Titel; Aas en voer rapport over de hengelsport

Transcriptie

1

2 Titel; Aas en voer rapport over de hengelsport Ondertitel; Watervervuiling door de hengelaar November 2013 Dit rapport is opgemaakt door René Kamps. Website; ; Vrijwilliger bij de werkgroep Partij voor de Dieren Limburg-Zuid. Waarvoor ook contactpersoon vissenbescherming. 3

3 Voor de vissen zo mooi en fascinerend, die nooit iemand kwaad doen die tot verbeelding spreken van menigeen bevist, bemind en doch behandeld worden als hebbeding, als wergwerp artikel. Te klein,.. ruw terug Hoe groter, hoe beter, de pijn echter gauw vergeten Sterker nog, ontkennen, een vis voelt toch geen pijn Want vissen vindt men immers fijn. René Kamps VOOR MIJN GESCHUDBE VRIENDEN,.. onder water, in de vrije natuur, daar waar ze horen. 4

4 INHOUD Voorwoord 6 Inleiding 8 Witvis-visserij 9 Hoeveelheid voer gebruikt door witvissers 9 Waaruit bestaat dat lok- of grondvoer nou? 11 Karper-visserij 13 Wat zijn boilies? 13 Partikels en pellets 16 Hoeveelheid voer gebruikt door karpervissers 19 Maden, voor elke vissoort en hengelaar 20 Luchtverontreiniging door madenkweek? 21 Luncheon meat 23 Mogelijke gevolgen? 25 Blauwalg? 26 Botulisme? 27 Slotwoord 29 Bronnen 30 Bijlage1; Blauwalg 31 Bijlage2 ; Botulisme 33 Bijlage 3; Stukje van een discussie op het visforum.nl 37 5

5 VOORWOORD November In het voorjaar van 2013 heeft Pascale Plusquin mij gevraagd om contactpersoon vissenbescherming te worden voor de werkgroep van de Partij voor de Dieren, Limburg-Zuid. Ik heb hier ja op gezegd omdat ik van 1990 t/m 2007 fervent hengelaar ben geweest en derhalve behoorlijk wat ervaring heb opgedaan in de hengel sport. Ook al hoort de georganiseerde hengelsport tot de top-3 van sportbonden, (alleen de tennis- en voetbalbond zijn groter in omvang) en is Koninklijke Sportvisserij Nederland tegenwoordig lid van de NOC NSF, ik zal de term hengel sport in dit rapport niet meer noemen omdat het naar mijn mening echt geen sport is, dat vond ik ook niet in mijn eigen hengelperiode. Toen ik in het najaar van 2007 vegetarisch ging eten verloor ik ook al snel de interesse in het hengelen. Een vegetarische levenswijze en hengelen kan voor mij dan ook niet samen gaan. Vis gegeten heb ik overigens nooit, maar dat terzijde. Ik vroeg mij af waar ik al die tijd mee bezig was geweest en kwam tot de conclusie dat het voorbij moest zijn met deze dierenmishandeling. Ik wilde er geen deel meer van uitmaken. Spijt van mijn periode als hengelaar? Tja,..ja en nee. Het was een andere tijd in mijn leven. Ik heb teveel vissen gevangen, mooie en spectaculaire exemplaren ook. Ook ik verkondigde "vissen voelen geen pijn", maar wist intussen wel beter. Zoals elke hengelaar trouwens! Wie anders verkondigt, wil het alleen voor zichzelf goedpraten. In de tijd die ik aan het water vertoefd heb, heb ik veel prachtige natuurverschijnselen mogen aanschouwen. Ik kijk dan ook met gemengde gevoelens terug op deze tijd. Gelukkig heb ik anders gekozen en hopelijk kan ik nu, mede door toedoen van dit werk, een klein beetje bijdragen aan een beter leven, voor alles wat leeft. Inclusief voor de vissen. Het zijn mooie, vreedzame wezens die in hun eigen onderwaterwereld leven waar wij als mensen niets te zoeken hebben, ook niet vanaf de waterkant. Mijn expertise ligt bij het hengelen in de zoetwatervisserij. Van wedstrijdvissen op witvis (voorn, brasem e.d.) tot roofvissen en karpervissen, 's nachts in de tent aan de Maas en diverse kanalen met scheepvaart, ik heb het allemaal gedaan. 6

6 Hengelen was voor mij een verslaving, en voor velen met mij. Of ze zich daarvan bewust zijn, weet ik niet. De fanatieke hengelaar is met zichzelf bezig en met niets anders. Ze zien wat de concurrentie doet en doen er zelf een schepje bovenop, want eigen succes is hetgeen dat telt. Wat ik in dit rapport aan de kaak wil stellen zijn de enorme hoeveelheden aas en voer die de hengelaar in Nederland en daar buiten in het water gooit om zoveel en zo groot mogelijke vissen te vangen. Hengelaars beweren dat één van de redenen waarom ze hengelen is, dat ze hun tijd graag in onze mooie natuur verbrengen, echter met de gevolgen voor natuur en milieu houden ze geen rekening. Ook niet voor het behoud van viswater en de vissen die ze zo graag vangen. Hengelaars denken: De vis eet het voer dat ik gebruik toch op. Maar de vraag is, in hoeverre dat zo is. Degene die dit rapport leest kan een hengelaar zijn, of een leek op het gebied van het hengelen. Het is voor eenieder even schrikbarend om te zien wat er dagelijks, wekelijks, jaarlijks in ons oppervlaktewater verdwijnt. Laat u verbazen. René Kamps, Heerlen 7

7 Inleiding Watervervuiling door de hengelaar Dit rapport gaat over watervervuiling door de hengelaar. Bij het lezen van dit rapport zal het eerste commentaar zijn; Waar maakt men zich nu weer druk om, vrachtboten, pleziervaart, zwerf- en dumpvuil, plasticsoep en illegale lozingen vervuilen het water toch ook, let daar maar eens op Er is echter altijd een maar,.. Nederland telt in totaal zo n 2 miljoen sport vissers en heeft daarmee in Europa, na de vier Scandinavische landen, procentueel de meeste sport vissers (ruim 10% van de bevolking)! 108 miljoen visuurtjes... Uit onderzoek van 2001 is gebleken dat de gemiddelde visser 15 maal per jaar vist. Bijna de helft van de vissers vist weliswaar maar 1 tot 6 keer per jaar, maar er is ook een categorie vissers (bijna 10 %) die elke week of zelfs twee keer in de week vist. Op de vraag aan alle ondervraagde vissers hoeveel uur zij doorgaans per keer vissen, kwam een gemiddelde visduur van bijna vier uur. Vermenigvuldig je deze getallen met het aantal vissers (ruim 2 miljoen) dan kom je uit op een getal van 30 miljoen vistripjes en 120 miljoen visuurtjes die vissers per jaar aan de waterkant doorbrengen. Soort visser Wat de doorsnee Nederlander echter niet weet, is dat de ietwat fanatiekere hengelaar per jaar vele tientallen(!) kilo s extra voer in het water gooit om vissen naar hun stek te lokken. Ik heb het hier niet over een vader die twee of drie keer per jaar met zijn zoontje probeert om een voorntje te vangen. Dan blijft het lokken van een visje waarschijnlijk bij een bakje met maden en een zakje paneermeel met vanillegeur. De fanatieke hengelaar is de man of vrouw die wekelijks een of meerdere dagen zijn hengels uitgooit. Om een zo groot mogelijke vis (karper) of zoveel mogelijk vissen (wedstrijden) te vangen wordt er heel wat voer verbruikt door bovengenoemde hengelaars. 8

8 De Witvis-visserij Men vist op witvis zoals voorn, brasem, winde, etc. Dit kan vader en zoon zijn, een compleet familie-uitje inclusief barbecue, maar dit kan ook zijn om in georganiseerd competitieverband met andere vissers te vissen, waarbij wedstrijden met een duur van 3 uur of langer worden georganiseerd. Meestal in de weekenden. Men houdt dan ook trainingssessies voor dit soort wedstrijden, dit doet men dan door de weeks in eigen tijd, zonder tussenkomst van een vereniging of organisatie, al dient men wel vaak aangesloten te zijn bij een visrechthebbende vereniging om op een betreffend water te mogen vissen. Er wordt gehengeld in parkvijvers, gemeentevijvers, grindgaten, de grote plassen (Nieuwkoopse) e.d. maar ook op de grote rivieren en kanalen. Voor een water zonder stroming en scheepvaart wordt minder voer gebruikt dan op rivieren en kanalen. Scheepvaart en stroming zorgen ervoor dat het voerspoor versleept wordt, dus gebruikt een hengelaar meer en zwaarder voer. Hoeveelheid voer gebruikt door Witvissers; De vijver; Uit de wedstrijdreglementen van verschillende vijver-verenigingen valt op te maken dat men al gauw uitgaat van 500 gram droog lokvoer, dat nat gemaakt wordt zodat het naar de bodem zakt om vissen naar de stek te lokken. Het spreekt voor zich dat het volume van 500 gram door het nat te maken groter wordt. Het gaat hier over lokvoer. Lokvoer bestaat uit verschillende soorten meel; bijvoorbeeld ¼ deel koekjesmeel, ¼ deel maïsmeel, etc.. Lokvoer is dus iets anders dan aas. Aas is het voer waarmee daadwerkelijk gevist wordt en dus aan de haak gaat. Ook hiervan wordt een extra hoeveelheid over de stek uitgestrooid. Een voorbeeld van een willekeurig vijver-wedstrijdreglement (2012); Tenzij anders vermeld, bedraagt de maximaal toegelaten hoeveelheid lokvoer één kilo aangemaakt, inclusief verzwaring, exclusief maden enz. Iedere deelnemer moet zijn/haar voer vooraf laten wegen. Het voer dient ter weging aangeboden te worden in een plastic zak. Indien de hoeveelheid voer te groot blijkt te zijn, moet het teveel worden afgestaan. Aas en voer naar keuze, uitgezonderd vers de vase (muggenlarve), gekleurde maden en hennepkorrels; gekleurd voer is niet toegestaan. De maximaal toegestane hoeveelheid aas per persoon (maden, pieren, maïs, casters, enz) bedraagt 1 liter samen. De wedstrijdcommissie kan per wedstrijd 5 deelnemers 9

9 uitloten waarvan de viskisten kunnen worden gecontroleerd t.a.v. teveel aan voer en/of verboden aas/voer. Je hebt het hier dus al over 1 kilo lokvoer en 1 liter aas. Elke visser die aan bovenstaande wedstrijd deelneemt, gooit 2 kilo voer in het water. In de competitie van het voorbeeld praten we over 35 deelnemers. Het rekensommetje maakt 35 keer 2 kilo is 70 kilo voer. Dat alleen op die dag al door de deelnemende vissers in het water verdwijnt. De controle van de hoeveelheid voer en aas heeft te maken met eventuele overtreding van het reglement, in het kader van valsspelen. Niet met een teveel aan voer omdat dit slecht zou zijn voor de vijver, lees waterkwaliteit/milieuaspecten. Kanaal of rivier; Een van de voorbeelden van wedstrijdvissen in de grote wateren is de Nationale Topcompetitie. De Nationale Topcompetitie is een serie van acht viswedstrijden in de periode april tot en met september in verschillende vaarten en kanalen door heel het land. De hoeveelheid grondvoer, nat en gezeefd incl. alle toegestane toevoegingen, is in het bijbehorende wedstrijdreglement gelimiteerd tot 17 liter, terwijl de hoeveelheid aas gelimiteerd is tot 2,5 liter waarvan 1 liter muggenlarven (vers de vase). Er zijn 135 deelnemers in de topcompetitie zoetwatervissen. Elke visser die aan bovenstaande wedstrijd deelneemt, gooit dus 17 liter grondvoer en 2,5 liter aas, dus 19,5 liter voer in het water. Het rekensommetje maakt 135 keer 19,5 liter is 2632,5 liter voer dat verdwijnt naar de bodem van het kanaal, op één dag. Er zijn acht van deze wedstrijden gedurende de competitie. Moeten we dit getal ook nog keer 8 doen? Eigenlijk wel, maar de boodschap begint al aardig duidelijk te worden. Het gebruiksklaar gemaakte voer wordt in ballen ter grootte van een sinaasappel op de stek gedeponeerd. Op een vijver start men met 2 á 3 ballen, op de Maas of kanaal met zo n 10 van deze ballen. Bovenstaand zijn maar 2 voorbeelden. Zoals al genoemd maken de deelnemende vissers vele trainingsuren. Vooral in het laatste voorbeeld. De Nationale Topcompetitie heet niet voor niks TOP-competitie. Om tot de top te behoren heeft iedere deelnemer training nodig, bij alle takken van hobby of sport. Tijdens trainingen is er geen wedstrijdreglement. De hengelaar mag dan zelf bepalen hoeveel voer en aas hij gebruikt. Hopelijk streeft hij of zij dan ook dezelfde hoeveelheid na, en niet meer om ongeveer dezelfde condities te creëren, maar uit de praktijk weet ik dat dit vaak niet zo is. 10

10 Waaruit bestaat dat lok- of grondvoer nou? Het woord lokvoer zegt het al, het lokken van de vis en niet het verzadigen van de vis. Het is de bedoeling dat de vis het haakaas pakt en niet volgevreten de voerstek verlaat. Actief voer is de hoofdzaak bij het vissen op witvis, actief betekent dat wanneer er gevoerd is er steeds voerdeeltjes loskomen en opstijgen. Dit maakt de vis nieuwsgierig en zet de vis aan tot azen. Op lichter en minder stromend water wordt een lichter mengsel gebruikt dat langzaam naar de bodem zinkt en daar rustig zijn werk doet. Op stromend water bijvoorbeeld in rivieren is licht lokvoer onbruikbaar omdat het door de stroom wegdrijft. Men gebruikt hier een zwaarder voer en mengt daar derhalve zand, leem, duivenmest en in sommige gevallen zelfs kleine kiezels doorheen. Er zijn vele soorten ingrediënten zoals broodmeel, wafelmeel, beschuitmeel, maïsmeel, polenta, anijszaad, hennepzaad, melkpoeder, aardappelvlokken, sojameel, lijnzaadmeel en veel meer. Er zijn enkele, zeer opmerkelijke, om niet te zeggen dubieuze meelsoorten die gebruikt worden in visvoer. Ik wil er enkele apart benoemen. Bekijk de eigenschappen eens kritisch en vraag jezelf eens af wat er allemaal verdwijnt in ons oppervlaktewater en houd hierbij het milieu in gedachten; (Oppervlaktewater is het zichtbare water; het water in rivieren, sloten, kanalen, meren en dergelijke. De zorg voor de kwaliteit van het oppervlaktewater is een van de taken van een waterschap.) Koekjesmeel Fijn gemalen koekjes, wafels enz. Heeft een goede bindende werking, daarom goed voor stromend water. Niet in grote hoeveelheden in het voer gebruiken. Is erg vet en het bindt erg goed. Kan als smaakmaker worden gebruikt. Koolzaad Gemalen zaden van de oliehoudende zaden van de zoete koolzaadplant of gemalen zoet raapzaad. Koolzaad moet fijn gemalen gebruikt worden. Heeft een erg hoog vetgehalte en een laxerende werking. Koolzaad heeft een sterk bindende werking. Wordt vooral gebruikt in een voer voor diep en stromend. Bloedmeel Bloedmeel is een product dat wordt gemaakt van bloed uit slachterijen Het is rijk aan ijzer en heeft een penetrante geur. Zeer fijn van structuur en daardoor ook bindend. Het zorgt voor een voor vissen aantrekkelijk lokspoor. 11

11 Duivenmest Men kan klaargemaakte verse, diepgevroren of droge duivenmest gebruiken. Men gebruikt ongeveer 1 kilo duivenmest voor 2 kilo droogvoer. Wordt vooral in stromend water gebruikt. Vleesmeel Vleesmeel behoort tot de werkende ingrediënten. Hier is vlees verwerkt en er is sprake van een hoog eiwitgehalte. Goed vleesmeel, bereid uit de kadavers van dieren, is te herkennen aan de kleur. Deze moet donkerbruin zijn. Is het licht van kleur, dan is het samengesteld uit een mengeling van vlees- en beendermeel. Het is vaak afkomstig uit België. Coprah melasse Dit wordt gemaakt van het vruchtvlees van de kokos en is een mengsel van kokosmeel en melasse. Is donkerbruin, bijna zwart van kleur omdat het is aangezoet met suikerstroop (Melasse is een overblijfsel bij de raffinage van suiker uit de suikerbieten.). Coprah Melasse is vettig. Het heeft een hoge voedingswaarde. Coprah Melasse is laxerend en mag daarom tot maximaal 20 % in een voer gebruikt worden. Arachide Dit product wordt verkregen door pindanootjes te branden, vervolgens wordt de olie grotendeels verwijderd, en dan pas gemalen. Het meel is zeer bindend, erg vet en geurig. Archidemeel is in verschillende samenstelling qua kleur te verkrijgen. Het verschraalt namelijk zeer snel. Bovenstaande ingrediënten, waarvan de lijst onnoemlijk veel langer is, brengen me van de Witvis-visserij bij de Karpervisserij want de ingrediënten worden in beide takken van hengelen in aas en voer gebruikt. 12

12 De Karpervisserij Karpervissers zijn meestal individualisten (soms twee- of drietallen). Zij maken jacht op een persoonlijk record. Liefst zo n grote karper dat deze ook kans maakt om bijvoorbeeld een Nederlands record (juni 2011 het nieuwe Nederlands record karper 32,5 kg) of Benelux record te worden en zo naam en faam in de karperwereld te bereiken. Vóór 1980 werd de karper belaagd met een stuk gekookte aardappel, een drijvende broodkorst, of een paar dikke regenwormen aan één hengel. Als men toen, in Nederland, een karper op het land kreeg met afmetingen van 80 centimeter en rond de 10 kilo zwaar, dan was je de dorpsheld. (In 1952 ving Richard Walker in Engeland een karper van 44 Engelse ponden, (wat net geen 20 kilogram is) toen een WERELD-record, tot 1980 de grootste aan hengel en lijn gevangen karper was.) In de jaren 80 veranderde dit geheel. De zogenaamde Boilie werd uitgevonden en deed ook al snel in Nederland zijn intrede in de karpervisserij. Wat zijn boilies? In het kort zijn dat deegballetjes, waarmee men tegenwoordig de karper probeert te verleiden. Rond 1984 uitgevonden in Engeland. De deegballetjes werden gekookt en daardoor kreeg deze een harde buitenkant. Men noemde ze boilies. Afkomstig van Engelse woord to boil = koken. Ze worden samengesteld uit diverse ingrediënten, zoals eieren die nodig zijn om door het kookproces de harde mantel te vormen, flavours, kleur- en smaakstoffen en een droge mix die op zijn beurt weer is opgebouwd uit verschillende ingrediënten zoals bovengenoemde meelsoorten. Even iets over de eieren. Meestal lees je over de verhouding van 5 á 6 eieren op 500 gram droge mix. (1 ei per 100 gram dus!!). Er zijn vissers die hun deeg aanmaken met 8 à 9 eieren per kilo droge mix. Eieren zijn immers niet allemaal even groot en daarnaast zijn ze nog eens verkrijgbaar in verschillende maten. Er wordt dan i.p.v. die 2 eieren zo n 30 ml olie toegevoegd (zonnebloemolie, lijnzaadolie, visolie) om er vervolgens balletjes van te rollen. Het spreekt wel haast voor zich dat er heel wat eieren doorheen gaan op deze manier. Zeker als je zo meteen leest in welke hoeveelheden de boilies in het water verdwijnen. De hengelaar kiest uiteraard voor de goedkoopste ei-klasse. Ik heb tenminste nog nooit een visser gezien die biologische eieren ging kopen om zijn boilies mee te vervaardigen. De boilies variëren in diameter van 10 tot wel 34 millimeter. Deze worden gekookt en de boilie is klaar. (Het deegballetje moet een harde buitenkant krijgen om kleinere vissen (brasems, windes en zeelten) uit 13

13 te schakelen van consumptie ervan zodat de deegballen kunnen blijven liggen in afwachting van de grote karpers. De eerste kennismaking in Nederland was die met de ready-mades, of in gewoon Nederlands, ze waren kant en klaar in de winkel te koop. In Engeland gemaakt, met daarin toen populaire ingrediënten, als caseïne, ei-albumine, sodium-caseïnaat, calcium-caseïnaat en soja-isolaat. Ze waren erg duur, wat vooral te wijten was aan de exclusiviteit en de gebruikte ingrediënten. Dat waren de voornaamste redenen waarom men thuis zelf ging experimenteren met het maken van boilies. De zelfgemaakte boilie werd gemaakt van goedkopere ingrediënten, die tevens meer uitgebalanceerd waren en een betere voedingswaarde hadden. Het gaat daarbij om de verhouding tussen eiwitten, vetten en koolhydraten. Waarbij de koolhydraten de boventoon voeren. Nadelen van de ready-mades zijn: Ze bevatten veel conserveermiddelen en gladmakers of gom, binders en uitharders. Door deze middelen hebben ze een vervelende smaak, waardoor er vervolgens weer te veel zoetmakers en flavours (smaak en geurstoffen) gebruikt worden om dit te verdoezelen. Er is geen wettelijke controle op de toegepaste ingrediënten. De drijfveer van de makers is het verdienen van geld. Het welzijn van vis en milieu wordt uiteraard niet meegewogen. Voordelen (voor de hengelaar) van de ready-mades zijn: Ze zijn veel langer houdbaar dan een zelfgemaakte boilie. Daardoor ideaal voor lange sessies, al dan niet in het buitenland. Ze zijn direct te gebruiken zonder vieze handen te krijgen, je haalt ze zo in de winkel en kan ze direct in het water kieperen. 14

14 Flavours Deze stoffen zijn onder te verdelen in natuurlijke en synthetische stoffen. De meeste producten zijn concentraten, wat inhoudt dat er maar weinig van nodig is. Een ding moet duidelijk gesteld worden, de flavours zullen niet de eetlust van de karper opwekken, op een hele enkele na, maar zijn bedoeld om zijn aandacht te trekken. Alle producten zijn bij diverse firma s te koop en verkrijgbaar in diverse vormen, van olie en vloeistoffen tot poeders en crèmes. Er drijft een hele hengel-economie, alleen al op die zogenaamde flavours, die in feite misschien wel meer hengelaars vangen dan vissen. (Een hengelaar laat zich graag foppen). Om er een paar te noemen: inktvisolie, haringolie, vanillesuiker, basterdsuiker, amandelsmaak van Dr.Oetker of dergelijke. Er zijn synthetische aardbeien-, ananas-, vanille- anijs- bosbes-, perzik-, vis-, krab-, en andere niet voor te stellen geurtjes op de markt. Allen om toe te voegen aan het voer. Ze zijn er op olie- en op alcoholbasis, ze zijn gifgroen of fluoriserend roze, je kan het zo gek niet bedenken of het bestaat, wat dacht je van Red-bubblegum,.. ja echt het is heus. Twee voorbeeldjes van hoe ze verkocht worden en hoe de hengelaar hierin wordt bespeeld. RED BUBBLE GUM; Deze flavour is een min of meer toevallige ontdekking geweest bij diverse experimenten naar een ander type Tutti Frutti. We vonden deze geur en smaak echter zo geslaagd dat we m zeker niet aan u willen onthouden. Hij heeft namelijk zeer goed gepresteerd op het grote (stromende) water bij de maximale dosering op het flesje. Heel merkwaardig is dat met name schubkarpers zijn gevangen op bestanden die voornamelijk bestonden uit spiegelkarpers. Een duidelijke verklaring kunnen we hiervoor niet geven. Bij het gebruik op kleinere, dressuurgevoelige, wateren denken we aan de minimale dosering. Minder resulteert in dat geval in meer vissen; naar onze mening komt dit door de zeer intense geurbeleving van deze flavour. Drager: alcohol, triacetin Dosering: 1,2-1,8 ml per 500 gr. droge mix Toevoegen: door middel van meetpipet. Turkish Mocca; In het Loeb-rapport werd destijds onderzocht welke stoffen op karper een stimulerende werking hadden voor wat betreft het aasgedrag. Een van deze stoffen was koffie! Houdt u een flesje Turkish Mocca s.v.p. op armlengte van u af, open het dopje een enkele seconde en sta versteld! Een reus van een flavour, weergaloos vangend in zomer en winter op alle typen water. Een flavour die zelfs binnen het Keen Carp assortiment verbazing zal wekken!! Drager: propyleenglycol, ethylalcohol, triacetin Dosering: 0,7-1,1 ml per 500 g droge mix Toevoegen: door middel van doseerspuitje. 30 ml 15

15 PARTIKELS De letterlijke vertaling van partikel is klein deeltje. In de hedendaagse zoetwatervisserij gaat het echter om: vele kleine deeltjes maken een grote voederstek. In principe kun je elke boon of graansoort gebruiken, denk daarbij aan maïs, hennep, kapucijners, bruine bonen, kidneybonen, erwten, tarwe, haver, etc. Belangrijk is om de partikels, als je ze in gedroogde vorm koopt, te weken en enige tijd te koken om het uitzetten ervan in het darmkanaal van de karper te voorkomen. Dit kan anders ernstige gevolgen hebben voor de vis en dat is niet wat de hengelaar wilt(?). Dit zijn enkele van de populaire partikels die voor het karpervissen gebruikt worden. Maïs is waarschijnlijk de eerste en meest bekende partikel. Ook degene die het gemakkelijkst te gebruiken is. Veelal wordt door de witvisser een blikje maïs uit de supermarkt gebruikt, gezoet en wel, zeer zacht zodat het gemakkelijk aan de haak gaat en het kost geen voorbereidingstijd. De karpervisser verbruikt kippenmais met de 10 tot 25 kg zakken van bijvoorbeeld een Boerenbond. Je weekt de korrels minimaal 24 uur en dan een half tot één uur koken. Er bestaat ook Giant of Jumbo maïs, reuze maïskorrels van wel 2cm groot. De maïs 24 uur weken en de kookduur is al naar gelang de gewenste hardheid. Over de herkomst van deze Gaint maïs heb ik niets kunnen vinden. Gezien de grootte gaat het hier om een genetisch gemanipuleerde soort. Kikkererwten 12 uur laten weken en dan nog 20 minuten koken. Deze partikels krijgen dan 2 keer hun omvang. Eventueel flavour en suiker toevoegen voor de smaak. Maples (Maple peas = Esdoorn erwt.) Een uitstekende partikel om te voeren als ondersteuning van boilies of in combinatie met andere partikels. Ze zijn zeer aantrekkelijk voor de karper. Deze partikel laat zich heel goed flavouren, maar is ook heel goed "naturel" te gebruiken vanwege het vrijkomen van natuurlijke geurstof. Tijgernoten ofwel aardamandelen (uit Spanje) zijn de vruchten van een grasachtig gewas en groeien net als aardappelen onder de grond. Laat de noten dan ook minimaal 48 uur weken en daarna minstens één uur koken. 16

16 Doet u dit niet dan zou deze partikel zelfs giftig zijn voor de karper en problemen aan het spijsverteringskanaal veroorzaken. Men voegt ook wel bruin bier en wat suiker bij het water om ze nog wat zoeter van smaak te maken dan ze van zichzelf al zijn. Als je ze na het koken nog 2 á 3 dagen in het kookvocht laat staan dan beginnen ze te slijmen en zijn dan klaar voor gebruik. Doet u dit niet dat kan deze partikel zelfs giftig zijn voor de karper en problemen aan het spijsverteringskanaal veroorzaken. (20Kg 57,50) Pinda s staan eveneens bekend als aardnoten (omdat ze onder de grond gekweekt worden), maar zijn eigenlijk geen noten, wel peulvruchten. Pindanoten bestaan voor 20-30% van hun voedselwaarde uit eiwitten en worden beschouwd als een waardevolle bron van B-vitamines. Deze vitamines zijn waarschijnlijk niet langer aanwezig in geroosterde pindanoten de vorm waarin ze doorgaans verkocht worden. (2,5 Kg 9,95) Duivenvoer. Dit is een mix van maïs, tarwe, groene erwten, maples, dari, tarwe enz. zowat de kant en klare variant van een gevarieerde partikelmix. Goed te flavouren, maar ook naturel is karper er gek op. Duivenvoer dient voor gebruik 24 uur geweekt en een half uur gekookt te worden. Een ander soort partikel is de pellet. Pellets zijn tegenwoordig ook al niet meer weg te denken bij het belagen van de karper en witvis. Pellets zijn onder hoge druk samengeperste voerbestanddelen gevormd tot cilinder vormige brokjes. De meest bekende is de Halibut pellet die gebruikt wordt bij viskwekerijen. Pellets zijn net als boilies in veel maten en smaken verkrijgbaar, maar de meest gebruikte zijn de vispellets. Het voordeel van pellets is dat ze langzaam oplossen, zo krijg je een groot aasoppervlakte als je er mee voert. Pellets zijn vaak vrij hard en moeten dus met een aasboor worden geboord om ze te kunnen gebruiken als haakaas. Tegenwoordig zijn er ook voorgeboorde pellets verkrijgbaar om als haakaas te gebruiken. De prijs van pellets varieert van vrij goedkoop tot de langzaam smeltende varianten die veel duurder zijn. Een goedkoper alternatief dan die uit de hengelzaak is de konijnenpellet en de pellets die voor de paarden verkrijgbaar zijn. In grote 25 kg zakken voor een prikkie verkrijgbaar. Trouvit Trouvit is een vleeskorrel. Het wordt voornamelijk gebruikt voor het vangen van grote vissen. Het heeft een hoog eiwitpercentage (boven de 40%) en bestaat voor een deel uit vismeel, een deel bloedmeel en om de 17

17 kosten nog wat te drukken voor een deel sojameel. De trouvitkorrel wordt bij de productie samengeperst. Alle ingrediënten worden gemengd, gekneed en met behulp van water, verwarmd en daarna bij elkaar geperst om te eindigen in de gedroogde korrel. De kleinste versie, bevat de meeste eiwitten en heeft een zeer scherpe geur. Black Halibut (zwarte Halibut Pellet). Dit product is een heilbotvoeder dat gebaseerd is op mariene vismeel, gezuiverde visolie en andere ingrediënten. Om het voer extra aantrekkelijk en smakelijk te maken zijn er speciale stoffen toegevoegd waar de vis op afkomt. Dit heilbotvoer heeft sinds enkele jaren de voorkeur van vele 'specimen hunting' meerval en karpervisserij. Hierdoor kan langdurig met hetzelfde aas gevist worden. De lokstoffen worden aan het water afgegeven met een direct en langdurig effect. De Betaine pellet : De toevoeging van Betaine maken deze Pellets onweerstaanbaar voor de karper en hebben een verslavende werking. Deze pellets worden ook ingezet door de witvis/wedstrijdvisser. Deze pellets zijn gebaseerd op ingrediënten zoals vismeel, visolie en diverse granen. De konijnen- en paardenpellet : Een goedkoper alternatief. Deze pellets bevatten minder eiwitten en werken niet zo verzadigend op de karper. De hengelaar voegt dan eventueel (vis)olie of een andere smaak- of geurstof toe. De Frolic hondenbrok; Deze wordt in de hengelzaak niet als pellet verkocht, maar deze hondenbrok wordt wel zo ingezet door menig visser. Verkrijgbaar in hersluitbare 4Kg zakken bij de supermarkt is deze brok ook nog visservriendelijk. Hij is namelijk direct klaar voor gebruik en blijft ook nog vers. Eén zo n zak ging bij mij in een visdag te water, gevolgd door 1 Kg boilies. 18

18 Gebruikte hoeveelheid voer door karpervissers; Wat doet een karpervisser nu met die boilies en partikels? Net als bij de eerste categorie, de witvis-visserij, wil ik ook nu wat cijfers noemen. Zoals bij de witvissers zijn ook bij de karpervissers verschillende soorten vissers te vinden. De gelegenheidsvisser trekt op zijn vrije dag naar de (park-)vijver en vist alleen op die betreffende dag. Op een doorsnee dag gebruikt deze karperaar zo n 1,5 kg boilies, al naar gelang zijn ervaring, inzicht en het aantal aanbeten die hij op zo n dag krijgt. Het kan zijn dat naast deze hoeveelheid boilies ook nog zo n zelfde hoeveelheid partikels bijgevoerd wordt. Dit zijn vrij normale hoeveelheden. Hoewel de reglementen van verschillende verenigingen vaak een maximale hoeveelheid voer per dag voorschrijven, (bijv; een hengelaar mag maximaal 1000gr gebruiksklaar voer bij zich hebben) blijkt in de praktijk dat dit nooit wordt gecontroleerd of gehandhaafd. Op grote wateren zoals rivieren, kanalen of de Nieuwkoopse plassen, gaat men compleet anders te werk. Omdat dit zo n immense wateren zijn en de vissen alle kanten op kunnen, in tegenstelling tot een afgesloten vijver, legt men een voerstek aan om de vissen naar een vaste stek te lokken en ze in de buurt te houden. Dit houdt in dat de fanatieke, grootwild jagende karpervisser, drie tot vijf dagen voor de geplande visdag(en) een voerstek gaat onderhouden. Het zogenaamde voorvoeren. Als men gepland heeft om het gehele weekend vissend door te brengen aan de Maas, al nachtvissend in een speciale karpertent, dan wordt de uitgekozen stek vaak al op woensdag- donderdag- en vrijdagavond voorzien van een bepaalde hoeveelheid voer. Hierbij wordt bij normaal voeren al gauw 1.5 kg boilies (en partikels) op de betreffende stek te water gelaten. Vissers die veel voeren, gebruiken 5 tot 15 kg per dag. (zie bijlage 3) De bedoeling van dit principe is om voor elkaar te krijgen dat de vissen hebberig worden en blijven. Je trekt de vissen naar een ware pleisterplaats en creëert zo ook voedselconcurrentie. Met de juiste hoeveelheid liggen de vissen op extra voer te wachten of komen ze geregeld kijken of er weer iets te rapen valt. In de praktijk blijkt 1000 tot max gr per dag voldoende. De belangrijkste reden is dat je niet meer karpers kan voeren dan er langskomen. Komen er niet genoeg karpers op de voerstek, dan kan het effect van teveel voer zelfs erg nadelig werken. Maar niet iedere visser heeft dit inzicht of deze ervaring en voeren ze er stevig op los. Maïs, kikkererwten of andere partikels worden gebruikt om een voerstek die aangelegd is met boilies, te ondersteunen en beter zichtbaar te maken voor de vissen. In een kanaal of karpervijver gebruikt men zo n twee tot drie kg per dag. 19

19 Maden, voor elke vissoort en hengelaar. Maden zijn het meest populaire aas bij vissers, niet alleen omdat ze zo makkelijk te krijgen zijn. Maar vooral omdat deze witte kronkelaar in veel gevallen simpelweg het beste aas voor een breed scala aan vissoorten is. Maden, ook wel "maaien" genoemd, zijn eigenlijk niet meer weg te denken uit de hengelsport. De kleine larfjes koop je in de meeste hengelsportzaken al voor 50 eurocent en daarmee kom je al een heel eind. Met één made aan de haak kun je alle zoetwatervissen vangen die er maar zijn. Er zijn vele voorbeelden van zeelten, karpers, snoeken, baarzen en palingen die aan de made zijn gevangen. Maden zijn larven van verschillende soorten vliegen, die hun eieren hebben gelegd in vlees of vis. Als we deze materialen dan aan hun lot overlaten, begint een rottingsproces, waarin de eieren zich ontwikkelen tot larven, dat wil zeggen maden. Zij zijn zelf te kweken, maar als we rekening houden met de lucht die dit verspreidt, is dit niet aan te bevelen. Men koopt ze in een hengelsportzaak, die regelmatig verse maden heeft. Verse maden zijn te herkennen aan een zwarte donkere plek nabij de kop, "de zwarte punt". Deze maden zijn afkomstig uit heel grote kwekerijen. Sommige vissers maken de maden schoon, bijvoorbeeld door ze in een emmer water met een paar druppeltjes afwasmiddel (geen "sop") af te spoelen om van de ammoniakgeur af te komen. Zoals bij de alinea s over de witvis-visserij al geschreven gaan er ook liters(!) maden te water. Een stukje over een Maden-kwekerij in België. (omdat ik geen directe informatie vond over een Nederlandse kwekerij) Johan Van Spitael runt sinds 1991 de enige madenkwekerij in ons land. 'Mijn vader had winkels van visgerei in Sint-Niklaas en Sint-Gillis Dendermonde', getuigt Johan. 'We verkochten maden vanuit Engeland, maar er waren al te vaak problemen met de leveringen. We begonnen zelf te experimenteren met de kweek van vliegenmaden en na vier jaar startten we deze kwekerij op. In de drukste perioden produceren we vier- tot vijfduizend kilogram maden per week. Ze worden als topkwaliteit verkocht in winkels voor sportvissers. Onze maden zijn beter maar ook duurder dan de Engelse. Dat komt vooral door de strengere milieunormen in ons land op het vlak van afvalverwerking en de installatie van biofilters. En de maden krijgen vers kippenafval te eten om ze in een zestal dagen te kunnen vetmesten.' 20

20 Verontreiniging door madenkweek? Uit een stuk dat ik vond over de bouw van een madenkwekerij in Barneveld; Activiteiten, emissies en omgeving Het lastige bij het houden van unieke diersoorten is dat er geen factoren bekend zijn met betrekking tot de uitstoot van ammoniak, geur of fijn stof. Ammoniak Met betrekking tot dit aspect wordt opgemerkt dat het bedrijf zich bevindt binnen de 250 meter van een kwetsbaar gebied. Een emissieplafond voor het houden van maden kan niet worden aangegeven, simpelweg doordat de factoren niet bekend zijn en de productie ieder jaar schommelt vanwege het weer. Bij overwegend regenachtige seizoenen wordt er veel minder afgezet dan bij seizoenen met droog weer en goede temperaturen. Leidraad bij deze aanvraag kan overigens wel zijn dat de productieruimte in verhouding tot wat eerder is vergund niet in omvang is toegenomen. Geur Een aspect wat bij de madenkwekerij niet meetbaar maar wel waarneembaar is als er geen juiste technieken worden toegepast, is de geuremissie. Beoordeeld is of de toegepaste techniek van het aanwezige en reeds beschreven biofilter kan worden aangemerkt als stand der techniek. Uit uitgebreid eigen onderzoek en uit een opstelling van een filter in combinatie met dennengeur in het verleden, is uit de praktijk gebleken dat het toegepaste filter, mits de juiste boomschors wordt toegepast, het filter regelmatig wordt nat gehouden en de boomschors op de in de aanvraag aangegeven tijden wordt omgewoeld of ververst, vrijwel alle lucht uit de productieruimte kan neutraliseren. Hierbij speelt ook dat steeds voldoende verse lucht moet worden aangevoerd om een juiste menging te krijgen met de verzadigde lucht vanuit de productieruimten. Overigens viel de lucht in de ruimtes erg mee; dit heeft met name te maken met de nette en professionele bedrijfsvoering en het op juiste wijze scheiden van het afval en de maden. Tenslotte kan nog worden opgemerkt dat de maden zelf niet ruiken; het is het vlees- en visafval waarop deze diertjes tot ontwikkeling komen. Regelmatig wordt vers vis- en vleesafval aangevoerd waarbij zoveel wordt gebruikt dat het binnen enkele dagen zo goed als opgegeten is. Gelet op artikel 4 lid 1 van de Wet geurhinder en veehouderij dient de afstand, tussen het emissiepunt van een stal waar dieren worden 21

21 gehouden en waarvoor geen geur-emissiefactor is vastgesteld en de gevel van de nabijgelegen woning die geen onderdeel uitmaakt van de inrichting, minimaal 50 meter te bedragen. De afstand tussen de nieuwe plaats van het biofilter en de voormalige bedrijfswoning aan de Koperweg 6 bedraagt in ieder geval 55 meter, zodat wordt voldaan aan de bepalingen in deze wet. Fijn stof Ook met betrekking tot fijn stof zijn geen emissiegegevens van maden bekend. Doordat alle lucht uit de productiehokken over een vochtig filter wordt geleid, zal er vrijwel geen fijn stof naar buiten toe vrijkomen. Gekleurde maden Gekleurde maden zijn in Nederland niet wettelijk verboden, maar worden wel sterk afgeraden, tenminste de kleurstoffen die vroeger werden gebruikt om het gewenste effect te krijgen. De reden hiervoor is een onderzoeksrapport waaruit is gebleken dat de gebruikte kleurstoffen als crycoïdine kankerverwekend zou zijn. Uit door TNO in december 2004 uitgevoerde analyses blijkt dat de in ons land verkochte rode maden - zonder uitzondering- zijn gekleurd met Soedanrood. Dit is een giftige stof die nauwelijks afbreekt, het spierweefsel van vissen blijvend rood kleurt en o.a. bekend staat als kankerverwekkend. Gezien het risico voor mens, dier en milieu, dient het gebruik van gekleurde maden direct te worden verboden. Hoewel het voor de hand ligt om slechts het gebruik van met schadelijke stoffen roodgekleurde maden te verbieden, acht de NVVS een totaal verbod op het gebruik van alle gekleurde maden noodzakelijk. Dit vanwege het aan de waterkant niet te controleren verschil tussen onschadelijke en schadelijke kleurstoffen en gezien de aanwijzingen dat ook andere gebruikte kleurstoffen in maden zeer verdacht zijn. Het blijkt dat er na 10 jaar weer sprake is van een enorme opkomst van gekleurde maden. Zij worden geleverd in verschillende kleuren, zoals wit, rood, geel en zelfs groen komt voor. Dikwijls is dan gebruik gemaakt van kleurstoffen, die geheel door de maden worden opgenomen. De reden hiervoor is dat veel viswinkels zeggen dat de gebruikte kleurstoffen niet meer van een schadelijk soort zijn, maar van de zo geheten E-nummers. De NVVS schrijft hierover dat dit niet waar is, omdat wanneer er werkelijk E-nummer kleurstoffen gebruikt worden de maden binnen 2 dagen weer hun normale kleur zouden moeten hebben. Dit omdat E-nummers biologisch worden afgebroken. Volgens de NVVS worden er nog steeds kankerverwekkende kleurstoffen gebruikt. Daarom handhaaft de NVVS het verbod op het gebruik van gekleurde maden tijdens het wedstrijdvissen. Door de overheid is er nooit een verbod uitgevaardigd vanwege het feit dat de gebruikte hoeveelheid niet schadelijk wordt geacht voor de gezondheid, maar binnen de daarvoor gestelde normen blijft. In principe mag er gewoon mee gevist worden, mits de vergunning dit ook toestaat. De verkoop is ook niet verboden. 22

22 Luncheon meat Vlees komen we steeds meer tegen in karperaas. Ook deze aassoort vindt zijn oorsprong in Engeland, waar het een topfavoriet is. Sommige boiliefabrikanten gebruiken vleespoeder om een lekkere boilie te draaien. Andere aassoorten van de oude stempel als Luncheon Meat, Smac, Spam, Corned Beef en schouderham uit blik en zelfs frikadel, worden door sommige vissers regelmatig gebruikt. Anderen gebruiken liever honden- of kattenvoer waarbij de vlezige brokjes in gelei vaak ook onder een dobber worden gevist. Luncheon meat wordt in de keuken veelvuldig gebruikt als extra vlees in de macaroni of nasi. Een enkeling snijdt graag plakjes ervan voor op zijn boterham. Maar wat is Luncheon meat nu eigenlijk? Luncheon meat is over het algemeen een product wat gemaakt is uit varkensvlees, vet, kippenseparatorvlees, kruiden en tarwezetmeel. Het is samengeperst vlees met een hoog(!) vetgehalte waardoor deze behoorlijk verzadigend kan werken. De voedingswaarde van de Luncheon meat van het merk Lupack bijvoorbeeld zijn als volgt: eiwitten 10gr, koolhydraten 9gr en vetten 23 gram (voedingswaarde per 100gr.). Opvallend hierbij is het vetgehalte. Weinig voeren met dit spul is dus beter dan veel! Tegenwoordig zijn er veel hengelsportmerken die speciale luncheon meat verkopen met smaak- of eetlustopwekkende toevoegingen. Onder andere het merk Marcel van der Eijnde, heeft luncheon meat in scopex, aardbei, vis en gekruide versie. Ook een boosted versie met betaine is verkrijgbaar. Dynamite baits levert bijvoorbeeld ook twee spicy varianten net als Baittech dat doet met hun boosted luncheon meat. De keuze wordt steeds groter om nog maar niet te praten over andere vleesvarianten als Spam, Corned beef, Smac, schouderham uit blik, (rauwe) frikandel, (recht uit de doos van het vriesvak in de supermarkt,. zo het water in),. etcetera. Bedenk hierbij dat de houdbaarheid na opening van het blik niet lang meer is! Het devies van de hengelaar is dus, opmaken die handel!. Restanten aan het einde van de visdag eindigen sowieso in het water. 23

23 In 1996 tot pakweg 2002 werd er in de Weltervijver in Heerlen extreem veel met vleesproducten gevist, met name luncheon meat van de goedkopere merken en frikadellen. Er gingen werkelijk blikken luncheon meat en dozen frikadellen per etmaal de vijver in. Met deze aassoort werd toen zoveel gevist dat de vissen het ook echt herkenden. Op een vijver elders in de omgeving (Strijthagen, Landgraaf) raakte de vis deze aasvariant niet aan. Heus waar, je kon het een halve dag aan je haak laten, er gebeurde niets mee. Iedere beginnende visser in Welten ving hier dan ook vis mee. In de betreffende zomers was de aanwezigheid van blauwalg in de vijver torenhoog. De blauw-groene, penetrant stinkende blubber werd er met sneeuwschop en schepnetten uitgeschept en lag vervolgens in hopen op de kant te drogen. Of er daadwerkelijk een verband is? Ik denk zelf van wel, maar dat zou onderzocht moeten worden. 24

24 Mogelijke gevolgen? Over de gevolgen voor het milieu van deze overmatige toevoeging van allerlei grondstoffen aan ons oppervlakte water kan ik weinig zeggen. Dat is mijn vakgebied niet. Daar zal onafhankelijk, wetenschappelijk onderzoek naar verricht moeten worden. Misschien een taak voor de Nicolas G. Pierson Foundation? Dat het niet goed is voor onze zoetwatervissen, waterplanten en waterkwaliteit moge inmiddels duidelijk zijn. Een vis zou van nature wat watervlooien, zoetwaterkreeftjes, zieke of dode visjes en wat mosseltjes moeten eten. Met al dit voeren worden de vissen alleen maar groter en vetter. Vroeger zwom in ons water de zogenaamde boerenkarper. Een slanke geschubde vis die tot verbeelding sprak. Naderhand werden er kweekkarper uitgezet waaronder de spiegelen lederkarpers. Varianten met weinig tot geen schubben. Vooral deze vissen hebben aanleg om een stuk vetter te worden dan de geschubde varianten. De recordrace is in volle gang, wie vangt de grootste en vetste karper. In Nederland was het vroeger de opgave om een zo lang mogelijk exemplaar te verschalken, de centimeters telden. De Engelse karpervissers drukten hun vangsten in gewicht (LB=Engelse pond) uit. De Nederlanders bleven niet achter en de vleesrace was geboren. De boerenkarper zoals die rond 1980 rondzwom. Of er nu überhaupt nog echte boerenkarpers in hun originele slanke vorm voorkomen, weet ik niet. De schubkarper anno nu. 25

25 De spiegelkarper anno nu. De visser van nu rent zichzelf achterna. Door het vele voer worden de vissen alleen maar groter en dikker. Eerst was het erom te doen om een karper te vangen die de 10 kg grens passeerde, toen de 15 kg grens, gevolg door 20 kg grens. Nu zijn we over de 25 kg grens in zo n 40 jaar tijd. De vissen worden steeds groter, dus kunnen ze ook meer eten,.. dan eten ze het voer toch ook op, toch? Of toch niet? Voor wie goed gelezen heeft, maar zich hierbij nog geen voorstelling van de hoeveelheden heeft kunnen maken moet eens proberen om de tientallen kilo s in gedachten om te zetten in zakken hondenvoer. De inhoud van de meeste zakken hondenvoer bevat 10 kg. Als je dan bedenkt dat een visser in de genoemde topcompetitie net geen 20 kg in één dag te water laat zou dit betekenen dat alleen 1 visser al twee zakken hondenvoer op zo n wedstrijddag verbruikt. Enkele gevallen van watervervuiling of fenomenen waarvan ik me kan indenken dat het te maken heeft met, of op zijn minst, een versterking ervan teweeg brengt zijn de volgende; Blauwalg? Mij is in de afgelopen jaren wel opgevallen dat het aantal meldingen van Blauwalg in de stilstaande wateren lijkt te stijgen. In Nederland kan bij enkele dagen achter elkaar mooi, warm, zonnig, windstil weer, in stilstaand water blauwalg de kop op steken. Het water gaat stinken en er komt een vieze, olieachtige groene laag op drijven. Wie in dit water gaat zwemmen loopt het risico op een geïrriteerde huid en maag- en darmproblemen. 26

26 De blauwalg of Cyanobacterie steekt bij langdurig hoge temperaturen vaak weer de kop op en gedijt goed in water wat al niet zo`n beste kwaliteit heeft. De blauwalg gedijt goed als er een overschot aan meststoffen in het water zitten, dus hoe meer waterplanten erin groeien hoe kleiner de kans op deze plaag. De vraag voor mij is; Waarom zijn er dan zoveel meststoffen in het water aanwezig? (Voor een deel geeft dit stuk hier al antwoord op? ZIE Bijlage 1; Dat gebeurt ook als er veel voedsel in het water zit. Denk aan afgevallen bladeren, brood, lokvoer van sportvissers en uitwerpselen van dieren.) Als de blauwalg afsterft, doordat de laag te dik wordt, scheidt het een voor mens en vissen giftige stof af die voor gezondheidsproblemen kan zorgen en voor de sterfte van grote aantallen vissen. Blauwalg kun je herkennen aan het feit dat het water gaat stinken en het water er uit ziet als een brijachtige groene soep. Er vormt zich een soort olieachtige laag op het water en er kan blauwkleurig schuim op het water liggen. Botulisme? Wat is botulisme? Botulisme is een vergiftiging waaraan vooral watervogels en vissen dood gaan. De bacterie die botulisme veroorzaakt, gedijt goed in stilstaand, ondiep water dat warmer is dan 20 graden. Besmetting met botulisme leidt bij vogels en vissen tot verlammingsverschijnselen aan vleugels en kop. Zwemmen in water waarin dode dieren liggen en/of botulisme is geconstateerd, wordt sterk afgeraden. Hoe ontstaat botulisme? Botulisme wordt veroorzaakt door het gif botulinum. De bacterie Clostridium botulinum maakt dit gif aan tijdens de groei. De ideale omstandigheden daarvoor zijn temperaturen boven de twintig graden Celsius en een eiwitrijke omgeving. Kadavers, die in het water liggen, zijn een ideale voedingsbodem voor de bacterie. De bacterie is op veel plaatsen aanwezig. Daar is weinig aan te doen. Het waterschap probeert wel de omstandigheden voor de bacterie te verslechteren. In ongunstige omstandigheden (droge omgeving, bij lagere temperaturen, zelfs tot beneden het vriespunt en bij hoge temperaturen), overleeft de bacterie in de vorm van sporen. 27

27 Die zitten in de bovenste laag slib op de waterbodem en zijn niet te bestrijden. Sporen kunnen barre omstandigheden overleven. Wanneer de leefomstandigheden weer gunstig worden, groeit de spore weer uit tot een bacterie. WAT KUNT U DOEN? Gooi geen afval of etensresten in het water. Voor de afbraak daarvan is zuurstof nodig. Juist in zuurstofarm water gedijt de botulismebacterie goed. (Meer informatie zie bijlage 2) 28

28 SLOTWOORD In het voorwoord schreef ik dat de hengelaar ervan uit gaat dat het voer dat hij te water laat wel wordt opgegeten. Is dat wel zo? Ook hier spreek ik helaas weer uit ervaring als ik zeg dat dit zeker niet altijd zo is. Op dagen dat ik ging vissen op karper aan een vijver waar die dag wedstrijd voor witvissers was geweest, waren de karpervangsten bar slecht. Niet alleen op die dag zelf, maar ook in de daarop volgende dagen. De hoeveelheden voer die er tijdens de wedstrijden werden verbruikt, zorgden ervoor dat de gehele vissenpopulatie verzadigd raakte. De overige vissers die na de wedstrijd de vijver betreden beginnen zowat standaard ook met hun stek van een voerbed te voorzien. Het zal duidelijk zijn dat vissen met een volle buik niet nóg meer gaan schranzen, dit blijkt uit de vangsten die verder teruglopen na een wedstrijd. Het voer dat vervolgens toch nog in de vijver terecht komt wordt nog maar mondjesmaat gegeten. Wat gebeurt er dan voor de rest met dit voer? Dit laat zich raden. Het blijft op de bodem liggen, het verschraalt en verzuurt. Ik heb verschillende malen gezien dat boilies, na lange tijd op de bodem van de vijver gelegen te hebben, bovenkomen drijven omdat ze verzuurd (?) zijn. Als je dan de vetpercentages van de verschillende aas- en voersoorten, zoals het pindameel, de hoeveelheden eieren in boilies of de luncheon meat varianten in het achterhoofd houdt, kan dit de waterkwaliteit niet ten goede komen, daar hoef je niet voor gestudeerd te hebben. Wat doet men dan bij sommige vijvers? Men zet een bord neer waarop staat. Gelieve niet de eenden te voeren. Het overtollige brood verzuurt onze vijver. René Kamps 29

29 BRONNEN; Sportvisserij Nederland HSV Venbergen Total Fishing Carp united Erhv-dewaal Rijkswaterstaat Visforum HSV Neerbosch Oost Gemeente Barneveld Carpfeeling.nl Carptracker.nl Watersportcentrale 30

30 Bijlage 1 Informatie over blauwalg Waar komt blauwalg voor? Blauwalgen horen van nature in het water. In Nederland komen blauwalgen al jaren in water zonder sterke stroming voor. Een bepaalde combinatie van temperatuur, licht en voedingsstoffen kan leiden tot massale groei. Veel blauwalgen groeien optimaal bij temperaturen tussen 20 en 30 graden, weinig stroming en weinig licht. In de zomermaanden komen we daarom blauwalgen tegen in veel oppervlaktewateren zoals beken, kanalen, rivieren en plassen. In de meeste gevallen zijn blauwalgen te herkennen aan een olieachtige laag die op het water drijft. De kleur kan variëren van heldergroen, groenblauw tot helder blauw. Blauwalg is giftig Blauwalg is schadelijk als er grote hoeveelheden in het water zijn; vaak ontstaat dan een drijflaag. Sommige soorten blauwalgen kunnen giftige stoffen afscheiden waar mens en dier ziek van kunnen worden. Raak water met een drijflaag niet aan, en laat uw huisdier er niet in zwemmen of er van drinken. Zwemmers die in aanraking komen met blauwalg, door het inslikken van water of doordat de huid of ogen in contact komen met water, kunnen last krijgen van: huidirritatie: rode vlekken en jeuk, misselijkheid, buikpijn, diarree, hoofdpijn, geïrriteerde ogen. 31