STRUCTUURPLAN HARDERWIJK vastgesteld door de gemeenteraad op 15 juni 2006

Transcriptie

1 STRUCTUURPLAN HARDERWIJK 2020 vastgesteld door de gemeenteraad op 15 juni 2006

2 Structuurplan Harderwijk, vastgesteld 15 juni

3 Voorwoord Harderwijk over zo n vijftien jaar moet nog mooier zijn dan het nu al is, nog beter - niet vanzelfsprekend nog veel groter. Dat bleek duidelijk uit de Stadsvisie Harderwijk 2020 die enkele jaren geleden door het Stadsforum aan de gemeenteraad is aangeboden. Met de Stadsvisie is de koers uitgezet voor de toekomst, niet door het college of de gemeenteraad, maar door de bewoners van de stad zelf. De toekomst wordt mede bepaald door de manier waarop we met de ruimte omgaan: welke bestaande kwaliteiten versterken we, welke nieuwe functies zijn wenselijk op vrijkomende terreinen? Hoe richten we de stad verder in, en waar willen we natuurwaarden vergroten? De Stadsvisie heeft hierbij als leidraad gediend. Kansen opsporen en benutten, ruimte bieden aan de goede initiatieven, en ook doelbewust ontwikkelingen tegenhouden die een ongewenste kant uit gaan. Dat alles vraagt om een visie: een heldere, samenhangende gedachte over de gewenste ruimtelijke ontwikkeling. Een inspirerende visie ook, want het gewenste Harderwijk van 2020 komt er niet vanzelf - we moeten het gezamenlijk maken. De gemeente wil zich ervoor inspannen, samen met bewoners en ondernemers, met andere overheden en investeerders, met organisaties en ontwikkelaars. Na de periode van de Stadsvisie heeft de inspraak en overleg met medeoverheden en diverse instanties ons waardevolle informatie opgeleverd die heeft geleid tot aanscherping en actualisatie van het voorontwerp van het structuurplan Harderwijk Ook hebben wij met de waterbeheerders een watertoets uitgevoerd om te bepalen hoe we de komende jaren in onze plannen rekening houden met de waterhuishouding. Na de wettelijke tervisielegging en verwerking van een aantal zienswijzen heeft onze gemeenteraad op 15 juni 2006 het structuurplan officieel vastgesteld. Hiermee hebben we een visie in handen waar we als gemeente trots op mogen zijn en waar we nog jaren mee vooruit kunnen. Frans de Lange, Portefeuillehouder Ruimtelijke Ordening 3 Structuurplan Harderwijk, vastgesteld 15 juni 2006

4 Inhoud Voorwoord 3 Leeswijzer 5 1. Samenvatting - De hoofdlijnen van het Structuurplan Harderwijk Nut en noodzaak van een Structuurplan voor Harderwijk Harderwijk nu: De uitgangspositie en de doelen Kernboodschap: de ruimtelijke keuzen voor Harderwijk Harderwijk 2020: Beleidskeuzen per thema 23 Wonen 23 Werken 28 Verkeer 33 Voorzieningen 37 Recreatie en toerisme 42 Groen en Landschap 45 Water 51 Milieu 53 Beeldkwaliteit Het raamwerk van Harderwijk 2020: de ontwikkeling van de dragers De gebieden van Harderwijk 2020: ontwikkelingen per gebied De plankaart en beschrijving van het Structuurplan Uitvoering: fasering en financiële strategie Begrippenlijst 88 Bijlagen: topografische kaart 2006, geraadpleegd beleid, Stadsvisie, woonmilieus in Harderwijk, de watertoetskaart en wateraspecten per ontwikkelingsgebied Structuurplan Harderwijk, vastgesteld 15 juni

5 Leeswijzer Dit Structuurplan Harderwijk 2020 is als naslagwerk opgebouwd. Daardoor kunt u - zeker als u eenmaal het samenvattende eerste hoofdstuk bent doorgelopen - de verschillende hoofdstukken op zichzelf lezen. Overigens zult u door die opbouw soms wel dezelfde informatie op verscheidene plaatsen aantreffen. Voor de snelle lezer Begint u bij hoofdstuk 1 Samenvatting. In hoofdstuk 4 Kernboodschap leest u meer over de belangrijkste samenhangende ruimtelijke keuzen. Voor meer informatie over bepaalde onderdelen wordt u in de tekst van de Samenvatting doorverwezen naar de betreffende hoofdstukken. Vergeet niet de wettelijke plankaart en beschrijving van het structuurplan te bekijken (hoofdstuk 8). Als u in een bepaalde wijk of gebied geïnteresseerd bent Wilt vooral weten wat het structuurplan zegt over een bepaald gebied in Harderwijk - uw eigen wijk, of de binnenstad bijvoorbeeld - kijkt u dan na hoofdstuk 1 Samenvatting naar hoofdstuk 4 Kernboodschap voor de belangrijkste samenhangende ruimtelijke keuzen. In hoofdstuk 7 De gebieden van Harderwijk 2020 vindt u vervolgens de beschrijving per gebied. In hoofdstuk 6 Het raamwerk van Harderwijk 2020 vindt u informatie over de belangrijkste wegen en groenstructuren die de gebieden begrenzen; in hoofdstuk 8 is de wettelijke plankaart en beschrijving van het structuurplan opgenomen. Als u in een bepaald beleidsterrein geïnteresseerd bent Bent u vooral geïnteresseerd in een bepaald beleidsthema in Harderwijk, kijkt u dan na hoofdstuk 1, Samenvatting naar hoofdstuk 4 Kernboodschap voor de belangrijkste samenhangende ruimtelijke keuzen. In hoofdstuk 5 Harderwijk 2020: Beleidskeuzen per thema treft u achtereenvolgens de beleidskeuzen aan rond Wonen, Werken, Verkeer, Voorzieningen, Recreatie en toerisme, Groen en landschap, Water, Milieu, en Beeldkwaliteit. Hoofdstuk 8 bevat de plankaart en beschrijving van het structuurplan. Als u geïnteresseerd bent in het proces, de uitgangssituatie en de opgaven Bent u vooral geïnteresseerd in de achtergrond van dit Structuurplan, leest u dan na hoofdstuk 1. Samenvatting het hoofdstuk 2. Nut en noodzaak van een Structuurplan en vervolgens Hoofdstuk 3. Harderwijk nu: De uitgangspositie en de doelen. Als u geïnteresseerd bent in de reacties van burgers, instanties en andere overheden op het plan Het structuurplan gaat gepaard met een separate Commentaarnota waarin onder meer de resultaten van vooroverleg met (overheids)instanties en bedrijven, de inspraakreacties op het voorontwerp-structuurplan en de zienswijzen op het ontwerp-structuurplan zijn opgenomen. Alle binnengekomen reacties zijn becommentarieerd. 5 Structuurplan Harderwijk, vastgesteld 15 juni 2006

6 De voornaamste opgaven per beleidsterrein Wonen: zorgen dat Harderwijk een aantrekkelijke woonstad blijft, door het instandhouden en realiseren van verschillende woonmilieus voor alle doelgroepen. Werken: de beschikbare ruimte optimaal benutten voor het bieden van meer uitgesproken, gedifferentieerde werkmilieus die bijdragen aan de economie in Harderwijk. Verkeer: Harderwijk goed en veilig bereikbaar maken en houden voor alle verkeerssoorten. Voorzieningen: een breed voorzieningenniveau realiseren en instandhouden dat is afgestemd op de regionale centrumpositie van Harderwijk. Recreatie en toerisme: het toeristisch aanbod vergroten en de toeristische potenties van Harderwijk en omgeving beter benutten. Groen en landschap: zuinig zijn op het groene karakter van Harderwijk en omgeving. Water: duurzaam waterbeheer, en voldoende ruimte bieden voor waterberging of -opvang. Milieu: negatieve milieueffecten van ruimtelijke ontwikkelingen tot een minimum beperken. Beeldkwaliteit: zo groot mogelijke beeldkwaliteit realiseren en in stand houden. Structuurplan Harderwijk, vastgesteld 15 juni

7 Samenvatting: de hoofdlijnen van het structuurplan Harderwijk 2020 Dit structuurplan beschrijft de gewenste ruimtelijke ontwikkelingen in Harderwijk, Hierden en omgeving voor ongeveer de komende vijftien jaar. Wat de eerder aangewezen bouwlocaties betreft gaan we voort op de ingeslagen wegen. Toch is er sinds de Ontwikkelingsvisie 1998 veel veranderd. Dat vraagt om een nieuwe ruimtelijke visie. Hoofdstuk 2. Nut en noodzaak van het Structuurplan voor Harderwijk Structuurplan is een globaal ruimtelijk plan op grond van de wet Dit structuurplan geeft de hoofdlijnen aan van de ruimtelijke ontwikkeling van Harderwijk tot ongeveer 2020 en komt in de plaats van de ontwikkelingsvisie Dit structuurplan is globaler dan de ontwikkelingsvisie. Uitgangspunt is: flexibel waar mogelijk, sturend waar nodig. Dit structuurplan is opgesteld in een interactief planproces. Inhoudelijk komt het voort uit de Stadsvisie Harderwijk Harderwijk is volgens die visie in 2020 op toeristischrecreatief gebied van nationale betekenis. Het is een stad van rust en ruimte waar de Veluwe en het randmeer bij elkaar komen. In Harderwijk beleef je de historie van de oude Hanzestad en de Zuiderzee. Maar ook vandaag en in de toekomst heeft de stad een dynamiek om trots op te zijn. In Harderwijk kun je goed wonen en werken en vooral samen leven. De Stadsvisie heeft geleid tot ruimtelijke keuzen die op de plankaart zijn weergegeven in hoofdstuk 8. Het toelichtende gedeelte, waarin de resultaten van onderzoek en de onderbouwing van de beleidskeuzen is opgenomen, wordt gevormd door de overige hoofdstukken. Hoofdstuk 2. Nut en noodzaak van een Structuurplan voor Harderwijk Hoofdstuk 8. De plankaart en beschrijving van het structuurplan Uitgangssituatie: stad met kwaliteiten Harderwijk is prachtig gelegen, tussen de randmeren en de Veluwe, en centraal in het land. Bovendien hebben we een historische binnenstad. Het Dolfinarium is een attractie van de eerste orde, maar voor een blijvende toeristische betekenis een te smalle basis. Ingezet wordt daarom op versterking van onze kwaliteiten: het water, de Veluwe en de binnenstad. Aan verbetering van de relatie met het water wordt al voorzien in het plan Waterfront. Hoofdstuk 3. Harderwijk nu: De uitgangspositie en de doelen Voortgaan op de ingeslagen weg Dit Structuurplan bouwt voort op eerder geformuleerd ruimtelijk beleid, zoals dat van de ontwikkelingsvisie Voor verdere uitbreiding van de stad dan de toen al aangewezen locaties heeft Harderwijk niet veel ruimte. De grote bouwlocaties zijn nog lang niet volledig benut. Zo kunnen we voor de woningbouwopgave nog jaren vooruit in de grote uitbreiding Drielanden. Dit geldt ook voor het Waterfrontplan, waarvan de uitvoering nog moet starten. Hoofdstuk 3. Harderwijk nu: De uitgangspositie en de doelen Ambities voor de ruimtelijke ontwikkeling, van binnenstad tot Veluwe Veel ruimtelijke opgaven in en buiten de stad komen voort uit verandering van functie van gebieden. Binnen de stad gaat het dan vooral om de invulling van vrijkomende locaties en verbetering van de inrichting van bestaande woonwijken en bedrijventerreinen. Belangrijke ambities voor de komende jaren zijn Harderwijk beter verbinden met de Veluwe, en de aantrekkelijkheid van de binnenstad aanmerkelijk verhogen. Dat is niet alleen goed voor het toerisme, maar vooral ook voor de eigen inwoners. Hoofdstuk 5. Harderwijk 2020: Beleidskeuzen per thema Harderwijk als regionaal centrum Harderwijk vervult een centrumfunctie voor de regio Noordwest-Veluwe. Dit houdt onder meer in dat veel voorzieningen en werkgelegenheid is geconcentreerd in de stad en dat de stad een opvangfunctie heeft voor regionaal woningzoekenden. Teneinde invulling te geven aan de regiofunctie is de stad de afgelopen jaren een aantal omvangrijke ruimtelijke investeringen aangegaan. Het beleid is erop gericht de regiofunctie van de stad verder te versterken (bv. in het Waterfront, Drielanden en de Centrale Zone). Hoofdstuk 3. Harderwijk nu: De uitgangspositie en de doelen Hoofdstuk 5. Harderwijk 2020: Beleidskeuzen per thema 7 Structuurplan Harderwijk, vastgesteld 15 juni 2006

8 De dragers, het geraamte van Harderwijk Gebieden waar wat gaat gebeuren Dit zijn de keuzen die het Structuurplan maakt voor de verschillende 1. Binnenstad: kwaliteitsslag om de aantrekkelijkheid en de ruimtelijke dragers van Harderwijk: historische sfeer te versterken 2. Waterfront: ambitieus en aantrekkelijk Masterplan uitvoeren A28: barrièrewerking verkleinen, hinder beperken, beeldkwaliteit 3. Veluwe: in Veluwerand een recreatief knooppunt ontwikkelen vergroten 4. Drielanden: woningbouwplan voltooien met verscheidenheid in N302: barrièrewerking verkleinen, hinder beperken, beeldkwaliteit karakter vergroten 5. Locatie De Harder: hoogwaardige invulling voor Verkeersweg: wegbreedte en fraaie bomen handhaven, bebouwing mag binnenstadsentree steviger 6. Sportpark Parkweg en omgeving: versterking Newtonweg: vormgeven als invalsweg, beplanting belangrijk sportvoorzieningen en bewaren groene openheid Stationslaan/Oranjelaan: karakteristieke straatbeeld behouden en 7. Lorentz-oost: regionaal bedrijventerrein als opvang voor versterken zwaardere bedrijven Hoofdweg/Deventerweg: opwaarderen tot de Groene Corridor naar de 8. Bedrijventerrein Tonsel (Drielanden-oost): bedrijventerrein voor Veluwe representatieve en schone bedrijven Ceintuurbaan: bosachtig karakter behouden 9. Mheenlanden / Hierdense poort: versterking van de aanwezige Westermeenweg: herkenbaarheid versterken door samenhangende natuurwaarden inrichting 10. Frankrijk / Walstein 2A: mooi wonen aan de rand van het Zuiderzeestraatweg: karakteristieke beeld in stand houden en waar nodig buitengebied herstellen 11. Parallelweg e.o. ( eendengebied ): sterke verandering, bos en Groene Zoomweg: voltooien, met het landschappelijke karakter Veluws karakter Burgemeester de Meesterstraat: hoogwaardige toegang tot de 12. Kranenburg-noord: 200 woningen en regionale voorzieningen binnenstad van maken 13. Dichterskwartier (voormalige California-fabriek): nieuw Boulevard: verlengen en opnieuw vormgeven met oog voor historie woongebied, 150 woningen De Groene Mal: vrijwaren van verstedelijking, waar mogelijk ontbrekende 14. Centrale Zone: stedelijke voorzieningen die niet in historische schakels herstellen. binnenstad passen, uitbreiding streekziekenhuis 15. Stationsomgeving: aanpassen aan gewenste IC-status 16. Hierden-dorp: bestaande kwaliteiten in stand houden en beperkte woningbouw 17. Stadsdennen: voortgaan met stedelijke vernieuwing 18. Bedrijventerrein Lorentz: moderniseren oudere delen. 19. Sypel: blijft bedrijventerrein, maar wordt wel opgewaardeerd 20. Bedrijventerrein Weiburg: functieverandering naar campus voor werken, voorzieningen en wonen 21. Omgeving Glindweg: op langere termijn stedelijke functies. 22. Groene Zoom: stadsrandzone met uitloopmogelijkheden voor Drielanden. 23. N302: reconstructie ten behoeve van capaciteitsvergroting Structuurplan Harderwijk, vastgesteld 15 juni

9 9 Structuurplan Harderwijk, vastgesteld 15 juni

10 Niet per se groeien, kiezen voor kwaliteit Een belangrijk uitgangspunt is dat Harderwijk niet zo nodig veel groter hoeft te worden. Maar het is wel de bedoeling om te voorzien in de lokale behoefte aan woningen en in de daarbij behorende voorzieningen, en dat leidt tot een zekere groei. Maar het gaat in dit structuurplan vooral om meer kwaliteit. Bij transformatie-opgaven is kwaliteitsverbetering een belangrijke drijfveer. Daarbij gaat het om milieukwaliteit (met name bij herinrichting van bedrijvenlocaties), ruimtelijke kwaliteit en landschappelijke kwaliteit. Hierbij zijn ook de onbebouwde ruimten essentieel. In dit plan zijn daarom ook de hoofdlijnen aangegeven van de stedelijke groenstructuur en de inrichting van de openbare ruimte. Daarbij speelt tevens dat bepaalde delen van de infrastructuur moeten worden aangepast aan toekomstige eisen. Ook in het buitengebied is er sprake van functieverandering. De rol van de boeren als de verzorgers van ons landschap neemt af, met als risico verrommeling en afnemende landschappelijke kwaliteit. Het structuurplan gaat mede daarom uit van het omzetten van een deel van het agrarische buitengebied in natuurgebied en waar mogelijk functieverandering van agrarische bebouwing. Hoofdstuk 4. Kernboodschap: de ruimtelijke keuzen voor Harderwijk 2020 De ambities vertaald in acht ruimtelijke speerpunten De kern van de ruimtelijke keuzen in dit Structuurplan ligt in de volgende acht samenhangende ruimtelijke speerpunten voor Harderwijk: 1. Dragers met beeldkwaliteit - Hoogwaardige en herkenbare inrichting van de belangrijkste routes en groenstructuren door de stad. 2. Poort naar de Veluwe - Zorgen voor een sterke toeristische verbinding tussen Harderwijk en de Veluwe. 3. Attractieve binnenstad - Behoud, herstel en versterking van de kwaliteiten van de binnenstad. 4. Transformatie eendengebied - Groene gebiedsontwikkeling van het gebied met de intensieve veehouderij. 5. Slimme werkgebieden - Optimaal benutten van de schaarse ruimte voor hoogwaardige bedrijventerreinen. 6. Waterfront, gezicht naar het water - Maximaal inspelen op de ligging van Harderwijk aan open water. 7. Uitgesproken woonmilieus - Meer variatie in woningaanbod door grotere verschillen tussen woonbuurten. 8. Regiohart Harderwijk - Bundeling van regiovoorzieningen rondom station met intercitystatus. Hoofdstuk 3. Harderwijk nu: de uitgangspositie en de doelen Hoofdstuk 4. Kernboodschap: de ruimtelijke keuzen voor Harderwijk 2020 Aandacht voor "de dragers" Aparte aandacht geeft het Structuurplan aan de zogeheten dragers: belangrijke structurerende lijnen in Harderwijk, zoals belangrijke wegen en groenzones. Dit geraamte van de stad bepaalt de beeldkwaliteit in grote mate. Hoofdstuk 6. Het raamwerk van Harderwijk 2020: de ontwikkeling van de dragers Harderwijk 2020: ontwikkelingen per gebied Het Structuurplan geeft per gebied aan welke ontwikkelingen voor de komende vijftien jaar worden voorzien om de gewenste situatie in 2020 te bereiken. Hoofdstuk 7. De gebieden van Harderwijk 2020: ontwikkelingen per gebied Het structuurplan als wettelijk plan Op grond van het Besluit op de ruimtelijke ordening bestaat het structuurplan uit een plankaart met beschrijving en een toelichtend gedeelte. De plankaart en beschrijving staan in hoofdstuk 8. De overige hoofdstukken vormen het toelichtende gedeelte. Hoofdstuk 8. De plankaart en beschrijving van het structuurplan Uitvoering gericht op kwaliteitsverbetering en identiteit Harderwijk zal nog wel groeien, maar het accent zal ook meer komen te liggen op versterking van de unieke kenmerken van de stad. Hier is de fasering van de projecten en de financiële strategie mede op afgestemd. Hoofdstuk 9. Uitvoering: fasering en financiële strategie Structuurplan Harderwijk, vastgesteld 15 juni

11 Nut en noodzaak van een structuurplan voor Harderwijk Zo n acht jaar geleden, in 1998, werd de Ontwikkelingsvisie Harderwijk vastgesteld. Wat is dan nu de bedoeling en de status van dit structuurplan Harderwijk 2020, en waarom moest zo n nieuw plan worden opgesteld? Dit inleidende hoofdstuk geeft het nut en de noodzaak aan. Veranderingen vragen om nieuwe ruimtelijke visie De samenleving en Harderwijk verandert. Grote ontwikkelingen zijn in gang gezet zoals de transformatie van oude bedrijventerreinen aan het water in een nieuw Waterfront, de woningbouw in Drielanden, de verbreding van de N302 - de belangrijke noord-zuid verbinding door de stad. Deze ontwikkelingen en nog een aantal andere zijn ingezet en voortgezet op basis van de Ontwikkelingsvisie Harderwijk uit Het gedachtegoed uit die tijd drukt nog steeds een duidelijk stempel op de huidige ontwikkeling van de stad. Maar in de afgelopen jaren is er veel veranderd, niet in de laatste plaats de inzichten over de verdere toekomst. Inhoudelijk is de Ontwikkelingsvisie uit 1998 op onderdelen verouderd. Voor een aantal ruimtelijke kwesties die momenteel spelen biedt de visie geen goed houvast meer: die kwesties waren toen nog niet in beeld (denk aan het regionale bedrijventerrein Lorentz-oost), onze opvattingen zijn veranderd (zoals over de locatie "Glindweg") of de ideeën zijn inmiddels verder uitgekristalliseerd (zoals over de relatie van Harderwijk met de Veluwe). Daardoor ontstond de behoefte aan een nieuwe ruimtelijke visie: een structuurplan. De benaming structuurplan is gebaseerd op artikel 7 van de Wet op de ruimtelijke ordening (W.R.O.) waarin is geregeld dat het gemeentebestuur structuurplannen kan vaststellen waarin de toekomstige ontwikkeling van de gemeente wordt aangegeven. Een visie in hoofdlijnen: flexibel waar mogelijk, sturend waar nodig In het algemeen is dit structuurplan globaler dan zijn voorganger, de Ontwikkelingsvisie uit De huidige opvatting is ook dat het ruimtelijk overheidsinstrumentarium is bedoeld om actuele ontwikkelingen in de samenleving op een effectieve wijze ruimtelijk te begeleiden. Dat vraagt om flexibiliteit en globaliteit. Het credo is: flexibel waar mogelijk, sturend waar nodig! Bovendien is de verwachting dat een globaal product een langere houdbaarheid heeft. Door te focussen op de belangrijkste ruimtelijke kwaliteitskaders en ontwikkelingen en ruimte te laten voor nadere uitwerking zal het verouderingsproces worden vertraagd. Enige relativering is echter wel op zijn plaats. We realiseren ons ook dat sommige uitspraken in dit structuurplan gebaseerd zijn op oudere beleidskaders en onderzoeksuitkomsten. Nadere uitwerking en nieuw onderzoek kan ertoe leiden dat ook dit plan op onderdelen snel kan verouderen. Daarom zal het soms nodig zijn om voorafgaand aan nadere uitwerkingen van dit plan het onderzoek naar relevante aspecten te actualiseren. Globale visie maakt samenspel mogelijk De roep om betrokkenheid van participanten, maatschappelijke groepen en burgers in ruimtelijke planvorming is luider geworden. Het landelijke antwoord is ontwikkelingsplanologie, een andere aanpak van de ruimtelijke ordening. In plaats van toelatingsplanologie (de overheid geeft aan wat er mag, de markt neemt initiatief tot ontwikkelingen) wordt er bij ontwikkelingsplanologie gestreefd naar samenwerking tussen plaatselijke overheden, maatschappelijke organisaties en private partijen rond de ruimtelijke ontwikkeling van een gebied. Die ruimtelijke vernieuwing vindt dan plaats op basis van vooraf geformuleerde kwaliteitsdoelstellingen. Ontwikkelingsplanologie is dus een proces dat is gericht op daadwerkelijke ontwikkeling. Het is projectmatige ruimtelijke ordening, dat ook de noodzakelijke (financiële) middelen zoekt om projecten echt uit te voeren. Het accent ligt op het samenspel van betrokkenen en zorgen voor de benodigde instrumenten, zoals uitruilplanologie en bijvoorbeeld fiscale stimulansen. Op landelijk, provinciaal en regionaal niveau (Nota Ruimte, streekplan Gelderland, Regiovisie) worden aanzetten gegeven om dat te realiseren. Op lokaal niveau vraagt dat ook om nieuw instrumentarium en een andere 11 Structuurplan Harderwijk, vastgesteld 15 juni 2006

12 werkwijze. Daarbij is het een vereiste een ruimtelijke ontwikkelingsvisie op hoofdlijnen te hebben. Die kan dan dienen als onderlegger voor snellere planologische procedures op basis van de Wet op de ruimtelijke ordening, zoals de zogeheten zelfstandige projectprocedure. De ontwikkeling van de stad en het buitengebied kan niet zonder samenspel tussen overheid en andere partijen, waaronder projectontwikkelaars. Het structuurplan zal daarin een bindend element moeten zijn. Er is dus gekozen voor een interactief proces van totstandkoming en een uitdagende inhoud en vormgeving. De bedoeling daarvan is niet alleen overheden, maar ook anderen te inspireren tot investeringen in de stad en het buitengebied. ruimtelijke ordening. In het najaar van 2004 is de samen met de waterbeheerders de wettelijk voorgeschreven watertoets doorlopen. De inspraakperiode is door vaststelling van het inspraakverslag begin 2005 door het college afgerond. Hierna heeft enige maanden een procedure gelopen in het kader van het beklagrecht uit de inspraakverordening. Na de tervisielegging in november 2005 en behandeling in de raadscommissie Ruimte op 9 mei 2005, heeft de gemeenteraad het structuurplan op 15 juni 2006 vastgesteld. Hiermee is het plan onherroepelijk. Er volgt geen behandeling bij provincie en Raad van State. Het planproces: interactief, en vanuit de Stadsvisie Harderwijk 2020 Er is gekozen voor een interactief planproces. Het proces is gestart met het formuleren van een algemene stadsvisie (zie ook hoofdstuk 3). Die visie is opgesteld door een stadsforum, een groep betrokken inwoners uit Harderwijk en omgeving. De Stadsvisie Harderwijk 2020 beschrijft de gewenste identiteit in vijf profielen: - Trots op de dynamische stad; - Rust en ruimte; - De toekomst van het verleden; - Nationaal op de kaart; - Voorbeeld in samenleven. In de Stadsvisie worden de ambities van de stad beschreven. Deze ambities zijn vertaald in een Startdocument Ruimtelijke Ontwikkelingsvisie dat op 19 juni 2003 door de gemeenteraad is vastgesteld. Het Startdocument vormde de basis voor dit Structuurplan Harderwijk In het Startdocument zijn de belangrijkste ruimtelijke opgaven neergelegd waarop het Structuurplan het antwoord moet geven. De leden van het stadsforum zijn op 27 april 2004 apart geconsulteerd over het voorontwerp. Ook andere belangstellenden zijn actief geïnformeerd door middel van een informatieavond op 3 juni Het plan heeft rond die tijd vier weken ter visie gelegen in het kader van de formele inspraakprocedure. De zomer van 2004 is benut voor het overleg met hogere overheden en betrokken instanties in het kader van artikel 10 van het Besluit op de Ontwikkelingsvisie wordt structuurplan Dit plan is bedoeld als inspiratiebron voor al diegenen die zich uitgenodigd weten om ideeën, energie en/of geld te investeren in Harderwijk. In die zin is het plan vergelijkbaar met de Ontwikkelingsvisie uit Een verschil is, dat dit plan wordt aangemerkt als een formeel structuurplan zoals bedoeld in artikel 7 van de Wet op de ruimtelijke ordening, waardoor het als basis gebruikt kan worden voor bijvoorbeeld voorbereidingsbesluiten of zelfstandige projectprocedures. Een structuurplan is niet direct voor de burgers bindend (zoals een bestemmingsplan). Wel vormt het structuurplan het kader voor de op te stellen bestemmingsplannen. Een ontwikkeling die afwijkt van het structuurplan, maar wel wenselijk wordt geacht, zal door het gemeentebestuur goed gemotiveerd moeten worden. Structuurplan Harderwijk, vastgesteld 15 juni

13 Harderwijk nu: De uitgangspositie en de doelen Een structuurplan kan vanzelfsprekend niet op een blanco vel worden gemaakt. Bij het opstellen moet allereerst rekening worden gehouden met de bestaande kwaliteiten en beperkingen van Harderwijk. Maar ook hebben we te maken met beleid en plannen die eerder door de gemeenteraad zijn goedgekeurd, plannen die deels nog moeten worden uitgevoerd. En daarnaast zijn er allerlei ontwikkelingen waarmee rekening moet worden gehouden: rijks- en provinciaal beleid, maar ook bijvoorbeeld de verwachte doorgaande vergrijzing van Nederland. Dit hoofdstuk beschrijft die uitgangssituatie: waarmee moet Harderwijk rekening houden bij een ruimtelijke visie op de toekomst, en wat zijn de opgaven? Harderwijk in 2020: de Stadsvisie Wat willen we dat Harderwijk in 2020 voor een gemeente is? Hoe willen we dat er geleefd, gewerkt, gewoond, gerecreëerd wordt, hoe moeten we over vijftien jaar met elkaar omgaan? Dat soort sociale, economische en ruimtelijke keuzen staat in hoofdlijnen in de Stadsvisie 2020, die het vertrekpunt vormt voor onder meer dit structuurplan. Levendig, historisch, rust en ruimte Harderwijk in 2020? Dat is die levendige historische stad aan het grote water, met de hele Veluwe als achtertuin. Altijd iets te doen, alles onder handbereik, en tegelijkertijd de rust en de ruimte die elders zo schaars is geworden. Kortom, Harderwijk is een heerlijke plaats om te wonen. En een plaats waar je als bezoeker met plezier steeds terugkomt - ook als je niet naar een van de grote publieksattracties gaat waar Harderwijk nog altijd om bekend staat. Iedereen kent Harderwijk zeker door die prachtige authentieke binnenstad - geen openluchtmuseum maar een dynamisch centrum. De hele regio komt er sowieso graag. Maar ook de rest van Nederland kent Harderwijk als aantrekkelijke plek voor bijvoorbeeld een bezoek aan een bijzonder evenement of attractie, voor sport of cultuur, voor een kort of langer verblijf. Beter, niet groter In de hoofdopzet van Harderwijk verandert er niet veel in de komende vijftien jaar. Er komen geen omvangrijke nieuwe uitbreidingslocaties bij - Harderwijk wordt hoogwaardiger maar niet veel groter. Het dorp Hierden zal z n eigen dorpse en landelijke karakter hebben behouden. Wat er goed is wordt beter, en de mogelijkheden die eigenlijk altijd al voor het grijpen lagen, worden de komende jaren ten volle benut. En juist dat vergt gek genoeg de meeste moeite en overtuigingskracht: de soms wat verstopte kwaliteiten van Harderwijk blijven herkennen en de kansen benutten, trots worden en trots blijven. Die mooie binnenstad bijvoorbeeld, die heeft gewoon wat meer zorg en aanhoudende aandacht nodig. De bijzondere ligging aan het water mag nog wel wat verder uitgebuit worden. De prachtige ligging tegen Nederlands mooiste natuurgebied aan, die vraagt eigenlijk alleen om iets aan de barrières te doen. En de gunstige ligging in het midden van Nederland vraagt om verdere versterking van de bereikbaarheid. De Harderwijkse kwaliteit moet ook ruimte voor innovatie betekenen: als er ideeën of initiatieven zijn, op welk vlak dan ook, moeten ze in het dynamische Harderwijk kunnen rekenen op stimulans vanuit overheid en bedrijfsleven. Harderwijk als regionaal centrum Harderwijk vervult een centrumfunctie voor de regio Noordwest-Veluwe en is het streekplan Gelderland (2005) wederom aangewezen als regionaal centrum. Dit houdt onder meer in dat veel voorzieningen en werkgelegenheid is geconcentreerd in de stad en dat de stad een opvangfunctie heeft voor regionaal woningzoekenden. Teneinde invulling te geven aan de regiofunctie is de stad de afgelopen jaren een aantal omvangrijke ruimtelijke investeringen aangegaan. Het beleid is erop gericht de regiofunctie verder te versterken door het aanbieden van wervende woonmilieus (bv. in Drielanden), een breed voorzieningenpakket (bv. in de Centrale Zone) en een hoogwaardig vormgegeven regionaal bedrijventerrein (Lorentz-oost). 13 Structuurplan Harderwijk, vastgesteld 15 juni 2006

14 Kortom: Harderwijk in 2020 Harderwijk in 2020: de stad met het gezicht naar het water en de Veluwe in de achtertuin, stad van rust en ruimte, maar met een dynamiek om trots op te zijn. Harderwijk biedt toekomst aan het verleden, en staat nationaal op de kaart. En Harderwijk is een voorbeeld hoe je samen kunt leven, in Dat is de visie - dat is de opgave. Harderwijk 2006 in hoofdlijnen Het vertrekpunt voor ruimtelijke ontwikkeling van de toekomst is vanzelfsprekend de ruimtelijke situatie van vandaag. Daarom volgt hier in het kort een ruimtelijke analyse van het huidige Harderwijk: Harderwijk als regionaal centrum op de streekplankaart Een hoogwaardige plek voor alle mensen Naast het realiseren van al eerder voorziene uitbreidingen (Waterfront, Drielanden-West, Lorentz-oost), gaat Harderwijk vooral de bestaande woongebieden vernieuwen en verbeteren, en openvallende ruimten slim benutten. Zodat er goede woonruimte ontstaat en blijft bestaan voor de veranderende bevolking. Want Harderwijk zal over vijftien jaar een evenwichtige bevolking moeten hebben. Toch zal de stad in 2020 net als de rest van het land meer ouderen tellen. Ook dat vraagt om woonruimte die daarbij past en om voorzieningen die zich aan die leeftijdsgroep kunnen aanpassen - van zorgcentrum tot schouwburg. De verschillende bevolkingsgroepen, van alle leeftijden en herkomst, moeten de komende werken aan een hechte lokale samenleving. Ligging: centraal, goed ontsloten, grenzend aan natuur- en recreatiegebied. Harderwijk ligt centraal in Nederland en is aangesloten op het netwerk van landelijke autosnelwegen en het spoorwegennet, en grenst aan natuur- en recreatiegebieden van nationaal niveau. Het gemeentelijk grondgebied wordt aan de noordwestzijde begrensd door het Wolderwijd en het Veluwemeer, restanten van de vroegere Zuiderzee. De westelijke helft van de gemeente wordt in beslag genomen door stedelijk gebied. Ten oosten daarvan ligt het buitengebied, dat wordt gekenmerkt door diverse landschapstypen, samen een zeer gevarieerd landschap vormend. Het zuidelijke deel van het buitengebied bestaat grotendeels uit bos en natuurgebied, deel uitmakend van het Veluwemassief. Midden in het noordelijke deel van het buitengebied ligt het dorp Hierden. Weinig ruimte voor uitbreiding Verschillende gebiedsdelen binnen de gemeente worden door grootschalige infrastructuur van elkaar gescheiden. Een groot deel van de stad Harderwijk ligt binnen een cordon van hoofdwegen: de rijksweg A28 aan de zuidzijde, en de provinciale weg N302 aan de oostzijde. Deze hoofdwegen vormen barrières naar het buitengebied en ook naar delen van de stad die buiten het cordon zijn gelegen: aan de noordoostzijde de woonwijk Frankrijk en het industriegebied Lorentz, aan de zuidwestzijde de woonwijk Drielanden. De mogelijkheden om de stad nog aanmerkelijk uit te breiden zijn aan alle zijden beperkt. Het plan Waterfront voorziet in groei van de stad in Structuurplan Harderwijk, vastgesteld 15 juni

15 noordwestelijke richting, buiten de oorspronkelijke oevers van de Zuiderzee. Het is niet te verwachten dat na realisering van dit plan verdere groei in noordwestelijke richting mogelijk zal zijn. Aan de oostzijde voorziet het plan Lorentz-oost in ontwikkeling van een regionaal bedrijventerrein. Na realisering daarvan is ook aan de oostzijde de grens van de uitbreidingsmogelijkheden bereikt. De realisering van de woonwijk Drielanden is de laatste mogelijkheid voor uitbreiding van Harderwijk in zuidwestelijke richting; de aan te leggen Groene Zoomweg vormt hier de grens van het stedelijk gebied. Overigens is de capaciteit van de realisering van de genoemde plannen Waterfront en Drielanden voldoende om te voorzien in de behoefte aan woningbouwlocaties voor de periode tot 2020, mits ook binnen het stedelijk gebied verschillende vrijkomende locaties voor woningbouw worden benut. Harderwijk: stad tussen bos en water Uitgegaan wordt van realisering van drie nieuwe bedrijventerreinen: Lorentzhaven, bedrijventerrein Tonsel (Drielanden-oost) en het regionale bedrijventerrein Lorentz-oost. Daarvan dient Lorentz-haven als vervangende locatie voor watergebonden bedrijven die moeten verplaatsen vanwege het project Waterfront. De ruimte op die drie locaties is volgens de prognoses niet voldoende om tot 2020 volledig te voorzien in de behoefte aan bedrijventerrein. Andere geschikte locaties zijn niet voorhanden; verdere uitbreiding van Lorentz (na realisering van Lorentz-oost) in oostelijke richting is geen optie vanwege de nabijheid van Hierden en de aanwezige natuurwaarden. Er zijn dus ruimtelijke grenzen aan verdere groei. De dragers: wegen en groenstructuren als het geraamte van de stad In de beschrijving van de ruimtelijke structuur worden dragers en gebieden onderscheiden. Dragers zijn belangrijke structurerende lijnen in de stad (zoals belangrijke wegen en groenzones). Samen vormen ze het skelet van de gemeente - wat gelijkertijd aangeeft waarom een structuurplan er uitspraken over moet doen. De gebieden liggen tussen de dragers. Met knooppunten worden de plekken bedoeld waar dragers elkaar ontmoeten. Voor de oriëntatie binnen de stad zijn dit belangrijke plekken. In dit structuurplan zijn de belangrijkste dragers en gebieden afzonderlijk beschreven. De belangrijkste dragers in de stad zijn de invalswegen: de Newtonweg / Verkeersweg, de Deventerweg / Hoofdweg, de Oranjelaan / Stationslaan, de Ceintuurbaan en de Westermeenweg. De hoofdwegen A28 en N302 en de spoorlijn zijn dragers van een hogere orde. Belangrijke lineaire groenstructuren zijn ook dragers, dit zijn met name de zogenoemde Groene Long (de groene ader waarvan de Plantage en het sportpark Parkweg de uiteinden vormen), de geprojecteerde Blauwe Long in de wijk Drielanden en de Waterzoom langs het Wolderwijd. Dragers zijn belangrijk voor de beeldkwaliteit van de stad. De stad wordt met name waargenomen vanaf deze dragers. Het beeld dat iemand rijdend door de stad krijgt wordt in belangrijke mate bepaald door wat hij of zij vanaf de dragers kan zien. Herkenbaarheid van de verschillende dragers is belangrijk om in de stad de weg te kunnen vinden. 15 Structuurplan Harderwijk, vastgesteld 15 juni 2006

16 De beeldkwaliteit van de stad wordt daarom in hoge mate bepaald door de kwaliteit van de ruimtelijke inrichting (profielen, beplanting) van de dragers en de kwaliteit van de bebouwing daar langs. Dit geldt in het bijzonder voor de knooppunten van dragers. Het beleid is en wordt er op gericht om de dragers van de stad kwalitatief hoogwaardig maar herkenbaar verschillend vorm te geven, en knooppunten te onderscheiden door de inrichting en de vorm van de bebouwing. De belangrijkste dragers zijn beschreven in hoofdstuk 6. De vaststaande toekomst: voortgaan met aanvaard beleid Bij het opstellen van een structuurplan hebben we niet alleen te maken met wat nu concreet zichtbaar is in Harderwijk. Er zijn ook plannen die eerder door de gemeenteraad zijn goedgekeurd, maar die momenteel nog een procedure moeten doorlopen en/of nog moeten worden uitgevoerd. In de Ontwikkelingsvisie uit 1998 waren bijvoorbeeld al woninglocaties aangewezen: Drielanden en het plan Waterfront. Uitbreidingslocaties voor bedrijven zullen, volgens al vastgesteld beleid, komen op het aan te leggen regionale bedrijventerrein Lorentz-oost en Drielanden-oost. Dit structuurplan beschouwt het eerder vastgestelde beleid als uitgangspunt voor de toekomst. Voor de volgende ontwikkelingen heeft de gemeenteraad al eerder gekozen; hiervoor zijn of worden plannen gemaakt. Uitgangspunt is dat deze plannen worden uitgevoerd: - afronding van de wijk Drielanden, inclusief de hoofdwegenstructuur; alleen voor deelgebied Drielanden-west moet nog een planologische procedure worden doorlopen; - realisering van het regionale bedrijventerrein Lorentz-oost. Dit is vastgelegd in het bestemmingsplan dat in 2003 door de gemeenteraad is vastgesteld; - realisering van het plan Waterfront. Deze ontwikkeling is ook vastgelegd in het Masterplan Waterfront; - realisering van het bedrijventerrein Lorentz-haven, eveneens opgenomen in het Masterplan Waterfront; realisering van bedrijventerrein Tonsel (Drielanden-oost), vastgelegd in een onherroepelijk bestemmingsplan; - realisering van parkeerfaciliteiten rondom de binnenstad; - afronding van woongebied Walstein; het type woonmilieu dat hier wordt ontwikkeld is nog niet vastgesteld; - ontwikkeling van stedelijke functies in het plangebied Drielandennoord ligt vast, de inrichting nog niet; - ontwikkeling van hoogwaardig wonen, voorzieningen en kantoren in de Centrale Zone ligt vast, de inrichting van de stationsomgeving nog niet; - realisering van kantorenlocatie Deventerweg ligt vast, de inrichting nog niet; - realisering van kantorenlocatie Verkeersweg/Hoofdweg ligt vast, de inrichting nog niet; - herontwikkeling van de locatie De Harder met winkels en amusementsfuncties ligt vast, de inrichting nog niet; - herinrichting van de Groene Zoom ; de globale inrichting ligt vast in een masterplan dat samen met Ermelo is gemaakt; - natuurontwikkeling in de Mheenlanden en in de Hierdense Poort ligt vast in plannen; - natuurontwikkeling langs de Waterzoom Drielanden/Stadsweiden, vastgelegd in Integraal Inrichtingsplan VeluweRandmeren (IIVR); - complex-gewijze kwaliteitsverbetering van woongebieden. De ambities vertaald in ruimtelijke speerpunten De ambities uit de Stadsvisie 2020 zijn door het gemeentebestuur vertaald in een opdracht om een nieuwe ruimtelijke ontwikkelingsvisie (het voorliggende structuurplan) op te stellen. Die opdracht - verwoord in het Startdocument - kan worden gebundeld tot acht samenhangende ruimtelijke speerpunten voor Harderwijk. Stedenbouwkundige kwaliteit en een aantrekkelijke uitstraling, dat zijn aspecten die telkens in die speerpunten doorklinken. Een ander terugkerend onderwerp is dat de nieuwe en toekomstige gebruikseisen verlangen dat gebieden worden opgewaardeerd (woongebieden, bedrijventerreinen), en soms zelfs een andere functie krijgen (zoals het eendengebied langs de Parallelweg). En niet in de laatste Structuurplan Harderwijk, vastgesteld 15 juni

17 plaats speelt sterk de ambitie dat de bijzondere situering van Harderwijk ten volle benut moet gaan worden: de ligging tussen randmeer en Veluwe, en de positie als het hart van de regio. acht ruimtelijke speerpunten Dragers met beeldkwaliteit Hoogwaardige en herkenbare inrichting van de belangrijkste routes en groenstructuren door de stad. Poort naar de Veluwe Zorgen voor een sterke toeristische verbinding tussen Harderwijk en de Veluwe. Attractieve binnenstad Behoud, herstel en versterking van de kwaliteiten van de binnenstad. Transformatie eendengebied Groene gebiedsontwikkeling van het gebied met de intensieve veehouderij. Slimme werkgebieden Optimaal benutten van de schaarse ruimte voor hoogwaardige bedrijventerreinen. Waterfront, gezicht naar het water Maximaal inspelen op de ligging van Harderwijk aan open water. Uitgesproken woonmilieus Meer variatie in woningaanbod door grotere verschillen tussen woonbuurten. Regiohart Harderwijk Bundeling van regiovoorzieningen rondom station met intercitystatus. 17 Structuurplan Harderwijk, vastgesteld 15 juni 2006

18 Structuurplan Harderwijk, vastgesteld 15 juni

19 Kernboodschap: de ruimtelijke keuzen voor Harderwijk 2020 In het vorige hoofdstuk staat de huidige ruimtelijke situatie van Harderwijk beschreven, en welke opgaven er liggen voor uitmondend in acht speerpunten. In de hoofdstukken 5 en 6 wordt het voorgestelde ruimtelijk beleid uiteengerafeld, achtereenvolgens in beleidsthema s en gebieden. Maar dit hoofdstuk geeft eerst een integraal, samenhangend beeld van de ruimtelijke keuzen die gemaakt worden voor de komende vijftien jaar. Daarmee is dit de kernboodschap van het Structuurplan. De veranderingen: vooral beter, niet per se groter Er zullen de komende jaren veel veranderingen in de stad plaatsvinden, en vaak zijn het veranderingen die niet direct leiden tot opvallende wijzigingen in het kaartbeeld van de stad. Het Harderwijk van 2020 zal in veel opzichten nog lijken op het Harderwijk van nu. Zo zal de stad in 2020 niet veel groter zijn, zoals de Stadsvisie 2020 al aangeeft. Toch verandert er in een periode van zo'n vijftien jaar heel veel in en rondom de stad door herinrichting van openbare ruimte, uitbreiding en vervanging van bebouwing. Centraal bij deze ontwikkelingen staat het streven naar ruimtelijke kwaliteit. Geen nieuwe uitbreidingslocaties In dit structuurplan worden geen nieuwe uitbreidingslocaties toegevoegd. Op de al eerder aangewezen locaties kan nog vele jaren worden gebouwd. Maar aangezien Harderwijk daarna niet of nauwelijks nog uitbreidingsmogelijkheden heeft, moet de beschikbare ruimte wel optimaal worden benut. Dat geldt niet alleen voor uitbreidingslocaties, maar ook voor bouwlocaties binnen bestaand stedelijk gebied. Op vrijkomende locaties: woningbouw kan, maar niet als vanzelf Voor de herbestemming van een vrijkomende locatie (bv. een schoolterrein of bedrijfslocatie in een woonwijk) is een woonfunctie vaak een goede optie, vooral omdat woningen levendigheid, sociale veiligheid meebrengen, en minder milieuhinder veroorzaken dan bedrijven. De leefbaarheid van de wijk dient hierbij in alle gevallen in het oog te worden gehouden. Toch is keuze voor woningbouw niet overal vanzelfsprekend. In incidentele gevallen kan het de voorkeur hebben om een vrijkomende locatie niet te bebouwen, bijvoorbeeld om een ontbrekende schakel in de groenstructuur te herstellen. Daarnaast kan worden gedacht aan functies in de maatschappelijke of dienstverlenende sfeer. Infrastructuur aangepast aan toekomstige eisen Naast de herontwikkeling van terreinen in de stad is aanpassing van de infrastructuur aan de toekomstige eisen een belangrijke opgave voor de komende periode. Concreet moet de capaciteit van de provinciale weg N302 worden verhoogd. Essentieel is dat daarbij de barrièrewerking van de weg wordt verminderd, en dat de omgevingskwaliteit verbetert. Voor een sterkere relatie tussen stad en Veluwe wordt een attractieve fietsverbinding aangelegd tussen de Deventerweg en de Veluwerand. Een ander concreet project om de bereikbaarheid te vergroten is capaciteitsverhoging en ondertunneling van het spoor nabij het NS-station. Buitengebied: hogere landschappelijke kwaliteit, agrarisch gebruik economisch gezond In de jaren tot 2020 gebeurt er niet alleen veel binnen Harderwijk, ook in het buitengebied zal er veel veranderen. Voor het bosrijke deel van het buitengebied ten zuiden van de A28 wordt ingezet op behoud van natuurwaarden, versterking van de landschappelijke attractiviteit en betere benutting van de toeristische potenties. Voor het buitengebied rondom Hierden blijven er mogelijkheden voor een gezonde voortzetting van het agrarische gebruik. Toch zal in de toekomst meer ruimte geboden worden aan omzetting van het agrarisch gebruik in een woonfunctie of bijvoorbeeld een kleinschalig bedrijfje. Dit moet dan wel gepaard gaan met sloop van oude opstallen en een kwaliteitsverbetering van het landschap. Daarnaast zal altijd een integrale afweging gemaakt moeten worden of bepaalde bedrijfsvoering zich op specifieke plaatsen goed verhoudt met eventuele gewenste ontwikkelingen - bijvoorbeeld of milieuhinderlijke intensieve veehouderij moet worden uitgebreid nabij een locatie die juist heel geschikt is voor extensieve woningbouw. Voor delen 19 Structuurplan Harderwijk, vastgesteld 15 juni 2006

20 van het buitengebied wordt rekening gehouden met het omzetten van agrarische terreinen in natuurgebied (Mheenlanden, Hierdense Poort). Daarnaast moet worden gezocht worden naar andere passende functies voor het buitengebied, waarbij behoud en versterking van landschappelijke kwaliteiten het uitgangspunt is. De acht ruimtelijke speerpunten en de keuzen De ambities van de gemeente Harderwijk zijn vertaald in acht ruimtelijke speerpunten - de belangrijkste ruimtelijke doelen voor de stad in de komende jaren (zie ook hoofdstuk 3). Op welke manier zullen die doelen de komende jaren bereikt worden? Hier volgen de keuzen die gemaakt zijn, voor elk van die speerpunten. Samen vormen deze keuzen de kern van dit Structuurplan. Dragers met beeldkwaliteit Hoogwaardige en herkenbare inrichting van de belangrijkste routes en groene aders door de stad. De hoofdwegen en andere structurerende lijnen in de stad worden "dragers" genoemd. De belangrijkste dragers zijn de Newtonweg/Verkeersweg, de Deventerweg/Hoofdweg, de Oranjelaan/Stationslaan, de Ceintuurbaan en de Westermeenweg. Ook de hoofdwegen A28 en N302 en de spoorlijn zijn dragers. Deze dragers vormen de belangrijkste routes door de stad. Wie via deze routes door Harderwijk rijdt krijgt een beeld van de stad, bij voorkeur een positief beeld. Er wordt daarom veel aandacht besteed aan de beeldkwaliteit van de dragers; dit geldt voor de kwaliteit van de ruimtelijke inrichting (profielen, beplanting) van de dragers en voor de kwaliteit van de bebouwing daarlangs. Langs de meeste dragers wordt uitgegaan van karakteristieke streekeigen boombeplanting. Om in de stad de weg te kunnen vinden is het belangrijk dat de dragers herkenbaar maar onderling duidelijk verschillend zijn. Dit geldt in het bijzonder voor de knooppunten van dragers. Het beleid is en wordt er daarom op gericht om de dragers duidelijk verschillend vorm te geven, waarbij de knooppunten zich dienen te onderscheiden door inrichting en bebouwing. In hoofdstuk 6 is voor de verschillende dragers beschreven welk beeld wordt nagestreefd. Bebouwing langs een drager moet in verschijningsvorm worden afgestemd op het nagestreefde beeld van die drager. Daarbij is altijd het uitgangspunt dat langs de dragers een hoogwaardig en representatief bebouwingsbeeld wordt verlangd, ook als de ingang van de bebouwing niet aan de zijde van de drager ligt. Bij knooppunten wordt veelal uitgegaan van het maken van accenten in de vorm van afwijkende architectuur en/of hogere bebouwing. Poort naar de Veluwe Zorgen voor een sterke toeristische verbinding tussen Harderwijk en de Veluwe Harderwijk ligt aan de rand van de Veluwe, maar profiteert hier te weinig van. De A28 en de Ceintuurbaan vormen nu een aanmerkelijke fysieke barrière in de verbinding tussen Harderwijk en de Veluwe. Dit structuurplan gaat daarom uit van het versterken van de relatie tussen Harderwijk en de Veluwe door realisering van een betere verbinding (voor fietsers) tussen de binnenstad en de Veluwerand. Daartoe wordt de Deventerweg getransformeerd in een Groene Corridor en in het verlengde daarvan wordt de oversteekbaarheid van de Ceintuurbaan voor fietsers verbeterd. Aansluitend aan die nieuwe toegangspoort moet de toeristische infrastructuur op de Veluwe worden verbeterd. Daarbij kan worden gedacht aan realisering van een recreatief knooppunt in de Veluwerand - waar zich onder meer een bezoekerscentrum, horeca, faciliteiten voor de fietser en parkeermogelijkheden voor de automobilist bevinden. Daarbij is verbetering van het fietsroutenetwerk noodzakelijk. De fietspaden vormen de verbinding tussen diverse interessante bestemmingen op de Veluwe. Van hieruit kunnen ook wandelaars hun weg vinden via een stelsel van wandelroutes. Natuurmonumenten heeft ideeën voor een Centrum voor Natuur en Economie rond het thema gebroeders Tinbergen. De gemeente opteert nu voor een koppeling aan het recreatief knooppunt, zodat meerwaarde ontstaat. Om diverse initiatieven goed op elkaar af te stemmen zodat ze elkaar inderdaad versterken, is vérgaande samenwerking nodig tussen de diverse instanties die een rol spelen op de Veluwe. De N302 vormt vanuit de polder de entree van de Veluwe. In de ruimtelijke vormgeving van de N302 zou dit tot uitdrukking moeten komen. Structuurplan Harderwijk, vastgesteld 15 juni

21 Attractieve binnenstad Behoud, herstel en versterking van de kwaliteiten van de binnenstad Harderwijk heeft een historische binnenstad. Dat is voor de Harderwijkers zelf heel aantrekkelijk, en is ook van belang voor de toeristische betekenis van Harderwijk. Zo n kostelijk bezit vraagt wel om een zorgvuldig beheer, en zo nu en dan om een flinke opknapbeurt. Enkele jaren geleden is de Vischmarkt aangepakt, waarbij de bestrating is vernieuwd en historische panden zijn gerestaureerd. Niet-historische panden zijn in stijl goed op die omgeving aangepast. Andere delen van het centrum hebben die kwaliteit niet (meer). Daarom is gestart met een Kwaliteitsslag Binnenstad en is door de raad een Binnenstadsvisie vastgesteld. Het doel hiervan is onder meer om de aantrekkelijkheid en de historische sfeer van het centrum te versterken. Het gaat hierbij niet alleen om fysieke ingrepen, maar ook om zaken als evenementen, horeca en het culturele aanbod. Een integrale aanpak, waarbij diverse partijen nauw worden betrokkenen, is noodzakelijk. Transformatie eendengebied Groene gebiedsontwikkeling van het gebied met de intensieve veehouderij Het gebied rond de Parallelweg en Tweede Parallelweg wordt gedomineerd door uitgestrekte bebouwing van intensieve veehouderijbedrijven. Van oorsprong waren dit vooral eendenbroederijen en -mesterijen, maar er komen nu ook kalvermesterijen en een palingkwekerij voor. Gestreefd wordt naar een aanmerkelijke transformatie van dit gebied, waarbij veel bebouwing verdwijnt om plaats te maken voor aanleg van een bosgebied met een Veluws karakter. Om deze ontwikkeling tot stand te kunnen brengen zal een integraal plan worden opgesteld dat enerzijds voorziet in het terugbrengen van het karakter van het Veluwe-landschap, en dat anderzijds op zeer beperkte schaal bebouwing op bospercelen mogelijk maakt. Het is de bedoeling met deze bebouwing de kosten van de herontwikkeling te dekken. Daarbij kan worden gedacht aan verspreide woningbouw in het duurdere segment in zeer lage dichtheden. Een en ander vergt een integrale visie en ontwikkeling; hiervoor wordt samenwerking gezocht met diverse partijen, zoals eigenaren, marktpartijen en natuurbeschermingsorganisaties. Het is denkbaar dat in het aan te leggen bosgebied ook recreatieve voorzieningen kunnen worden geïntegreerd. Slimme werkgebieden Optimaal benutten van de schaarse ruimte voor hoogwaardige bedrijventerreinen Na Lorentz-oost heeft Harderwijk niet meer de beschikking over grote uitbreidingslocaties voor bedrijventerrein. Het beleid zal erop worden gericht om de beschikbare bedrijventerreinen zo effectief mogelijk te benutten en meer een uitgesprokener, eigen profiel te geven. Daartoe zal een selectief uitgiftebeleid worden gevoerd met als uitgangspunt dat het juiste bedrijf op de juiste plaats moet worden gevestigd: dus kleine, schone en meer representatieve bedrijven op binnenstedelijke locaties en grotere en zwaardere bedrijven op Lorentz en Lorentz-oost. Revitalisering van bestaande bedrijventerreinen is nodig om het gewenste profiel te bereiken. Hierbij wordt gestreefd naar een doelmatiger ruimtegebruik, zowel door herverkaveling als door het bevorderen van het bouwen in meer bouwlagen. Meer dan in het verleden zal aandacht worden geschonken aan de beeldkwaliteit van de bedrijfsbebouwing, met name langs hoofdroutes. Ook beheerszaken zullen nadrukkelijker een rol gaan spelen, zoals vervoersmanagement, gezamenlijke afvalverwerking en energiebesparing. Waterfront, gezicht naar het water Maximaal inspelen op de ligging van Harderwijk aan open water Harderwijk is gelegen aan het Wolderwijd en het Veluwemeer. De afgelopen decennia is de relatie tussen de stad en het water aangetast door oprukkende industriële bebouwing, parkeerterreinen en privatisering van openbare ruimte. In 2003 is het Masterplan Waterfront vastgesteld, met als doel de stad met het gezicht naar het water te keren. Het is een ambitieus en aantrekkelijk ruimtelijk plan. Het buit de unieke ligging van Harderwijk aan de randmeren uit, terwijl de relatie tussen stad en water fors wordt versterkt - op een manier die profijtelijk is voor zowel de eigen inwoners als voor de bezoekers. Het Masterplan Waterfront bestrijkt een kuststrook langs de Randmeren met een totale lengte van bijna vijf kilometer. Het is ook letterlijk veel omvattend: de Boulevard met Dolfinarium, het huidige (industrie)havengebied, de jachthaven, het grote bedrijventerrein Lorentz en kwetsbare natuurgebieden. Met dit plan worden verscheidene doelen nagestreefd: 21 Structuurplan Harderwijk, vastgesteld 15 juni 2006