Van het workabilityhuis naar change management Vierdaagse studiereis naar Helsinki
|
|
- Christiana van de Velde
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Het arboservicecentrum voor het voortgezet onderwijs Van het workabilityhuis naar change management Vierdaagse studiereis naar Helsinki Op zondag 22 november 2009 vertrokken 18 vertegenwoordigers uit het voortgezet onderwijs (VO) op uitnodiging van Arbo-VO, hét kennis- en adviescentrum voor arbeidsomstandigheden, verzuim en re-integratie, voor een studiereis naar Helsinki in Finland. Het doel van de reis was om kennis op te doen om het werkvermogen in het VO te verstevigen. Het reisgezelschap bestond voornamelijk uit hoofden P&O van scholen waar het project Werken aan werkvermogen van Arbo-VO, een onderzoek om het werkvermogen van werknemers in kaart te brengen, is uitgevoerd. Daarnaast waren er ook beleidsadviseurs vertegenwoordigd van de VO-raad en het ministerie van OCW en namen ook de vakbondsonderhandelaar van CMHF en een bestuurslid van de VO-raad deel. Aanleiding Eind 2008 keurde de Arbeidsinspectie de Arbocatalogus-VO goed. De VO-sector was daarmee de eerste onderwijssector met een geaccordeerde Arbocatalogus. Omdat de Arbocatalogus-VO is gelanceerd binnen de door het ministerie van SZW gestelde termijn, heeft Arbo-VO hiervoor een (vrij te besteden) subsidie gekregen van In de Adviesraad Arbo-VO waarin zowel vertegenwoordigers vanuit werknemers- en werkgeverszijde zitting hebben is vervolgens gekeken naar een nuttige besteding van deze gelden. De Adviesraad Arbo-VO heeft besloten deze subsidie te besteden aan het verder verstevigen van de Workabilityindex in de VO-sector door middel van een studiereis. De Workabilityindex is één van de instrumenten die Arbo-VO inzet om het werkvermogen van werknemers te optimaliseren. Arbo-VO heeft het instrument uitgebreid met instrumenten voor werkbeleving en onder de noemer Werken aan werkvermogen geïntroduceerd in het VO. Alle deelnemers hebben al kennis en ervaring opgedaan met de Workabilityindex, zodat van daaruit verdere ontwikkelingen in gang gezet kunnen worden. Doel van de studiereis De keuze werd gemaakt voor een studiereis naar Finland, omdat de Workabilityindex een van oorsprong Fins instrument is, dat inmiddels wereldwijd wordt toegepast. Tevens is Finland een land dat - gedwongen door de vroege vergrijzingsgolf interessante ontwikkelingen heeft doorgemaakt en maatregelen heeft getroffen op het terrein van langere inzetbaarheid en levensfasebewust personeelsbeleid. In Nederland zijn we door de demografische ontwikkelingen, zoals vergrijzing en ontgroening, ook meer en meer genoodzaakt om langer door te werken. Dit geldt zeker ook voor het VO. Het doel van de reis was om de kennis rond inzetbaarheid en werkvermogen (Workability) in het VO te vergroten en om mogelijkheden te bekijken voor verdere ontwikkeling van de Workabilityindex als instrument voor levensfasebewust personeelsbeleid. Fins onderwijssysteem Het programma startte met een informatiebijeenkomst waarin een algemeen beeld werd geschetst over het Finse onderwijssysteem. De reputatie van het Finse onderwijssysteem is erg hoog. Bij internationale vergelijkingen scoort Finland als één van de beste landen op de kwaliteit van het onderwijs (zie Pisa-onderzoek in de OESO-landen). De leerprestaties van 15-jarigen Finse scholieren zijn buitengewoon goed op het terrein van lezen, schrijven en wiskunde. 1
2 De structuur van basisonderwijs en voortgezet onderwijs blijkt anders te zijn dan in Nederland. Het onderwijssysteem is universeel en wordt gecontroleerd door de overheid. Voor kinderen onder de zeven jaar is er geen leerplicht. Wel zijn er centra voor kinderopvang, die worden beheerd door instellingen voor maatschappelijk werk in samenwerking met basisscholen. Vanaf hun zesde tot en met hun zestiende jaar volgen leerlingen een basiseducatie (t/m klas 9). Daarbij zijn alle leerniveaus in dezelfde klas vertegenwoordigd. Als een leerling op zestienjarige leeftijd het verplichte onderwijs heeft doorlopen, kan hij/zij kiezen tussen enerzijds het voorbereidend wetenschappelijk onderwijs, gevolgd door de universiteit, of anderzijds het hoger beroepsonderwijs. Iemand met een diploma van een beroepsopleiding kan academisch onderwijs gaan volgen. Dit wordt slechts door weinigen gedaan. Gemeten naar Nederlandse maatstaven, kent Finland eigenlijk alleen kleine scholen met een gemiddelde van 400 leerlingen per school. Daarnaast zijn er nagenoeg geen particuliere scholen. De gemeente is de werkgever en betaalt ook het salaris. Dit salaris is overigens lager dan in Nederland en is er een andere relatie tussen werknemer en schooldirecteur. Dit wordt met name veroorzaakt door het feit dat ook de directeur in dienst is van de gemeente; (arbeidsvoorwaardelijke) conflicten worden doorgaans dan ook uitgevochten met de gemeente waardoor de directeur buiten schot blijft. De lerarenopleidingen is een universitaire studie en kent een zware toelatingsprocedure. De opleiding duurt gemiddeld langer dan in Nederland: vijf tot zes jaar. Leerkrachten zijn dus altijd academisch geschoold, en soms zelfs in het bezit van een doctorstitel. Het beroep van leraar staat ondanks het lagere salaris hoog in aanzien; in het rijtje van beroepen met veel aanzien staat het tussen arts en advocaat. Hierdoor is ook het lerarenberoep populair. Maar voornamelijk onder vrouwen, want 75% van de docenten is vrouw. Opvallend is wel dat het deeltijdpercentage in Finland veel lager is dan in Nederland (Finland in 2008: 13,4%, Nederland: 48,2%). 2
3 Occupational Health Centre Ook werd een bezoek gebracht aan Occupational Health Centre (OHC), de arbodienst van de stad Helsinki, waar ook de VO-scholen onder vallen. In vergelijking met Nederland is er in Helsinki één overkoepelende arbo/gezondheidsdienst. Zieke werknemers halen bij OHC een ziekteverklaring en kunnen tevens hun problemen bespreken met artsen, psychologen, verpleegkundigen en psychotherapeuten. Er wordt zowel naar de preventieve als naar de curatieve kant gekeken. Omdat bedrijfsartsen met huisartsen geïntegreerd zijn in gezondheidscentra, is het medisch dossier bekend bij behandelaars. Bedrijfsartsen beschikken daarmee over het complete plaatje van hun werknemers en kunnen bij de eerste tekenen van problemen al interveniëren. De arbodienst is dus multidisciplinair opgezet en staat dicht bij de organisatie. Zo komen zij ook vaker op bezoek bij de VO-scholen en brengen zij ter plekke risico s in beeld (RI&E). Werknemers, en dus ook docenten, maken dan ook massaal gebruik van de diensten. Probleem waar men in Finland nu tegenaan loopt is dat het systeem zich vult met kleine klachten waardoor er te weinig tijd overblijft om aandacht te geven aan aandoeningen die het werkvermogen beïnvloeden. Opvallend verschil met Nederland is de omgang met de privacy van werknemers. Zo heeft bijvoorbeeld de werkgever recht op inzage in de diagnose bij ziekteverzuim. Ook bij een afname van de Workabilityindex, krijgt de directeur inzicht in de individuele scores van de deelnemers. Daarmee krijgt de directeur dus veel meer inzage in de persoonlijke situatie van medewerkers en kan hij meer gerichte maatregelen nemen. Deze op vertrouwen gebaseerde relatie tussen werknemer en werkgever is in Nederland ondenkbaar. Daarnaast zet OHC zich in om werknemers langer actief aan het werk te houden. OHC is onder andere begonnen met een nieuwe aanpak om het werkvermogen en de werktevredenheid van werknemers te vergroten met het zogenaamde Local Change Model. Local Change Model Het Finnish Institute of Occupational Health (FIOH), het Finse TNO, doet al sinds begin jaren 80 onderzoek naar veroudering en arbeid. Het blijft niet bij onderzoek alleen. De resultaten worden gebruikt om programma s op te zetten, zoals de beeldvorming over veroudering en respect voor oudere werknemers. Waar in Nederland langer werken een straf lijkt, gaat het in Finland juist om het plezier en het kunnen. Het gevoerde beleid heeft effect gehad, want tussen 1997 en 2002 is de arbeidsparticipatie aanzienlijk toegenomen. FIOH is ook de grondlegger van het Local Change Model, een alternatieve aanpak voor het bevorderen van gezondheid en welzijn. Het model gaat ervan uit dat de wijze waarop met de veranderingen wordt omgegaan cruciaal is voor het werkvermogen van leraren. In organisaties en ook het onderwijs zijn (steeds meer) veranderingen. Deze veranderingen volgen elkaar steeds sneller op, zijn complexer dan ooit te voren en brengen conflicten teweeg. Maar ook problemen met de persoonlijke gezondheid en welzijn, zoals stress, burnout en mentale klachten. Om deze problemen aan te pakken moeten de veranderprocessen en de verstoringen voor het dagelijkse werk worden geanalyseerd. Dat gebeurt in zogenaamde Change Workshops aan de hand van het Local Change Model. In de workshops vormen de individuele ervaringen van werknemers het vertrekpunt. Deze ervaringen worden door middel van vier vragen verzameld. 1. Wat zorgt ervoor dat je plezier hebt in je werk en wat geeft betekenis aan je werk (welke taken doe je zonder problemen)? 2. Welke veranderingen hebben de laatste tijd plaatsgevonden in je werkomgeving en hoe ziet de toekomst eruit? 3. Op welke manier hebben de veranderingen in je werk je persoonlijke gezondheid en welzijn op het werk beïnvloed? 4. Beschrijf (concreet en gedetailleerd) in een verhaal een situatie op je werk die vaak voorkomt, die je irriteert of bezig houdt en die een negatieve invloed heeft op hoe je je werk kunt uitvoeren. 3
4 Na het verzamelen van de veranderingen in het werk wordt de werksituatie in kaart gebracht door middel van ervaringsverhalen (met name vraag 4). Het doel is om de veranderingen te analyseren. De onderzoekers van FIOH bestuderen de verhalen en bespreken dit met de groep. In vervolgsessies wordt samen met de leraren aan de slag gegaan om het kernprobleem en vervolgens oplossingen te formuleren (bijvoorbeeld het activeren van leerlingen of het introduceren van een andere lesmethode). Tot slot worden de veranderingen omgezet in een plan van aanpak. Local change model Nieuwe aanvragen van management (ontwikkeling en empowerment) Management strategie, kostenefficiëntie maatregelen Werkhistorie en werkmethodes Alledaags werk Nabije toekomst: nieuwe ideeën, oplossingen in het werk Werknemers aannames, waarden en verwachtingen in het werk Verwachtingen van klanten en partners en verandermethodes Gezondheidsprojecten In Finland is men van mening dat verandering alleen te bereiken is door aanpassingen in wetgeving samen met inspanningen op individueel niveau en organisatieniveau. De overheid heeft initiatieven ontplooid ter ondersteuning van deze twee niveaus, vaak gebaseerd op strategische lijnen. Deze lijnen zijn vertaald in programma s gericht op het bevorderen van de volksgezondheid, onder andere door preventieve maatregelen, het interessant houden van het werk, het zorgen voor goede medische voorzieningen en een gegarandeerd inkomen. Succes is ook afhankelijk van de bedrijfsvisie en de houding van het management. Het begrip blijvende inzetbaarheid is van belang. En daarnaast zijn er de wetten opgesteld voor agemanagement. Een belangrijk verschil met Nederland is dat het in Finland gangbaar is om oude regelingen nog niet af te schaffen voordat er iets nieuws is dat werkt. Zo kunnen oude en nieuwe regelingen vaak een aantal jaar naast elkaar blijven bestaan. Om zo het nieuwe systeem op een geleidelijke wijze te kunnen implementeren. In Finland zijn wellicht daarom ook de pensioen- en arbeidsongeschiktheidsverzekeraar van leraren, Valtiokontori, en dé vakbond voor leraren, OJA, bezig met agemanagement. Valtiokontori participeert in verschillende projecten rond gezondheidsbevordering en re-integratie bij onderwijspersoneel in Finland. OJA heeft zich de laatste jaren bezig gehouden met projecten om de motivatie om langer door te werken te promoten, zoals het project cyber-harrassment (pesten via PC) en pioneers of the work, een project om met stress om te gaan. Het workabilityhuis Een van de highlights van de studiereis was het bezoek aan professor Ilmarinen en doctor Hussi (Workability-experts). Professor Juhani Ilmarinen is de grondlegger van de Workabilityindex en besprak alle in's en out's van agemanagement. De kern van het concept is gericht op het werkvermogen van individuele werknemers. Het begrip werkvermogen wordt gedefinieerd als de mate waarin een werknemer zowel lichamelijk als geestelijk (psychisch) in staat is om zijn of haar huidige 4
5 werk uit te voeren. Daarbij zijn er verschillende factoren die het individueel werkvermogen beïnvloeden. Het werkvermogen is dan ook een dynamisch begrip dat gedurende een arbeidsloopbaan sterk kan veranderen. Wetenschappelijk onderzoek van FIOH geeft aan dat het werkvermogen het resultaat is van de interactie tussen de capaciteiten en kenmerken van de persoon enerzijds en kenmerken van het werk anderzijds. De individuele capaciteiten en kenmerken omsluiten zowel de lichamelijke, psychische als sociale functionele capaciteiten van een persoon, zijn gezondheid, kwalificaties (opleiding), competenties, motivatie als normen en waarden. De dimensie werk laat zich omschrijven als de lichamelijke en psychische eisen van het werk, de werkomstandigheden en de sociale werkomgeving. Ter verduidelijking van het begrip werkvermogen hebben Ilmarinen en zijn collega s het in figuur 2.1 gepresenteerde Huis van werkvermogen opgesteld. Het Huis geeft de relatie aan tussen de individuele, organisatorische en sociale dimensies van werkvermogen. De dimensie gezondheid bevindt zich op de begane grond van het huis en staat symbool voor het fundament van een goed werkvermogen. Onder gezondheid wordt verstaan de lichamelijke en psychische gezondheid alsmede het sociaal functioneren. De begane grond kan alleen de eisen van het werk dragen, indien op de eerste verdieping adequate en toereikende beroepsspecifieke competenties aanwezig zijn. De medewerker dient over passende vakmatige en sociale kennis en vaardigheden te beschikken die gedurende de loopbaan moeten worden afgestemd op de veranderende eisen in het werk ( levenslang leren ). Het belang van deze verdieping neemt door de trend van snel veranderende arbeidsorganisaties sterk toe. De tweede verdieping staat voor de sociale en morele normen en waarden van medewerkers. Deze dragen in belangrijke mate bij aan de organisatiecultuur. Het gaat hier bijvoorbeeld om waardigheid, respect, waardering, rechtvaardigheid, maar ook om binding met de organisatie, motivatie en betrokkenheid. Medewerkers ontwikkelen hun eigen normen en waarden die zij meebrengen naar de werkvloer. Deze zijn eveneens van invloed op het vermogen en de bereidheid om te leren en zich verder te ontwikkelen ( eerste verdieping ). 5
6 Op de derde verdieping wordt het werk gepositioneerd met alle bijbehorende aspecten als de werkinhoud (lichamelijke, psychische en sociale eisen van het werk), de werkomstandigheden en de sociale werkomgeving en organisatie. Het management en de leidinggevenden nemen een belangrijke positie in, aangezien zij het werkvermogen van hun medewerkers wezenlijk kunnen beïnvloeden. Ook factoren buiten de werkomgeving hebben een directe of indirecte invloed op werkvermogen zoals familie, vrienden, bekenden maar ook factoren binnen de bredere sociale en politieke omgeving. Het Huis van werkvermogen huisvest hiermee alle aspecten onder één dak die bepalend zijn voor het behoud en de ontwikkeling van het individuele werkvermogen. De vier verdiepingen staan hierbij in een bepaalde verhouding tot elkaar. Bij een laag werkvermogen dient iedere verdieping te worden geanalyseerd en daar waar noodzakelijk passende maatregelen te worden getroffen. Indien passende maatregelen niet mogelijk zijn, betekent dat nog niet dat de werknemer niet meer duurzaam inzetbaar is. Een medewerker kan namelijk met dezelfde geestelijke en lichamelijke capaciteiten voor de huidige functie een slecht werkvermogen scoren, maar tegelijkertijd voor een andere functie een uitstekend werkvermogen. In die gevallen kan door een overstap naar een andere functie (mobiliteit) het werkvermogen worden hersteld en is de medewerker weer inzetbaar. Om het werkvermogen van werknemers te verbeteren, zul je altijd minimaal activiteiten uit de eerste én uit de vierde verdieping moeten toepassen. Uit analyses van de Workabilityindex blijkt dat circa 60% van de mensen tussen de 25 en 65 jaar een goed werkvermogen hebben. En dat de variatie in werkvermogen toeneemt met de leeftijd; bij ouderen zie je de uitersten dus vaker voorkomen. Onderzoek van Ilmarinen toont aan dat leidinggevenden de grootste invloed hebben op het werkvermogen in de school. Hij gaf daarbij vier cruciale kenmerken waarover goede leidinggevenden moeten beschikken om het werkvermogen bij werknemers in de school te verhogen. Deze vier kenmerken zijn: bewust worden c.q. veranderen van de houding ten opzichte van veroudering, bevorderen/organiseren van samenwerking tussen de generaties (verschillen gebruiken), vinden van individuele oplossingen (en het gesprek hierover voorbereiden en aangaan), communiceren met de (drie) generaties in de organisatie. Om het werkvermogen te meten is bij het FIOH de Workabilityindex ontwikkeld. De korte vragenlijst is een aanleiding om op regelmatige basis de dialoog aan te gaan tussen werknemer en leidinggevende. Het instrument is dus maar een onderdeel van een totaalbeleid. Het gaat juist om de inbedding van het instrument in de organisatie. Belangrijk is dat niet alleen de werknemer moet veranderen, maar dat ook de organisatie,de werkomgeving, onder de loep wordt genomen. Daarbij kan het Local Change Model goed gebruikt worden. Toepasbaarheid De modellen die in Finland gebruikt worden, zijn niet een op een te kopiëren omdat er tussen Nederland en Finland overeenkomsten zijn, maar ook veel verschillen. Dit laat onverlet dat het toepassen van de Workabilityindex ook in Nederland perspectieven biedt voor het verbeteren van het werkvermogen van werknemers. In verschillende sectoren, onder andere bouw, zorg, overheid en onderwijs, zijn al goede ervaringen opgedaan met het toepassen van de Workabilityindex. In het VO zijn inmiddels ongeveer 30 scholen hiermee aan de slag gegaan. Van de ervaringen die deze scholen hebben opgedaan, kunnen ook andere scholen veel leren. Belangrijke leerpunten zijn dat de communicatie tussen schoolleiding en werknemer over het doel van de inzet van de Workabilityindex en het inbedden van het instrument in het brede kader van personeelsbeleid of integraal gezondheidsbeleid van beslissende invloed zijn. Daarnaast moeten leidinggevenden over de juiste kennis en vaardigheden beschikken om oplossingen in de werkomgeving te realiseren die het werkvermogen van hun medewerkers positief beïnvloeden. In de netwerken die Arbo-VO organiseert kunnen over de inzet van de Workabilityindex en vooral het vervolg daarop schooloverstijgende lessen worden getrokken. 6
Werken met de webapplicatie. Huis van Werkvermogen
Werken met de webapplicatie Huis van Werkvermogen Naam contactpersoon Colijn & Partners: Hans Stevens Bewegen Werkt: Kees der Weduwe AGENDA 14:00 uur Ontvangst door Kees der Weduwe 14:05 uur Welkom en
Nadere informatieWorkability & Inzetbaarheid. The Finnish Experience. Boaborea ledenplatform 'Gezond Werken' Bussum, 26 maart 2008
Workability & Inzetbaarheid Boaborea ledenplatform 'Gezond Werken' Bussum, Rob Gründemann, Teamleider Personeelsbeleid Lector Sociale Innovatie, Hogeschool Utrecht De opzet van de presentatie De situatie
Nadere informatieWe don t like to grow old, but think of the alternative.
We don t like to grow old, but think of the alternative. Drie dagen masterclass Agemanagement in Helsinki voor het Hoger Onderwijs In mei 2009 trokken vertegenwoordigers van verschillende hbo-instellingen
Nadere informatieInhoudsopgave - Personal Radar en Company Radar
Inhoudsopgave - Personal Radar en Company Radar Welke factoren bepalen het werkvermogen?... 3 De Work Ability Index (WAI)... 3 De verdiepingen van het Huis van Werkvermogen... 5 Begane grond: Gezondheid...
Nadere informatieWerken aan het huis van werkvermogen
Werken aan het huis van werkvermogen De sleutel tot duurzame inzetbaarheid (naar Juhani Ilmarinen) Werkvermogen Werk Omstandigheden Inhoud en -eisen Organisatie Management en leiderschap Normen en waarden
Nadere informatieDe gevolgen van een verminderd werkvermogen voor duurzame inzetbaarheid
De gevolgen van een verminderd werkvermogen voor duurzame inzetbaarheid Tilja van den Berg & Lex Burdorf Afdeling Maatschappelijke Gezondheidszorg Erasmus MC, Rotterdam Aanleiding Zorgsector Aanleiding
Nadere informatie1 VERBETER HET WERKVERMOGEN VAN UW BEDRIJF
1 VERBETER HET WERKVERMOGEN HUIS VAN WERKVERMOGEN VERBETER HET WERKVERMOGEN VERBETER HET WERKVERMOGEN WAT IS WERKVERMOGEN? Werkvermogen is de mate waarin een werknemer zowel lichamelijk als geestelijk
Nadere informatieDat is de belangrijkste boodschap die volgt uit de masterclass. Met als belangrijkste wapenfeiten:
If you can, if you will, if you may Werkvermogen van mensen met een chronische ziekte Verslag van de masterclass Work, Workability and Chronically ill met Prof. Juhani Ilmarinen voor patiëntenorganisaties
Nadere informatieAan de slag met duurzame inzetbaarheid 3 november 2015
Duurzame inzetbaarheid uitgangspunt personeelsbeleid Het voorstel is duurzame inzetbaarheid centraal te stellen in het personeelsbeleid om medewerkers van alle levensfasen optimaal inzetbaar te houden
Nadere informatieDuurzame Inzetbaarheid. Plan van Aanpak. Verstarring erger dan vergrijzing
Duurzame Inzetbaarheid Plan van Aanpak Verstarring erger dan vergrijzing Energiek zijn en blijven is motivatie x competenties x conditie Definitie: Duurzame inzetbaarheid is de mate, waarin medewerkers
Nadere informatieAan de slag met werkvermogen in de Nederlandse praktijk. Dinsdag 29 januari 2013 Drs. Sietske van Rossum Brussel
Aan de slag met werkvermogen in de Nederlandse praktijk Dinsdag 29 januari 2013 Drs. Sietske van Rossum Brussel Onderwerpen Opzet WAI-netwerk Nederland Waarom WAI in Nederland? Nederlands onderzoek met
Nadere informatieBevraging Management. De Vlaamse overheid. Resultaten
Bevraging Management De Vlaamse overheid Resultaten Het rapport 1. Inleiding p. 3 2. Responsgegevens p. 7 3. Algemene tevredenheid p. 8 4. De resultaten per vraag p. 9 5. Informatie open vragen p. 17 2
Nadere informatieScripts voor vitaliteit. 16 februari 2011 Tinka van Vuuren
Scripts voor vitaliteit 16 februari 2011 Tinka van Vuuren Inhoud Wat is vitaliteit? Welke scripts gericht op vitaliteit zijn het beste? Wat is de rol van werknemer en werkgever hierbij? Wat is vitaliteitmanagement?
Nadere informatieZeist, 10 februari 2010
Loyalis Seminar Rien Fait, SOML Zeist, 10 februari 2010 Stichting Onderwijs Midden-Limburg (SOML) 4 brede scholengemeenschappen ruim 1.000 medewerkers tot 2001 structureel hoog ziekteverzuim: > 11% 2001:
Nadere informatieDe Psycholoog van Arbeid en Gezondheid Actief begeleiden van gezond werken
De Psycholoog van Arbeid en Gezondheid Actief begeleiden van gezond werken De Psycholoog van Arbeid en Gezondheid Een groot deel van ons leven besteden we aan werk. Werk is volgens de filosoof Achterhuis
Nadere informatieDuurzame Inzetbaarheid. Frank Brinkmans Rccm RCMC RCDI, 26 oktober 2018 Senior Consultant Duurzame Inzetbaarheid
Duurzame Inzetbaarheid Frank Brinkmans Rccm RCMC RCDI, 26 oktober 2018 Senior Consultant Duurzame Inzetbaarheid Dank voor jullie aanwezigheid! Tip 1 Zorg voor een duidelijk kader Definitie van Duurzame
Nadere informatieMEDEWERKERSTEVREDENHEIDSONDERZOEK 2004 Resultaten en vervolgtraject
MEDEWERKERSTEVREDENHEIDSONDERZOEK 2004 Resultaten en vervolgtraject Inleiding In mei van dit jaar is een nieuw medewerkertevredenheidsonderzoek gehouden. De eerste resultaten van dit onderzoek zijn in
Nadere informatieNaar een optimale relatie tussen mens en werk
Naar een optimale relatie tussen mens en werk Wij optimaliseren de mens-werkrelatie In een veranderende omgeving kan uw bedrijf of organisatie niet achterblijven. Meer dan ooit wordt u uitgedaagd om de
Nadere informatieLangdurig ziekteverzuim van werknemers met een chronische ziekte of beperking Geeke Waverijn, Mieke Rijken
Deze factsheet is een uitgave van het NIVEL. De gegevens mogen met bronvermelding (Langdurig ziekteverzuim van werknemers met een chronische ziekte of beperking, G. Waverijn & M. Rijken, NIVEL, januari
Nadere informatieDuurzame Inzetbaarheid. Tiemen van der Worp Hoger Veiligheidskundige & Adviseur Ergonomie
Duurzame Inzetbaarheid Tiemen van der Worp Hoger Veiligheidskundige & Adviseur Ergonomie Waarom dit onderwerp? Aanleiding(en) Getriggerd door lezing bij KU Leuven. In België wettelijke plicht om de werkgelegenheidsgraad
Nadere informatieLerend Netwerk Employability. Tinka van Vuuren
Duurzame inzetbaarheid nu en in de toekomst Tinka van Vuuren 5 februari 2015 ONBEPERKT HOUDBAAR! Samen werken aan inzetbaarheid SoFoKleS Inhoud presentatie Wat is duurzame inzetbaarheid? Hoe duurzame inzetbaarheid
Nadere informatieSamen in gesprek over plezier in het werk
Samen in gesprek over plezier in het werk Gesprekshandleiding Samen in gesprek over plezier in het werk Inleiding Werkdruk is een ervaring. Twee mensen in dezelfde situatie, in dezelfde organisatie kunnen
Nadere informatieWork Ability Index (WAI)
Work Ability Index (WAI) Informatiebrochure november 2009 2009 Blik op Werk 1. INLEIDING 1.1 Werkvermogen Werkvermogen vormt één van de basisvoorwaarden voor het welbevinden van medewerkers en de productiviteit
Nadere informatieWorkshop De preventiemedewerker neemt de leiding, 25 oktober 2012
Workshop De preventiemedewerker neemt de leiding, 25 oktober 2012 Uitwerking van de resultaten, 6 nov. 2012 Pieter Diehl (Voorzitter BvAA en Management & Consultant bij Edux te Breda, pdiehl@edux.nl) Jos
Nadere informatieWorkshop Fit in je loopbaan! 16 NOVEMBER 2017
Workshop Fit in je loopbaan! 16 NOVEMBER 2017 S OPHIE ABERSON, CONSULENT VIAZORG Inhoud workshop 1. Wat is duurzame inzetbaarheid? 2. Ontwikkelingen loopbaan en zorg en welzijn 3. Wat kan je doen om duurzaam
Nadere informatieDuurzaam gezondheidsbeleid op het werk: strategie voor de toekomst?
Duurzaam gezondheidsbeleid op het werk: strategie voor de toekomst? Vannyvel Joeri, Stafmedewerker Gezond werken 1 Vlaams Instituut voor Gezondheidspromotie en Ziektepreventie vzw (VIGeZ) Expertisecentrum
Nadere informatieIII Werkvermogen en de Work Ability Index
III Werkvermogen en de Work Ability Index Sietske van Rossum, productmanager Stichting Blik op Werk Inleiding Een goed werkvermogen draagt bij aan de duurzame inzetbaarheid van werknemers. Dit is belangrijk
Nadere informatieFORMELE GESPREKKEN, REGELDRUK EN REGELRUIMTE. Analyse op basis van het Personeels- en Mobiliteitsonderzoek mei 2016
ARBEIDSMARKTPLATFORM PO. Van en voor werkgevers en werknemers FORMELE GESPREKKEN, REGELDRUK EN REGELRUIMTE Analyse op basis van het Personeels- en Mobiliteitsonderzoek 2014 mei 2016 1 Arbeidsmarktplatform
Nadere informatieWerken in een andere sector of branche: iets voor u?
Werken in een andere sector of branche: iets voor u? Uw hele loopbaan blijven werken in dezelfde sector of branche? Voor veel werknemers is het bijna vanzelfsprekend om te blijven werken in de sector of
Nadere informatieSUCCESFACTOREN VOOR DUURZAME INZETBAARHEID BIJ KRIMP EN FLEXIBILISERING. Tinka van Vuuren HR in de Zorg 2 december 2014
SUCCESFACTOREN VOOR DUURZAME INZETBAARHEID BIJ KRIMP EN FLEXIBILISERING Tinka van Vuuren HR in de Zorg 2 december 2014 EVEN VOORSTELLEN Loyalis in de Zorg: een deskundige partner voor werkgevers Ontstaan
Nadere informatieChronische longziekten en werk
Chronische longziekten en werk Mensen met een longziekte hebben meer moeite om aan het werk te blijven of een betaalde baan te vinden dan de rest van de bevolking. Slechts 42% van de mensen met COPD heeft
Nadere informatieBurn-out preventie op de werkvloer
Burn-out preventie op de werkvloer Burn-out = steeds werkgerelateerd! Relevant cijfermateriaal Op vijf jaar tijd is uitval door depressie en burn-out in België toegenomen met 32% Tussen 2005 en 2015 is
Nadere informatieNicole Pikkemaat, trainer / adviseur Arbeid & Gezondheid. Duurzame inzetbaarheid & Arbo
Nicole Pikkemaat, trainer / adviseur Arbeid & Gezondheid Duurzame inzetbaarheid & Arbo Duurzame inzetbaarheid De vergrijzing is in aantocht en laat soms zijn keerzijde al zien: klachten, verzuim en soms
Nadere informatieThe best investment in productivity is to improve the workability
The best investment in productivity is to improve the workability Werk, werkvermogen en werknemers met een chronische ziekte Verslag van de business masterclass Work, Workability and Chronically ill met
Nadere informatieVerslaglegging workshop VSNU Conferentie
Verslaglegging workshop VSNU Conferentie 14-12-2017 Titel Workshop: Niet voor elkaar, maar met elkaar: leraren samen verder opleiden in één regionaal onderwijscentrum Workshop gevers: Klaas van Veen: voorzitter
Nadere informatieRapport Duurzame Inzetbaarheid
Rapport Duurzame Inzetbaarheid Naam Adviseur Piet Pieterse Reinier van der Hel Datum 31-08-2015 Inleiding Duurzame inzetbaarheid is talenten optimaal benutten, gezond en met plezier werken, nu en in de
Nadere informatieVertrekredenen jonge docenten in het vo
Vertrekredenen jonge docenten in het vo 1 Inhoudsopgave Inleiding I. Willen jonge personeelsleden het vo verlaten? II. Waarom verlaten jonge docenten het vo? Rob Hoffius, SBO Januari 2010 2 Verlaten jonge
Nadere informatieDuurzame Inzetbaarheid
Duurzame Inzetbaarheid Het vermogen van werknemers om gezond, plezierig en productief te werken, gedurende hun hele arbeidsleven. Het gaat met andere woorden om gezondheid, vakmanschap, motivatie, werk-privé
Nadere informatieCase: Rabobank Nederland. Loes Meijlink, 2011
Case: Rabobank Nederland Loes Meijlink, 2011 1 Visie Vitaliteit Rabobank Een vitale medewerker = gezond + inzetbaar De Rabobank heeft stevige ambities. Om die te realiseren, moeten onze medewerkers topprestaties
Nadere informatieWERKNEMERS ZELF AAN DE SLAG MET HUN DUURZAME INZETBAARHEID
HEALTH WEALTH CAREER MERCER WERKNEMERS- ONDERZOEK SERIES WERKNEMERS ZELF AAN DE SLAG MET HUN DUURZAME INZETBAARHEID DUURZAME INZETBAARHEID PRODUCTIEVE, GEMOTIVEERDE EN GEZONDE WERKNEMERS DIE IN STAAT ZIJN
Nadere informatieWorkshop: Duurzame Inzetbaarheid op elke Leeftijd. Werken aan duurzame inzetbaarheid van oudere werknemers. Den Haag, 1 juli 2014
Workshop: Duurzame Inzetbaarheid op elke Leeftijd Werken aan duurzame inzetbaarheid van oudere werknemers Den Haag, 1 juli 2014 Rob Gründemann, TNO Hoofddorp HU University of Applied Sciences Utrecht Opzet
Nadere informatieVitaliteitsmanagement: je hoeft niet ziek te zijn om beter te worden! Tinka van Vuuren
Vitaliteitsmanagement: je hoeft niet ziek te zijn om beter te worden! Tinka van Vuuren Online Talent Manager event 12 mei 2014 Inhoud presentatie Wat is vitaliteit? Welke factoren beïnvloeden de vitaliteit
Nadere informatieArbeidsrevalidatie bij klachten aan houding- en bewegingsapparaat. Informatie voor de verwijzer, werkgever en werknemer
Arbeidsrevalidatie bij klachten aan houding- en bewegingsapparaat Informatie voor de verwijzer, werkgever en werknemer De werkgever heeft in het kader van de Wet Verbetering Poortwachter een grote verantwoordelijkheid
Nadere informatieInvesteren in werkgeluk als business model
Investeren in werkgeluk als business model Zandvoort, 15 juni 2017 Visie op relatie medewerker - bedrijfsresultaat Gezondheid Succesvolle organisatie Bart van Opstal Client Consultant Health & Benefits
Nadere informatieJaargang 2014 / nieuwsbrief 19 / januari en februari 2014 INHOUD:
Jaargang 2014 / nieuwsbrief 19 / januari en februari 2014 INHOUD: Is uw RI&E compleet? 1 op de 3 gevallen ziekteverzuim door werkstress Duurzaam inzetbaar met nieuwe Loopbaanspiegel 'Preventiemedewerker
Nadere informatieArbeidsrevalidatie. Huizen en Almere
Arbeidsrevalidatie Huizen en Almere Arbeidstraining bij De Trappenberg is voor werknemers met chronische pijnklachten aan het houdings- en bewegingsapparaat zonder duidelijke oorzaak, al dan niet gecombineerd
Nadere informatiePrivacy Verklaring 2018 Versie 1.0. Onderdeel van
Onderdeel van Amstelveenseweg 88 99 www.enrgy.nl Privacy Verklaring 2018 Versie 1.0 Privacy Verklaring van ENRGY Een leven lang werkvermogen (Cyclus Duurzame Inzetbaarheid) (hierna: ENRGY) vergroot de
Nadere informatieSTRESS- & BURN-OUT PREVENTIE
STRESS- & BURN-OUT PREVENTIE Stress en burn-out: voedingsbodem voor verzuim 4 Stress in cijfers: een harde realiteit 6 Onze aanpak 8 STAP 1 / Scan 10 STAP 2 / Advies 11 STAP 3 / Actie 12 Uitbreiding naar
Nadere informatieArbeidsrevalidatie bij klachten aan houding- en bewegingsapparaat. Informatie voor de verwijzer
Arbeidsrevalidatie bij klachten aan houding- en bewegingsapparaat Informatie voor de verwijzer Arbeidsrevalidatie bij De Trappenberg is voor werknemers met chronische pijnklachten aan het houdings- en
Nadere informatieModellen Meter. Wij onderscheiden de volgende brillen : 1. Medisch model 2. Belasting belastbaarheidmodel 3. Gedragsmodel 4. Werkvermogen model
len Meter Hoe je kijkt, bepaalt wat je ziet. Kijken naar inzetbaarheid kan met verschillende brillen. De cultuur waarin je werkt en je eigen overtuigingen bepalen de bril die je als het ware automatisch
Nadere informatieBedrijfskundige opbrengsten van investeren in Vitaliteit en Gezondheid. Prof. Dr. Gerard I.J.M. Zwetsloot
Bedrijfskundige opbrengsten van investeren in Vitaliteit en Gezondheid Prof. Dr. Gerard I.J.M. Zwetsloot Programma Workshop Eerste deel: Presentatie Visie op Gezond Ondernemen Een paar voorbeelden van
Nadere informatieduurzame inzetbaarheid Afdeling Maatschappelijke Gezondheidszorg Erasmus MC Rotterdam
De feiten en mythen van werkvermogen en duurzame inzetbaarheid Lex Burdorf Afdeling Maatschappelijke Gezondheidszorg Erasmus MC Rotterdam Het gaat uitstekend met ons.. 84 82 80 78 76 74 72 70 68 66 64
Nadere informatieWorkshop Re-integratie op de werkvloer bij (langdurige) ziekte. «Ervaringen vanuit de praktijk»
Workshop Re-integratie op de werkvloer bij (langdurige) ziekte «Ervaringen vanuit de praktijk» Mijn missie is: Samen met mensen met werkgerelateerde (hulp)vragen een nieuw perspectief vinden dat bijdraagt
Nadere informatieDuurzame inzetbaarheid en de vergrijzende beroepsbevolking
Duurzame inzetbaarheid en de vergrijzende beroepsbevolking Wat kunnen we leren van andere EU lidstaten? Yoline Kuipers Cavaco Beleidsadviseur Volksgezondheid, Milieu Ltd. EU bevolking wordt steeds ouder
Nadere informatieWerkgevers Helpdesk Mantelzorg
Werkgevers Helpdesk Mantelzorg Bijna een of de vijf werknemers heeft mantelzorgtaken. Dat werkt door in uw organisatie. Praktisch, maar ook financieel. Hoe voorkomt u overbelaste medewerkers ten gevolge
Nadere informatieInvesteren in Sterk naar Werk. Ziek en mondig in de 1 e lijn
Investeren in Sterk naar Werk. Ziek en mondig in de 1 e lijn Kerst Zwart, projectleider SnW en directeur Welder 14 april 2010, Zorgverzekeraars Nederland 1 Doel Sterk naar Werk Vergroten (arbeids)participatie
Nadere informatieDe evolutie van de preventie in een Europees kader
BBvAG LVII Nationale Dagen voor Arbeidsgeneeskunde Brussel 15 november 2018 De evolutie van de preventie in een Europees kader Luc Van Hamme Adviseur-generaal Arbeidsinspectie-TWW Hoofd van de regionale
Nadere informatieTinnitus en arbeid. Een onderzoek naar de invloed van stressoren op tinnitus en de mogelijkheid tot werken
Rijksuniversiteit Groningen Wetenschapswinkel Geneeskunde en Volksgezondheid Universitair Medisch Centrum Groningen Tinnitus en arbeid Een onderzoek naar de invloed van stressoren op tinnitus en de mogelijkheid
Nadere informatieBehoeftes rijksambtenaren in kaart Flitspanelonderzoek oktober Een uitgave in het kader van het strategisch personeelsbeleid Rijk
Behoeftes rijksambtenaren in kaart Flitspanelonderzoek oktober 2017 Een uitgave in het kader van het strategisch personeelsbeleid Rijk Managementsamenvatting In het kader van de totstandkoming van het
Nadere informatieInzetbaarheid verbeteren door het activeren van werknemers.
Wij zijn SistersChange. Ervaren veranderaars. Enthousiaste verbeteraars. Sociale zekerheidskenners. Wij helpen de inzetbaarheid van werknemers te verbeteren. Inzetbaarheid verbeteren door het activeren
Nadere informatieSamenvatting rapportage. Baan je toekomst: werken aan duurzame inzetbaarheid. Contractcatering
Samenvatting rapportage Baan je toekomst: werken aan duurzame inzetbaarheid Contractcatering In samenwerking met: Rijnland Advies 1 Inleiding Even terugkijken.. De komende jaren verandert de arbeidsmarkt
Nadere informatieSTRESS- & BURN-OUT PREVENTIE
STRESS- & BURN-OUT PREVENTIE Stress en burn-out: voedingsbodem voor verzuim 4 Stress in cijfers: een harde realiteit 6 Onze aanpak 8 STAP 1 / Scan 10 STAP 2 / Advies 11 STAP 3 / Actie 12 Uitbreiding naar
Nadere informatieLaat zien wat je waard bent. Sta in het register. Van, voor en door de leraar
Laat zien wat je waard bent. Sta in het register. Van, voor en door de leraar De Onderwijscoöperatie bestaat uit de bovenstaande vijf lidorganisaties 2 Scan registerleraar.nl voor extra s! Heb je na het
Nadere informatieNVAB-richtlijn blijkt effectief
NVAB-richtlijn blijkt effectief Nieuwenhuijsen onderzocht de kwaliteit van de sociaal-medische begeleiding door bedrijfsartsen van werknemers die verzuimen vanwege overspannenheid, burn-out, depressies
Nadere informatieWat kunnen leerlingen doen om hun onderwijs te verbeteren?!
Wat kunnen leerlingen doen om hun onderwijs te verbeteren?! Inleiding Het LAKS Het Nederlandse schoolsysteem Manieren om als scholier je onderwijs te verbeteren volgens het LAKS: VLIB (Vereniging van Leerlingen
Nadere informatieVitaal in je werk: Naar een duurzame balans
Vitaal in je werk: Naar een duurzame balans Wilmar Schaufeli Senior adviseur, Schouten & Nelissen Inzicht Hoogleraar A&O psychologie, Universiteit Utrecht Agenda 1. Visie op duurzame inzetbaarheid 2. Vitaal
Nadere informatieStrategische Personeelsplanning. Basisdocument
Strategische Personeelsplanning Basisdocument Strategische Personeelsplanning Basisdocument SPP als pijler van hr-beleid Om als organisatie in een dynamische omgeving met veel ontwikkelingen en veranderingen
Nadere informatieLeeftijdbewust personeelsbeleid Ingrediënten voor een plan van aanpak
Leeftijdbewust personeelsbeleid Ingrediënten voor een plan van aanpak Inhoud Inleiding 3 Stap 1 De noodzaak vaststellen 4 Stap 2 De business case 5 Stap 3 Probleemverdieping 6 Stap 4 Actieplan 8 Stap 5
Nadere informatieTEVREDEN WERKEN IN HET PRIMAIR ONDERWIJS. Onderzoek naar de tevredenheid en werkbeleving van personeel in het primair onderwijs.
ARBEIDSMARKTPLATFORM PO. Van en voor werkgevers en werknemers TEVREDEN WERKEN IN HET PRIMAIR ONDERWIJS Onderzoek naar de tevredenheid en werkbeleving van personeel in het primair onderwijs april 2016 1
Nadere informatieMedewerkerstevredenheidsonderzoek
Medewerkerstevredenheidsonderzoek Dit medewerkerstevredenheidsonderzoek bestaat uit een aantal standaard onderwerpen die vaak gebruikt worden in medewerkerstevredenheidsonderzoeken. Afhankelijk van de
Nadere informatie19 maart Onderzoek: Leraren onder druk om schooladvies
19 maart 2018 Onderzoek: Leraren onder druk om schooladvies Over het EenVandaag Opiniepanel Het EenVandaag Opiniepanel bestaat uit ruim 50.000 mensen. Zij beantwoorden vragenlijsten op basis van een online
Nadere informatieRegie op Werkvermogen. Aandacht voor duurzame inzetbaarheid
VeReFi Congres I Denken in mogelijkheden I 11 april 2017 Regie op Werkvermogen Aandacht voor duurzame inzetbaarheid Ruud de Leede 1 Voorspellende waarden Duurzame Inzetbaarheid Ongunstige score op een
Nadere informatieWork Ability Index Duurzame inzetbaarheid van uw medewerkers
Work Ability Index Duurzame inzetbaarheid van uw medewerkers JA-Groep Arbo Verzuimmanagement Licentiehouder Blikopwerk.nl Het Ravelijn 1 (gebouw Kamer van Koophandel) 8233 BR Lelystad T 0320 286724 info@jonkmanassurantiegroep.nl
Nadere informatie1.2 Waartoe dient het bedrijfsmaatschappelijk werk? 20 1.2.1 Visie 20 1.2.2 Doelstelling 21
Inhoud voorwoord 11 Doel en opzet 13 1 Identiteit van het hedendaagse bedrijfsmaatschappelijk werk 16 1.1 Essentiële kenmerken 16 1.1.1 Een differentiatie van het beroep maatschappelijk werk 16 1.1.2 Gericht
Nadere informatieNederlandse samenvatting
Nederlandse samenvatting 119 120 Samenvatting 121 Inleiding Vermoeidheid is een veel voorkomende klacht bij de ziekte sarcoïdose en is geassocieerd met een verminderde kwaliteit van leven. In de literatuur
Nadere informatieWELLFIE. Scan en verbeter het werkvermogen binnen uw onderneming. Donderdag 17 januari 2019 Hilde Vandenkieboom
WELLFIE Scan en verbeter het werkvermogen binnen uw onderneming Donderdag 17 januari 2019 Hilde Vandenkieboom 1 VERGRIJZING VAN DE BELGISCHE POPULATIE LEEFTIJDSOPBOUW BELGISCHE BEVOLKING: 2014-2060 Verandering
Nadere informatie1. Doel: de themagesprekken kunnen inzichten verschaffen over de werkmotieven (wie ben ik en wat wil ik) en zijn kwaliteiten (wat kan ik).
1.16. Themagesprek A. Situering Wie ben ik? Wat wil ik? Wat kan ik? Wat zijn mijn opties? Wat is mijn actieplan? B. Gebruik 1. Doel: de themagesprekken kunnen inzichten verschaffen over de werkmotieven
Nadere informatieOrganisatiekracht. Mentale veerkracht. Teamkracht. Werkkracht. Menskracht MEER VEERKRACHT, MEER ENERGIE, BETERE PRESTATIES
Mentale veerkracht MEER VEERKRACHT, MEER ENERGIE, BETERE PRESTATIES In de (top)sport is het een vast gegeven; wil je succesvol zijn als sporter dan investeer je in techniek en conditie, maar ook in mentale
Nadere informatieBedrijfsGezondheidsIndex 2006
BedrijfsGezondheidsIndex 2006 Op het werk zijn mannen vitaler dan vrouwen Mannen zijn vitaler en beter inzetbaar dan vrouwen. Dit komt mede doordat mannen beter omgaan met stress. Dit blijkt uit de jaarlijkse
Nadere informatieJaar 3: Deelrapportage 4. Werkbevlogenheid docenten Montaigne Lyceum, mei 2010
Programmalijn: Expeditie Durven, Delen, Doen: Onderwijs is populair, personeel is trots Jaar 3: Deelrapportage 4 Onderwijsontwikkeling Montaigne Lyceum Werkbevlogenheid docenten Montaigne Lyceum, mei 2010
Nadere informatiePsychische diversiteit op het werk en de rol van de werkgever: een literatuur onderzoek OPENHEID OVER PSYCHISCHE GEZONDHEID WERKT
Psychische diversiteit op het werk en de rol van de werkgever: een literatuur onderzoek OPENHEID OVER PSYCHISCHE GEZONDHEID WERKT 2 MANAGEMENT- SAMENVATTING Aanleiding literatuuronderzoek Stichting Samen
Nadere informatieSamenvatting, conclusies en discussie
Hoofdstuk 6 Samenvatting, conclusies en discussie Inleiding Het doel van het onderzoek is vast te stellen hoe de kinderen (10 14 jaar) met coeliakie functioneren in het dagelijks leven en wat hun kwaliteit
Nadere informatieWerken in Vlaanderen: vermoeiend of plezierig?
Werken in Vlaanderen: vermoeiend of plezierig? Resultaten van 10 jaar onderzoek naar de beleving en beoordeling van arbeid Prof. Dr. Hans De Witte Gewoon Hoogleraar Arbeidspsychologie, WOPP-KU Leuven Seminarie
Nadere informatieMobiliteit van leraren tussen onderwijssectoren
Mobiliteit van leraren tussen onderwijssectoren Versie 2 Datum 15 oktober 2018 Status Definitief Onze referentie 1427719 Colofon Directie Projectnaam Contactpersoon Kennis/DUO Mobiliteit leraren Ministerie
Nadere informatieBusiness Case Vitaliteit & Inzetbaarheid. Enkele voorbeelden
Business Case Vitaliteit & Inzetbaarheid Enkele voorbeelden Gallup Consulting, 2002 (200.000 werknemers uit 36 multinationals): 12% meer klantgroei 62% minder veiligheidsincidenten 18% meer productiviteit
Nadere informatieEen vragenlijst voor de Empowerende Omgeving
Een vragenlijst voor de Empowerende Omgeving Introductie Met de REQUEST methode wordt getracht de participatie van het individu in hun eigen mobiliteit te vergroten. Hiervoor moet het individu voldoende
Nadere informatieOnderwerpen/deelprojecten regionaal uitvoeringsprogramma depressiepreventie 2008 t/m 2011 Gelderse Roos
Bijlage 2 Onderwerpen/deelprojecten regionaal uitvoeringsprogramma depressiepreventie 2008 t/m 2011 Gelderse Roos A1 Uitbrengen jaarkrant A2 Advertentie huis aan huis bladen A3 Consultatie B1 Brochures
Nadere informatieGemeente Den Haag. De voorzitter van de Commissie Samenleving BOW/2013.546 - RIS 265781 070-353 2307. 8 oktober 2013. studiereis Zweden en Finland
Wethouder van Onderwijs en Dienstverlening Ingrid van Engelshoven Gemeente Den Haag De voorzitter van de Commissie Samenleving BOW/2013.546 - RIS 265781 070-353 2307 8 oktober 2013 studiereis Zweden en
Nadere informatieMVO-Control Panel. Instrumenten voor integraal MVO-management. Intern MVO-management. Verbetering van motivatie, performance en integriteit
MVO-Control Panel Instrumenten voor integraal MVO-management Intern MVO-management Verbetering van motivatie, performance en integriteit Inhoudsopgave Inleiding...3 1 Regels, codes en integrale verantwoordelijkheid...4
Nadere informatieSCHOOLFEEDBACKRAPPORT ONDERZOEK WELBEVINDEN Bevraging van de leerlingen van het lager onderwijs
SCHOOLFEEDBACKRAPPORT ONDERZOEK WELBEVINDEN Bevraging van de leerlingen van het lager onderwijs Aan de directeur, de leerkrachten en de leerlingen van het vierde, vijfde en zesde leerjaar van school 1
Nadere informatieInvloed van IT uitbesteding op bedrijfsvoering & IT aansluiting
xvii Invloed van IT uitbesteding op bedrijfsvoering & IT aansluiting Samenvatting IT uitbesteding doet er niet toe vanuit het perspectief aansluiting tussen bedrijfsvoering en IT Dit proefschrift is het
Nadere informatieProgramma Participatie en Gezondheid
Programma Participatie en Gezondheid TNO & VUmc met AWVN voor Ministeries SZW, VWS en BZK Donderdag 20 November 2008 1 Programma participatie en gezondheid 1. Behoud en bevorderen van een gezonde arbeidsparticipatie
Nadere informatieEen vragenlijst voor de Empowerende Omgeving
Een vragenlijst voor de Empowerende Omgeving Introductie In het EQUAL Request project wordt getracht de participatie van het individu in het eigen reïntegratietraject te vergroten. Hiervoor moet het individu
Nadere informatieWerkdruk in het onderwijs
Rapportage Werkdruk in het primair en voortgezet onderwijs DUO ONDERWIJSONDERZOEK drs. Vincent van Grinsven dr. Eric Elphick drs. Liesbeth van der Woud Maart 2012 tel: 030-2631080 fax: 030-2616944 email:
Nadere informatieCobi Oostveen Bedrijfsarts Bedrijfsartsconsulent oncologie. Nascholing NVAB Noord 6 april 2017
Cobi Oostveen Bedrijfsarts Bedrijfsartsconsulent oncologie Nascholing NVAB Noord 6 april 2017 De brug van kanker naar arbeid Aanleiding Arbeidsparticipatie van mensen die behandeld worden of zijn voor
Nadere informatieAnalyse van de instroom van allochtone studenten op de pabo 1
Analyse van de instroom van allochtone studenten op de pabo 1 Inleiding Hoeveel en welke studenten (autochtoon/allochtoon) schrijven zich in voor de pabo (lerarenopleiding basisonderwijs) en blijven na
Nadere informatieBedrijfsGezondheidsIndex 2008:
BedrijfsGezondheidsIndex 2008: Nederland niet klaar voor verhoogde AOW-leeftijd Een derde van de oudere Nederlandse werknemers (50+) is nog niet klaar voor een hogere AOW-leeftijd. Dat blijkt uit de LifeGuard
Nadere informatiePRO Werk. Presteren Ontwikkelen - Werkplezier
PRO Werk Presteren Ontwikkelen - Werkplezier 1 Vitaliteit, preventie en duurzaamheid Van boven of van onderop? Modebegrippen? Van onderop Methodisch Dynamiek tussen werkgever en leidinggevende cultuur
Nadere informatieLeeftijdbewust personeelsbeleid De business case
Leeftijdbewust personeelsbeleid De business case Inleiding Binnen de sector ziekenhuizen is leeftijdsbewust personeelsbeleid een relevant thema. De studie RegioMarge 2006, De arbeidsmarkt van verpleegkundigen,
Nadere informatieDuurzame inzetbaarheid en ouder worden op het werk? Dr. Annet H. de Lange
Duurzame inzetbaarheid en ouder worden op het werk? Dr. Annet H. de Lange Agenda 1. Wat is duurzame inzetbaarheid? 2. Ouder worden en Werkvermogen? 3. Antecedenten duurzame inzetbaarheid? 4. Onderzoek
Nadere informatie