Jan Apotheker coach bonte leerlijn

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Jan Apotheker coach bonte leerlijn"

Transcriptie

1 Leerlijnen in nieuwe scheikunde Jan Apotheker coach bonte leerlijn

2 Bonte leerlijn Overzicht achtergronden Overzicht leerlijn Bespreking module slikken of spuiten Gelegenheid tot vragen

3 Achtergrond symbolen macro meso micro

4 Achtergrond Need to know Vanuit context naar concept Transfer tussen contexten

5 Vormgeving modules Basis Chemie im Kontext 4 fasen in de module:

6 Fase 1 Introductie van de context Maatschappelijk fenomeen Beroepssituatie van een chemicus Scheppen van achtergrond

7 Fase 2 Bespreking chemische aspecten Formulering van contextvraag Onderverdelen in deelvragen

8 Fase 3 Verwerving van kennis om deelvragen te kunnen beantwoorden Uitwisseling van verworven kennis Beantwoording deelvragen Eventueel stellen vervolgvragen

9 Fase 4 Bespreking verworven kennis en inpassen in bestaande kennis verbinden/ toepassen kennis in nieuwe context Schakel naar nieuwe context/ brug

10 Bruglessen Bespreking van verworven kennis in twee modules In passen in systematiek van chemie Oefenen met opgaven Maken van oefenopgaven schoolexamen, transfer van kennis

11 Volgorde van modules in bonte leerlijn: Parfum, organische chemie Groeien, zouten Ecoreizen, rekenen Slikken of spuiten Zoetstoffen Nobelprijs chemie

12 Klas 5 Energie om mee te nemen Smart materials Chemie en bewegen Groene chemie Antibiotica

13 Klas 6 Chemie van de mond Kolenvergassing Keuze module Examentraining

14 Else Henneke Docent Magister Alvinus College, Sneek

15 Slikken of spuiten Context Leerling in de rol van stagiare bij de afdeling Research en Developement van een farmaceutisch bedrijf. Docent in rol als projectleider Doelgroep: 4 VWO / 5VWO

16 Centrale Vraag Hoe bereikt een medicijn in zijn werkzame vorm in de juiste hoeveelheid de goede plaats?

17 Opbouw module Casussen, waarin deelvragen aan de orde komen Interne dosssiers: informatiebronnen Docentenhandleiding

18 Casus A Is opname als tablet mogelijk? Voorbereiding: wat is een zuur/base; ph en indicatoren

19 Casus A: leerdoelen Werking maagsap op voedingsmiddelen en antimaagzuurmiddelen (dmv experimenten) Basiskennis zuren: H + - donor (zuur) en H + -acceptor (base), ph = -log [H3O+]

20 Casus A: evaluatie Goed uitvoerbaar in 4 VWO Voorbereiding afhankelijk van 3VWO programma Theorie over zuurbase-reactie moet nader worden uitgelegd en geoefend

21 Casus B Is opname in de darm mogelijk? Oriëntatie op het maagdarmkanaal Tabletten en capsules Voorbereiding: evenwichtsreactie

22 Casus B: leerdoelen Sterke en zwakke zuren Rekenen met ph en Kz

23 Casus B: Evaluatie In 4 VWO alleen kwalitatief gesproken over sterke en zwakke zuren. Experimenten met geneesmiddelen die niet verkrijgbaar zijn zonder recept; alternatief losse capsules vullen met maagzuurtabletten.?? Rekenen aan Kz vaardigheid VWO4

24 Casus C Casus A en B geven als informatie aan de leerling dat de werkzame stof niet als tablet of capsule kan worden opgenomen. Is opname via injectie wel mogelijk?

25 Casus C: leerdoelen Zwakke zuren Buffers Rekenen met Kz

26 Casus C: Evaluatie In 4 VWO niet uitgevoerd.?? Kan dit in 4 VWO

27 Casus D Dosisoptimalisatie Modelleren in Powersim Vind een goede dosering van werkzame stof X.

28 Casus D: leerdoelen Concentratie Hydrofiel en hydrofoob Verdelingsevenwicht Zwakke zuren en basen Reactiesnelheid, reactiesnelheidconstante Polymeer

29 Casus D: Evaluatie Leerlingen kunnen redelijk snel overweg met powersim. Komen tot een conclusie. Vraag is wel of ze dit allemaal begrijpen. Model blijft voor veel leerlingen iets abstracts.

30 Casus E Matrixmedicijnen Nieuwe ontwikkelingen: literatuur onderzoek Eigen onderzoek opzetten Niet uitgevoerd in 4VWO

31 Ervaringen: Context sluit goed aan bij de leerling Pittige module, niet alles uitgevoerd in 0708 vanwege tijd. Aanvullend lesmateriaal nodig om het voor de leerling te verduidelijken. Het geheel van vijf cassussen te groot?? Beschikbaarheid materiaal experimenten moeizaam.

32 Discussie en Vragen Biedt scheikunde in context de leerling meer dan het traditionele onderwijs? Geeft scheikunde in context een betere voorbereiding op het WO?

33

Programma. Algemene doelstellingen module. De rol van de leerlingen en de docent. Probleemstelling. De module in vogelvlucht. Chemie in de module

Programma. Algemene doelstellingen module. De rol van de leerlingen en de docent. Probleemstelling. De module in vogelvlucht. Chemie in de module Slikken of Spuiten? 5V - Module Nieuwe scheikunde (SLO) Ontwikkelnetwerk Zuid-West Nederland Kitty Jansen Hielko de Haan Marijn Meijer Niek van Noort Miek Scheffers Greta Schoneveld Veronique van de Reijt

Nadere informatie

De bonte leerlijn nieuwe scheikunde

De bonte leerlijn nieuwe scheikunde De bonte leerlijn nieuwe scheikunde Coach: Jan Apotheker, Instituut voor Didactiek en Onderwijsontwikkeling, RuG Docenten: Els Henneke Hedzer Cnossen Martie Kwaks Foppe de Lange Toa s: Hylke Draaijer,

Nadere informatie

Havo examenexperiment. De groene leerlijn

Havo examenexperiment. De groene leerlijn Havo examenexperiment De groene Opzet workshop Modules bekijken Kenmerken groene Overzicht groene Modules bekijken Maak een keuze uit: Onbreekbare bekers of Ecoreizen deel 1: De reis Bekijk deze module

Nadere informatie

Inhoud workshop. De scooter van de 21ste. Achtergrond van de module: De opbouw van de module De scooter van de 21ste eeuw

Inhoud workshop. De scooter van de 21ste. Achtergrond van de module: De opbouw van de module De scooter van de 21ste eeuw De scooter van de 21ste eeuw Snel, duurzaam en zuinig! Inhoud workshop Achtergrond en globaal overzicht van de module Zelf aan het werk met het genereren van onderzoeksvragen Het ontwerpdeel nader bekijken

Nadere informatie

Scheikunde vanaf 2013

Scheikunde vanaf 2013 Scheikunde vanaf 2013 Aonne Kerkstra Juleke van Rhijn Sander Haemers Delft voor Docenten, 13 januari 2011 1 Adviesexamenprogramma vwo 2013 vergeleken met bestaand programma A. Vaardigheden A. Vaardigheden

Nadere informatie

Smart materials (slimme polymeren) Module voor 4 havo

Smart materials (slimme polymeren) Module voor 4 havo Smart materials (slimme polymeren) Module voor 4 havo Ontwikkeldocenten (Lovina Hofmeyer) John Hukom Sylvia Lipman Coach Aonne Kerkstra Didact. onderzoeker Erik Joling (UvA) Woudschoten, 3 november 2007

Nadere informatie

PTA scheikunde Belgisch park cohort 14 15-16

PTA scheikunde Belgisch park cohort 14 15-16 Het examenprogramma scheikunde is vernieuwd. In 2013 is in 4 HAVO met dat nieuwe examenprogramma scheikunde gestart. De methode Chemie Overal 4 e editie is geschreven voor dit nieuwe examenprogramma. Toegestaan

Nadere informatie

Keuze onderwerp. Uitwisseling en evaluatie. In ontwikkelgroep Vast evaluatiepatroon Publicatie van gidsmodule Uitproberen door bredere groep docenten

Keuze onderwerp. Uitwisseling en evaluatie. In ontwikkelgroep Vast evaluatiepatroon Publicatie van gidsmodule Uitproberen door bredere groep docenten Nieuwe scheikunde CHIK Science in the 21 st century Salters Chemistry in the community RuG Module verbrandingen CHIK Erwünschte Verbrennungen, unerwünschte Folgen Salters burning and bonding, Energy today

Nadere informatie

Scheikunde v456. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie.

Scheikunde v456. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie. Auteur VO-content Laatst gewijzigd Licentie Webadres 28 July 2016 CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie http://maken.wikiwijs.nl/61171 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijsleermiddelenplein.

Nadere informatie

De context concept benadering bestaat niet Over structuurkenmerken van verschillende benaderingen

De context concept benadering bestaat niet Over structuurkenmerken van verschillende benaderingen versie 6.1.06 voor de website van de Woudschotenconferentie De context concept benadering bestaat niet Over structuurkenmerken van verschillende benaderingen Albert Pilot & Astrid Bulte Centrum voor Didactiek

Nadere informatie

CHEMIE OVERAL. Nieuw in 6e editie 2011 Chemie Overal 3h en 3v

CHEMIE OVERAL. Nieuw in 6e editie 2011 Chemie Overal 3h en 3v Nieuw in 6e editie 2011 Chemie Overal 3h en 3v Opbouw leerboek Elk hoofdstuk begint met een hoofdstukschema. Daarin vindt u een overzicht van de paragrafen, experimenten en de leerling-ict van dat hoofdstuk.

Nadere informatie

Klas 11, leerjaar 4 havo

Klas 11, leerjaar 4 havo Schooljaar 2015-2016 Klas 11, leerjaar 4 havo Scholengemeenschap voor Voortgezet Vrijeschoolonderwijs Programma van Toetsing en Afsluiting examenjaar 2016-2017, versie maart 2016 (Erratum Nederlands scheikunde)

Nadere informatie

Scheikunde h45. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie.

Scheikunde h45. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie. Auteur VO-content Laatst gewijzigd 28 July 2016 Licentie CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie Webadres http://maken.wikiwijs.nl/61165 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs Maken van

Nadere informatie

PTA scheikunde HAVO Belgisch park cohort

PTA scheikunde HAVO Belgisch park cohort De methode Chemie Overal 4 e editie is geschreven voor het huidige examenprogramma. Toegestaan is het gebruik van de nieuwe BINAS (6 e editie) of ScienceData. Niet toegestaan is het gebruik van een Grafische

Nadere informatie

Scheikunde SE2. Hoofdstuk 8

Scheikunde SE2. Hoofdstuk 8 Scheikunde SE2 Hoofdstuk 8 Paragraaf 2 Indicatoren: stoffen waarmee je kunt bepalen of een oplossing zuur of basisch is. Zuur: als een oplossing een ph heeft van minder dan 7. Basisch: als een oplossing

Nadere informatie

E-factoren berekenen in een contextrijke praktische opdracht

E-factoren berekenen in een contextrijke praktische opdracht E-factoren berekenen in een contextrijke praktische opdracht Sander Haemers Stanislascollege Pijnacker/SEC TUDelft/ Bètasteunpunt Zuid-Holland Inleiding ( 10 min.) - Plaats en rol van praktische opdracht

Nadere informatie

LEERGEMEENSCHAPPEN NIEUWE SCHEIKUNDE

LEERGEMEENSCHAPPEN NIEUWE SCHEIKUNDE LEERGEMEENSCHAPPEN NIEUWE SCHEIKUNDE 1. Welkom en voorstellen 2. Human Capital Chemie en Actielijn 2 3. Wat is er tot nu toe gedaan? 4. Relatie met Vaksteunpunten Natuur- en Scheikunde 5. Wat is coaching

Nadere informatie

PROGRAMMA VAN TOETSING EN AFSLUITING. Vak: Scheikunde 2f vwo

PROGRAMMA VAN TOETSING EN AFSLUITING. Vak: Scheikunde 2f vwo PROGRAMMA VAN TOETSING EN AFSLUITING Vak: Scheikunde 2f vwo Inleiding Bij Scheikunde werken we met de methode Chemie Overal (4 vwo, 5 vwo en 6 vwo) van Noordhoff. De leerstof die behandeld wordt, komt

Nadere informatie

Naam Vak Scheikunde Niveau Havo Geldend voor klas 12

Naam Vak Scheikunde Niveau Havo Geldend voor klas 12 2015-2016 Naam Vak Scheikunde Niveau Havo Geldend voor klas 12 Jaar Toetsnaam Type Omschrijving Afnamemoment Weegfactor Herkansbaar 11 toets 1 Toets Water, Zuren en basen 11/trim1/TW1 3% ja 11 toets 2

Nadere informatie

Lessen ontwerpen langs concepten en contexten

Lessen ontwerpen langs concepten en contexten Lessen ontwerpen langs concepten en contexten Woudschoten hemie 4 november 2011 Berenice Michels Lucia Bruning o-co: what's in a name? oncepten Definitie: Mentale beelden die verwijzen naar belangrijke

Nadere informatie

PTA scheikunde HAVO Belgisch park cohort 15 16-17

PTA scheikunde HAVO Belgisch park cohort 15 16-17 Het examenprogramma scheikunde is vernieuwd. In 2013 is in 4 HAVO met dat nieuwe examenprogramma scheikunde gestart. De methode Chemie Overal 4 e editie is geschreven voor dit nieuwe examenprogramma. Toegestaan

Nadere informatie

PWS - Fase 1 - Plan van aanpak Behaald 0 van de 25 punten

PWS - Fase 1 - Plan van aanpak Behaald 0 van de 25 punten PWS - Fase 1 - Plan van aanpak Behaald 0 van de 25 punten Beoordeling Te behalen Behaald 1. Past het onderwerp/ontwerp bij het vak/de vakken? 1 Herkenbaarheid van het vak of de vakken. Past het onderwerp

Nadere informatie

Gebruik van concepten en contexten in module Biofuels. Martin Vos Lisette van Rens Woudschoten conferentie 2007

Gebruik van concepten en contexten in module Biofuels. Martin Vos Lisette van Rens Woudschoten conferentie 2007 Gebruik van concepten en contexten in module Biofuels Martin Vos Lisette van Rens Woudschoten conferentie 2007 Wie zijn wij? Martin Vos; (martin.vos@fontys.nl) - Studie Moleculaire Wetenschappen (Wageningen)

Nadere informatie

Examenprogramma scheikunde vwo

Examenprogramma scheikunde vwo Examenprogramma scheikunde vwo Het eindexamen Het eindexamen bestaat uit het centraal examen en het schoolexamen. Het examenprogramma bestaat uit de volgende domeinen: Domein A Vaardigheden Domein B Stoffen,

Nadere informatie

Woudschoten Chemie Conferentie 7 november 2008 Chemie tussen context en concept. Nieuwe Scheikunde in het schoolexamen

Woudschoten Chemie Conferentie 7 november 2008 Chemie tussen context en concept. Nieuwe Scheikunde in het schoolexamen Woudschoten Chemie Conferentie 7 november 2008 Nieuwe Scheikunde in het schoolexamen Tijdlijn Nieuwe Scheikunde 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 Klassieke programma (1998) Aangepaste klassieke

Nadere informatie

Om een zo duidelijk mogelijk verslag te maken, hebben we de vragen onderverdeeld in 4 categorieën.

Om een zo duidelijk mogelijk verslag te maken, hebben we de vragen onderverdeeld in 4 categorieën. Beste leerling, Dit document bevat het examenverslag voor leerlingen van het vak scheikunde vwo, tweede tijdvak (2018). In dit examenverslag proberen we een zo goed mogelijk antwoord te geven op de volgende

Nadere informatie

Adapt 3e klas en Bovenbouw

Adapt 3e klas en Bovenbouw Adapt 3e klas en Bovenbouw De LWEO biedt voor de derde klas een volledig digitale methode aan: Adapt 3e klas. Het is een adaptieve en interactieve versie van Kopen & Werken en De Samenleving, geschikt

Nadere informatie

Nieuwe Syllabus Scheikunde

Nieuwe Syllabus Scheikunde Nieuwe Syllabus Scheikunde Waar heeft docent behoefte aan? Cris Bertona (ICLON, voorzitter syllabus commissie) Karsten Kaspers (Hogeschool Leiden) Regionaal Steunpunt Leiden 26 januari 2012 Historie -

Nadere informatie

Examenprogramma scheikunde vwo

Examenprogramma scheikunde vwo Examenprogramma scheikunde vwo Het eindexamen Het eindexamen bestaat uit het centraal examen en het schoolexamen. Het examenprogramma bestaat uit de volgende domeinen: Domein A Vaardigheden Domein B Stoffen,

Nadere informatie

Om een zo duidelijk mogelijk verslag te maken, hebben we de vragen onderverdeeld in 4 categorieën.

Om een zo duidelijk mogelijk verslag te maken, hebben we de vragen onderverdeeld in 4 categorieën. Beste leerling, Dit document bevat het examenverslag voor leerlingen van het scheikunde havo, tweede tijdvak (2017). In dit examenverslag proberen we een zo goed mogelijk antwoord te geven op de volgende

Nadere informatie

'Hier havo.hbo hoort u mij?' (Nieuwe) Scheikunde

'Hier havo.hbo hoort u mij?' (Nieuwe) Scheikunde 'Hier havo.hbo hoort u mij?' (Nieuwe) Scheikunde Aansluiting havo-hbo 28 september 2016 Hogeschool Domstad Emiel de Kleijn Historie 1999 (1998) Invoering van de 2 e fase HAVO: Scheikunde: 280 SLU VWO:

Nadere informatie

De oorspronkelijke versie van deze opgave is na het correctievoorschrift opgenomen.

De oorspronkelijke versie van deze opgave is na het correctievoorschrift opgenomen. Toelichting bij Voorbeeldopgaven Syllabus Nieuwe Scheikunde HAVO De opgave is een bewerking van de volgende CE-opgave: Maagtablet 2007-2de tijdvak De oorspronkelijke versie van deze opgave is na het correctievoorschrift

Nadere informatie

Klas 12, leerjaar 6 vwo

Klas 12, leerjaar 6 vwo Schooljaar 2015-2016 Klas 12, leerjaar 6 vwo Scholengemeenschap voor Voortgezet Vrijeschoolonderwijs Examenjaar 2015-2016 versie maart 2016 (erratum scheikunde en geschiedenis) Om voor docenten te realiseren

Nadere informatie

Je kunt de ph van een oplossing meten met een ph-meter, met universeelindicatorpapier of met behulp van zuur-base-indicatoren.

Je kunt de ph van een oplossing meten met een ph-meter, met universeelindicatorpapier of met behulp van zuur-base-indicatoren. Boekverslag door Merel 797 woorden 22 januari 2017 6.9 14 keer beoordeeld Vak Methode Scheikunde Chemie overal Zie de bijlage voor de grafiek en alle tabellen. H8 Zuren en en Basen Chemie Overal 8.2 De

Nadere informatie

Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814.

Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814. STAATSCOURANT Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814. Nr. 11109 6 juni 2012 Regeling van de Minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap van 28 april 2012, nr. VO/403948, houdende

Nadere informatie

Seizoen: Vak: NaSk II (Scheikunde) Klas: 3 en 4 Afdeling: Mavo

Seizoen: Vak: NaSk II (Scheikunde) Klas: 3 en 4 Afdeling: Mavo Seizoen: 2016-2018 Vak: NaSk II (Scheikunde) Klas: 3 en 4 Afdeling: Mavo Herkansingen/inhalen: Tijdens de herkansingen kunnen de SE s van een trimester herkanst en/of ingehaald worden. Echter een ingehaald

Nadere informatie

ph-berekeningen aan tweewaardige zuren

ph-berekeningen aan tweewaardige zuren ph-berekeningen aan tweewaardige zuren Een korte beschouwing over zwavelzuur en oxaalzuur door dr.ir. R.C.M. Jakobs versie 16 december 2017 Dit document is samengesteld ter ondersteuning en verdieping

Nadere informatie

Jullie onderzoeksverslag bestaat uit 9 vaste onderdelen. 2. Een inhoudsopgave. Let op, op het voorblad staat geen paginanummer.

Jullie onderzoeksverslag bestaat uit 9 vaste onderdelen. 2. Een inhoudsopgave. Let op, op het voorblad staat geen paginanummer. Wat moet er in een onderzoeksverslag? Jullie onderzoeksverslag bestaat uit 9 vaste onderdelen. Die zijn hieronder beschreven. Na de beschrijving zie je een voorbeeld met uitleg. 1. Een voorblad met De

Nadere informatie

Hoe werkt u met Chemie Overal 7e editie hv onderbouw

Hoe werkt u met Chemie Overal 7e editie hv onderbouw Hoe werkt u met Chemie Overal 7e editie hv onderbouw Inhoud 1 In vogelvlucht p. 2 2 Hoe wilt u werken? p. 4 3 Meer dan lesstof in het boek p. 6 4 Leerroutes p. 8 5 Oefentoets met studieadvies op maat p.

Nadere informatie

Onderwerp: Onderzoek doen Kerndoel(en): 28 Leerdoel(en): - Onderzoek doen aan de hand van onderzoeksvragen - Uitkomsten van onderzoek presenteren.

Onderwerp: Onderzoek doen Kerndoel(en): 28 Leerdoel(en): - Onderzoek doen aan de hand van onderzoeksvragen - Uitkomsten van onderzoek presenteren. Vak: Scheikunde Leerjaar: Kerndoel(en): 28 De leerling leert vragen over onderwerpen uit het brede leergebied om te zetten in onderzoeksvragen, een dergelijk onderzoek over een natuurwetenschappelijk onderwerp

Nadere informatie

PTA scheikunde VWO Belgisch park cohort

PTA scheikunde VWO Belgisch park cohort Het examenprogramma scheikunde is vernieuwd. De methode 4 e editie is geschreven voor dit nieuwe examenprogramma. Toegestaan is het gebruik van de nieuwe BINAS (6 e editie). Niet toegestaan is het gebruik

Nadere informatie

Plan van toetsing/afsluiting 2012/2014

Plan van toetsing/afsluiting 2012/2014 Sector: alle Vak: Nask 2 Klas: 3 periode 1 Toets 1.1 Kleine tussentijdse toets(en)/practicum verslag en dergelijke. Max 2 deze periode (Iedere overhoring telt 1 X) 1.2 Natuur- en scheikunde voor de basisvorming

Nadere informatie

PROGRAMMA VAN TOETSING EN AFSLUITING. VWO 4, 5 en Versie september 2018

PROGRAMMA VAN TOETSING EN AFSLUITING. VWO 4, 5 en Versie september 2018 PROGRAMMA VAN TOETSING EN AFSLUITING, 5 en 6 2018-2021 Versie september 2018 PTA VWO aardrijkskunde 2018-2021 Leerjaar Onderwerp Soort Afname Duur (min.) Weegfac tor Herkansbaar week B1 Samenhang en verscheidenheid

Nadere informatie

LANDSEXAMEN MAVO

LANDSEXAMEN MAVO LANDSEXAMEN MAVO 2017-2018 Examenprogramma NASK 2 (Scheikunde) M.A.V.O. 1 Het eindexamen Het eindexamen bestaat uit het centraal examen en het commissie-examen. Het centraal examen wordt afgenomen in één

Nadere informatie

ZUUR-BASE BUFFERS Samenvatting voor het VWO

ZUUR-BASE BUFFERS Samenvatting voor het VWO ZUUR-BASE BUFFERS Samenvatting voor het VWO versie december 2017 INHOUDSOPGAVE 1. Vooraf 2. Wat is een buffer? 3. Hoe werkt een buffer? 4. Geconjugeerd zuur/base-paar 5. De ph van een buffer De volgende

Nadere informatie

Mavo/VMBO TL. Programma van toetsing en afsluiting Schooljaar

Mavo/VMBO TL. Programma van toetsing en afsluiting Schooljaar Schooljaar 0-0 PTA Roncalli Sg. cohort 00 (leerlingen zijn in 00-0 in 3 vmbo begonnen met pta. Nederlands en W0 Schoolexamen W0 00' Kijken en luisteren W Schoolexamen W 0' Betoog (spreekvaardigheid) Na

Nadere informatie

Hoe werkt u met Chemie Overal 7e editie onderbouw

Hoe werkt u met Chemie Overal 7e editie onderbouw Hoe werkt u met Chemie Overal 7e editie onderbouw Inhoud 1 In vogelvlucht p. 2 2 Hoe wilt u werken? p. 3 3 Meer dan in het boek p. 4 4 Leerroutes p. 7 5 Oefentoets met studieadvies op maat p. 8 6 Resultatenpagina's

Nadere informatie

Hoe werkt u met Chemie 7e editie hv onderbouw

Hoe werkt u met Chemie 7e editie hv onderbouw Hoe werkt u met Chemie 7e editie hv onderbouw Inhoud 1 In vogelvlucht p. 2 2 Hoe wilt u werken? p. 3 3 Meer dan lesstof in het boek p. 5 4 Leerroutes p. 9 5 Oefentoets met studieadvies op maat p. 10 7

Nadere informatie

5 VWO. H8 zuren en basen

5 VWO. H8 zuren en basen 5 VWO H8 zuren en basen Inleiding Opdracht 1, 20 min in tweetallen Nakijken; eventueel vragen stellen 8.2 Zure, neutrale en basische oplossingen 8.2 Zure, neutrale en Indicator (tabel 52A) Zuurgraad 0-14?

Nadere informatie

PTA scheikunde VWO Belgisch park cohort

PTA scheikunde VWO Belgisch park cohort Het examenprogramma scheikunde is vernieuwd. De methode Chemie Overal 4 e editie is geschreven voor dit nieuwe examenprogramma. Toegestaan is het gebruik van de nieuwe BINAS (6 e editie). Niet toegestaan

Nadere informatie

Verslaglegging workshop van oud naar nieuw! Woudschoten 14 en 15 november 2003 Marijn Meijer en Annet van Schijndel (Newmancollege te Breda)

Verslaglegging workshop van oud naar nieuw! Woudschoten 14 en 15 november 2003 Marijn Meijer en Annet van Schijndel (Newmancollege te Breda) Verslaglegging workshop van oud naar nieuw! Woudschoten 14 en 15 november 2003 Marijn Meijer en Annet van Schijndel (Newmancollege te Breda) In deze workshop zijn we specifiek gaan kijken naar de vernieuwing

Nadere informatie

BUFFEROPLOSSINGEN. Inleiding

BUFFEROPLOSSINGEN. Inleiding BUFFEROPLOSSINGEN Inleiding Zowel in de analytische chemie als in de biochemie is het van belang de ph van een oplossing te regelen. Denk bijvoorbeeld aan een complexometrische titratie met behulp van

Nadere informatie

Scheikunde inhouden (PO-havo/vwo): Schaal, verhouding en hoeveelheid

Scheikunde inhouden (PO-havo/vwo): Schaal, verhouding en hoeveelheid Scheikunde inhouden (PO-havo/vwo): Schaal, verhouding en hoeveelheid kerndoelen primair onderwijs kerndoelen onderbouw havo bovenbouw exameneenheden vwo bovenbouw exameneenheden 44: De leerlingen leren

Nadere informatie

Het eerste examen voor 5 havo in het examenexperiment nieuwe scheikunde. Jan Apotheker/ Rijksuniversiteit Groningen, Dick Hennink /Cito, Nicole van

Het eerste examen voor 5 havo in het examenexperiment nieuwe scheikunde. Jan Apotheker/ Rijksuniversiteit Groningen, Dick Hennink /Cito, Nicole van Het eerste examen voor 5 havo in het examenexperiment nieuwe scheikunde. Jan Apotheker/ Rijksuniversiteit Groningen, Dick Hennink /Cito, Nicole van Hekezen/Cito, Emiel de Kleijn/ Stichting Leerplanontwikkeling,

Nadere informatie

Samenhang in N-profielen versterken

Samenhang in N-profielen versterken Samenhang in N-profielen versterken Woudschoten Scheikunde 8 november 2008 Heleen Driessen, h.driessen@slo.nl Welke samenhang? Met samenhang bedoel ik Welke samenhang? Woord: samenhang (zelfst. naamw.,

Nadere informatie

Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814.

Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814. STAATSCOURANT Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814. Nr. 11109 6 juni 2012 Regeling van de Minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap van 28 april 2012, nr. VO/403948, houdende

Nadere informatie

Bijlage 3 Vergelijking pilot vs. niet-pilotresultaten scheikunde

Bijlage 3 Vergelijking pilot vs. niet-pilotresultaten scheikunde Bijlage 3 Vergelijking pilot vs. niet-pilotresultaten scheikunde Docenten Gearceerde vragen: significant verschil tussen pilot en niet-pilotresultaten (p < 0,05). Donkere arcering: pilotresultaat < niet-pilotresultaat;

Nadere informatie

Beste leerling, Om een zo duidelijk mogelijk verslag te maken, hebben we de examenvragen onderverdeeld in 4 categorieën.

Beste leerling, Om een zo duidelijk mogelijk verslag te maken, hebben we de examenvragen onderverdeeld in 4 categorieën. Beste leerling, Dit document bevat het examenverslag van het vak Scheikunde vwo, eerste tijdvak (2016). In dit examenverslag proberen we zo goed mogelijk antwoord te geven op de volgende vraag: In hoeverre

Nadere informatie

Om een zo duidelijk mogelijk verslag te maken, hebben we de examenvragen onderverdeeld in 4 categorieën.

Om een zo duidelijk mogelijk verslag te maken, hebben we de examenvragen onderverdeeld in 4 categorieën. Beste leerling, Dit document bevat het examenverslag van het vak Scheikunde havo, eerste tijdvak (2014). In dit examenverslag proberen we zo goed mogelijk antwoord te geven op de volgende vraag: In hoeverre

Nadere informatie

Examenprogramma scheikunde vwo

Examenprogramma scheikunde vwo Examenprogramma scheikunde vwo Het eindexamen Het eindexamen bestaat uit het centraal examen en het schoolexamen. Het examenprogramma bestaat uit de volgende domeinen: Domein A Vaardigheden Domein B Stoffen

Nadere informatie

Rekenen bij Moderne Wiskunde

Rekenen bij Moderne Wiskunde Moderne Wiskunde Rekenen: een volledig doorlopende leerlijn rekenen voor alle leerjaren en alle niveaus! Rekenen bij Moderne Wiskunde 1 Verplichte rekentoets Vanaf schooljaar 2013/2014 Voor alle leerlingen

Nadere informatie

UITWERKING CCVS-TENTAMEN 16 mei 2014 Frank Povel

UITWERKING CCVS-TENTAMEN 16 mei 2014 Frank Povel UITWERKING CCVSTENTAMEN 16 mei 2014 Frank Povel NB. Deze uitwerking is door mij gemaakt en is niet de uitwerking die de CCVS hanteert. Er kunnen dan ook op geen enkele wijze rechten aan deze uitwerking

Nadere informatie

LWEO. De lesbrieven. Levensloop Kleding Mobiliteit Arbeidsmarkt Economische Crisis Wereldeconomie

LWEO. De lesbrieven. Levensloop Kleding Mobiliteit Arbeidsmarkt Economische Crisis Wereldeconomie Nieuwe Vwomethode LWEO De lesbrieven Levensloop Kleding Mobiliteit Arbeidsmarkt Economische Crisis Wereldeconomie 1 2 1 Verdeling over en SE Schema studielasturen en lessen LESBRIEF SE/ lessen slu Levensloop

Nadere informatie

Programma van toetsing en afsluiting Schooljaar Havo 4. Fons Vitae Lyceum

Programma van toetsing en afsluiting Schooljaar Havo 4. Fons Vitae Lyceum Schooljaar 2017-2018 Havo 4 Fons Vitae Lyceum Vak:Geschiedenis 1 Van Republiek tot Koninkrijk 4e lj juni 90 minuten Weegfactor: 25 2 Praktische Opdracht 19e eeuw 5e lj per.1 Weegfactor: 25 90 minuten Werkstuk

Nadere informatie

KERNCONCEPTEN. Het micro-macroconcept

KERNCONCEPTEN. Het micro-macroconcept KERNCONCEPTEN Het molecuulconcept Atomen als bouwstenen van moleculen Verschillende typen bindingen Structuur en flexibiliteit van moleculen Maken en breken van bindingen Ontwerpen van moleculen Het micro-macroconcept

Nadere informatie

Verleg je grenzen! Compleet vernieuwd! Waarom kiest ú voor de nieuwe Taalblokken? Taalblokken Nederlands Brochure MBO

Verleg je grenzen! Compleet vernieuwd! Waarom kiest ú voor de nieuwe Taalblokken? Taalblokken Nederlands Brochure MBO Taalblokken Nederlands Brochure MBO Verleg je grenzen! Waarom kiest ú voor de nieuwe Taalblokken? U kunt gemakkelijk differentiëren studenten leren wat nodig is Motiverend en uitdagend lesmateriaal voor

Nadere informatie

Methodeanalyse Talent

Methodeanalyse Talent Methodeanalyse Talent Wij hebben gekozen voor de methode Talent. Voornamelijk omdat Tessa en Wouter er veel mee hebben gewerkt. Wouter en Tessa hebben wel hele verschillende ervaringen met de methode.

Nadere informatie

Didactische cursus 2007-2008 POP

Didactische cursus 2007-2008 POP Jeremy Waterloo Datum: 251007 Ranonkelstraat 9 4818 HN Breda Netherlands Didactische cursus 20072008 POP Toelichting Na het doornemen van het competentieprofiel van de HKU en de verwerking hiervan op het

Nadere informatie

Samenvatting Scheikunde Hoofdstukken 8&9: zuren en basen

Samenvatting Scheikunde Hoofdstukken 8&9: zuren en basen Samenvatting Scheikunde Hoofdstukken 8&9: zuren en basen Samenvatting door een scholier 1810 woorden 4 december 2017 4,8 9 keer beoordeeld Vak Methode Scheikunde Chemie overal Scheikunde hoofdstuk 8 Zuren

Nadere informatie

Dubbelklik. Dienstverlening en Producten. Klaar voor verandering. inspirerend uitvoerbaar

Dubbelklik. Dienstverlening en Producten. Klaar voor verandering. inspirerend uitvoerbaar Dubbelklik Dienstverlening en Producten Klaar voor verandering inspirerend uitvoerbaar Dubbelklik D&P biedt leermiddelen aan voor het profiel Dienstverlening & Producten (D&P) binnen het vmbo. Met Dubbelklik

Nadere informatie

Evalueren van de kwaliteit van onderzoek

Evalueren van de kwaliteit van onderzoek Evalueren van de kwaliteit van onderzoek Een aanpak voor zelfevaluatie van nauwkeurigheid, betrouwbaarheid en validiteit door vwo-leerlingen bij onderzoek in de bètavakken Promotieonderzoek in kader van

Nadere informatie

Examenprogramma scheikunde havo

Examenprogramma scheikunde havo Examenprogramma scheikunde havo Het eindexamen Het eindexamen bestaat uit het centraal examen en het schoolexamen. Het examenprogramma bestaat uit de volgende domeinen: Domein A Vaardigheden Domein B Kennis

Nadere informatie

Project CSI. Leerlingenmateriaal

Project CSI. Leerlingenmateriaal Project CSI Een project voor de ontwikkeling van algemene vaardigheden in combinatie met biologie, Nask 1 en 2 en Nederlands, voor leerjaar 3 van vmbo-gtl. Leerlingenmateriaal 1 Verantwoording 2017 SLO

Nadere informatie

Training mobiliteitscoach

Training mobiliteitscoach Training mobiliteitscoach Inleiding Dit project is gefinancierd met steun van de Europese Commissie. Deze publicatie geeft alleen de visie van de auteur weer. De Commissie kan niet verantwoordelijk worden

Nadere informatie

Leerdoelen, leerlijnen en leeractiviteiten

Leerdoelen, leerlijnen en leeractiviteiten Leerdoelen, leerlijnen en leeractiviteiten Wanneer je werkt vanuit leerlijnen, is de methode slechts een van de bronnen waarmee leerlingen zich de leerstof eigen maken. Ilse Gmelig 8 februari 2018 Leerdoelen

Nadere informatie

BETA VAKKEN Biologie, Natuurkunde, Natuur Leven en Technologie (NLT), Scheikunde en Wiskunde.

BETA VAKKEN Biologie, Natuurkunde, Natuur Leven en Technologie (NLT), Scheikunde en Wiskunde. BETA VAKKEN Biologie, Natuurkunde, Natuur Leven en Technologie (NLT), Scheikunde en Wiskunde. Biologie In tegenstelling tot wat je gewend was uit de onderbouw is biologie in klas 4, 5 en 6 een stuk theoretischer.

Nadere informatie

Denken als wetenschappers voor leerlingen. Woudschoten 6 november 2015 Arne Mast, Jacqueline Neve, Herbert van der Voort, Wout OFevanger

Denken als wetenschappers voor leerlingen. Woudschoten 6 november 2015 Arne Mast, Jacqueline Neve, Herbert van der Voort, Wout OFevanger Denken als wetenschappers voor leerlingen Woudschoten 6 november 2015 Arne Mast, Jacqueline Neve, Herbert van der Voort, Wout OFevanger Wat gaan we doen? Welkom, intro en startactviteit (15 min) Inleiding

Nadere informatie

ph-berekeningen aan tweewaardige zuren

ph-berekeningen aan tweewaardige zuren ph-berekeningen aan tweewaardige zuren Een korte beschouwing over zwavelzuur en oxaalzuur door dr.ir. R.C.M. Jakobs versie januari 2015 Dit document is samengesteld ter ondersteuning en verdieping van

Nadere informatie

Programma van Toetsing en Afsluiting

Programma van Toetsing en Afsluiting Vak: Aardrijkskunde Afdeling: Havo 5 26 omein E: Leefomgeving Wonen in Nederland S 100 Stof W27 afgesloten 10 27 28 omein : Gebieden Indonesië actueel S 100 Stof W afgesloten 20 29 1 Vak: Biologie Afdeling:

Nadere informatie

ANTWOORDEN Herhaling zuren, basen en buffers

ANTWOORDEN Herhaling zuren, basen en buffers ANTWOORDEN Herhaling zuren, basen en buffers 1) Wat geeft de onderstaande afbeelding weer? Je ziet deze deeltjes afgebeeld: het zwakke zuur HA (want veel deeltjes zijn niet geïoniseerd), de zwakke base

Nadere informatie

Docentenhandleiding Medicijn vs. Maagzuur

Docentenhandleiding Medicijn vs. Maagzuur Docentenhandleiding Medicijn vs. Maagzuur Inhoudsopgave: Algemeen 2 Aanwijzingen bij de proeven Reactiesnelheid 3 Gasontwikkeling 6 Dit boekje is tot stand gekomen onder leiding van Stichting C3. Met dank

Nadere informatie

C.S.G. Willem van Oranje Programma voor Toetsing en Afsluiting Mavo 4

C.S.G. Willem van Oranje Programma voor Toetsing en Afsluiting Mavo 4 Vak: Nederlands 40 Gemiddeld cijfer uit klas 3 - nee 4 Kijk- en luister Cito S 2 75 nee Fictiedossier Onderdelen fictiedossier leerjaar 3 Fragmenten boek 4 Fragmenten boek 5 2 42 Boekverslag 6 M 3 20 nee

Nadere informatie

OEFENOPGAVEN VWO ZUREN EN BASEN + ph-berekeningen

OEFENOPGAVEN VWO ZUREN EN BASEN + ph-berekeningen OEFENOPGAVEN VWO ZUREN EN BASEN + ph-berekeningen OPGAVE 1 01 Bereken hoeveel mmol HCOOH is opgelost in 40 ml HCOOH oplossing met ph = 3,60. 02 Bereken ph van 0,300 M NaF oplossing. 03 Bereken hoeveel

Nadere informatie

PTA VWO wiskunde A 1518

PTA VWO wiskunde A 1518 PTA VWO wiskunde A 1518 Inleiding Wiskunde A is wiskunde waarin vooral gewerkt wordt vanuit realistische contexten. Vaak is het lastig om de wiskundige inhoud uit de context te halen en daar wordt dan

Nadere informatie

Scheikunde: vakspecifieke toelichting en tips

Scheikunde: vakspecifieke toelichting en tips Scheikunde: vakspecifieke toelichting en tips Nuttige bronnen Interessante situaties/taken: Diversie krantensites + nieuwssites Oude examens (www.examenblad.nl) Kennislink (www.kennislink.nl ) Voorbeelden

Nadere informatie

Ontwerponderzoek paper 2 Geografische informatievaardigheden in 5 VWO

Ontwerponderzoek paper 2 Geografische informatievaardigheden in 5 VWO Ontwerponderzoek paper 2 Geografische informatievaardigheden in 5 VWO Student: Vincent van der Maaden, MSc Studentnummer: 5783070 Opleiding: Interfacultaire lerarenopleiding, UvA Vakgebied: Aardrijkskunde

Nadere informatie

Hoofdstuk 6. De ph/zuurgraad is een getal waarin de hoeveelheid zuur of base wordt uitgedrukt. Dit getal ligt meestal tussen de 0 en 14.

Hoofdstuk 6. De ph/zuurgraad is een getal waarin de hoeveelheid zuur of base wordt uitgedrukt. Dit getal ligt meestal tussen de 0 en 14. Samenvatting door W. 879 woorden 15 oktober 2012 5,8 52 keer beoordeeld Vak Methode Scheikunde Chemie overal Hoofdstuk 6 2 De PH van een oplossing De ph/zuurgraad is een getal waarin de hoeveelheid zuur

Nadere informatie

Uitgebreide Stagewijzer bij de e-klas De virtuele Fabriek

Uitgebreide Stagewijzer bij de e-klas De virtuele Fabriek Uitgebreide Stagewijzer bij de e-klas De virtuele Fabriek Lesnr. Lesnr. W1 L1 W1 L1 De Virtuele Fabriek oriënteert zich via korte beschrijving en animaties op de setting van de module De Centrale Ontvangsthal

Nadere informatie

ANORGANISCHE STOFKLASSEN

ANORGANISCHE STOFKLASSEN ANORGANISCHE STOFKLASSEN 1. ATOMEN... 3 1.1. STRUCTUUR VAN HET ATOOM...3 1.2. DE ELEKTRONCONFIGURATIE...4 2. STOFFEN EN MENGSELS...5 2.1. ZUIVERE STOFFEN... 5 2.1.1. Soorten zuiveren stoffen...5 2.1.2.

Nadere informatie

Hoe werkt u met Moderne Wiskunde 12 e editie onderbouw?

Hoe werkt u met Moderne Wiskunde 12 e editie onderbouw? Hoe werkt u met Moderne Wiskunde 12 e editie onderbouw? Inhoud 1 In vogelvlucht p. 2 2 Hoe wilt u werken? p. 3 3 Hoe maken de leerlingen kennis met Moderne Wiskunde online? p. 5 4 Meer dan lesstof in het

Nadere informatie

DOCENTENHANDLEIDING. Wegen, mengsels en scheidingsmethode. Een introductie op het lab.

DOCENTENHANDLEIDING. Wegen, mengsels en scheidingsmethode. Een introductie op het lab. DOCENTENHANDLEIDING Wegen, mengsels en scheidingsmethode Een introductie op het lab. 1. Beoogde voorkennis Deze uitgangspunten zijn op de volgende manier ondervangen: - Practica tijdens de eerste 2 lessen

Nadere informatie

Nieuwe lesmethoden ontwikkelen voor Nederlands en Engels

Nieuwe lesmethoden ontwikkelen voor Nederlands en Engels Nieuwe lesmethoden ontwikkelen voor Nederlands en Engels 1931 tot 2020 en verder te oefenen met vaardigheden en kennis in generieke contexten en deze vervolgens Waar lag vroeger de nadruk op in een taalmethode?

Nadere informatie

Verleg je grenzen! Waarom kiest ú voor de nieuwe Taalblokken? Taalblokken Engels Brochure MBO

Verleg je grenzen! Waarom kiest ú voor de nieuwe Taalblokken? Taalblokken Engels Brochure MBO Taalblokken Engels Brochure MBO Verleg je grenzen! Met de gedegen examentrainingen weten mijn studenten exact wat ze kunnen verwachten op het COE. En ik ook! Bibliotheek Nieuwe digitale leeromgeving Starten

Nadere informatie

Gebruikersdag N@Tschool. Tijd voor Taal / Ins & Outs

Gebruikersdag N@Tschool. Tijd voor Taal / Ins & Outs Tijd voor Taal / Ins & Outs Names ROC Leiden: Maaike Nieuwstraten Projectleider Tijd voor Taal Marelle Pronk Projectleider N@Tschool Doelstelling Het realiseren van een traject dat zich richt op het Inburgeringexamen,

Nadere informatie

Beste leerling, Om een zo duidelijk mogelijk verslag te maken, hebben we de vragen onderverdeeld in 4 categorieën.

Beste leerling, Om een zo duidelijk mogelijk verslag te maken, hebben we de vragen onderverdeeld in 4 categorieën. Beste leerling, Dit document bevat het examenverslag van het vak Scheikunde vwo, eerste tijdvak (2018). In dit examenverslag proberen we een zo goed mogelijk antwoord te geven op de volgende vraag: In

Nadere informatie

Nask2 inhouden (PO-vmbo)

Nask2 inhouden (PO-vmbo) Nask2 inhouden (PO-vmbo) Sectoren kerndoelen primair onderwijs kerndoelen onderbouw vmbo bovenbouw gl/tl exameneenheden Vakkernen 1. Materie 42: De leerlingen leren onderzoek doen aan materialen en natuurkundige

Nadere informatie

Tips bij het bestellen van nieuwe boeken

Tips bij het bestellen van nieuwe boeken Tips bij het bestellen van nieuwe boeken Versie: juni 2015 Leidseveer 2, 3511 SB Utrecht Telefoon: 088-999 0 444 Email: info@snappet.org Nieuwe methode aanschaffen? Dat kan nu veel voordeliger. Snappet

Nadere informatie

2015 In nauw overleg met docenten Nederlands en experts wordt het vernieuwend lesmateriaal vertaald naar een vernieuwende, didactische leerlijn.

2015 In nauw overleg met docenten Nederlands en experts wordt het vernieuwend lesmateriaal vertaald naar een vernieuwende, didactische leerlijn. Het vak Nederlands Historie 2013 Malmberg voert veel gesprekken met docenten Nederlands havo en vwo bovenbouw en besluit om andere lesmethode te gaan ontwikkelen dan de huidige traditionele lesmethodes.

Nadere informatie

Leren oplossen. Werkgroep C5 Woudschoten chemie conferentie 2018 Werkgroep leider Jouk Wilts

Leren oplossen. Werkgroep C5 Woudschoten chemie conferentie 2018 Werkgroep leider Jouk Wilts Leren oplossen Werkgroep C5 Woudschoten chemie conferentie 2018 Werkgroep leider Jouk Wilts Start informatie Wat gebeurt er wanneer een stof oplost in water? Deze vraag is door de jaren heen steeds specifieker

Nadere informatie