De trend is uw vriend. U bent bekend met de uitspraak dat de aandelenbelegger

Transcriptie

1 AANDELEN- & OBLIGATIE NIEUWS 17DE JAARGANG NR. 3 JULI / AUGUSTUS / SEPTEMBER 2014 De trend is uw vriend U bent bekend met de uitspraak dat de aandelenbelegger een muur van zorgen dient te beklimmen. De huidige beursrally is inderdaad al enige kwartalen aan de gang en waarschijnlijk zal een nieuw duurrecord gebroken worden. Niet verwonderlijk, na het zetten van een absurd diepterecord in de jaren De waarderingen van de financiële sector waren in een overdrijvingsfase terecht gekomen en waar de beurs voordien teveel lucht bevatte, was ze in maart 2009 tientallen procenten ondergewaardeerd. De aanhoudende beursrally sindsdien doet veel wenkbrauwen fronsen: niet weinig blogsites trekken de aandacht met goed bekkende maar eenzijdige en dus onjuiste analyses. De beurs beweegt in harmonie met de economische conjunctuur. Stijgt de conjunctuur dan stijgen na verloop van tijd ook de bedrijfswinsten. En daarop stijgen de aandelenkoersen. De finaliteit van alle economische activiteit is consumptie. Hogere investeringen en productie leiden ook tot economische groei maar alleen op voorwaarde dat de consumptie stijgt. Indien het ene bedrijf meer goederen produceert en verkoopt bij een gelijkblijvende consumptie, dan verkoopt een ander bedrijf minder goederen. De extra welvaart die nodig is om de consumptie te doen stijgen, kan enerzijds afkomstig zijn van stijgende tewerkstelling of anderzijds van stijgende productiviteit. Of beide. Andere bronnen van economische groei zijn er niet. Daarom is de evolutie in de werkloosheidsgraad de belangrijkste macro-indicator voor toekomstige economische groei. Hoe meer mensen werken, hoe hoger de consumptie. U kunt in de boordtabel (op de achterzijde van dit A & O nummer) aflezen dat de werkloosheidsgraad geleidelijk aan het dalen is. Het renteniveau heeft ook een belangrijke invloed op de aandelenbeurs: hoe lager de rente, hoe hoger de risicovergoeding voor aandelen en dus hoe aantrekkelijker beleggen in aandelen wordt. En die rente staat nu op een absurd INHOUD De trend is uw vriend 1 Leo Stevens kiest voor inclusie 3 Leo Stevens Top-10 in DE TIJD Open architectuur Evaluatie Fondsenselectie 6 Leo Stevens versterkt haar bruggenhoofd in Luxemburg 7 Diamonds are a girl s best friend 8 LS Value Equity Fund 10 Roerend vastgoed: aandachtspunten 11 Leo Stevens Zomerzoeker 14 Boordtabel 16

2 laag niveau. Ze zal vroeg of laat stijgen, waardoor de risicovergoeding op aandelen afneemt tenzij de aandelenkoersen dalen. Deze theorie is correct wanneer er geen winstgroei gerealiseerd wordt bij de ondernemingen. Maar wij schatten het potentieel aan winstgroei bij de bedrijven veel hoger in dan het negatief effect van een normalisering van de langetermijnrente van bvb. 1.5% naar 3% of van de kortetermijnrente van 0 naar 1%. Omdat de deflatoire krachten nog niet uitgespeeld zijn, verwachten we dat die onvermijdelijke rentestijging heel geleidelijk zal verlopen. Ze zal uiteindelijk een flinke correctie op de extreem dure obligatiemarkten tot gevolg hebben maar niet noodzakelijk op de aandelenmarkten. Gemeten naar historische gemiddelden op vlak van P/B ( prijs/boekwaarde) van 1.5 of K/W (koers/winstverhouding) van 15 zijn de aandelenmarkt niet overdreven duur. Ze prijzen een winstgroei in gepaard gaande met een BBP(Bruto Binnenlands Product)-groei van 2.5% in de VSA en 1.5% in de Eurozone. Voor de groeilanden verdisconteert de aandelenmarkt zelfs een veel lagere groeivoet dan degene die momenteel wordt gerealiseerd. Die discount is voornamelijk het gevolg van de onzekerheid over de gezondheid van de gigantische Chinese huizenmarkt en kredietsector. Indien de periode van economische groei nooit zou ophouden, dan zou men nooit aandelenposities moeten verkopen. De groei in omzet, winst en dividenden zou eeuwig doorgaan. Maar we leven niet in een perfecte wereld. Elke periode van economische expansie wordt vroeg of laat gevolgd door een recessie, de eeuwige boom-bust cyclus. In de jaren 90 van de vorige eeuw heeft er een uitzonderlijk lange periode van economische expansie plaats gehad tussen de recessies van 1990 en Dat inspireerde sommige analisten tot het theoretiseren over een nieuw paradigma. De weldadige invloed van internet, financial engineering, desinflatie en dies meer zouden de productiviteit sterk doen stijgen en zodoende de cyclus afvlakken en uitrekken. Niets is minder waar: er is geen nieuw paradigma en er zal er nooit een komen: de waarde van aandelen wordt bepaald door de kwaliteit van de activa en de rendabiliteit waarmee die activa worden ingezet. Maar het is ook een ijzeren wet dat de beurs af en toe overdrijft. Beleggers lopen regelmatig te ver vooruit op de verwachte winsten en laten teveel lucht in de koersen sluipen. Als dan de cyclus hapert en de winstverwachtingen dienen bijgesteld te worden omdat alweer een onvermijdelijke periode van recessie is ingetreden, dan ontsnapt plots alle lucht uit de koersen en crasht de beurs. Dat een belegger regelmatig een recessie doormaakt, is dus onvermijdelijk. De lucht die dan uit de aandelenkoersen ontsnapt, komt nooit meer terug; in het slechtste geval gaat het bedrijf zelfs failliet. Maar de echte waarde in een bedrijf komt altijd terug naar boven. Dat trachten wij met value-beleggen te bereiken. Het zou dus ideaal zijn om de komst van een recessie te kunnen voorzien. Historisch inzicht leert dat ze zich typisch na een periode van hoogconjunctuur met relatief hoge inflatie aandient. Inflatiecijfers van ruim hoger dan 2% joegen teveel lucht in de prijzen. Eens de centrale bank dan de rente verhoogde om de inflatie en zeepbelvorming af te remmen, volgde de recessie en beurscrash. 2

3 Op de onderstaande grafiek is de beleidsrente van de Amerikaanse Fed weergegeven in het blauw. Het niveau van de inflatie in het wit. Telkens de inflatie het niveau van 4% oversteeg, verhoogde de Fed de beleidsrente tot 4% of meer en volgde een tijd later een recessie (oranje) en ook een beurscrisis. De correlatie tijdens de voorbije 3 recessies is duidelijk: centrale banken hebben door hun renteverhogingen boven 4% telkens de lucht afgelaten en beurscorrecties in de hand gewerkt. Amerikaanse beleidsrente, Inflatie en recessies 1990-heden Perfecte timing is niet mogelijk en er gaan verschillende kwartalen voorbij tot het scenario zich voltrekt, maar er is in de recente geschiedenis een duidelijke correlatie tussen inflatie à 4%, renteverhogingen tot boven 4% en recessie na een periode van hoogconjunctuur. En dat maakt het grote verschil met de huidige situatie: we bevinden ons nog ver van een periode van hoogconjunctuur. Er is nog een ruim overschot aan productiecapaciteit en er heeft nog geen grootschalige zeepbelvorming kunnen plaats vinden. Als u in de boordtabel de stand van de verschillende indicatoren in 1999 of 2007 raadpleegt, zal u vaststellen dat we nog ver af zijn van een periode van hoogconjunctuur, dus nog ver van zeepbelcreërende inflatieniveau s van 4%. Toegegeven: de beurs is misschien al wat te ver vooruit gelopen op het verwacht economisch herstel en dus extra gevoelig voor het dagelijks nieuws met de gebruikelijke volatiliteit, maar een eventuele renteverhoging in de VSA in 2015 zal enkel een normalisering van het rentepeil inhouden om een al te soepel monetair beleid terug te schroeven. In de Eurozone verwachten we zelfs geen verhoging van de beleidsrente voor Van hoogconjunctuur, of van een globale insijpelende overdrijving die tot een recessie leidt wanneer de rente zou verhoogd worden tot niveaus boven 4%, is vooralsnog geen sprake. We zijn nog steeds herstellende van de vorige recessie, traag maar zeker. De onderliggende trend is die van langzaam aantrekkende economische groei en langzaam dalende werkloosheid bij goedgunstige inflatieniveau s. Dat de aandelenbeurs het ene kwartaal dan wat beter of minder gaat presteren zal het gevolg zijn van aanpassingen van de korte termijn winstverwachtingen aan de gebeurtenissen van de dag. Dat is onvermijdelijk, misschien staat de beurs in september % lager, maar misschien ook niet. De langetermijntrend gebaseerd op economische groei is nog steeds positief, tot we in een globale overdrijvingsfase zouden terecht komen. Maar daar zijn we nog lang niet en tot zolang zal de beurs stijgen. Leo Stevens kiest voor inclusie Het grootste sportevent van België in 2014 gaat door in Antwerpen in September: de Special Olympics, de Games of the Heart. Antwerp Management School en HEC Management School organiseren in de rand van deze happening een wetenschappelijk symposium over inclusie op de werkvloer. Hoe kunnen we mensen met en zonder verstandelijke beperking beter met elkaar laten samenwerken, vormt het centrale thema van dit symposium dat doorgaat op 15 september 2014 in Antwerpen Hilton Old Town. Sociale verantwoordelijkheid opnemen is niet enkel een opdracht voor non profit organisaties maar ook voor commerciële bedrijven, zo werken we samen aan een duurzame én inclusieve samenleving. Een goede samenwerking veronderstelt een duurzame vertrouwensrelatie, zo kent u Leo Stevens. Samen met Antwerp Management School willen we een groter stuk van deze sociale verantwoordelijkheid opnemen, daarom steunt Leo Stevens dit symposium. U kunt het volledige programma hier: nalezen en inschrijven indien u interesse heeft om, samen met ons, duurzaam te werken aan een inclusieve werkomgeving. 3

4 Leo Stevens Top-10 in DE TIJD De financiële krant De Tijd peilt bij de aanvang van elk semester bij een aantal analisten naar hun selectie van aandelen ( 5 Belgische en 5 Internationale bedrijven) die zij momenteel als koopwaardig inschatten. Ook Leo Stevens neemt hieraan deel. Voor de geïnteresseerde lezers met oog voor detail wilden we deze informatie niet onthouden. Een aantal van deze waarden hebben we bij ons vermogensbeheer reeds in portefeuille opgenomen. Ageas: de pinksterstorm zal het resultaat van Ageas in de schadeverzekeringen geen goed doen. Maar dat verlies wordt al in het tweede kwartaal genomen en beschouwen we van uitzonderlijke aard. Ageas is zeker niet de slechtste leerling uit de klas. Verzekeren is een vak van lage marges bij een -statistisch berekend- laag risico. Ageas heeft bewezen dat ze op haar belangrijke Belgische thuismarkt correcte marges haalt. De tweede belangrijkste regio is Azië en daar zet de groei zich door: + 26% premie-inkomsten in hoofdzakelijk levensverzekeringen. In China zijn de premie-inkomsten zelfs met 50% gestegen als gevolg van de opstart van een nieuw distributiekanaal waardoor de producten gretig aftrek vinden bij Chinese spaarders op zoek naar veilige alternatieve beleggingsvormen. Het dividendrendement van Ageas bedraagt 4.73% bruto. Bovendien zet het bedrijf haar aandeleninkoopprogramma nog voort. Tessenderlo: de voorbije kwartalen viel de winst van één van de kernafdelingen (Akiolis /Gelatine) tegen en dit ingevolge toegenomen concurrentie. Het verdwijnen van het dividend deed de koers helemaal de das om. De afdelingen vloeibare meststoffen (Kerley) en Akiolis/Gelatine hebben beiden een goede marktpositie en grote groeimogelijkheden en zouden onder de vleugels van een ander bedrijf beter gewaardeerd worden. Daarnaast werkt de groep aan een aantal pilootprojecten waarvan vandaag de kosten moeten gedragen worden, maar die pas in de toekomst aan de winst zullen bijdragen. De koers is al vooruit gelopen op het toekomstig winstherstel. We weten uit het verleden dat wanneer de vraag naar haar producten stijgt, Tessenderlo als nr 1 of nr 2 in de markt over de pricing power beschikt om hogere marges te realiseren. Die verwachting zal echter niet tijdens de volgende zes maanden ingelost worden. Maar in afwachting daarvan vallen er in een sterk veranderde industriële omgeving als die van Tessenderlo altijd wel efficiëntieverbeteringen te realiseren, en de nieuwe hoofdaandeelhouder heeft duidelijk gemaakt daar dringend werk van te willen maken. Etex Group: Wij hebben een boon voor bedrijven met een duidelijke strategie, marktleiderschap en een management dat die strategie tot in de puntjes uitvoert, op de kosten let en stabiele marges haalt, in goede en in kwade dagen. Dat Etex in de donkerste economische periode sinds 80 jaar de gipsactiviteiten van Lafarge overkoopt, is daar helemaal het bewijs van. Deze overname is zonder kapitaalsverhoging gefinancierd, bij een gelijkblijvend werkkapitaal, maar heeft wel de omzet en kasstromen met 60% doen stijgen. Op basis van de toegenomen kasstromen is alles op 5 jaar terugbetaald! Hoeveel overnames gebeuren er niet op het toppunt van de markt waarbij een te groot voorschot op de nog te realiseren schaalvoordelen wordt betaald? Etex doet duidelijk net andersom. Jensen: Jensen is een wereldspeler op het gebied van wasserijtechnologie. Dat is een kleine, maar groeiende markt: alle hotels, ziekenhuizen en fabrieken moeten toch hun beddengoed, handdoeken en werkkledij wassen. Jensen blijft aan de top van deze niche dankzij productinnovatie om bvb. water te besparen. Het bedrijf zag na het eerste kwartaal zijn orderboek met 18% stijgen. Het heeft een aandeleninkoopprogramma lopen dat 20% van de vrij verhandelbare aandelen treft, is schuldenvrij en wordt strak geleid door de familie Jensen die al 51.6% van de aandelen bezit: op termijn lijkt een beursexit niet onmogelijk. Immobel: deze vastgoedontwikkelaar blijft voor veel beleggers onbekend en onbemind. Ook vastgoedontwikkeling is niet onmiddellijk in, doch Immobel blijft een verhaal van ondergewaardeerde activa (boekwaarde 44.4 euro) alsook van royale uitkeringen aan de aandeelhouders bij realisatie van hun projecten. De succesvolle verkoop van het Belair project zal zorgen voor een mooi interim dividend later dit jaar. De schuldgraad ligt boekhoudkundig op 147% Nettoschuld tov Eigen Vermogen, maar zal sterk verminderen tot circa 100% met de verkoop van Belair. Positief is dat hun residentiële en grondactiviteiten de gestegen operationele en financieringskosten voor de vele nieuwe projecten kunnen dekken. Als buitenlandse waarden schoof Leo Stevens volgende namen als interessant naar voren. Rolls-Royce: door de opkomst van de Aziatische middenklasse moet de capaciteit op de lange afstandsvluchten de komende jaren drastisch toenemen. Rolls-Royce heeft zich onder andere toegelegd op de bouw van motoren voor de grote vliegtuigen van zowel Airbus als Boeing en 4

5 zal ongeveer 50% van de toekomstige motoren voor dit type vliegtuigen leveren. Het orderboek van Rolls-Royce bedraagt bijna 70 miljard GBP, meer dan 4 keer de omzet over 2013, is schuldenvrij en zal voor 1 miljard GBP aan eigen aandelen inkopen (5% van de marktkapitalisatie). Proshares Ultrashort 20 YR US treasuries: het soepele monetaire beleid van de afgelopen jaren wordt in de VS sinds begin dit jaar stelselmatig afgebouwd. De FED verlaagt elke maand haar inkoopprogramma met 10 miljard USD. Een logische volgende stap bij verder economisch herstel zal een verhoging zijn van de korte termijnrente. Beide factoren zullen de lange termijnrente op Amerikaanse staatsobligaties doen toenemen. Met de tracker TBT spelen we met een factor 2 in op een stijging van deze lange termijnrente in de VS. Bank of America: Bank of America is één van de vier grote globale Amerikaanse banken die zwaar geleden hebben onder de financiële crisis, maar sinds eind 2012 overduidelijk aan de beterhand zijn. De crisis is voor BAC ook een opportuniteit gebleken omdat het Merrill Lynch heeft kunnen inlijven. Ten gevolge van de meer gunstige kapitaalmarkten draagt Merrill Lynch nog steeds ondermaats, maar wel positief bij tot het eindresultaat. In de toekomst zal dat nog verder verbeteren. De koers van het aandeel daalde recent omdat de bank waarschuwde dat haar solvabiliteitsvoorziening op een aantal gestructureerde producten van Merrill Lynch sinds 2009 te laag was. De negatieve impact bedraagt ongeveer 6 miljard USD. Met een verwachte jaarwinst van 12 miljard USD zet deze solvabiliteitswaarschuwing Bank of America dus terug 6 maanden achteruit op de tijdlijn naar een normalisering van de solvabiliteitsratio s en dividendpolitiek, maar niet op de normalisering van de rendabiliteit. Als het hierbij blijft, dreigt geen kapitaalverhoging en heeft deze kwestie geen enkel lange termijn gevolg voor de aandeelhouder behalve dat op korte termijn de beurskapitalisatie met 10 miljard USD is gedaald. We beschouwen dit als een accident de parcours en stappen nu graag met een mooie korting in om binnen 6 maanden terug op peil te staan. Cisco: Toegang tot het internet is een basisbehoefte geworden. We worden er almaar meer afhankelijk van voor onze dagelijkse informatiegaring, communicatie, muzikale ontspanning, online-aankopen, enz. Nu het via content -aanbieders zoals Netflix zelfs mogelijk is om via internet televisiebeelden in hoge kwaliteit te ontvangen, zal het internetgebruik de volgende jaren zelfs exponentieel stijgen en de grens van de huidige performantie worden bereikt. Wie in 2004 Cisco heeft gekocht, heeft aan dezelfde koers gekocht als vandaag maar betaalde toen een veel te hoog voorschot op de verwachte groei. Men heeft zich in 2004 eigenlijk vergist door aan een K/W van 35 te kopen, ook al heeft Cisco tussen 2004 en 2014 zijn omzet, winst en eigen vermogen verdubbeld. Vandaag noteert Cisco nog steeds aan 25 USD maar is de waardering teruggevallen naar een K/W van op basis van de winst van 2013 en voor 2014 een verwachte K/W van Cisco is dus verworden van een groeiaandeel naar een valueaandeel. En het feit dat het bedrijf in 2011 ook nog eens begonnen is met een jaarlijkse dividendbetaling, onderstreept dit. Met een P/B van 2.13 noteert Cisco aan de dure kant maar door de hoge winstgevendheid, het concurrentieel voordeel, het marktleiderschap, het relatief hoog en stijgend dividend, de duurzame groeivooruitzichten van de sector, moet dat kunnen. Ensco : Ensco bouwt en verhuurt een mooi gediversifieerde portefeuille van olieboorplatformen en legt zich vooral toe op de complexe diepzee boorplatformen. De groep heeft een orderboek van 10 miljard USD (2x de omzet over 2013), een lage schuldgraad (nettoschuld/eigen vermogen = 34%) en een aantrekkelijk bruto dividendrendement van 5.30%. De stevige balans is eerder uitzonderlijk in deze sector en zorgt zeker voor een extra investeringscapaciteit en een buffer voor de periodes van dalende tarieven. Ensco is aantrekkelijk gewaardeerd en noteert momenteel aan boekwaarde en een verwachte K/W van

6 Open architectuur Evaluatie Fondsenselectie Het tweede kwartaal was zeer heilzaam voor de beurzen. Hoewel er toch nog heel wat spanningen waren op geopolitiek vlak (Oekraïne, Irak) en de Europese verkiezingen voor tijdelijke onzekerheid zorgden, gingen de markten resoluut voor de positieve signalen die er binnenkwamen over de economische ontwikkelingen in de VS, Europa en China. Na een zwak eerste kwartaal kon onze selectie van fondsen dan ook weer een positieve performance voorleggen. De obligatiefondsen bleven ook niet achter want in een context van dalende rente gedijen deze nog altijd goed. Morningstar Munt Koers Datum Perf ytd Perf 2013 Perf 2012 Perf 2011 Perf 2010 AANDELEN EUROPA BLACKROCK GLOBAL FUNDS - EUROPEAN FOCUS A2 **** EUR 20,77 27/06/2014 2,7% 21,7% 20,7% -10,3% 21,63% DELTA LLOYD EUROPEAN PARTICIPATION FUND * EUR 20,78 26/06/2014 9,4% 28,7% 10,3% -23,5% 33,46% FIDELITY FAST EUROPE FD A - EUR - ACC **** EUR 302,16 27/06/2014 3,8% 20,2% 14,76% -4,46% 17,96% AANDELEN EMERGING MARKETS ABERDEEN GLOBAL ASIA SMALLER COMPANIES USD ***** USD 47,25 27/06/2014 7,82% 0,94% 34,65% -11,40% 39,91% DELTA LLOYD ASIAN PARTICIPATION FUND CAP **** EUR 1.264,54 26/06/2014 2,01% 17,16% 9,96% 0,00% 0,00% SCHRODER ISF ASIAN EQUITY YIELD - CAP **** USD 26,12 27/06/ ,54% -2,76% 31,21% -9,35% 22,26% AANDELEN GLOBAAL VALUE SQUARE EQUITY FUND WORLD-CAP *** EUR 156,28 26/06/2014 5,75% 3,68% 14,75% -8,76% 31,90% LS VALUE EQUITY EUR 121,26 26/06/2014 4,90% 13,52% 0,00% 0,00% 0,00% MERCLIN GLOBAL EQUITY FUND C CAP *** EUR 483,17 19/06/2014 6,71% 18,07% 6,88% -2,63% 13,50% MIXFONDSEN GLOBAAL (BALANCED EN FLEXIBEL) BLACKROCK GLOBAL ALLOCATION FD-EUR A2 CAP **** EUR 37,31 27/06/2014 2,89% 9,36% 6,11% -1,25% 16,35% R VALOR-F CAP ***** EUR 1.360,69 26/06/ ,47% 23,58% 8,52% -10,20% 25,52% OBLIGATIEFONDSEN GLOBAAL BLUEBAY INVESTMENT GRADE BOND R ACC **** EUR 170,52 26/06/2014 4,69% 3,44% 15,50% -0,22% 4,43% TRANSPARANT B BOND CORPORATE - CAP ** EUR 1.276,44 26/06/2014 3,23% 2,15% 7,48% 0,37% 5,33% INVESCO EURO CORPORATE BOND FUND CAP **** EUR 16,83 27/06/2014 5,17% 3,22% 20,34% -1,42% 6,33% OBLIGATIEFONDSEN EMERGING MARKETS TEMPLETON ASIAN BOND FUND A - CAP *** USD 18,63 27/06/2014 3,96% -2,98% 10,40% -0,54% 11,32% De aandelenfondsen herstelden van een zwak eerste kwartaal en dit keer deelden alle regio s hierin mee. De globale aandelenfondsen zoals LS Value Equity en Merclin Global Equity kenden daardoor een mooie stijging. Value Square Equity Fund World, dat voor meer dan de helft in Zuid-Oost Azië belegd is, wat vorig jaar en in het eerste kwartaal het rendement drukte, herpakte zich sterk dankzij een krachtige heropleving van zijn Aziatische participaties, vooral deze in India. De overwinning van de hervormingsgezinde BJP partij van Narendra Modi in India vuurt de hoop aan dat het moderniseringsproces in India efficiënt voortgezet kan worden. De Indiase beurzen anticipeerden hierop en staan nu op een hoog peil. Ook het Aberdeen Global Asian Smaller Companies profiteerde hiervan. Schroder Asian Equity Yield concentreert zich op Aziatische bedrijven die op een duurzame wijze een aantrekkelijk dividendrendement kunnen voorleggen. In zijn top 10 posities prijken holdings als Jardine Matheson en Hutchison Whampoa die sterk profiteren van groeiende consumptie in de opkomende Aziatische markten. Onder invloed van verbeterende economische indicatoren in deze regio kende het fonds dan ook een sterke groei. Van de gemengde fondsen hinkt BlackRock Global Allocation wat achterop. Hun aandelengedeelte houdt goed stand maar waarschijnlijk kan de lichte underperformance verklaard worden door het feit dat ze te vroeg hun investering in vastrentende effecten hebben afgebouwd ten voordele van cash. Zo was einde mei 23% van het fonds belegd in cash. R Valor daarentegen gelooft nog steevast in de mogelijkheden van aandelen versus obligaties en blijft volledig geïnvesteerd in deze activaklasse. De obligatiefondsen profiteren nog altijd van een dalende rente-omgeving en kunnen performanties voorleggen die niet onderdoen voor deze van de aandelenfondsen. Invesco Euro Corporate Bond Fund schuift de kwaliteit van de emittent en de liquiditeit van de aangekochte obligaties naar voren als belangrijkste investeringscriteria. 6

7 Zo hebben ze recent obligaties van kwaliteitsemittenten zoals Novartis aangekocht in USD aangezien er hier een hogere rentevergoeding op geldt. Bluebay Investment Grade Bond Fund heeft een lagere duratie maar kon toch ook een sterke groei optekenen dankzij posities in achtergestelde financiële obligaties en hybride obligaties van kwaliteitsemittenten zoals VW. Fondsen in focus Templeton Asian Bond Fund Hoewel de meeste Aziatische overheden er sterkere balansen op nahouden dan het gros van de Westerse landen, kenden de vastrentende markten in Azië midden 2013 een sterke uitstroom van kapitalen. Reden was de eerste tekenen van de afbouw van de kwantitatieve versoepeling in de VS waardoor de hoop op aantrekkende rentes in USD geld wegtrok uit de opkomende markten. Daarnaast rezen er ook vragen over de groeivertraging of hard landing in China en een mogelijke impact van een huizenbubbel en het schaduwbankieren. Begin dit jaar kwam daarbij dan nog eens duidelijk naar voren dat landen, die met een sterke afhankelijkheid van buitenlandse reserves zitten en daar bovenop nog tekorten op hun handelsbalansen hebben, zeer fragiel waren. Men identificeerde deze dan ook met de term Fragile 5, waaronder de Aziatische landen India en Indonesië. De meeste overheden bleven echter niet bij de pakken zitten en grepen in via onder meer verhogingen van hun renteniveaus om zo de kapitaaluitstromen te kunnen tegengaan. De huidige stabilisatie van de kapitaalvluchten geeft aan dat ze daarmee in hun opzet lijken te slagen. We zijn in de Aziatische vastrentende markten geïnvesteerd via het Templeton Asian Bond Fund. Dankzij deze heropleving en een selectieve positionering in de solidere Aziatische overheidsobligaties zoals Zuid-Korea, Maleisië en China maakte het fonds het verlies van 2013 goed. Templeton gelooft ook sterk in een verdergaande modernisering en structurering van India na de overwinning van de hervormingsgezinde Modi en daarom neemt ook dit land een belangrijke positie in het fonds in. De gemiddelde kredietrating bedraagt momenteel BBB+. Gegeven de vrees voor een stijging van de langetermijnrentes kiezen de fondsbeheerders er wel voor om hun duratie of interestgevoeligheid zo laag mogelijk te houden. Einde mei bedroeg deze 1.54 terwijl de gemiddelde yield to maturity 4.7% was. Leo Stevens versterkt haar bruggenhoofd in Luxemburg Leo Stevens & Cie is fier u te melden dat haar aanwezigheid in het Groothertogdom Luxemburg versterkt werd met het aantreden van de familie De Munter als nieuwe, krachtige en ervaren partner. De nieuwe benaming van de vennootschap luidt Stevens & De Munter. Het feit dat beide familienamen in de firmanaam SDM voorkomen, onderlijnt hun persoonlijk en familiaal engagement op lange termijn. De toezichthouder bij monde van de CSSF (Commission de Surveillance du Secteur Financier) heeft de intrede van vader Herman en zoon Nicholas De Munter goedgekeurd. De kapitaalsverhoging, onderschreven door de nieuwe partner en de naamswijziging worden eerstdaags geformaliseerd. Nicholas De Munter neemt de functie van afgevaardigde bestuurder op zich. Herman De Munter, Marc Stevens en Koen D haluin vervolledigen de Raad van Bestuur. Leo Stevens & Cie is al sinds het einde van de jaren 70 als stichtende vennoot van de Caisse Luxembourgeoise de Change et de Placement aanwezig in het Groothertogdom Luxemburg. De familie De Munter deelt de waarden van onafhankelijkheid, transparantie, discretie, continuïteit, flexibiliteit, waar ook Leo Stevens voor v.l.n.r. Koen D haluin, Marc Stevens, Herman De Munter, Nicholas De Munter staat, zodat er best sprake is van een gezonde klik tussen beide partners. Zowel Herman als Nicholas hebben een ruime ervaring als private banker bij gerenommeerde instellingen zoals Credit Suisse, Citibank, Dresdner Bank, Het Groothertogdom Luxemburg heeft zich de laatste jaren ontplooid als financieel centrum waar vennootschappen met het statuut van PSF (Professionels du secteur financier) zich naast de banksector konden ontwikkelen en wel met een zeer ruim dienstenaanbod. 7

8 Luxemburg waarborgt nog steeds een totale bescherming van de private levenssfeer met een in de grondwet ingeschreven bankgeheim. Meer dan ooit zijn zowel de familie De Munter als Leo Stevens & Cie ervan overtuigd dat een aanwezigheid in het Groothertogdom zijn plaats heeft binnen een ruim financieel dienstenaanbod. Vermeldenswaardig is ook dat Stevens & De Munter als een van de eerste PSF s zijn erkenning als Family Office kreeg van de CSSF. In 2015 zal SDM verhuizen naar het centrum van de stad Luxemburg en haar intrek nemen in Boulevard Petrusse nr. 120, u bent er steeds welkom voor een koffie. Voor meer informatie over Stevens & De Munter kunt u terecht op Diamonds are a girl s best friend Juwelen en het familievermogen In een wettelijk stelsel (van gemeenschap), dat automatisch van toepassing is wanneer echtgenoten geen huwelijkscontract sluiten, zijn er drie vermogens: een gemeenschappelijk vermogen en het eigen vermogen van elk der echtgenoten (art 1398 B.W.) Tot dit laatste - eigen - vermogen behoren voorwerpen voor persoonlijk gebruik en de kledij. Hier rijst vaak de vraag of juwelen, geschonken tijdens het huwelijk, net als kleren, persoonlijk zijn en dus eigen? Een genuanceerd antwoord, rekening houdend met de omstandigheden dringt zich op. Rond juwelen hangt al eeuwen een symboliek waarin gevoelens, macht en herinneringen samenkomen. Aan een juweel hangt ook vaak een emotionele connotatie; het is een oproep tot liefde, een verleidingselement maar soms ook een bewijs van macht, geschonken om het ego van de schenker te bevredigen Wanneer juwelen worden doorgegeven, kunnen ze de grootste emoties doen oplaaien: intense vreugde of serieus verdriet. Schenken van (familie)juwelen Een familiejuweel aan iemand doorgeven is allesbehalve een vrijblijvende beslissing. Aan wie geef ik m n halsketting door, aan wie die broche; wie krijgt het gouden horloge? Moet/mag ik meer geven aan m n eigen dochter dan aan m n schoondochter? Zijn ook schenkingen van juwelen tussen echtgenoten, ad nutum herroepbaar? Op de laatste vraag dient bevestigend geantwoord. Juwelen die de ene partner schenkt aan de andere, kunnen tijdens het huwelijk teruggevraagd worden. Allicht zal dergelijke vraag voorbode zijn van naderend onweer in de relatie. Naar kinderen en schoonkinderen toe lijkt het aangewezen om reeds bij leven bezig te zijn met de verdeling van juwelen om achteraf conflicten en rancune te vermijden. De gevoelswaarde kan nogal verschillen van de marktwaarde bij sieraden. Zeker bij stukken met ongelijke waarde is het opletten en zal de reserve spelen. Hier geldt uiteraard het adagium gegeven is (en blijft) gegeven. Wordt een dergelijke schenking bij leven geregeld, dan lijkt het raadzaam om een degelijke onderhandse schenkingsakte op te maken. Voorzichtige ouders begiftigen hun eigen kinderen met een verbod tot inbreng in de huwelijksgemeenschap (waardoor juwelen ook bij huwelijksperikelen- eigen blijven van hun kinderen). Om alle discussies m.b.t. waardering te beperken kan er best aan alle kinderen samen in onverdeeldheid worden geschonken, waarop deze een verdelingsovereenkomst opmaken in overeenstemming met hun keuzes, desgevallend met bijhorende vergoeding bij ongelijke waarde. Willen meerdere kinderen hetzelfde stuk, dan kan het lot beslissen 8

9 een simpele manier om een ingewikkelde keuze mogelijk te maken. Schenken aan eigen dochters, zonder bijvoorbeeld de zonen te begiftigen, mag juridisch dan wel kunnen (mits respecteren van het beschikbaar deel), het risico op kritiek is niet ver weg. Allicht zal een en ander, na de geplande hervorming van het familiaal vermogens- en erfrecht er ietwat anders uitzien. Zo zal het belang van een familiepact of erfovereenkomst toenemen. Een dergelijke erfovereenkomst heeft tot doel om een evenwicht vast te stellen of te bereiken in de nalatenschap van vader of moeder naar de kinderen, meer bepaald voor wat betreft de schenkingen en voordelen die deze eerder reeds hebben gekregen of in deze overeenkomst krijgen. Op dat moment kunnen er ook afspraken gemaakt worden over de waarde die aan deze schenkingen wordt gegeven, indien er onderlinge verschillen zijn die bijvoorbeeld het gevolg zijn van het feit dat het ene kind iets eerder dan het andere een schenking ontving. Er kan in diezelfde overeenkomst ook afgesproken worden wie nog wat moet krijgen om het door iedereen gewenste evenwicht te bereiken. Doet scheiden lijden? Door een echtscheiding wordt de gemeenschap van goederen tussen echtgenoten ontbonden en hebben deze in principe elk recht op de helft van de activa. Bepaalde goederen zijn eigen en blijven uit dergelijke verdeling; dit kan vastgelegd worden in een echtscheidingsovereenkomst of wordt bepaald door de rechter. We hebben het hier over persoonlijke documenten en aandenkens, professionele en zakelijke uitrusting, persoonlijke kleding én juwelen. Het gaat hier om een weerlegbaar vermoeden (art 1401, lid 1 BW). Dat dit bij vechtscheidingen vaak aanleiding geeft tot discussies, moge niet verbazen. Veelal zal het een feitenkwestie zijn en liggen zaken anders voor die echtgenoot die aanwijsbare juwelen uit een familiecollectie laat dragen door zijn echtgenote en deze verzameling achteraf intact wil houden dan voor die andere echtgenoot die tijdens het huwelijk liefdevol z n partner bedenkt met een juweel als gelegenheidsgeschenk. Alleen wanneer, rekening houdend met de stand en train de vie van echtgenoten, de aanschaf van kledij of juwelen eerder als een belegging moet beschouwd worden, valt deze in de huwelijksgemeenschap. Zo kan de aanschaf van ruwe diamant, zonder dat hij zelfs verwerkt is in een juweel, beschouwd worden als een investering. Hetzelfde geldt voor de aankoop van verschillende juwelen in de tentoonstelling van een kunstenaar waar de waarde van de juwelen veel hoger ligt dan de objectieve waarde bij aankoop bij een juwelier en de nadruk dus meer op de kunstwaarde ligt. Het blijft een interpretatie in feite. In die zin oordeelde het Hof Van Beroep te Brussel (20/12/2007) dat wanneer een echtgenote 23 juwelen overhield aan 22 jaar huwelijk, het hier om juwelen ging die werden aangekocht met het oog op een normaal gebruik, en niet als investering met het oog op een beleggingswaarde. Dat de aanschaffingswaarde ervan euro bedroeg, kon gerijmd worden met het totale vermogen en redelijk hoge levensstandaard van het echtpaar. Overigens lijkt het voor het Hof evenmin onredelijk om ervan uit te gaan dat er in de 22 jaar wel 23 gelegenheden zijn geweest om een juweel voor mevrouw te kopen. Het gaat dus niet om aankopen met het oog op verwerven van een toekomstwaarde (belegging), maar om een attentie de juwelen blijven eigen voor mevrouw. In een tweede geval oordeelde het Hof Van Beroep te Brussel (11/1/2011) dat juwelen eigen blijven van de ontvangende echtgenote, zelfs al werden zij tot goud gesmolten. Het Hof stelt dat ten titel van zaakvervanging (subrogatie) het gesmolten goud, voortkomend uit juwelen, die volgens het huwelijkscontract een eigen goed vormden, ook een eigen goed van mevrouw blijven. De echtgenoot voerde in casu aan dat het gesmolten goud geen juweel meer is en de waarde ervan ( euro) tot de huwelijksgemeenschap behoort. Het smelten van de juwelen zou volgens hem aantonen dat die geen sentimentele waarde meer hebben. De rechter oordeelde dat het feit of juwelen al dan niet een sentimentele waarde hebben, geen impact heeft op het eigen of gemeenschappelijk karakter van de juwelen; bijgevolg diende er in de staat van vereffeningverdeling geen rekening gehouden met de eigen juwelen, noch met het gesmolten goud afkomstig van die juwelen. 9

10 LS Value Equity Fund Ook in het 2de kwartaal heeft het LS Value Equity fonds een mooie return kunnen neerzetten. De aantrekkende conjunctuur en de alsmaar dalende obligatierentes op zowel staatspapier als bedrijfsobligaties lagen hier mee aan de basis. Niet alleen speelt het er is geen alternatief voor aandelen -fenomeen een rol; heel wat aandelenbeleggers profiteren mee van de lage intrestvoeten waartegen bedrijven zich kunnen herfinancieren. Natuurlijk zijn de prestaties van de participaties onderling verschillend. LS Value probeert aandelen te selecteren die het op langere termijn beter zullen doen dan de beurs. De korte termijn koersevoluties zijn immers onvoorspelbaar. Dat is niet anders voor het grootste beursgenoteerde aandeel ter wereld: Apple. Apple steeg in het tweede kwartaal met meer dan 25% (of 115 miljard USD in nominale termen). De kwartaal-update bevestigde dat Apple haar hoge marges op de iphone momenteel kan vasthouden. Voor een aandeel dat tegen 11 keer de winst noteert zorgde dit nieuws voor een mooie koersopstoot. De aankondiging van een verhoging van de inkoop van eigen aandelen (met 30 miljard USD), een aandelensplit in 7 en de geruchten over de lancering van de next big thing zullen ook wel geholpen hebben. Begrijp ons niet verkeerd, niet alle argumenten die marktparticipanten aanhalen zijn relevant. Hoewel een aandelensplit voor Apple geen directe financieel - economische waarde toevoegt, toch is de splitsing in dit geval niet te onderschatten. Het aandeel kandideert meteen voor de Dow Jones index, en komt als dusdanig met een vaste stek vaker in aanmerking voor fondsen en trackers. STRATEGIE De belangrijkste strategische richting van het fonds blijft : 1. Focus op interessante waardering en lagere risico s (minder schulden op de balans) 2. Overgewicht in bedrijven die in Europa actief zijn; hernieuwde interesse in groeilanden wordt verder gezet. 3. Permanente zoektocht naar ondergewaardeerde individuele waarden (ook in kleine en middelgrote bedrijven) LAATSTE WIJZIGINGEN Nieuw bedrijf in portefeuille Ter illustratie van onze permanente zoektocht naar individuele verhalen kunnen we de opname van een nieuw aandeel melden: Rolls-Royce. De groep is naast GE een belangrijke speler in de sector van vliegtuigmotoren en die markt zal de komende jaren een structurele groeitrend laten zien, gestuwd door de grote vraag naar vliegtuigen in de opkomende landen. Het gaat voornamelijk om grote toestellen die lange afstandsvluchten doen met grote aantallen passagiers. Net in die markt van de in het vakjargon genoemde wide-body vliegtuigen staat Rolls Royce sterk. De groep heeft een enorme orderboek van 69 miljard pond. Dit vertegenwoordigt 4,5 keer de huidige omzet van de groep. Rolls Royce voldoet ook aan onze value parameters : 1. Zeer stevige balans met netto cashpositie 2. Europees bedrijf met grote vraag vanuit de groeilanden 3. Voldoende discount op onze intrinsieke waarde Verhoging positie groeilanden en financiële waarden Onze rechtstreekse aanwezigheid in groeilanden, met in hoofdzaak Aziatische groeilanden, is nog iets gestegen (tot 22%). De koersdaling van de financiële waarden werd aangegrepen om onze posities terug aan te vullen. Deze waren immers in belang wat afgenomen door de stijging van de omvang van het fonds. Verkochte posities Twee posities werden verkocht, beide naar aanleiding van forse koersstijgingen en minder aantrekkelijke waarderingen : Symrise en Signet Jewelers. Intrinsieke waarde (NAV) en cash positie Vandaag is LS Value Equity wereldwijd geïnvesteerd in 61 bedrijven en bedraagt de cashpositie 1,5%. 10

11 Roerend vastgoed: aandachtspunten In tegenstelling tot in andere Westerse economiën zoals de VS, Spanje, Ierland en Nederland, heeft de Belgische vastgoedmarkt de voorbije jaren geen prijscorrectie gekend. Het afgelopen decennium zijn de prijzen van het residentieel vastgoed gestaag blijven groeien. Dit komt in grote mate door onze voorzichtige aanpak bij de aankoop van onze eigen woning: we kopen een woning voor de lange termijn en gebruiken relatief gezien meer eigen middelen bij de aankoop van vastgoed. Het is de spreekwoordelijke baksteen in de maag die onze vastgoedmarkt meer stabiliteit geeft dan in de eerder genoemde landen. Dit is de belangrijkste reden waarom de absolute prijzen van residentieel vastgoed sinds 2010 plafonneren, in plaats van een duidelijke correctie te moeten doorstaan. Toch blijft waakzaamheid en diversificatie in onze ogen nodig, gezien het hoge prijspeil van residentieel vastgoed. De vastgoedbevaks op de Brusselse beurs zijn ideale investeringen als aanvulling op uw eigen woning. Ze bieden het voordeel dat u al met een relatief kleine investering kunt diversifiëren naar andere vastgoedklassen. We geven u een overzicht van de mogelijkheden rekening houdende met diversificatie, schuldgraad en waardering. DIVERSIFICATIE De vastgoedbevaks kunnen we onderverdelen volgens de onderliggende activa in residentieel, logistiek, commercieel en kantoren. Elke markt heeft zijn eigenheid en juist daarom is diversificatie nodig bij de samenstelling van uw portefeuille. We overlopen kort de marktsituatie in elk segment. Wat betreft het residentieel vastgoed hebben we in de inleiding reeds stilgestaan bij de absolute prijsevolutie. Verschillende nationale en internationale instellingen, waaronder de OESO en het IMF hebben België al gewaarschuwd voor een afkoeling of zelfs een correctie op de vastgoedmarkt. Wij geloven eerder in een plafonnering van de vastgoedprijzen in plaats van een duidelijke correctie. Factoren die echter roet in het eten kunnen gooien zijn een sterk oplopende langetermijnrente als gevolg van een nieuwe lange periode van politieke onzekerheid, minder fiscale ondersteuning bij de aankoop van een eigen woning door de regionalisering van de woonbonus en een verdere verstrenging van de voorwaarden bij het toekennen van een hypothecair krediet. Met Home Invest Belgium en Aedifica telt onze Brusselse beurs twee zuivere residentiële vastgoedbevaks. Aedifica heeft het voordeel dat de portefeuille voor 50% bestaat uit seniorenflats, een segment waarmee het al enkele jaren een volledige bezetting haalt. Logistiek vastgoed is de laatste jaren aan een duidelijke opmars bezig onder invloed van de populariteit van de verkoop via internet. Hiervoor is extra opslagruimte nodig die de logistieke vastgoedbevaks Montea en Warehouses De Pauw (WDP) met succes aanbieden. Bovendien speelt ook onze centrale ligging binnen Europa een fundamentele rol bij de stabiliteit van dit type vastgoed. Puntjes om in het oog te houden zijn de fileproblematiek en ook een mogelijke nieuwe stijging van de arbeidskost. Dit neemt niet weg dat we positief staan tegenover dit segment van de vastgoedmarkt. De kantorenmarkt heeft de voorbije jaren een moeilijke periode achter de rug, vooral door de teruglopende tewerkstelling bij de financiële instellingen in Brussel. Ook de Vlaamse kantorenmarkt ging in deze periode achteruit, maar begint toch stilaan te herleven, in tegenstelling tot de kantorenmarkt in Brussel waar de bezettingsgraad en huurprijzen stagneren. Deze evolutie zien we ook terug in de intrinsieke waarde en het dividendbeleid van de enige overgebleven zuivere kantoorvastgoedbevak Befimmo. Beide parameters staan nog steeds lager dan voor de financiële crisis. Befimmo compenseert dit door te kiezen 11

12 voor de beste locaties met een goede bereikbaarheid en stabiele huurders, vooral gerelateerd aan overheidsdiensten. Na enkele moeilijke jaren lijkt de kantorenmarkt het ergste achter de rug te hebben. Het aanbod is beter afgestemd op de vraag waardoor huurprijzen en bezettingsgraad stabiliseren. We verwachten slechts een beperkte groei voor dit segment de komende jaren. De commerciële vastgoedmarkt is duidelijk de winnaar van de afgelopen jaren. Dit weerspiegelt zich in de prestaties van bijvoorbeeld Retail Estates. Met een bezettingsgraad van nog steeds 98% ziet ook de toekomst er goed uit en verzilvert Retail Estates haar uitstekende locaties langs belangrijke invalswegen. We zien de opkomst van de verkoop via internet niet meteen als een mogelijke bedreiging. Andere zuivere retailbevaks zijn VastNed Retail (het vroegere Intervest Retail) en Ascencio dat vooral in Wallonië actief is als verhuurder van supermarkten. Ook Wereldhave Belgium investeert 75% van haar portefeuille in commercieel vastgoed. Wij raden u aan om ook voor vastgoed uw portefeuille voldoende te diversifiëren. Sommige bevaks doen dit reeds voor u en zijn tegelijk actief in meerdere segmenten. Het diversificatieverhaal bij uitstek is dat van Cofinimmo, dat de voorbije jaren haar portefeuille uitbreidde met rust- en verzorgingstehuizen, cafés, het vastgoed van een netwerk van verzekeringsagentschappen en overheidsgebouwen zoals een gevangenis, brandweerkazerne en gerechtsgebouw. Het geeft Cofinimmo een stabieler karakter met langere huurcontracten. Na de verkoop van het North Galaxay gebouw in Brussel begin mei, bestaat de portefeuille nog voor 41% uit kantoren. Ook Leasinvest Real Estate heeft gekozen om haar blootstelling aan de kantorenmarkt terug te dringen tot een derde van haar portefeuille. Tegelijkertijd werd fors geïnvesteerd in commercieel vastgoed in Luxemburg. Bovendien heeft Leasinvest met Ackermans en Van Haaren (25%) een stabiele langetermijnaandeelhouder. Tenslotte krijgt ook het Waalse Warehouses Estates een vermelding omwille van de goede diversificatie: 65% commercieel, 25% industrieel, 10% kantoren. Indien de schuldgraad te hoog oploopt heeft dit nadelige effecten op het rendement. De vergoeding op nieuw aangegane schulden zal stijgen en in sommige gevallen zal een kapitaalsverhoging nodig zijn om de schuldgraad terug te dringen. Voldoende buffer is dus aangewezen om eventuele negatieve schokken in de waardering van de activa zonder kleerscheuren op te vangen. Wij zien op basis van de huidige financiële toestand bij de verschillende bevaks geen aanwijzingen dat dit scenario zich zal voltrekken. Wel wijzen we u graag op de inbreng in natura en het voordeel van een lage schuldgraad voor de groei van de onderneming. Een inbreng van verhuurd vastgoed in ruil voor nieuwe aandelen van de bevak moedigen we ten zeerste aan. Het is een strategie die Retail Estates al meermaals heeft toegepast en zorgt voor groei zonder de schuldgraad te verhogen. Over de afgelopen 10 jaar verdubbelde de koers van het aandeel en steeg het dividend met 50%. Van alle vastgoedbevaks heeft Wereldhave Belgium met 20% de laagste schuldgraad. Het liet Wereldhave Belgium toe om in 2011 vijf winkelcomplexen van ING Real Estate SCHULDGRAAD Een vastgoedbevak is gebonden aan enkele wettelijke bepalingen (zie kader), onder meer omtrent de maximaal toegestane schuldgraad. Samengevat mag deze niet meer bedragen dan 65% van de geconsolideerde activa van de bevak. Bovendien is een bevak verplicht om een financieel plan op te stellen vanaf een schuldgraad van meer dan 50%, waarin de bevak aangeeft hoe ze haar schuldgraad in de toekomst onder de drempel van 65% zal houden. De meeste bevaks wensen dit extra financieel plan te vermijden en houden hun schuldgraad beneden de 50%. Enkel Leasinvest Retail en de twee logistieke bevaks, WDP en Montea, zitten net boven deze drempel. Dit is niet onlogisch gezien de hoge investeringsnoden waar deze bedrijven mee te maken hebben. 12

13 over te nemen. Voordien was deze bevak zelfs volledig schuldenvrij. Sinds de bekendmaking van deze deal is de aandelenkoers van Wereldhave met bijna 50% toegenomen, het dividend steeg de voorbije tien jaar met een derde. De lage schuldgraad laat nog voldoende ruimte voor verdere investeringen zonder het risico op verwatering voor de aandeelhouders. Wereldhave Belgium is voor 75% actief in retail en voor 25% in kantoren, ook dat is een aantrekkelijke mix. Ook de residentiële bevaks Aedifica en Home Invest Belgium zitten met een schuldgraad van nog geen 40% in een comfortabele positie. WAARDERING Een vastgoedbevak is verplicht om elke trimester zijn vastgoedportefeuille te laten waarderen aan de reële waarde. Zowaar een fantastisch hulpmiddel voor de belegger/ analist! De meeste bevaks publiceren twee verschillende waarden voor de NAW( netto-actiefwaarde): IFRS en EPRA. De NAW zoals berekend volgens de EPRA richtlijnen (European Public Real Estate Association) houdt enkel rekening met de netto-actiefwaarde van het vastgoed in portefeuille en niet met bijvoorbeeld eventuele waardeschommelingen van financiële derivaten. De beurskoers houdt naast de netto-actiefwaarde ook rekening met groei. Eenvoudigweg beide cijfers vergelijken en beslissen is dus te kort door de bocht. Op dit moment noteren enkel Cofinimmo en Befimmo onder de NAW, maar daar staat dan ook tegenover dat de belegger aan beide waarden weinig plezier beleefde. Ook voor de nabije toekomst verwachten wij van beide BEL 20-ers weinig groei. Dit staat in schril contrast met de premie waartegen groeiers zoals Montea, WDP en Home Invest noteren. De vergelijking tussen de beurskoers en de NAW geeft dus aan wie de toekomstige groeiers zijn en deze zit reeds voor een groot stuk in de koers vervat bij bijvoorbeeld Montea, Warehouses Estates en bij Aedifica. Dit neemt echter niet weg dat het netto dividendrendement van de Belgische vastgoedbevaks op een aardig niveau schommelt tussen de 3.5%-4.5%. Uitschieters qua dividendrendement zijn Cofinimmo, Befimmo en Intervest Offices met nettorendement rond de 5%. Dit zijn nog altijd aantrekkelijke rendementen die nog steeds gepaard kunnen gaan met groei in zowel de portefeuille als het dividend. Een goed voorbeeld is het eerder aangehaalde Home Invest Belgium (HIB), een zuivere residentiële vastgoedbevak. De afgelopen 10 jaar steeg het dividend met 66%, de koers met bijna 50%. HIB koopt een volledig gebouw en renoveert dit vervolgens waar nodig. Nadien verhuurt HIB haar vastgoed dat voornamelijk in Brussel gelegen is en beheren zij het gebouw als syndicus. Tenslotte past HIB selectieve arbitrage toe op haar portefeuille door een aantal appartementen per stuk te verkopen, met een aanzienlijke meerwaarde. Door het percentage van de verkoop te laten stijgen tot 4% van de totale portefeuille en door de verschillende projecten in ontwikkeling zal HIB ook de komende jaren verder kunnen blijven groeien. De onzekerheid omtrent de woonbonus in het Brusselse Gewest kan roet in het eten gooien. Na verschillende jaren van dalende intrestvoeten hebben de meeste vastgoedbevaks de voorbije jaren zeer goed gepresteerd. Toch verdient de bevak ook vandaag nog steeds een plaats in uw portefeuille omwille van het aantrekkelijke dividendrendement. Een selectieve houding en voldoende oog voor diversificatie is wel nodig. Momenteel verkiezen we logistiek vastgoed omwille van de groeivooruitzichten op lange termijn. Residentieel vastgoed kampt met een relatief hoge waardering en onzekerheid rond de woonbonus. We hebben een neutrale houding tegenover kantoren (lagere waardering na moeilijke jaren in combinatie met een hoger dividendrendement) en commercieel vastgoed. Bij de zuivere vastgoedbevaks gaat onze voorkeur uit naar Warehouses De Pauw (logistiek), Retail Estates of Wereldhave Belgium (retail) en Home Invest Belgium (residentieel). Om in te spelen op een mogelijke heropleving van de Brusselse kantorenmarkt is Befimmo een goede keuze. Bij de gediversifieerde bevaks vinden we Leasinvest Retail (42% commercieel, 36% kantoren en 21% logistiek) een goede waarde. WETTELIJK KADER VASTGOEDBEVAK niet meer dan 20% van haar geconsolideerde activa beleggen in één geheel gebouw boekhouding opstellen volgens de IAS/IFRS regels: vastgoed dient elk kwartaal door een externe partij gewaardeerd aan de reële waarde schuldgraad mag niet meer bedragen dan 65% van de activa beursgenoteerd uitkering van minstens 80% van de operationele winst als dividend niet onderhevig aan de bedrijfsbelasting 13

14 Leo Stevens Zomerzoeker Horizontaal 1 Braziliaanse munt 2. machtigste vrouw van Europa. manier om beleggingsrisico te beheersen. belasting over toegevoegde waarde 4. letterwoord voor select groepje groeilanden. iso-afkorting voor Indiase munt. sicav. Japanse premier. 5. iso-afkorting voor Ijslandse munt. 6. afkorting van financieel dienstverleningsbedrijf genoemd naar oud-burgemeester van New-York. afgevaardigde bestuurder van vennootschap(engels). Belgische supermarktketen in reorganisatie 8. beweeglijkheid van aandelenkoers. 9. voorzitter Europese Centrale Bank 10. hoofdstad van Qatar. van oorsprong nomadisch volk in het hoge noorden van Europa. de merknaam die het Finse Nokia gebruikt voor zijn internetdiensten. 11. Amerikaanse autoproducent beursgenoteerde Franse industriële groep bekend voor electrische producten 12. geldontwaarding door stijgende prijzen. informatie- en communicatietechnologie 13. beursgenoteerde bank-verzekeringsgroep. belangrijke pan-europese beurs 14. Vietnamese munt. 15. locatie van kerncentrales in België. nalatenschap. beursgenoteerde globale materiaaltechnologiegroep Verticaal 1 Engels letterwoord voor beursintroductie Amerikaanse beursgenoteerde verzekeraar 2. Belgische minister van Financiën. Markets in Financial Instruments Directive, of Europese richtlijn ter bescherming van consument in financiêle zaken. 3. edel metaal 5. ernstige correctie op de aandelenmarkt. Europese discountvoedingsketen 7. Antwerpse beurgenoteerde rederij. scheikundig element met symbool SN, gebruikt voor vervaardiging van brons. 8. Duits beursgenoteerd nutsbedrijf. fiscaliteit. 9. Europese Gemeenschap 10. Initialen van uw puur en persoonlijke vermogensbeheerder toonaangevende index voor het vertrouwen van het Duitse bedrijfsleven. 11. geheel van waarden als belegging samengebracht 13. Europese investeringsbank. slank, rank. 14 Organisatie voor economische samenwerking en ontwikkeling 15. uitkering van winst als vergoeding van kapitaal. tickersymbool (afk.) van Britse farmareus AstraZeneca. 16. wiskundige constante iso-afkorting van Roemeense munt. Europese monetaire unie. 17. iso-afkorting van Noorse munt - overkoepeling van verenigingen die opkomt voor de belangen van een groep. aandelenindex. 18. belangrijkste Europese beursgenoteerde toerismegroep. 20. beursgenoteerde Brits-Australische mijnbouwgroep. 21. beursgenoteerde holding, referentie-aandeelhouder van het Belgische farmabedrijf UCB 22. beursgenoteerde Belgische verdeler van wagens uit Volkswagengroep, wereldleider in herstelling en vervanging van voertuigbeglazing 14

15 Wedstrijd: Met de oranje letters uit het kruiswoordraadsel kan een woord van elf letters gevormd worden. Puzzelaars die wensen deel te nemen aan de wedstrijd, mogen hun woord doormailen naar info@leostevens.com of per post naar Schildersstraat 33, 2000 Antwerpen. Gelieve steeds naam, adres en telefoonnummer te vermelden. Onder de juist ingevulde zomerzoekers worden op maandag 18 augustus 2014 vijf puzzelaars door lottrekking geselecteerd. De winnaars worden persoonlijk verwittigd en krijgen een heerlijke fles champagne bezorgd. Vanaf 18 augustus zal de volledige oplossing van onze eerste LS Zomerzoeker, samen met het te vormen woord op de website gepubliceerd worden. Deelnemers mogen slechts één oplossing insturen, medewerkers van Leo Stevens mogen niet deelnemen.

16 Boordtabel Dow Jones Euro- Stoxx 50 Fed Funds (%) ECB-repo (%) US 10 YR (%) Bund 10 YR (%) Brent $/brl Goud $/ons USD/EUR Nat Gas VSA ,25 0,15 2,53 1,26 112, ,365 4, ,25 0,25 2,7 1,55 107, ,377 4, ,25 0,25 2,99 1,95 111, ,377 4, ,25 0,75 1,75 1,31 111, ,308 3, ,25 1 2,02 1,92 108, ,306 3, ,25 1 3,38 2,97 94, ,321 4, ,25 1 3,83 3,38 78, ,433 5, ,25 2,5 2,15 2,95 44, ,397 6, ,25 4 4,02 4,30 97, ,459 7, ,25 3,5 4,70 3,95 60, ,320 6, ,25 2,25 4,39 3,33 61, ,182 9, ,25 2 4,21 3,64 41, ,347 6, ,25 4,29 30, ,260 6, ,25 2,75 3,81 4,20 28, ,049 5, ,75 3,25 5,05 5,00 19, ,890 2, ,50 4,75 5,10 4, ,94 9, ,50 3,00 6,46 5, , ,75 3,00 4,83 3, ,16 1,83 CPI (VSA) (%) CPI (Euro-12) (%) BBP-groei (VSA) (%) (e-yoy) BBP-groei (Eurozone) (%) (e-yoy) Werkloosh. (VSA) (%) Werkloosh. (Euro-12) (%) ISM Verwerkende Nijverhd -VSA IFO Duitsland Cons Vertr Eurozone ,10 0,50 2,20 1,10 6,30 11,70 55,4 109,7-7,5 85, ,10 0,70 2,50 1,10 6,70 12,00 53,2 110,7-9,3 82, ,20 0,90 2,50 0,70 7,00 12,10 57,3 109,5-13,6 70, ,70 2,20 2,00-0,10 7,80 11,80 50,2 102,5-26,3 66, ,40 3,00 2,00-0,90 8,60 10,30 52,7 107,2-21,2 64, ,60 1,90 2,60 1,70 9,00 10,00 56,6 109, , ,10 1,00 2,50 1,50 9,70 9,90 54,9 95, , ,00-1,50-1,50 6,70 7,70 36,2 82, ,10 3,20 1,50 2,00 5,00 7,20 50,7 103,4-9 90, ,50 2,40 2,50 2,50 4,60 7, , ,40 2,30 3,40 1,90 4,90 8,40 55,6 99, , ,00 2,10 3,10 1,80 5,40 8,90 56,4 96, , ,00 2,00 4,00 1,80 5,70 8,80 66,2 96, , ,50 2,10 2,00 1,00 6,00 8,50 55,2 87, , ,90 2,30 0,50 1,60 5,80 8,50 48,1 85, , ,70 2,40 5,00 3,30 4,20 8,70 44,2 96, , ,70 1,70 4,20 3,30 4,40 9,60 57,5 98, , ,10 1,10 4,00 2,00 4,50 10, ,9 Cons Vertr VSA Schildersstraat Antwerpen T F BTW BE RPR Antwerpen info@leostevens.com