VAN ARTSENIJMENGKUNDE NAAR ARTSENI JBEREIDKUNDE

Transcriptie

1 VAN ARTSENIJMENGKUNDE NAAR ARTSENI JBEREIDKUNDE Ontwikkelingen van de Nederlandse farmacie in de negentiende eeuw door A.I. Bierman AMSTERDAM 1988

2 INHOUDSOPGAVE. LIJST VAN OVERZICHTEN EN FIGUREN AFKORTINGEN 1. INLEIDING De aanleiding De vraagstelling De uitwerking 2 2. HET WETTELIJK KADER Inleiding De Bataafse Republiek De Nationale Vergaderingen De Democraten januari-juni De Moderaten juni september Het ontwerp Van Heekeren Besluit 7 november Departementale commissies van geneeskundig bestuur Het Staatsbewind De Geneeskundige Staatsregeling Het verkrijgen van de bevoegdheid Het toezicht op de beroepsuitoefening Het toezicht op plaatselijk niveau De Raadpensionaris Het Koninkrijk Holland De eisen voor het apothekersexamen Algemene Verordeningen van het Koninkrijk Holland Het Koninklijk besluit van 2 mei De inlijving Eisen voor het apothekersexamen Het Koninkrijk der Nederlanden De wetgeving van De Wet van 12 maart De Koninklijke besluiten Het 'Reglement betrekkelijk het geneeskundig onderzoek en toevoorzicht' De 'Instructie voor de Apothekers in het Koningrijk der Nederlanden' De 'Verordeningen betrekkelijk de verkoopingen van medicinale droogerijen en chemicaliën' 29

3 De geneeskundige commissies na Voorbereidingen tot wetsherziening De geneeskundige wetten van De Wet regelende het Geneeskundig Staatstoezigt De Wet regelende de voorwaarden tot het verkrijgen der bevoegdheid De examenregeling van De wetten regelende de uitoefening der geneeskunst en der artsenijbereidkunst De Wet regelende de uitoefening der artsenijbereidkunst Het apothekersberoep onder de wetgeving van De wetgeving van 1865 en de bevoegdheid tot uitoefening der artsenijbereidkunst De wetgeving van 1865 en het toezicht op de beroepsuitoefening De wetgeving van 1865 en de verkoop van geneesmiddelen 'Lijst C' De Wet van 25 december Eisen voor het apothekersexamen De wetgeving met betrekking tot de apotheek Nabeschouwing 47 DE PRAKTIJK VAN DE WETGEVING Inleiding De toezichthoudende colleges Het Collegium Pharmaceuticum (tot 1807) De eerste plaatselijke geneeskundige commissie. ( ) De'Jury de medecine'. ( ) De tweede plaatselijke geneeskundige commissie. ( ) Inschrijving én registratie Visitaties Klachten over apothekers De verkoop van geneesmiddelen Onderzoek van voedings- en genotmiddelen De cholerabestrijding De geneeskundige Raad voor Zuid-Holland. (vanaf 1865) Inschrijving en registratie Visitaties Klachten over apothekers De verkoop van geneesmiddelen Onderzoek van voedings- en genotmiddelen 85

4 De cholerabestrijding Nabeschouwing FARMACIE EN DE NATUURWETENSCHAPPEN De definitie van farmacie De relatie van de farmacie met de natuurwetenschappen Ontwikkelingen in de chemie Theorieën over elementen en atomen De organische chemie Chemische symbolen, struktuurformules en nomenclatuur Analytische chemie De anorganische analyse !3.2. De organische analyse De artsenijbereidkundige scheikunde De leerboeken M.N. Beets, Grondbeginselen der Artsenijmengkundige Scheikunde, toegepast op de Pharmacopoea Batava J.B. Trommsdorff, Leerboek der Artseneimengkundige, proefondervindelijke Scheikunde ,2.1. De vertaling van De uitgave van J.J. Berzelius, Leerboek der Scheikunde Ph.L. Geiger, Handboek der Artsenijbereidkunde De vertaling van De bewerking van De praktijk Het gezelschap Concordia te Leiden Publikaties van Leidse apothekers Nabeschouwing DE FARMACOPEE Inleiding Korte voorgeschiedenis van de landsfarmacopee De negentiende eeuwse farmacopee uitgaven en de farmacopee commissies Pharmacopoea Batava, Bataafsche Apotheek Pharmacopoea Belgica, Nederlandsche Apotheek Pharmacopoea Neerlandica, Nederlandsche Apotheek Pharmacopoea Neerlandica Editio altera, Nederlandsche Apotheek Tweede Druk Pharmacopoea Nederlandica Editio tertia, Nederlandsche Pharmacopee derde uitgave 133

5 Overzicht Nomenclatuur en struktuurformules Nomenclatuur Pharmacopoea Batava Pharmacopoea Belgica Pharmacopoea Neerlandica Editio altera en Editio tertia Chemische struktuurformules Inhoud en indeling De grondstoffen De grondstofmonografïeen Onderzoeksmethoden voor grondstoffen De preparaten Chemische preparaten Bereidingsvoorschriften voor chemische preparaten Onderzoeksmethoden voor chemische preparaten Galenische preparaten Bereidingsvoorschriften voor galenische preparaten Onderzoeksmethoden voor galenische preparaten Farmaceutische preparaten Bereidingsvoorschriften voor farmaceutische preparaten Onderzoeksmethoden voor farmaceutische preparaten 'Algemene regels', tabellen, maximale doses en reagentia De farmacopee als spiegel van de ontwikkelingen in de farmaceutische (basis)wetenschappen De farmacopee en de praktijk van de beroepsuitoefening Nabeschouwing OPLEIDING EN ONDERWIJS Inleiding De opleiding Het farmaceutisch onderwijs Het artsenijbereidkundig onderwijs De wetgeving Het voorstel Van Heekeren Het Besluit klinische scholen De 'Wet tot regeling van het Hooger Onderwijs' De praktijk van het artsenijbereidkundig onderwijs De klinische scholen De parapluiescholen 194

6 Het particuliere onderwijs Het farmacotherapeutisch onderwijs De wetgeving Het Organiek besluit De 'Wet tot regeling van het Hooger Onderwijs' De praktijk van het farmacotherapeutisch onderwijs 6.4. Nabeschouwing 7. HET LEIDSE ONDERWIJS 7.1. Inleiding 7.2. Het artsenijbereidkundig onderwijs Industrieschool ( ) en Industriecollege ( ) Het begin van het artsenijbereidkundig onderwijs Het onderwijs na Na De docenten tot De Leidse artispharmaceuticae doctores 7.4. Nabeschouwing SLOTBESCHOUWING SAMENVATTING SUMMARY 253 BIJLAGEN 258 I. Apotheken te Leiden en Leidse apothekers, wie en waar Instructie voor de Apothekers in het Koningrijk der Nederlanden III. De Wet, regelende de uitoefening der artsenijbereidkunst IV. Een Leids examenverslag uit II. NOTEN 280 III. GERAADPLEEGDE LITERATUUR 301 IV. REGISTER VAN PERSONEN 309