maart 2014 Sam s kledingactie is ontstaan vanuit Cordaid mensen in Nood in Sinds 2006 is Sam s Kledingactie zelfstandig. Ongeveer 90% van de opbrengst gaat naar Cordaid mensen in Nood en 10% gaat naar eigen uitgekozen doelen. Vraag 1. Hoe zamelt Sam s Kledingactie kleding in? Antwoord: 1. Kledingcontainers. Op 31 december 2013 stonden er in ongeveer 82 gemeenten in Nederland 141 containers. 2. Vrijwilligers zijn erg belangrijk voor Sam s kledingactie, op het moment zijn er ruim 1100 vrijwilligers met een actieve rol in het kleding inzamel proces. 3. Depothouder Veel van onze vrijwilligers hebben thuis een depot waar ze kleding inzamelen, dit kan in een schuur, berging of zolder zijn. In totaal zijn er nu ongeveer 282 depots. Vrienden, familie, kennissen en buren kunnen daar kleding naartoe brengen. Door het directe contact tussen de inzamelaar en schenker wordt er vaak hele goede kwaliteit kleding ingeleverd en zit er praktisch geen afval tussen. Wanneer het depot genoeg kleding heeft verzameld wordt alles opgehaald. 4. Containerbeheerder Vrijwilligers kunnen ook beheerder van een container zijn. Wanneer een kledingcontainer vol is communiceert de beheerder dit naar Sam s hoofdkantoor zodat deze kan worden geleegd. Is er iets mis of zijn er vernielingen dan kan de beheerder dit direct doorgeven. 5. Kledinginzamelacties Vrijwilligers kunnen ook als actie coördinator aan de slag. Dit houdt in dat zij zelf een inzamelactie opzetten bij een school, kerk, buurthuis of sportvereniging. Er waren eind vorig jaar 760 tijdelijke inzamelpunten waar kledinggevers oude kleding konden inleveren. Tijdens de voor- en najaar actie wordt er veel kleding opgehaald. Het vrijwilligers netwerk zorgt voor het grootste aandeel ingezameld textiel. Helaas neemt het aantal vrijwilligers sterk af vanwege de vergrijzing. 6. Restpartijen Steeds meer bedrijven gaan Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen en Sam s kledingactie kan ze daarin ondersteunen. Kledingmerken hebben soms teveel voorraad. Deze restpartijen worden soms gedoneerd en soms aan ons verkocht voor een lage prijs. Wij werken bijvoorbeeld samen met WE Fashion. Zij verzamelen de kleding in de winkels en klanten krijgen daardoor korting op nieuwe aankopen. Wij halen BIJLAGE 1 83

84 het vervolgens op bij het distributie centrum van WE Fashion. Sam s ontvangt geen vergoeding; wij doen dit één op één voor het goede doel. Transportkosten worden wel in mindering gebracht. Vraag 2. Hoe recyclet Sam s Kledingactie kleding? Antwoord: Alle kleding wordt naar de loods in Den Bosch gebracht. Hier wordt de kleding tijdelijk opgeslagen en doorverkocht aan sorteerbedrijven. SOEX GROUP in Duitsland is de voornaamste afnemer van de ingezamelde kleding. Voor een klein deel van de ingekochte/ontvangen kleding hebben wij vaste afnemers die de kleding (altijd) direct buiten de EU afzetten. SOEX GROUP sorteert de kleding op kwaliteit en soort. Herbruikbare kleding wordt doorverkocht aan landen zoals Afrika en Oost-Europa. Niet herbruikbare kleding wordt gerecycled. Het bedrijf streeft naar zero waste, op het moment wordt 98% hergebruikt en gerecycled. In het begin van onze samenwerking zijn er analyses uitgevoerd (steekproeven) om te bepalen wat de algemene kwaliteit is van de door Sam s geleverde kleding. Hierop is de prijs gebaseerd. In het algemeen geldt dat goede kleding het meeste geld oplevert. Daarom zijn onze vrijwilligers ook zo belangrijk, want de kwaliteit die zij inzamelen, vergeleken met wat er in de kledingcontainers wordt gestopt, is veel hoger. Helaas zijn er steeds minder vrijwilligers door de vergrijzing. Via inzamelacties met scholen en verenigingen proberen wij nieuwe vrijwilligers aan te trekken. Hieruit komen in veel gevallen samenwerkingen voort gebaseerd op het principe van sam-sam : Voor de ingezamelde kleding krijgen zij per kilo een vergoeding die zij nuttig kunnen besteden. Behalve Cordaid Mensen in Nood worden op deze manier ook lokale doelen gesteund. Hierdoor hopen we ons vrijwilligers netwerk uit te breiden. Daarnaast kunnen we op deze manier ook een jongere doelgroep bereiken (en werken aan meer bewustwording). Vraag 3. Wat gebeurt er met de 2de handskleding in het buitenland wanneer ze het daar niet meer dragen? Antwoord: - Vraag 4. Waarom recyclen jullie kleding? Antwoord: Met de opbrengst van de ingezamelde kleding steunen wij projecten. Sam s promoot het bewust omgaan met het scheiden van textiel uit het restafval en zet zich in om oplossingen te vinden voor recyclematerialen. Vanuit die gedachte kan ook versleten textiel ingeleverd worden. In verband met hoge kosten, bijvoorbeeld veroorzaakt door gemeentelijke aanbestedingen, blijft er echter veel minder geld over voor de doelstelling. Daarom willen wij benadrukken dat wij mensen en projecten het beste kunnen helpen met goede gebruikte kleding, schoeisel en huishoudtextiel. 84 BIJLAGE 1

85 5. Wat levert het inzamelen op? Antwoord: Financieel; De bruto omzet in 2012 was , het netto resultaat bedroeg waarvan naar Cordaid ging en naar een school in Oekraïne. Daarnaast is SOEX een sterke partner; SOEX GROUP is een milieu bewuste sorteerder. Ze streven naar zero waste en kunnen nu al 98% recyclen. Door bij ons kleding in te leveren steun je niet alleen goede doelen maar werk je ook mee aan een beter milieu. Dit is voor bedrijven met MVO zeer aantrekkelijk. Hier halen wij zeker ons voordeel mee uit. Vraag 6. Zijn er doelen en/of toekomstplannen om meer of op een andere manier kleding in te zamelen / recyclen? Antwoord: De nieuwe samenwerking met SOEX zorgt ervoor dat niet herdraagbare kleding en versleten/ kapot textiel optimaal wordt gerecycled. We streven er vooral naar goede kleding in te zamelen omdat hier de projecten en mensen het meest mee geholpen zijn. Er is veel concurrente, er zijn steeds meer commerciële bedrijven die ook kleding gaan inzamelen. Op het moment is het voortbestaan van Sam s kledingactie en het steunen van de projecten van Cordaid belangrijker dan groeien. Daarnaast hebben we echt meer vrijwilligers nodig. Door vergrijzing wordt het aantal vrijwilligers steeds minder. Zij zorgen voor heel veel kleding dus zijn we hard op weg om nieuwe vrijwilligers aan te trekken. Vraag 7. Stimuleren jullie het inleveren van kleding? Zo ja, hoe? Antwoord: Ja, bewustwording is daarbij heel belangrijk. Op verschillende manieren communiceren wij dat goede doelen geholpen worden en dat het beter is voor het milieu. Om het inleveren van kleding te stimuleren wordt de inzameling naar lokaal niveau getrokken. Clubs en scholen ontvangen regelmatig een vergoeding per ingezamelde kilo voor een eigen project of de clubkas. Ook worden samenwerkingen opgezet met sociale werkplaatsen. Zo wordt kleding inzamelen aantrekkelijker gemaakt. Er is ook een lespakket over textiel recycling en ontwikkelingshulp opgezet door Sam s kledingactie, het heet Sam s Wereld van Textiel. Scholen die een kledingdepot voor Sam s worden ontvangen kosteloos dit pakket. Daarnaast kan de school ook deelnemen aan het spaarprogramma voor een Groen schoolplein. Per ingezamelde kilo ontvangen ze punten en met de punten sparen ze bijvoorbeeld voor een fruitboom. Hiermee worden kinderen al op jonge leeftijd bewust gemaakt. Vraag 8. Communiceert Sam s Kledingactie wat er gebeurt met de ingezamelde kleding naar de consumenten? Zo ja, op welke manier? Antwoord: Ja, via de website en social media. Ook versturen wij nieuwsbrieven en s en zijn alle BIJLAGE 1 85

86 vrijwilligers op de hoogte van alle ontwikkelingen. Informatie over de grote voor-en najaar actie wordt ook via persberichten verspreid. Vraag 9. Kunnen jullie het gedrag van de consumenten beïnvloeden omtrent het recyclen van kleding? Zo ja, hoe? Antwoord: We hopen het wel. Door te informeren, zodat burgers bewuste keuzes kunnen maken. In samenwerking met de gemeente proberen we een actieve rol te spelen in het verstrekken van meer informatie naar de burgers. Het is namelijk erg belangrijk dat er meer wordt gecommuniceerd naar burger vanuit de gemeente. Hiermee kan bewustwording worden vergroot, waarmee uiteindelijk minder textiel bij het afval terecht komt en meer in Sam s kledingcontainer. In Almere werken we samen met de 3 andere charitatieve inzamelaars: ReShare, Humana en KICI. Het project heet 4Charity. Hier staan van ons allemaal containers en zijn qua uitstraling identiek aan elkaar, maar staan in een door de gemeente toegewezen gebied. Ze worden door de 4 organisaties afzonderlijk geleegd. Vraag 10. Wat vind Sam s kledingactie ervan dat steeds meer merken/commerciële modebedrijven kleding gaan recyclen? Op zich positief. Het proces is niet heel veel anders dan wat charitatieve ondernemingen doen (WE & C&A). De kleding komt op plekken waar mensen het nodig hebben. Het nadeel is wel dat het meer concurrentie met zich meebrengt. Kuyichi zamelt broeken in die ze vervezelen en verwerken het in nieuwe jeans. WE Fashion heeft ook een gerecyclede trui en vest geproduceerd, maar niet van de ingezamelde kleding van de consument. Het gerecyclede deel van de vezels van de vesten en truien zijn geproduceerd uit gedragen truien, de truien waren onderdeel van een bedrijfskleding-outfit, dus niet van ingezameld textiel. Vraag 11. Wat moet er gedaan worden, en door wie, zodat er meer informatie beschikbaar is voor de Nederlandse consument omtrent het recyclen van kleding om het gedrag bij te kunnen sturen? Antwoord: Wij vinden dat het heel belangrijk is dat er meer wordt gecommuniceerd naar de consument zodat het kleding inzamel en recycling proces inzichtelijker en transparanter wordt. Inzamelaars en gemeenten moeten veel actiever worden en niet passief kleding inzamelen. Wij zetten ons actief in op de volgende manieren: - In gesprek met de politiek, vorig jaar zijn we o.a. met Emile Roemer in gesprek gegaan. - Op containers willen wij meer (wisselende) informatie plaatsen. - We willen een actief forum voor meer interactie met de consument. 86 BIJLAGE 1

87 - We bundelen de krachten door met andere charitatieve inzamelaars samen te werken - Meer informatie en communicatie vanuit gemeenten en inzamelaar. We doen ook mee met de recyclemanager app. Met deze app kan de consument het dichtstbijzijnde kleding inzamelpunt vinden. WE FASHION Wie: Willemijn Burnaby Lautier Locatie: Functie: Marketing Datum: 19 maart 2014 Vraag 1. Waarom recyclen jullie kleding? Antwoord: WE recyclet niet zelf kleding, wij zamelen enkel kleding in. Dat doen wij omdat wij daarmee een bijdrage kunnen leveren aan een beter milieu en tegelijkertijd goede doelen steunen. Vraag 2. Hoeveel kleding recyclen jullie? Antwoord: Wij zamelen ongeveer kg per jaar in. Vraag 3. Hoe zamelen jullie kleding in? Antwoord: In Nederland kunnen klanten gedragen kleding inleveren in onze winkels in ruil voor 5% kassakorting. Daarnaast doneren we ook monstercollecties. Vraag 4. Hoe recyclen jullie de ingezamelde kleding? Antwoord: WE recyclet zelf geen kleding, maar wij doneren ingezamelde kleding aan Sam s Kledingactie, een professionele inzamelaar met een charitatief karakter. De opbrengst van de ingezamelde kleding komt ten goede aan goede doelen. Vraag 5. Wat levert het recyclen op? Antwoord: Geld dat wordt gedoneerd aan goede doelen. De opbrengst gaat naar Rainbow Home in India. Vraag 6. Stimuleren jullie het inleveren van kleding? Zo ja, hoe? Antwoord: In Nederland is het WE Recycle programma actief, hoewel wij hieraan (helaas) relatief weinig aandacht aan besteden. In 2014 wordt het programma hernieuwd onder de aandacht gebracht en zal het ook worden uitgerold naar de andere landen waarin wij actief zijn. BIJLAGE 1 87

88 Vraag 7. Communiceert WE Fashion wat er gebeurd met de ingezamelde kleding naar de consumenten? Zo ja, op welke manier? Antwoord: Ja, via onze website en CSR report (ook terug te vinden op onze website). Vraag 8. Kunnen jullie het gedrag van de consumenten beïnvloeden omtrent het recyclen van kleding? Zo ja, hoe? Antwoord: Het is ontzettend lastig om consumentengedrag blijvend te beïnvloeden. Wij kunnen alleen ons steentje bijdragen door onze klanten de mogelijkheid te bieden hun afgedankte kleding bij ons in te leveren. Vraag 9. Zijn er doelen en/of toekomstplannen om meer kleding recyclen? Antwoord: Ja, zie vraag 6. Vraag 10. Wat vind WE Fashion ervan dat steeds meer merken/commerciële modebedrijven kleding gaan recyclen? Antwoord: Een hele goed manier om kleding in te zamelen en de consument bewust te maken. Vraag 11. Wat zou er moeten veranderen en/of gebeuren om de invloed van WE Fashion te vergroten en daarmee het gedrag van meer consumenten te kunnen sturen omtrent het recyclen van kleding? Antwoord: Dat is lastig te zeggen, het begint toch vooral bij jezelf. Bij de juiste keuzes maken en het stellen van de prioriteiten en voor de lange termijn een commitment aangaan. Wij zijn aardig op weg, maar het kan altijd beter. Vraag 12. Wat moet er volgens WE Fashion gebeuren om iedere consument bewust te maken over het belang en alle mogelijkheden van het recyclen van kleding? Antwoord: Er is vooral veel tijd nodig om een blijvende verandering teweeg te brengen in het bewustzijn van de consument. En het zou mooi zijn als zowel overheden als commerciële partijen daarin hun verantwoordelijkheid te nemen. 88 BIJLAGE 1

89 GEMEENTE DE BILT Wie: Caro Hollebeek Locatie: Telefoon Functie: Beleidsmedewerker beheer openbare ruimte Datum: 2 april 2014 Vraag 1. Is het verplicht om kleding gescheiden in te zamelen? Antwoord: Het inzamelen van kleding is wettelijk gezien niet verplicht. Er zijn wel verschillende belangen om kleding gescheiden in te zamelen; het milieu en financieel. Als gemeente willen we ervoor zorgen dat zo min mogelijk kleding bij het restafval komt, zodat het kan worden gerecycled. Dit voorkomt ook dat kleding onnodig met het restafval wordt verbrand en verbranding kost geld. Vraag 2. Hoe wordt kleding ingezameld in gemeente de Bilt? Antwoord: KICI heeft op 21 verschillende locaties in de gemeente kleding containers staan en is een charitatieve inzamelaar. Daarnaast wordt er 6 keer per jaar aan huis kleding ingezameld door 6 verschillende organisaties. Om huis-aan-huis kleding in te zamelen worden vergunning verstrekt. De kosten die de inzamelaar voor het inzamelen maakt zijn voor de organisatie zelf, maar de gemeente vraagt geen vergoeding voor de ingezamelde kilo s. We willen dat de opbrengst voor de goede doelen zo hoog mogelijk is. Nieuw beleid Er is net een nieuw beleid omtrent het inzamelen van kleding opgesteld. Op het moment zijn er 6 verschillende organisaties die kleding huis-aan-huis inzamelen. Met het nieuwe beleid willen we dat 1 organisatie alle kledingcontainers en de huis-aan-huis inzamelingen verzorgt. Elk jaar krijgen we veel aanvragen binnen voor huis-aan-huis inzameling, dit is administratief enorm veel werk. Daarnaast is er weinig grip op het inzamelproces wanneer er veel verschillende partijen inzamelen. Het gebeurt vaak dat organisaties helemaal niet langskomen om kleding op te halen. Door samen te werken met 1 inzamelaar hopen we meer grip op het inzamelproces krijgen. Communicatie Met de inzamelaar willen we dat er meer wordt gecommuniceerd over het gescheiden inzamelen van kleding. Er moet meer aandacht aan worden besteed, zowel over de mogelijkheden als het belang. Bijvoorbeeld wat er in de container mag, mensen weten niet altijd dat ook kapotte kleding gerecycled kan worden. Daarnaast is recyclen goed voor het milieu. We willen dat de communicatie voor 100% bij de inzamelaar vandaan komt. BIJLAGE 1 89

90 Vraag 3. Hoe kiest de gemeente een inzamelaar uit? Wat is daarbij bepalend? Antwoord: Wij werken alleen samen met charitatieve kledinginzamelaars met een CBF keurmerk. Voor de selectieprocedure vragen we drie grote inzamelaars, KICI, Leger des Heils ReShare en Humana een plan op te stellen. Hierin leggen zij uit hoe de inzameling wordt georganiseerd, de doelmatigheid, communicatie, kosten en opbrengsten voor het goede doel. Met de doelmatigheid wordt gekeken naar de inzamelstructuur. Daarnaast is communicatie erg belangrijk om het scheiden van kleding onder de aandacht te brengen. We vinden het ook belangrijk dat de inzamelaars zo efficiënt mogelijk werken. Hierbij wordt gekeken naar de kosten en opbrengsten, zodat de opbrengst zoveel mogelijk naar de goede doelen gaat. We willen dat zo min mogelijk kleding bij verbrandingsovens terecht komt. Hierdoor is het belangrijk om te kijken wat charitatieve inzamelaars met de kleding doen. Het sorteerproces moet helder zijn om te kunnen vergelijken welke inzamelaar zo duurzaam mogelijk is. De reden om alleen met charitatieve inzamelaars samen te werken is, omdat wij verwachten dat mensen eerder kleding aan een goed doel zullen geven. De vergunning voor het inzamelen van kleding wordt 4 jaar. Vraag 4. Waarom zamelt de gemeente niet zelf geen kleding in? Antwoord: Gemeente De Bilt zamelt voor geen enkele stroom zelf afval in. Het inzamelen van papier, glas, plastic, gft, kleding en restafval wordt door externe partijen uitgevoerd. Er is wel een milieustraat, dit is een servicepunt, waar iedere inwoner uit de gemeente afval kan deponeren. Vraag 5. Zijn er doelstellingen omtrent het inzamelen van kleding? Antwoord: Ja. Elk jaar monitoren wij hoeveel textiel er nog bij het restafval terecht komt. Dit is in onze gemeente 6%. Er is een nieuw convenant: de Green Deal. De doelstelling van de Green Deal voor 2015 is, om de hoeveelheid textiel bij het restafval terug te dringen tot 4,2 kilogram, op basis van 135 kiloton textiel. Vraag 6. Communiceert gemeente De Bilt wat er gebeurt met ingezamelde kleding? Antwoord: Onvoldoende, dit zou meer mogen. Doe meer met afval is een initiatief van alle Utrechtse gemeenten. In gemeente De Bilt hebben we via het verspreiden van nieuwsbrieven extra aandacht besteed over het scheiden van afval, waaronder textiel. Daarnaast staat er informatie op de website waar kleding kan worden ingeleverd, wat erin mag, de huisaan-huis inzamelacties staan vermeld. 90 BIJLAGE 1

91 Vraag 7. Kunnen jullie het gedrag van de consumenten beïnvloeden omtrent het recyclen van kleding? Zo ja, hoe? Antwoord: Wat altijd weer blijkt is dat mensen heel erg bereid zijn mee toe doen aan recycling. De plastic verpakkingen zijn hier een goed voorbeeld van, daar wordt heel veel van ingezameld. Communicatie is hierbij wel heel belangrijk. Toen de Plastic Heroes campagne werd opgezet was er geen communicatie over glas. De glasinzamelaar merkte dat er minder glas werd ingezameld. Dit geld voor alle stromingen. Er moet continu informatie worden gegeven zodat afval gescheiden wordt. Het is waardevol om dit keer op keer te benadrukken. Vraag 8. Wat moet er gedaan worden, en door wie, zodat er meer informatie beschikbaar is voor de Nederlandse consument omtrent het recyclen van kleding om het gedrag bij te kunnen sturen? Antwoord: Herkenbare communicatie is belangrijk. Herkenbare containers kunnen daarbij helpen waarbij wordt vermeld wat er wel en niet in mag. Een landelijke actie is effectief, maar elke gemeente is anders georganiseerd. De landelijke actie moet daardoor goed aansluiten op de gemeenten. Kledingcontainers zouden wel herkenbaarder mogen, door ze bijvoorbeeld dezelfde kleur te geven. AMFI DOCENT Wie: Chris Koeleman Locatie: Amsterdam Functie: Docent QA AMFI Datum: 25 maart 2014 Vraag 1. Wat verstaat u onder het recyclen van kleding? Antwoord: Het opnieuw gebruiken van vezels. Maar dat kunnen net zo goed panden of onderdelen van kledingstukken zijn, of hele kledingstukken opnieuw gebruiken. Waarbij eigenlijk veel mensen dat nu ook al doen, waarbij kleding van de ene dochter op de andere dochter over gaat. Wij krijgen ook kleding van vrienden en familie en geven dat ook weer door, dat is ook een vorm van recycling. Maar ergens vind ik hier een onzuiverheid inzitten. Want de een kan een kledingstuk na een week al niet meer dragen, en een ander denkt na 10 jaar laat ik eens iets nieuws aanschaffen. In beide gevallen kunnen ze het doorgeven. Eigenlijk is het pas recyclen als het kledingstuk afgedragen is en aan het einde is gekomen van de levenscyclus. Alles wat ertussenin gebeurt is onzuiver en vind ik discutabel als je dat recyclen noemt. Maar ja, wat voor de een afgedragen is, vind de ander nog prima om mee in de tuin te werken. Het is dus een waarde beoordeling en die is persoonlijk. BIJLAGE 1 91

92 Je zou categorieën kunnen maken van herdraagbare en niet herdraagbare kleding. Want ik zou het zonde vinden wanneer herdraagbare kleding vervezeld word. Maarja, met mode is het lastig, want wanneer iets uit de mode is, kun je het ook categoriseren als niet herdraagbaar. Vraag 2. Vind u alles om te voorkomen dat kleding bij het afval terecht komt een vorm van recyclen, dus ook verkopen etc.? Ja, maar heel onzuiver. Zelf stop ik kleding die ik niet meer draag in een zak en lever het in bij een recyclepunt. Wij kiezen voor de makkelijkste manier om van kleding af te komen, dus in zo n kledingcontainer. Wanneer kleding nog heel goed is geven we het nog door aan vrienden en familie. Het voornaamste is, is dat mijn kleding opnieuw gebruikt wordt, hoe en voor welk doel maakt niet zoveel uit. Vraag 3. Wat zijn de voor- en nadelen van Product hergebruik? Voordeel: Geen grondstoffen en energie nodig om iets nieuws te maken Nadeel: Logistiek moet je veel op touw zetten. En hoeveel wordt er daadwerkelijk gebruikt en gedragen en hoeveel komt er bij het afval terecht? Vraag 4. Wat zijn de voor- en nadelen van Materiaal hergebruik? Voordeel: Minder energie en water nodig dan wanneer alles nieuw is. Nadeel: Ik denk dat er nog steeds veel energie en water gebruikt wordt voor het reinigen van de vezels. Mogelijke vervuiling van het reinigingsproces. Vraag 5. Wat zijn de voor- en nadelen van Overig hergebruik? Voordeel: Verspilling wordt tegengegaan en het is goed dat er geen nieuwe materialen voor poetslappen worden gebruikt. Nadeel: Downgraden van het product Vraag 6. Worden er chemische stoffen gebruikt tijdens het vervezelen van kleding? Antwoord: Dat weet ik niet, maar daar ga ik wel vanuit. Het is een mechanisch proces, maar om het te wassen en schoon te krijgen zijn er denk ik wel chemicaliën nodig. Ik zit niet in de processen dus kan het niet met zekerheid zeggen. Vraag 7. Word er veel kleding in Nederland vervezeld? Er wordt wel gesorteerd in Nederland, maar vervezelen weet ik niet. 92 BIJLAGE 1

93 Vraag 8. Waar wordt de meeste kleding vanuit Nederland vervezeld en verwerkt tot nieuwe stoffen en/ of producten? Zo ver ik weet worden er in Nederland nog nieuwe garens gemaakt voor kleding van de gerecyclede vezels Vraag 9. Wat zijn de laatste ontwikkelingen op het gebied van het recyclen van kleding? Antwoord: Eigenlijk dat ik hoor dat er heel goed denim wordt gerecycled. Zoals H&M nu doet. PET flessen worden gerecycled in kleding en StarSock gebruikt visnetten uit zee om nieuwe sokken mee te maken Vraag 10. Wat denkt u dat er moet gebeuren, en door wie, zodat er meer informatie beschikbaar is voor de Nederlandse consument omtrent het recyclen van kleding om het gedrag bij te kunnen sturen? Antwoord: Ik denk dat het nu nogal lukraak gebeurt, in mijn ogen is het net wat er beschikbaar is aan waar ik mijn kleding weg wil geven. De stromen zouden wat duidelijker door de overheid uitgelegd kunnen worden, de mogelijkheden. Dus ik denk dat de overheid daar wel een rol in zou kunnen spelen. Maar het punt daarvoor is natuurlijk dat iedereen beseft dat kleding op verschillende manieren gerecycled kan worden door het uit te wisselen of het aan een goed doel te schenken, of naar een recycling punt en niet bij het afval moet belanden. Maar ik kan me voorstellen dat er diverse belangen spelen. Dus dat de overheid gaat zeggen dat je het zus, zus en zo kan doen, dat de ene organisatie opeens veel minder krijgt. Dat weet ik niet. Ik denk dat het belangrijkste is, is dat de overheid zegt: Recycle. Dat over het recyclen op zich meer nadruk gelegd moet worden. Door bijv. reclames Of misschien dat de belanghebbenden/stakeholders meer energie er in kunnen en moeten gaan stoppen. Iedereen kan kleding kwijt, maar gebeurt nog niet genoeg, en dat kun je door bewustwording bereiken. Tot nu toe door campagnes gebeurt dat vaak, zoals SIRE. Wanneer wij als burgers vinden dat er meer gerecycled moet worden, dan zou de overheid daar wat mee moeten doen. BIJLAGE 1 93

94 Bijlage 2: Vergelijkingstabel goede doelen organisaties 94 BIJLAGE 2

95 BIJLAGE 2 95

96 Bijlage 3: Vergelijkingstabel commerciële modebedrijven 96 BIJLAGE 3

97 BIJLAGE 3 97

98 Bijlage 4: Enquête DEEL 1 Deel 1 van deze enquête bestaat uit stellingen en vragen over uw gedrag omtrent oude kleding. Selecteer bij elke stelling het antwoordt dat voor u van toepassing is. Lees de vragen nauwkeurig en beantwoord ze naar waarheid. Stelling 1. Ik geef mijn oude kleding aan het goede doel. Nooit zelden soms vaak altijd Vraag 1. Waarom geeft u uw oude kleding aan het goede doel? A Ik kies bewust om een goed doel te ondersteunen, daarom lever ik mijn oude kleding in bijvoorbeeld via inzamelingsacties aan huis, via religieuze instellingen of buurthuis, zodat ik precies weet waar mijn kleding naartoe gaat. B Er staat een kleding inzamelcontainer bij mij in de buurt, dus een kleine moeite om mijn oude kleding daar naartoe te brengen en het gaat ook nog eens naar een goed doel. C Het is slecht voor het milieu om kleding weg te gooien, dus op deze manier draag ik mijn steentje bij aan een schoner milieu en help ik tegelijkertijd mensen die kleding nodig hebben. D Anders, namelijk.. E Ik geef mijn kleding niet aan het goede doel, omdat Stelling 2. Ik lever mijn oude kleding in bij een kledingwinkel. Nooit zelden soms vaak altijd Vraag 2. Waarom levert u uw oude kleding in bij een kledingwinkel? A Voor de korting B Voor de korting en omdat ik weet dat mijn oude kledingstukken worden gerecycled en er nieuwe collecties mee worden gemaakt. C Ik ga niet voor de korting, maar lever mijn oude kleding wel bij kleding winkels in omdat er geen kleding inzamelcontainers bij mij in de buurt zijn. D Anders, namelijk.. E Ik lever mijn oude kleding niet in bij een kledingwinkel, omdat 98 BIJLAGE 4

99 Stelling 3. Ik stuur mijn oude kleding via PostNL op naar een kleding inzamelbedrijf. Nooit zelden soms vaak altijd Vraag 3. Waarom stuurt u uw oude kleding via PostNL op naar een kleding inzamelbedrijf? A Ik vind het makkelijk dat ik oude kleding gratis kan opsturen en zo hoef ik het huis ook niet uit. Het bespaard me dus tijd, het maakt mij verder niet of het voor een goed doel is of niet. B Het is makkelijk en snel en ze ondersteunen goede doelen met de opbrengst van de kleding. C Anders, namelijk D Ik stuur mijn oude kleding niet op naar een kleding inzamelbedrijf, omdat... Stelling 4. Ik geef mijn oude kleding door aan vrienden/familie. Nooit zelden soms vaak altijd Vraag 4. Waarom geeft u uw oude kleding door aan vrienden/familie? A Wanneer ik kleding niet meer pas of leuk vind kan een vriend(in)/ familielid het nog wel leuk vinden en dragen. B Ik geef met name kinderkleding door aan vrienden en familie, het is vaak nog in een goede staat en bruikbaar. C Anders, namelijk D Ik geef geen oude kleding door aan vrienden/familie, omdat Stelling 5. Ik ruil mijn oude kleding op ruilmarkten / ruilparty s. Nooit zelden soms vaak altijd Vraag 5. Waarom ruilt u uw oude kleding op ruilmarkten / ruilparty s? A Ik vind het leuk om kleding te ruilen zodat ik iets nieuws voor mijn oude items krijg. B Er is veel keus met kleding ruilen en het is veel goedkoper dan het kopen van nieuwe kleding. C Anders, namelijk D Ik ruil mijn oude kleding niet op ruilmarkten / ruilparty s, omdat Stelling 6. Ik laat mijn oude kleding in de kast hangen. Nooit zelden soms vaak altijd BIJLAGE 4 99

100 Vraag 6. Waarom laat u uw oude kleding in de kast hangen? A Ik kan moeilijk afstand doen van mijn kleding. B Misschien pas ik kleding weer wanneer ik afval/aankom, of het komt misschien weer in de mode. C Anders, namelijk D Ik laat mijn oude kleding niet in de kast hangen, omdat Stelling 7. Ik verkoop mijn oude kleding. Nooit zelden soms vaak altijd Vraag 7. Waarom verkoopt u uw oude kleding? (online/offline) A Zo verdien ik een leuk zakcentje aan goede kledingstukken die ik zelf niet meer wil/kan dragen. B Ik heb geen standaard maat, dus mijn kleding kan ik makkelijk verkopen. C Anders, namelijk D Ik verkoop mijn oude kleding niet, omdat Stelling 8. Ik gooi mijn oude kleding in de afvalbak. Nooit zelden soms vaak altijd Vraag 8. Waarom gooit u uw oude kleding in de afvalbak? A Ik denk niet dat mijn oude (kapotte) kleding ingeleverd mag worden en gerecycled kan worden. B Ik weet niet waar ik mijn oude kleding in kan leveren. C Ik weet niet wat ik wel/niet mag inleveren. D Het is de makkelijkste en snelste manier om van mijn kleding af te komen. E Het milieu en goede doelen interesseren mij niet. F Anders, namelijk G Ik gooi mijn oude kleding niet in de afvalbak, omdat Vraag 9. Wat doet u nog meer met uw oude kleding naast de bovengenoemde stellingen en waarom doet u dat? DEEL 2 De vragen in deel 2 zijn alleen van toepassing als u uw oude kleding recyclet. Wanneer u geen kleding recyclet kunt u doorgaan naar DEEL 3 op de volgende pagina. 100 BIJLAGE 4

101 Vraag 10. Wat is voor u de belangrijkste reden om kleding te recyclen? (Geef de belangrijkste reden aan met nummer 5 en de minst belangrijke reden met nummer 1) A Het is zonde om oude kleding weg te gooien wanneer iemand anders het nog kan gebruiken. B Recyclen is beter voor het milieu. C Goede doelen doen goede dingen met de ingeleverde kleding en dat steun ik. D De korting bij kleding winkels. E Kleding recyclen geeft me een goed gevoel. Stelling 11. Ik weet precies wat er met mijn kleding gebeurt nadat ik het heb ingeleverd bij het goede doel of kledingwinkel. Oneens / Mee eens (op schaal 1 t/m5) Stelling 12. Ik wil graag weten waar mijn ingeleverde kleding naartoe gaat en wat ermee gebeurt. Oneens / Mee eens (op schaal 1 t/m5) DEEL 3 De volgende stellingen en vragen gaan in op u persoonlijke kennis en mening omtrent het recyclen van kleding bij u in de buurt en in Nederland. Stelling 13. Ik ben op de hoogte van alle recycling mogelijkheden bij mij in de buurt. Oneens / Mee eens (op schaal 1 t/m5) Stelling 14. Ik vind dat ik voldoende word geïnformeerd over alle recycle mogelijkheden in mijn buurt. Oneens / Mee eens (op schaal 1 t/m5) Vraag 15. Door wie zou u meer geïnformeerd willen worden over recycle mogelijkheden? A De Gemeente / Overheid B Goede Doelen C Kleding merken/winkels/bedrijven D Een combinatie van al deze partijen E Anders, namelijk BIJLAGE 4 101

102 Vraag 16. Geef aan of u het eens of oneens bent met de volgende stellingen op schaal 1 t/m 10. (1= oneens 10 = eens) 1. Het recyclen van kleding is een belangrijke kwestie. 2. Ik weet eigenlijk niet veel over het recyclen van kleding. 3. Ik weet dat ook kapotte kleding / textiel kan gerecycled worden. 4. Het is een goede ontwikkeling dat steeds meer mode bedrijven kleding gaan recyclen. (bv. H&M) 5. De overheid moet actiever zijn om kleding recycling te stimuleren onder alle consumenten. 6. De overheid is verantwoordelijk voor het verwerken van afval in Nederland, dus ook oude kleding en het recyclen ervan. 7. Mode bedrijven zijn verantwoordelijk voor de grote hoeveelheden kleding die op de markt komt. Zij zijn daarom degene die ervoor moeten zorgen dat kleding weer wordt ingezameld en gerecycled. 8. Doordat er tegenwoordig zoveel verschillende mogelijkheden zijn om oude kleding in te leveren is het lastig om te kiezen wat ik moet doen. 9. Het zou handig zijn als alle organisaties die kleding inzamelen en recyclen 1 gezamenlijke website hebben zodat ik snel kan zien waar ik kleding kan inleveren en wat ze ermee doen. 10. Het is een goed idee als de overheid, goede doelen en commerciële modebedrijven gaan samenwerken om vervuiling van oude kleding tegen te gaan en daarmee het recyclen van kleding onder de consumenten te stimuleren. DEEL 4 Vraag 17. Wat is uw leeftijd? Vraag 18. Wat is uw geslacht? Man/Vrouw Vraag 19. Wat is uw hoogst behaalde opleiding? -MAVO -HAVO -VWO -MBO -HBO -Universiteit -Anders, namelijk BIJLAGE 4

103 Vraag 20. Wat is uw woonplaats? Heeft u nog op- en of aanmerkingen? BIJLAGE 4 103

104 Bijlage 5 t/m 27: Enquêteresultaten Bijlage 5 Vraag 1. Antwoord Count % A 45 20,0% B ,4% C 38 16,9% D 8 3,6% Totaal % Anders: - Arme mensen kunnen het nog goed gebruiken. - Heb dit van jongs af aan aangeleerd - Alleen als ik het niet kan verkopen. - Zo kleding toch nog een 2de leven geven. - Het is een prettig idee dat andere mensen plezier hebben aan mijn kleding. Waarom geeft u uw oude kleding NIET aan het goede doel?: - Denk er niet over na. - Ik geef nooit kleding weg. - Kleding is te versleten. - Ik doe er al iets anders mee. 104 BIJLAGE 5

105 Bijlage 6 Vraag 2. Antwoord Count % A 7 15,6% B 13 28,9% C 9 20,0% D 16 35,6% Totaal % Anders: - Zodat een ander het nog kan gebruiken. - Wanneer het in goede staat is liever niet in een kleding container, wel kledingwinkel. Waarom levert u uw oude kleding NIET in bij een kledingwinkel?: - Ik wist niet dat dit kan. - Kan niet bij mij in de buurt. - Geen idee bij welke winkels dit kan. - Teveel moeite. - Ik doe er al wat anders mee. BIJLAGE 6 105

106 Bijlage 7 Categorie 1: t/m 25 jaar Categorie 2: jaar Categorie 3: jaar Categorie 4: BIJLAGE 7

107 Bijlage 8 Vraag 3. Antwoord Count % A 0 0% B 1 100% C 0 0% Totaal 1 100% Waarom stuurt u uw oude kleding NIET op via PostNL naar een kleding inzamelbedrijf?: - Niet mee bekend, wist ik niet. - Ik doe er al wat anders mee wat ik gemakkelijk vind. - Veel te omslachtig en het kost veel moeite om het op te sturen. BIJLAGE 8 107