Het beheerplan voor Natura 2000-gebieden: een effectief instrument voor natuurbescherming? Sander Kole. VMR Verdiepingssessie 18 november 2014

Transcriptie

1 Het beheerplan voor Natura 2000-gebieden: een effectief instrument voor natuurbescherming? Sander Kole VMR Verdiepingssessie 18 november 2014

2 Het beheerplan voor Natura 2000-gebieden: een effectief instrument voor natuurbescherming? Mr. dr. S.D.P. Kole Utrecht, 18 november 2014

3 Pagina 3

4 Programma 1. Presentatie promotieonderzoek naar Beheerplannen voor Natura 2000-gebieden (op hoofdlijnen) 2. Actualiteit Pauze - beheerplannen; - jurisprudentie - wetsvoorstellen Wet natuurbescherming en Omgevingswet 3. Vragen/discussie Pagina 4

5 Inleiding: aanleiding voor het onderzoek EU Vogel- en Habitatrichtlijn Soort- en gebiedsbescherming Aanwijzing en bescherming Natura 2000-gebieden Beheerplan centraal instrument onderzoek naar effectiviteit Pagina 5

6 Pagina 6

7 Probleemstelling Wat is de juridische status van het beheerplan voor Natura gebieden, en is het beheerplan een effectief instrument voor de bescherming van dergelijke gebieden, mede gezien in het perspectief van artikel 6 Hrl? Pagina 7

8 Opzet en uitwerking proefschrift (1) H1 Inleiding Deel 1 Theoretische achtergrond H2 (Inter)nationale grondslag van gebiedsbescherming in Nederland Deel II Normstelling H3 Wettelijke kader H4 Functies van het beheerplan Deel III Praktijkonderzoek H5 Beheerplannen in de praktijk Deel IV Beheerplannen in relatie tot andere sectorale wetgeving H6 Subsidies en bescherming van N2000 H7 De Wro en de bescherming van N2000 H8 De Wilg en de bescherming van N2000 Pagina 8

9 Opzet/ uitwerking proefschrift (2) H9 De Kaderrichtlijn Water en de bescherming van N2000 Deel V Rechtsvergelijking H10 De bescherming van N2000-gebieden in Engeland Deel VI Conclusies en aanbevelingen H11 Conclusies en aanbevelingen Samenvatting Literatuur Jurisprudentie Trefwoordenlijst C.V. Pagina 9

10 Beheerplan N2000-gebieden - 1 Wettelijke vereisten vorm en inhoud beheerplan Functies beheerplan: - Beleidskader en uitvoeringsprogramma (instandhoudingsmaatregelen); - Toetsingkader en beleidskader aanvraag art. 19d Nbw 1998-vergunning; - Uitzonderen bestaand gebruik van vergunningplicht art. 19d Nbw 1998; - Instrument voor realisering doelstellingen PAS Pagina 10

11 Beheerplan N2000-gebieden - 2 Juridische status beheerplan N2000-gebieden Instandhoudingsmaatregelen: afdwingbaar met slechts een beheerplan? Voldoet het beheerplan aan de vereisten van art. 6 Hrl? Pagina 11

12 Alternatieven voor het beheerplan (naar huidig recht) Natuursubsidies Inrichtingsplan Waterplannen Bestemmingsplan Voor- en nadelen (i.h.b. in relatie tot artikel 6 Hrl) + verhouding tot beheerplan N2000-gebieden Pagina 12

13 Natuursubsidies Internationaal (LIFE+) en nationaal (SNL en Sknl) Instrument om passende IHM s te treffen Voor- en nadelen (i.h.b in relatie art. 6 Hrl) + verhouding tot beheerplan N2000-gebieden Pagina 13

14 Inrichtingsplan (Wilg) Centraal instrument voor realisering gebiedsgericht beleid Voor- en nadelen (i.h.b. in relatie tot art. 6 Hrl) + verhouding tot beheerplan N2000-gebied Decentralisatie inrichting landelijk gebied + natuurbescherming gebiedsgericht beleid afgeschaft (per ) Pagina 14

15 Waterplannen (KrW en Waterwet) Instrument realisering doelstellingen KrW en Waterwet nationale, regionale en (water)beheerplannen stroomgebiedbeheersplan in nationale waterplan Voor- en nadelen (i.h.b. relatie tot art. 6 Hrl) verhouding tot beheerplannen N2000-gebieden Wetsvoorstel Omgevingswet: integratie Waterwet in Omgevingswet Pagina 15

16 Bestemmingsplan (Wro) - 1 Centraal instrument ruimtelijke ordening NL Bescherming N2000-gebieden geen discretionaire bevoegdheid maar een verplichting (goede ruimtelijke ordening + art. 19j Nbw 1998-toets) Voor- en nadelen (i.h.b. in relatie tot art. 6 Hrl) Goed alternatief voor beheerplan Pagina 16

17 Bestemmingsplan (Wro) - 2 Niet mogelijk om N2000-gebieden alleen met bp te beschermen aanvulling vergunningplicht 19d noodzakelijk Wetsvoorstel Omgevingswet bp vervangen door omgevingsplan mogelijkheden natuurbescherming vergelijkbaar? Art. 2.3, lid 5 Wet natuurbescherming inhoud beheerplan op nemen in plan voor inrichting, beheer, gebruik N2000-gebied toekomstige integratie in Omgevingswet Pagina 17

18 Rechtsvergelijking met Engeland - 1 Pagina 18

19 Rechtsvergelijking met Engeland - 2 Geen beheerplan Bestuursafspraken Instandhoudingsmaatregelen: niet afdwingbaar met slechts bestuursafspraken Engeland Nederland: doelstelling gelijk, andere regels, dezelfde problemen Pagina 19

20 Conclusies en aanbevelingen (de belangrijkste) Het is niet mogelijk om instandhoudingsmaatregelen af te dwingen op basis van slechts het beheerplan. Schaf het beheerplan af. Bescherm Natura 2000-gebieden met behulp van het bestemmingsplan in combinatie met de vergunningplicht art. 19d Nbw 1998 Pagina 20

21 Actualiteit Sluitingsdatum promotieonderzoek: 1 december 2013 Promotieonderzoek op basis op geldend recht met vooruitblik op (concept) wetsvoorstellen: Wetsvoorstel Wet Natuurbescherming Toetsversie Omgevingsrecht Ontwikkelingen nadien gevolgen voor conclusies en aanbevelingen? Pagina 21

22 Actualiteit - Beheerplannen Ontwerp-beheerplannen vastgesteld voor: Markiezaat; Nieuwkoopse plassen & De Haeck; Oostervaardersplassen Beheerplannen definitief: Lepelaarsplassen, Solleveld & Kapittelduinen, Westduinpark & Wapendal Huidige stand van zaken: 8 Ontwerp-beheerplannen en 8 definitieve en onherroepelijke beheerplannen Pagina 22

23 Actualiteit - Jurisprudentie ABRvS 28 mei 2014, TBR 2014/136 (Beheerplan Natura gebied Solleveld en Kapittelduinen) ABRvS 24 september 2014, No /1/R2 (Beheerplan Natura 2000-gebied Polder Zeevang) Pagina 23

24 Actualiteit Wetsvoorstel Wet natuurbescherming - 1 Kamerstukken II, , 33348, nrs. 1-3 Kamerstukken II, , 33348, nr. 5 (Nota van Wijziging) Verschuiving doelstelling en accent oorspronkelijk en huidig wetsvoorstel Kerngedachte: te komen tot een sterke natuur in Nederland [ ] dat natuur en economie van elkaar profiteren. Het gaat erom de natuur te versterken met de samenleving. Pagina 24

25 Actualiteit Wetsvoorstel Wet natuurbescherming - 2 Beheerplan als planfiguur gehandhaafd verplicht voor aangewezen N2000- gebieden Aanwijzingsprocedure in art. 2.1 Wetsvoorstel blijft verantwoordelijkheid MinEZ provincies verantwoordelijk voor bescherming kwalificerende natuurwaarden Belangrijkste wijziging aanwijzingsprocedure: art. 2.1, lid 7 Verplichting om beheerplan vast te stellen - art. 2.3 door GS (hoofdregel); - art door Onze Minister of Ministers (afwijking hoofdregel) Art regels indien N2000-gebied in meerdere provincies ligt Pagina 25

26 Actualiteit Wetsvoorstel Wet natuurbescherming - 3 Functie beheerplan: centrale, sturende en verbindende rol, operationaliseren IHD s N2000-gebieden Bespreking wettelijke vereisten: - Art. 2.3, lid 1 afdeling 3.4 Awb, geen overlegplicht meer - Art lid 3 zorgplicht juridisch beter afdwingbaar? - Art. 2.3, lid 5 inhoud beheerplan (IHM s + beoogde resultaten) afzonderlijk onderdeel plan of programma inrichting, beheer of gebruik N2000-gebied - Art. 2.3, lid 6 wijzigen tijdens looptijd mogelijk afd. 3.4 Awb, tenzij wijzigingen van ondergeschikt belang Rechtsbescherming Art. 8.1, lid 2 (alleen projecten) Pagina 26

27 Actualiteit Wetsvoorstel Wet natuurbescherming - 4 Functies beheerplan - beleidskader en uitvoeringsprogramma; - mogelijkheid onttrekken activiteiten aan vergunningplicht art. 2.7, lid 2 wel voldoen aan eisen artt. 2.7 en 2.8; - toetsingskader vergunningverlening (NB. niet meer expliciet in de wet); Waarschijnlijk geen rol bij realiseren PAS in apart programma Conclusie: - minder regels, twijfels over effectiviteit; - centrale sturende rol wordt aangetast door wetsvoorstel Pagina 27

28 Actualiteit Wetsvoorstel Omgevingswet - 1 In de zomer 2014 bij TK ingediend: Kamerstukken II, , 33962, nrs. 1-3 Doelstellingen Omgevingswet [..] b) op een doelmatige wijze beheren, gebruiken en ontwikkelen van de fysieke leefomgeving ter vulling van maatschappelijke functies Fysieke leefomgeving (Art. 1.2, lid 2): o.m. natuur Gevolgen voor Wet natuurbescherming, zoja, welke? Pagina 28

29 Actualiteit Wetsvoorstel Omgevingswet - 2 Opzet en terminologie afstemming tussen wetsvoorstel Wet Natuurbescherming en Omgevingswet Oorspronkelijk (in Toetsversie) sommige gebiedsbeschermende instrumenten gaan over in toekomstige Omgevingswet o.m. natuurvisie en beheerplan gedeeltelijke integratie rest van Wet natuurbescherming (o.m. natuurvergunning en habitattoets zou later volgen RvS in advies kritiek geuit op dat voornemen keuzes niet goed gemotiveerd voor bescherming natuur voor kortere (of langere) tijd twee wettelijke regimes van toepassing problematisch kijkend naar transparantie, rechtszekerheid. Pagina 29

30 Actualiteit Wetsvoorstel Omgevingswet - 3 Kabinet: in reactie op advies RvS wetsvoorstel aangepast zodra Omgevingswet in werking treedt volledige integratie Wet natuurbescherming in Omgevingswet Afgaande op de huidige voorstel knippen en plakken dus geen inhoudelijke wijzigingen/ aanpassingen Mogelijk scenario: inwerkingtreding Wet natuurbescherming; - 1 juli 2018 (of later???) inwerkingtreding Omgevingswet integratie Wet natuurbescherming in die wet Pagina 30

31 Afsluiting Vragen of opmerkingen? Onderwerp via >Beeld >Koptekst en voettekst Pagina 31