jaarverslag Stichting Bedrijfstakpensioenfonds voor het Levensmiddelenbedrijf

Transcriptie

1 jaarverslag 2013 Stichting Bedrijfstakpensioenfonds voor het Levensmiddelenbedrijf

2 2013 jaarverslag

3 Voorwoord 01

4 Het bestuur van Stichting Bedrijfstakpensioenfonds voor het Levensmiddelenbedrijf geeft in dit jaarverslag inzage in de werkzaamheden, het beleid en de pensioenontwikkelingen gedurende het jaar Het bestuur verstrekt duidelijkheid over en draagt verantwoording af voor de financiële positie en de resultaten van het fonds. Dit jaarverslag is opgesteld in overeenstemming met de richtlijnen voor de jaarverslaggeving. Eind 2013 was de dekkingsgraad van het pensioenfonds 112,3 %. De dekkingsgraad is ten opzichte van eind 2012 gestegen met 1,3%. Er is geen sprake van een dekkingstekort, enkel van een reservetekort. Door het reservetekort heeft het bestuur in december 2013 moeten besluiten om per 1 januari 2014 geen toeslag te verlenen over de tot 31 december 2013 opgebouwde pensioenaanspraken. Het jaar 2013 stond voor het bestuur onder andere in het teken van de besluitvorming als gevolg van de Wet versterking bestuur pensioenfondsen. Het bestuur koos voor het hanteren van het paritaire bestuursmodel per 1 juli Met ingang van laatstgenoemde datum bestaat het bestuur uit tien bestuursleden van wie vijf namens de werkgeversorganisatie, vier namens de werknemersorganisaties en één namens gepensioneerden. Verder worden per 1 juli 2014 een Raad van Toezicht en een nieuw Verantwoordingsorgaan ingericht. Met de overname van Super de Boer door Jumbo is Stichting Pensioenfonds Super de Boer een slapend fonds geworden. Stichting Super de Boer heeft het bestuur verzocht mee te werken aan een collectieve waardeoverdracht per 1 januari 2014 van alle pensioenverplichtingen. In 2013 heeft de voorbereiding van de collectieve waardeoverdracht plaats gevonden. Verder heeft het bestuur in 2013 uitvoerig stil gestaan bij het premiepercentage en de pensioenopbouw voor Het bestuur heeft besloten de pensioenrichtleeftijd voor 2014 op 65 jaar te handhaven. Dit heeft tot gevolg gehad dat de premie verhoogd is naar 20,2% en het opbouwpercentage verlaagd is naar 1,91 %. Op deze manier voldoet de regeling aan de fiscale wetgeving. In 2012 heeft het bestuur bepaald op welke wijze de risico s worden geïnventariseerd. Vervolgens zijn er afspraken gemaakt over de wijze waarop risicomanagement ingebed kan worden in de bestuurlijke organisatie. In 2013 heeft het bestuur risicogebieden toebedeeld naar de adviescommissies en het bestuur. In de adviescommissies en het bestuur komt ieder risicogebied een keer per jaar, en zo nodig vaker, aan bod. Ter ondersteuning van het proces is sinds april 2013 op het bestuursbureau een investment & risk manager actief. Het bestuur bedankt iedereen die in het verslagjaar heeft bijgedragen aan het goed functioneren van het pensioenfonds. N. Poelgeest H.B.M. ten Have Werknemersvoorzitter Werkgeversvoorzitter 02

5 Inhoud 03

6 Voorwoord 2 Meerjarenoverzicht Aantallen en Regeling 8 Meerjarenoverzicht - Financieel 9 1 Over het fonds Het fonds Naam en vestigingsplaats Doelstelling Samenwerkende organisaties Externe partijen Het bestuur Samenstelling Bestuurlijke commissies De visitatiecommissie Het verantwoordingsorgaan De deelnemersraad Het bestuursbureau 16 2 Bestuursverslag - Ontwikkelingen Ontwikkelingen regelgeving en overheidsbeleid Verhoging AOW-leeftijd Nieuw financieel toetsingskader Nieuwe UFR gekoppeld aan marktrente Nieuwe pensioenregeling per 1 januari Premie 2014 en rekenrente Houdbaarheid VPL-regeling Governance Wet versterking bestuur pensioenfondsen Code Pensioenfondsen Uitbreiding bestuursbureau Deskundigheid Vergoeding bestuursleden Naleving gedragscode Collectieve waardeoverdracht Risicomanagement Toezichthouders Autoriteit Financiële Markten (AFM) De Nederlandsche Bank (DNB) Pensioenaangifte Communicatie Aandacht voor landelijke campagnes Onderzoek risicobereidheid Webstatistieken en nieuwsberichten op website Vergaderonderwerpen Toekomst Beleggingsparagraaf Terugblik economie en financiële markten Gevoerd beleid en resultaten Afdekking renterisico Verantwoord beleggen Vooruitzichten Z-score en performance toets Toekomst Actuariële paragraaf Actuariële analyse Uitkomst van de solvabiliteitstoets Oordeel certificerend actuaris over de financiële positie Risicoparagraaf Renterisico Risico zakelijke waarden Valutarisico Grondstoffenrisico Kredietrisico Liquiditeitsrisico Concentratierisico Operationeel risico Toekomst Slotopmerkingen 41 Bijlage 1 Mutatieoverzicht 44 4 Verslag van het verantwoordingsorgaan Algemeen Bevindingen Oordeel Aanbevelingen Reactie van het bestuur op het oordeel van het verantwoordingsorgaan 47 5 Verslag van de deelnemersraad Jaarverslag Actuariële en bedrijfstechnische nota (ABTN) Bestuursmodel Huishoudelijk reglement Toeslagverlening (per 1 januari 2014) Franchise Regeling en premie Reglementen en statuten 51 3 Bestuursverslag Beleid Financiële paragraaf Dekkingsgraad Evaluatie herstelplan Het financiële crisisplan Premie Toeslag VPL-regeling Kosten uitvoering Toekomst Pensioenparagraaf Wijzigingen in het pensioenreglement Wijzigingen in de statuten 30 04

7 6 Jaarrekening Balans per 31 december Staat van baten en lasten Kasstroomoverzicht Algemene toelichting Inleiding Overeenstemmingsverklaring Stelselwijziging VPL-regeling Algemene grondslagen Specifieke grondslagen Grondslagen voor de resultaatbepaling Grondslagen kasstroomoverzicht Toelichting op de Balans Beleggingen voor risico fonds Beleggingen voor risico deelnemers Vorderingen en overlopende activa Overige activa Stichtingskapitaal en reserves Technische voorziening voor risico fonds Voorziening pensioenverplichtingen voor risico deelnemers Langlopende schulden Overige schulden en overlopende passiva Risicobeheer en derivaten Niet in de balans opgenomen activa en verplichtingen Verbonden partijen Toelichting op de staat van baten en lasten Premiebijdragen risico pensioenfonds Premiebijdragen risico deelnemers Beleggingsresultaten risico pensioenfonds en risico deelnemers Overige baten Pensioenuitkeringen Pensioenuitvoeringskosten Pensioenopbouw Indexering en overige toeslagen Inkoop uit hoofde van VPL-regeling Rentetoevoeging Onttrekking pensioenuitkeringen en pensioenuitvoeringskosten Wijziging marktrente Wijziging overige actuariële uitgangspunten Saldo overdracht van rechten Overige mutatie voorziening pensioenverplichtingen Overige lasten Belastingen 94 7 Overige gegevens Statutaire regeling omtrent de bestemming van het saldo van baten en lasten Gebeurtenissen na balansdatum 96 8 Actuariële verklaring 97 9 Controleverklaring van de onafhankelijke accountant 99 Bijlage 2 Begrippenlijst

8 06

9 Meerjarenoverzicht 07

10 Meerjarenoverzicht Aantallen en Regeling Aantallen Werkgevers ultimo Deelnemers ultimo (exclusief arbeidsongeschikten) Gewezen deelnemers ultimo Pensioengerechtigden Ouderdomspensioen Partnerpensioen Wezenpensioen Arbeidsongeschiktheidspensioen Pensioenregeling 2004 Premie - Ouderdomspensioen en partnerpensioen 19,55% 19,55% 19,55% 19,55% 19,55% Premie - Prepensioen 4,30% 4,30% 4,30% 4,30% 4,30% Opbouwpercentage - Ouderdomspensioen 1,87% 1,87% 2,00% 2,00% 2,00% Opbouwpercentage - Partnerpensioen 1,31% 1,31% 1,40% 1,40% 1,40% Opbouwpercentage - Prepensioen 1,87% 1,87% 2,00% 2,00% 2,00% Franchise OP/PP Premiepercentage regeling voormalig Melk & Zuivel Premie - Ouderdomspensioen en partnerpensioen 11,50% 11,50% 11,50% 11,50% 11,50% Opbouwpercentage - Ouderdomspensioen 0,56% 0,56% 0,60% 0,60% 0,60% Opbouwpercentage - Partnerpensioen 0,39% 0,39% 0,42% 0,42% 0,42% Opbouwpercentage - Prepensioen 1,87% 1,87% 2,00% 2,00% 2,00% Pensioenregeling 2006 Premie - Ouderdomspensioen en partnerpensioen 18,50% 18,50% 18,30% 18,30% 18,30% Premie - Overgangsmaatregelen 1,40% 1,40% 1,40% 1,40% 1,40% Opbouwpercentage - Ouderdomspensioen 2,10% 2,10% 2,25% 2,25% 2,25% Opbouwpercentage - Partnerpensioen 1,470% 1,470% 1,575% 1,575% 1,575% Franchise Toeslag op pensioen en pensioenaanspraken Actieven 0,00% 0,00% 0,00% 0,00% 1,35% Gewezen deelnemers en pensioengerechtigden 0,00% 0,00% 0,00% 0,00% 0,22% 08

11 Meerjarenoverzicht Financieel Bedragen x 1000 euro Feitelijke premie (excl. aanvullende pensioenregeling) Kostendekkende premie Gedempte premie Uitkeringen Pensioenuitvoeringskosten (inclusief kosten VPL) Pensioenuitvoeringskosten per actieve deelnemer/ pensioengerechtigde 94,55 96,98 105,48 130, ,87 Uitvoeringskosten Vermogensbeheer n.v.t. n.v.t. Uitvoeringskosten Vermogensbeheer in percentage van het gemiddeld belegd vermogen 0,52% 0,58% 0,37% n.v.t. n.v.t. Beleggingsopbrengsten voor risico fonds (incl. hedge) Beleggingsrendement (excl. rente- en valutahedge) n.v.t. n.v.t. n.v.t. 8,5% 14,4% Benchmark (excl. rente- en valutahedge) n.v.t. n.v.t. n.v.t. 8,2% 14,7% Beleggingsrendement (incl. rente- en valutahedge) -1,5% 12,8% 13,1% n.v.t. n.v.t. Benchmark (incl. rente- en valutahedge) -1,5% 11,8% 16,1% n.v.t. n.v.t. Z-score -0,45-0,24 0,25 0,13-0,21 Performancetoets 1,05 0,90 1,00 0,43 0,32 Technische voorzieningen Pensioenvermogen Reserves Aanwezige dekkingsgraad 112% 111% 103% 112% 117% Vereiste dekkingsgraad 118% 113% 116% 115% 117% Reële dekkingsgraad 62% 58% 50% 60% 59% Resultaat Wegens een stelselwijziging (zie toelichting in paragraaf zijn de 2011 cijfers in bovenstaand overzicht aangepast voor vergelijkingsdoeleinden. De cijfers wijken om die reden op onderdelen af van het jaarverslag over verslagjaar De aanvullende pensioenregeling is de door werkgevers af te sluiten vrijwillige regeling om pensioen op te bouwen boven het maximum pensioengevend salaris. Deze regeling wordt ook excedent-regeling genoemd. 3 In 2010 zijn er veel pensioenaanspraken afgekocht, dit was een eenmalige actie. De pensioenuitvoeringskosten waren hierdoor in 2010 fors hoger dan in de jaren ervoor en erna. 4 Het normresultaat voor de matching portefeuille is gelijkgesteld aan het werkelijke resultaat. Voor 2012 en 2013 zijn zowel de beheerkosten als de transactiekosten verantwoord. Voor 2011 zijn alleen de beheerkosten opgenomen. Er zijn geen gegevens beschikbaar over de jaren voor

12 10

13 1 Over het fonds 11

14 1.1 Het fonds Stichting Bedrijfstakpensioenfonds voor het Levensmiddelenbedrijf ( het fonds ) heeft verschillende organen, zoals het bestuur, diverse commissies en de deelnemersraad. Daarnaast is een aantal externe partijen intensief bij het fonds betrokken. In dit hoofdstuk vindt u een overzicht van de bestuursorganen en externe partijen. Allereerst volgen de doelstelling en een aantal algemene gegevens van het fonds Naam en vestigingsplaats Het fonds is opgericht op 1 november 1968 en is statutair gevestigd in Utrecht. Het fonds is ingeschreven bij de Kamer van Koophandel in Utrecht onder nummer en is lid van de Pensioenfederatie. De laatste statutenwijziging vond plaats op 27 september Doelstelling Doelstelling van het fonds is het verlenen van pensioenen aan deelnemers, gewezen deelnemers en hun nabestaanden met inachtneming van de statuten en reglementen. Het fonds realiseert dit doel door premies te innen bij de aangesloten ondernemingen. De gelden worden belegd en beheerd en het fonds doet daaruit uitkeringen bij ouderdom, overlijden en arbeidsongeschiktheid Samenwerkende organisaties De volgende organisaties kunnen leden voordragen voor het bestuur, het verantwoordingsorgaan en/of de deelnemersraad: Vakcentrum Levensmiddelen (Vakcentrum) Blekerijlaan GR Woerden (0348) Vereniging van Grootwinkelbedrijven in Levensmiddelen (VGL) Postbus AD Leidschendam (070) FNV Bondgenoten (FNV) Postbus BW Utrecht CNV Dienstenbond (CNV) Postbus KC Hoofddorp (023)

15 1.1.4 Externe partijen Het fonds werkt samen met de volgende externe partijen: Uitvoeringsorganisatie Het fonds heeft de pensioenuitvoering uitbesteed aan Syntrus Achmea Pensioenbeheer N.V. (Syntrus Achmea). Het (fiduciair) vermogensbeheer is uitbesteed aan Kempen Capital Management N.V. (KCM). De custodian en beleggingsadministrateur van het fonds is Kasbank N.V. (KAS BANK). Certificerend actuaris De heer H. D. Panneman AAG, Sprenkels & Verschuren B.V., Amsterdam. Controlerend accountant De heer F.M. van den Wildenberg RA, KPMG Accountants N.V., De Meern. Toetsing naleving gedragscode De heer E. Borst, KPMG, Amstelveen. 1.2 Het bestuur Samenstelling Het paritaire bestuur is op 31 december 2013 als volgt samengesteld: Leden werkgevers Benoemd tot Organisatie De heer H.H. van der Geest Vakcentrum De heer H.B.M. ten Have Vakcentrum Mevrouw mr. P.E.H. Hoogstraaten Vakcentrum De heer drs. J. Kat VGL De heer drs. P.J. Verhoog VGL Leden werknemers Benoemd tot Organisatie De heer H.B.M.Grutters FNV De heer J.M.J.J. de Keijzer FNV Vacature FNV Mevrouw mr. N. Poelgeest CNV De heer G.J. Seffinga CNV In 2013 was de heer Van der Geest werkgeversvoorzitter. De heer J. Suarez Menendez was werknemersvoorzitter per 1 januari Na zijn vertrek per 1 augustus 2013 is mevrouw N. Poelgeest door het bestuur benoemd tot werknemersvoorzitter. De heer Ten Have zal het werkgeversvoorzitterschap per 1 januari 2014 overnemen van de heer Van der Geest. De samenstelling van het bestuur is in 2013 gewijzigd. Per 1 augustus 2013 is de heer Suarez Menendez teruggetreden als bestuurslid. Per 1 januari 2014 treedt de heer Van der Geest terug. Ter voorbereiding op de invulling van een van de vacatures woonde mevrouw F. Sloot als aspirant bestuurslid een aantal vergaderingen bij Bestuurlijke commissies In verband met de vele complexe taken van het bestuur heeft het fonds een aantal bestuurlijke commissies ingesteld. Deze commissies doen voorbereidend werk in kwesties waarover het bestuur een besluit moet nemen. Zij kunnen dieper ingaan op de achtergronden en consequenties van te nemen beleidsbeslissingen en vervolgens het bestuur hierover adviseren. 13

16 In 2013 waren de volgende bestuurlijke commissies werkzaam: Beleggingsadviescommissie De beleggingsadviescommissie heeft de volgende taken: het gevraagd en ongevraagd uitbrengen van advies aan het bestuur ten aanzien van het strategische beleggingsbeleid; het volgen van actuele ontwikkelingen en uitbrengen van advies over de eventuele consequenties voor het beleggingsbeleid; het toetsen van voorstellen met betrekking tot het jaarlijks beleggingsplan en het uitbrengen van advies aan het bestuur over het jaarlijks beleggingsplan; het besluiten over alternatieven voor de uitvoering van het vermogensbeheer binnen het kader van het door het bestuur goedgekeurde beleggingsplan en beleggingsrichtlijnen; het monitoren en evalueren van het proces bij KCM gericht op de selectie, evaluatie en ontslag van beleggingsinstellingen en externe vermogensbeheerders; het monitoren en evalueren van de handelingen van KCM gericht op de implementatie van het beleggingsbeleid; het monitoren en evalueren van de behaalde beleggingsresultaten; het monitoren en evalueren van de handelingen van KAS BANK gericht op de bewaarneming in engere zin, de beleggingsadministratie, de resultaatmeting en de compliance monitoring (controle op naleving van beleggingsrichtlijnen); risicomanagement. De commissie vergadert minimaal vier maal per jaar, voorafgaand aan de bestuursvergadering. De beleggingsadviescommissie wordt ondersteund door een externe deskundige (de heer Jeurissen) die structureel onderdeel uitmaakt van de commissie. De externe deskundige heeft geen stemrecht. De samenstelling is op 31 december 2013 als volgt: Leden Mevrouw mr. N. Poelgeest De heer H.B.M. ten Have De heer drs. J. Kat (voorzitter) Vacature De heer T. Jeurissen (externe deskundige) Pensioencommissie 1 Vanuit een adviserende taak heeft de pensioencommissie de volgende taken en bevoegdheden: het verrichten van de eerste bestuurlijke toets op het jaarwerk; het zijn van het primaire bestuurlijke contact met de certificerend actuaris en de controlerend accountant en het toezien op de opvolging van de aanbevelingen van deze externe deskundigen; het toetsen van de uitbesteding van het pensioenbeheer door Syntrus Achmea op de volgende aspecten: - kwaliteit van de uitvoeringsovereenkomsten; - de mate van marktconformiteit van de servicenormen voor het pensioenbeheer; - de mate van marktconformiteit van de wijze waarop de pensioenuitvoerder de processen beheerst, heeft georganiseerd en geautomatiseerd; - de verhouding tussen prijs en kwaliteit; - beoordeling van de uitvoering pensioenbeheer (in relatie tot gemaakte afspraken); pensioenbeleid (aanpassing reglement e.d.); kostendekkende premie; actuariële vraagstukken (langleven risico, kortleven risico, overige actuariële factoren); beoordelen van voorleggers; kwartaalrapportages; extern toezicht (AFM en DNB); compliance (naleving wet- en regelgeving); risicomanagement. Deze commissie vergadert minimaal vier maal per jaar. De samenstelling is op 31 december 2013 als volgt: Leden De heer H.B.M. Grutters De heer H.H. van der Geest (voorzitter) De heer G.J. Seffinga De heer drs. P.J. Verhoog 1 In de loop van 2013 zijn de taken van de financiële commissie opnieuw bekeken en vastgelegd en is besloten de naam aan te passen in Pensioencommissie. 14

17 Communicatiecommissie Vanuit een adviserende taak heeft de communicatiecommissie de volgende taken en bevoegdheden: het verrichten van de eerste bestuurlijke toets op het communicatiejaarplan en het communicatiebeleidsplan en hier gedurende het jaar input voor leveren; bewaken en eventueel bijstellen van communicatieplannen; vaststellen van communicatie-uitingen; overleg voeren met de communicatieadviseur; risicomanagement. De communicatiecommissie vergadert minimaal vier keer per jaar voorafgaand aan een bestuursvergadering. De samenstelling is op 31 december 2013 als volgt: Leden De heer G.J. Seffinga Mevrouw mr. P.E.H. Hoogstraaten De heer J.M.J.J. de Keijzer (voorzitter) De heer drs. P.J. Verhoog 1.3 De visitatiecommissie Voor het intern toezicht is gekozen voor een visitatiecommissie die eenmaal per drie jaar de volgende onderwerpen beoordeelt: beleids- en bestuursprocedures en processen; de wijze waarop de uitvoering van de regeling wordt bestuurd en aangestuurd; de wijze waarop wordt omgegaan met de risico s op de langere termijn voor (de dekkingsgraad van) het fonds. De visitatiecommissie bestaat uit 3 leden: Leden De heer drs. J. Groenewoud De heer H.J. Strang RA De heer D. Wenting AAG RBA Aan het begin van 2012 heeft een visitatie plaatsgevonden. Hierover is gerapporteerd in het jaarverslag over In 2013 heeft geen visitatie plaats gevonden. 1.4 Het verantwoordingsorgaan Het bestuur legt aan het verantwoordingsorgaan verantwoording af over het beleid en de wijze waarop het is uitgevoerd. Tevens legt het bestuur verantwoording af over de naleving van de Principes voor goed pensioenfondsbestuur zoals vastgesteld door de Stichting van de Arbeid (STAR) op 16 december Het verantwoordingsorgaan heeft de bevoegdheid een oordeel te geven over het handelen van het bestuur, over het door het bestuur uitgevoerde beleid, alsmede over beleidskeuzes voor de toekomst. De werkwijze is zodanig dat waar mogelijk wordt samengewerkt met de deelnemersraad teneinde overlapping te voorkomen. De verantwoording die het bestuur aflegt aan het verantwoordingsorgaan is onderdeel van de jaarverslagcyclus. Het verantwoordingsorgaan bestaat uit negen leden: vijf namens de deelnemers, twee namens pensioengerechtigden en twee namens werkgevers. De leden zijn benoemd door het Vakcentrum, de VGL, de FNV en het CNV. Het verantwoordingsorgaan is op 31 december 2013 als volgt samengesteld: Leden (deelnemers) Benoemd tot Organisatie De heer L.C.G.M. Massop FNV Mevrouw M. Schults FNV De heer T. Teklenburg FNV De heer P.A. Heikoop CNV De heer R. van der Beek CNV Leden (pensioengerechtigden) Benoemd tot Organisatie De heer L. J. van Uden CNV Vacature

18 Leden (werkgevers) Benoemd tot Organisatie De heer W.G. van den Brink VGL De heer H. Ploegmakers Vakcentrum De heer Van den Brink was in 2013 voorzitter, de heer Teklenburg was plaatsvervangend voorzitter. 1.5 De deelnemersraad De deelnemersraad adviseert het bestuur gevraagd of uit eigen beweging over aangelegenheden die het fonds betreffen. Het bestuur stelt de deelnemersraad in ieder geval in de gelegenheid advies uit te brengen over elk te nemen besluit van het bestuur tot: a. het nemen van maatregelen van algemene strekking; b. wijziging van de statuten en reglementen van het fonds; c. vaststelling van het jaarverslag, de jaarrekening, de actuariële en bedrijfstechnische nota en een langetermijn-herstelplan; d. vermindering van de verworven pensioenaanspraken en pensioenrechten; e. het vaststellen en wijzigen van het toeslagbeleid, dan wel het verlenen van toeslag; f. gehele of gedeeltelijke overdracht van de verplichtingen van het fonds of de overname van verplichtingen door het fonds; g. liquidatie van het fonds; h. het sluiten, wijzigen of beëindigen van een uitvoeringsovereenkomst; i. het terugstorten van premie of geven van premiekorting. De deelnemersraad bestaat uit zes leden: vijf deelnemers en een pensioengerechtigde. De leden zijn benoemd door het CNV en de FNV. De deelnemersraad is op 31 december 2013 als volgt samengesteld: Leden (deelnemers) Benoemd tot Organisatie De heer L.C.G.M. Massop FNV Mevrouw M. Schults FNV De heer T. Teklenburg FNV De heer P.A Heikoop CNV De heer R. van der Beek CNV Leden (pensioengerechtigden) De heer L. J. van Uden CNV De heer Teklenburg was in 2013 voorzitter, mevrouw Schults was plaatsvervangend voorzitter. 1.6 Het bestuursbureau Het bestuursbureau richt zich op de beleidsvoorbereiding en evaluatie ten behoeve van het bestuur en de commissies. De volgende taken worden onderscheiden: adviseur van het bestuur; bewaken kwaliteit beleidsvoorstellen ten behoeve van bestuur en commissies; organisatie van de uitbestede taken; bewaken dat contracten met de uitvoerders up-to-date zijn met een goede prijs-kwaliteit verhouding; monitoring uitvoering; bewaken en/of bevorderen kwaliteit van de management informatie over de uitbestede taken ten behoeve van bestuur: voorbereiden van selectie en benoeming van externe partijen / adviseurs; aansturing van externe partijen / adviseurs; signaleren dat externe partijen / adviseurs niet goed functioneren; risk management (o.a. regie proces); regie / ondersteuning met betrekking tot opleiding bestuur; zorgen voor goede communicatie tussen de organen van het fonds (inclusief visitatiecommissie); onderhouden van externe contacten (bijvoorbeeld richting DNB, AFM, Pensioenfederatie). Ultimo 2013 bestaat het bestuursbureau uit een directeur (de heer Onkenhout), een Investment & Risk Manager (de heer Pistorius) en administratieve ondersteuning. Bestuursbureau Bpf Levensmiddelen Stationsweg AA Woerden 16

19 2 Bestuursverslag - Ontwikkelingen 17

20 2.1 Ontwikkelingen regelgeving en overheidsbeleid Verhoging AOW-leeftijd Sinds 1 april 2012 gaat de AOW in vanaf de 65ste verjaardag in plaats van de eerste van de maand waarin de 65ste verjaardag valt. In het Pensioenakkoord van 2010 waren afspraken gemaakt over de verhoging van de AOW-leeftijd, maar in 2012 is in wetgeving vastgelegd om de AOW-leeftijd versneld te verhogen en ook de fiscale pensioenrichtleeftijd te verhogen naar 67 jaar per De AOW-leeftijd gaat sinds 1 januari 2013 stapsgewijs omhoog naar 67 jaar. Naar verwachting volgt in 2014 wetgeving voor een versnelde verhoging van de AOW-leeftijd, waardoor deze in 2021 op 67 jaar komt te liggen. Per 1 januari 2014 is de fiscale pensioenrichtleeftijd verhoogd naar 67 jaar. Daarna wordt de pensioenrichtleeftijd gekoppeld aan de levensverwachting; bij een verdere verhoging gaat dit in stappen van één jaar Nieuw financieel toetsingskader De eerste stap in de herziening van het pensioenstelsel is het verhogen van de AOW en de pensioenrichtleeftijd. De tweede stap is het schokbestendig maken van de pensioencontracten. De financiële regels voor pensioenen liggen vast in het financieel toetsingskader (FTK). Het FTK is onderdeel van de Pensioenwet. In de zomer van 2013 hield staatssecretaris Klijnsma een consultatie over een voorontwerp voor het nieuw FTK. In het consultatiedocument werd een scheiding tussen nominale en reële contracten voorgesteld. Na de consultatie koos staatssecretaris Klijnsma alsnog voor één FTK, een tussenvariant. Het pensioenfonds heeft in 2013 de ontwikkelingen met betrekking tot het nieuwe FTK nauwlettend gevolgd en de Cao- partijen zorgvuldig geïnformeerd. Wanneer het nieuwe FTK naar verwachting per 1 januari 2015 definitief is, zal het pensioenfonds de gevolgen van het FTK samen met de Cao- partijen incorporeren. Op 4 april 2014 heeft de staatssecretaris het wetsvoorstel voor het nieuwe FTK voor advies aangeboden aan de Raad van State Nieuwe UFR gekoppeld aan marktrente Het kabinet wil met de invoering van het nieuwe FTK in 2015 ook een nieuwe UFR-methode invoeren voor pensioenfondsen. De UFR is de benadering van de marktrente voor looptijden van meer dan 20 jaar. De Commissie UFR bracht een advies uit over drie onderdelen van de UFR-methode. Op 1 oktober 2013 gaf het kabinet aan het advies van de commissie te willen overnemen in het nieuwe FTK. Een belangrijke keuze die de commissie maakt, is de UFR niet meer als een vaste rente te definiëren, maar te koppelen aan een voortschrijdend gemiddelde marktrente (forward rente). Een voordeel van een variabele UFR is dat geen onduidelijkheid meer bestaat of en hoe dit niveau in de toekomst bijgesteld kan worden. Nadelen van de voorgestelde methodiek zijn de complexiteit en de onduidelijkheid over de vraag in hoeverre het renterisico nog af te dekken is voor pensioenfondsen. Ook is het de vraag of een variabele UFR niet onnodig ten koste gaat van stabiliteit, aangezien de UFR ook meebeweegt met marktrentes. Op 4 april 2014 is het wetsvoorstel FTK ter advisering voorgelegd aan de Raad van State. Vervolgens zal het wetsvoorstel behandeld worden in de Eerste Kamer en de Tweede Kamer Nieuwe pensioenregeling per 1 januari 2014 In 2012 is in wetgeving vastgelegd om de AOW-leeftijd versneld te verhogen en ook de fiscale pensioenrichtleeftijd te verhogen naar 67 jaar per De Wet verhoging AOW- en pensioenrichtleeftijd verlaagde per 1 januari 2014 de maximale opbouwpercentages met 0,1%. Voor middelloon geldt vanaf die datum een maximaal opbouwpercentage van 2,15% en voor eindloon 1,9%. Bpf Levensmiddelen had een pensioenrichtleeftijd van 65 jaar met een opbouwpercentage van 2,10% aan ouderdomspensioen. De wet maakt handhaving op de leeftijd van 65 jaar in 2014 mogelijk bij een lager opbouwpercentage, rekening houdend met de hoogte van de franchise van het fonds. Gezien vorenstaande wetgeving voldeed de pensioenregeling van 2013 niet aan de fiscale eisen zoals deze per 1 januari 2014 van kracht werden. Het bestuur heeft fiscale bovenmatigheid geconstateerd en de Cao- partijen hierover geïnformeerd. De Cao- partijen zijn in beginsel verantwoordelijk voor de inhoud van de regeling. Door het uitblijven van een besluit van de Cao- partijen heeft het bestuur ervoor gekozen om zelfstandig de regeling aan te passen om ernstige negatieve consequenties voor de deelnemer te voorkomen. In de bestuursvergadering van 5 december 2013 heeft het bestuur de pensioenregeling 2014, voor deelnemers geboren op of na 1 januari 1950, definitief als volgt vastgesteld: - het opbouwpercentage voor het ouderdomspensioen is vastgesteld op 1,91%; - het opbouwpercentage voor het partnerpensioen is vastgesteld op 1,56%; - de pensioenrichtleeftijd blijft gehandhaafd op 65 jaar; - de franchise blijft gehandhaafd op ; - de premie is op kostendekkend niveau vastgesteld op 20,2% van de pensioengrondslag. 18

21 Voor de deelnemers geboren voor 1950 en de deelnemers uit het Melk- en Zuiveldetailhandelsbedrijf blijft de regeling in 2014 ongewijzigd. Het reglement van het pensioenfonds is als gevolg van de gewijzigde pensioenregeling aangepast Premie 2014 en rekenrente De huidige premie van 18,5% van de pensioengrondslag bij een rekenrente van 3,5% is niet kostendekkend. Met het aanpassen van de premie naar 20,2% van de pensioengrondslag met een rekenrente van 3,5% is de premie kostendekkend conform de huidige eisen vanuit de Pensioenwet Houdbaarheid VPL-regeling Het bestuur heeft ook gesproken over de houdbaarheid van de voorwaardelijke VPL- overgangsregeling (VPL-regeling, zie ook hoofdstuk 3.1.6). Het bestuur heeft een ernstig financieringsprobleem geconstateerd binnen de VPL-regeling. Het bestuur heeft de Cao-partijen dringend verzocht om zo snel mogelijk tot overeenstemming te komen over de aanpassing van de regeling zodanig dat deze ook naar de toekomst toe financieel houdbaar blijft. Aangezien Cao-partijen de uitvoering van de VPL-regeling aan het pensioenfonds hebben uitbesteed, heeft het fonds de communicatie over de VPL-regeling richting de deelnemers altijd verzorgd. In november 2013 zijn alle betrokken deelnemers schriftelijk geïnformeerd over de ontstane problemen ten aanzien van de voorwaardelijke inkoopregeling. 2.2 Governance Op de politieke agenda 2013 stonden de Wet versterking bestuur pensioenfondsen en de Code Pensioenfondsen Wet versterking bestuur pensioenfondsen De Wet versterking bestuur pensioenfondsen is een integrale herziening van de governance en medezeggenschap bij pensioenfondsen. De wet moet leiden tot verbetering van de kwaliteit van het pensioenfondsbestuur. De wet is van kracht vanaf 7 augustus De bepalingen over het verantwoorden van beleggingsbeleid en over geschiktheid en tijdsbeslag waren meteen van kracht. Ook verwante wijzigingen traden in werking. Zo zijn in het Besluit FTK regels over het beloningsbeleid vastgelegd en in het Besluit uitvoering PW regels over geschiktheid, betrouwbaarheid en tijdsbeslag. Een deel van de wet wordt van kracht vanaf 1 juli 2014, wanneer het bestuur moet zijn ingericht volgens één van de vijf bestuursmodellen uit de Pensioenwet. Het intern toezicht wordt bij bedrijfstakpensioenfondsen verstevigd met een permanente raad van toezicht. Deze raad van toezicht krijgt extra bevoegdheden. Keuze nieuw bestuursmodel Na overleg met Cao-partijen, het verantwoordingsorgaan en de deelnemersraad heeft het bestuur van het pensioenfonds gekozen voor het paritaire bestuursmodel. Het paritaire model lijkt op de huidige bestuursvorm; een bestuursvorm die zijn waarde heeft bewezen. In het paritaire model hebben de bestuursleden binding met de achterban. Het bestuur kiest binnen het paritaire model voor een duidelijke verdeling van taken en verantwoordelijkheden. Besturen en toezicht houden vinden plaats in gescheiden gremia. Het bestuur is van mening dat de keuze voor het paritaire model alleen kan worden gemaakt en gehandhaafd zolang wordt voldaan aan strikte eisen qua deskundigheid en beschikbaarheid. Aan alle leden worden dezelfde deskundigheidseisen gesteld. In het gekozen model zullen van de 10 bestuurszetels er 5 bezet worden door vertegenwoordigers namens werkgevers, 4 door vertegenwoordigers namens werknemers en 1 door een vertegenwoordiger namens pensioengerechtigden. Het bestuur is van mening dat op deze wijze recht wordt gedaan aan verschillende belangen in de sector en evenwichtige besluitvorming wordt bevorderd. De keuze voor het paritaire model heeft gevolgen voor de medezeggenschap en het intern toezicht. De bestaande organen (deelnemersraad en verantwoordingsorgaan) worden samengevoegd tot één nieuw verantwoordingsorgaan. De taken van het nieuwe verantwoordingsorgaan bevatten die van het bestaande verantwoordingsorgaan alsmede enkele adviestaken. De visitatiecommissie wordt vervangen door een permanente Raad van Toezicht. 19

22 2.2.2 Code Pensioenfondsen De Pensioenfederatie en de Stichting van de Arbeid ontwikkelden gezamenlijk een Code Pensioenfondsen in het kader van het wetsvoorstel Versterking bestuur pensioenfondsen. De Code komt in de plaats van de Principes voor goed pensioenfondsbestuur uit De Code is op 1 januari 2014 in werking getreden en zal per 1 juli 2014 ook wettelijk verankerd zijn in de Pensioenwet. De Code gaat in op het besturen van een pensioenfonds, het intern toezicht daarop en over het afleggen van verantwoording over wat het pensioenfonds aan beleid formuleert en wat het heeft gerealiseerd. De Code staat niet op zichzelf, maar maakt deel uit van het volledige stelsel van bestaande wet- en regelgeving, aanbevelingen, convenanten en codes van de Pensioenfederatie en de STAR. Een monitoringcommissie zal toezicht houden op de naleving van de Code Uitbreiding bestuursbureau In 2013 is het bestuursbureau uitgebreid met een Investment en Risk Manager, die zich voornamelijk bezig houdt met Vermogensbeheer en Risicomanagement. Deze manager zal ook de directeur vervangen bij vakantie en ziekte. Op deze manier heeft het bestuur de kwetsbaarheid van het bestuursbureau verkleind Deskundigheid Het bestuur wil voor de uitoefening van haar taken beschikken over voldoende kennis en over de noodzakelijke competenties. Een pensioenfondsbestuurder moet vanaf de eerste dag aan alle deskundigheidseisen voldoen. Voorafgaand kan een toekomstig bestuurslid cursussen volgen om aan deze eisen te voldoen. Dit is vastgelegd in een aangescherpt opleidings- en deskundigheidsplan. Om het functioneren van het bestuur als geheel en van de individuele bestuursleden afzonderlijk kritisch tegen het licht te houden, houdt het bestuur jaarlijks een zelfevaluatie. Het doel hiervan is de kwaliteit van het bestuur in stand te houden en/ of te verbeteren. Bestuursleden dienen niet alleen over kennis te beschikken maar ook over bepaalde competenties. In 2013 heeft het voltallige bestuur deelgenomen aan een competentiereflector, om de aanwezigheid van deze competenties te toetsen. De uitkomst van het rapport dat daaruit is voortgekomen heeft geleid tot een aantal wijzigingen in het deskundigheids- en opleidingsplan en in het fondsprofiel. Elk bestuurslid beschikt over de volgende competenties: Strategisch denken Probleemanalyse en oordeelsvorming Verantwoordelijkheid Integriteit Samenwerken Onafhankelijkheid Kritisch zijn Besluitvaardigheid Toezicht en overzicht houden Voor de voorzitters geldt naast de kerncompetenties ook de competentie voorzittersvaardigheid Vergoeding bestuursleden De stijgende druk op bestuursleden, de verhoogde eisen op het gebied van kennis en competenties en het stijgende aantal vergaderingen zijn in 2012 al aanleiding geweest om de vacatie (in twee stappen) te verhogen naar een kostendekkend niveau. In 2013 is de eerste stap daartoe genomen en heeft het bestuur besloten om te werken met een vaste jaarvergoeding naast de vergoeding per vergadering. Het bestuur heeft gekozen voor een combinatie van een vaste vergoeding en een vergoeding per vergadering. De vaste component is voor de voorzitters en voor de bestuursleden per jaar. De variabele component is een vergoeding per bijeenkomst, deze is voor de voorzitters en de overige bestuursleden gelijk. De verblijfskostenvergoeding komt daarmee te vervallen. De kilometervergoeding blijft ongewijzigd: 0,28 per km. Bestuursvergadering 700 Commissievergadering 500 Tijdelijke werkgroep 500 Scholingsbijeenkomst 400 Overige bijeenkomsten 400 Het bestuur zal begin 2014 een besluit nemen over de vacatievergoeding voor

23 2.2.6 Naleving gedragscode Sinds 2001 heeft het bestuur een gedragscode. Doel van deze gedragscode is het stellen van regels en richtlijnen voor bestuursleden. Deze regels moeten belangenconflicten voorkomen. Daarnaast is vastgelegd hoe bestuursleden moeten omgaan met vertrouwelijke informatie van het pensioenfonds. De gedragscode bevordert de transparantie en zorgt ervoor dat alle betrokkenen, ook voor hun eigen bescherming, duidelijk weten wat wel en niet geoorloofd is. Jaarlijks wordt door de compliance officer een onderzoek gedaan naar de naleving van de gedragscode. Alle bestuursleden en medewerkers van het bestuursbureau vullen daartoe een vragenlijst in en de compliance officer brengt rapport uit aan het bestuur. 2.3 Collectieve waardeoverdracht Met de overname van Super de Boer door Jumbo zijn per 1 januari 2012 alle actieve deelnemers toegetreden tot het Stichting pensioenfonds voor het Levensmiddelenbedrijf. Hierdoor is Stichting Pensioenfonds Super de Boer een slapend fonds geworden. Begin 2013 heeft Pensioenfonds SdB het bestuur verzocht mee te werken aan een collectieve waardeoverdracht voor de achtergebleven pensioengelden. De overdracht betreft de aanspraken van ongeveer 13 duizend personen, waaronder begrepen 3 duizend ingegane pensioenuitkeringen. Met de overdracht is een belang gemoeid van bijna 0,5 miljard. Aangezien een groot deel van de deelnemers als actieve deelnemers pensioen al opbouwt bij het fonds is het wenselijk om alle pensioenaanspraken bij één pensioenfonds onder te brengen. Daarnaast heeft Pensioenfonds SdB voor het fonds gekozen vanwege het beste toekomstperspectief en het vertrouwen in de zorg voor deelnemersbelangen. In 2013 heeft het bestuur uitvoerig gesproken over deze collectieve waardeoverdracht. Het bestuur heeft geconcludeerd dat een collectieve waardeoverdracht goed is voor het draagvlak voor het fonds. Daarnaast onderschrijft het bestuur het belang voor de gemeenschappelijke deelnemers van het samenvoegen van de pensioenopbouw. Het bestuur heeft ingestemd met een collectieve waardeoverdracht per 1 januari 2014, waarbij de financiële afspraak is gemaakt dat de belangen van de huidige deelnemers van het (overnemende) fonds geborgd blijven. DNB heeft goedkeuring gegeven voor deze collectieve waardeoverdracht per 1 januari Risicomanagement Het bestuur heeft voor haar taak inzicht nodig in de risico s die het fonds loopt. Ook volgens de DNB-eisen uit FIRM en het FTK behoren bestuurders van een pensioenfonds een actueel en volledig beeld hebben van alle relevante risico s die het fonds loopt, en zorgen voor gepaste beheersmaatregelen. Voor dit doel is het fonds in 2012 het project integraal risicomanagement gestart. Hiervoor is een werkgroep opgericht die is ondersteund door een externe consultant op het gebied van risicomanagement. Op 4 juni 2013 heeft een studiebijeenkomst plaatsgevonden over de uitkomsten van het project. Het project heeft onder meer geresulteerd in de vaststelling van 51 risicogebieden, een eerste inventarisatie van het bruto- en netto risico aan de hand van de risico-omvang en de waarschijnlijkheid van het risico, en een voorstel voor de organisatorische inbedding van het risicomanagement in het pensioenfonds. In de bestuursvergadering van 13 juni 2013 heeft het bestuur akkoord gegeven op de toebedeling van de 51 risicogebieden naar de adviescommissies en het bestuur. In de adviescommissies en het bestuur komt ieder risicogebied een keer per jaar, en zo nodig vaker, aan bod. 2.5 Toezichthouders Autoriteit Financiële Markten (AFM) De AFM houdt toezicht op de communicatie van pensioenuitvoerders ter bescherming van de consument. Er zijn twee wetten die dat voorschrijven Het gaat om: De Pensioenwet De Wet verplichte beroepspensioenregeling De AFM houdt toezicht op het gedrag van pensioenuitvoerders om consumenten te beschermen De Nederlandsche Bank (DNB) DNB is als toezichthouder belast met prudentieel toezicht. Dit toezicht richt zich op de financiële stevigheid van financiële ondernemingen en pensioenfondsen. Het doel van DNB is bij te dragen aan de stabiliteit van de financiële sector. Het pensioenfonds informeert DNB over alle wijzigingen in statuten, reglementen en in de actuariële en bedrijfstechnische nota (ABTN). Tevens legt het pensioenfonds jaarlijks uiterlijk 30 juni het jaarverslag en de daarbij behorende verslagstaten ter beoordeling aan DNB voor. Elke maand en elk kwartaal rapporteert het pensioenfonds aan DNB over zijn financiële positie inclusief de dekkingsgraad. Tevens rapporteert het pensioenfonds aan DNB in januari over de uitkomsten van de evaluatie van het herstelplan over voorgaand boekjaar. Tot slot worden benoemingen van bestuursleden ter toetsing aan DNB voorgelegd. In het verslagjaar 2013 zijn geen aanwijzingen en boetes door DNB opgelegd. 21

24 2.6 Pensioenaangifte Pensioenaangifte is het systeem van digitale gegevensaanlevering voor werkgevers. Door de overgang naar dit systeem kan aangifte plaatsvinden op dezelfde wijze als dit bij de Belastingdienst gebeurt. Doordat dit is geïntegreerd in de salarispakketten van de werkgevers is het voor de werkgevers eenvoudiger geworden. Het pensioenfonds ontvangt de gegevens nu maandelijks (achteraf) in plaats van jaarlijks (achteraf). Werkgevers die op het systeem worden aangesloten, krijgen een uitnodiging om voor gegevensaanlevering naar de speciale zogenoemde landingspagina op de website van het pensioenfonds te gaan. Gegevensaanlevering wordt hierdoor makkelijker en kost minder tijd voor de werkgever. Voor het pensioenfonds zorgt het nieuwe systeem ervoor dat het fonds sneller beschikt over actuele werknemergegevens. Ultimo 2013 is 76% van de werkgevers op dit systeem aangesloten. 2.7 Communicatie Het pensioenfonds wil de doelgroepen zo goed mogelijk informeren over hun pensioenrechten en -plichten. Het bestuur stelt zich ten doel het pensioenbewustzijn, en meer specifiek de kennis van de pensioenregeling en het beleid van het fonds, bij de doelgroep te verhogen. Het bestuur onderscheidt primaire en secundaire communicatiedoelgroepen. De actieve deelnemers, de werkgevers en de uitkeringsgerechtigden worden als primaire doelgroep beschouwd. De gewezen deelnemers en de overige stakeholders vallen onder de secundaire doelgroep. Het bestuur heeft voor 2013 aan de volgende speerpunten gewerkt: communicatie rondom de financiële situatie; communicatie als belangrijk onderdeel van het risicomanagement. Gedurende 2013 zijn de doelgroepen diverse keren geïnformeerd over de financiële situatie van het fonds. Dit gebeurde in nieuwsberichten op de website, via twitter en in de nieuwsbrieven voor actieve deelnemers, gepensioneerden en werkgevers. Tevens heeft het bestuur eind november 2013 alle betrokken deelnemers geïnformeerd over de financiële situatie van de VPL-regeling (zie ook paragraaf 2.1.6). In 2013 heeft een onderzoek plaatsgevonden naar de risicobereidheid van deelnemers en gepensioneerden van het pensioenfonds. Daarmee is meer inzicht verkregen in het risicoprofiel van deze doelgroepen. In 2014 zal naar verwachting een belangrijke focus liggen op de communicatie over en rond de nieuwe pensioenregeling en de verkiezing voor leden van het verantwoordingsorgaan Aandacht voor landelijke campagnes Het pensioenfonds heeft in 2013 aandacht besteed aan drie verschillende landelijke initiatieven: Samen-sta-jij-sterk: een initiatief van de Pensioenfederatie om de voordelen van deelname aan een bedrijfstakpensioenfonds te benadrukken. De Pensioen3daagse: een driedaags evenement waarbij door het hele land activiteiten zijn georganiseerd, zoals een pensioenspreekuur en een pensioendebat. Ook is er voorlichting op de werkvloer en inzage in de eigen pensioensituatie gegeven. Mijnpensioenoverzicht.nl: een website waar mensen hun pensioenaanspraken kunnen inzien van alle fondsen waar ze ooit aan hebben deelgenomen. Door banners op de website te plaatsen (die doorlinken naar de campagnes) is verwezen naar de landelijke campagnes Onderzoek risicobereidheid Het bestuur denkt na over de toekomst van de pensioenregeling. Dit doet zij samen met brancheorganisaties en vakbonden. Ook deelnemers en gepensioneerden spelen een belangrijke rol. Het bestuur hecht eraan om te weten hoe deze groepen denken over thema s als zekerheid qua pensioeninkomen, beleggen door pensioenfondsen en het delen van lusten en lasten tussen jongeren en ouderen. Daarom heeft het pensioenfonds in het voorjaar van 2013 een onderzoek naar de risicobereidheid onder de deelnemers gehouden. Via de werkgever zijn alle deelnemers gevraagd een enquête in te vullen. In totaal hebben deelnemers en 97 gepensioneerden meegedaan. De belangrijkste onderzoeksresultaten laten zien dat de deelnemers van het onderzoek: zo min mogelijk risico willen nemen; behoefte hebben aan zekerheid, maar willen vooral blijven leven zoals nu; een lichte voorkeur hebben voor werkgever moet meer bijdrage ; langer doorwerken en verhogen premie noemen als manier om de pensioenen betaalbaar te houden; zich realiseren dat beleggen nodig is voor hoger rendement en dat daar risico s aan zitten; het belangrijk vinden dat de beleggingen van het pensioenfonds maatschappelijk verantwoord zijn. 22

25 2.7.3 Webstatistieken en nieuwsberichten op website Onder andere de volgende gebeurtenissen zorgden voor een piek in het bezoek aan de website: Januari: werkgevers bezochten de website voor gegevensaanlevering; Februari: veel pensioenfondsen publiceerden de dekkingsgraad van eind 2012 en de Pensioenfederatie publiceerde een lijst met pensioenfondsen die moesten korten; Maart: de nieuwsbrief Uw pensioen viel op de deurmat bij deelnemers, gepensioneerden en werkgevers; Augustus: nieuws over investeringen van pensioenfondsen in de Nederlandse economie; Oktober/ november: media aandacht voor het pensioenakkoord over verlaging van de belastingvrije opbouw van pensioen; December: verschijnen van de nieuwsbrief voor werkgevers Totaal webbezoek Benchmark 2013 Webbezoek Januari Februari Maart April Mei Juni Juli Augustus September Oktober November December Maand Het bezoek aan de website ligt boven het (gemiddelde) webbezoek van 2012 (1.500 webbezoekers per maand). Monitoring social media In 2013 hebben de doelgroepen nauwelijks vragen via sociale media over pensioen gesteld. De achterban reageert via sociale media nog niet vaak op berichtgeving vanuit het fonds. Mocht dit wel het geval zijn, dan zorgt de monitoring ervoor dat deze signalen direct worden opgepikt. Eventuele klantvragen kunnen dan door het Klant Contact Center worden beantwoord. Uniform Pensioenoverzicht (UPO) Het UPO is verzonden in juni Vergaderonderwerpen Bestuur Het bestuur van het fonds heeft het afgelopen jaar negen reguliere vergaderingen gehad. Daarnaast heeft het bestuur een aantal studiedagen gevolgd over de thema s: Maatschappelijk Verantwoord Beleggen Competenties Risicomanagement Nieuwe regeling en het FTK Beleggingsadviescommissie De beleggingsadviescommissie is dit jaar negen maal bijeengekomen. Dit waren de belangrijkste agendapunten: Transitie van de discretionaire vastgoedportefeuille naar SAREF Integraal risicomanagement Opstellen noodprocedure Inzicht in effectiviteit van de rentehedge Oriëntatie op de beleggingscategorie hedge funds Verdieping in de activiteiten van de bewaardbank voor het fonds Implementatie van het beleid op het gebied van Maatschappelijk Verantwoord Beleggen Themaonderzoek DNB vermogensbeheer Oriëntatie op strategisch niveau van de rente-afdekking 23

26 Vernieuwing van SLA vermogensbeheer met KCM CEM Benchmarkonderzoek naar de kosten vermogensbeheer Beleggingsplan 2014 Pensioencommissie De pensioencommissie is in 2013 vijf maal bijeengekomen. De belangrijkste onderwerpen waren: Contractverlenging Syntrus Achmea Pensioenbeheer N.V. Collectieve waardeoverdracht Super de Boer Jaarverslag 2012 en bijbehorende rapportages van de controlerende accountant en de adviserend en certificerend actuaris Risicomanagement Dienstverlening van Syntrus Achmea (rapportages, beleidsvoorstellen, innovatiekalender, etc.) Credit management (rapportages, beleidsvoorstellen, etc.) Communicatiecommissie De communicatiecommissie is vier maal bijeengeweest. De belangrijkste onderwerpen waren: Onderzoek onder deelnemers inzake hun kijk op de nieuwe pensioenregeling en hun risicobereidheid. Risicomanagement Jaarplan

27 3 Bestuursverslag - Beleid 25

28 3.1 Financiële paragraaf Dit hoofdstuk gaat in op het door het bestuur gevoerde beleid in Dit hoofdstuk is onderverdeeld in het financiële beleid, het pensioeninhoudelijke beleid, het beleggingsbeleid en het actuariële beleid. De laatste paragraaf gaat in op het risicobeleid van het fonds Dekkingsgraad De dekkingsgraad is de maat van de verhouding tussen de bezittingen en de verplichtingen van het pensioenfonds. De dekkingsgraad wordt als volgt berekend: de som van de technische voorzieningen (exclusief aanvullende pensioenregeling), het stichtingskapitaal en de reserves gedeeld door de technische voorzieningen (exclusief aanvullende pensioenregeling). De minimaal vereiste dekkingsgraad van het pensioenfonds is 105%. De laatste jaren is de dekkingsgraad diverse malen lager dan 105% geweest. Vanwege de financiële situatie heeft het pensioenfonds in 2009 een herstelplan bij DNB ingediend. Uiterlijk 31 december 2013 moet het pensioenfonds weer een dekkingsgraad van 105% hebben. Ultimo 2013 was dit het geval Dekkingsgraden Dekkingsgraden ultimo 112,3% 111% 104% 112% 117% Gemiddelde interest van verplichtingen 2,99% 2,70% 2,75% 3,39% 3,83% De staat van van baten en lasten wordt afgesloten met een resultaat dat als volgt kan worden geanalyseerd: Bedragen x euro Premieresultaat Interestresultaat Overig resultaat VPL-resultaat Excedent resultaat Evaluatie herstelplan Het pensioenfonds evalueert aan het einde van elk boekjaar hoe de financiële gezondheid van het fonds zich ontwikkelt ten opzichte van het herstelplan. Aan het einde van 2013 was de dekkingsgraad 112,3%. Er is geen sprake van een dekkingstekort maar wel van een reservetekort. Gezien deze situatie hoeft het fonds per 1 april 2014 geen korting door te voeren Het financiële crisisplan Naar de mening van DNB waren veel pensioenfondsen tijdens de kredietcrisis onvoldoende voorbereid op een snelle verslechtering van de financiële positie. Alle pensioenfondsen hebben daarom een financieel crisisplan opgesteld. Het bestuur onderscheidt de volgende crisissituaties; de dekkingsgraad daalt tot onder de minimaal vereiste dekkingsgraad en de premie draagt niet bij aan herstel; zonder aanvullende maatregelen kan het fonds niet meer voldoen aan de wettelijke hersteltermijn voor een dekkingstekort; indien financieel-economische ontwikkelingen zonder direct ingrijpen in het beleggingsbeleid een grote daling van de dekkingsgraad (dreigen te) veroorzaken. Een daling van de dekkingsgraad kan optreden: a) door een sterke daling van de waarde van de beleggingen; b) door een sterke stijging van de waarde van de verplichtingen, als gevolg ervan een sterk dalende rente. 1 Wegens een stelselwijziging (zie toelichting in 6.4.3) zijn de 2012 cijfers in bovenstaand overzicht aangepast voor vergelijkingsdoeleinden en wijken om die reden op onderdelen af van de jaarrekening over verslagjaar