Men: a work in progress

Transcriptie

1 Literatuurlijst Men: a work in progress over mannenemancipatie December 2006 Documentatiecentrum en Archief voor Gelijke Kansen, Feminisme en Vrouwenstudies Koningsstraat 136, 1000 Brussel Tel. 02/ Fax. 02/ info@rosadoc.be

2 Woord vooraf De tweede feministische golf heeft een stroom van publicaties over de rol van vrouwen teweeggebracht. Ieder facet van het leven van vrouwen werd doorgelicht en op zijn al dan niet emancipatorische gehalte getoetst. Het waren toen ook vooral vrouwen die een kritisch geluid lieten horen over de rol van mannen. Geleidelijk aan zijn ook mannen over hun eigen rol gaan nadenken. Op academisch niveau, zeker in het buitenland, werden in navolging van vrouwenstudies, mannenstudies opgericht. Ook zagen we in verschillende landen een weliswaar prille pro-feministische mannenbeweging ontstaan. Maar net als de vrouwenbeweging is ook de mannenbeweging een huis met veel kamers. De mannenbeweging is vooral een zaak van het buitenland en leeft vooral in de Angelsaksische wereld. Verschillende topics uit de mannenbeweging en uit mannenstudies komen in deze literatuurlijst aan bod zoals: het vaderschap, mannelijkheid, mannen en feminisme, en de man als dader/slachtoffer van seksueel geweld. Uit deze literatuurlijst blijkt dat mannen wel degelijk bezig zijn met hun eigen emancipatieproces en zeker met hun rol als vader. Maar de nieuwe man is net als de ridder op het witte paard voorlopig toch nog een mythe. De laatste decennia is er veel over deze thema s gepubliceerd. Deze literatuurlijst is dan ook een selectie uit onze collectie. Enkel boeken vanaf 1995 zijn opgenomen met een lichte klemtoon op werken gepubliceerd vanaf Samenstelling Carine Tavernier 2

3 VADERS / ZORG Duindam Vincent Zorgende vaders: over mannen en ouderschap, zorg, werk en hulpverlening Amsterdam: Van Gennep, p. ISBN Zorgende vaders is gebaseerd op een onderzoek naar de motivatie en ervaringen van 182 vaders die gekozen hebben voor een daadwerkelijk participerend ouderschap. De auteur voert de volgende argumenten aan voor een grotere participatie van vaders in de opvoeding: het geeft mannen een hechtere band met hun kinderen, een betere relatie met de partner en een uitgebalanceerder leven waarin werk en zorg een evenwichtige plaats krijgen. Hij pleit bovendien voor de loskoppeling van zorg en gender, en de herwaardering van huishoudelijk werk. MANNEN/SEKSEROLLEN/SOCIALISATIE/VADERSCHAP/ZORG/NEDERLAND/ ONDERZOEK DII 6A/0060 Duyvendak J.W., Stavenuiter M.M.J. (eds.) Working fathers, caring men: reconciliation of working life and family life The Hague: Ministry of Social Affairs and Employment, Departement for the C-ordination of Emancipation Policy; Utrecht: Verwey-Jonker Institute, p. ISBN De afgelopen decennia zijn vrouwen meer gaan werken, maar mannen zijn daarom niet evenredig meer gaan zorgen. De verdeling van de zorgtaken blijft ongelijk. Het aanwezig zijn van een aantal gunstige macrocondities is een eerste stap om tot een eerlijker verdeling te komen. In het onderzoek Working fathers, caring men worden deze condities voor verschillende Europese landen in kaart gebracht. Het gaat om zaken als flexibele werktijden en verlofregelingen, gunstige belastingsystemen en voorzieningen voor kinderopvang. Maar ook al zijn deze gunstige condities aanwezig, toch blijkt uit onderzoek dat mannen niet alle zorgtaken in het huishouden en het gezin op zich gaan nemen, maar een duidelijke voorkeur hebben voor bepaalde taken en andere taken niet of minder doen. Wat hiervoor de redenen zijn en hoe hierop kan worden ingespeeld, vormt het tweede luik van dit onderzoek. ZORG/GEZIN/ARBEID/HUISHOUDELIJKE ARBEID/TAAKVERDELING/VADER- SCHAP/OVERHEIDSBELEID/MANNEN/OVERHEIDSBELEID EI A/0147 Engle Patrice, UNICEF Men in families: report of a consultation on the role of males and fathers in achieving gender equality New York: United Nations Children s Fund, p. ISBN Onderzoek naar het welzijn in het gezin is dikwijls toegespitst op de relatie moeder-kind(eren), de rol van de man in het huishouden en als vader wordt dan wel eens uit het oog verloren. Deze bundel die is samengesteld in het Jaar van het Gezin wil dat beeld corrigeren. De betrokkenheid van de vader bij de kinderen kan voor hen letterlijk van levensbelang zijn. In ontwikkelingslanden is het gezinsinkomen meestal niet zo hoog en zijn het de vaders die over de bestemming van dat inkomen beslissen. Vandaar dat UNICEF programma s en onderzoek stimuleert die onderzoeken hoe mannen actiever bij het gezinsleven kunnen betrokken worden. VADERS/SOCIALISATIE/GEZIN/RAPPORT/VADERSCHAP DIII2A/0022 Grünell Marianne Mannen die zorgen zijn de kerels van morgen: hoe jongens, dertigers en vijftig-plussers zich laten aanspreken op het onbetaalde werk Utrecht: Jan van Arkel, p. ISBN Jongens leren koken. Vaders lopen achter de kinderwagen. Vijftig-plussers helpen anderen. Zorg wordt steeds belangrijker in het leven van mannen. Marianne Grünell gaat na hoe het gesteld is met die zorg in het leven van drie generaties mannen: de schoolgaande jongens, de dertigers met kinderen en de afgezwaaide vijftig-plussers. Met de mond belijden ze gewoonlijk dat zorgtaken eerlijk gedeeld moeten worden tussen mannen en vrouwen. In de praktijk is het op z n minst nog wennen. Mannen ontkomen er niet aan meer te gaan zorgen, want de behoefte in de samenleving aan zorg stijgt snel, terwijl de betaalde zorgverlening vermindert. HERVERDELING/JONGENS/MANNEN/ONBETAALDE ARBEID/ZORG/NEDERLAND/ ONDERZOEK EI G/0024 Grünell Marianne Mannen zorgen: verandering en continuïteit in zorgpatronen Amsterdam: Aksant, p. ISBN

4 Wat is er de afgelopen vijfentwintig jaar veranderd, niet alleen in het feitelijk zorggedrag van mannen, maar ook in hun waardering van zorg en hun motieven om te zorgen? Naast dit persoonlijke veranderingsproces van mannen, analyseerde de auteur ook de wijze waarop beleid mannen stimuleert om meer te zorgen. Drie maatschappelijke sectoren werden onder de loep genomen: het vak verzorging binnen het onderwijs, de werknemers- en werkgeversorganisaties, en het vrijwilligerswerk in de zorg en de ouderenorganisaties. Hoe is de zorg van mannen als vraagstuk op hun agenda gekomen? En op welke wijze is in hun beleid ruimte gecreëerd voor zorg? Ter afsluiting wordt in het boek vooruitgekeken naar de toekomstige zorgbijdrage van de drie onderscheiden leettijdgroepen voor mannen in Nederland. MANNEN/JONGENS/ZORG/ARBEID/ZORG/ATTITUDEN/VADERSCHAP/ NEDERLAND/ONDERZOEK EI A/0132 Haas Linda, Hwang Philip, Russell Graeme (eds.) Organizational change & gender equity: international perspectives on fathers and mothers at the workplace Thousands Oaks: Sage Publications, p. ISBN X Arbeid en gezin werden lange tijd als twee verschillende levenssferen beschouwd, die elkaar weinig beïnvloeden. Deze visie is niet langer houdbaar. Ook de traditionele rolverdeling tussen mannen en vrouwen is aan het veranderen. Vrouwen zijn massaal op de arbeidsmarkt gekomen en willen, met of zonder kinderen, een loopbaan uitbouwen evenwaardig aan die van mannen. Mannen beginnen meer en meer een actieve rol in het gezinsleven te spelen, vooral het ontwikkelen van een hechtere band met hun kinderen krijgt voorrang. Sociale wetenschappers uit verschillende landen doen onderzoek naar de arbeidsvoorwaarden die bedrijven scheppen om het hun werknemers mogelijk te maken gezin en arbeid te combineren. In dit boek worden de resultaten van hun onderzoek voorgesteld. ARBEID/GEZIN/VADERS/BEDRIJFSCULTUUR/OVERHEIDSBELEID/GELIJKE KAN- SEN FII D/0086 Heylen Marleen In de naam van de vader! : over de relatie tussen vaders en zonen Leuven : Acco, p. ISBN We krijgen maar heel zelden goed nieuws over de bijdrage van de vader aan het gezin en aan de ontwikkeling van zijn kinderen. En vooral de vader-zoonrelatie wordt stiefmoederlijk behandeld. In dit boek gaat de auteur op zoek naar een ander beeld van de vader en van de relatie tussen de vader en zijn zonen. De vaderfiguur (de vadermythe?) wordt gezocht in de literatuur, in recent wetenschappelijk onderzoek en in de ervaring van de auteur als hulpverlener in het werken met gezinnen. Verder komen de vaders en zonen zelf ook aan het woord. VADERS/VADER-KINDRELATIE/VADERSCHAP/MANBEELDEN DIII2A/0045 Hunnik Rudolf, Van der Wekken Roel Huismannen, parttime vaders en carrière-papa s Houten: MOM/Unieboek, p. ISBN Dat de traditionele rol van de man en de vader in de huidige maatschappij verandert, daar twijfelt niemand meer aan. Er wordt zelfs gesproken over de nieuwe man of over het nieuwe vaderschap. Maar wat moeten wij ons daar bij voorstellen? Wat is er precies aan het veranderen? Hoe zijn bijvoorbeeld de huishoudelijke taken en de zorgtaken vandaag de dag concreet verdeeld? De auteurs, beiden huisman en redacteur van beogen met dit boek een eigentijds beeld te schetsen van het leven van de moderne man en vader. In dat beeld is er veel plaats geruimd voor het zorgvaderschap. Zij putten daarbij uit hun eigen ervaringen en uit de literatuur over vaderschap. Zij interviewden ook andere huismannen, parttime vaders en carrière-papa s. En om mannen of vaders enthousiast te maken voor het zorgvaderschap worden er in het boek ook tal van huishoudelijke en opvoedkundige tips gegeven. HUISMANNEN/VADERS/VADERSCHAP/ZORGARBEID/ECHTSCHEIDING/TAAKVER- DELING/HUISHOUDELIJKE ARBEID/MANBEELDEN/NEDERLAND DIII2A/0073 Reintjes Pieter A.J. Moderne mannen, nieuwe vaders [S.L.]: Pieter A.J. Reintjes, p. ISBN In deze bundeling van artikelen en columns observeert, analyseert, relativeert en bekritiseert Pieter Reintjes met een knipoog het moderne (gezins)leven. Hij vertelt over zijn eigen ervaringen als man en vader en beschrijft mannen, vrouwen, vaders en moeders die hij 4

5 in zijn omgeving waarneemt. Dit boek gaat over mannen die schoorvoetend de wereld van het huishouden en de zorg betreden. Soms zelfbewust, maar vaak nog onhandig, zoekend naar hun rol als Nieuwe vader. Het gaat over vrouwen die in hun rol als Moderne moeder zorg en arbeid combineren en nieuwe eisen stellen aan hun partner. MANNEN/VADERS/ERVARINGEN/COLUMN/BUNDEL FI A/0440 Samuels Andrew Vaderbeeld: dieptepsychologische gedachten over vaderschap Amsterdam: Van Gennep, p. ISBN Dieptepsychologische gedachten over vaderschap is de ondertitel van dit boek. Samuels definieert zichzelf als dieptepsycholoog, iemand die de inzichten uit de psychoanalyse en de analytische psychologie combineert. Centraal in zijn werk staat de vader. Hij staat kritisch tegenover de traditionele denkbeelden over de afwezige vader uit de psychoanalyse. Daarvoor maakt hij dankbaar gebruik van het genderbegrip: seksesocialisatie die niet noodzakelijk samenhangt met biologische eigenschappen. Is agressie mannelijk en inlevingsvermogen vrouwelijk? Kan een vrouw ook vader zijn? De auteur introduceert gender in een wetenschap die nog altijd sterk bepaald wordt door rigide rolpatronen uit het begin van de vorige eeuw. VADERSCHAP/VADER-KINDRELATIE/GENDER/IDENTITEIT/MANNELIJKHEID/MAN- BEELDEN FII E/0126 Van Crombrugge Hans (e.a.); Hoger Instituut voor Gezinswetenschappen Vaders in soorten: vaders in soorten en maten gewikt en gewogen Tielt: Lannoo, p. ISBN Vaders zijn lange tijd de grote afwezige geweest in de opvoeding van hun kinderen. De veranderingen in het gezin en de emancipatie van de vrouw zorgden ervoor dat er een ander vadertype gevraagd wordt. Mannen zijn dikwijls ook vragende partij om hun rol als vader anders in te vullen dan de vorige generaties vaders. Hoe dat dan gestalte moet krijgen wordt door diverse auteurs belicht met onder meer bijdragen over hoe mannen zich als vader zien, de rol van vaders in de hulpverlening en kinderopvang, vaders in ouderschapsverlof. VADERS/VADERSCHAP/MANNEN/OUDERSCHAP/VADER-KINDRELATIE/OPVOE- DING/ZORG/OUDERSCHAPSVERLOF/ONDERZOEK/BUNDEL DIII2A/0065 Vlaams minister van Welzijn, Gezondheid en Gelijke Kansen Vaderboekje Brussel: Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap, Gelijke Kansen in Vlaanderen, p. Vader worden en zijn is een groeiproces en dit Vaderboekje kan daarbij de nodige steun en tips geven. De rol van de vader in de opvoeding van zijn kinderen is even belangrijk als deze van de moeder. Kinderen met een betrokken vader hebben meer kans op te groeien tot gelukkige, evenwichtige volwassenen. VADERS/VADERSCHAP/OPVOEDING DIII2A/0074 Walburg Harry, Lampe Ben Mannen voor een keuze : kostwinner of vader nieuwe stijl Breda: De Bovenkamer, p. ISBN Dit boek gaat over kiezen. Voor een goede keuze is inzicht nodig. Je moet weten waarvoor je kiest, waarom je ervoor kiest en wat de gevolgen zijn van die keuze. Dit boek beschrijft twee levensloopscenario s. Er komen mannen aan bod die kozen voor de meer traditionele rol, de kostwinners. Daarnaast komen mannen aan bod en een rolverdeling waarin beide partners evenveel werken en zorgen: de vaders nieuwe stijl. De voor- en nadelen van elke keuze worden hier besproken. De gevolgen voor werk, huishouden en zorg, de relatie met de partner en de band met de kinderen komen aan bod. VADERS/VADERSCHAP/ZORG/HERVERDELING/NEDERLAND/INTERVIEW DIII2A/0033 Walburg Harry Baas in eigen huis: herverdeling van betaalde en onbetaalde arbeid Breda: De Bovenkamer, p. ISBN

6 De Bovenkamer houdt zich sinds 1993 bezig met mannenemancipatie. Het doel is om meer mannen te betrekken bij huishoudelijke taken en zorg voor kinderen, om te komen tot een gelijkwaardige taak-en rolverdeling tussen mannen en vrouwen. De Bovenkamer heeft met acht zorgvaders of vaders nieuwe stijl een studiegroep opgezet. Deze vaders werken minimaal een halve dag in de week minder, met als doel deze tijd te besteden aan huishouden en zorg. Zij nemen daadwerkelijk een deel van zorg en huishouden voor hun rekening. Dit rapport is een beschrijving van de bevindingen van de studiegroep. VADERS/VADERSCHAP/ZORG/HERVERDELING/NEDERLAND DIII2A/0032 MANNELIJKHEID over de belemmeringen die het stereotiepe beeld van de emotieloze man oplevert, de beperkingen die de biologie aan mannen oplegt, de gevolgen van het heersende idee dat de moeder de belangrijkste ouder is, en tenslotte de reactie van hulpverleners op mannen die in de knel zijn geraakt. MANNEN/MANNELIJKHEID/IDENTITEIT/MANNENBEWEGING/HULPVERLENING/ NEDERLAND FI E/0026 De Metsenaere Machteld (red.) (e.a.) Weten mannen waarom?: mannelijkheid feministisch bekeken Brussel: VUBPress, p. ISBN Clare Anthony De overbodige man: mannelijkheid in crisis Amsterdam: Wereldbibliotheek, p. ISBN Mannen zijn in toenemende mate onzeker over hun rol is deze maatschappij zoals de titel van dit boek suggereert. Er bestaat immers bijna niets meer in de hedendaagse maatschappij dat niet door vrouwen kan gedaan worden. De auteur is het eens met de welgemeende reactie van vrouwen die zeggen: En wat dan nog!. In aanmerking genomen dat het vrouwen wel heel wat tijd heeft gekost om te staan waar ze nu staan ( en dan nog enkel in de westerse wereld). En het is juist deze positie van vrouwen die mannen problematisch vinden. De auteur blijft echter niet hangen in zelfbeklag en stereotiepe opvattingen, maar geeft een eerlijke analyse hoe mannelijkheid in onze maatschappij ingevuld wordt. Wat het is en hoe het zou moeten (kunnen) zijn. MANNEN/IDENTITEIT/MANNELIJKHEID/VADERSCHAP/LIEFDE FII A/0749 Duindam Vincent (e.a.) Ruimte voor mannen: in de hulpverlening, in de wetenschap, in de alternatieve hoek Amsterdam: Van Gennep, p. ISBN In dit boek snijden diverse auteurs uit heel verschillende richtingen (mannenstudies, mannenhulpverlening, etc.) het onderwerp mannen aan. De rode draad in elke bijdrage is: wat beperkt de ruimte van mannen, wat zet mannen klem en waardoor kan ruimte geschapen worden? De auteurs hebben het onder andere Met deze bundel wil het VUB-Centrum voor Vrouwenstudies een lans breken voor mannenstudies. Buitenlandse en binnenlandse experten komen aan bod. Zo is er de bijdrage van Michael Kimmel waarin hij de vervlechting illustreert van bedreigde mannelijkheid en de weerstand tegen globalisering aan de hand van rechtse politieke mannenbewegingen in Noord- Amerika, Europa en de islamitische wereld. Ignace Glorieux en Suzanne Koelet behandelen vervolgens mannelijkheid in een context van relatievorming en vaderschap. Op basis van hun onderzoek naar tijdsbesteding en taakverdeling verwijzen de onderzoekers het beeld van de nieuwe man in Vlaanderen naar het rijk der fabels. MANNEN/MANNELIJKHEID/MANBEELDEN/TIJDSBESTEDING/TAAKVERDELING/ ONDERZOEK/MANNENSTUDIES FII P/0358 Faludi Susan Stiffed: the betrayal of the modern man London: Chatto & Windus, p. ISBN De Amerikaanse journaliste Susan Faludi geeft een schets van de veranderende Amerikaanse samenleving en de problemen die mannen daarbij ondervinden. In haar essay schrijft ze dat het de mannen zijn die aan het einde van het (vorige) millenium niet meer goed weten waar ze staan. Veranderende rolpatronen en verwachtingen blijken teveel voor die goeie ouwe man! MANNEN/MANNELIJKHEID/MANBEELDEN/ANTI-FEMINISME/VERENIGDE STATEN FII A/0238 6

7 Greenstein Ben De kwetsbare man Baarn: De Kern, p. ISBN De kwetsbare man is een verslag van het eerste wetenschappelijke onderzoek naar mannelijk gedrag. Omdat zij over meer kracht beschikten, geloofden mannen dat zij superieur waren. Inmiddels zijn zij beroofd van deze superieure status en ook hun natuurlijk agressief gedrag wordt niet langer getolereerd. Daardoor loopt de man het gevaar definitief te worden uitgesloten of zich niet meer te kunnen beheersen. De kwetsbare man bestudeert de werkelijke, huidige positie van mannen. MANNEN/BIOLOGISCH/PSYCHOLOGISCH FII A/0545 Greig Alan, Kimmel Michael, Lang James Men, masculinities & development: broadening our work towards gender equality New York: UNDP, p. Het ligt in de bedoeling van deze studie om na te gaan hoe mannen zich verhouden tot het transformatieproces in de samenleving, zoals dat door het streven naar gendergelijkheid wordt ingegeven.de invulling van het begrip mannelijkheid is hierbij cruciaal. De discussie hierover laat toe dieper in te gaan op de manier waarop mannen gendergelijkheid tegenwerken of ondersteunen. Mannelijkheid geeft gender vorm voor en met betrekking tot mannen. Er is een toenemende belangstelling voor mannen als actieve deelnemers aan het transformatieproces: mannen zijn niet langer het probleem, maar een deel van de oplossing. MANNELIJKHEID/MANNEN/ONTWIKKELING/GELIJKE KANSEN FII B/0650 Hearn Jeff, Pringle Keith European perspectives on men and masculinities: national and transnational approaches Basingstoke: Palgrave MacMillan, p. ISBN Mannen zijn de laatste twintig jaar explicieter het onderwerp geworden van politieke, academische en beleidsdebatten. Voorheen waren in gendergerelateerde studies vooral vrouwen het subject. Mannen hebben nu dus als het ware body en gender gekregen. Het feminisme, en vooral het feminisme van de tweede golf, heeft een impuls gegeven aan een meer kritische benadering van mannen. Waar voorheen mannen buiten beeld bleven, of als de norm beschouwd werden, plaatsen allerlei studies en onderzoeken hier nu kanttekeningen bij. In deze publicatie worden de recente ontwikkelingen in het onderzoek naar mannen voorgesteld. De bijdragen komen uit 14 Europese landen die aangesloten zijn bij het Research Network on Men in Europe. MANNELIJKHEID/MEDIA/MANBEELDEN/ARBEID/GEZIN/OVERHEIDSBELEID/ EUROPA/ONDERZOEK FII A/0949 Kimmel Michael S. The history of men: essays in the history of American and British masculinities Albany: State University of New York Press, p. ISBN Er is veel te doen over het gedrag van jongens en mannen. Meestal wordt dan naar de negatieve kanten van hun gedrag verwezen zoals o.a. hun macho-gedrag. In dit boek wordt onderzocht waarom jongens en mannen zich gedragen zoals ze zich gedragen. Vertrekpunt hierbij is het begrip mannelijkheid. In de hier opgenomen essays worden de verschillende invullingen van het begrip mannelijkheid doorheen de 19 e en 20 e eeuw in de Verenigde Staten tegen het licht gehouden. GENDER/MANNEN/MANNELIJKHEID/FEMINISME/THEORIEËN/HISTORISCH/ VERENIGDE STATEN/GROOT-BRITTANNIË M/0276 Kimmel Michael S., Hearn Jeff, Connell R.W. (eds.) Handbook of studies on men & masculinities Thousand Oaks: Sage Publication, p. ISBN Genderonderzoek was in het verleden vaak synoniem met onderzoek naar de situatie van vrouwen. De laatste jaren is daar verandering in gekomen en is het onderzoeksterrein uitgebreid tot mannen en jongens. De studies en publicaties over mannen en mannelijkheid zitten in de lift. In dit handboek geven de samenstellers een overzicht van recent wetenschappelijk onderzoek terzake. Het opgenomen onderzoek is zowel interdisciplinair als internationaal opgevat. MANNENSTUDIES/MANNEN/MANNELIJKHEID/THEORIEËN/JONGENS/HAND- BOEK FII P/0378 7

8 Lloyd Trefor, Wood Tristan (eds.) What next for men? London: Working with Men, p. ISBN X Groot-Brittannië wordt steeds meer geconfronteerd met de gevolgen van de crisis waarin mannen zich momenteel bevinden. Een stijgende mannelijke werkloosheid heeft een einde gemaakt aan de traditionele rol van broodwinners, waardoor ook meer mannen zich aan de rand van de maatschappij zijn gaan bevinden. Criminaliteit is hoofdzakelijk een mannelijk fenomeen. Op scholen zijn de prestaties van meisjes nu ook beter dan die van jongens. Dit boek brengt een aantal statistieken samen over deze problemen. Verder worden een aantal mogelijke antwoorden en indicaties gegeven om aan deze noden in de toekomst tegemoet te komen. ARBEIDSMARKT/MANNEN/MANNELIJKHEID/SEKSEROLLEN/GEWELD/CIJFERMA- TERIAAL/GROOT-BRITTANNIË FII G/0493 Meulenbelt Anja (e.a.) De eerste sekse: meningen over mannelijkheid Amsterdam: Van Gennep, p. ISBN De tweede sekse is zo lang object van denken en onderzoek geweest dat het erop begon te lijken alsof alleen vrouwen het probleem zijn. De eerste sekse, mannen, bleef daarmee buiten schot. Maar hebben mannen dan geen problemen? Zijn ze geen probleem? En kunnen we wel uitspraken doen over mannen als groep? Zijn mannen in crisis nu vrouwen geëmancipeerd raken, of valt dat wel mee? Dit boek gaat over mannelijkheid als risicofactor, mannelijkheid en (homo)seksualiteit, over macht en onmacht, problemen van jongens, vaderschap, migranten, verlaten mannen en daders, over verschillen tussen mannen en over mannen als partners. MANNEN/MANNELIJKHEID/SEKSEROLLEN/IDENTITEIT FI A/0310 De laatste helft van vorige eeuw was een periode van veel veranderingen. Dit is ondermeer heel goed merkbaar in de gewijzigde man-vrouwrelaties. De tweede feministische golf heeft, althans in de westerse wereld, voor een diepgaande verandering in de positie van de vrouw gezorgd. Op wettelijk en sociaal vlak is er heel veel veranderd. De auteurs vragen zich nu af wat hiervan de gevolgen zijn voor de (westerse) man. Wat hebben zij gewonnen of verloren bij dit emancipatieproces. Zij stellen vast dat de verschuivingen in de economie en in de maatschappij een zeker negatief effect op mannen hebben. Ze zijn onzeker over hoe ze hun rol in het gezin en maatschappij moeten invullen. Wat de toekomst voor hen in petto heeft? Een aantal trendwatchers doen een poging klaarheid hierin te brengen. GENDER/MANNEN/MANNELIJKHEID/IDENTITEIT/MEDIA/MANBEELDEN FII D/0110 Seidler Victor J. Unreasonable men: masculinity and social theory London; New York: Routledge, p. ISBN Unreasonable men toont aan hoe dominant masculiene denkvormen aanwezig zijn binnen de sociale wetenschappen en de filosofie. De auteur gaat bij ecologische en feministische bewegingen te rade en komt tot de bevinding dat beide bewegingen deze evidente manieren van denken, elk op hun manier, in vraag hebben gesteld. In het hoofdstuk Language, poogt de auteur de oorspronkelijke interpretatie van o.m. de teksten van Wittgenstein en Foucault, en aan aantal case-studies van Freud, te herinterpreteren volgens deze nieuwe manieren van denken. MANNELIJKHEID/MAN-VROUWRELATIES/IDENTITEIT/FEMINISME/FILOSOFIE/ SOCIOLOGIE/TAALGEBRUIK DIII4A/0119 Vandeputte Ksaf De verborgen zijde van de man: een handleiding Leuven: Van Halewijck, p. ISBN Salzman Marian, Matathia Ira, O Reilly The future of men New York: Palgrave MacMillan, p. ISBN Dit boek is een verkenning van de mannelijke psyche. De auteur richt zich expliciet tot de mannen zelf en hij hoopt met dit boek zelfs te kunnen bijdragen aan hun (spirituele) groei.in het eerste deel geeft hij een kort overzicht van wat we op dit moment weten over de mannelijke psyche en de situatie van de individuele westerse man. Het tweede deel is bedoeld als een handleiding die mannen moet helpen omgaan met de druk van tegenstrijdige verwachtingen. De vraag is 8

9 hier vooral hoe lichaam, gevoel, verstand en intuïtie in balans kunnen worden gebracht of hoe we als man gevoeliger kunnen worden en toch geen softies zijn, zoals de auteur het uitdrukt. In het derde deel wordt onderzocht hoe mannelijkheid en alles wat mannen zich daarbij voorstellen, zich in de loop der eeuwen in de mannelijke psyche heeft verankerd. MANNEN/MANNELIJKHEID/IDENTITEIT DIII1F/0028 Vennix Paul, Bullinga Marcel Sekserollen en emancipatie: veranderingen in de kijk op mannelijkheid en vrouwelijkheid Houten; Antwerpen: Bohn Stafleu van Loghum, p. ISBN Sinds het begin van de jaren zeventig is er nogal wat veranderd in ons denken over seksualiteit,vriendschap en sekserollen. Mannelijkheid en vrouwelijkheid hebben een nieuwe inhoud gekregen, hoewel blijkt dat mannen sterker dan vrouwen vasthouden aan hun eigen sekserollen. En het is net de achterstand van mannen op het terrein van de emancipatie die het grootste struikelblok vormt voor een verdere emancipatie van vrouwen, aldus de auteurs. Vrouwenemancipatie is (ook) mannenemancipatie. MANBEELDEN/MANNELIJKHEID/SEKSEROLLEN/SOCIALISATIE/STEREOTYPE- RING/VROUWBEELDEN/VROUWELIJKHEID FII A/0515 Welzer-Lang Daniel, Filiod Jean Paul (coord.) Des hommes et du masculin Lyon: Presses Universitaires de Lyon, p. Hebben de bevindingen van vrouwenstudies onderzoek het mannelijk denken beïnvloed? Hoe doorstond de idee mannelijkheid de confrontatie met het feminisme? Is de visie op de man/vrouw relaties veranderd? Op verzoek van het centrum voor vrouwenstudies van de Provence zetten een aantal mannelijke onderzoekers hun visie hierover uiteen. De vragen werden op uiteenlopende domeinen gesteld. Er zijn bijdragen over pornografie, geweld, religie, homoseksualiteit en gezondheidsbeleid. MANNENSTUDIES/MANNENBEWEGING/SEKSEROLLEN/SEKSISME/MANNELIJK- HEID M/0030 Whitehead Stephen, Barrett Frank J. (eds.) The masculinities reader Cambridge: Polity Press, p. ISBN Deze reader biedt een heldere en omvattende introductie tot de studie en het onderzoek van het begrip mannelijkheid. De laatste decennia is het onderzoek naar mannen en mannelijkheid een groeiend onderzoeksgebied geworden binnen het vakgebied sociologie. Met een stroom van publicaties als gevolg.de onderwerpen die hier aan bod komen streven geen volledigheid na noch presenteren ze een definitief theoretisch model. Net zoals het feministisch gedachtegoed een aantal evoluties meegemaakt heeft doorheen de verschillende feministische golven, maken de mannenstudies hun evolutie door. Het is een evolutie die onder meer merkbaar is in de keuze van de thema s die onderwerp van studie en onderzoek vormen. MANNEN/MANNELIJKHEID/IDENTITEIT/MACHT/SEKSUALITEIT/MACHISMO/BUN- DEL M/0164 MANNEN EN FEMINISME Christian Harry The making of anti-sexist men London; New York: Routledge, p. ISBN De nieuwe man mag dan al een mythe zijn, de antisexistische man bestaat wel degelijk. Het is weliswaar nog een minderheid maar toch een belangrijke minderheid. De acht mannen die in dit boek hun levensverhaal vertellen zijn er het voorbeeld van. Een anti-sexistische man is volgens de auteur iemand die zich verzet tegen het heersende manbeeld. Hij is een actieve medestander van feministen in woord én daad. Zij stellen de traditionele taakverdeling tussen mannen en vrouwen in vraag. De meeste mannen in dit onderzoek zijn dan ook zeer actief op het huishoudelijke front en de vaders nemen hun vaderrol zeer bewust op ANTI-SEKSISME/EMANCIPATIE/MANNEN/HUISMANNEN/SOCIALISATIE/ONDER- ZOEK T/0382 Digby Tom (ed.) Men doing feminism New York; London: Routledge, p. ISBN

10 Het feminisme van de tweede golf werd gekenmerkt door een separatische onderstroom. Vrouwen kwamen op voor vrouwenrechten, ze organiseerden zich in vrouwenorganisaties, vrouwenstudies werd opgericht door en voor vrouwen. Deze vorm van zich te organiseren was ook nodig om volledig los te komen van de patriarchale structuren die vrouwen al zolang onderdrukten en nog steeds onderdrukken. Het groeiende zelfbewustzijn van de tweede golf generatie had succes. Voor veel vrouwen en mannen van jongere generaties zijn hun inzichten vanzelfsprekend. Deze bundel bevat bijdragen vanuit verschillende disciplines alsook van mannen en vrouwen. Vanuit hun eigen invalshoek en ervaringen bogen zij zich allen over de vraag of mannen feministen kunnen zijn en hoe. Er werd geprobeerd om de traditionele tegenstelling tussen feminisme en mannelijkheid te overstijgen. Men doing feminism wil aantonen dat veel mannen de boodschap van de tweede golf feministen begrepen hebben. FEMINISME/MANNEN/MANNENBEWEGING/THEORIEËN/VERENIGDE STATEN FII A/0662 Gardiner, Judith Kegan (ed.) Masculinity studies and feminist theory: new directions New York: Colombia University Press, 2002, p. 386 p. ISBN Mannenstudies in dialoog met feministische theorieën, zo zou je in een notedop deze bundeling essays kunnen omschrijven. Mannenstudies, mede geïnspireerd door het feminisme, gaan over mannen én gender. Zij doen onderzoek naar de verschillende vormen van mannelijkheid en de invloed hiervan op mannen en vrouwen. De wederzijdse beïnvloeding in beider theorievorming wordt mooi geïllustreerd in de verschillende essays. MANNELIJKHEID/MANNENSTUDIES/THEORIEËN/FEMINISME FII P/0270 Murphy Peter F. (ed.) Feminism and masculinities Oxford: Oxford University Press, p. ISBN Mannelijke auteurs die pro-vrouw en pro-feminisme zijn, kunnen bogen op een rijke literaire en filosofische traditie die teruggaat tot zeker vijf eeuwen voor onze jaartelling. De samenstellers willen met deze collectie essays het beeld bijstellen dat ontstaan is door vooral misogyne mannelijke auteurs. Mannen hebben wel degelijk gepleit voor een betere behandeling van vrouwen. Reeds in de antieke oudheid had je de toneelauteur Aristophanes en de filosoof Plato die in hun werk vrouwen gelijke rollen toebedachten. De 17 e eeuwse auteur François Poullain de Bare werd door Simone de Beauvoir de meest toonaangevende feminist van deze periode genoemd. Naast deze historische schets handelt het merendeel van essays echter wel over de twintigste eeuw en de opkomst van de mannenbeweging in de Engelstalige wereld. MANNEN/MANNELIJKHEID/MANNENBEWEGING/SEKSEROLLEN/GENDER/IDEN- TITEIT/BUNDEL M/0257 Neal Mark Anthony New black man New York: Routledge, Taylor & Francisgroup, p ISBN In New black men wil de auteur een nieuwe invulling geven aan het begrip mannelijkheid. Hij ageert hiermee tegen de negatieve, stereotiepe denkbeelden over zwarte mannen. Een negatieve beeldvorming die mede door de soms agressieve videoclips uit de hiphopcultuur en gansta rap gestimuleerd wordt. De auteur wijst niet alleen naar de jongerencultuur maar ook naar de welopgevoede middenklasse die er een patriarchale zienswijze op na houdt met als neveneffecten homofobie en seksisme. Het aankaarten van deze thema s is geen evidente zaak. Het verwijt hiermee de zwarte broedersolidariteit te doorbreken is vlug geuit. Bij het verwerken van deze topics laat de auteur zich inspireren door de zwarte vrouwenbeweging in de Verenigde Staten. MANNEN/FEMINISME/ZWART/ MANBEELDEN/STEREOTYPERING/VERENIGDE STATEN Ploem Marcel De volmaakte man bestaat: over de emancipatie van de man Tielt: Lannoo, p. ISBN Man-zijn is vandaag niet meer zo eenvoudig als vroeger. Mannen zijn niet langer heer en meester in onze maatschappij. Na de diverse feministische golven stellen zij zich onvermijdelijk steeds meer in vraag. In dit boek gaat de auteur op zoek naar de mannen van vandaag. Zijn het nog steeds stoere binken, emotionele analfabeten, afwezige vaders enz. Of is de tijd rijp om het eigen profiel bij te schaven en van een eenzijdige 10

11 man naar een meerzijdige man te evolueren? Marcel Ploem probeert de mannenemancipatie mee vorm te geven. Hij beschrijft de man die zichzelf bevrijdt van een vermeende meerwaarde, en pleit voor een nieuwe benadering. MANNEN/EMANCIPATIE/MANBEELDEN/MANNELIJKHEID FII F/0063 Porter David (ed.) Between men and feminism London; New York: Routledge, p. Terwijl mannenstudies in opgang zijn in de academische wereld, en steeds nieuwe incarnaties van de nieuwe man onze aandacht vragen via de media, biedt dit werk een beeld van de hedendaagse thematiek in genderpolitiek, met inbegrip van representatiepatronen, opleiding, geweld en seksualiteit. De grote verscheidenheid aan opleidingen waarvan de auteurs getuigen geven zeer verschillende interpretaties van en uiteenlopende antwoorden op het vraagstuk van de mannelijkheid en de mannelijke reactie op de bedreiging van het feminisme. FEMINISME/MANNEN/MANNELIJKHEID/SEKSEROLLEN/MANNENLICHAAM FIIIA/0126 Schacht Steven, Ewing Doris W. (eds.) Feminism and men: reconstructing gender relations New York: New York University Press, p. ISBN Veel mannen staan positief tegenover vrouwvriendelijke voorstellen, maar zien daar liever niet het etiket feminisme opgeplakt. Aan de andere kant worden feministische mannen soms met argusogen bekeken binnen de vrouwenbeweging. Nochtans wordt gendergelijkheid pas mogelijk wanneer mannen en vrouwen zich samen inzetten om patriarchale structuren overboord te werpen. Met deze verzameling essays willen de samenstellers een dialoog en dynamiek op gang brengen die uiteindelijk zou moeten leiden tot socioculturele veranderingen. MANNEN/FEMINISME/GELIJKE KANSEN/MANNENBEWEGING/ATTITUDEN FII A/0683 Seidler Victor J. Recreating sexual politics: men, feminism and politics London ; New York: Routledge, p. ISBN Schacht Steven P., Ewing Doris W. Feminism with men: bridging the gender gap Lanham: Rowman & Littlefield Publishers, p. ISBN Feminisme belangt iedereen aan, vrouwen én mannen. De auteurs weerleggen allereerst de aanname dat alleen vrouwen feminist kunnen zijn. Zij menen ook dat het idee dat mannen de vijand zijn, veel mannen maar ook vrouwen ervan weerhield om zich als feministen te identificeren. Het feministisch gedachtegoed gaat echter ook over gelijke kansen voor iedereen, mannen en vrouwen. Mannen worden ook geschaad in een patriarchale maatschappij. De auteurs tonen dit in verschillende hoofdstukken aan en laten ook zien hoe het anders kan. Mannen die vanuit een feministische inspiratie hun rol als partner en vader vorm geven. FEMINISME/SEKSEROLLEN/MANNEN/MANNELIJKHEID/PATRIARCHAAT/OUDER- SCHAP/ATTITUDEN FII P/0385 Een van de belangrijkste ideeën van het feministisch denken, stelt Seidler, is het persoonlijke is politiek. Mannen houden al veel te lang de artificiële scheiding tussen rationaliteit en emotionaliteit staande. Die scheiding blijkt echter niet houdbaar wil men tot de kern van dingen doordringen. Seidler wil, gebruikmakend van het feministisch gedachtegoed, de relatie tussen burgerschap en individu herdefiniëren. De eerste stap is een deconstructie van de traditionele verhoudingen. Stap per stap bouwt Seidler het politieke op. EMOTIES/FEMINISME/MANNEN/MANNENBEWEGING/POLITIEK/STANDPUNTEN/ VERENIGDE STATEN FIIIA/0115 Weeda Iteke Vrouwen verlangen mannen Baarn: Anthos, p. Wat zijn geëmancipeerde mannen en zijn ze echt met zo weingi? Iteke Weeda, een Nederlandse gezinssociologe, hoorde veel van haar feministische vriendinnen klagen over het gebrek aan geëmancipeerde mannen en besloot de proef op de som te nemen. Haar onderzoek is groots opgezet zowel wat maatschap- 11

12 pelijke reikwijdte als gebruikte methoden betreft.alle niveau s worden onderzocht: de psyche van de man, de microkosmos van het gezin, het maatschappelijk functioneren en op macroniveau de maatschappelijke ontwikkelingen en mogelijke beleidskeuzes. Ze deed een representatieve steekproef onder mannen, een bevraging van de lezeressen van Opzij, een interview met zestien bekende mannen en gebruikte uiteindelijk ook zichzelf als kennisbron. Wie dus wil weten wat de modale Nederlandse man, de gemiddelde feministe of beroemdheden als André Van Duin over mannenemancipatie denken, komt hier aan zijn of haar trekken. HUISHOUDELIJKE ARBEID/MAN-VROUWRELATIES/MANBEELDEN/MANNEN/ SEKSUALITEIT/VADERSCHAP FII E/0103 GEWELD/ DADERS/ SLACHTOFFERS Beelen Joop (e.a.) De dader geholpen : verslag van een landelijk symposium over hulpverlening aan daders van seksueel geweld Utrecht: Stichting Ondersteuning Mannenwerk, p. Verslag van een landelijk symposium over hulpverlening aan daders van seksueel geweld. Via lezingen werd ingegaan op de volgende vragen : hoe moeten we de hulpverlening aan plegers vorm geven? Over welke kennis, vaardigheden en attituden moet je als hulpverlener beschikken om te kunnen werken met plegers? Hoe kunnen plegers gemotiveerd worden tot het volgen van een behandeling? Moet plegershulpverlening plaatsvinden in een justieel kader, of zijn er ook andere ( vrijwillige ) mogelijkheden? Welke beleidsondersteuning is nodig? DADERS/MANNEN/HULPVERLENING/INCEST/SEKSUEEL GEWELD/CONGRES- VERSLAG P 9/0263 Beelen Joop Met andere woorden: bespreekbaar maken van seksueel-misbruikervaringen van mannelijke cliënten: handleiding voor intake en eerste gesprekken Utrecht: Transact, p. ISBN Lang heerste het beeld dat het met name meisjes waren die slachtoffer werden van seksueel misbruik.de laatste jaren is echter duidelijk geworden dat ook jongens seksueel misbruikt worden; studies gaan ervan uit dat circa één op de vier slachtoffers een jongen is. Deze getalsmatige verhouding tussen mannelijke en vrouwelijke slachtoffers zien we vaak niet terug bij de cliënten van hulpverleningsinstellingen. Veel minder mannen dan vrouwen vertellen over het seksueel misbruik in hun jeugd. Het blijkt moeilijk om seksueel-misbruikervaringen bij mannelijke cliënten te signaleren en bespreekbaar te maken. SLACHTOFFERS/MANNEN/JONGENS/SEKSUEEL GEWELD/HULPVERLENING DIII4E/0033 Dijkstra Sietske Bij stukjes en beetjes: mannen die als kind seksueel misbruikt zijn Utrecht: Transact, p. ISBN Bij stukjes en beetjes gaat, op basis van een wetenschappelijk onderzoek, in op de seksueel-misbruikervaringen van jongens. Dit boek beschrijft wat seksueel misbruik van jongens is, hoe het tot stand komt en hoe jongens het beleven en overleven. Seksueel misbruik is voor jongens vaak schokkend en traumatiserend. Het heeft problemen tot gevolg op levensterreinen als seksualiteit, relaties, zelfbeeld en zelfvertrouwen, werk. De gevolgen en verwerking van seksueel-misbruikervaringen worden in dit boek geplaatst in het kader van traumaverwerking en mannelijkheidscoderingen. SEKSUEEL GEWELD/SLACHTOFFERS/KINDEREN/MANNEN/IDENTITEIT/MANNE- LIJKHEID/HULPVERLENING/NEDERLAND BE/0027 Dutton Donald G., Golant Susan K. De partnermishandelaar: een psychologisch profiel Houten: Bohn Stafleu van Loghum, ISBN Dit boek verschaft een theoretische basis voor iedereen die binnen de hulpverleningssector te maken krijgt met partnergeweld. Er wordt met name gezocht naar verklaringen voor het gewelddadige gedrag van mannen tegenover hun partner en hun kinderen. Er bestaan reeds verschillende verklaringsmodellen voor huiselijk geweld, die de oorzaken van geweld neurologisch, sociobiologisch of cultureel definiëren of verklaren vanuit de sociale leertheorie. De auteurs gaan er evenwel van uit dat deze theorieën elk afzonderlijk te eenzijdig en te onvolledig zijn. Zelf richten zij in dit boek de schijnwerpers op de intrapsychische processen 12

13 van de mannelijke daders van geweld, op de innerlijke psychologische dynamiek en de oorsprong ervan. Er worden drie psychologische variabelen in de levensloop geschetst die zouden leiden tot later gewelddadig gedrag in het gezin namelijk: een emotioneel afwezige of bestraffende en vernederende vader, een onveilige hechting aan de moeder en tenslotte het zelf getuige en /of slachtoffer zijn van huiselijk geweld. GEWELD/MISHANDELING/PARTNERS/DADERS/MANNEN/PSYCHOLOGISCH FII E/0143 Lünnemann Katinka, Overgaag Annuska De pleger het huis uit: knelpunten bij crisisinterventie en juridische mogelijkheden tot uithuisplaatsing van plegers van geweld binnenshuis Utrecht: Verwey-Jonker Instituut, p. ISBN Zowel vanuit de publieke opinie als in politieke discussies wordt er steeds meer op gewezen dat de pleger van huiselijk geweld de woning moet verlaten, zodat het slachtoffer in de vertrouwde woonomgeving kan blijven. In dit onderzoek wordt nagegaan of er in Nederland een draagvlak bestaat voor het invoeren van een crisismaatregel uithuisplaatsing van de pleger van huiselijk geweld. Er wordt ook bekeken hoe deze crisismaatregel juridisch vorm kan krijgen. Deze publicatie schetst een aantal mogelijkheden voor crisisinterventie en voor een infrastructuur van hulp en steun aan slachtoffers en plegers. Daarnaast gaat het onderzoek in op de juridische knelpunten en mogelijkheden om voor langere tijd de pleger van geweld de toegang tot de woning te ontzeggen. GEWELD/MISHANDELING/HUISELIJK GEWELD/DADERS/MANNEN/STRAFRECHT/ ONDERZOEK/NEDERLAND FII A/0080 de levensverhalen van zes mannen geweven. Zij vertellen wat de impact op hun leven is van dit misbruik. SEKSUEEL GEWELD/KINDEREN/JONGENS/MANNEN/SLACHTOFFERS DII 6A/0080 Schuur Geuk De gewelddadige man: hulp bij verandering van levensstijl Amsterdam: Boom, p. ISBN Dit boek gaat over hulpverlening aan mannen die mishandelend of gewelddadig gedrag vertonen binnen een relatie of elders. Er wordt niet gefocust op het waarom van de geweldpleging, maar op wat er moet gebeuren om het geweld te stoppen. Het veranderen van de levensstijl van de betrokken mannen hangt in hoge mate samen met het opbouwen van een nieuwe identiteit, met een andere invulling van mannelijkheid en een andere sociale uitstraling, vooral binnen het eigen sociale netwerk van familie en werk. De nadruk ligt in het boek op huiselijk geweld of geweld van mannen binnen een (heteroseksuele) partnerrelatie. Veel aspecten die in het boek aan de orde komen gelden volgens de auteur echter ook voor mishandeling in homoseksuele en lesbische relaties. GEWELD/MISHANDELING/DADERS/MANNEN/PSYCHOLOGISCH/HULPVERLE- NING DIII4A/0164 Torrent Sophie L Homme battu: un tabou au coeur du tabou Québec: Option Santé, p. ISBN Mendel Matthew The male survivor: the impact of sexual abuse Thousand Oaks: Sage Publications, p. ISBN Mannen zijn niet alleen daders van, maar kunnen ook slachtoffers zijn van seksueel geweld. Het stigma en de schaamte hierover zijn echter nog groot. Dit boek wil de mannelijke slachtoffers van seksueel geweld en incest uit de taboesfeer halen. Het onderzoek concentreert zich vooral op de impact van seksueel geweld in de kindertijd. Veel is reeds geweten over vrouwelijke slachtoffers, maar over mannelijke slachtoffers nog niet zoveel. De kennis hieromtrent vergroten is een andere doelstelling van dit boek. Doorheen het hele boek zijn Bij gezinsgeweld en partnergeweld denkt iedereen bijna automatisch aan de man als dader en de vrouw als slachtoffer. Dat ook de man slachtoffer kan zijn van partnergeweld past dan ook niet in het plaatje. Het onderwerp is taboe en weinig gedocumenteerd. Uit politierapporten en statistieken van sociale diensten van verschillende landen blijkt, dat voor elke 12 à 15 mishandelde vrouwen één man slachtoffer is van partnergeweld. Dit is niet het reële cijfer, het gaat hier immers om de gerapporteerde gevallen van geweld. De schaamte om te moeten toegeven dat men mishandeld wordt is dikwijls zo groot dat men niet altijd aangifte doet. Maar ook de politie en de hulpverlening schieten tekort omdat ze geweld tegen mannen minimaliseren of zelfs ontkennen. GEWELD/MISHANDELING/MANNEN/SLACHTOFFERS FII A/