We moeten snel groeien Menno Holterman gelooft in de kracht van watertechnologie. GELDSTROMEN Investeerders verkennen watermarkt

Transcriptie

1 9 de jaargang / nummer 2 / maart 2013 / 12,50 GELDSTROMEN Investeerders verkennen watermarkt Drinkwaterbedrijven veilig voor Brussel? We moeten snel groeien Menno Holterman gelooft in de kracht van watertechnologie INDUSTRIE Nieuw tijdperk voor afvalwaterzuivering AQUA NEDERLAND VAKBEURS & RIOLERINGSVAKDAGEN

2 Driewerf ready for take-off! KWR start TKI met terugwinning en hergebruik van water en reststoffen WC WC Faecal deposit from airplanes is 25% of total load to wwtp Als het aan KWR Watercycle Research Institute ligt, gaan we op Schiphol aantonen dat fosfaat uit afvalwater gewonnen en zonder nabewerking hergebruikt kan worden in de naburige landbouw. Samen met Evides Industriewater, Amsterdam Airport Schiphol en Vewin zetten we innovatieve technologie uit de watersector in voor het behalen van duurzaamheidsdoelstellingen in andere sectoren. Sustainable Airport Cities is een inspirerend voorbeeld van samenwerking tussen bedrijfsleven, publieke watersector en kennisorganisaties. Vandaar dat het ministerie van Economische Zaken dit project mee financiert uit de toeslag voor Topconsortia voor Kennis en Innovatie (TKI). Onder de vlag van terugwinning en hergebruik hebben we inmiddels nog twee TKI-projecten ready for take-off : MDR in de waterketen (samen met WBL) en Valorisatie van Waterijzer (met Reststoffenunie). Informatie Wilt u meer weten over TKI-projecten van KWR die op weg zijn naar de startbaan, kijk dan op of neem contact op met Danny Traksel bij KWR: of danny.traksel@kwrwater.nl. Deze activiteit is mede gefinancierd uit de toeslag voor Topconsortia voor Kennis en Innovatie van het ministerie van Economische Zaken.

3 Water Well Screen & Casing Systems Proven quality worldwide BOODE b.v. Nijverheidscentrum 3 NL 2761 JP Zevenhuizen The Netherlands T F E. info@boode.com Ook leverancier van:

4 Inhoud COLOFON WaterForum Magazine is een uitgave van: NovaForum Business Media BV Postbus AE Pijnacker Doelgroep Midden en hoger technisch, financieel, commercieel en algemeen management binnen de watertechnologie en deltatechnologie en de toeleverende sectoren. Uitgever Sandra Alberts Hoofdredactie Arjan Veering, Met medewerking van Astrid ter Borgh, Loes Elshof, Annemarie Geleijnse, Adriaan van Hooijdonk, Olav Lammers, Esther Rasenberg, Rob Schoon, Jac van Tuijn en Dick Vat. Secretariaat , Verkoop Bas van Deventer , WaterJobForum Tamara Drevijn , Coverfoto Hans Prinsen Vormgeving MarkDesign, Hoofddorp Abonnementenadministratie WaterForum Magazine wordt op aanvraag en tegen betaling van abonnementsgeld ( 49,95) toegestuurd aan relevante doelgroepen. Prijs van losse nummers bedraagt 12,50. Aanvraag en/of adresmutaties via secretariaat@waterforum.net Leveringsvoorwaarden Op alle aanbiedingen, offertes en overeenkomsten van NovaForum Business Media BV zijn van toepassing de voorwaarden die zijn gedeponeerd bij de Kamer van Koophandel Haaglanden. Copyright NovaForum Business Media BV, Auteursrecht op inhoud en vormgeving zijn voorbehouden aan de uitgever. Gehele of gedeeltelijke overname van artikelen uit WaterForum Magazine is slechts toegestaan met bronvermelding en na schriftelijke toestemming van de uitgever. INTERVIEW We halen de handrem eraf Menno Holterman is terug. Hij is de nieuwe topman van Nijhuis Water Technology, waarmee hij de sprong naar de Champions League van de watertechnologie wil maken. Nijhuis is de eerste stap in een ambitieus investeringsplan. Wij kennen de ins en outs van de markt. 16 Aqua Nederland Vakbeurs Interviews en voorbeschouwing op de Aqua Nederland Vakbeurs en Rioleringsvakdagen in Gorinchem. En een overzicht van de belangrijkste noviteiten op de beursvloer. 31 4

5 GELDSTROMEN Investeerders ontdekken het blauwe goud De watermarkt geldt al jaren als een van de economische troeven, maar is voor veel banken en investeerders nog terra incognita. Maar nieuwe technologie, slimme start-ups en crisisbestendige groei trekken de aandacht van 20 fondsen en durfkapitalisten uit binnen- en buitenland. GELDSTROMEN Brussel rakelt debat waterprivatisering weer op Aanpassing van de Europese concessierichtlijn doet het debat over privatisering weer oplaaien, al doet eurocommissaris Michel Barnier alle moeite de onrust te temperen. 26 Nederland vreest echter niet voor zijn publieke watervoorziening. Nieuwe ronde voor awzi Industrie kijkt met andere ogen naar zuivering afvalwater Actueel 6 Mens in Beeld: homo ludens Bert Satijn 10 Den Haag gastheer Wereldwaterdag Beursnieuws en agenda 13 Opinie: Blijft politiek achterop in waterketendebat? 15 Over de vloer bij vleesverwerker Hutten en Zonen 40 Column Jac van Tuijn Verder in dit nummer redactioneel Tussen publiek en privaat Geld en water is een gevoelige combinatie. Dat heeft eurocommissaris Michel Barnier weer gemerkt met zijn voorstel voor de wijziging van de Europese richtlijn voor concessies, waarin ook drinkwater zou worden opgenomen. Direct kwamen overal in Europa actiegroepen, politici, belangenverenigingen en publieke drinkwaterbedrijven in het geweer en Barnier haastte zich te zeggen dat het geenszins zijn bedoeling was de lidstaten te verplichten tot privatisering van de drinkwatervoorziening. Landen in Zuid-Europa staan sowieso onder zware druk hun watervoorziening in de aanbieding te doen om hun schuldenlast te verlichten. Het wrange is dat elders in de EU een tegengestelde beweging gaande is. Verschillende Duitse en Franse steden met private waterbedrijven proberen de watervoorziening weer in publieke handen te krijgen. Private bedrijven hebben blijkbaar de burger niet voor zich kunnen winnen. En koning klant is onverbiddelijk. In Nederland voelen we ons bevoorrecht: de publieke drinkwatervoorziening is verankerd in onze wet en wij hoeven onze waternutsbedrijven niet te gelde te maken. En de burger is tevreden: hij krijgt goed en betaalbaar water. Op andere waterterreinen blijkt de publieke invloed echter belemmerend te werken. Er wordt veel gesproken over publiek-private samenwerking, vooral in het topsectorenbeleid. Om de echte sprong te kunnen maken is er kapitaal nodig, ook van buiten de watersector. Maar juist de nauwe vervlechting van de overheid met de watermarkt schrikt investeerders af: financials vinden de watersector al een containerbegrip op zichzelf maar een lastige markt. De watersector bevindt zich in een spagaat tussen publiek en privaat. Toch zie je juist in de ontwikkeling van watertechnologie dat het samenspel van overheid en bedrijven, en natuurlijk de kennisinstituten, vruchten begint af te werpen. Van de universiteiten komen start-ups die staan te trappelen om de markt op te gaan. Zulke voorbeelden trekken de aandacht en langzaam maar zeker komen de investeerders nu af op beloftevolle starters en renderende gevestigde bedrijven. Met het nieuwe kapitaal wordt de sector minder afhankelijk van de overheid en ontstaat een nieuwe balans tussen privaat en publiek. Arjan Veering Hoofdredacteur WaterForum Magazine 5

6 actueel Veel hogere normen voor de Noord- en Zuid-Hollandse kust Matthijs Kok zwengelt debat over nieuwe veiligheidsnormen aan Nederland moet haast maken met de nieuwe veiligheidsnormen voor hoogwater. Dat stelt hoogleraar Matthijs Kok van de TU Delft. Kok wil bestaande dijkringen samenvoegen en variërende normen invoeren per dijkring. In zijn voorstel bepleit hij een 1: norm voor de Noord- en Zuid-Hollandse kust. Kern van het plan Waterkeringen 2.0 is de buitenring : de buitenkant meer beschermen dan zaken die erachter liggen. Kok doelt dan op de kust maar bijvoorbeeld ook op rivierdijken met daarachter diepgelegen polders, zoals langs de Waal. De hoogste norm zou moeten gelden voor de Noorden Zuid-Hollandse kust: een overstromingskans van eens in de jaar. Dat is tien keer hoger dan nu. In Waterkeringen 2.0 bepleit Kok het samenvoegen van dijkringen en het hanteren van verschillende normen tussen delen van dijkringen. Tot op heden wordt voor elke dijkring een en dezelfde norm vastgesteld. Dat principe laat ik in mijn voorstel los, omdat uit berekeningen blijkt dat een polder bij een dijkdoorbraak zelden helemaal zal volstromen, zegt Kok op WaterForum Online. Volgens Matthijs Kok kan zijn voorstel voor gedifferentieerde normen vele miljarden euro s aan dijkversterking en onderhoud besparen. De hoogleraar, die tevens directeur is van adviesbureau HKV Lijn in Water, zegt echter vooral de discussie Strand bij Katwijk, laatste 'zwakke schakel' die wordt aangepakt. In de verte ligt Scheveningen, waar de kust al is versterkt. (foto: RWS) over de normen weer op gang te willen brengen. Online. Hij ziet ook een voordeel in het vergroten Na het advies van de commissie Veerman in 2008 van dijkringen. is de discussie over normen volgens hem stilgevallen. Vellinga breekt een lans voor de aanleg van brede, De tijd dringt om de normen, die nog uit multifunctionele dijken op de meest kritische 1953 stammen, te moderniseren. plekken. Volgens een onderzoek van Deltares zou Kok kreeg in zijn oproep bijval van Pier Vellinga tweehonderd kilometer van die doorbraakvrije van het onderzoeksprogramma Kennis voor waterkeringen voldoende zijn om de maximale Klimaat. Hij sluit zich aan bij het idee om de overstromingsschade en het aantal slachtoffers met veiligheidsnorm langs de kust te verhogen. De een factor 10 tot 100 te verkleinen. huidige normen en de economische berekeningen waarop die zijn gebaseerd gaan volstrekt voorbij Meer artikelen en discussiestukken over dijkversterking, aan de indirecte schade en vervolgschade van een nieuwe normering en meerlaagsveiligheid op overstroming, aldus Vellinga op WaterForum KORT NIEUWS VEMW kritisch over zuiveringheffingen Belangenvereniging VEMW wil weten waarom de tarieven voor zuivering sterk per waterschap verschillen. Waterschappen mogen de heffing zelf bepalen, maar volgens VEMW-directeur Roy Tummers is de tariefvorming weinig transparant. Zo is hoogheemraadschap Delfland twee keer zo duur als waterschap Rijn en IJssel. De gekozen besturen van waterschappen stellen de heffing vast. VEMW wil dat de heffing duidelijker wordt gebaseerd op de werkelijke zuiveringskosten. 6

7 Nieuwe website WaterForum WaterForum Online is geheel vernieuwd: nieuwe vormgeving, mobiele applicaties, dossiers en een makkelijk doorzoekbaar archief. En natuurlijk het laatste nieuws uit de watersector. actueel Commisie licht samenwerking waterketen door Een visitatiecommissie gaat de samenwerking in de waterketen onderzoeken. De commissie gaat in twee jaar bekijken hoe de waterschappen en gemeenten vorderen met de afstemming van afvalwaterzuivering en rioolbeheer. Minister Melanie Schultz van Haegen geeft waterschappen en gemeenten nog de ruimte om hun afspraken uit het Bestuursakkoord Water uit te voeren. (foto: Ministerie IenM) De onafhankelijke commissie, die op 14 maart door minister Melanie Schultz van Haegen van Infrastructuur en Milieu wordt benoemd, komt voort uit het Bestuursakkoord Water (BAW) uit Daarin hebben gemeenten en waterschappen afgesproken meer samen te werken in de afvalwaterketen, wat in 2020 een besparing van 450 miljoen euro moet opleveren. In het BAW staat ook dat een commissie vanaf dit jaar de voortgang van de samenwerking zou moeten peilen. De commissie kan gemeenten en waterschappen in de samenwerkingsregio s formeel niets opleggen, maar haar advies zal zeker niet vrijblijvend zijn. Minister Schultz staat onder druk van een kritische Tweede Kamer, die in december 2012 een motie heeft aangenomen die de eventuele verplichte oprichting van waterketenbedrijven bepleit. Schultz wil gemeenten en waterschappen echter de kans geven om hun BAW-afspraken uit te voeren, alvorens zij eventueel hen zou dwingen tot meer samenwerking. Naast de onafhankelijke visitatie gaan de Vereniging Nederlandse Gemeenten en de Unie van Waterschappen ook zelf inventariseren hoe de uitvoering van de waterketen vordert. OESO onderzoekt Nederlandse watersector Lees ook het opinieartikel van Dick Vat in de nieuwe rubriek Kijk op het nieuws op pagina 15 De internationale Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling (OESO) voert dit jaar een onderzoek uit naar de inrichting van de Nederlandse watersector. De organisatie zal voor de komende vijftig jaar aanbevelingen voor de organisatie van het waterbeheer en -bestuur ontwikkelen. Het onderzoek gebeurt op verzoek van het ministerie van Infrastructuur en Milieu (I&M) en de Unie van Waterschappen (UVW). In februari volgend jaar wordt het eindrappport verwacht. In 2011 voerde de OESO al een inventarisatie van de sector uit. De organisatie van de watersector staat ter discussie, aangezien het kabinet ingrijpende veranderingen in het openbaar bestuur wil doorvoeren. Het rapport van de OESO kan een bijdrage aan de politieke besluitvorming leveren. In een rapport over watergovernance in zeventien landen deed OESO vorig jaar al aanbevelingen aan Nederland om de taken in de watersector beter af te bakenen en de coördinatie tussen instituties en tussen de verschillende overheidslagen te verhelderen. Hoofdkantoor van OESO in Parijs. (foto: OESO) (foto: Waternet) Kikkerreddende Putklep wint Rioned-prijs De door Waternet ontwikkelde Putklep heeft de Rioned-innovatieprijs gewonnen. Het is een stalen klep die in een straatkolk wordt geplaatst om te voorkomen dat straatvuil in de riolering komt. Vuil blijft achter in de kolk, zonder dat de afvoer van regenwater wordt belemmerd. Dit voorkomt verstoppingen en stankoverlast. Tijdens de proeven met de Putklep werd bij toeval ontdekt dat veel kikkers in putten vallen en er dan niet meer uit kunnen. Daarom is de klep voorzien van een gaatjesrooster: kikkers kunnen dat als houvast gebruiken om omhoog te klimmen. 7

8 actueel Straten van East Village in New York zijn ondergelopen na de orkaan Sandy op 30 oktober Vlak na het nemen van de foto zou het elektriciteitsstation van East Village exploderen. (foto: Wikimedia Commons) Ontwrichting na overstroming vaak onderschat Amsterdam trekt lessen uit New York na Sandy Het is vooral de onvoorspelbare kettingreactie na een ramp die een gebied totaal lamlegt. Zo was de regio New York wekenlang ontwricht door uitgevallen stroomvoorziening, gebrek aan brandstof en kapotte infrastructuur na het overtrekken van de orkaan Sandy in oktober vorig jaar. Op een congres, begin februari in Amsterdam, bleek dat de nasleep van een ramp nog vaak wordt onderschat. Rob Pirani, vice-president van de Regional Planning Association in New York, hield de toehoorders op het congres in het Amsterdam Eye-gebouw, met een bloedstollend verhaal in zijn greep. Hoe het door de superstorm opgezweepte water raffinaderijen, distributiestations en chemische complexen overspoelde, maar ook hoe brandstoftanks in de kelders van huizen losraakten en begonnen te drijven. De verontreiniging bemoeilijkte later het wegpompen van water. Het is een van de voorbeelden, waarin een maatschappij ontwricht raakt in de nasleep van een overstroming. Volgens Pirani werd de metropool overvallen, omdat de zwaarte van de storm pas op het laatste moment duidelijk werd. In de stad konden kritieke voorzieningen nog op het nippertje worden veiliggesteld of beschermd, zodat het leven redelijk snel weer op gang kwam. In de buitenwijken en de kust was de ontwrichting veel groter. De bevolking bleek vooral op zichzelf aangewezen, omdat de hulpverlening van de overheid vaak pas laat op gang kwam. Social resiliance is cruciaal in de periode na de ramp, zo stelde Pirani. Op het congres werden parallellen getrokken tussen New York en Amsterdam. Hoewel de geografische en klimatologische omstandigheden sterk verschillen, kan Amsterdam wel lessen trekken uit de gebeurtenissen, bijvoorbeeld voor de brandstofopslag en industrie in het westelijk havengebied en langs het Noordzeekanaal. De onvoorspelbaarheid van de kettingreactie die op een ramp kan volgen, was een eye opener en gaf voer aan de discussie over meerlaagsveiligheid die de gevolgen van een ramp moet inperken. Voorstanders betogen dat scenario s voor klimaatadaptatie en rampenbeheersing de impact kunnen verkleinen, anderen zien juist in New York, maar bijvoorbeeld ook Japan na de tsunami, een voorbeeld dat ontwrichting vooraf nauwelijks is voor te stellen en moeilijk te beteugelen valt. Een uitgebreide verslag van het relaas van Rob Pirani over New York na Sandy op KORT NIEUWS Investeerder SKion sluit zich bij Wetsus aan De investeringsmaatschappij SKion van de Duitse ondernemer Susanne Klatten heeft zich aangesloten bij het participantenplatform van Wetsus. SKion heeft vorig jaar 20% van de aandelen van watertechnologiebedrijf Paques gekocht en in september 2012 nam het een belang in de Nederlandse algentechnoloog Evodos. Klatten staat vooral bekend als mede-eigenaar van BMW. De deelname in het technologisch topinstituut Wetsus lijkt een teken dat Duitse investeerder nadrukkelijk kijkt naar de Nederlandse watertechnologie. 8

9 actueel Nederlands bureau ontwerpt masterplan voor Guanghzou Het Rotterdamse landschapsarchitectenbureau West 8 heeft een prijsvraag gewonnen voor het masterplan voor het gebied Fangchun Huadi bij de Chinese miljoenenstad Guangzhou. Het plan moet een antwoord bieden op de snelle verstedelijking en vervuiling van het gebied. Fangchun Huadi ( Bloemenstad ) is een tuinbouwgebied dat een snelle expansie doormaakt. West 8 heeft een masterplan opgesteld waarin een ecologisch watersysteemnetwerk de basis wordt van de ruimtelijke ontwikkeling. Ongeveer een vijfde van het twintig vierkante kilometer grote gebied zal uit wetlands bestaan. Het watersysteem is volgens het bureau de schoonmaakmachine van het gebied, dat ook nieuwe woonwijken en industrie zal bevatten. Een Internationale Flora Expo in het centrale parkgedeelte zou als economische motor voor de ontwikkeling van het gebied moeten dienen. Impressies van de Fangchun Huadi (Beeld: West 8) Internationale innovatieprijs voor champagnespoeling Drinkwaterbedrijf Vitens heeft in Madrid twee internationale innovatieprijzen gewonnen. Twee Global Innovation Awards van Water and Energy Exchange (WEX) gingen naar de zogenaamde champagnespoeling en de Vitens Innovation Playground. De champagnespoeling is een manier om met CO 2 en water de biovervuiling van membranen te lijf te gaan. De nieuwe reinigingsmethode, die onder meer met WE Consult, RWB en Universiteit Twente is ontwikkeld, won de prijs in de categorie procestechnologie. De andere prijs was voor de proeftuin, waar Vitens onderzoek doet naar de mogelijkheden om met sensoren in het leidingnet realtime de waterkwaliteit van en de vraag naar water te meten. De champagnespoeling van Vitens. (foto: Vitens) PWNT en PUB Singapore verder met keramische membranen Het Singaporese drinkwaterbedrijf PUB wil de zuiveringstechnologie met keramische membranen van PWN Technologies verder toepassen. Dat meldt de website Dutchwatersector.nl. het Delegatie onder leiding van minister Ploumen bezoekt demo-installatie in Singapore (foto: dutchwatersector.nl) afgelopen anderhalf jaar is de technologie getest in een demo-installatie op de ChaoChu Kang-waterwerken. De PUB en de technologietak van het Noord-Hollandse waterbedrijf PWN hebben een overeenkomst gesloten voor de verdere ontwikkeling van hoogwaardige waterbehandeling. 9

10 actueel Den Haag gastheer voor Wereldwaterdag In 2040 schoon water voor iedereen Alle mensen ter wereld moeten in 2040 toegang tot schoon drinkwater en sanitatie hebben. Dat voorstel voor de nieuwe VN-doelstellingen, een vervolg op de millenniumdoelen voor 2015, wordt op 21 en 22 maart besproken in Den Haag. Nederland is gastland voor de internationale viering van Wereldwaterdag, waarmee het jaar van de watersamenwerking wordt ingeluid. Waterkiosk in Zambia. Op Wereldwaterdag in Den Haag zal onder meer worden gesproken over de nieuwe ontwikkelingsdoelen voor water na (foto: Wikimedia Commons) De officiële viering van Wereldwaterdag in Den Haag wordt aangegrepen om de nieuwe internationale ontwikkelingsdoelen voor water te bespreken voor na 2015, als de bestaande millennium goals aflopen. De vervolgdoelen moeten dit jaar door de Verenigde Naties worden vastgesteld. Het voorstel voor 100%-doelstellingen op het gebied van water iedereen toegang tot schoon water en sanitatie in 2040 zal op 21 maart tijdens een thematische consultatiebijeenkomst worden besproken. De aanbevelingen zullen een dag later, op Wereldwaterdag zelf, worden aangeboden aan leden van het high level panel die de nieuwe VN-doelen voorbereidt. Dit panel is benoemd door secretarisgeneraal Ban Ki-moon van de VN. In mei van dit jaar moet een eerste concept gereed zijn van de nieuwe ontwikkelingsdoelen. Het eindbesluit volgt in september, zegt Sjef Ernes van Aqua for All. De volgende twee jaar worden gebruikt om te bepalen wat dat voor de 187 landen betekent en hoe daarmee om te gaan. De belangstelling voor de viering van Wereldwater- dag 2013 op 22 maart is zeer groot. Het officiële evenement is verplaatst van het Vredespaleis naar het World Forum (het vroegere Nederlands Congrescentrum) waar vierhonderd plaatsen beschikbaar zijn. Dat zich zoveel kandidaten hebben gemeld komt volgens Ernes mede door het thema samenwerking. De VN heeft 2013 uitgeroepen tot het internationale jaar van samenwerking op het gebied van water. Afgevaardigden van verschillende regeringen, vertegenwoordigers van de Verenigde Naties en delegaties van maatschappelijke en jongerenorganisaties en de private sector komen naar de Wereldwaterdag. De dag wordt georganiseerd door Unesco, de Nederlandse overheid en een aantal Nederlandse organisaties zoals Aqua for All en het Netherlands Water Partnership. Volgens Ernes van Aqua for All biedt de organisatie van de internationale conferentie Nederland de kans zijn nieuwe benadering van ontwikkelingssamenwerking te laten zien. Natuurlijk is het belangrijk dat Nederland als gastland de gelegenheid krijgt dit congres te hosten. Wij kunnen dan ook laten zien zonder al te veel het podium op te eisen hoe wij ontwikkelingssamenwerking en buitenlandse handel in één portefeuille onderbrengen met water. Dat biedt kansen op het gebied van ontwikkelingssamenwerking, aldus Ernes. Rondom water wordt daarbij gekeken vanuit een aantal invalshoeken: water en veiligheid en vrede, water en sociale duurzaamheid en welke economische kansen water en samenwerking biedt. Ernes: Wij verwachten dat Nederland een net iets prominentere positie kan innemen om ook die discussie een bepaalde richting op te sturen. We hebben met het Netherlands Water Partnership geprobeerd het watersamenwerkingsthema handen en voeten te geven aan de hand van aansprekende voorbeelden en participatievormen. En we gaan proberen een markt op te zetten met behulp van baanbrekende innovatieve samenwerkingsvormen, ook ter inspiratie van de post-2015 ontwikkelingsdoelen. KORT NIEUWS Fosforatoom hoofdrol in internetfilmpje Het Phosphorus Platform heeft een campagne opgezet om de aandacht te vestigen op de fosforproblematiek. Het platform, waarin verschillende Nederlandse bedrijven en organisaties als Grontmij, GMB en Aqua for All en het Vlaamse Aquafin deelnemen, heeft onder meer een animatiefilmpje laten maken, The Phosphorus Challenge. Een fosforatoom stuitert door woningen, langs fosfaatmijnen en door het riool om de problematiek rond de grondstof in beeld te brengen. Het filmpje is te zien op de website van het fosforplatform en via videosite Vimeo.com. 10

11 Agenda Foto: Bigstockphoto 16 mei Nationaal Watersymposium De Stichting Kennisuitwisseling Industriële Watertechnologie (SKIW) organiseert op 16 mei het Nationaal Watersymposium. Het symposium wordt eens in de twee jaar gehouden. Deze editie richt zich op de industriewaterpraktijk onder de noemer operation excellence. Sprekers zijn onder G.J. Witkamp van de TU Delft, Willem Buijs namens de topsector Water en Frans Durieux van Veolia WS. In de middag zijn er parallelsessies over proces- en koelwater, afvalwater, duurzaam watergebruik en bedrijfsvoering. Het evenement vindt plaats op het hoofdkantoor van Royal HaskoningDHV in Amersfoort en 24 mei Water en sociale media De opkomst van sociale media, vooral dankzij smart phones en tablets, brengt ook een omwenteling teweeg in het werk van de waterprofessional. Koninklijk Waternetwerk organiseert in Amsterdam het internationale symposium Crossing the Currents, waarin gedurende twee dagen de impact van sociale media wordt besproken en de manieren waarop de watersector de diversiteit aan informatiestromen kan benutten mei BlueTech Forum BlueTech Forum organiseert in Amsterdam zijn eerste Europese summit. De internationale bijeenkomsten, die al sinds 2010 worden gehouden, brengen topbestuurders van water- en watertechnologiebedrijven, investeerders en onderzoekers samen. Thema van dit jaar is Brave blue world en de discussie zal onder meer gaan over de foodwater challenge, water en olie/gas, slimme infrastructuur en strategische corporate investeerders. Foto: Marijke Volkers/RDM Campus 6 juni Deltavisie 2013 Het vakblad Petrochem organiseert samen met uitgever Industrielinqs jaarlijks een congres voor de industrie in de Rijn-Scheldedelta. Innoveren, combineren en communiceren is het thema van dit jaar. Er wordt gekeken naar innovaties in energie-efficiëntie, ketendenken, milieueffecten en veiligheid. Een onmisbare schakel in het zoeken naar die combinaties is open communicatie. Deltavisie 2013 wordt gehouden in RDM Campus in Rotterdam. Nederland met paviljoen op vakbeurs Berlijn Op de Duitse vakbeurs Wasser Berlin, van 23 tot 26 april in de Berlijnse Messe-hallen, zal Nederland met een eigen paviljoen vertegenwoordigd zijn. Het paviljoen is een initiatief van NWP, Water Alliance en AquaNL. Wasser Berlin is, samen met milieubeurs IFAT, de belangrijkste watervakbeurs in Duitsland. Naast de beurs is er ook een congresprogramma op Wasser Berlin, waaronder Watervent, een bijeenkomst voor ondernemers en investeerders in de watersector. 11

12 Mens in beeld CV Bert Satijn (63) 1969 HTS Heerlen, weg- en waterbouwkunde 1974 TU Delft, civiele techniek: gezondheidstechniek 1975 Project engineer in Tanzania 1978 In dienst bij adviesbureau Iwaco 1983 Hoofd adviesgroep Bodem, Iwaco 1987 Directeur vestiging West, Iwaco 1996 Hoofd adviesgroep milieutechnologie, Iwaco 1998 Oprichting eigen adviespraktijk 1998 Programmamanager technologie, stichting SKB 2004 Programmadirecteur Leven met Water 2011 Kwartiermaker Water Governance Centre (foto: Vincent Basler) 12

13 Zet onderhandelaars niet direct om tafel, maar laat ze eerst in een spel elkaars werelden en belangen ontdekken. Als programmadirecteur van Leven met Water heeft Bert Satijn al enkele jaren geleden de kracht van serious games ontdekt. Met het Water Governance Centre zet hij de spelvorm nu in om de lastige onderhandelingen bij integrale gebiedsontwikkeling te versoepelen. Games In februari is de climate game 3.0 gelanceerd voor de wijk Rotterdam-Feijenoord. De game laat de complexiteit van de gebiedsontwikkeling zien, met lastige vraagstukken voor water, ruimte, klimaatadaptatie en meerlaagsveiligheid. Het Water Governance Centre heeft samen met de gemeente Rotterdam en het Deelprogramma Nieuwbouw en Herstructurering de game laten maken door de TU Delft, HKV Lijn in Water en ontwikkelaar Tygron. Een volledig verslag van de gamedag in Rotterdam is te lezen op Bert Satijn trekt complexe onderhandelingen vlot met 'serious games' Homo ludens Door Olav Lammers Gaat het om het spel of de knikkers? Het is een spel, maar dan met een serieus doel. Een game kan helpen bruggen te slaan tussen de belangen van verschillende gebiedsgebruikers. De game laat de geografische componenten in een gebied zien bebouwing, infrastructuur, water, groen en daardoor gaan de spelers elkaars belangen herkennen en erkennen. De serious game is de dansvloer om samen te oefenen, als voorbereiding voor de onderhandelingstafel. U bent een echte bruggenbouwer? Nou, daar heb ik aan het begin van mijn studie wel even over gedacht, maar het is toch grond- en oppervlaktewater geworden. Maar in figuurlijke zin? O, ik denk van wel, hoewel ik een civiel ingenieur ben in hart en nieren. Maar al vroeg besefte ik, door een verblijf in Afrika kort na mijn studie, dat we er met rekenen en techniek alleen niet komen. Er was veel meer nodig om water bij de mensen te brengen. Ik heb toen begrepen dat het breder moet. Dat governance in de breedste zin van het woord noodzakelijk is om de belangen met de mensen te delen. Dat is toch werk voor bestuurders? Oké, maar de behoefte aan integrale afweging wordt groter en noodzakelijker, omdat de maatschappij complexer wordt. Vooral ook vanwege het steeds intensievere grondgebruik en het feit dat alle stakeholders steeds meer informatie hebben in onze democratie. Ik heb te vaak gezien dat bestuurders de sommetjes van specialisten niet voldoende begrijpen om de juiste besluiten te kunnen nemen en dan maar beslissen op politieke gronden of een onderbuikgevoel. Dat is jammer. Hebben we het nog steeds over water? Natuurlijk! Het probleem is dat water op allerlei manieren met gebiedsgebruik en de maatschappij te maken heeft. Die maatschappij zit niet te wachten op sommen, maar op oplossingen voor concrete problemen op korte en lange termijn. Dan moet je begrijpen wat de problemen zijn en hoe je die met de mensen kunt delen. U bent aanhanger van het compromismodel? Ofschoon zo n model niet per definitie alle belangen honoreert. Sterker, het komt steeds vaker neer op share the shit. Men praat veel te vaak over winwin. Als je alleen maar iets kunt regelen als er winst voor iedereen is, zal dat vaak mislukken, omdat je met elkaar de maatschappelijke opgave moet delen. Je moet belangen niet opstapelen, maar assembleren, zorgen dat ze in elkaar passen en ook water bij de wijn doen. Heeft u vanuit uw vogelperspectief nog een advies voor de Nederlandse waterwereld? Zeker! Wees bescheidener over de Nederlandse positie op het gebied van waterkennis. We staren ons er blind op dat we zo goed zouden zijn en we vergeten goed om ons heen te kijken. En maak anders die positie waar, door beter samen te werken met die partijen die gezamenlijk het verschil maken. Je hebt dan partijen nodig die het mandaat, de power, krijgen daarover de regie te voeren, te schakelen en te bepalen met welk consortium de internationale concurrentie het best kan worden aangegaan. Tenslotte: wel eens een nat pak gehaald? Ja, tijdens de periode van Leven met Water. Een proef gedaan met twee hoogleraren om erachter te komen wat een overstroming betekent. We hebben een huis nagemaakt en onder laten stromen. Die hoogleraren waren er veel eerder uit dan ik, terwijl het juist hun vak is 13

14 Dé vakbeurs voor waterbehandeling, watermanagement & watertechnologie Naast Aqua Nederland Vakbeurs vindt ook Rioleringsvakdagen plaats in Evenementenhal Gorinchem. Rioleringsvakdagen is de vakbeurs die zich richt op de rioleringssector en een welkome aanvulling tijdens Aqua Nederland Vakbeurs. Een bezoek aan Rioleringsvakdagen mag daarom ook niet ontbreken. Bezoekers kunnen met één entreebewijs een bezoek brengen aan beide beurzen. Gorinchem 19, 20 en 21 maart 2013 Openingstijden: uur Dé vakbeurs voor de totale rioleringsbranche Evenementen HAL HARDENBERG GORINCHEM VENRAY Evenementenhal Gorinchem T I E gorinchem@evenementenhal.nl Ons evenement. UW MOMENT.

15 Kijk op het nieuws De Tweede Kamer wil dat gemeenten en waterschappen beter gaan samenwerken in het beheer van riolering en afvalwaterzuivering. In een motie dringt de Kamer nog eens aan op de oprichting van waterketenbedrijven. Maar is zo n standaardoplossing niet allang achterhaald, vraagt Dick Vat zich af. Waterketenmotie: misser of meesterzet? De Tweede Kamer heeft eind 2012, met een motie, het kabinet aangespoord te onderzoeken of er sneller efficiencywinst kan worden behaald door het verplicht oprichten van waterketenbedrijven. Minister Melanie Schultz van Haegen ontraadde de motie, omdat een dergelijke standaardoplossing ingaat tegen het kabinetsbeleid. Het kabinet wil juist naar decentraal maatwerk, zoals vastgelegd in het Bestuursakkoord Water. Gemeenten en waterschappen zijn jaren bezig geweest om duidelijk te maken dat een waterketenbedrijf géén adequate oplossing biedt voor de toekomstige uitdagingen in het stedelijk waterbeheer. Een misser dus? Gemeenten en waterschappen komen echter traag op gang met het lokale maatwerk en de politiek wil subtiel druk uitoefenen. Uitdagingen Tot 2020 moeten er volgens het Bestuursakkoord honderden miljoenen worden bezuinigd, vooral in de afvalwaterketen. Tot 2030 moet er echter ook fors worden geïnvesteerd in het duurzamer maken van de afvalwaterketen en het klimaatbestendig maken van de openbare ruimte. De gemeentelijke riolering speelt in beide dossiers een belangrijke rol. Daar komt bij dat de komende decennia veel rioleringen aan vervanging toe zijn. Uit alle landelijke en regionale onderzoeken blijkt dat de ingeboekte, forse besparingen alleen kunnen worden gehaald als er regionaal slim wordt geïnvesteerd in effectieve maatregelen. Dit slimme investeren vraagt maatwerk met veel lokale kennis en goede communicatie met bestuurders en burgers. Essentieel hierbij is dat sinds enkele jaren ook het ambitieniveau regionaal bepaald moet worden door bestuurlijk maatwerk. Organisatorisch probleem Behalve met slim investeren kan er ook bespaard worden door efficiënt samen te werken bij het uitvoeren van operationele taken. Uit alle onderzoeken blijkt dat slim investeren op de langere termijn aanzienlijk meer besparingen kan opleveren dan efficiënter uitvoeren van operationele taken. Het probleem is nu dat het slim investeren een andere organisatie vraagt dan het efficiënt uitvoeren van operationele taken. Volgens moderne inzichten is een netwerkorganisatie het meest geschikt om dit soort complexe problemen aan te pakken. In een, op hiërarchie gebaseerd, waterketenbedrijf, dat sterk lijkt op een drinkwaterbedrijf, ligt het accent op het efficiënt produceren van een eenduidig product, zoals betrouwbaar drinkwater. Besparingen worden vooral bereikt door schaalvoordelen. Dit type organisatie is minder goed ingesteld op het uitvoeren van lokaal maatwerk in de openbare ruimte. Praktijk In het binnenland hebben we geen ervaring met het zelfstandige waterketenbedrijf. In Amsterdam en Friesland is men het verst gevorderd met een bedrijfsmatige aanpak. Voorstanders van het waterketenbedrijf verwijzen daar graag naar. Het Amsterdamse Waternet noemt zich echter een watercyclusbedrijf en doet meer dan alleen de waterketen. Het is formeel een stichting, opgericht door de gemeente Amsterdam en het Hoogheemraadschap Amstel, Gooi en Vecht, en is eigenlijk een regionale netwerkoplossing. Na eerdere, deels geslaagde, pogingen gaat dit jaar in Friesland een nieuwe vorm van lokale samenwerking van start in de afvalwaterketen: een uitvoeringsorganisatie van de gemeente Súdwest Fryslân en het Wetterskip Fryslân waarbij binnen de afvalwaterketen zowel efficiencywinst geboekt gaat worden als besparingen op investeringen. Hoe nu verder? De Tweede Kamermotie is te zien als een signaal dat de politiek vindt dat er doorgepakt moet worden op dit dossier. Het idee dat dit zou moeten in de vorm van een waterketenbedrijf is echter kortzichtig en contraproductief. Inhoudelijk een misser dus. Het resultaat kan echter wel zijn dat het kabinet nu de druk gaat opvoeren om na de, tot nu toe vrijblijvende, samenwerkingsgesprekken tot concrete regionale maatwerkoplossingen te komen. De motie als meesterzet! Dick Vat is freelance adviseur en publicist over strategie en ontwikkeling in stedelijk waterbeheer. Hij heeft een eigen adviespraktijk, Stad & Watervisie. 15

16 interview Menno Holterman is terug. En hoe. Na de verkoop van Norit verdween hij even uit de schijnwerpers, maar vanuit de coulissen werkte hij met zijn zakenpartner Ronald Ruijtenberg aan een investeringsplan dat de Nederlandse watertechnologiemarkt moet opschudden. We willen nog één keer een leidende onderneming bouwen. Door Arjan Veering Menno Holterman wil met Nijhuis Water Technology sprong op mondiale watermarkt maken Ik had het gevoel nog niet klaar te zijn (foto's: Hans Prinsen) 16

17 interview Met grote stappen snelt hij door de gangen van het gebouw, langs de wanden staan allemaal kasten. We hebben het archief tijdelijk op de gang moeten onderbrengen. We hebben alle ruimte nodig voor extra werkplekken. In december 2012 heeft Menno Holterman het roer overgenomen bij Nijhuis Water Technology en zijn bedoelingen met het bedrijf zijn snel duidelijk. Hij wil het watertechnologiebedrijf uit Dinxperlo in Achterhoek laten uitgroeien tot een sterke internationale speler. Nijhuis zit nu in 50 landen, maar we willen naar zeker 176 landen. Die 176 noemt hij niet toevallig, het is het aantal landen waar Holtermans vorige onderneming, Norit, actief was. In 2011 werd de water- en milieutechnologiepoot van Norit voor 750 miljoen dollar verkocht aan het Amerikaanse Pentair. Norit had zich eveneens via slimme overnames en een krachtige technologie-ontwikkeling mondiaal opgewerkt tot belangrijk leverancier van clean process technology. Samen met een van de vroegere financieel topmannen van Norit Clean Process Technologies, Ronald Ruijtenberg, is Holterman nu in Nijhuis Water Technology gestapt. Of we nu van Nijhuis een nieuwe Norit willen maken? Nee, dat klinkt alsof we het willen kopiëren. Holterman aarzelt even voordat hij verdergaat. Maar, natuurlijk, ik wil graag nog één keer een nieuwe leidende onderneming bouwen, een bedrijf dat er wereldwijd toe doet. De verkoop van Norit was een goede deal, ook voor ons en de aandeelhouders. Toch had ik zelf het gevoel dat ik nog niet klaar was. Gouden handjes Na zijn afscheid van Norit ging Holterman zich nog sterker bemoeien met de innovatiestrategie van de watertechnologiesector en de topsector water, organiseerde hij een industrial leaders forum op de International Water Week in Amsterdam en nam hij zitting in de adviesraad van het Blue Tech Forum, een jaarlijks evenement voor internationale investeerders in de watersector. Achter de schermen werkte hij met Ruijtenberg aan een nieuwe investeringsmaatschappij, Naesta, die zich specifiek op de watertechnologiemarkt richt. Naesta is IJslands voor volgende. De naam geeft weer wat we willen, zegt Holterman. De eerste stap voor Holterman en Ruijtenberg was het verwerven van een 20%-belang in Nijhuis Water Technology. Dat is ook een strategische zet, want Nijhuis was in handen van Egeria, een investeringsfirma die in 1997 is opgericht door Peter Visser en leden van de familie Brenninkmeijer. Naesta wil de komende jaren samen met Egeria 50 tot 100 miljoen euro in de watertechnologiemarkt investeren. Natuurlijk zijn dat grote ambities, zeker in deze tijd, erkent Holterman. Ik weet dat de afgelopen jaren meer partijen het hebben geprobeerd in de watertechnologie. Veel zijn er weer afgehaakt. De watertechnologiemarkt is voor investeerders van buitenaf moeilijk te doorgronden, onder meer door de sterke invloed van de publieke sector op de markt. Ik beweer niet dat wij de mensen met de gouden handjes zijn, maar wij kennen de ins en outs van de markt en hebben in veel landen zaken gedaan. Dat is cruciaal. We hebben in onze Norit-tijd natuurlijk heel veel gezien en die lessen kunnen we nu gebruiken. Holterman benadrukt dat dat hetgeen is waarop Naesta zich moet onderscheiden. We zijn geen standaard investeringsfonds, maar een industrial private equity. Juist onze industrial focus maakt ons als investeerders uniek. Wij richten ons op deze specifieke sector, die we inhoudelijk ook door en door kennen. Verdienmodel Hij klapt zijn laptop open en aan de hand van enkele grafieken laat hij de belangrijke marktverschuivingen zien. Grote multinationals als Danaher, Xylem of Pentair zoeken steeds meer schaalgrootte, ook om de aandeelhouders op de beurs tevreden te stellen. Daar passen ook steeds grotere overnames bij. De grote jongens kijken sterk naar elkaar. De grens waarop een bedrijf voor hen interessant wordt voor overname ligt inmiddels al bij zo n 250 miljoen dollar omzet. Aan de andere kant van het spectrum ontstaan er veel nieuwe kleine bedrijven met nieuwe technologieën. Vaak spin-offs vanuit de universiteiten. In de middengroep van stevige MKB-ondernemingen ontstaat nu echter een vacuüm en daar denken wij een rol te kunnen spelen. Hij neemt Nijhuis als voorbeeld. Het heeft in de industriële afvalwatermarkt een ijzersterke positie, vooral met dissolved air flotation, een bewezen en robuuste zuiveringstechniek. Toch is er volgens Holterman nog veel meer op de markt te winnen, maar daarvoor moet het verdienmodel van het bedrijf worden aangepast. Hij wil meer totaaloplossingen bieden en de klant ontzorgen bijvoorbeeld door ook het beheer van zuiverings-, verwerkings- en vergistingsinstallaties in handen te houden. Zo kan Nijhuis ook het aandeel van recurring business in zijn omzet vergroten. De stap naar de integrale aanpak is opvallend, omdat juist verschillende grote technologiebedrijven mede ingegeven door de crisis zich juist in tegengestelde richting bewegen en zich weer meer op de harde levering van componenten richten. Precies, daar ontstaat ruimte, zegt Holterman. Dat is essentieel, klanten zitten niet op deeloplossingen te wachten. En zeker niet in de markten die wij voor ogen 17

18 interview De industrie moet veel harder op de trom slaan. Daar vinden de echte vernieuwingen plaats hebben, zoals agro, food & beverage waar we al sterk vertegenwoordigd zijn, maar bijvoorbeeld ook de gas- en oliesector. Die ambities vergen investeringen, realiseert Holterman zich. We moeten nog meer eigen technologie en innovatie in huis hebben. Alleen dan kunnen we grip houden op de prijsvorming en inspelen op ontwikkelingen in emerging markets. Daarnaast breiden we sterk uit en hebben we zowel in Nederland als bij onze buitenlandse vestigingen minimaal veertig nieuwe mensen nodig. Champions League Holterman beseft dat hij het bedrijf op zijn kop zet sinds zijn aantreden. Nijhuis Water Technology stond vooral bekend als een gestaag groeiend bedrijf, dat ondanks grote internationale opdrachten graag wat in de luwte bleef, ook publicitair. Nu de nieuwe leiding alle schroom van zich afgooit, zou het bedrijf in zijn voegen kunnen gaan kraken. Het bedrijf heeft het de afgelopen dertig jaar heel goed gedaan, maar het had wel steeds de handrem erop. We halen de handrem er nu af en natuurlijk besef ik dat we nogal wat vergen van iedereen. We moeten dus goed kijken of we niet te ver voor de troepen uitlopen. Dat is de eerste les van verandermanagement. Maar ik trek wel eens de vergelijking met een voetbalclub. We hebben fantastisch spelersmateriaal, dus willen we naar de Champions League. Nijhuis is zo de spil in de investeringsplannen, maar Holterman wil als geldschieter ook nadrukkelijk naar andere bedrijven kijken. De ene keer kan dat vanuit Nijhuis als de activiteit er goed bij aansluit, de andere keer kan het met investeringsmaatschappij Naesta. Een start-up zou ervan kunnen profiteren als een bedrijf Nijhuis zich er achter stelt. Je komt dan makkelijker bij klanten binnen. Of je maakt gebruik van het internationale netwerk van vestigingen. Zijn ideaal is een community te creëren van complementaire watertechnologiebedrijven, ook samen met vooraanstaande universiteiten en kennisinstituten. Dat hoeft niet alleen in Nederland of Duitsland, we kijken bijvoorbeeld ook naar de VS, Canada, Israël en Azië. Optelsom In tijden van economische malaise klinken de plannen bijna te goed om waar te zijn. De Nederlandse watersector lijkt nu toch ook gevoelig te zijn geworden voor de recessie. Investeerders zijn huiverig om de sector te betreden, om van banken al niet te spreken. Natuurlijk is de situatie nu totaal anders dan tien jaar geleden. Toen kon je zomaar met 90% vreemd vermogen een overname financieren. Nu is het boter bij de vis, beaamt Holterman. Toch is hij ervan overtuigd dat hij de groeiplannen gaat waarmaken. Het is een optelsom. Ten eerste groeit de industriële afvalwatermarkt nog steeds. Ten tweede wordt de regelgeving strenger, juist ook internationaal. En ten derde beseffen industriële klanten wereldwijd dat duurzaamheid tot lagere operationele kosten leidt. Van die drie ontwikkelingen kunnen wij profiteren. Ik noem dat realizing the value of (waste)water. Er is een verschuiving gaande in de waardeketen, denk aan de aandacht voor het terugwinnen van grondstoffen en energie; wij zitten daar als watersector middenin. Al jaren wordt gesproken over de grote potentie van de watertechnologie, maar de echte doorbraak blijft vooralsnog uit. Holterman ziet de industrie als het mogelijke breekijzer. De industrie moet veel harder op de trom slaan. Daar vinden de echte vernieuwingen plaats. Binnen de topsector water ligt de nadruk veel te sterk op het publieke domein. Ik pleit al jaren voor meer evenwicht tussen de innovatiestrategieën. Zo laat hij zich toch verleiden tot bespiegelingen over de sector als geheel. Hij heeft het gevoel dat Nederland te veel inzet op hightech ontwikkeling. In de opkomende markten ziet hij een sterke behoefte ontstaan aan eenvoudiger technologie. Hightech is natuurlijk fantastisch, maar in India of Afrika heb je daar vaak weinig aan. Voor die markten moet je een hightech oplossing dikwijls downgraden, downgraden en nog eens downgraden, totdat je een goedkoop, goed werkend instapmodel hebt. Als Nederlanders zijn we daar niet zo goed in, we hebben nu eenmaal die hightech mindset. Hij bepleit daarom meer aandacht te schenken aan projectmanagement en ontwikkeling van integrale systeemoplossingen. We zijn wel heel goed in het aan elkaar knopen van verschillende systemen en het ontwikkelen van innovatieve processen binnen een aantal niches, zoals bij de verwerking en recycling van afvalwater en het terugwinnen van waardevolle grondstoffen. Daar kunnen we ons wereldwijd mee onderscheiden. Overigens kan de watertechnologie dan binnen de watersector nog veel leren van deltatechnologen en de maritiem ingenieurs en van andere topsectoren. 18

19 interview Waterzuiveringsinstallatie bij een kippenslachthuis in Rusland. (foto: Nijhuis Water Technology) Metamorfose van een watertechnologiebedrijf Kijk maar eens naar het aantal vacatures op de website, lacht Debby Martinus, sales- en marketingcoördinator van Nijhuis Water Technology, op de vraag hoe groot de veranderingen in het bedrijf zijn sinds de entree van Holterman en Ruitenberg. We zijn heel snel aan het groeien. Ze toont de productiehal waar volop gewerkt wordt aan metershoge flotatie-units. Met deze zuiveringstechnologie, dissolved air flotation, is Nijhuis Water Technology groot geworden. In dezelfde hal installeren enkele technici ook een digestaatbehandelingsinstallatie in een container, die naar een klant in Engeland wordt verzonden. Egeria Het bedrijf in Dinxperlo, op een steenworp van de Duitse grens, bestaat al tachtig jaar. Nijhuis is vooral actief op de markt voor industriële afvalwaterzuiveringen, zoals in de voedingsmiddelen- en drankenindustrie, de olie-, gas- en agrisector. Zo levert het veel installaties aan slachterijen en vleesverwerkers. In 2008 kwam Nijhuis Water in handen van Egeria, een private investeringsmaatschapij die onder meer medeeigenaar is van NRC Media. Het bedrijf sloeg een nieuwe koers in en ging zich verbreden buiten de klassieke waterbehandeling. In 2011 nam het biogasspecialist Thecogas over, waardoor Nijhuis zijn klanten complete en geïntegreerde afvalwaterbehandeling, vergisting en energieterugwinning kon bieden. Met de komst van de nieuwe investeerders en directie maakt Nijhuis nu een opvallende metamorfose door. De strategie is gericht op snelle expansie en het binnenhalen van nieuwe technologie en kennis om de ambities als integraal technologiebedrijf waar te maken. Sustainability We houden de markt scherp in de gaten. Het draait steeds meer om sustainability, zegt area manager Johan Hekkenberg. Toen ik achttien jaar geleden bij Nijhuis begon, telde alleen het scheiden van de verontreiniging uit het water. Nu halen we uit de reststroom nuttige stoffen, winnen we biogas en produceren we energie. En de ontwikkelingen op dat gebied gaan heel snel. We kijken nu met de klanten verder dan het voldoen aan de eisen en het verminderen van de lozingsheffing, we kijken hoe de klant het meeste rendement kan behalen. Zo ontwerpt Nijhuis de gehele lijn voor een grote slachterij en vleesverwerker, waarbij uiteindelijk niets als afval verdwijnt, alles wordt nuttig gebruikt. De olie- en gasmarkt lonkt ook. Nijhuis heeft onder meer voor een raffinaderij in Basra (Irak) de waterzuivering geleverd. Het levert ook de zuivering voor een raffinaderij in Kazachstan, die twee keer het oppervlak van de Botlek beslaat. Bij Nijhuis Water Technology werken 140 mensen, waarvan 40 mensen in vestigingen in Moskou, Warschau, Chicago, Jakarta en Bogota. Meer dan de helft van de werknemer is technisch geschoold op hoger- of wetenschappelijk niveau, aldus Hekkenberg. We zijn bijna een ingenieursbureau met een eigen productiefaciliteit. Los van de engineering hebben we een aparte researchafdeling die veel eigen technologie ontwikkelt. Hekkenberg verwacht dat Nijhuis in de toekomst op het gebied van research meer zal gaan samenwerken met andere bedrijven en met kennisinstituten. 19

20 GELDSTROMEN Er wordt veel verwacht van de watertechnologie. Ontwikkelingen gaan snel, starters maken zich klaar voor een sprong naar de markt en gevestigde namen kijken steeds verder over de grenzen. Hebben de watertechnologen goud in handen? Financiers van buiten zijn voorzichtig, investeerders vinden de watermarkt maar ingewikkeld. Financiële sector moet moeilijke markt tot bloei brengen moet Door Loes ElshofBlauw goud De waterproducerende windmolen van Dutch Rainmaker is een van de troeven van de Nederlandse waterinnovatie. (Foto: Dutch Rainmaker, fotomontage: MarkDesign) 20