Persoonlijke Budget Begeleiding (PBB)

Transcriptie

1 Persoonlijke Budget Begeleiding (PBB) Interkerkelijke Stichting voor Ondersteuning bij Financiële Administratie te Wageningen informatie pbb-wageningen (4dec 2014) december

2 2014 ISOFA-Wageningen Persoonlijke Budget Begeleiding web site: INHOUD 1. Schuldhulpverlening 3 2. ISOFA-Wageningen 3 3. Hulpvraag in Wageningen 6 4. Persoonlijke Budget Begeleiding 9 5. Financiële onderbouwing 11 bestuur@pbb-wageningen.nl coordinator@pbb-wageningen.nl Bezoekadres (op afspraak) Adres secretaris bestuur ISOFA: Schoolstraat 26, 6721CS Bennekom IBAN: NL69 TRIO t.n.v. ISOFA-Wageningen KvK nummer: ISOFA-Wageningen heeft een ANBI status informatie pbb-wageningen (4dec 2014) december

3 1. Schuldhulpverlening De Wet Maatschappelijke Ondersteuning (WMO) legt een groot aantal zorgtaken bij Gemeenten en burgers. Gemeenten zijn verantwoordelijk voor de schuldhulpverlening op grond van de wet Gemeentelijke schuldhulpverlening (Wgs). In dit kader is in samenwerking met de bewoners in Wageningen het beleidsplan maatschappelijke ondersteuning 2012 t/m 2015 Samen voor elkaar! gemaakt. Bij het beleid voor Minima / Schuldhulpverlening en de uitvoering is een aantal plaatselijke maatschappelijke organisaties betrokken. Naast professionele organisaties als Solidez en Sociaal Raadslieden zijn er vrijwilligersorganisaties actief als Humanitas, Contactorgaan Samenwerkende Wageningse Ouderenorganisaties (CSWO), Stichting Welzijn Ouderen Arnhem (SWOA) en sinds kort ook ISOFA-Wageningen. ISOFA-Wageningen geeft door persoonlijke budget begeleiding ondersteuning aan mensen die het overzicht op hun financiën zijn kwijtgeraakt. ISOFA-Wageningen is een initiatief van het DiaconaalWmoPlatformWageningen (DWPW). Daarmee geven de samenwerkende Wageningse kerken een concrete invulling aan hun Bijbelse opdracht steun te zijn voor de naasten. Vrijwilligers ondersteunen in situaties waar financiële problemen dreigen te ontstaan of zijn ontstaan door dat er geen overzicht op inkomsten en uitgaven is. Deze vrijwilligers worden opgeleid tot Persoonlijke Budget Begeleiders en werken samen met en aanvullend op professionele hulpverleners op het gebied van schuldhulpverlening binnen de gemeente Wageningen. ISOFA is aangesloten bij de landelijke organisatie SchuldHulpMaatje. Dit netwerk ondersteunt de lokale initiatieven en zorgt voor de opleiding en certificering van vrijwilligers en de kwaliteitsbewaking. 2. ISOFA-Wageningen De oprichting van een Stichting was noodzakelijk voor de aansluiting bij de landelijke Vereniging SchuldHulpMaatje, om in aanmerking te kunnen komen voor een start subsidie van het Oranje Fonds en voor het verkrijgen van de ANBI status. informatie pbb-wageningen (4dec 2014) december

4 De kerken leveren de leden van het Stichtingsbestuur en de vrijwilligers die optreden als budget begeleiders. De verbondenheid met die geloofsgemeenschappen is ook zichtbaar in de samenstelling van de Deelnemersraad. In deze raad zijn de kerken die ISOFA steunen vertegenwoordigd. Het bestuur informeert de afgevaardigden in de raad over de gang van zaken en vraagt waar nodig adviezen. De afgevaardigden verzorgen het contact met hun geloofsgemeenschap en de communicatie over ISOFA en de schuldproblematiek in hun gemeenschap. Ook helpen ze bij de werving van vrijwilligers. Het bestuur van de stichting ISOFA is eindverantwoordelijk. De dagelijkse leiding van de schuldhulp ligt bij de coördinator. Deze stuurt de vrijwilligers aan en onderhoud de dagelijkse kontakten met de ketenpartners. Een van de bestuursleden is het directe aanspreekpunt voor de coördinator en indien noodzakelijk voor de vrijwilligers en hulpvragers. Bestuur en coördinator kunnen hulp vragen van het steunpunt van het landelijke netwerk SchuldHulpMaatje waarbij ISOFA zich heeft aangesloten. Onderstaande figuur geeft de relaties op het gebied van de schuldhulpverlening weer. Steunpunt SchuldHulpMaatje Nederland ISOFA, bestuur ISOFA, deelnemersraad ISOFA, pbb-vrijwilligers ISOFA, pbb-coordinator Samenwerkings - verband minima / schuldhulpverlening Gemeente, Solidez, Humanitas, etc. Hulpvragers informatie pbb-wageningen (4dec 2014) december

5 3. Hulpvraag in Wageningen Inleiding De ontwikkeling van de schuldproblematiek in Nederland vraagt in toenemende mate aandacht van overheden en maatschappelijke organisaties. Het NIBUD heeft nog onlangs schokkende cijfers gepresenteerd over de omvang van de schulden problematiek. Zo is de samenleving al gauw euro kwijt aan één huishouden dat ernstige financiële problemen heeft. Dat geld gaat zitten in afschrijvingen, hulpverlening, verzuim- en ziektekosten, verloren arbeidsuren, uitkeringen en huisuitzettingen. Ook berekende het Nibud dat 15 procent van de Nederlandse bevolking te maken met ernstige betalingsachterstanden 1. Het bureau voor krediet registratie (BKR) becijferde dat het afgelopen half jaar het aantal mensen met een betalingsachterstand op hun lening met ca is toegenomen 2. Effectieve schuldhulpverlening draagt bij aan de bestrijding van armoede en geeft mensen meer mogelijkheden om te participeren in het sociale en maatschappelijke leven. Een (dreigende) schuldenproblematiek kan zo zeer de gedachten bezig houden en blokkeren dat het functioneren wordt belemmerd en betrokkene door de complexiteit van de samenleving geen uitweg meer ziet om uit de financiële chaos te komen. Uit landelijke analyses van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS), het Sociaal Cultureel Planbureau (SCP), het NIBUD, en gegevens van SchuldHulpMaatje kan de ontwikkeling van armoede in Nederland gevolgd worden. SchuldHulpMaatje is een vrijwilligersorganisatie opgericht op initiatief van de landelijke kerken als antwoord op de toenemende schuldenproblematiek. SchuldHulpMaatje is actief in meer dan 60 gemeenten. Uit het Armoedesignalement 2013 van het CBS en het SCP blijkt dat in 2011 de armoede in Nederland sinds 2009 sterk is toegenomen, en dat sinds 2012 ook de langdurige armoede is toegenomen informatie pbb-wageningen (4dec 2014) december

6 Omvang schuldhulp in Wageningen We hebben ons tijdens de start uitvoerig geïnformeerd over de schuldproblematiek in Wageningen. In opdracht van de gemeente Wageningen voert Sociaal.nl Schuldsanering BV de schuldsanering opdrachten uit. Sociaal.nl is een landelijke professionele organisatie en werkt op basis van de wettelijke schuldsaneringsregeling natuurlijke personen. Volgens een rapport van Sociaal.nl aan de gemeente Wageningen waren eind 2011 in Wageningen ongeveer 110 hulpvragers in een schuldsaneringstraject opgenomen. Van deze groep was 56,5% alleenstaand en bestond 13% uit één oudergezinnen, 16,6% uit meerpersoons gezinnen zonder kinderen en 13,9% uit meerpersoons gezinnen met kinderen. In 2012 waren er naar schatting 220 gezinnen met structurele financiële problemen, en waren daarvan ca. 154 gezinnen (70%) opgenomen in een saneringstraject. Landelijk, maar ook in Wageningen is tot nu slechts 1/3 van de schuldsanering trajecten succesvol. De inkomensverdeling van de inwoners van Wageningen en omstreken wordt sterk bepaald door de aanwezigheid van de Wageningen Universiteit en gerelateerde onderzoeksinstellingen en andere wetenschappelijke en technologische onderzoeksinstellingen en bedrijven. Medewerkers van deze organisaties hebben vaak een modaal of bovenmodaal inkomen. In steeds vaker worden wetenschappers en onderzoekers echter op tijdelijke (project) basis zijn aangesteld. Dat betekent een wankel bestaan vanwege de korte duur van de verbintenis en de schaarste aan nieuwe projecten. Ook wonen in Wageningen nogal wat net afgestudeerden die (nog) geen baan hebben en niet beschikken over een financiële buffer. In Wageningen wonen ook relatief veel mensen met een niet-nederlandse nationaliteit die niet vertrouwd zijn met de procedures voor financiële hulp en de teksten van de regelingen niet begrijpen. Schuldsaneringen worden in Wageningen uitgevoerd door Sociaal.nl Schuldsanering B.V. dat hiervoor medewerkers inzet die werken vanuit een elders gevestigd kantoor en hulpvragers thuis bezoeken als dat nodig is. Doel is onder leiding van een bewindvoerder de schuld in (maximaal) 3 jaar af te bouwen. Sociaal.nl biedt geen persoonlijke begeleiding. Er is geen permanent loket schuldhulpverlening, maar één keer per twee weken is er een inloopspreekuur op het Stadskantoor. informatie pbb-wageningen (4dec 2014) december

7 Waar is schuldhulp nodig? Vanouds kent Wageningen huishoudens met een laag inkomen, geconcentreerd in bepaalde buurten/straten en er zijn straten waar veel studenten gehuisvest zijn. Andere wijken worden juist gekenmerkt door bewoners met wat hogere inkomens en eigen woningbezit. Ook in deze wijken speelt de schuldproblematiek een rol doordat de huidige woningmarkt de mogelijkheden voor verkoop van een woning sterk beperkt en gedwongen verkoop de financiële problemen vaak alleen maar groter maakt. Op basis van ervaring in andere gemeenten en analyse van geanonimiseerde data van betalingsachterstanden over postcode gebieden door de landelijke organisatie SchuldHulpMaatje is duidelijk dat ook in Wageningen een deel van de huishoudens in een financieel kwetsbare situatie verkeert (persoonlijke communicatie, SchuldHulpMaatje. Uit een voorlopige analyse van SchuldHulpMaatje over 2014, o.a. op basis van gegevens van incassobureaus en deurwaarders blijkt dat 23 % van de straten in Wageningen een hoog risicoprofiel heeft. Uit informatie van incassobureaus blijkt ook in wijken met duurdere woningen (en hogere inkomens) straten zijn met een hoog risico op financiële problemen. Postcode gebieden verdeeld in risicoklassen van laag (1) tot hoog (5) informatie pbb-wageningen (4dec 2014) december

8 4. Persoonlijke Budget Begeleiding Huishoudens kunnen door allerlei oorzaken in een situatie komen waarin het niet meer lukt alle noodzakelijke uitgaven te doen. Soms ontbreekt de administratieve vaardigheid en kennis om gebruik te kunnen maken van diverse regelingen en tegemoetkomingen die in die gevallen het inkomen kunnen aanvullen. Ook kan de tijd die met een aanvraag voor een uitkering is gemoeid een rol spelen, vooral als de leefsituatie plotseling verandert. Schuldhulpverlening kan ondersteuning bieden in de vorm van a) preventieve hulp als er nog geen schulden zijn, b) bij het oplossen van schulden en c) tijdens en na een schuldsanering traject. In het laatste geval is vaak langdurige ondersteuning nodig. Dat is een kerntaak van de Persoonlijke Budget Begeleiding van ISOFA. Bij een schuldsanering traject wordt een overeenkomst gesloten tussen de schuldhouder en een of meerdere schuldeisers. Dit zijn zware trajecten die vaak gepaard gaan met loonbeslag, waarbij het inkomen van de schuldhouder afgeroomd wordt tot een absoluut minimum om aan de schuldeiser(s) tegemoet te komen. Als een schuldhouder een afgesproken schuldsaneringsproject volbrengt, wordt de restschuld kwijtgescholden. Lukt dat niet dan blijft de restschuld staan en kan de schuldhouder voorlopig niet weer een beroep doen op schuldsanering. Daarom is ondersteuning om vol te houden belangrijk. Partijen actief in schuldhulpverlening proberen schuldsanering te voorkomen door tijdige begeleiding. Door tijdige signalering en start van de hulp kan verdieping van de (sociale) problemen en schulden worden voorkomen. Dat is winst voor iedereen! In principe zijn alle hulpvragers ongeacht hun achtergrond welkom. Echter, de complexiteit van de hulpvraag kan zo groot zijn dat ook of uitsluitend professioneel geschoolde hulpverleners gewenst zijn. Dit is bijvoorbeeld het geval als verslavingsproblematiek, ernstige psychosociale problematiek of illegaliteit een rol spelen. Uitgangspunt is dat de hulpvragers behoefte hebben aan sociale en praktische ondersteuning en gemotiveerd zijn. Waar ISOFA geen passende hulp kan bieden zal de hulpvrager zo goed mogelijk begeleid worden naar andere mogelijke hulpverleners. informatie pbb-wageningen (4dec 2014) december

9 Werkwijze De hulp van ISOFA is er op gericht de zelfredzaamheid van de hulpvrager te vergroten door sociale en praktische ondersteuning te bieden. De hulp wordt geboden door daarvoor geschoolde vrijwilligers. Ze nemen de regie niet over, maar gaan naast de hulpvrager staan. We willen samen oplopen met de hulpvrager. De persoonlijk budget begeleider (PBB-er) is een vertrouwenspersoon, die de hulpvrager gedurende een langere periode zo mogelijk wekelijks motiveert, begeleidt met adviezen en budgetteren en persoonlijke aandacht geeft. Om de financiële situatie te verbeteren helpt de PBB-er ook het contact met de reguliere professionele hulpverlening te (her)starten en te verbeteren zodat gebruik van nood voorzieningen overbodig wordt. Maar ook tijdens een schuldsanering traject gaat hij samen op met de hulpvrager. Doel is dat die het traject tot een goed einde brengt en dat terugval wordt voorkomen. Vanwege het recht op privacy zal de hulpvrager altijd gevraagd worden in te stemmen met een initiatief om en derde bij de hulpverlening te betrekken. PBB-ers hebben een verklaring getekend ter bescherming van de privacy van de hulpvrager. Per week is veelal 1 tot 4 uur persoonlijk contact per hulpvrager nodig is. Een PBB-er zal maximaal 2 hulpvragers tegelijkertijd begeleiden. De PBBer werkt als regel samen met een andere PBB-er (ieder met eigen hulpvragers) zodat overleg en vervanging mogelijk is. ISOFA wil in de eerste fase vijf persoonlijk budgetbegeleiders kunnen inzetten en verwacht dat dit aantal zal uitgroeien tot 10 in de periode daarna. De koppeling van hulpvrager en PBB-er wordt gedaan door de ISOFAcoördinator. De coördinator is de spil van de organisatie. De coördinator heeft een intakegesprek met de potentiële hulpverlener en bespreekt samen met de potentiële hulpverlener de mogelijkheden tot effectieve inzet van een PBB-er. De coördinator gaat ook na of de hulpvrager bereid is tot samenwerken en daarvoor voldoende tijd heeft, begeleidt de vrijwilliger, evalueert de samenwerking, en onderhoudt de noodzakelijke kontakten met de domeinpartners. Met deze werkwijze zijn in het landelijke netwerk SchuldHulpMaatje goede ervaringen opgedaan. Dankzij de deelname aan dit netwerk kunnen experts worden geraadpleegd en kan de lokale kennis en werkwijze steeds geactualiseerd en verbeterd worden. informatie pbb-wageningen (4dec 2014) december

10 5. Financiële onderbouwing Het ontwikkelen van de Persoonlijke Budget Begeleiding vraagt naast de inzet van tijd ook geld. De oprichting van de stichting, de aansluiting bij het landelijke netwerk SchuldHulpMaatje, de trainingen voor de coördinator en de vrijwilligers brengen flinke kosten met zich mee, terwijl er geen eigen inkomsten zijn. In deze aanloopfase is ISOFA Wageningen financieel gesteund door de plaatselijke kerken. De verwachting is dat de Persoonlijke Budget Begeleiding met ingang van 1 januari 2015 actief is. Ook in de toekomst zal ISOFA geen eigen inkomsten verwerven. De hulpverlening is gratis. Voor de deelname aan het landelijk netwerk, de vergoeding voor de coördinator en de opleiding van nieuwe vrijwilligers blijft een continue behoefte aan geldelijke middelen. Voor een duurzame financiering zal ISOFA zoeken naar fondsen die structureel willen bijdragen. Ook bijdragen van de kerken en particuliere giften zijn van groot belang, mede omdat ze de band tussen ISOFA en de kerken (kerkleden) versterken. ISOFA Wageningen zal daarom voortdurend bezig zijn met de financiering van persoonlijke budget begeleiding. Hieronder is aangegeven hoe participatie en financiële betrokkenheid van gemeente, kerken, bedrijven, organisaties en fondsen naar verwachting bewerkstelligd gaat worden. Gemeente: Van de burgerlijke gemeente is er de toezegging dat ons Schuldhulpproject in 2016 in het aanbestedingstraject voor de begroting 2017 e.v. mee kan doen (in een gezamenlijke subsidieaanvraag voor het betreffende domein). Er wordt gerekend op een structurele bijdrage m.i.v Bedrijven en organisaties: Wageningen heeft enkele organisaties met veel werknemers. De werkgroep hoopt die te kunnen overtuigen dat een subsidie voor Persoonlijke Budget Begeleiding een goede investering is. Andere bedrijven zullen worden benaderd via hun ondernemersnetwerk. Kerken: de deelnemende kerken zijn bereid om jaarlijks een of meer collecten te houden. Daarnaast zal ISOFA zeer waarschijnlijk voor de eigen huisvesting tegen geringe vergoeding gebruik kunnen maken van een ruimte in het Dienstencentrum van de PKN waarin ook het Inloopcentrum gehuisvest is. Particulieren: voor een deel zijn dit diensten in natura van personen of kleine bedrijven. Dat kan via de diaconie van de plaatselijke kerken. Fondsen: Voor de startsubsidie is een beroep gedaan op het Oranje Fonds. informatie pbb-wageningen (4dec 2014) december

11 Eind november 2014 is bericht ontvangen dat het Oranje Fonds 50% van de kosten wil dragen (max ). Het betekent dat ISOFA op zoek moet naar sponsoren. Andere fondsen worden nog benaderd en we hopen dat spoedig aantoonbaar is dat het plaatselijke PBB-project goed functioneert. Op dit moment is ons argument dat deze projecten landelijk zeer succesvol zijn. Uit onderzoek van de landelijke organisatie Schuldhulpmaatje, Nibud en de overheid, is gebleken dat persoonlijke budget begeleiding bij mensen die kampen met financiële problemen, naast persoonlijke, ook maatschappelijk forse besparingen kan opleveren. De begrote uitgaven zijn: Personeelskosten Vrijwilligerskosten Kantoor/organisatiekosten Algemene kosten Totaal De financiële betrokkenheid uitgesplitst per type sponsor: Met ingang van 2018 wordt een stabiele situatie verwacht Landelijke fondsen 0% 60% 45% 25% 0% Lokale overheid 0% 30% 30% 35% 35% Kerken 70% 5% 10% 10% 15% Bedrijfsleven 0% 0% 5% 10% 15% Lokaal en particulieren 30% 5% 10% 20% 35% 100% 100% 100% 100% 100% informatie pbb-wageningen (4dec 2014) december

12 ISOFA-Wageningen is netwerkpartner van de Vereniging Schuldhulpmaatje Nederland ISOFA-Wageningen wordt ondersteunt door informatie pbb-wageningen (4dec 2014) december