Russische papiergeld in WW-I ( ) Door John Laureijsen

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Russische papiergeld in WW-I (1914 1917) Door John Laureijsen"

Transcriptie

1 Russische papiergeld in WW-I ( ) Door Inleiding Op 1 augustus 1914 vielen Russische troepen Oost Pruisen binnen en was de eerste wereldoorlog niet meer tegen te houden. De tsaren hadden de kosten van het voeren van een oorlog op dergelijke schaal dusdanig onderschat dat na enkele maanden de bodem van de schatkist in zicht kwam. Van 1912 tot 1917 was I. Schipow directeur van de staatsbank. Schipow gaf de bevolking opdracht alle munten uit het betalingsverkeer in te leveren tegen papiergeld. Door de massale uitgave van papiergeld, onder ander voor de oorlogskosten, was de inflatie enorm. Alle bankbiljetten uit deze periode dragen daarom zijn handtekening. Rusland Pick 1 1 Ruble 1898 (1915) 2 letters + serienummer Het biljet van 1 roebel is gedurende bijna 20 jaren uitgegeven met hetzelfde jaartal op het biljet: In totaal zijn er vijf verschillende series uitgegeven: 1. tot 1903 met handtekening van Pleske 2. tot 1909 met handtekening van Timashev 3. tot 1912 met handtekening van Konshin 4. tot 1917 met handtekening van Shipov 5. tot zelfs na de revolutie van 1917 met alleen cijfers in het serienummer. Staatskrediet biljetten van 1915 tot 1917 Begin 20 e eeuw kregen de bankbiljetten een meer klassieke uitstraling. Kenmerkend aan de biljetten van deze periode waren afbeeldingen van gebouwen en portretten. In het midden van de 19 e eeuw werden daar monogrammen aan toegevoegd. Rusland Pick 8 50 roebel 1899 ( ) Tsaar Nicolaas I Rusland Pick 9 3 roebel 1905 ( ) Blz. 1

2 Bekende schilders als Reichel, Zauerveir en Lundin werden gevraagd de biljetten mee te ontwerpen. In deze periode ontstonden enige van de mooiste bankbiljetten uit de geschiedenis van het papiergeld. Alle Russische bankbiljetten werden gedrukt in Rusland. Rusland Pick 10 5 Ruble 1909 ( ) Rusland Pick Ruble 1909 ( ) Rusland Pick Ruble 1909 ( ) Tsaar Alexander III Rusland Pick 13 3 Ruble 1910 ( ) Tsarina Catharina II Rusland Pick Ruble 1912 ( ) Tsaar Peter de Grote Rusland Pick 15 1 Ruble (als Pick 1) (1915) Serie HA-1 tot HA-127 Blz. 2

3 Het postzegelgeld van 1915 De voortdurende eerste wereldoorlog bracht niet alleen inflatie maar ook gigantische tekorten aan metaal. Daarom werden er postzegels als kleingeldbiljetten uitgebracht met waarden die varieerden van 1 tot 50 kopeken. Het verschil tussen de echte postzegels en de zegels die gebruikt werden als klein papiergeld waren het blekere papier en een bedrukte rugzijde. Op deze keerzijde stond de tsarenadelaar met dubbele kop en een tekst. Rusland Pick 16 1 Kopeke Rusland Pick 17 1 Kopeke Als P16 met 1 Rusland Pick 18 2 Kopeke Rusland Pick 19 2 Kopeke Als P18 met 2 Rusland Pick 20 3 Kopeke Rusland Pick Kopeke Rusland Pick Kopeke Rusland Pick Kopeke Blz. 3

4 De kleingeld biljetten van 1915 Ook het postzegelgeld was niet voldoende om het tekort aan munten in het betalingsverkeer te verminderen. Daarom werd in de loop van 1915 een complete serie kleingeld biljetten ontworpen. Niet alle biljetten (P28, P29, P30) zijn ook daadwerkelijk in omloop gebracht. Rusland Pick 24 1 Kopeke Rusland Pick 25 2 Kopeken Rusland Pick 26 3 Kopeken Rusland Pick 27 5 Kopeken Rusland Pick Zilver Kopeken Het postzegelgeld van 1917 Provisorische Regering en Sovjetmacht Nadat tijdens de revolutie de tsaren werden afgedankt overnam een provisorische regering van maart 1917 de macht. Omdat er nog steeds een tekort was aan metalen voor muntengeld werd er opnieuw postzegelgeld uitgegeven. Deze zegels onderscheiden zich van de uitgaven van 1915 doordat de tsaren adelaar niet meer op de keerzijde staat. Rusland Pick 32 1 Kopeke Geen datum (1917) Waarde en tekst Rusland Pick 33 2 Kopeke Geen datum (1917) Waarde en tekst Rusland Pick 34 3 Kopeke Geen datum (1917) Waarde en tekst Blz. 4

5 Staatskrediet biljetten van 1917 De provisorische Sovjet regering gaf in 1917 opdracht de roebel bankbiljetten uit de tsarentijd opnieuw te drukken. Op de achterkant van de lagere waarden stond nog steeds de adelaar met de dubbele kop maar de tsarenkroon werd wel verwijderd. De waarden van 250 en 1000 roebel waren nieuw en werden gedrukt met het jaartal Rusland Pick 15 1 Ruble 1898 (1917, als Pick 1) Serie vanaf HA-128 Rusland Pick 35 5 Ruble 1917 (als Pick 4) 2 Cyr.tekens+Serienr. Rusland Pick Ruble 1917 ( ) Bruin met ornamenten Rusland Pick Ruble 1917 ( ) Bruin met ornamenten Staatsschat biljetten van 1917 De provisorische Sovjet regering gaf in 1917 onder minister president Kerenski staatsschat biljetten uit, die in de volksmond al snel Kerenski of Kerenski-roebels werden genoemd. Basis voor deze biljetten waren van oorsprong Duitse printplaten.. Rusland Pick Ruble Geen datum ( ) Dubbel koppige adelaar Rusland Pick Ruble Geen datum ( ) Dubbel koppige adelaar Blz. 5

6 Staatskrediet biljetten van 1918 Een voor 1917 voorbereide uitgave voor een compleet nieuwe serie bankbiljetten (P44 P47) kwam niet in omloop. Tevens was er een uitgave voor 1918 voorbereid. Hiervan kwamen slechts onderstaande biljetten, beperkt, in omloop. De uitgaven van 1919 zijn ook slechts beperkt in omloop gebracht. Deze waren gedrukt bij de American Bank Note Company. Rusland Pick 39a 25 Ruble 1918, 1919 Rusland Pick Ruble 1918, 1919 Na 25 oktober 1917 (Juliaanse kalender) was de Russische Socialistische Federatieve Sovjetrepubliek een feit geworden. Na de machtovername van de Bolsjewisten zou gratis diensten voor de bevolking een van de populairste maatregelen zijn. Pas op het Russische communistische congres van maart 1919 werd het idee van het afschaffen van geld geheel verworpen. In de loop van 1919 is men begonnen nieuwe bankbiljetten in te voeren. Wellicht is dat stof voor een andere keer. Gebruikte naslagwerken: Pick Standard catalog of World paper Money, vol II general issues Grabowski, Huschka & Schamberg Ausländische Geldscheine unter deutscher Besatzung Afbeeldingen: Privé collectie. Blz. 6

Russische Travellers Cheques

Russische Travellers Cheques Russische Travellers Cheques Sinds de jaren vijftig heeft de Russische regering Travellers Cheques uitgegeven. De meeste Travellers Cheques werden uitgegeven aan bezoekers uit andere socialistische landen.

Nadere informatie

Papiergeld van Duits Oost Afrika

Papiergeld van Duits Oost Afrika Papiergeld van Duits Oost Afrika In de 19 e eeuw waren het handelaren van de Duitse Hanzesteden die de eerst contacten legden in het gebied dat nu Tanzania, Rwanda en Burundi heet. In het bijzonder de

Nadere informatie

USSR Foreign Exchange Certificates

USSR Foreign Exchange Certificates USSR Foreign Exchange Certificates Door Begin jaren zestig werden duizenden Russische specialisten uitgezonden om in socialistische en ontwikkelingslanden te gaan werken. De regering kreeg hiermee het

Nadere informatie

DE GESCHIEDENIS VAN RUSLAND MET POSTZEGELS

DE GESCHIEDENIS VAN RUSLAND MET POSTZEGELS DE GESCHIEDENIS VAN RUSLAND MET POSTZEGELS De eerste postzegels van Rusland werden uitgegeven in 1858.Rusland was toen een Keizerrijk, dat door de familie Romanov ( de Tsaren) Alexander I, Alexander II,

Nadere informatie

Romanovs & Revolutie. Dit werkboekje is van:

Romanovs & Revolutie. Dit werkboekje is van: Romanovs & Revolutie Dit werkboekje is van: Hallo! Je gaat binnenkort op bezoek in het museum Hermitage Amsterdam. Het woord Hermitage spreek je uit als hermitaasje. Een museum is een gebouw waarin je

Nadere informatie

Niveau: klas 3 h/a, ook te gebruiken in bovenbouw h/a

Niveau: klas 3 h/a, ook te gebruiken in bovenbouw h/a Domino - Verandering en continuïteit in Rusland, 1894-1921 De Russische geschiedenis in de periode 1894-1921 kenmerkte zich onder meer door Opstand in 1905, twee revoluties in 1917 en een burgeroorlog

Nadere informatie

Koningsstraat 20. Brussel

Koningsstraat 20. Brussel Koningsstraat 20 Brussel De Koningsstraat nr. 20 is gelegen in de nabijheid van het Koninklijk Paleis en het Parlement in Brussel. Hier zijn de Directie en enkele afdelingen van de bank gevestigd en op

Nadere informatie

1 Gebieden die in 1922 bij Polen behoorden

1 Gebieden die in 1922 bij Polen behoorden Een van de bekende langlopende series frankeerzegels in Duitsland is het type Germania. De actrice Anna Führing (1866-1929) (afb. 1) stond model voor deze zegels van ontwerper Paul Eduard Waldraff (1870-1917).

Nadere informatie

Poolse Postwaardestukken: voor elk wat wils

Poolse Postwaardestukken: voor elk wat wils Poolse Postwaardestukken: voor elk wat wils Wie eens iets anders wil gaan verzamelen, zou kunnen beginnen met Poolse postwaardestukken. Je komt ze overal voor een paar (euro)centen tegen. Wie denkt dat

Nadere informatie

De les in een oogopslag. Onderwerp: Verandering en continuïteit in de Russische geschiedenis Activiteit:

De les in een oogopslag. Onderwerp: Verandering en continuïteit in de Russische geschiedenis Activiteit: Foto s vergelijken - Verandering en continuïteit in Rusland, 1894-1921 De Russische geschiedenis in de periode 1894-1921 kenmerkte zich onder meer door Opstand in 1905, twee revoluties in 1917 en een burgeroorlog

Nadere informatie

Samenvatting Geschiedenis Koude oorlog h1 en h2

Samenvatting Geschiedenis Koude oorlog h1 en h2 Samenvatting Geschiedenis Koude oorlog h1 en h2 Samenvatting door een scholier 568 woorden 9 juni 2016 7,3 15 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Feniks Kapitalisme-Communisme: Kapitalisme: West -landen:

Nadere informatie

Deze Portugese gouden munt was vanaf 1785 een belangrijke handelsmunt op Curaçao. Bij introductie was de munt 90 realen waard.

Deze Portugese gouden munt was vanaf 1785 een belangrijke handelsmunt op Curaçao. Bij introductie was de munt 90 realen waard. Gouden Johannis Voor betalingen van grote bedragen werd met name de in Brazilië geslagen Portugese gouden Johannis gebruikt, vernoemd naar koning Johan V (1706-1750) van Portugal, die het goudstuk in 1722

Nadere informatie

Dineren met de tsaren. Dit werkboekje is van:

Dineren met de tsaren. Dit werkboekje is van: Dineren met de tsaren Dit werkboekje is van: Hallo! Je gaat binnenkort op bezoek in het museum Hermitage Amsterdam. Het woord Hermitage spreek je uit als hermitaasje. Een museum is een gebouw waarin je

Nadere informatie

HET NIEUWE GEZICHT VAN DE EURO. Ontdek het nieuwe bankbiljet van 10. www.nieuwe-eurobankbiljetten.eu www.euro.ecb.europa.eu

HET NIEUWE GEZICHT VAN DE EURO. Ontdek het nieuwe bankbiljet van 10. www.nieuwe-eurobankbiljetten.eu www.euro.ecb.europa.eu HET NIEUWE GEZICHT VAN DE EURO Ontdek het nieuwe bankbiljet van 10 : ACHTERGRONDINFORMATIE President, : ACHTERGRONDINFORMATIE President, : ECHTHEIDSKENMERKEN Gemakkelijk te controleren, moeilijk te vervalsen

Nadere informatie

BHUTAN 2012 Contant geld meenemen!!

BHUTAN 2012 Contant geld meenemen!! BHUTAN 2012 Contant geld meenemen!! Inhoudsopgave: Dia Officiële munteenheid van Bhutan 3 Voorbeelden van enkele bankbiljetten 4 en 5 Officiële munteenheid van Nepal 6 Voorbeeld van een bankbiljet 7 Officiële

Nadere informatie

2. Russische geschiedenis in de 19e eeuw tot en met de Russische revoluties van 1917

2. Russische geschiedenis in de 19e eeuw tot en met de Russische revoluties van 1917 Boekverslag door M. 1772 woorden 26 november 2001 6.1 113 keer beoordeeld Vak Geschiedenis Het ontstaan van de Sovjetunie 1. Inleiding: Ik heb als onderwerp het ontstaan van de Sovjetunie gekozen, omdat

Nadere informatie

7,5. Samenvatting door Lisette 1239 woorden 18 april keer beoordeeld. Geschiedenis. Russische Revolutie

7,5. Samenvatting door Lisette 1239 woorden 18 april keer beoordeeld. Geschiedenis. Russische Revolutie Samenvatting door Lisette 1239 woorden 18 april 2017 7,5 7 keer beoordeeld Vak Geschiedenis Russische Revolutie Meeste mensen zijn boeren/boerinnen in Rusland Ze waren straatarm, ze wisten niks en ze gingen

Nadere informatie

Bijlage VMBO-KB. geschiedenis en staatsinrichting CSE KB. tijdvak 1. Bronnenboekje. KB-0125-a-17-1-b

Bijlage VMBO-KB. geschiedenis en staatsinrichting CSE KB. tijdvak 1. Bronnenboekje. KB-0125-a-17-1-b Bijlage VMBO-KB 2017 tijdvak 1 geschiedenis en staatsinrichting CSE KB Bronnenboekje KB-0125-a-17-1-b Staatsinrichting van Nederland bron 1 Een omschrijving van de eerste politieke partij: De kleine luyden

Nadere informatie

De Sovjet-Unie (9.3) Tijd van wereldoorlogen De Sovjet Unie.

De Sovjet-Unie (9.3) Tijd van wereldoorlogen De Sovjet Unie. De Sovjet-Unie (9.3) Onderzoeksvraag: Kenmerkende aspecten: Waardoor kreeg Rusland een communistische regering en hoe werd het land een totalitaire staat. Het in praktijk brengen van totalitaire ideologieën

Nadere informatie

Opdracht 1 Het oude Nederlandse geld had allemaal bijnamen. Welke combinaties zijn goed (verbind ze met een streep)? 1.000 gulden

Opdracht 1 Het oude Nederlandse geld had allemaal bijnamen. Welke combinaties zijn goed (verbind ze met een streep)? 1.000 gulden Inleiding Nederlanders betaalden in 2007 5,5 miljard keer contant, dat wil zeggen met bankbiljetten of munten. Daarvan vond de betaling 4,9 miljard keer plaats aan de kassa en 600 miljoen keer aan elkaar.

Nadere informatie

Tijdvak I. 31 oktober 2013 8: 30-10:00.

Tijdvak I. 31 oktober 2013 8: 30-10:00. 1 SCHOOLONDERZOEK Tijdvak I GESCHIEDENIS 31 oktober 2013 8: 30-10:00. Dit onderzoek bestaat uit 38 vragen. Bij dit onderzoek behoort een antwoordblad. Beantwoord de antwoorden uitsluitend op het antwoordblad.

Nadere informatie

Союз СоветскихСоциалистических Республик

Союз СоветскихСоциалистических Республик Союз СоветскихСоциалистических Республик SojoezSovjetskichSotsialistitsjeskichRespoeblik http://www.youtube.com/watch?v=hle4inigsee&feature=related De Romanovs De Romanov familie komt in 16313 aan de macht

Nadere informatie

De tijd van: Wereldoorlogen

De tijd van: Wereldoorlogen De tijd van: Wereldoorlogen WoI Interbellum WoII Wereldoorlog I Casus Belli (Latijn, de oorzaak van de oorlog) Wereldoorlog I Tweefronten oorlog: Oostfront/Westfront Tannenberg 1914: Bewegingsoorlog: Verdun

Nadere informatie

Dit wil zeggen dat de betaling gebeurt met papiergeld en muntstukken. De Europese centrale bank (ECB) geeft de biljetten en muntstukken uit.

Dit wil zeggen dat de betaling gebeurt met papiergeld en muntstukken. De Europese centrale bank (ECB) geeft de biljetten en muntstukken uit. Betalingswijzen Rechtstreekse betaling: Betaling met chartaal geld Dit wil zeggen dat de betaling gebeurt met papiergeld en muntstukken. De Europese centrale bank (ECB) geeft de biljetten en muntstukken

Nadere informatie

Tijdsplanning. Opdracht 5: Islamitische vlakvullingen

Tijdsplanning. Opdracht 5: Islamitische vlakvullingen Iran project 2011-2012 Inleiding Iran het Land van de Ariërs schrikt de ene af door de verschrikkelijke verhalen die we in het nieuws horen. De ander wordt er juist door geboeid. Wat is het nu werkelijk

Nadere informatie

14. De Russische Revolutie

14. De Russische Revolutie 14. De Russische Revolutie De Eerste Wereldoorlog werd niet alleen aan het westfront uitegevochten. Ook de bondgenoot van Frankrijk en Groot-Brittannië, Rusland, kreeg het zwaar te verduren. In dit hoofdstuk

Nadere informatie

[MONEY, MONEY, MONEY,

[MONEY, MONEY, MONEY, PAV [MONEY, MONEY, MONEY, ] INLEIDING Geld maakt niet gelukkig, zegt het spreekwoord. Dat klopt, maar het helpt wel. En zeker in onze tijd. Want zonder geld kun je de spullen niet kopen die je elke dag

Nadere informatie

Napoleon, Alexander en Josephine. Dit werkboekje is van:

Napoleon, Alexander en Josephine. Dit werkboekje is van: Napoleon, Alexander en Josephine Dit werkboekje is van: Hallo! Je gaat binnenkort op bezoek in het museum Hermitage Amsterdam. Het woord Hermitage spreek je uit als hermitaasje. Een museum is een gebouw

Nadere informatie

de zomer daarentegen waren de paden onzichtbaar door het onkruid. Slechts twee belangrijke wegen werden zwak verlicht. Maar er was ook een theater.

de zomer daarentegen waren de paden onzichtbaar door het onkruid. Slechts twee belangrijke wegen werden zwak verlicht. Maar er was ook een theater. 1 AntonTsjechovleefdevan1860tot1904.Hijisdusnietouderdan44geworden. Maarwathijindatkortelevenallemaalheeftbetekendisbijnaniettebevatten.Als hoofdvandefamilie,artsvoorzijnpatiënten,alsschrijvervoorzijnlezersenals

Nadere informatie

Belangen: Rusland versus de EU

Belangen: Rusland versus de EU Belangen: Rusland versus de EU Korte omschrijving werkvorm Leerlingen denken na over de redenen waarom Rusland en de EU zich met het conflict in Oekraïne bemoeien. Dit doen zij door eerst een tekst te

Nadere informatie

Deviezenproblemen rondom de Tweede Wereldoorlog deel 1

Deviezenproblemen rondom de Tweede Wereldoorlog deel 1 Deviezenproblemen rondom de Tweede Wereldoorlog deel 1 Algemeen Het leek mij nuttig om vóór de beschrijving van de deviezenproblemen eerst duidelijk te maken wat onder deviezen verstaan moet worden, zulks

Nadere informatie

DE MUNTKLAPPER. EUROPEES GENOOTSCHAP VOOR MUNT- EN PENNINGKUNDE vzw Koninklijke Vereniging. Driemaandelijks tijdschrift - 42 - april-mei-juni 2004

DE MUNTKLAPPER. EUROPEES GENOOTSCHAP VOOR MUNT- EN PENNINGKUNDE vzw Koninklijke Vereniging. Driemaandelijks tijdschrift - 42 - april-mei-juni 2004 DE MUNTKLAPPER EUROPEES GENOOTSCHAP VOOR MUNT- EN PENNINGKUNDE vzw Koninklijke Vereniging Driemaandelijks tijdschrift - 42 - april-mei-juni 2004 Litouwen: de Interbellum-periode 5 litas 1925, zilver Het

Nadere informatie

SCHOOLONDERZOEK GESCHIEDENIS

SCHOOLONDERZOEK GESCHIEDENIS SCHOOLONDERZOEK Tijdvak I GESCHIEDENIS Dit onderzoek bestaat uit 40 vragen. Bij dit onderzoek behoort een antwoordblad. Beantwoord de antwoorden uitsluitend op het antwoordblad. Meerkeuze antwoorden worden

Nadere informatie

De BankGiro Loterij maakt je rijker

De BankGiro Loterij maakt je rijker De BankGiro Loterij maakt je rijker Gemiddeld 1 op de 5 wint in de BankGiro Loterij! Door mee te spelen maakt u niet alleen kans op de ruim 150.000 maandelijkse prijzen met de helft van uw inleg steunt

Nadere informatie

Catharina de Grootste. Dit werkboekje is van:

Catharina de Grootste. Dit werkboekje is van: Catharina de Grootste Dit werkboekje is van: Hallo! Je gaat binnenkort op bezoek in het museum Hermitage Amsterdam. Het woord Hermitage spreek je uit als hermitaasje. Een museum is een gebouw waarin je

Nadere informatie

Wijzigingen: AB 1995 no. 81 (inwtr ); AB 1997 no. 34; AB 2005 no. 10; AB 2013 no. 28; AB 2014 no. 11 (inwtr. AB 2014 no. 12); AB 2014 no.

Wijzigingen: AB 1995 no. 81 (inwtr ); AB 1997 no. 34; AB 2005 no. 10; AB 2013 no. 28; AB 2014 no. 11 (inwtr. AB 2014 no. 12); AB 2014 no. Intitulé : Landsverordening regeling geldstelsel Citeertitel: Landsverordening regeling geldstelsel Vindplaats : AB 1991 no. GT 34 Wijzigingen: AB 1995 no. 81 (inwtr. 2010 88); AB 1997 no. 34; AB 2005

Nadere informatie

SO 1. Tijdvak II AVONDMAVO 2013-2014. Historisch Overzicht

SO 1. Tijdvak II AVONDMAVO 2013-2014. Historisch Overzicht SO 1 Tijdvak II AVONDMAVO 2013-2014 Historisch Overzicht 1. Welke doelstelling had Wilhelm II bij zijn aantreden als Keizer van Duitsland? 2. Welk land behoorde niet tot de Centralen tijdens de Eerste

Nadere informatie

Wijzigingen: AB 1995 no. 81 (inwtr ); AB 1997 no. 34; AB 2005 no. 10; AB 2013 no. 28. Artikel 1

Wijzigingen: AB 1995 no. 81 (inwtr ); AB 1997 no. 34; AB 2005 no. 10; AB 2013 no. 28. Artikel 1 Intitulé : Landsverordening regeling geldstelsel Citeertitel: Landsverordening regeling geldstelsel Vindplaats : AB 1991 no. GT 34 Wijzigingen: AB 1995 no. 81 (inwtr. 2010 88); AB 1997 no. 34; AB 2005

Nadere informatie

't Watermerk November 2010

't Watermerk November 2010 Duitse bankbiljetten (1871 1945) Door Frank Lippens Een biljet dient niet alleen om mee te betalen: het leent zich ook zeer goed voor het verspreiden van een boodschap omdat het als massaproduct haast

Nadere informatie

geschiedenis geschiedenis

geschiedenis geschiedenis Examen HAVO 2009 tijdvak 1 woensdag 20 mei 9.00-12.00 uur tevens oud programma geschiedenis geschiedenis Bij dit examen hoort een bijlage. Dit examen bestaat uit 30 vragen. Voor dit examen zijn maximaal

Nadere informatie

Duits Notgeld: Reutergeld Door John Laureijsen

Duits Notgeld: Reutergeld Door John Laureijsen Duits Notgeld: Reutergeld Door Inleiding Gedurende en net na de eerste wereldoorlog was er in Duitsland een groot tekort aan muntgeld. Dit kwam enerzijds door de niet nalatende behoefte naar metalen en

Nadere informatie

Examen VMBO-GL en TL. geschiedenis en staatsinrichting CSE GL en TL. tijdvak 2 dinsdag 18 juni 13.30-15.30 uur. Bij dit examen hoort een bijlage.

Examen VMBO-GL en TL. geschiedenis en staatsinrichting CSE GL en TL. tijdvak 2 dinsdag 18 juni 13.30-15.30 uur. Bij dit examen hoort een bijlage. Examen VMBO-GL en TL 2013 tijdvak 2 dinsdag 18 juni 13.30-15.30 uur geschiedenis en staatsinrichting CSE GL en TL Bij dit examen hoort een bijlage. Dit examen bestaat uit 46 vragen. Voor dit examen zijn

Nadere informatie

Samenvatting geschiedenistoets hoofdstuk 6: Een tijd van revoluties

Samenvatting geschiedenistoets hoofdstuk 6: Een tijd van revoluties Samenvatting geschiedenistoets hoofdstuk 6: Een tijd van revoluties Dit hoofdstuk gaat over opstand in Amerika, Frankrijk en Nederland. Deze opstanden noemen we revoluties. Opstand in Amerika (1775). De

Nadere informatie

Beste leerling, Om een zo duidelijk mogelijk verslag te maken, hebben we de vragen onderverdeeld in 4 categorieën.

Beste leerling, Om een zo duidelijk mogelijk verslag te maken, hebben we de vragen onderverdeeld in 4 categorieën. Beste leerling, Dit document bevat het examenverslag van het vak Geschiedenis havo, eerste tijdvak (2018). In dit examenverslag proberen we een zo goed mogelijk antwoord te geven op de volgende vraag:

Nadere informatie

Een nieuw bankbiljet ontwerpen toegepaste kunst

Een nieuw bankbiljet ontwerpen toegepaste kunst Een nieuw bankbiljet ontwerpen toegepaste kunst Wat heb je nodig? teken- en aquarelkleurpotloden papier (A4) Wat ga je doen? Je gaat een nieuw europees bankbiljet ontwerpen. Kleding, mp3, computer, geld:

Nadere informatie

De Geschiedenis Op 28 Oktober in 1237 werd een nederzetting gesticht met de naam Berlijn in het toen genaamde Pruisen. Op dezelfde datum werd ook in de buurt Cölin opgericht. In 1307 werden deze nederzettingen

Nadere informatie

Kalender september 2015. Maandag Dinsdag Woensdag donderdag vrijdag zaterdag zondag

Kalender september 2015. Maandag Dinsdag Woensdag donderdag vrijdag zaterdag zondag 0 0 Kalender september 0 0 0 0 0 Kalender oktober 0 0 0 Kalender november 0 0 0 0 0 0 0 Kalender december 0 0 0 0 0 Kalender januari 0 0 0 0 0 Kalender februari 0 0 0 Kalender maart 0 0 0 0 0 0 0 Kalender

Nadere informatie

Politiezone Vlas Kortrijk-Kuurne-Lendelede

Politiezone Vlas Kortrijk-Kuurne-Lendelede Politiezone Vlas Kortrijk-Kuurne-Lendelede Politiezone VLAS Kortrijk - Kuurne - Lendelede Dienst criminaliteitspreventie Hoe echte biljetten herkennen? Voelen Kijken Kantelen Controleren Welke hulpmiddelen

Nadere informatie

Het mysterie: Moord op Lumumba

Het mysterie: Moord op Lumumba Het mysterie: Moord op Lumumba Lumumba was de eerste premier van onafhankelijk Congo in 1960. Twee weken na zijn aantreden werden Lumumba en zijn regering afgezet tijdens een staatsgreep en werd Lumumba

Nadere informatie

Bijlage VMBO-GL en TL

Bijlage VMBO-GL en TL Bijlage VMBO-GL en TL 2016 tijdvak 2 geschiedenis en staatsinrichting CSE GL en TL GT-0125-a-16-2-b Staatsinrichting van Nederland bron 1 Een uitspraak van een politicus over de Schoolstrijd (1875): Op

Nadere informatie

Vervangende les 2 Wat is geld waard?

Vervangende les 2 Wat is geld waard? Vervangende les 2 Wat is geld waard? Leerdoelen Je leert wat het verschil tussen directe en indirecte ruil is. Je begrijpt waarom indirecte ruil handiger is dan directe ruil. Je kent de twee soorten geld.

Nadere informatie

T4 Oefen SED Geschiedenis Module 6

T4 Oefen SED Geschiedenis Module 6 T4 Oefen SED Geschiedenis Module 6 1. Bekijk bron 1. De titel van de onderstaande Russische cartoon is: De Amerikaanse stemmachine. De Verenigde Staten drukken op het knopje voor, dat naast het knopje

Nadere informatie

MIJN VERZAMELING. Door Scott Sharp (UK)

MIJN VERZAMELING. Door Scott Sharp (UK) MIJN VERZAMELING Door Scott Sharp (UK) Als we het over een duiven verzameling hebben, is onze eerste gedachte Karl- Heinz Sollfrank in Neurenberg, die de grootste verzameling van duivengerelateerde voorwerpen

Nadere informatie

Rusland. moderniseert; 70 jaar na de revolutie

Rusland. moderniseert; 70 jaar na de revolutie Op een nacht worden tientallen soldaten in gammelevrachtwagens door de straten van Petrograd gereden. Ze bezetten telefoonkantoren. spoorwegstations en electriciteitscentrales. De maand is november. net

Nadere informatie

Hollandse Meesters. Dit werkboekje is van:

Hollandse Meesters. Dit werkboekje is van: Hollandse Meesters Dit werkboekje is van: Hallo! Je gaat binnenkort op bezoek in het museum Hermitage Amsterdam. Het woord Hermitage spreek je uit als hermitaasje. Een museum is een gebouw waarin je allerlei

Nadere informatie

Bijlage VMBO-GL en TL

Bijlage VMBO-GL en TL Bijlage VMBO-GL en TL 2017 tijdvak 1 geschiedenis en staatsinrichting CSE GL en TL Bronnenboekje GT-0125-a-17-1-b Staatsinrichting van Nederland bron 1 De minister van Oorlog beschrijft in zijn dagboek

Nadere informatie

De gulden is lang niet zo oer-hollands als je denkt FTM

De gulden is lang niet zo oer-hollands als je denkt FTM De gulden is lang niet zo oer-hollands als je denkt FTM ftm.nl De gulden is lang niet zo oer-hollands als je denkt FTM Edin Mujagic 8-10 minuten Bij de gulden denkt u hoogstwaarschijnlijk aan de Nederlandse

Nadere informatie

Uitgave: november 2015 AMBACHTSE FILATELISTEN VERENIGING DE DOORLOPER

Uitgave: november 2015 AMBACHTSE FILATELISTEN VERENIGING DE DOORLOPER Uitgave: november 2015 AMBACHTSE FILATELISTEN VERENIGING DE DOORLOPER 2 Ambachtse Filatelisten Vereniging Bestuur: Voorzitter: Anton Verjaal tel.:078-6123217 e-mail: a.verjaal@telfort.nl Secretaris: Cor

Nadere informatie

De nieuwe landen in het oosten

De nieuwe landen in het oosten De nieuwe landen in het oosten Sinds het einde van de Koude Oorlog is de kaart van Europa ingrijpend gewijzigd. Sommige staten zijn verdwenen om op te gaan in een groter geheel ( denk aan de DDR), maar

Nadere informatie

Naslagwerk Economie van Duitsland. Hoofdstuk 8: Financiële stelsel. 8.1 Overzicht

Naslagwerk Economie van Duitsland. Hoofdstuk 8: Financiële stelsel. 8.1 Overzicht Naslagwerk Economie van Duitsland 8.1 Overzicht Het Duitse bankenstelsel is anders georganiseerd dan in de meeste andere landen. Naast een centrale bank, de Bundesbank, de reguliere zaken en retailbanken

Nadere informatie

2013 no. 39 AFKONDIGINGSBLAD VAN ARUBA

2013 no. 39 AFKONDIGINGSBLAD VAN ARUBA 2013 no. 39 AFKONDIGINGSBLAD VAN ARUBA LANDSBESLUIT, houdende algemene maatregelen, van 5 juli 2013 ter uitvoering van artikel 6, derde lid, van de Landsverordening regeling geldstelsel (AB 1991 no. GT

Nadere informatie

KOUDE OORLOG

KOUDE OORLOG KOUDE OORLOG 1945-1991 Waarom is de gebeurtenis afgebeeld in deze bron zo cruciaal geweest voor de KOUDE OORLOG? 37. De rol van moderne propaganda- en communicatiemiddelen en vormen van massaorganisatie

Nadere informatie

Eindexamen geschiedenis havo 2009 - I

Eindexamen geschiedenis havo 2009 - I Ten oorlog! Europese oorlogen 1789-1919. Oorlog als maatschappelijk fenomeen In de Coalitieoorlogen voerde de Franse regering de dienstplicht in. 2p 1 Leg uit dat zij hiermee de betrokkenheid van Franse

Nadere informatie

Rubens, Van Dyck & Jordaens Vlaamse schilders uit de Hermitage. Dit werkboekje is van:

Rubens, Van Dyck & Jordaens Vlaamse schilders uit de Hermitage. Dit werkboekje is van: Rubens, Van Dyck & Jordaens Vlaamse schilders uit de Hermitage Dit werkboekje is van: Hallo! Je gaat binnenkort op bezoek in het museum Hermitage Amsterdam. Het woord Hermitage spreek je uit als hermitaasje.

Nadere informatie

Wat betekenden de verschillen tussen Noord en Zuid-Korea voor de Koude Oorlog? (conclusie)

Wat betekenden de verschillen tussen Noord en Zuid-Korea voor de Koude Oorlog? (conclusie) Praktische-opdracht door J. 1743 woorden 12 september 2011 6,1 32 keer beoordeeld Vak Geschiedenis Hoofdvraag Wat betekenden de verschillen tussen Noord en Zuid-Korea voor de Koude Oorlog? (conclusie)

Nadere informatie

geschiedenis geschiedenis

geschiedenis geschiedenis Examen HAVO 2009 tijdvak 2 woensdag 24 juni 9.00-12.00 uur tevens oud programma geschiedenis geschiedenis Bij dit examen hoort een bijlage. Dit examen bestaat uit 29 vragen. Voor dit examen zijn maximaal

Nadere informatie

35 oefenvragen over de Tweede Wereldoorlog 1

35 oefenvragen over de Tweede Wereldoorlog 1 35 Oefenvragen over de Tweede Wereldoorlog 1. De Tweede Wereldoorlog dankt zijn naam aan: a. Het aantal landen dat erbij betrokken was b. Het feit dat de oorlog in meerdere werelddelen werd uitgevochten

Nadere informatie

5,4. Werkstuk door een scholier 2012 woorden 2 mei keer beoordeeld. Geschiedenis

5,4. Werkstuk door een scholier 2012 woorden 2 mei keer beoordeeld. Geschiedenis Werkstuk door een scholier 2012 woorden 2 mei 1999 5,4 78 keer beoordeeld Vak Geschiedenis Inleiding De gevolgen van bepaalde revoluties en burgeroorlogen uit het verleden worden in ieder geschiedenisboek

Nadere informatie

Peter de Grote. Dit werkboekje is van:

Peter de Grote. Dit werkboekje is van: Peter de Grote Dit werkboekje is van: Hallo! Je gaat binnenkort op bezoek in het museum Hermitage Amsterdam. Het woord Hermitage spreek je uit als hermitaasje. Een museum is een gebouw waarin je allerlei

Nadere informatie

Tijdvak II. november 2013 8: 30-10:00.

Tijdvak II. november 2013 8: 30-10:00. SCHOOLONDERZOEK Tijdvak II GESCHIEDENIS november 2013 8: 30-10:00. Dit onderzoek bestaat uit vragen. Bij dit onderzoek behoort een antwoordblad. Beantwoord de antwoorden uitsluitend op het antwoordblad.

Nadere informatie

Vlucht uit Sint-Petersburg

Vlucht uit Sint-Petersburg Marian Hoefnagel Vlucht uit Sint-Petersburg VEERTIEN De tijd van je leven Moeilijke woorden zijn onderstreept en worden uitgelegd in de woordenlijst op pagina 107. Dit boek heeft het keurmerk Makkelijk

Nadere informatie

RAAD VAN DE EUROPESE UNIE. Brussel, 29 juli 1999 (07.09) (OR. en) 10456/99 LIMITE DROIPEN 5

RAAD VAN DE EUROPESE UNIE. Brussel, 29 juli 1999 (07.09) (OR. en) 10456/99 LIMITE DROIPEN 5 RAAD VAN DE EUROPESE UNIE Brussel, 29 juli 999 (07.09) (OR. en) 0456/99 LIMITE DROIPEN 5 RESULTAAT BESPREKINGEN van : de Groep Materieel Strafrecht d.d. : 9 juli 999 nr. vorig doc. : 9966/99 DROIPEN 4

Nadere informatie

Samenvatting Geschiedenis De Tweede Wereldoorlog

Samenvatting Geschiedenis De Tweede Wereldoorlog Samenvatting Geschiedenis De Tweede Wereldoorlog Samenvatting door Cas 1253 woorden 2 april 2018 0 keer beoordeeld Vak Geschiedenis Inleiding. Waarom ik voor dit onderwerp heb gekozen. Ik heb voor dit

Nadere informatie

7,1. Biografie door een scholier 2184 woorden 22 november keer beoordeeld. Geschiedenis

7,1. Biografie door een scholier 2184 woorden 22 november keer beoordeeld. Geschiedenis Biografie door een scholier 2184 woorden 22 november 2001 7,1 150 keer beoordeeld Vak Geschiedenis De ouders van Lenin Lenin werd op 22 april geboren in Simbirsk. Toen was tsaar Nicolaas 2 de dictator

Nadere informatie

http://www.economiepagina.com - Alle nuttige economielinks bij elkaar!

http://www.economiepagina.com - Alle nuttige economielinks bij elkaar! Opgave 1 Gulden (ƒ) wordt euro ( ) Geld is een (1) aanvaard ruilmiddel. De maatschappelijke geldhoeveelheid in Nederland bestaat uit munten, bankbiljetten en (2). De komende jaren worden de functies van

Nadere informatie

Tijdelijk Museum. Het spel

Tijdelijk Museum. Het spel Tijdelijk Museum Het spel Welkom in de Nationale Bank van België! De Nationale Bank van België is geen gewone bank! Jij kan hier immers geen bankrekening openen. Alleen de gewone banken kunnen dit. Bovendien

Nadere informatie

Muziekopdracht. 1950-heden. Naam: Klas: Docent:

Muziekopdracht. 1950-heden. Naam: Klas: Docent: Muziekopdracht 1950-heden Naam: Klas: Docent: Muziekopdracht: 20ste eeuw (1950-heden) Ga naar http://www.sitepalace.com/develsteinhavo4/muziek.html. Hier vind je links naar muziek(clips) die je nodig hebt

Nadere informatie

KOUDE OORLOG. Opgavenblad

KOUDE OORLOG. Opgavenblad ARUBA SE 3 MIDDAGMAVO AVONDMAVO GESCHIEDENIS 2018-2019 Tijdvak-1 KOUDE OORLOG Opgavenblad Dit School Examen (SE) bestaat uit 42 vragen. Voor dit SE zijn maximaal 70 punten te behalen. Dit SE bestaat uit

Nadere informatie

USA booklets Convertible booklets (deel 3b van 4)

USA booklets Convertible booklets (deel 3b van 4) USA booklets Convertible booklets (deel 3b van 4) Maart 2010, Wim Meens Artikel voor de Philatelist. Gebruikte literatuur en websites: - The United States Stamp Society, Research Paper Nr. 2 (thirteenth

Nadere informatie

Nederland en het communisme

Nederland en het communisme Nederland en het communisme Naam: Fred Roustaie Profiel: C&M Vak: Geschiedenis School: Fons Vitae Lyceum Klas: 5HA Naam Begeleider: B. Steenhof Datum: Blz.1 Inhoudsopgave: 1. Inleiding (blz. 3 t/m 4) 1.1

Nadere informatie

Op 11 november 1918 eindigde de Eerste Wereldoorlog:

Op 11 november 1918 eindigde de Eerste Wereldoorlog: Deviezencontrole en Inflatie in Duitsland in de jaren 1918-1923 - INLEIDING Op 11 november 1918 eindigde de Eerste Wereldoorlog: de Duitsers hadden de wapens neergelegd, de Duitse Keizer was met zijn familie

Nadere informatie

Joegoslavië: de perfins van Slovenië

Joegoslavië: de perfins van Slovenië Joegoslavië: de perfins van Slovenië (D. Scheper; uit: Perfinpost nr. 61, mei 2002) Inleiding Tot mijn favoriete verzamelgebieden behoren de perfins van Joegoslavië. Terwijl ik dit schrijf, bedenk ik me

Nadere informatie

Er waren in de 17 eeuw veel muntvervalsers. De experts onder hen maakten de meer waarde- volle munten

Er waren in de 17 eeuw veel muntvervalsers. De experts onder hen maakten de meer waarde- volle munten Werkstuk door een scholier 1153 woorden 13 januari 2002 5,3 44 keer beoordeeld Vak Economie 1) Munten Een munt is een metalen betaalmiddel. De waarde van de munt wordt door degene op wiens gezag de munt

Nadere informatie

Vragen voorzien van een * zijn nieuwe voorbeeldvragen.

Vragen voorzien van een * zijn nieuwe voorbeeldvragen. Voorbeeldexamen VMBO-GL en TL (op basis van 2015) geschiedenis en staatsinrichting CSE GL en TL Vragen voorzien van een * zijn nieuwe voorbeeldvragen. Bij dit examen hoort een bijlage. Dit examen bestaat

Nadere informatie

Propaganda: "systematische werkzaamheid om aanhangers te winnen voor zekere principes"

Propaganda: systematische werkzaamheid om aanhangers te winnen voor zekere principes Praktische-opdracht door een scholier 1492 woorden 17 februari 2006 5,8 32 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Memo Algemene inleiding propaganda Naar aanleiding van deze praktische opdracht 'propaganda'

Nadere informatie

Perfins van de Ottomaanse Bank

Perfins van de Ottomaanse Bank Perfins van de Ottomaanse Bank (D. Scheper; uit: Perfinpost nr. 53, mei 2000) De banken hebben altijd een belangrijke rol gespeeld bij de vestiging en ontwikkeling van (Westerse) bedrijven in alle delen

Nadere informatie

Ik ga deze vraag onderzoeken met hulp van bronnen uit het basisboek en de vragen uit het werkboek.

Ik ga deze vraag onderzoeken met hulp van bronnen uit het basisboek en de vragen uit het werkboek. Boekverslag door B. 2262 woorden 27 februari 2004 7.1 33 keer beoordeeld Vak Geschiedenis Inhoud 1. Inleiding + de Onderzoeksvraag 2. Wat is Propaganda? 3. Bronnen bestuderen 4. Verschillen en overeenkomsten

Nadere informatie

Money! Goldsieber, 1999 KNIZIA Reiner spelers vanaf 10 jaar ± 30 minuten

Money! Goldsieber, 1999 KNIZIA Reiner spelers vanaf 10 jaar ± 30 minuten Money! Goldsieber, 1999 KNIZIA Reiner 03-05 spelers vanaf 10 jaar ± 30 minuten Spelmateriaal 63 bankbiljetten in zeven valuta met telkens 9 kaarten met de waardes : 3 x 20, 3 x 30, 1 x 40, 1 x 50 en 1

Nadere informatie

Rabobank s-hertogenbosch en omstreken

Rabobank s-hertogenbosch en omstreken Rabobank s-hertogenbosch en omstreken Jouw spreekbeurt over geld Een spreekbeurt over geld, leuk! Dat zal iedereen aanspreken, want we hebben er allemaal mee te maken en de meesten kopen graag leuke dingen.

Nadere informatie

Na de eerste wereldoorlog ( ) Begon de interbellum ( ), de periode tussen 2 oorlogen.

Na de eerste wereldoorlog ( ) Begon de interbellum ( ), de periode tussen 2 oorlogen. Samenvatting door Noor 1609 woorden 9 juni 2016 6.6 39 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Werkplaats Geschiedenis hoofdstuk 2, Tussen de oorlogen. Na de eerste wereldoorlog (1914-1918) Begon de interbellum

Nadere informatie

Wereldoorlog I ( De Grootte oorlog )

Wereldoorlog I ( De Grootte oorlog ) Wereldoorlog I ( De Grootte oorlog ) 1914-1918 Waarom breekt de oorlog uit? * Op weg naar de oorlog. (v) Aandachtspunten: - oorzaken - aanleiding - maatschappijbeeld - verwachtingen - bondgenootschappen

Nadere informatie

Bankbiljetten Nederland

Bankbiljetten Nederland 1 2 1 1 Gulden 1914 Zilverbon (Mev. 01-1c / AV 1.1c) - serie 275 - ZF+ en 2½ Gulden 1914 Zilverbon (Mev. 10-1c / AV 8.1c) - serie 301 - F/ZF met gaatje - Totaal 2 stuks 200 2 1 Gulden 1917 Zilverbon (Mev.

Nadere informatie

Verslag Geschiedenis Tijdvakkendossier tijdvak 2: tijd van Grieken en Romeinen

Verslag Geschiedenis Tijdvakkendossier tijdvak 2: tijd van Grieken en Romeinen Verslag Geschiedenis Tijdvakkendossier tijdvak 2: tijd van Grieken en Romeinen Verslag door Lotte 1570 woorden 19 juni 2017 3 4 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Feniks Tijdvak: Tijd van Grieken

Nadere informatie

Samenvatting Geschiedenis Rusland

Samenvatting Geschiedenis Rusland Samenvatting Geschiedenis Rusland Samenvatting door een scholier 1750 woorden 13 februari 2002 4,3 40 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Pharos Rusland tussen dictatuur en democratie 1860-1924 *van

Nadere informatie

Eindexamen geschiedenis vwo 2009 - I

Eindexamen geschiedenis vwo 2009 - I Ten oorlog! Europese oorlogen 1789-1919. Oorlog als maatschappelijk fenomeen In de landen die Napoleon veroverde, voerde hij een beleid dat: enerzijds paste binnen het gelijkheidsideaal van de Franse Revolutie

Nadere informatie

Sectorwerkstuk Geschiedenis De Berlijnse Muur

Sectorwerkstuk Geschiedenis De Berlijnse Muur Sectorwerkstuk Geschiedenis De Berlijnse Muur Sectorwerkstuk door een scholier 2336 woorden 31 mei 2004 5,7 218 keer beoordeeld Vak Geschiedenis Inleiding Wij, *** en *** hebben het onderwerp: De Berlijnse

Nadere informatie

AANVULLINGEN en ERRATA BOEK ADDITIONS and ERRATA LIVRE/BOOK

AANVULLINGEN en ERRATA BOEK ADDITIONS and ERRATA LIVRE/BOOK AANVULLINGEN en ERRATA BOEK ADDITIONS and ERRATA LIVRE/BOOK Laatste up-date 14.01.2016 KAREL DE STOUTE Lokale emissies VH 42 Auxonne: Q12 wordt Q 11 Q11 FILIPS DE SCHONE Zesde emissie VH 127-ME: 1492 -

Nadere informatie

Bijlage VMBO-KB. geschiedenis en staatsinrichting CSE KB. tijdvak 2. Bronnenboekje b

Bijlage VMBO-KB. geschiedenis en staatsinrichting CSE KB. tijdvak 2. Bronnenboekje b Bijlage VMBO-KB 2008 2 tijdvak 2 geschiedenis en staatsinrichting CSE KB Bronnenboekje 800045-2-736b Staatsinrichting van Nederland bron 1 Reclame voor fietsrijlessen voor vrouwen (1896). bron 2 Op de

Nadere informatie