Handleiding Rekenrijk-software. Wolters-Noordhoff

Transcriptie

1 Handleiding Rekenrijk-software Wolters-Noordhoff

2 Inhoudsopgave 1 Algemene beschrijving Rekenrijk-software Inleiding Beschrijving in grote lijnen Systeemeisen Netwerkeisen Werkomgeving Snel starten Het leerlingprogramma Methodeprogramma Sessies Kenmerken van reeksen Kenmerken van een toetssessie Aanbieding van de sessies Beoordeling en registratie Navigeren door het leerlingprogramma Specifieke kenmerken per vraagtype Het leerkrachtprogramma Administratie Planning methodeprogramma Eigen programma Resultaten Sommen printen Help Afsluiten Bijlagen Doelenoverzicht hoofd- en subdoelen Begrippenlijst

3 1 Algemene beschrijving Rekenrijk-software 1.1 Inleiding De Rekenrijk-software biedt een computerprogramma voor de groepen 1 en 2 en de groepen 3 tot en met 8 bij de reken-wiskundemethode Rekenrijk. Het programma sluit zowel inhoudelijk als organisatorisch naadloos aan bij de methode. De opgaven in de software liggen in het verlengde van de opgaven in het boek. Soms zijn de softwareopgaven zelfs vervangend voor de opgaven in het boek. De didactische aanpak in de instructie en de feedback van de software is gelijk aan de aanpak in het boek. Ook de toetsen in de software kunnen de toetsen in het boek vervangen. (Uitgebreide informatie over de achtergronden, de organisatie, de didactiek, de leerinhouden, enzovoort staat in het Didactisch Handboek Rekenrijk.) Net als de boeken is ook de software in blokken, lessen en activiteiten ingedeeld. Het softwareprogramma kan volgens dezelfde indeling tijdens de lessen worden gebruikt. De software genereert voor elke leerling automatisch de juiste oefeningen bij een bepaalde les en een bepaald blok. Deze handleiding is bestemd voor de groepen 3 tot en met 8. Bij de software voor de groepen 1 en 2 is een aparte handleiding beschikbaar, die u vindt in de digibox van de software voor de groepen 1 en Meerwaarde Het softwareprogramma bij de methode biedt de volgende meerwaarde: - het extra instructiemoment; - de goed/fout-feedback op de antwoorden van de leerling; - de inhoudelijke feedback (de aanpak van een opgave); - de aanpassing van de omvang en het niveau van de oefeningen aan de individuele leerling; - de mogelijkheid voor de leerkracht om extra oefensessies en toetsen te maken Gebruiksgemak leerling en leerkracht De software-opgaven sluiten inhoudelijk aan bij de instructie en beginnen op het niveau van de formele opgaven. De leerlingen zijn vanuit de methode bekend met de typen opgaven en de inhoudelijke feedback die in het softwareprogramma voorkomen. Het programma gebruikt een beperkt aantal oefenvormen dat door leerlingen eenvoudig uit te voeren is: de leerlingen voeren getallen in of klikken bij meerkeuzevragen het juiste antwoord aan. U voert slechts eenmalig de startdatum van een blok in, waarna het programma automatisch de juiste oefeningen en toetsen aanbiedt. U krijgt via het leerkrachtprogramma snel een accuraat overzicht van de prestaties van een leerling. Het is zelfs mogelijk om vorderingen van individuele leerlingen per rekenonderwerp te volgen, waardoor tijdig kan worden ingegrepen bij eventuele haperingen in het leerproces. U hebt zo een belangrijk instrument in handen om het reken-wiskundeonderwijs goed te volgen en dit nauw te laten aansluiten bij de leer- en onderwijsbehoeften van individuele leerlingen (differentiatie) Opzet van de handleiding In dit hoofdstuk (hoofdstuk 1) wordt een algemene beschrijving van de Rekenrijk-software gegeven. Vervolgens wordt in hoofdstuk 2 de opzet van het programma meer in detail beschreven. In hoofdstuk 3 wordt het leerkrachtprogramma uitgelegd. Hoofdstuk 4 (Bijlagen) biedt een overzicht van de hoofden subdoelen. Tot slot is in deze handleiding een begrippenlijst opgenomen van een aantal specifieke begrippen dat in deze handleiding wordt gebruikt. 1.2 Beschrijving in grote lijnen Het softwareprogramma Rekenrijk is gebaseerd op de leerlijnen uit de methode. Deze leerlijnen zijn onderverdeeld in hoofd- en subdoelen die in perioden van drie weken (een blok) aan de orde komen. In elk blok komt een aantal (sub)doelen aan de orde. Aan deze doelen zijn oefeningen (reeksen) gekoppeld. In bijlage 4.1 staat een overzicht van alle hoofd- en subdoelen. 3

4 De resultaten van een leerling worden door het softwareprogramma geregistreerd. Op deze manier bouwt een leerling een historie op van gehaalde en niet-gehaalde doelen. Op basis van de historie krijgt de leerling eventueel een herhaling van bepaalde oefeningen aangeboden. Als een leerling in zijn historie verschillende doelen op onvoldoende heeft staan, krijgt deze leerling niet alleen nieuwe oefeningen aangeboden maar ook herhalingen van eerdere oefeningen Het leerlingprogramma In hoofdstuk 2 van deze handleiding (Het leerlingprogramma) wordt de werking van het leerlingprogramma uitgebreid beschreven. Een leerling logt in door achtereenvolgens zijn groep, naam en daarna een symbool (wachtwoord) uit diverse keuzelijsten te selecteren. Het softwareprogramma registreert direct hoever de leerling gevorderd is en genereert automatisch voor die specifieke leerling: - de eerste oefensessie; - of een toetssessie; - of een herhalingssessie; - of een verrijkingssessie. U kunt echter ook zelf een sessie voor een leerling samenstellen: een extra sessie. Overzicht per blok De methode Rekenrijk is ingedeeld in blokken van drie weken. Week 1 en 2 worden besteed aan leerkrachtgebonden lessen en aan zelfstandigwerken-lessen. De oefensessies in de software sluiten aan bij de inhoud van de leerkrachtgebonden lessen. Week 3 is bestemd voor toetsing, herhaling en verrijking van de behandelde leerstof. Oefensessie Bij alle leerkrachtgebonden lessen in week 1 en 2 hoort een oefensessie. Een oefensessie bestaat uit drie reeksen: een oefenreeks (a), een toepassingsreeks (b) en een verrijkingsreeks (c). Elke reeks duurt circa vijf minuten; een oefensessie neemt dus in totaal ongeveer vijftien minuten in beslag. Toetssessie De toetssessie volgt in de eerste les van week 3. Deze toetssessie bestaat uit twee, drie of vier reeksen met opgaven die de leerstof van een blok toetsen. De toetssessie van het softwareprogramma kan de toets in het boek vervangen. Herhalingssessie Voor leerlingen die een of meer reeksen van de toets onvoldoende of matig hebben gemaakt, zijn er na de toets in de derde week herhalingssessies van de oefenreeksen. Een oefenreeks wordt maximaal drie keer herhaald. Verrijkingssessie Daarnaast zijn er in week 3 verrijkingssessies voor leerlingen die de toets voldoende hebben gemaakt (en geen onvoldoende resultaten in hun historie hebben). Een verrijkingssessie bestaat uit drie reeksen verrijkingsopgaven uit het huidige blok of uit vorige blokken. 4

5 1.2.2 Het leerkrachtprogramma In hoofdstuk 3 van deze handleiding (Het leerkrachtprogramma) wordt de werking van het leerkrachtprogramma uitgebreid beschreven. U kunt op elk gewenst moment het leerkrachtprogramma starten door Ctrl-L in te toetsen. U logt in met een wachtwoord waarna het leerkrachtprogramma wordt opgestart. Het leerkrachtprogramma bevat een keuzemenu met de volgende onderdelen. Afsluiten Het leerkrachtprogramma wordt afgesloten wanneer voor de optie 'Afsluiten' wordt gekozen. Administratie In dit onderdeel kunt u leerlinggegevens toevoegen of wijzigen en eventueel een Edex-bestand (zie uitleg van dit begrip in de begrippenlijst) importeren. U kunt hier een beginsituatie van een leerling vaststellen, een groep of subgroep maken, dagen blokkeren in de jaarplanning en het wachtwoord wijzigen. Planning Wanneer een school het softwareprogramma voor de eerste keer in gebruik neemt, kunnen de instellingen voor het 'methodeprogramma' worden aangepast. U kunt bij 'Instellingen' per groep de startdatum van het eerste blok invoeren. In week 1 en 2 van elk blok genereert het softwareprogramma automatisch: - de eerste oefensessie tijdens les 1 (en 2); - de tweede oefensessie tijdens les 3 (4 en 5); - de derde oefensessie tijdens les 6 (en 7). In week 3 genereert het softwareprogramma de toetssessie op het moment dat een leerling voor de eerste keer in die week inlogt. Als een leerling ná de toets in de derde week inlogt, wordt voor leerlingen met een onvoldoende of matig toetsresultaat een herhalingssessie gegenereerd. Leerlingen met een voldoende toetsresultaat krijgen een verrijkingssessie aangeboden (mits de historie geen onvoldoende resultaten bevat). Ook hier hebt u de mogelijkheid om in te stellen dat u alle blokken en toetsen zelf wilt starten (in plaats van het automatische afhandelen van de drie lesweken). Extra sessie maken U kunt per leerling of groep leerlingen - naast de sessie die door het softwareprogramma wordt samengesteld op basis van de historie van een leerling - ook zelf sessies (extra oefenof toetssessies) aanmaken die gericht zijn op specifieke doelen of een specifiek blok. Deze extra sessies worden aangeboden tussen de oefensessies en toets door. Eigen programma U kunt ervoor kiezen om, bijvoorbeeld voor bepaalde leerlingen, de planning van de methode los te laten. Resultaten Dit onderdeel in het leerkrachtprogramma biedt u een optimaal inzicht in de vorderingen van de leerlingen. De vorderingen kunnen als volgt worden bekeken: - per leerling (de resultaten van één leerling worden getoond); - per doel (de resultaten van de leerlingen voor een bepaald doel); - met het dagoverzicht. Aan de hand van de laatste sessie, een signaleringsoverzicht en een advies kunt u hier bepalen welke leerlingen eventueel meer oefening nodig hebben. 5

6 U kunt de gegevens per leerling, per subdoel/reeks en per item bekijken door op elk willekeurig resultaat in de tabel te klikken in het huidige blok of in de historie. Sommen printen Het is mogelijk om de lesstof bij elke les te bekijken en te printen vanuit het leerkrachtprogramma. 1.3 Systeemeisen De werkstations moeten voldoen aan de volgende minimumeisen: - processor Pentium 120 MHz; - intern geheugen 16 MIJ; - harde schijf 100 Mb; - schermresolutie 800 x 600, 32 bits kleuren; - besturingssysteem Windows 95/98/ME/2000/XP; - geluidskaart; - netwerkkaart. 1.4 Netwerkeisen In de netwerkconfiguratie worden de volledige programma-inhoud, de programmabestanden en de leerlingenadministratie op de harde schijf van de server geïnstalleerd. De programmabestanden moeten ook op alle werkstations worden geïnstalleerd. Systeemeisen voor de server De eisen die aan de server worden gesteld, zijn minimaal (afgezien van de benodigde schijfruimte en netwerkbandbreedte), omdat er alleen gebruikgemaakt wordt van bestandsdeling. De volgende besturingssystemen voor servers worden ondersteund: - Windows 95/98/ME/NT4/2000/XP; - Windows Terminal Server; - Citrix WinFrame/MetaFrame; - Novell Netware 3.x of 4.x; - Linux/Unix met Samba. Bij het gebruik van Windows Terminal Server of Citrix WinFrame/MetaFrame kan er niet alleen met werkstations, maar ook met zogenoemde terminals worden gewerkt. Het kan gaan om normale Windows-pc's met terminalsoftware, maar ook om speciale WinTerm-apparatuur. De multimediaprogramma's worden niet op de terminal geïnstalleerd, maar draaien op de server. Alleen de interactie (beeld, geluid, toetsenbord, muis) vindt plaats op de terminal. De terminals moeten ten minste beschikken over: - schermresolutie 800 x 600, 32 bits kleuren; - geluidsondersteuning; - netwerkondersteuning. Let op: geluidsondersteuning is niet op alle versies van Windows Terminal Server en Citrix WinFrame/MetaFrame aanwezig. In dit geval moet geluidsondersteuning apart worden toegevoegd. Netwerkbandbreedte De benodigde netwerkbandbreedte is uiteraard sterk afhankelijk van het aantal gelijktijdige gebruikers. Een trager of meer belast netwerk veroorzaakt een langere opstarttijd van de sessies voor de leerlingen. Als een sessie eenmaal is opgestart, heeft de beschikbare bandbreedte geen invloed meer op de snelheid van het programma. 6

7 1.5 Werkomgeving De leerlingen werken individueel met het softwareprogramma. Ze kunnen op verschillende locaties in de school werken. Dit kan in het klaslokaal zijn, maar bijvoorbeeld ook in de gang. De werkomgeving is een belangrijk aspect in verband met het gebruik van audio in het softwareprogramma. In de klas is het gebruik van koptelefoons dan ook aan te raden. Het Rekenrijk-softwareprogramma kan zowel stand-alone als op lokale netwerken draaien. 1.6 Snel starten Om snel met het softwareprogramma van start te kunnen gaan, is hier een beknopte instructie opgenomen. Verderop in deze handleiding (hoofdstuk 3) wordt alles nog eens uitgebreid behandeld. Na de installatie van het programma dubbelklikt u op het icoontje van Rekenrijk (het gele kroontje). Het programma wordt automatisch gestart en opent met het beginscherm in het leerlingprogramma. Van hieruit kunt u met Ctrl-L naar het leerkrachtprogramma om leerlingen en groepen aan te maken Wachtwoord van de leerkracht U kunt op elk moment de inlogprocedure voor het leerkrachtprogramma starten door CtrI-L in te toetsen. Vervolgens moeten een wachtwoord (standaard = wolters) en de brincode (eenmalig) opgegeven worden Een groep aanmaken Ga als volgt te werk: - Klik op [Administratie]. - Klik op [Leerlingen en groepen]. - Klik op [Groep maken] links onder aan het scherm. - Voer de groepsnaam in (maximaal twintig karakters). - Kies een symbool voor de groep. - Klik op [Opslaan] rechts onder aan het scherm Leerlinggegevens invoeren Ga als volgt te werk: - Klik op [Leerling toevoegen] links onder aan het scherm. - Kies Leerjaar (verplicht). - Geef Voornaam (verplicht) met invoerregel. - Geef Tussenvoegsel (niet verplicht) met invoerregel. - Geef Achternaam (verplicht) met invoerregel. - Geef Geboortedatum (verplicht) met invoerregel. - Geef Geslacht (verplicht). - Kies een symbool (wachtwoord voor de leerling); er wordt een suggestie gegeven voor een symbool dat in deze groep nog niet wordt gebruikt. Tip: Print een leerlinglijst met de symbolen, zodat u de leerlingen hun symbool kunt laten zien voordat ze starten Een startdatum kiezen Ga als volgt te werk: - Ga naar [Planning], [Methodeprogramma], [Instellingen]. - Kies een groep. - Kies voor welke jaargroep u de startdatum wilt instellen. - Kies het blok waarmee de jaargroep zal starten. - Kies de datum waarop dat blok zal starten. 7

8 1.6.5 Het inloggen voor leerlingen De leerling kiest zijn groepssymbool en kan in een lijst met namen van alle leerlingen zijn eigen naam selecteren. Deze keuze moet worden bevestigd met een symbool (wachtwoord) uit een keuzelijst. Als het symbool niet juist is, krijgt de leerling de eerste keer een foutmelding. De tweede keer volgt opnieuw een foutmelding en springt het programma terug naar het inlogscherm. Als de leerling in een andere jaargroep zit dan de vorige leerling, verschijnt er (bij de stand-aloneversie) een melding: 'Stop de cd van jouw groep in de drive'. 8

9 2 Het leerlingprogramma In dit hoofdstuk wordt het leerlingprogramma in detail beschreven. Het leerkrachtprogramma wordt in hoofdstuk 3 behandeld. 2.1 Methodeprogramma De reken-wiskundemethode Rekenrijk is opgebouwd uit blokken van drie weken. De eerste twee weken van elk blok omvatten in totaal tien lessen. De derde week begint met een toets waarna er nog vier lessen beschikbaar zijn voor remediëring, herhaling en/of verrijking. week 1 ma di wo do vr indeling les 1* les 2 les 3* les 4 les 5 week 2 indeling les 6* les 7 les 8* les 9 les 10 week 3 indeling toets remediëring herhaling verrijking * Leerkrachtgebonden lessen. remediëring herhaling verrijking remediëring herhaling verrijking remediëring herhaling verrijking Bij de leerkrachtgebonden lessen (les 1, 3, 6 en 8) in de eerste twee weken hoort een oefensessie. Een oefensessie bevat drie reeksen: een oefenreeks (a), een toepassingsreeks (b) en een verrijkingsreeks (c). Deze reeksen bestaan uit oefeningen die gekoppeld zijn aan de hoofd- en subdoelen uit de leerlijnen. De derde week begint met een toets. In de software is een toets opgenomen, die de toets in de methode eventueel kan vervangen. De rest van de derde week wordt gevuld met remediëring (diagnose en hulp in de methode), herhaling en verrijking (resp. de Weer- en Meer-pagina's uit de methode). De software biedt herhalings- en verrijkingssessies, maar geen remediëring; deze didactische activiteit voert u zelf uit. Het volgende schema (in dit voorbeeld voor groep 4) toont de opbouw van de oefensessies in de eerste week van het blok. groep 4 blok 1 oefensessie 1 e oefensessie (les 1 en 2) 2 e oefensessie (les 3, 4 en 5) 3e 4e hoofddoel splitsen van getallen optellen en aftrekken t/m 100 enz. enz. subdoel splitsingen onder de 10 zonder overschrijding 10-voud reeks a (oefening) reeks b (toepassing) reeks c (verdieping) 4-1-1a tabel met splitsingen 4-1-1b toepassingen 4-1-1c sommenspin 4-1-3a sommen als ; b toepassingen met prijskaartje 4-1-3c sommen zoeken bij antwoord 9

10 2.2 Sessies Een leerling selecteert bij het inloggen zijn groepssymbool, zijn naam en daarna een symbool (wachtwoord) uit een keuzelijst (deze lijst met wachtwoorden kan worden geprint via het leerkrachtprogramma). De software genereert voor elke individuele leerling: - een oefensessie (week 1 of 2); - of een toetssessie (week 3); - of een herhalingssessie (week 3); - of een verrijkingssessie (week 3). U kunt ook zelf extra sessies samenstellen en aan leerlingen toewijzen (zie leerkrachtprogramma) Oefensessies Het uitgangspunt van de software is dat een leerling twee keer vijftien minuten per week (twee oefensessies) met het programma werkt. Er zijn vier oefensessies, die aansluiten bij de inhoud van de leerkrachtgebonden lessen (les 1, 3, 6 en 8). De leerlingen maken deze vier oefensessies in week 1 en 2 achtereenvolgens tijdens les 1-2, les 3-5, les 6-7 en les 8-10 (zie ook het sessieschema op pagina 13). Een oefensessie bestaat uit drie reeksen met opgaven: - reeks a: oefenopgaven bij de opgaven in de les; - reeks b: oefen- of toepassingsopgaven bij de opgaven in de les; - reeks c: verrijkingsopgaven bij de opgaven in de les. (Indien een leerling in zijn historie bepaalde doelen op onvoldoende heeft staan, krijgt hij geen verrijkingsopgaven maar herhalingsopgaven.) Toetssessie De toetssessie volgt in de eerste les van week 3. Deze toetssessie bestaat uit twee, drie of vier reeksen met opgaven die de leerstof van een blok toetsen. De toetssessie van het softwareprogramma kan de toets in het boek vervangen Herhalingssessie Voor leerlingen die een of meer reeksen van de toets onvoldoende of matig hebben gemaakt, zijn er na de toets in de derde week herhalingssessies van de oefenreeksen. Een oefenreeks wordt maximaal drie keer herhaald Verrijkingssessie Daarnaast zijn er in de derde week verrijkingssessies voor leerlingen die de toets voldoende hebben gemaakt (en geen onvoldoende resultaten in hun historie hebben). Een verrijkingssessie bestaat uit drie reeksen verrijkingsopgaven uit het huidige blok of uit vorige blokken Extra oefensessie U kunt een extra oefensessie in het leerkrachtprogramma samenstellen door een selectie doelen te kiezen uit het huidige blok of uit voorgaande blokken. Deze sessie wordt aangeboden na de nieuwe lesstof. Als niet alle subdoelen/reeksen uit de selectie aan bod komen in de sessie (wegens tijdsoverschrijding bijvoorbeeld), blijven de resterende subdoelen/reeksen staan voor een volgende sessie Extra toetssessie U kunt in het leerkrachtprogramma ook een extra toetssessie samenstellen uit de subdoelen/reeksen van het huidige blok of voorgaande blokken. Deze functionaliteit komt met name van pas in de situatie waarbij een leerling door - langdurige - afwezigheid de oefensessies van een of meer blokken niet heeft gemaakt. In zo'n situatie kunt u met een extra toetssessie, samengesteld uit de oefenreeksen die deel uitmaken van de 'niet-gedane' oefensessies, controleren of de leerling die subdoelen/reeksen 10

11 beheerst. Als de leerling de toetsreeksen voldoende maakt, worden de betreffende oefenreeksen niet herhaald. 2.3 Kenmerken van reeksen Inhoud De a-reeks (de oefenreeks) bevat oefenopgaven die in het verlengde liggen van de eerste - Weet je nog? - opgave van de zelfstandigwerken-les, die steeds volgt op een leerkrachtgebonden les. In deze Weet je nog?-opgave wordt de kern van de leerkrachtgebonden les herhaald. De reeks die bij deze opgave aansluit, bevat dus ook herhaling en verwerking van de leerkrachtgebonden les. De Weet je nog?-opgave in het boek kan worden overgeslagen als leerlingen de a-reeks op de computer maken. De a-reeksen beginnen steeds met een korte didactische instructie. Om het antwoord op een opgave in de instructie op het scherm te krijgen, moet de leerling één keer klikken. De b-reeks (de toepassingsreeks) bestaat uit toepassingsopgaven. Deze reeks begint in principe niet met een instructie, behalve wanneer de leerkrachtgebonden les twee kernen bevat. Dan bestaat deze reeks uit oefenopgaven en wordt wel gestart met een instructie. De c-reeks (de verrijkingsreeks) bestaat uit verrijkingsopgaven die zonder verdere instructie worden aangeboden Instructie De a-reeksen beginnen altijd met een korte instructie waarin de didactische aanpak van de opgaven wordt weergegeven. Deze aanpak sluit naadloos aan op de werkwijze in het boek. De b- en c-reeksen omvatten dezelfde subdoelen als de a-reeksen, maar bieden de leerstof in een andere context of op een ander niveau aan. Deze reeksen hebben - op een enkele b-reeks na - geen didactische instructie Feedback De leerling kan op drie manieren feedback krijgen: - Hij kan hulp inroepen (de aanpak: Hoe los ik deze opgave op?). - Hij hoort een goed-/foutaudio. - Hij krijgt inhoudelijke feedback (de aanpak: Hoe los ik deze opgave op?) na het voor de tweede keer invoeren van een fout antwoord. In de a- en b-reeksen is er zowel hulp als feedback; in de c-reeksen is er alleen feedback Samenstelling en duur De reeksen zijn samengesteld uit vijf tot vijftien items. Afhankelijk van de tijd die een gemiddelde leerling over een item (oefening) doet, worden per reeks meer of minder items aangeboden. Een leerling kan maximaal vijf minuten aan een reeks werken. Is de leerling eerder klaar met het aantal items in de reeks, dan start automatisch de volgende reeks. Heeft de leerling binnen deze vijf minuten nog niet het minimale aantal items (voldoende) gemaakt, dan wordt de reeks als niet gedaan geregistreerd en in een volgende sessie opnieuw aangeboden Afbreekcriteria Alle reeksen hebben een afbreekcriterium. Dit houdt in dat een reeks automatisch wordt beëindigd (met een audiotoelichting) wanneer een leerling 50% van de items in een reeks achter elkaar goed beantwoordt. Het betreffende subdoel wordt hierna door het programma als voldoende afgevinkt. De oefening wordt ook automatisch beëindigd wanneer een leerling 50% van de items van een reeks achter elkaar fout beantwoordt. Het subdoel wordt dan als onvoldoende geregistreerd Scoreregels Een a-reeks is voldoende gemaakt als de leerling 85% van de opgaven goed heeft beantwoord. Een b- en een c-reeks zijn voldoende gemaakt als de leerling 80% van de opgaven goed maakt. 11

12 2.4 Kenmerken van een toetssessie Inhoud Een toetssessie sluit aan op de oefenreeksen in het blok. De toepassings- en verrijkingsreeksen worden niet getoetst Instructie Bij de toets wordt geen instructie gegeven Feedback Bij de toets wordt geen feedback gegeven Samenstelling en duur De toetssessie is samengesteld uit minimaal één toetsreeks en maximaal vier toetsreeksen. Elke reeks is opgebouwd uit een aantal items. Dat aantal varieert van vijf tot vijftien items al naargelang de tijd die een gemiddelde leerling over een item doet Afbreekcriteria De toets heeft geen afbreekcriterium. De leerling maakt de hele toets, ongeacht zijn tempo Scoreregels Bij minder dan 70% van de items goed, is het resultaat onvoldoende. Bij een score van 70-85% van de items goed, is het resultaat matig. Is meer dan 85% van de items goed, dan is het resultaat voldoende. 2.5 Aanbieding van de sessies Een blok duurt drie weken en gaat uit van vijftien lesdagen. De eerste twee weken zijn ingedeeld in vier lesblokken (dag 1 en 2; dag 3, 4 en 5; dag 6 en 7; dag 8, 9 en 10). Wanneer een leerling voor de eerste keer in een blok inlogt, krijgt hij de eerste oefensessie aangeboden. Wanneer een leerling voor de tweede keer in een blokdeel inlogt, krijgt hij: - een herhalingssessie bij een onvoldoende voor een eerdere oefenreeks of toets; - een verrijkingssessie bij een voldoende voor een eerdere oefenreeks of toets; - een extra oefen- of toetssessie als deze door u is samengesteld. (De extra toetssessie wordt ook gepresenteerd bij de eerste keer inloggen van een lesblok.) Als een leerling op dag 11 (of later in de derde week) inlogt, wordt de toetssessie aangeboden. Als de leerling in de derde week op de dagen na de toets inlogt, krijgt hij: - een herhalingssessie bij een onvoldoende voor een eerdere oefenreeks of toets; - een verrijkingssessie bij een voldoende voor een eerdere oefenreeks of toets; - een extra oefen- of toetssessie als deze door u is samengesteld. 12

13 Het geheel in een schema, uitgaande van één keer inloggen per blokdeel: blok 1 les 1 en 2 oefensessie 1 - oefenopgaven les 1 - toepassingsopgaven les 1 - verrijkingsopgaven les 1 of herhalingsopgaven les 3, 4 en 5 oefensessie 2 - oefenopgaven les 3 - toepassingsopgaven les 3 - verrijkingsopgaven les 3 of herhalingsopgaven les 6 en 7 oefensessie 3 - oefenopgaven les 6 - toepassingsopgaven les 6 - verrijkingsopgaven les 6 of herhalingsopgaven les 8, 9 en 10 oefensessie 4 - oefenopgaven les 8 - toepassingsopgaven les 8 - verrijkingsopgaven les 8 of herhalingsopgaven derde week toetssessie herhalingssessie verrijkingssessie - toetsopgaven blok 1 - verrijkingsopgaven blok 1 of herhalingsopgaven Volgorde van de sessies: - Door u samengestelde extra toetssessies gaan vóór alle andere sessies en moeten eerst door de leerling worden gemaakt. - Door u samengestelde extra oefensessies gaan vóór alle andere sessies, met uitzondering van een eerste oefensessie en een extra toetssessie. - Als u de vaste toetsdag hebt opgeheven (dag 1 van week 3), worden er oefensessies (eerste of extra) aangeboden tot u de toetsafname initieert. 13

14 2.6 Beoordeling en registratie Het programma registreert (van elke oefen- of toetssessie) per subdoel/reeks de resultaten in de historie van een leerling. Voor elke leerling is een historie van prestaties aanwezig. In de historie wordt geregistreerd of een item goed of fout is gemaakt, het foute antwoord, hoe lang de leerling over een subdoel/reeks heeft gedaan en of de leerling de hulp(knop) heeft gebruikt. Hierbij geldt dat een item als goed wordt geregistreerd wanneer de leerling het juiste antwoord in één keer geeft. Zodra een eerste poging fout is, wordt het item als fout geregistreerd. Er wordt bijgehouden bij welke poging het antwoord juist was (dit is te zien in het detailoverzicht van het leerkrachtprogramma dat verschijnt bij het doorklikken op een resultaat). Een leerling krijgt bij een item drie kansen om het goede antwoord te geven (of minder als het aantal alternatieven bij multiple choice minder dan vier is). Op reeksniveau wordt in de historie vastgelegd of een reeks voldoende, matig of onvoldoende is gemaakt. Voor een oefenreeks (a) is de scoreregel: minder dan 70% goed is onvoldoende, tussen de 70 en 85% goed is matig en een hogere score dan 85% is voldoende. Voor een toepassings- en verrijkingsreeks (b en c) is de scoreregel: hoger dan 80% is voldoende. Voor een toetssessie is de scoreregel van een subdoel/reeks: minder dan 70% goed is onvoldoende, tussen de 70 en 85% goed is matig en een hogere score dan 85% is voldoende. Van alle subdoelen/reeksen (oefeningen en toets) die onvoldoende worden gemaakt, wordt gecheckt of deze het maximaal aantal keren (drie keer) eerder onvoldoende werden gemaakt. Als dit het geval is, wordt de naam van de leerling vermeld in het dagoverzicht bij 'Signalering van zwakke leerlingen'. In het overzicht met leerlingresultaten worden de namen van deze leerlingen donkerrood gemarkeerd. Als een leerling in een oefensessie een subdoel/reeks maakt en hij maakt de corresponderende toetsreeks voldoende, dan wordt deze reeks niet meer herhaald. 2.7 Navigeren door het leerlingprogramma De Rekenrijk-software start altijd met het leerlingprogramma, dat begint met de inlogprocedure van een leerling (groep, naam en symbool). De leerling heeft tijdens het doorlopen van een sessie altijd de mogelijkheid om te pauzeren of te stoppen Inloggen in het leerlingprogramma De leerling kiest zijn groep en kan in een lijst met namen van de leerlingen zijn naam selecteren. Dit moet worden bevestigd met een symbool. Als het symbool niet juist is, krijgt de leerling de eerste keer een foutmelding. De tweede keer volgt opnieuw een foutmelding en springt het programma terug naar het begin van de inlogprocedure. Als de leerling van een andere jaargroep is dan de vorige leerling, verschijnt er bij de stand-aloneversie een melding: 'Stop de cd van jouw groep in de drive' Afronden van een reeks Na het afronden van een reeks volgt een algemene (audio-)feedback over het vervolg: oefenen ('Nu oefenen we andere sommen.' of 'Nu wordt het iets moeilijker' of 'Stoppen, je bent klaar.'). 14

15 2.7.3 Knoppen en indicatoren Wanneer een leerling start met het maken van de oefeningen, verschijnt er een aantal knoppen op het scherm. Met deze klaarknop controleert de leerling of het antwoord dat hij heeft ingevuld goed is. Behalve de klaarknop kan de leerling ook de Entertoets op het toetsenbord gebruiken om te controleren of een antwoord juist is. Klikt een leerling op deze knop, dan krijgt hij te horen welke handeling hij bij het item moet verrichten. (Bijvoorbeeld: 'Vul de antwoorden in op de stippels.' of 'Klik het goede antwoord aan.') Met deze knop kan de leerling pauzeren of de oefening stoppen. Door op dit hulpfiguurtje te klikken, krijgt de leerling een aanwijzing bij de oefening. Daarnaast is een tweetal indicatoren actief. Reeks-indicator Deze indicator geeft bij elke reeks binnen een vraagtype weer hoeveel items er nog gemaakt moeten worden en hoeveel er al gemaakt zijn. Bij elk gemaakt item verspringt de indicator een stukje richting het einde van de oefening. De leerling kan op deze manier inschatten hoe lang de oefening nog zal duren. (Er wordt geen rekening gehouden met het afbreekcriterium.) Sessie-indicator Deze indicator geeft gedurende de sessie aan welk deel van de totale sessie nog gedaan moet worden en hoeveel tijd er al verstreken is. Er wordt uitgegaan van maximaal vijftien minuten oefentijd. Bij elke gemaakte oefening verspringt de indicator een stukje richting het einde van de sessie. De leerling kan op deze manier inschatten hoe lang de sessie nog zal duren Hulp en feedback Hulp Als een leerling op de hulpknop klikt, verschijnt er een tekst, een afbeelding en/of krijgt hij audiofeedback. Feedback Er wordt feedback bij een item gegeven op het moment dat de leerling na het invullen of aanklikken (multiple choice) van het antwoord op de klaarknop of op Enter klikt. - Bij een goed antwoord volgt een korte feedback, bijvoorbeeld: 'Prima'. - Na de eerste foute poging volgen een rode accentuering van de fout en een audiocommentaar, bijvoorbeeld: 'Jammer' of 'Probeer het nog een keer'. - Na de tweede foute poging volgen een rode accentuering van de fout, specifieke feedback in de vorm van audio en een visuele hint (tekst of een afbeelding). - Na de derde foute poging wordt het juiste antwoord gegeven (groene accentuering) en klinkt algemene audiofeedback. 15

16 2.8 Specifieke kenmerken per vraagtype Er zijn vier verschillende soorten opgaven: sommen maken, multiple choice, tabel en sommenspin Sommen maken De sommen worden gepresenteerd in het vraagdeel. Op hetzelfde moment dat een afbeelding en tekst op het scherm verschijnen, kan er een audiocommentaar klinken. Afhankelijk van de soort opgaven wordt één som of een aantal sommen (maximaal vier) aangeboden. De leerling vult de antwoorden in per regel. Hij kan terug met de pijltjestoetsen of de cursor (muis). De regel waarop het antwoord ingevuld moet worden, is geaccentueerd. Afhankelijk van de instellingen gebeurt het invullen in: - vaste volgorde: als de leerling op de klaarknop of op Enter klikt, volgt feedback en gaat de cursor naar de volgende regel/som; - vrije volgorde: de leerling kan de cursor zelf plaatsen op een regel die nog niet is gedaan. Toetsenbord Bij sommige reeksen verschijnt een toetsenbord op het beeldscherm. De leerling kan hiermee tekens als +, :, en x invoegen. Registratie Als de eerste poging juist is, wordt het item goed gerekend. Het percentage goede antwoorden (aantal somregels) van het totaal aantal antwoorden in de reeks wordt geregistreerd Multiple choice De leerling krijgt ook meerkeuzevragen met antwoordalternatieven gepresenteerd. Tegelijkertijd kan er een audiocommentaar klinken en een afbeelding en/of tekst op het scherm verschijnen. Afhankelijk van de soort opgaven kunnen er twee of meer knoppen verschijnen. De antwoordalternatieven kunnen zijn: - letters, getallen en/of bewerkingstekens; - plaatjes. Als er meer alternatieven juist zijn, verschijnt er op het scherm een teller die bijhoudt hoeveel juiste antwoorden de leerling in dit item nog moet vinden. Pas als alle juiste alternatieven achter elkaar gevonden zijn, is het item voldoende (één foutief antwoord tussendoor resulteert in een fout antwoord). Een juist gekozen alternatief wordt groen geaccentueerd en blijft dat tot het item af is. Registratie - Bij één goed alternatief: als de eerste poging juist is, wordt het item goed gerekend. - Bij meer goede alternatieven: alle goede alternatieven moeten bij de eerste poging aaneensluitend juist worden gekozen, voordat het item wordt goed gerekend. - Het percentage goede items van het totaal aantal items in de reeks wordt geregistreerd Tabel De leerling krijgt in het vraagdeel een tabel gepresenteerd. Tegelijkertijd kan er een audiocommentaar klinken en een afbeelding en/of tekst op het scherm verschijnen. Afhankelijk van de soort opgave kan de tabel bestaan uit maximaal vijf rijen en vijf kolommen; meestal zijn het er echter maar twee. De leerling voert een getal in de cellen in. Hij plaatst daarvoor de cursor in de betreffende cel. De regel waarop ingevuld moet worden, is geaccentueerd. Afhankelijk van de instellingen gebeurt het volgende: - vaste volgorde: als de leerling op de klaarknop of op Enter klikt, volgt feedback en gaat de cursor naar de volgende in te vullen cel (per regel van links naar rechts); - vrije volgorde: de leerling kan zelf de cursor in een cel plaatsen die nog niet is ingevuld. 16

17 Na het invoeren van een getal klikt de leerling op de klaarknop of op Enter. Als de cellen zijn doorlopen, volgt de volgende tabel of is de reeks afgelopen. Tussen de tabellen klinkt een audiofeedback om de overgang duidelijk te maken. Registratie Als de eerste poging bij een cel (eerste klik op Enter) juist is, wordt het item goed gerekend. Het percentage goede antwoorden (aantal cellen) van het totaal aantal antwoorden in de reeks wordt geregistreerd Sommenspin De sommenspin bestaat uit één centrale satelliet met maximaal zes satellieten eromheen. De satellieten kunnen gevuld zijn met getallen en bewerkingstekens. Het kunnen hele sommen en/of somdelen zijn. In elke satelliet kunnen verschillende invoerdelen aanwezig zijn. De leerling voert de antwoorden in per satelliet. Hierbij kan hij terug in de satelliet met de pijltjestoetsen. De regel waarop ingevuld moet worden, is geaccentueerd. Afhankelijk van de instelling gebeurt het volgende: - vaste volgorde: als de leerling op de klaarknop of op Enter klikt, volgt feedback en gaat de cursor naar de volgende som; - vrije volgorde: de leerling kan zelf de cursor plaatsen in een satelliet die nog niet is ingevuld. Na het invullen van een satelliet klikt de leerling op de klaarknop of op Enter. Als alle satellieten zijn doorlopen, volgt de volgende spin of is de reeks afgelopen. Tussen de sommenspinnen klinkt een audiofeedback om de overgang duidelijk te maken. Registratie Elke satelliet is een item. Als de eerste poging bij een satelliet (eerste klik op Enter) juist is, wordt het item goed gerekend. Het percentage goede antwoorden (aantal satellieten) van het totaal aantal antwoorden in de reeks wordt geregistreerd. 17

18 3 Het leerkrachtprogramma U kunt op elk gewenst moment de inlogprocedure voor het leerkrachtprogramma starten door 'Ctrl-L in te toetsen. Vervolgens moeten een wachtwoord (standaard = wolters) en de brincode opgegeven worden. In het leerkrachtprogramma zijn naast elkaar de volgende menu's beschikbaar: - Afsluiten; - Administratie; - Planning; - Resultaten; - Sommen printen; - Vensters; - Help; - Support. Met het menu 'Vensters' kan tussen de verschillende (geopende) vensters worden gewisseld. Het scherm van het leerkrachtprogramma is meestal in twee deelvensters onderverdeeld. In het linkerdeelvenster worden mappen getoond met bijvoorbeeld groepsnamen, namen van leerlingen en oefeningen. Als daarop wordt geklikt, wordt in het rechterdeelvenster de inhoud van de map gepresenteerd. 3.1 Administratie Oude en nieuwe Edex-bestanden kunnen worden geïmporteerd om groepen en leerlingen in te voegen Groepen en leerlingen toevoegen en wijzigen Om leerlingen te kunnen toevoegen, maakt u eerst groepen aan. De leerlingen plaatst u vervolgens in de juiste groep. Een groep aanmaken Ga als volgt te werk: - Klik op [Administratie]. - Klik op [Leerlingen en groepen]. - Klik op [Groep maken] links onder aan het scherm. - Voer de groepsnaam in (maximaal twintig karakters). - Kies een symbool voor de groep. - Klik op [Opslaan] rechts onder aan het scherm. Leerlinggegevens invoeren Ga als volgt te werk: - Klik op [Leerling toevoegen] links onder aan het scherm. - Kies Leerjaar (verplicht). - Geef Voornaam (verplicht) met invoerregel. - Geef Tussenvoegsel (niet verplicht) met invoerregel. - Geef Achternaam (verplicht) met invoerregel. - Geef Geboortedatum (verplicht) met invoerregel. - Geef Geslacht (verplicht). - Kies een symbool (wachtwoord voor de leerling): er wordt een suggestie gegeven voor een symbool dat in deze groep nog niet wordt gebruikt (via een keuzelijst met te selecteren symbolen). Het is ook mogelijk om tekstwachtwoorden te gebruiken. Deze moet u dan bij elke leerling invoeren. 18

19 Bij een nieuwe leerling kan de beginsituatie worden aangepast. Deze is alleen beschikbaar zolang de betreffende leerling nog niet met het programma heeft gewerkt. U kunt voor de nieuwe leerling alle voorgaande hoofd- en subdoelen op onvoldoende zetten door deze aan te vinken (als u vindt dat de leerling het doel nog niet voldoende beheerst). De beginsituatie van een nieuw-ingevoerde leerling staat standaard op de datum van het huidige blok. Onder aan het scherm staan de knoppen: [Opslaan]: De gegevens worden opgeslagen. [Herstellen]: Alle velden worden teruggebracht naar de oude waarden. [Sluiten]: Hiermee wordt teruggegaan naar de voorgaande pagina. (Er wordt gevraagd of de gegevens opgeslagen moeten worden.) Leerlinggegevens wijzigen Op het scherm staat in het linkervenster een opsomming van de aanwezige groepen. Ga als volgt te werk: - Dubbelklik op de groep van de leerling of klik op het plusteken in het vakje voor de groepsnaam. De leerlingen van deze groep worden nu weergegeven. - Klik op de naam van de leerling voor wie de gegevens moeten worden gewijzigd. In het rechtervenster verschijnen de gegevens. - Breng de gewenste wijzigingen aan. - Klik op de knop [Opslaan] rechts onder aan het scherm. Het is ook mogelijk een leerling in de lijst te selecteren en het leerjaar te wijzigen. Ga als volgt te werk: - Selecteer in de keuzelijst met de naam 'Leerjaar' het juiste leerjaar. Dit heeft geen gevolgen voor de historie van de leerling; deze blijft intact. - Selecteer een leerling en klik op de knop [Verplaats leerling]. Er verschijnt een nieuw venster. In dat venster staat een aantal ingevulde velden. - Klik op [Leerjaar]. Een keuzelijst met huidige en andere leerjaren verschijnt. Bij het selecteren van een hoger leerjaar wordt de leerling overgeplaatst naar dat leerjaar en het corresponderende blok. Hierbij worden (eventuele) tussenliggende hoofddoelen als 'voldoende' beschouwd. - Bij het selecteren van een lager leerjaar wordt de leerling naar dat leerjaar en het corresponderende blok teruggeplaatst en wordt de tussenliggende opgebouwde historie intact gelaten. Onder aan het scherm staan de knoppen: [Wijziging opslaan]: Wijzigingen worden doorgevoerd. U krijgt op het scherm de melding 'De wijzigingen zijn doorgevoerd'. [Velden herstellen]: Wijzigingen in de velden worden ongedaan gemaakt. [Verplaats leerling]: Alle gegevens van een bepaalde leerling worden verplaatst. U selecteert een bestaande groep waarnaar de leerling verplaatst moet worden. Groepsgegevens wijzigen of verwijderen Ga als volgt te werk: - Kies een groep. In het scherm verschijnt een veld met daarin de naam van de groep. Deze naam kan worden gewijzigd. Ook het leerjaar van alle leerlingen in die groep kan gewijzigd worden. - Bij het selecteren van een hoger leerjaar worden de leerlingen overgezet naar dat leerjaar. - Bij het selecteren van een lager leerjaar worden de leerlingen naar dat leerjaar en het corresponderende blok teruggeplaatst en wordt de tussenliggende opgebouwde historie intact gelaten. Onder aan het scherm staan de knoppen: [Opslaan]: De (naams-)wijziging wordt doorgevoerd. 19

20 [Herstellen]: Wijzigingen in het veld worden ongedaan gemaakt. [Sluiten]: Het scherm wordt gesloten. Een groep kan pas worden verwijderd als er geen leerlingen meer in deze groep aanwezig zijn Importeren Edex-bestanden In een Edex-bestand (oude en nieuwe structuur) zijn leerlingnamen en groepen opgenomen. De leerlingen zijn aan groepen gekoppeld. Een Edex-bestand kan worden geïmporteerd in het leerkrachtprogramma. Ga als volgt te werk: - Ga naar [Administratie - Importeren Edex bestanden]. Er verschijnt een menu met een bladerfunctie. - Ga naar het station en de map waarin de Edex-bestanden te vinden zijn. Dit is meestal A, het diskettestation. - Selecteer een Edex-bestand met een groep. De leerlingen worden automatisch als nieuwe groep 'geïmporteerd'. De volledige naam (voornaam, tussenvoegsel, achternaam) en de geboortedatum van elke leerling worden geïmporteerd. Blijkt een leerling al eerder te zijn ingevoerd in een andere groep, dan wordt melding gemaakt van dubbele gegevens. 3.2 Planning methodeprogramma Instellingen Wilt u de standaardinstellingen wijzigen, ga dan als volgt te werk: - Ga naar [Planning - Methodeprogramma - Instellingen]. - Selecteer links de groep en het leerjaar waarvoor de standaardinstellingen gewijzigd moeten worden. - Stel in welk blok op welke datum moet starten. Als u het blok of de toets elke keer handmatig wilt starten, moet u dit hier instellen. U kunt de dagen instellen waarop geen sessies worden aangeboden (vrije dagen, projecten enzovoort). Het softwareprogramma ziet dit dan als onderbreking van de doorgaande lijn in de planning Blok starten Wilt u een blok starten, ga dan als volgt te werk: Kies: [Planning - Methodeprogramma - Blok starten]. Deze optie is alleen beschikbaar als u bij de instellingen hebt aangegeven dat u elk blok handmatig wilt starten ('leerkracht start'). U selecteert het te starten blok en klikt op [OK] om het blok daadwerkelijk te starten. Het gekozen blok loopt vanaf die dag tot het moment dat u een nieuw blok start. Als bij de toetsinstellingen voor een groep is aangegeven dat ook de toets handmatig wordt gestart, krijgt u de melding: 'Oefen- en herhalingssessies worden aangeboden tot de leerkracht de toets zelf start'. Als tijdens het schooljaar wordt overgegaan van het handmatig starten naar het automatische methodeprogramma, worden de blokken automatisch gestart. Blokken die bij handmatig starten al eens zijn doorlopen, worden in dit geval herhaald. 20