BODBBSPBÄII 1 ABIBSCBUP

Transcriptie

1 BODBBSPBÄII 1 ABIBSCBUP Tiedschrift föör: Mönsterland, Eosland. Graäfschup, Benthem, Twente, Salland, Geldersche Achter hook.

2 Modersprake e.n Naberschup Ie JAARGANG 1959 No. 3 Cutgave en Redaktie: Gerhard ten Holt, De meje schriefwiese van de modersprake, in 't Hengelo (0.),.interregionaal" gebruuk. Bornschesträat 39 Tekens waar men up achten möt. Tel Gironümmer NEDERLANDERS DOOTSCHERS Nederland Hij had a er hatte Bank: gaon~staon a gaon~staon Twentsche Bank Hengelo ( 0.) fr. le père ä fr. le père Deutsche Bank fr. la sceur re fr. la sceur Gronau i/w. Het deksel e Der Deckei Kömp Uöt 9 x per jaar wonen 0 wohnen Abonnementspries: Nederland: f 5.~ p.jaar deur~veur ö die Götter Düütschland ding das Ding 6.50 O.M. per jaar Biej vööruutbetaling. lief ie Lieb Abonnementen loopt aver 'n vol jaar, en wödt,.automatisch" verlengd, upsegging van abonnement, üüterlik 1 maand vöör 't ve::schienen van nen niejen jaargang. Abonnementsanname: Biej 'n Cutgever. Föör Düütschland ook in Gronau i/w. Buchhandlung ïoh. Schievink Neustrasse 3 Verkehrsambt Strahtman Neustr. g.ü. Hotel zum Engel. In Nordhorn: Buchhandlung E. Teuscher Haupstr. Tel.659. Buchhandlung Voss~Lankamp am Stadtring. Föör Düütschland komt nog meer anname stellen. drukken stoel~doel roepen Opmerking 1. In gesloten lettergreep, lange klinkers met dubbel~ teken. 2. Het teken ce wordt niet verdubbeld. 3. Het teken Z gebruiken wij niet, wij schrijven S. ü ü drücken stuhl~rufen Anmerkung 1. In geschlossener Silbe, schreibe man den langen Vokal mit doppeltem Zeichen. Dehnungs H fällt weg. 2. Das Zeichen ce wird nicht verdoppelt. 3. Das Zeichen SZ wird nicht verwendet, wir s.chreiben SS. 4. Der schluszkonso~ nant wird nicht ver~ doppelt. 5. Nur das erstewort des Satzes und ein Ei~ genname wird grosz geschrieben. De moderspräke is de brügge tüsschen Nederlanders en Düütschers, gode näberschüp bevörderd frede en freendschüp in de wääld!

3 Tiingenslag van den Krommendiek G. B. Vloedbeid ~ Almelo Waarin et geet awer Geloow en Segswiese, in et land van de moder ~ spraak. "De taal is heel 'n volk" hef 'n groot man seg. De Tükkers (Twenten) sint van ooicisheer 'n gelööwig volk en düs sprek et vansölf, dat eere moder: spraak 'n heel deel segswiese hef. dee wat te maken hebt met oonseh leewen Heer, de kaarke, de pastoor, de köster, 't bidden ens. "l'j könt oonsen leewen Heer alns anvertrouwen, mär gin dröög hööj", sä de buur, dow der rrekeloos 'n donderschuur oopkwam. Hee (de buur) hef anders wa ver'~ trouwen in de Vöörseenigheid:.. Gif God jongs, Hee gif ook boksen,'' sä de buur, dow brachn 'n stork üm sie~ nen twaalfden sön in de weege. Ook segge: "Oonsen leewen Heer lat oons wa sinken, mär nich ver~ drinken". Mär "Bidden en mesten is gin bi'j gelööwe" en "oonsen leewen Heèr.gif 't vögelken sien voor, mär et müt er üm vleegen", sint segswie~ se, dee leert, dat nöws et "Ora" et "Labcira" staan müt. Bidden is nödig, mär i'j könt et ook awerdriewen. In Deernkamp (Denekamp) wödt wa seg: "De fiênen, dat sint de mie~ nen", mär onder de löö dee "soo fien as gemalen poppestr " sint, en dee "awer de straate loopt of se oonsen leewen Heer bi'j 't handjen hebt", ja "dee oonsen leewen Heer van 't krüüs bidt", hei'j van dee schienhei~ ligen, waarvan seg wödt "Van fiene löö en moträgen wöj oop'n eerst en bedrögen".,,jonge deerns bidt oop'n leewsten vöör 'n speegel". 't Is wa nich soo as 't sik höört, mär aait nog better as "achtereers bidden" (viööken). Hef ne deern sin üm te trouwen, dan bidt se: "Heer, dienen wil, mär gin~ nen met '.n bril", d.i. nen vriejer den van de pen müt läwen. Ja, aj vrog~ ger sonnen kantoorschriewer ~s man hadden, moch i'j wa bidden: "Geef oons heden oons dageliks brood". "Dood gaan, is mien gewin" sä de pastoor. "En mienen schaa is 't ook nich", sä de köster. Hee weet ja. "As 't oop de pastoor rägent, dan dröppelt et oop de köster". Ja, dee kösters! Se sint oop 't geeld, a~ de düwel oop de seel. "As dat mär stand hoolt", sä de kös~ ter, dow mosse oop eenen dag dree doo~n verli.iün. De wichter singt van i.im: Bim, bam, beier, De köster mag gin eier. Wat mag hee dan? Spek in de pan. Da wödt de köster vet van. As de köster üm paasken "alsmeer" ei er krig. van de buuren, wille ook wal ees wat anders seen. Mä.r heer~ oom hoolt wa van eier: "'n Ei is 'n Ei", sä de pastoor dow nümme 'n gansenei. Wat al'n segswiese awer de pas~ toor en de köster! "Pastoor sien koo" wödt besöngen en va:n de luie ( foole) löö wödt seg: "'t Geet eer as kösters koo, dee was dree daage vüür de büüj oop 't hiiiis angaan, en har 'n stät nog nat kre~ gen". De. köster hef alle respect vüür de pastoor, mär hee maakt toch wal ees :n gräpken oop heeroom: "Daar hei'j 33

4 Gods Woord, swat oop wit" sä de köster, dow reed de pastoor oop 'n,. schimmel. I En 'n ander maal: "Dat wil nog wööre geven" sä de köster, dow1 klöm de pastoor oop 'n prääkstool.l Si enen pastoor kon der wat met, müj 1 weten. "As hee in de tonne (den' prääkstool) steet, geet 't üm of as ne spörrie~oo" sä de köster. Mär dow de pastoor prääken awer de goode Herder, sä den scheeper tegen sienen hond: "Gaat an, Swiet, hee stek oons de gek an", en lööp de kaarke uut. "As et hätte mär swat is" sä de köster, dow harre oop de groowe 'n rood vessien an. Non, ne doodsönde was 't nich, hee hoowen 't nich bichten. "As ik biebten wil, gä'k näär de pastoor" sa de köster, dow wol'n rechter üm uuthören. Aail lükt dat biebten nich: "Wi'j sit vandage gin bioht", sä pastoors huusheierske, dow kwam der eenen an de pastorij en wol bichten. Den man kon wier oop 't huus oop an gaan met sien päkken, net as den onbootväärdigen sünder, den,,'t schüüfken kree.g". Nen gülden en nen cent wadden ees met mekaa an 't disseln, wee van beiden wal de vromste was. Den gülden meenen hee was 't, want oop sienen rand stön: "God zij met ons" Mäf de cent sä: "Nee ikke! Want ik 'kom völ vaker in de kaarke, as i'j!" Geliek harre, se smiet nich har met güldens in 'n klingelbüül! "Bi'j iedere ni'je kaarke bouwt de düwel sien kapelken" ( drankhuus). Mär daar blif 't nich bi'j. "De düwel kömp aait düür'n sang~ 34 solder de kaarke binnen". Dat könt de bönnesangers sik antrekken. Satan denkt er net awer as n schäärenslieper: "Waar de löö sint, (läär is de nering" sä 'n schäären ~lieper, dow schööf hee siene kaar lin de karke. Mär laa'w swiegen van de düwel, ~ant "aj van de düwel kuiert, dan sitte oop'n tuiin". 1\V ee de vromste nich is, "hoolt van 'n kot gebed, en van 'n langen metwos". Son een en "is van et hond.zngelööwe, hee hef leewer 't vleisch, as de bötte". 't Vaderonser is 'n kot gebed, mär toch sä de jong: "Däär geet wat oopstään in de wääld", dow mos se 't Vaderonser leeren. Dat völ üm suur, hee kon dat nich "in 'n Vaderoonser te bidden" klaa r spöllen. Sonne jong leert oop de straate eer "et höölten V aderonser bidden" (d.i. vlööken). Wee den buur oop geet hen "bidden" (bedelen) is nen "birman". Asse wat krig, segge: "God loont", of,;k sal 'n kränsken vüür di' bidden". Offe 't ook na komp, watte belaawt? "Non bir ik uw toch!" Hee is misschien nich ees "van et hööltjen" en "so grof as bonenstroo" ja 't is misschien wa sonnen rowmoos, dat hee "alle düwels uut.de hel vlok", wanneer hee üm nen sak tüffeln vrog en i'j geewt üm ne pil brood!

5 Tongenslag van Twente. 'n Lük lachpillen. BONENDIE NE döör Gerd ten Holt. Bonendiene was 'n besönder menske, schoonwal se aver de 200 pund wöög, 'n lük rnaank göng. en 16 blagen groot brach har, lööp se nog as ne kiefte döör 't huus hen, en söng d~ärbiej meestieds as nen liester. Dat huus sag der altied helder uut. iej sollen b1ej eer in de kökken - biej wiese van sprekken - nen pankook en van de grund können etten. Bonendiene har dan ok wat wiej völ gode sieden sollen nöemen. Mär dat nemt nich weg, se har ok slimme sieden, Saterdags - so tegen 'n twee-donkern - halen se ne polle uut et kabinet, en töög daarmet naar eeren naber.. Snap-oop" den 'n draankhuus har. Se lööt daar de polle dan good volcloon, met alen klaren, göng dan op 'n stop met de polle naar eere kökken, en drönk dan de polle löög. So teggen et naar herre gaan, was Bonendiene dan.. Selig" so as se dat wal nöemt. De leste tied göng et nich so good met Bonendiene, se har last van ne beklemminge oop de Böste, se was dan ok Jáng nich so lebändig as op andere tieden. As et oop 'n avend sli.mmer was dan anders, daar töög se met de polle naar 'n Snap-oop, et was al middernacht, en 'n Snap-oop was al too, en lag in 't waarme herre. Schoonwal e Bonendiene wal hören, kwam e daarvöör et herre nich uut. Non, Bonendiene mós en sol wat in de polle hebben, en dach ik sal u helpen. Se göng näär 't venster van Snap-oops slaapkamer en tikken düftig oop 't venster däärbiej roopend.. Snap-oop, du fuule deer, komt der uut, ik müt wat in de polle hebben, nu kömp der nog wat van, God vermoor de Düwel, as iej der nich uut komt". Non dat hölp, want 'n Snap-oop hööl nich van gedonder, en hee wüs dat Bonendiene net so lang sol döör schännen, tot se eer sin kreeg. Bonendiene non, göng met de volle polle naar huus hen, en drönk daar de polle echter mekandern löög, göng de Berrestee in en vööl in slaap. Se har so 'n good veerelüür slapen, en drömen dat se in de Hel1e sat, daarbiej was se slim wierig, en sakken sodrenig döör de onderlaag van et herre. Se menen non helendals in de Helle te sitten, want se was ok nog 'n lük düselig VJin 't.. medesien". Se göng et an, en schrewen.. Helpt miej. helpt miej, ik sitte in de Helle, en wil der uut. Eeren af!dern nöögsten naber was.. Knüppel-Benaats" nen frommen man, den naam maakt har, want hee har et wied brach in et kraanken genesen. Hee döö dat döör beläsen en strieken, 'n kraanken mos met em te hope eerst 'n Vaderoonser bidden, en dan was e 'n darden dag wier better. Knüppel- Benaats har met Bonendiene te cloon, en sä.. Sa! ik diej ees beläsen Diene?" Hee beläsen eer sölfs dree maal, mär et hölp Diene nich. Daar begriep ik non niks van Diene seg e, aandern helpt altied oop 'n stop. Sal ik ees vöör diej p.äär de "35

6 paters gaan, en üm et water van Al~ bertus vragen? dat wil ok mangs hel~ pen as beläsen nich geet. Bo nee, agattegat, seg Diene, dat water drink ik u nich, wo lange is den al nich dood?. Dan ga nog lee~ ver naar 'n Snap~oop. As dat dan nich wis, seg Knüppel ~ Benaats, dan heb ik nog een middel dat aait helpt. En dat is seg Diene. Pas op, seg Benaats. Dow nemtst nen rowwen Siepel, den müs kot snien, en dan dree dage good in "Pieterölli~" laten uuttrekken, daarmet müs dan de Böste 5 maal dagens good inwrie~ wen et steenkt wal 'n lük, dat döt, mär helpen döt ok, dat kolveer ik diej. Diene nam de prove met den Siepel in Pieteröllie en ja in acht dage was se wier färig. Non verteld se alman dat nen Siepel den in Pie ~ teröllie is uuttrökken "et middel" is teggen ne beklemming op de Böste. Tungenslag van Holstein. û:utspraak van Uetersen. SOMMERVAGEL1) dörch Gudrun Münster. Sommervagel, kum in gaarn, bring mi walder, wat verlaarn. Wat verlaarn vöör jaar'n un daag, jümer, jümer söök ik 't noch. ~ Wat dat achtern knik wui leeg? oder mit een wulk wegflöög? Füll dat in een deepen soot? 2) Neem dat mit de See eer flood? Wat noch wer, ik weet dat nich ( t), doch as du wer't, bllnt un licht. 1) Bottervogel of sommervogel Ned. Vlinder H.D. Schmetterling 2) Soot is püt Ned. put H.D. Brun ~ nen. 36 Tungenslag van Holstcin. û:utspraak van Uetersen. Ä WEND AN STROOM dörch Gudrun Münster. Liesen geit de dag nu slaapen, rögt an boom keen blad. Blot een eensaam vageiraopen klingt nog övert wad. Buten schient de stroom aan lewen, is keen wind, dee bruus, un de wulkenschaap an hewen1) trekt nu ook na hilus. Out den wieden vöörlandsbogen stigt dat schummern sach. ûn du, hart hest dusend frogen. Still! Nu kumt de nach. 1) Hemel~ Himmel Tungenslag von Mönster û:utspräak Stad Mönster Heilwensch von Mönster to Twente up 17 ~ 12 ~ '58 ET TWENSKE LAND Et twenske land is us vöwant es broor un broor. Wän see beglükt de hand di drükt, dan fölls et klaar. Too, föör es hän, wo see kuëmt den! On küür di in plat! Dan aans un spüüörs un süüs un höörs dt'iu wunners wat. Alls kik vötruut un truulik uilt, soo land es lüü;. in staan un gaan, in spraak un cloon boll jüst es wi.. T oo, föör es hän! De gräns is män en nabersglind. Daarüöwer waajt in fröndlichkait de sölwe wind. So männig spüüör wis hän un hiiär von hiir, von da. Hail naberslüü! So i es wi sint eens un klaä!é.

7 TüNGENSLAG VAN HOLSTEIN. üütsprmk VAN UETERSEN DöRCH GUDRUN MüNSTER. De W ulkenreis: Is winterdag, buten huult de wind üm 't hilus. De blagenl ) schatten vun de hüüs un bööm ward jümer länger. De Sün geit na bed, un legt sik achter een füerroden vöörhang to slapen. In de schummerige stuuv vöör 't fin~ ster sit grootmudder un het eer dochterkind up'n schoot. Beid' kiekt se to wa de Sün goden nach segt. Vöör 't huus breed sik dat maschland uut, un se könt över weiden un koppeln wied kieken, un den heelen Heben2) seen. Hee is rein aan een wulk, un so stil un ro~ senrood as de See, wen sommerdags de Sün unnergeit. On dörch den roden schien trekt up~ mol een wulk. een grote sware wulk.., Kiek mol" segt grootmudder, un wiest mit'n finger na buten,.,daar seilt een schip an heben!ank, kanst dil dat seen?" De lüt flaskop up'n schoot nikköpt..,wat is dat vöör'n schip grootmud~ der?".. Dat is een wulkenschip mien kind. Dat, dat föört över de See, wölt wi mol mitföörn? Wölt seen waneem de reis hengeit!" Jo, dat wil de lüt jo bannig geern..,pas up" segt groot~ mudder,.,daar, süüst, du dar al de lütten wulken, dat sünd de mewen, dee üm uns schip fleegt. Kiek wat dee vöör witte flunken hebt. Se sünd in een stoot wied vööruut. Waneem uns schip wul anieggen deit? Süü, dar stigt al een lüt stük land uüt de See, eerst is dat man een punkt, awer nu kumt wi al neeger, un uilt den punkt ward een lüttes eiland. An heben klimt anner wulken up, eerst lüt, dan jümer grötter... Dat süüt uut as buü sik dar een insel up", un de oole fruu verteld wieder:,.baben up dat eiland steit wat, wat steit den daar?".. Een boom!".,een boom? Nee, dat glöv'ik nich! Ik glöv, dat is een huus, un dat hilus steit baben up de wurt. Een deepes stroodak het dat hilus, dat let so, as harr't sik een müts övertrokken. Da r een end wiederjank is noch een wurt, un ook mit hüüs! D a t kon w ui ~ Hallig Hooge ~ wään. D a r dee wurt is ~ Bakkenswarft ~. un hier in de na werschop dat is de Ock". De griesen wulken dee jüüst eben noch dat eiland up den heben malt harrn, schuuft sik lipmol tohoopen, een wöölt över de anner, as schul de heele Hallig ünnergaan. Awer dat let man so. Een lütten stoot, den ward dat walder hel, un een anner bild steit daar. WUlken, so groot as bargen, un daarachter glööt dat awendrood.,. Grootmudder, waneem föört wi nu up daal?" frogt dat lüt kind... Ou must dat aftöben," segt de oole fru,.,wi ward dat glieks gewaar". Un dar is dat, as stünnen de wulken walder stil. un stapeln sik tohoopen to een groot hilus.,,ik weet al wa~ neem wi sünd", röpt grootmudder,.. kanst du dat hooge dak seen, un dat groote veerkanthuus?" De lüt nikt mit'n kop, un kiekt stüt~ tig daarhen, is jo allns dütlich to 37

8 seen.",.ûn dat", fangt de fru eer vertellen walder an',.dat is de Eiderstedter Haubarg. Wat sté'iats hee daar steit, hoog up de wurt, de smucke hof, un wied ümher de weiden un wischen. Dat is een grotes riek"... Woont dar een könig grootmudder?",.nee, een könig nich, daar woont een buur.. awer, du machtst rech hebben, hee is wui ook een könig, o, kiek mol, gau, de groote hof. hee fait üm! " kraajt de lüt, un ward heel hiddelig. ûn so is dat ook. De wulken pultert övereenanner un de Haubarg fait butz in sik tohoopen. De wind kumt daarachter, un upmol is de heben walder rein. Dat wulkenschip föört walder vöörbi. Grootmudder un dochterskind stiegt in, un seilt heel stil merrn dörch dat awendrood. Daar rögt sik niks wiedüm, un se seilt un seilt. Ûpmol röpt dat kind,,.0, grootmudder, ik seeg wat, ik seeg wat!",.wat süüst du den?".. Ik seeg een windmööl!",.wat? - W aaraftig! " Daar steit een wulk in 'n westen, dee het veer arms rutsteeken, as wer 't een mööl" Awer dee draajt sik jo nich, dien mööl.,.wil grootmudder weeten"... Is jo ook keen beten wind meer," segt de klooknäs.,.nu seeg ik nog een, un daar achter noch een, un jümer meer war ik wies! Wat is dat bloot?" Nu mut grootmudder verklooren:,.ik seeg dat al, wi sünd in de Wilster Masch. Dat land ligt hier deeper as de See, un al dee veelen möölen dee trekt dat water uut dat land." "Wäärüm grootmudder?" "Däär-- 38 üm, daarmit dat land dröög ward. Pas up, vöör lange tieden, daar kämen hier lüüd uut uns nabersland uut Holland, dee hebt uns leert dat land dröög to maken, un dee hebt uns wiest, wade möölen buut ward"... Is dat langn heer grootmudder?",.dat wer as mien öllern jemeer öllern un dee eer öllern nog leben dään, un noch veellänger. So, weest du dat nu?".. Jo segt de lüt, un maakt een gesich as kun hee alns verstaan. As de beiden den noch so snacken dot, dar is dat jüüst as käm dar een hand vun baben daal, un röör de möölen all, dörch'n een. Nu wer dat bild vun de Wilster Masch ook al walder west... Waneem wölt wi nu noch hen?" frogt de lüt. Jümer schalt wieder gaan, un grootmudder kan gornich so gau mitkommen.,.wi wölt seen waneem uns schip anlegt", segt se. Ûn nu steit an heben upmol een fischerkaat.,.dat dak is jo ganz scheef grootmudder!".. Nu jo, de kaat steit jo ook in wind un waller neeg an de Ostsee.".. Keen woont daarin grootmudder?".. De fischer doch!".. Dee is doch up See!",.Dat weetst du nich, kan wään dat hee jüüst to huus is, un daar achter 't finster sit, un sien netten knüt... Kiek se di good an, de fischerkaat. eh' wi vöörbi sünd, se is al glieks nich meer to se en!" Cut de lüt wulkenkaat ward upmol een buiierhof mit dree hüüs.,. Kiek dar!" segt grootmudder,,.mi dücht, wi sünd in land Angeln. Dat hilus let meist as een lüt slot,

9 Ün is doch man een büüerhof. Cn een smücken gaarn ründüm" "Jo, mit bööm ün bloemen, Ün Üp dak is een groeten schosteen. 0, wat dee rökert!" Dat kind het richdig seen, üüt 'n schasteen trekt fiene feller~ wulken rut, ward jümer dikker Ün dikker, nü gries, Ün den heel swat. "Süü, mol", segt de oole frü, wat de lüüd dar inböt, dar fiert se wül een fest, ün sünd vöör dul an 't bakken un koeken". "Jo, awer bloot in dat middelste huus." "Wis doch, dat is jo dat woonhuus! De beiden hüüs to rechde un to linke sied, dat sünd de stallen. Kiek, kiek, de Augeliter hof löpt ook al walder weg!" Daar ward wat anners vun groot~ mudder." "Jo, nu is dat een Nedersassenhuus, dat balkenwark is heel dütlich to seen. De groot döör steit apen, dat is jüüst son huus as uns.", "Mit'n stroodak?" "Jo, mit'n stroo~ dak, un Adebarnest up dak". "0, jo! Is dat uns sien?" "Cns? Waaraftig! Ou hest rech, dat is jo uns hof! Wi sünd to huus! De reis is uut lüt gast!" "Schölt wi nich meer schip föörn grootmudder?" "Vunawend nich meer. Dat ward al düster buten, könt doch niks meer seen! Kan wään mor~ gen, awend, wen de Sün walder so rood unnergeit, den kumt dat wui~ kenschip walder, un holt uns af to'n anner reis. 1) Blag ~blagen is Ned. blauw H.O. Blau. 2) Heben of Hewen is Twentsch Hemmei of Himmel Ned. Hemel. T&ngenslag van den Geldersehen Achter hook. üütspraak van Eefde biej Zutfen. EVERT HEF 'T GOOD BEKEKKEN. döör Mej. M. Heijeuk ~ Almelo Nagenog al 't hööj steet drööge op t land. Vanmannen 1) hebt se al een paar vracht vot e haald, en vanmid~ dag sal 't mor so vedan. Evert krig nauweliks de tied üm op verhaal te kommen, en onder den appelboom een sjekjen te roken, en effen lank~ üüt te liggen et de ogen dichte, en de pette d'r nog bie averhen, anders is 'tem nit düüster genog. So allene küj den slaap cialik vatten, met de pette op 't gesichte. Dan hej ok nit son last van de vliegen. En of et dink nit al te frisch rük... dat stek em nit! Ja, anders middags is dit Evert sien gelükkigste tiedjen, hier onder den appelboom. De appels en den sla riegt sik dan een betjen in sien buuk, en hee duumelt mor so wat hen. Non moj nit denken, dat Evert van de luijen soort is... mor een mense mag sien röste toch wel hebben... Aj van 's manneus vief üür al gangs bünt... See... mor 't is Saterdag, en döörümme hef de buur ampat völle haas üm 't spül binnen te kriegen. As 't den soudag aver steet, en ie kriegt d'r een straale rägen op, büj weer een heel ende achter... Kom Evert! Wie mot d'r weer hen! Op de bene!" Evert gromt is wat. Hee düt den mond so wied lös, daj al sien gäve, witte tande könt seen. Ja, daar kiekt de deerns ok al graag na. Na dee riege blinkende tande van den half~ was"en Evert. Hee wet dat wel, en 39

10 daarüinme hef e de lippen nogal geregeld vanmekare en steet altied klaar üm te gröölen... 't Is een plesierigen jonge. Mor nu döt e et nit van plesier, mor ümdat e nog so allemenseliks mot gapen. Hee hef den slaap mor half üüt, en kümp dra averende..,too... allo" maant den buur. "Mergen küj üütrüsten!" En dan hobbelt se weer met den langen wagen naar 't land. De planke boldert op en neer. Evert mot sich met beide hande an de siedkanten vastehollen. De jappels springt em hen en weer achter sien boksenreem. So geet den slaap wel aver. Den buur kik is lachend ümme. "Sit ie d 'r nog? Hol u mor good vaste". Ja, hee hef mooi praten, hee sit met sien honderdsöventig pond breedüüt vöör op de wagen, met sien klompe stevig op den disselboom. Mor Evert löt sich nit kennen, en lacht sien blinkende tande bloot. "Ja, en aj mien veleest, moj 't allene daan!" De buur kümp opens an 't prakkeseren. Stel u vöör, date 't allene mos daan. Dat ging natüürlik nit. Evert mag dan nog mor so'n ankommeling wään, t hööj op laan kan e toch al bes. Se heb nog gin een keer pech e had met een scheven vrach, dee d'r af wol rollen. Hee laad se behöörlik rech, dat mot e seg wadden. Evert geet ok aver sien eigen seggen nadenken. Ja, as de buur d'r nu is allen.e vöör ston, hoo sol e sich dan redden? Wee sol dan motten laan? De vrouw soms? Och, daar hef de buur sich eigenlik aardig met e had, want slim völ buurinnenvleisch sit daar nit an. Hee hef öör üüt 't darp, van den 40 bakker. In hüüs kan se dcenig gewadden, en 't etten hef se altied bes vöör mekare. Se hef ok in de loop van de jaren leren melken, en as 't ruut dikke op 't land steet, wül se ok manges wel is helpen. Mor dat echte sware wark, soas hööj laan en rogge binden, dat hef se nog nit vake huven cloon. Sol se et vöör mekare kriegen, üm een vracht een betjen rech op den wagen te vlieën? Hee sol 't wel is wüllen seen. En dan grinnikt Evert bie sien eigen, want d'r kümp em iets in de gedachten... Hee kik is ümme, naar de stuure rugge van den buur. Hee mag den man graag lieën, mor dat opgejaagte van vandage steet üm niks an... As se van de wagen kruupt bie de ingang van de wääje, - Evert üm 't hekke lös en dichte te daan, en de buur ümdat e toch so an 't opstekken mot, - löp Evert met 't hööf een beetjen ümmeneer. Da's niks vöör üm. Hee stekt altied sien blonden kuuf steil in de loch. 't Völt den buur op. Hee kik sien knechje is an. Dan süt e, dat den ok nog lillekers trekt met sien mond. En hee hef een rimpel baven de nöse. De buur wül wat vragen, mor dan däch e.. Och, küren! Dat jonge grääj hef altied wat anders." Evert seg ok niks, mor geet met denselfden stuursen shuute weer op den wagen en vat den eersten vossen hööj, dee den buur em toostekt... Swiegend laadt e den eersten laage. De buur seg ok niks... 's Kieken hoolange dat pruulen volhölt," däch e... Ik salle nit den eerste wään, dee wat seg!" Hee süt weldatevertsich af en too naar de wange grip en dat dan sien gesichte nog düüsterder

11 geet staan. En as e al een paar keer een kladde hööj naar haven e daan hef, en 't blif daar liggen, ümdat Evert 't schienbaar nit!'io händig kan verwarken, mot e d'r toch 't siene van hebben. Want so iets hef e met Evert nog noojt met e maakt..,wat hej te pradden? Steet 't me ~ neer nit an? Ik solle mor gauw op~ hollen met dee fratsen! " Mor dan kümp d'r een kermende kröön haven 't hööj, dat e al weer een betjen spiet krig van sien genöster. " Och, buur!" höört e Evert klagen..,mor ik hebbe ok son allernaarsten pi ene an mi en verstandskuuse". Ja, da's möglik. Dat hej wel is met dee lääftied. Het höögd den buur ok nog dat e daar slim völle las van had. En tuun kleppen ie ok voort nog nit naar den dokter. Mor seer daan, bar! 't Begroot em nu van sien gefuuter..,had dat dan eerder e seg!" bromt e, mor nu völle vr.eendeliker..,en wat den nog, ie könt mien toch nit missen, om naar den dokter te gään?... Nee da's waar, hee kan Evert nu nit missen. Hee mot sich nog mor een tiedjen stuur hollen. As de vrouw en heeself dan temet gaat melken, kan e wel effen sien of e bie den dokter terechte kan. As den in hüüs is, helpt e wel. Dee is so makkelik met dee dinge. Kuilsen trekken, sweers döör~ sniejen, van alles düt e. Üm Evert mood in te sprekken seg e,.as wi melkt, küj wel effen vot"... Mor as de buur sich 't een stöötjen bekik, hoo Evert sit te vechten met de hööj~ fossen, en d'r hoo langer hoo meer üm sich henstapelt, dee e nit so gau~ we üüt de wäge kan kriegen, hef e al wel in de gaten dat 't böölswerk is üm den jonge töt melkenstied te Ia ~ ten wachten. Evert steet soms sowat op de kop van de piene. Sien hööf is slim rood an e lopen, en dat kan toch nit al ~!ene van de warmte kommen. De buur stekt sien gave! in de grond, en steent d'r een betjen tegen. Hee mot in vredesnaam mor is effen wachten met opstekken, töt de jonge weer bie e warkt is. De sünne steet te broejen,... Ie sollen d'r lui van wodden. 't Sweet löp em bie streeljes in 't split van sien buuseruun naar binnen, en kriebelt aver sien haari~ gen breejen boste. Bie em vergelek~ ken is dee Evert toch nog mor een käältjen. Hee prakkeseert..,een keer eerder hef se 't daan. Too ööle vörige knech een dag naa r de brülfte was... 't Ging good. Da's nu een paar jaar e leden, mer 't mot nu toch ok können? Hee kan dee jonge toch nit an 't sin wään, dat e met son hööf nog langer sich aftiert? Hee kon verdüld wel koorts hebben!",.lüüster is, mien jonge!" röp e naar haven. Evert stekt een betjen te nerig sien hööf aver de siedkante. Mor den buur hef 't gelukkig nit in de gaten.,.ie mossen d 'r mor afkom~ men en naar den dokter hengaan. 't Is so toch niks wäärd. Aj dan effen in hüüs angaat en de vrouw op~ haaldt, dan kan dee wieter laan, töt ie d 'r weer bünt." Evert is al ben e~ den, en geiselt op hüüs an. Effen later köj üm sien gaan op de fietse, naar 't darp hen, üm naar sien ve~ standskuuse te laten kieken. ' En de vrouwe kümp met een' roojen sakdook ümme 't hööf e knüpt naar de wääje. Se kik een betjen lillik. 't 41

12 Kümp öör nit bes üüt. Se had net beslag in de panne üm een kääk vöör mannen te bakken. Dat düt se nog altied gäärne. Son betjen kokkerellen. Mor nu mot dat dan effen wachten. See kan de manslüü ok nit in den steek Hiten. D en stümper van een Evert had 't slim te pakken, dat koj so seen. Hee had de fietse so rap te pakken, en son haas üm naar den dokter te kommen. As 't nit slim nödig is loopt dee kääls nit so gäärne naar den dokter. Altied bange dat e öör piene sal daan. 't Bünt manges net sükke kinder.... Se krig anwiesing van öör man.,.nu vlie ie daar een gavel vol neer, en dan begin ie weer van vören af an. Seet, daj 't averal effen breed kriegt. Pas op, ie laat 't an disse kante te wied üütstekken... " Se wordt 1 'aas krielig van dat gekommandeerte. Net, of se gin vrach hööj kan laan. Se löt sich nit völle geseggen en krümmelt op öör eigen wiese vedan. De buur hef wel in de gaten, dat se niks an üm gelägen löt liggen en hölt dan mor sien mond. 't Sal ok wel good gaan. Se kriegt met mekare wel een vrach klaar. En Evert sal wel so gauw möglik weer kommen. Ja, dat haj e dach! Evert düt bie den dokter sü!n mond lös en wis op sien vestandskuuse. De dokter luurt en luurt... Dan schüdt e sien hööf..,ik zie er niets aan," seg e... Nee" glundert Evert dan... Dat kan üüt.:. kommen. Ik vrele d'r ok niks an".,.maar wat doe je dan hier?" vrög den dokter vebiesterd ik mosse üm ~ Hen an u laten seen van den buur. Hee dach da'k nit good bie mi en vestand wasse... " De dokter 42 lacht.,.nou neem je mij er tüssen. Je lijkt me heel goed bij je verstand.".,ja" seg E vert.,.ik hebbe tenminsten wel sovölle vestand da'k vonne dat 't te warme was üm u drok te maken. De buur günt mien vandage haas gin röste. Daarümme wo'k 't self mor nemmen. En ik wol metene is kieken of de vrouw een vrach hööj kan laan." Dan geet e weer, de dokter steet üm na te kieken, en in sichsölf te grrelen. Son aap van een jonge. Mor wat üm betreft, sal de buur dit noojt te weten kommen. Hee hölt wel van een gräpken. As Evert een üür later weerümme kümp, in de wääje, hef e sien af e brokken dütjen van 's middags eindelik üüt. 't Was lekker an de kante van de weg onder de hoge peppels. Bie 't hekke süt e dat 't mis is. De halve vrach lig weer in de wääje. Dör is een groten fossen onder den wesenboom hen e schotten, too se met den vollen vrach op hüüs an wollen. Hee sat d'r nog al scheef op, en too 'trad van de wagen döör een knipgat ging, hef e 't nit können maken. Daar lig 't spül. De vrouwe steet d'r bie met een rampsalig gesichte. Dat se nu ok nog gin vrach hööj kan laan...! De buur nöstert.,good, daj d'r weer bünt, nu kü'w nog is beginnen.". De vrouwe ge et naar hüüs üm de kääk te bakken. Da's better wark vöör öör. Den good üüt e rösten Evert warkt vöör twee. In een ogenblik heb se de scha weer in e haald. Onder 't naar hüüs vaaren däch de buur opens an den seeren kuuse... Hef e em e trokken?".. Nee" röp Evert haven van de wagen...hee

13 hef d'r allene mor naar e kekken en hee säj, da'k nog wel good bie mien ~ stand wasse. Daar mot de buur effen aver nadenken. Wat beduult den jonge? Allene mor e seen? En daar is e so van op e knapt? Of was 't hillemaal nit so slim met den kuuse. Hef e em d'r tüssen e nommen? Ja, dan hef den dokter wel geliek, en is e wel aardig good bie sien vestand, den jonge. Hee löp een betjen bie sien eigen te grinniken, daar nöös de wagen. Want per slot van räkening is e ok jong e wes... en 't was wel slim warm....! 1 ) van mörgen Tüngenslag van Salland. üütspiluj{ van Däventer (Deventer) STOOLENDANS 'n Kringe lreüge stoolen, de dansers dee bint 'ree, 't fluitjen geet, mesiek spölt: tara-ra buumdiejee! Daar geet hen, in hüppelpassen achter mekare 't völt neet mee uw büürman te verrassen: tara-ra buumdiejee! De rieje wödt al dünner 't laaste paar... hüpsakee... se juult en schreewt van alle kanten: tara-ra buumdiejee! Opens 'n swaare slag... ie schrikt, ie loopt, ie rent... maar nee ie kriegt gin stool, ie scheet aver: tara-ra buumdiejee! As nen stoolendans is 't läven, sit ie good, dan völt 't mee, maar sit ie mis, och hejen... tara-ra buumdiejee! J. W. Groenstege. PAASKÄÄLS IN NOOD! MöT MEEST "UNIEK" ALO GEBRUUK IN NEDERLAND SCHA LIEN VAN "MODERNE" TIED?. Vöör disse vraag wödden wiej vörig jaar, - määr nu nog so völ te slimmer steld. Met alle richtige segge wiej daaröm: Oortmörskensen "Nee, noojtl" Toch is dit gevaar nu groot, as nich gaaw düftige hülpe koomp. Oortmöske (Ootmarsum) is bekend öm siene völle folkloristische gebruuken, en disse bekendheid breidt sik met Paasken uut awer et hele land en wied daarbuten. Daar sin wiej eigenlik wal 'n lük stolt up, mär ale gebruken in eren holen, gif altied "problep1en", en son "probleem" hebbe wiej paaskääls nu ook. So as bekend wödt jaarliks up paassaterdag de traditionele ale buurenwagens gebruukt vöör et halen van et paasholt. Disse wag ens nu, komt uut de tied, en vöör een gebruuk van een maal in et jaar kan ginnen vrachtbuur se an- en underholen. Dat is te begriepen, daaröm is et nödig se an te kopen öm se te behollen. Wiej richt uns daaröm tot alle Oortmöskensen en tot de völlen daarbuten dee begrip hebt vöör folklore: Bedriewen, particulieren ens. Et eeuwenale (jaarhunderdale) paasgebruuk steet up 't spel. De paaswagens möt bliewen: so 1e1 alle up Paassaterdag et paasholt 43

14 wilt seen binnenkommen in et ale städken Oortmöske, en den Baken ( Paasvüür) wilt seen brannen up Päässöndag. De Pääskääls sint begönnen in Oortmöske sölf geld hiervöör biejeen te kriegen, en verschillende sakenlöö sint al awer de brügge kommen. Alman wil metwarken et traditionele Paasfeest in eren te holen. Mär dit allens is allicht nich genog, ook van buten de stad sölt wisse völle willen helpen. Stel u is vöör, wat Oortmöske l'tp Paasken wään sa! sonder Vlöggelen en sonder Baken!!! Judas hef dit jaar nen düftig groten büül, ner_ geldbüül waar völ in KAN en völ in MOT. Sien adres is Th. ter Horst Nieuwstad 1 Ootmarsum ( Oortmöske). Wil iej wat up de giro awermaken dat kan ook Schrief dan awer up rekkening van G. F. Klaas Denekampersträät 8 Ootmarsum under biejvermelding Pääskääls Girono. van de heer Klaas is De paaskääls rekkent up grootse hülpe. Helpt de ale gebruken vastholen in disse "moderne" tied, dan blif Twente nich allene ne nerige strekke, mär ook ne landstrekke van lebändige folklore. De Paaskääls van Oortmöske. "Käbbelawend" -van de.n Platdüüts- 14 määrt ken Binnenkrink. Saterdag was wiej in Mönster de ale kültüürstad van Westfalen. Unse freenden uut 'n Platdüütsken Binnenkrink hadden uns daarvöör nöögt en so bin wiej dan te hope met löö uut Salland Emsland en Graafschup Benthem daar hen wes. Wiej hebt daar gin spiet van, want as freend Gustav Merten wat opset, dan kön iej daarmet rekken dat e andachtigge toohörers hef. Wat hef den ne leefde vöör de spraak, wat kan den kuiern. Hee is wa advekaat, mär wiej hier in Nederland wet alle as ene good kuiern kan dat se dan wa segt.. Den kan kuiern as Brugman" Nu as Brugman nog läwen, dan mos e dat ofleggen teggen Baas Gustav. Gustav sprak awer dat "fiene un rieke platdüütske Spraakklaweer" naar'n klank. Nu wiej sollen em 'n grootsten komponist nöemen können den eiken toon uut et Mönstersk Spraakklaweer weet uut te halen. Wat 'n werk hef e nièh vesat, samen met Marianne, met et klaarmaken van kaarten. Prof. Dr. Schulte Kemminghausen döö good 8 üür de bieeenkomst lös waarna Dr. Merten sien.. klaweer" de doenkes spöllen lööt. Daarna hef Ööm Hänrich (Heinrich Füser) sien insicht gewwen den was meer na schriefwiesse na et Hoogdüütske. 44

15 Prof. Dr. Walther Niekerken uut Hamborg merken op dat se an de Waterkant wa nich so riek sint as et Mönsterland an tekens, mär et daardöör sovöl te lichter hebt. Dr. Arnold Rakers merken op dat wiej volk van de Moderspraak ei~ genlik staat tüsken Hollanders uut et Westen en Hoogdüütsken. Wiej sint brügge tüsken beiden, en dat is good vöör de menslikke ver~ holdingen, en vöör Vrede in de wääld. Wiej Platdüütsken en Oost~ Nederlanders könt daar völ an cloon, en unse spraakproblemen möt wiej dan ok samen besprekken. In grote lien sin wiej et alle samen eens, dat is wisse. Wiej hebt alle te samen nog gesel~ lig nakabbelt, en wiej komt in klei~ neren kring de saak nog ees döör ~ sprekken. De sprekkers wödden tüskendöör ofwesseld döör et gemengd sang~ koor van 'n Platdüütsken krink. Sökke bieeenkomsten sint wichtig, de löö van et onderwies en van de kranten ( tiedingen) hebt anclachtig toohöört. Gerd. ;t Gesicht op Twenske Buurenhof 45

16 "BLO OMEN" uut nen Diesel.kämp. J. M. Legtenberg, Hengel Gest. 11/10~'5 8 Et najaar spöölt, de nievel hänk; et weenter danst nabiej. Et sommer göng met drokken gank, et göng ~ so 't geät ~ vüürbiej! So lang de sünne gröejkracht had, he'k drok e west up 't feeld, 'k heb saad e sääjd en planten sat en, 't hef miej niks verveeld. Ik heb de grund, na dak 't vermocht, ~ mien aarme wassen swak ~ al üm e schüpt, tot dat miej docht, dat kluut en tosschen brak. Dan he'k de köörn, met rieke maat' verhaarket in den grund, et ruud e wed en land en saad, de tied en röst e gund. Nu is et härfst, de meesten määjt en, ik mot seggen, dat mo'k; se määjt en, sind düs drok! Ik weet nich, wat 't miej gieven sa!, et steät in 'n kamp wal bunt en, 't riept of bloejt nog averal, mär schra, dat is de grund! Nen Dieselka mp, dat vaalt nich met, dat is en swaar begin; ne diesel hef sich vast e set, dee gröejt de deepte in! Ne diesel trekt miej altied an; den struuk is sölven sich, 't Is of e seg: "Gaat stil verdan ~ bekiekt, mär: ~ raakt miej nich!" Nen Dieselkamp heb ik bewäerkt en, 't is er vol geruuk, van egen blöejsel, aj wal mäerkt en seet an dissen struuk! Hengelo ( 0.), Härfstmaand

17 HET NEDERSAKSISCH ANTIQUARIAAT (H. J. TIJENK) Bööke, Tiedschriften, Almanakken Old en 1\ïej in de Moderspraoke. Kat. Liesten stüür wiej franco en ö msonst too op anvraog. EX EL-LOCHEM-Holland Kuierdraad Giro no Ford T aunus 17 M Automobiel bedrijf W. Noordegraaf Voor zaken en vacanties. ~ Tel.4444 Heethaar Nieuwstraat 19 de Sportzaak voor Hengelo Waarm sitten dat doo 'j biej' n ~ Kachel of Installatie van E. HEIDEMANN & ZN. OLDENSEL an de Botterstr. Kuierdraad ~2077 Dat seent de löö vöör öllie of Kollenverwarming LINOLEUM COLOVINYL VLOEREN Rubber en linoleum trapbekleding F. BOERKAMP VLOERENBED: f COLORITE RUBBER Telgenflat 111 (le etage) telefoon 4064 Weemenstraat 21 - ~ 3364 Agentschap Atopic vloeren Vredestein Op de Hengeler Maark breng wiej ne grote sortering Glas, Porselein en le artikelen Souvenirs van Holland MORSINK Weemenstraat 6 Tel Wollen Vesten en Pullovers Barend van den Enk Oude Grensweg 71 Tel HOTEL RESTAURANT Bl\N KETBAKKERIJ TWENTSE TAVEERNE ten Hocpen Voort<"effelijke keuken. Elke avond muziek. Hengelo Gezelligste zitje, op het mooiste punt van de stad bij de verkeerslichten. Eigen Banketbakkerij Geopend tot 2 uur 's nachts 47

18 das grosse T extii -Kaufhaus mit der 70 mtr langen Schaufenster-Front, zeigt ab 7 März in allen Ausstellungsraumen was die Frühjahr- und Sommermode für Damen, Herren und Kinder bringt. TEUTELINK'S Spölgood Hengelo (0.) maakt,.bengel tot Engel" Enschedesestr. 22 Tel Vöör Boorwerk Drääiwerk laschwerk is Berfloweg 20 in Hengel L " 'n good en billik adres Ok vöör reparaties van Autopeds en Kinderfietskes. Wee rekken kan, geet nao S ö I f b e d e e n i n g PARAAT Glanerbrugge biej de T.ET. Bushalte ln'n Lunchroom köj lekker et ten en drinken Kääs en Roombotter kof men 't billikst op t maarkt in Hengelo biej De Hengelosche Kaaskoning Alle Gunsdag en Saoterdagmidag steet e met 'n kraom t.o. Cosa's Sölfbedeening. Probeer iej komt weer Reefman in de Nieuwstraat de.ópeciaalzaak ooor ~ertgelo ClJaóana Nylons Shawls Handschoenen G. J. EYSINK - HENGELO Archimedesstr. 9 Tel hef goo- en billike schriefmachinen, repareert ok billik. Schrievers! Alle Vosbergentekens set ik u schappelik op uw machine, kom ees an of schrief ees.

19 GRONAU UW HUIS VOOR: IJzerwaren, Gereedschappen, Huishoudelijke artikelen, Porselein, Aardewerk, Kristal en Glas. GRONAU TERGLAN E Neustr. 23 MüNSTER Salzstr. 23 waor de Naobers geern komt, billik koopt en freendschup sluut. Wee spaart, dee blif! Städtische Spa rkasse Gronau (Westf) APOLLO GRONAU (Westf.) Telefon 355 DAS ELEGANTE ABENDLOKAL Mittwochs, Samstags und Sonntags KONZERT und TANZ Bis 3 Uhr nachts mit den TWENTINOS ' I Schänke I Weindiele Klause I a,.r 1 Täglich ab 17 Uhr geöffnet (Freitags geschlossen) Wollen Sie lhren DAMEN etwas Aussergewöhnliches oieten, oann besuc hen Sie uns. De inkoop van HORLOGES is een zaak van vertrouwen. Klokken, Byouteriën, Zilveren tafelgerei v.d.wurtenberg. Metaalw. fabr. W.M.F. hoek naast R K. Kerk Tel. 366 Wilt U fotograferen? dan naar Foto Sander GRONAU Gildehauserstraat 16 - Tel Wij geven gaarne vrijblijvend inlichtingen das modische Herz des Grenslandes mit der 70 mtr langen Schaufenster Front, für unsere kunden. Neugebaut Vergrössert Verschönert

20 HENGELO Nerig as de iemen Koopstad föör Twenten en Na obers DAMES HEREN KINDER Manufacturen Bedden en Dekens Confectie Enschedesestraa t 1 0 Voor al Uw kleding Hamsters en iemen spaort föör slimme ti eden. Wel leep is, spaort biej de Hutsspaarbank Se gewt daor 3 /0 rente to. B RUNING ENSCHEDESESTRAAT 6 Drienerstr. 43 REIGARENS HENGELO Wiej koffen good en billik up de Hengelosche Markt I 't geet daor so gemüdelik to. JOHANNINK HENGELO Komt door ok es " ", HENGELO het moderne Tel koopcentrum van Appendages TWENTE. en Draaiwerk. Alle inlichtingen bij V V V Langelermaatweg 47 Tel FE R R 0 N ZELFBEDIENING 't is er zo voordelig kopen TELGENFLAT - HENGELO Nen goo'n gewwel siert 't gesichte! Massieve gewwelletters van I.V.O. siert 'n gewwel van ow bedrief. I. V. 0. HENGELO T orbeckestraat 3 Als U in Hengelo komt, ga dan eens naar:,, C osa " RESTAURANT LUNCHROOM Coöp. Zelfbedieningswinkel Markt 2 D ruk Barneveld H engelo.