A4i^yfh^ I MANAGEMENT MAAKT NIEUWE PUNNEN BEKEND ITENTOONSTELLING OVER MILIEU IKANDIDATEN VOOR OR GEPRESENTEERD I MENS CENTRAAL IN VEIUGHEIDSSTUDIE

Transcriptie

1 Nummer 19,12 oktober 1988 A4i^yfh^ i i '"<«-»,.i. -'.'' ' '.. ^u '^\ %7 I MANAGEMENT MAAKT NIEUWE PUNNEN BEKEND ITENTOONSTELLING OVER MILIEU IKANDIDATEN VOOR OR GEPRESENTEERD I MENS CENTRAAL IN VEIUGHEIDSSTUDIE

2 Personeelsblad van de Nederlandse Aardolie Maatschappij B.V. Teleroon<05920) ste jaargang nummer oktober 1988 Redactie Els Ketclaar Brigitte de Lange Berry Zuidema Harry Wiggers (fotogratie) Redactiesecretaresse: Monique Wolbers Redactieadres: Public Affairs (GRR/21) Postbus 28000, 9400 HH Assen Telefoon (05920) Telefax (05920) Vormgeving Tineke Wieringa gvn Druk Van Gorcum Copyright Het geheel of gedeeltelijk overnemen of bewerken van artikelen uit dit blad is slechts toegestaan na overleg met de redactie. Tenzij anders vermeld, zijn de foto's NAMfoto's. INHOUD Presentatie van nieuwe plannen management 3 Belangrijk is, dat er nog goedkoper wordt gewerkt, zegt directeur Van Dijk. Ons milieu is NAM de moeite waard 6 In Schoonebeek opende de Drentse gedeputeerde voor milieu H. Lange de milieutentoonstelling van de NAM die de komende tijd in de regie's te zien zal zijn. Kandidatenl^jst voor de ondememingsraad 7 De kandidaten zijn nu volop bezig met hun campagnes voor de verkiezingen in november. Psycholoog bestudeerde veiligheid 8 Jop Groeneweg constateerde dat vooral aan de menselijke factoren bij het ontstaan van een ongeval nog wel het een en ander kan worden gedaan. Shell-studietoelagen uitgereikt 11 Ook enkele NAM-kinderen kregen een benrs. Jaap Braker houdt van het weer 12 In zijn vrije tijd is deze operator van de produktiedienst amateur-meteoroloog. Zijn huis staat vol met meters. NAM En verder NAM-persoonl^k en OSV-nieuws. Het is wel duidelijk dat de bomen bij de NAM niet meer tot in de hemel groeien. OPNIEUW PLAQUETTE VOOR DENAM Op maandag 3 oktober nam directeur Nico van Dijk een E & P veiligheidsplaquette in ontvangst voor twee miljoen gewerkte uren zonder ongevallen met verzuim. Het bereiken van deze mijlpaal is ook binnen de NAM al uitgebreid gevierd. Van Dijk kreeg de plak in het kantoor van Shell in Den Haag uit handen van E & P Coordinator John Jennings. Op de foto van Unks naar rechts, J.P. Visser (EP), N.J. van Dijk, J.S. Jennings en J. Brooks van Shell Thailand met plaquette voor drie miljoen gewerkte uren zonder ongevallen met verzuim. Foto omslag: Veel nadruk zal de komende jaren komen te liggen op het zoeken naar nieuwe gas- of olievelden. Seismisch onderzoek, zoals hier in Den Haag, is daar een wezenlijk onderdeel van. (foto Michiel Sablerolle) 2 Nammogram 19

3 ^!srm» -.--#; f ti VERDERE PLANNEN MANAGEMENT KOSTEN NOG MEER OMLAAG We moeten nog goedkoper werken. Dat was de overduidelijke boodschap van directeur Nico van Dijk tijdens een bijeenkomst van management en afdelingschefs op 6 oktober in het hoofdkantoor in Assen. Ook in de regio's werd deze presentatie gehouden. "We hebben als NAM een enorme hoeveelheid werk in ons pakket. Er zijn plannen voor de ontwikkeling van een groot aantal kleine velden. Om die te realiseren moeten we doorgaan met het reduceren van de kosten. We zullen de buikriemen verder moeten aantrekken om het programma op de rails te houden", aldus Van Dijk. Nammogram

4 Voor het verder verlagen van die kosten ziet de NAM-directeur nog vele mogelijkheden. "We komen nu in een tweede fase. De aandacht 2al meer uitgaan naar de organisatie en naar de mensen die in die organisatie werken. Hoe kunnen zij zo effectief mogelijk werken en hoe kunnen we hen ook motiveren om dat te doen?" De presentatie van de plannen binnen de NAM volgde op een bespreking van het programma en de bijbehorende financiele vooruitzichten bij Shell Nederland op 3 oktober. Diezelfde dag ontving Van Dijk bij SIPM ook de veiligheidsplaquette voor twee miljoen uur ongevalvrij werken die de NAM-ers onlangs hebben verdiend. Deze plak liet Van Dijk nog even zien tijdens de presentatie van de plannen. "Ik wil nog eens benadrukken dat er toch wel aandacht aan veilig werken moet worden besteed, ook in de kantoren en de magazijnen." Geen wyzigingen Vervolgens ging hij in op de huidige plannen. "Er hebben zich geen belangrijke wijzigingen voorgedaan sinds de vorige presentatie van onze plannen, in juni. Wel zijn de olieprijzen lager dan ingeschat en zullen we rekening moeten houden met een eventuele verdere verlaging. Extra nadruk moet dus liggen op het verminderen van de kosten en op effectiever werken. De marges worden kleiner, naarmate de prijzen lager worden." Zoals ook de afgelo[>en jaren het geval is geweest, zal de aandacht vooral gericht zijn op het zoeken van nieuwe gasvelden. Het gasveld Groningen blijft echter dominant en speelt een zeer overwegende rol in alles wat de NAM doet. 'Groningen' moet worden gespaard en de kleinere velden - met een gemiddelde reserve van zo'n 1,5 tot 2,5 miljard kubieke meter gas per veld - zullen moeten worden ontwikkeld en aangesloten. In het Plan van Gasa&et zit een aanname van 150 miljard kubieke meter gas uit nog te vinden velden, waarvan de eerste al over vijf jaar moet worden aangesloten. Dit betekent dan zo'n zestig tot tachtig nieuwe projecten. De kosten voor de ontwikkeling van deze gasvoorraden, die eerst nog gevonden moeten worden en dan aangesloten, zullen relatief hoog zijn. Intensief programina "Een zeer intensief programma is nodig om dit te realiseren, zowel waar het gaat om seismiek en boren als om produktie. Ons toekomstbeeld is dat we via een groot aantal kleinere projecten die veel werk vergen, slechts een beperkte reserve kunnen toevoegen. We zullen dus meer en meer moeten besteden aan het produceren van gas en ook olie uit moeilijker velden. Bovendien raken de veelal eerder gevonden en relatief gemakkelijke velden leeg, waardoor maatregelen als koeling en compressie nodig zijn die ook weer extra onderhoud vergen. Dat alles maakt het gas minder aantrekkelijk dan voorheen economisch gezien en leidt tot een ander bedrijf." Toch kon Van Dijk ook goede ontwikkelingen aangeven, ontstaan uit deze noodzaak tot het ontwikkelen van kleine velden. "Het NOGAT- project bijvoorbeeld is een illustratie van wat toch al mogelijk is geweest. De aanieg van deze pijpleiding en de daarmee samenhangende ontwikkeling van nieuwe velden is, ondanks een lagere olieprijs, toch mogehjk geworden dankzij een goedkoper ontwerp en een goedkopere ontwikkeling. Dat is een goed resultaat!" Andere goede voorbeelden noemde Van Dijk het gebruik van twee schepen met twaalf lijnen bij seismiek op zee, waardoor het rendement acht tot negen keer hoger ligt. Er wordt meer gedaan met minder apparatuur. Ook bij het ontwikkelen van kleinere sateluet-platforms is een aanzienlijke kostenbesparing bereikt. "Deze voorbeelden helpen ons op de goede weg door te gaan. Ook op land zijn soortgeujke ontwikkelingen aan de gang, waardoor besparingen van dertig tot veertig procent mogelijk blijken bij de ontwikkeling van kleine velden. We hopen zo verder te kunnen gaan." Van Dijk verwachtte echter de komende tijd eveneens kostenverhogende factoren. Dit in verband met het door de Maatschappij gevoer- 4 Nanunogram 19 88

5 beren door te gaan. Uitgangspunt daarbij zal zijn een andere aanpak. We moeten toe naar een slankere organisatie en het nog verder verbeteren van de kwaliteit en capaciteit van de mensen in de organisatie. Verder moeten we goed bekijken welk werk we zelf blijven doen en wat we kunnen uitbesteden." "We zijn al een heel eind gevorderd met de bijstelling, Nu gaan we verder in detail om ook eventuele nog koudere winden te kunnen trotseren." Als mogelijkheid daarbij noemde Van Dijk het opsplitsen van de grote maatschappij in kleinere onderdelen, 'business units'. "De verantwoordeujkheden worden daarin scherjjcr gedefinieerd en er wordt meer winstgericht gewerkt." Van Dijk vatte de hoofdpunten van het plan als volgt samen: optimaliseren van de kleinere gasvelden; de Groningen-capaciteit bewaren; een zwaar exploratieprogramma; en prioriteit geven aan het winstgevend maken van de oliewinning. De plannen richten zich nu vooral op de organisatie en de mensen die in die organisatie werken. Op bijgaande foto's enkele onderdelen van de N AM-organisatie. Foto onder: Een overzicht van de bijeenkomst in Assen. de beleid in de bewaking van veiligheid en milieubescherming. "Een grote zorg is dat de operating kosten per kubieke meter gas, ondanks alle besparingen, tcx;h omhoog zullen gaan. Het blijft een uitdaging om te proberen die kosten niet omhoog te laten gaan, of nog liever, te verlagen." Zorgenkind "Hoewel we erin zijn geslaagd de kosten van de olieproduktie aanzienlijk naar beneden te brengen, blijft olie ons zorgenkind. We moeten naar maatregelen blijven zoeken om de olievelden zo snel mogelijk rendabel te maken. We hebben nog steeds een substantiele hoeveelheid olie in reserve en voelen een verplichting om zoveel mogelijk daarvan te ontwikkelen. Met de velden Berkel en Rotterdam hebben we in West-Nederland goede mogelijkheden. Wassenaar gaat dicht en voor Zoetermeer zijn we bezig met een oplossing." "Anders ligt het in Schoonebeek. Daar hebben we nog geen oplossing voor gevonden. We pro- Lagere inkomsten Ook Finance Manager Peter Lekkerkerker noemde de situatie, gezien de lage olieprijs, niet rooskleurig. "De schatting voor de netto-inkomsten zij n voor de komende j aren beduidend lager dan we vorig jaar verwachtten. Positief is dat we dankzij de besparingen voor 1988 zeer waarschijnlijk onder de 'target' voor de operationele kosten van 1100 miljoen gulden zullen uitkomen." Na de inleidingen van Van Dijk en Lekkerkerker konden de aanwezigen vragen stellen. Zo kwamen onder andere de vele organisatorische veranderingen van de laatste tijd, bijvoorbeeld in de boor- en produktie-organisatie, aan bod. Een dergelijk proces is al een aantal jaren aan de gang binnen de NAM en het nader analyseren van de organisatie zal zeker de komende tijd blijven gebeuren. "We moeten ons ook herorienteren op de rol van het hoofdkantoor ten opzichte van de regio's. Misschien moeten we dichterbij het werk zitten. Het is belangrijk een structuur te bedenken, waarin je de mensen optimaal tewerkstelt", antwoordde Van Dijk. Technical Manager Hans Meijer stemde daarmee in. "Talloze dingen in het bedrijf die vroeger als vaststaand werden beschouwd, blijken nu toch anders te kimnen. Het enthousiasme waarmee men in het bedrijf daaraan werkt, is bemoedigend. Toch is er ook een aantal mensen die zich bedreigd voelen en zich afvragen: wat gebeurt er met mij? Ik denk dat we daar niet aan voorbij moeten gaan. Omscholen en geschikt maken voor andere functies is een mogelijke oplossing. Ook dit probleera verdient de aandacht." "De kern van onze problemen", zo vervolgde Meijer, "is dat we weinig kunnen doen aan onze inkomsten. Daar kunnen we nauwelijks invloed op uitoefenen. Onze enige kans om de strijd te winnen is te werken aan de kostenkant. Het is hard nodig om de efficientie op te schroeven en de mensen te motiveren en met enthousiasme te laten werken." i Nammogram

6 'Ons milieu is NAM de moeite waard'. Die naam kreeg de mobiele milieutentoonstelling, die in de komende maanden veel plaatsen zal aandoen, mee. Samen met directeur Nico van Dijk onthulde afgelopen vrijdag bij 'De Boo' in Schoonebeek de Drentse gedeputeerde voor milieu Herman Lange die naam op de twaalf meter lange, vrolijk beschilderde container die de expositie herbergt. Fotografie Hans Banus ONS MILIEU IS NAM DE MOEITE WAARD De tentoonstelling is een initiatief van de Kemgroep Milieu in de regio Oost-Nederland. In die Kemgroep zijn verschillende afdelingen vertegenwoordigd, waaronder ook de regionale afdeling milieu en veiligheid, de animator van het geheel. Maanden van voorbereiding resulteerden in een tentoonstelling die verschillende facetten van milieuvervuiling laat zien. Het doel van deze rijdende expositie is niet alleen de NAMers maar ook het contractorpersoneel te wijzen op de oorzaken en de gevolgen van de verschillende vormen van milieuvervuiling. Op die manier hoopt men het individuele milieubewustzijn te vergroten, of zoals de Oost-Nederiandse milieumensen zeggen: "De zorg voor het milieu moet lets worden waar men steeds weer bij stilstaat, niet alleen op het werk, maar zeker ook thuis." "Bij alles wat men doet moet de zorg voor ons milieu een rot spelen, net zoals men ook altijd alert op veiligheid moet zijn." De initiatiefnemers van de expositie hebben hun best gedaan in de beperkte ruimte van de container, die per vrachtwagen zal worden verplaatst, zoveel mogelijk zaken aan bod te laten komen. Zo konden de tientallen genodigden direct na de openingshandeling kennisnemen van onderwerpen als de milieuwetgeving, de afvalproblematiek, recycling, zure regen en van het werk van de instanties die met deze materie Gedeputeerde Lange verrichtte samen met directeur Van Dijk de openingshandeling. Foto rechts: Peter Hamer (links) leidde het gezelschap rond. te maken hebben. Bovendien kunnen de bezoekers kijken naar een korte diapresentatie samengesteld door het Noorderdierenpark en is foldermateriaal voor handen. Compliment Gedeputeerde Lange gaf tijdens zijn openingsrede de NAM een groot compliment voor haar milieubeleid. "Aan iedere vorm van industrieel ondememen hangt een prijskaartje", zei hij, "namelijk die van extra zorg voor de milieugevolgen. En ik moet zeggen dat naar mijn mening de NAM de tekenen van de tijd verstaat en bereid blijkt de prijs van een goede milieuzorg te betalen. De gaszuiveringsinstallatie in Emmen is daar een voorbeeld van. Onze milieu-eisen warenforsen we hebben dan ook niet in alle opzichten onze zin gekregen, maar het resulaat kan de toets der kritiek doorstaan", merkte Lange op, die in treffende bewoordingen zijn bezorgdheid voor het milieu uiteenzette. En over de tentoonstelling zei hij: "Uw intentie is een goede. U ziet in dat een ondememing niet alleen kan volstaan met een gezonde commerciele basis, maar dat er meer nodig is, namelijk een gezond milieubesef." "Voor de continuiteit van een ondememing is dat zo langzamerhand net zo'n noodzakelijke randvoorwaarde als een goede liquiditeitspositie en goede afzetmogelijkheden." Ook directeur Van Dijk zei blij te zijn met het initiatief van de rijdende milieutentoonstelling. Om het milieubeleid te doen slagen is het een vereiste dat iedereen zich voldoende bewust is Alle bezoekers van de tentoonstelling krijgen als aandenken - heel passend - een klein conifeertje. Op de 'plantpin' in de potjes is de tekst 'Ons milieu is NAM de moeite waard' gednikt. 4 van het onderwerp in z'n algemeenheid en dat bewustzijn is precies het doel van deze tentoonstelling, aldus Van Dijk. "Ook binnen het bedrijfsleven ben ik ervan overtuigd dat er geen directie meer is die niet doordrongen is van het feit dat - juist ook voor het halen van economische doelstellingen - het milieu geen randvoorwaarde meer is, maar een volwaardige factor bij beleidsbeslissingen. Niets meer aan de hand dus? Natuurlijk wel, want in alle realiteit dient ook geconstateerd te worden dat de Nederlandse samenleving ook vraagt: werk, inkomen, economisch perspectief, kortom welvaart. En aan alles hangt een prijskaartje. Waarmee ik niet zeg dat we ooit op de ingeslagen weg terag zouden moeten, maar wel dat er een zwaardere wissel getrokken wordt op beleidsbeslissingen. Zwart/wit gezegd: een negatieve beslissing kan ideaal zijn voor het milieu, maar negatief voor economische ontwikkelingen en werkgelegenheid. Ik zou hier willen pleiten voor een andere weg: niet 'of - of maar voor: laten we eens oprecht gaan kijken of het niet 'en - en' kan." De tentoonstelling 'Ons milieu is NAM de moeite waard' vertrok direct na de opening op toemee. Het eerst wordt de regio Oost-Nederland aangedaan, waar alle werknemers en contractorpersoneel persoonlijk een uitnodiging voor een rondleiding hebben ontvangen. Als alle locaties zijn bezocht, gaat de tentoonstelling het land in, zodat ook in de andere regie's dit Schoonebeekse intitiatief kan worden bekeken. I 6 Nammogram 19188

7 BIJEENKOMSTEN GESU\AGD VEEL KANDIDATEN VOOR OR-VERKIEZING De opkomst had wat groter kunnen zijn, maar toch hebben de verkiezingsbijeenkomsten van de ondememingsraad aan hun doel beantwoord. Naar aanleiding van de gegeven informatie heeft zich een aantal mensen kandidaat gesteld voor een zetel in de ondememingsraad. De serie verkiezingsbijeenkomsten begon op 8 September in Schoonebeek voor de Zwervers. Daama volgden bijeenkomsten in Velsen, Hoogezand, Schoonebeek, Assen en Schiedam. Het regionaal focal point hield een inleiding over de zaken die in de betreffende regio spelen. OR-voorzitter Theo Bontje vertelde over hoe je in de OR kan meepraten en wat er de afgelopen jaren is gedaan, terwijl Peter Prakken van Personeel inging op de positie van OR-leden. Daama konden er vragen worden gesteld die door een forum werden beantwoord. Het forum tijdens de bijeenkomst in Velsen, van links naar rechts Peter Prakken, Theo Bontje, General Affairs Manager Bart de Beer en hoofd produktiedienst Velsen Hans Post. De volgende personen hebben zich kandidaat gesteld voor een zetel in de ondememingsraad van de NAM. Zwervers (2 zetds) Pieter Moes, ODR/2/1 Henk Hemel, OPD/211 loop Clemens, ODR/13 Harry Knip, OPD/211 Assen (7 zetels) Gerrit-Jan Potma, ODR/32 Cees Anema, PTS/4 George Horns, PAO/3 Fons Kremer, SPA/4 Hilde Russchen-Swart, ECD/0 Jan-Paul Vrij,ECD/51 Pirn van der Maas, ELP/2 Kees Sanders, FCS/51 Hans van Arkel, TPU13 Marina van Bolderik, FOS/211 Cees Schilperoort, OPD/37 Jos Janssen, GRR/4 Jans Doom, PGT/4 Sylvia van Amelsfoort, IUS/7 Schiedam (2 zeteis) Reyer Stmis, OMW/2 Mary Enthoven, OPW/331 Willem Sietinga, ELW/1 Daan van der Heijden, OPW/U Velsen (3 zetels) Yvonne van Dijk, FOS/Vl Ben van Maare, OPV/1 Hans de Roos, OPV/43 Hoogezand (3 zetels) Kemper Leeuwerink, OPG/1 Edo Ellens, OPD/24G Hans Struik, OMG/5 Klaas Jongstra, OM/4 Schoonebeek/Emmen (4 zetels) Piet Meuldijk, OME/34 Jan Haasjes, OED/23 Jacob Halma, ELE/61 Ton Schoo, GGS/21E Jan Rodenburg, OED/121 Jan Oort, OPE/11 Gert-Jan Albring, OME/4 Tussen 7 en 17 november zullen de OR-verkiezingen worden gehouden. De leden van de huidige ondememingsraad hebben er alles aan gedaan om zoveel mogelijk kandidaten te werven voor de nieuwe OR. Ze droegen zelfs speciaal ontworpen truien, zoals hier op de foto voorzitter van de verkiezingscominissie Frans Smit, om de aandacht te trekken. Nammogram 19 88

8 Jop Groeneweg, veiligheidspsycholoog. Qo De menselijke aspecten van ongelukken. Die staan centraal in het onderzoek van psycholoog Jop Groeneweg van de Rijksuniversiteit Leiden. Een half jaar lang heeft hij bij de NAM een studie gedaan naar alle ongevallen met verzuim die zich in die periode hebben voorgedaan. Niet alleen om mogelijke technische oorzaken op een rij te zetten, maar vooral om te kijken naar de menselijke kant van een ongeval. "Een ongeval is het gevolg van een complexe samenloop van omstandigheden", zegt Groeneweg. Begin vorig jaar voerde Jop Groeneweg samen met couega Angie Pleit- Kuiper een eerste onderzoek van drie maanden uit. "Eigenlijk was dat een korte voorstudie. De tijd was tekort om een gedegen studie te doen. Bovendien waren de weersomstandigheden extreem - de ijzelperiode -, zodat er geen voor NAM-activiteiten representatieve groep ongevallen was. Vandaar dat ik in overleg met de NAM met een vervolgstudie ben begonnen. Een uitbreiding was nodig om goede conclusies te kunnen trekken, minder gericht op toevalligheden." Die vervolgstudie duurde van 1 december 1987 tot en met 1 juni In die periode heeft Jop Groeneweg zo'n veertig kleine en grotere on- gevallen met verzuim die ergens binnen de NAM gebeurden, onderzocht. Verkeerde stap "Binnen de NAM bestaat soms het idee dat je maar 66n verkeerde stap hoeft te doen en er ontstaat een ongeval. Dat is natuurlijk niet zo. Als het zo was dat er maar weinig voor nodig zou zijn om een ongeval te krijgen, zouden er veel meer ongevallen gebeuren. Er zijn nogal wat omstandigheden nodig om een ongeval plaats te laten vinden en dat is natuurlijk wel prettig. Daarom gebeuren er niet zoveel. Vorig jaar waren er in totaal in de hele NAM 104 ongevallen met verzuim, waarvan 25 bij NAMers en 79 bij aannemers." 8 Nammogram 19 88

9 De mens is een heel belangrijke schakel in het ongeval als complexe samenloop van omstandigheden. "Voor mij is van beiang wat er aan een ongeval ten grondslag ligt. Niet van beiang is de vraag naar schuld of onschuld. Niemand begaat bewust een ongeval. Belangrijk is de vraag waarom een ongeval is ontstaan. Als antwoord op die vraag is een aantal technische factoren aan te wijzen, maar ook ergens in die keten zit als schakeltje de persoon/mens." Om met name die menselijke factoren te onderzoeken heeft Groeneweg gesprekken gevoerd met de betrokkenen bij een ongeval met verzuim. "Dat gebeurde uiteraard op vertrouwelijke basis. De informatie die ik kreeg, speel ik niet verder door. Die is uitsluitend bedoeld voor mijn onderzoek. Ik probeer een reconstructie te maken van wat er echt is gebeurd, compleet met alle omstandigheden. Van de zo verkregen gegevens maak ik een analyse en aan de hand daarvan kun je dan conclusies trekken. Zo ontstaat een beter inzicht in ongevallen." Over het algemeen kreeg Groeneweg erg veel medewerking bij zijn onderzoek. "Men was er enthousiast over en de bereidheid om mee te werken was groot. Ik ging zo snel mogelijk na een ongeval met de betrokkenen praten. Met het slachtoffer, maar ook met getuigen, collega's, bazen. Dat gebeurde op de werkplek of bij de mensen thuis. Heel belangrijk is de kijk van het slachtoffer op het ontstaan van het ongeval; de beleving van het ongeval door de ogen van het slachtoffer. Met anderen ga ik dan praten om te kijken of er overeenkomsten zijn." Waarom? Waarom? is het woord dat steeds weer terugkomt in het onderzoek. "Technische factoren bespreek ik met deskundigen. Hoewel die factoren niet tot mijn onderzoek behoren, is het wel van beiang om ze precies te kennen in verband met de ongevalsanalyse. Voor mij zijn vooral de menselijke en sociale factoren interessant. lemand die bijvoorbeeld een zieke thuis heeft en niet helemaal in zijn gewone doen is, maar op het werk toch een moeilijk karwei moet doen, heeft meer kans om een fout te maken. Dergelijke factoren worden echter niet in de gewone ongevalsrapportage vermeld." De resultaten van de gesprekken, de antwoorden op de vragen, werden geanalyseerd met behulp van de computer. "Dat is een systeem dat we ook bij eerdere grote onderzoeken, onder andere in de scheepvaart en bij de politic, hebben gebruikt. De gegevens uit een gesprek worden opgesplitst in logische onderdelen. De woordenbrij verdwijnt dan en je krijgt een logisch geheel. Daar haal je die punten uit, waar wat aan kan worden veranderd en die eventueel geobserveerd kunnen worden. Elk van de ver- Nammogram

10 schillende onderdelen draagt bij tot het ongeval. Pas als al die onderdelen optreden, gebeurt er een ongeval." Heel belangrijk zijn volgens Groeneweg de achtergronden van een ongeval. "Bij het doen van werk spelen ook vaak gewoontes een grote rol. lemand kan wel een ongeval krijgen omdat hij een kabel op een verkeerde manier snijdt. Hij kan die manier echter tien jaar geleden, toen hij begon met werken, wel zo hebben geleerd. Inmiddels zijn er nieuwe technieken ontwikkeld, maar hij bleef op de oude manier voortwerken. Normaal gesproken zou dat nog geen probleem zij n, maar net op die dag was het koud en had de man stijve vingers. Door al die omstandigheden samen ontstond het ongeval. Nu kun je die man wel een schrobbering geven, omdat hij op een verkeerde manier kabel sneed, maar je kunt ook kijken wie er nog meer tien jaar geleden op die manier kabel heeft leren snijden om dan al die mensen beter te instrueren. Dan ben je constructief bezig." Schuldcultuur "Binnen de NAM bestaat nogal een technische kijk op ongevallen. De mens wordt gezien als onderdeel van het systeem. Als een onderdeel kapot is, niet goed functioneert, haal je dat emit en vervang je dat door een nieuw onderdeel. Dat geldt natuurlijk niet voor mensen. Je zou iemand die een ongeval heeft veroorzaakt, kunnen ontslaan, maar daarmee voorkom je niet dat elders ook een zelfde ongeval ontstaat." "Ik vind het belangrijk dat binnen de NAM de schuldcultuur echt verdwijnt. Bij sommigen bestaat nog steeds het idee dat als je betrokken bent geweest bij een ongeval, dat slecht is voor je carrifere. En dat is natuurlijk niet goed, want dan wordt bevorderd dat ongevallen niet worden gemeld. Het gaat de NAM uiteindelijk om het omlaag brengen van het aantal ongevallen, niet om het omlaag brengen van de ongevalscijfers als een doel op zichzelf." Het uitreiken van veiligheidsplaquettes bijvoorbeeld bij het bereiken van een bepaald aantal uren ongevalvrij werken vindt Groeneweg meer passen in een beleid om de ongevalcijfers omlaag te brengen. "Het bevordert het veiligheids-bewustwordingsproces, verhoogt de zichtbaarheid van het onderwerp veiligheid, maar hoeft niet bepaald bevorderlijk te zijn voor het omlaag brengen van het daadwerkelijke aantal ongevallen. Je loopt het risico dat ongevallen niet worden gemeld om vooral te zorgen dat zo'n mijlpaal wordt gehaald. CoUega's kijken elkaar er ook boos om aan als iemand een ongeval krijgt." "Om ongevallen te voorkomen heb je maximale informatie nodig. Die krijg je door de schuldvraag niet meer centraal te stellen. Terugkijkend is het heel gemakkelijk om lets een stommiteit te noemen. Er moet meer begrip komen voor het slachtoffer. Ik vind dat je de motivatie om veilig te werken niet moet zoeken in straf of beloning. Dat leidt tot sjoemelen. De beloning voor goed en veilig werken is dat iedereen weer gezond en heel naar huis kan." dat er vaak onvoldoende begeleiding van nieuwe mensen is en dat ongevallen vaak het gevolg zijn van ingesleten gewoontes. "Van mensen die nieuw in dienst komen, wordt vaak gedacht: dat moet-ie kunnen. Soms blijkt dat niet het geval, mede waardoor dan een ongeval ontstaat. Over de gehele NAM zouden daarom maatregelen moeten worden genomen om de supervisie te verbeteren. Voor ingesleten gewoontes is geen algemene maatregel te geven. Veel ongevallen worden mede veroorzaakt door een bepaalde manier van werken. Jarenlang gaat dat goed, tot er door een ongunstige samenloop van omstandigheden een ongeval ontstaat. Van belang is het in zo'n geval te kijken welke gewoonte mede veroorzaker was van het ongeval en ervoor te zorgen dat andere mensen die diezelfde gewoonte hebben, op een betere manier gaan werken." In dat kader wijst Groeneweg erop dat het heel belangrijk is de mensen bijscholing te geven en ze de nieuwste technieken en inzichten te leren. "Een tilcursus bij voorbeeld. Er zijn mensen die al jaren verkeerd tillen en daardoor door hun rug gaan. Door ze een tilcursus te geven hoop je dat te voorkomen." Een andere conclusie uit het rapport is dat veel ongevallen ook te wijten zijn aan slechte communicatie. "De een denkt van de ander dat hij het heeft begrepen of heeft gedaan en soms is dat niet zo. Van belang is dus dat er goede afspraken worden gemaakt. Dat niet zomaar wordt aangenomen dat lets is gedaan, maar dat dat ook wordt gecontroleerd." Voorkomen Duidelijk stelt Groeneweg dat er binnen de NAM al heel veel is gedaan aan het voorkomen van ongevallen. "Gezien de werkzaamheden gebeuren er al weinig ongevallen binnen de NAM. Echter de ongevallen die gebeuren, zijn voor het grootste deel te voorkomen. Dit rapport legt nauwkeurig de tekortkomingen van de huidige ongevalsrapportage bloot. Binnen de NAM moet men zich ervan bewust worden dat er meer aan de hand is dan een man en een factor. Ik pleit in mijn conclusies ervoor dat de verschillende technieken voor het onderzoeken en voorkomen van ongevallen worden gebundeld. Binnen de NAM bestaan drie methodes: OOG (Observatie Onveilig Gedrag), veiligheidaudits en ongevalsonderzoeken. Een maximale ongevalsreductie krijg je door bij een ongeval zowel de achtergronden te onderzoeken en het ongeval zelf te analyseren, als werkplekonderzoek, bijvoorbeeld via OOG, uit te voeren. Door een combinatie van deze methodes ontstaat een vouediger kijk op ongevallen", aldus Groeneweg. Het ongevalsonderzoek van Groeneweg binnen de NAM is nu afgesloten. Het is verder aan de NAM om met de resultaten wat te gaan doen. Groeneweg is inmiddels ingehuurd via SIPM voor een groot project, waarbij ook onderzoek naar menselijke factoren van ongevallen centraal staat. I Conchisies Conclusies die Groeneweg aan de hand van zijn onderzoek heeft getrokken, zijn onder andere 10 Nammogram 19 88

11 OPROEP AAN STUDENTEN BLIJF ONAFHANKEUJK EN NIEUWSGIERIG "De inrichting van de leerstof en de duur van de opleiding zijn niet meer wat die vroeger waren. Let wel, veranderingen zijn lang niet altijd verslechteringen. Het legt echter wel een extra druk op juuie, studenten, om de gegeven tijd goed te besteden. Dan bedoel ik niet louter met je neus boven de boeken, maar steek je neus ook in al dan niet georganiseerde vormen van cultuur, sport en gezelligheid." Met deze woorden gaf Groepsdirecteur H. de Ruiter nog eens aan waar de Shell-studietoelage vcwr bedoeld is. Op vrijdag 23 September was het weer zover. In het personeelsrestaurant van het Shell-kantoor aan de Oostduinlaan 75 in Den Haag werd aan 101 studenten, kinderen van Shell-medewerkers, de Shell-studietoelage uitgereikt in aanwezigheid van de ouders en de Commissie Shell Studietoelagen. De leden van deze commissie konden volgens De Ruiter moe maar voldaan achterover leunen na ook dit jaar weer een zware klus tot een goed einde gebracht te hebben. Noblesse oblige De Groepsdirecteur gaf aan dat het verkrijgen van een studiebeurs niet bepaald een kwestie van louter geluk is. "De eisen zijn zwaar en behalve op studieresultaten tot nu toe, let de selectiecommissie ook op persoonlijkheid, karakter en kijk op de toekomst." Volgens De Ruiter is er in de samenleving grote behoette aan mensen met zowel een zekere vakkennis als een gezonde kijk op zichzelf en hun omgeving. Het verkrijgen van een Shellstudietoelage schept, aldus De Ruiter, wel een verplichting. "Noblesse oblige! Het is een beetje teken van deze tijd te berusten in de status quo: leraren en hoogleraren klagen over de rustige student, die dles goedvindt. Redenen zijn algehele apathie: 'er is toch niets aan te doen', en angst voor repressailles: lagere cijfers en minder kans op een baan later. Universitaire bestuurders mopperen in hun redes bij de opening van het academisch jaar niet alleen op de bureaucratie van Zoetermeer en Groningen, maar ook op die bij henzelf. Ook grote bedrijven. Shell niet uitgezonderd, worden continu bedreigd door het gevaar van starheid en traagheid. Bezoekende kamerleden overdrijven wel tegenover de pers, maar er zit een kern van waarheid in: aanname van louter gelijkgestemde zielen in blazers of met parelkettinkjes kunnen het beeld van een kleine Maatschappij met een grote M in de grote maatschappij met een kleine m versterken... Help dit te voorkomen door je instelling van onafhankelijkheid en van gezonde nieuwsgierigheid, waarop je mede uitverkoren bent, te behouden!" Vervolgens ging De Ruiter over op het overhandigen van de toelage aan de studenten, waarbij hij elke 'gelukkige' een persoonlijk woord meegaf. Evenals voorgaande jaren richtte de voorzitter van de Commissie voor Shell-studietoelagen, J. Groenevelt, zich na afloop van de uitreiking tot de ouders en studenten. "Jaarlijks ontvangt de commissie vele brieven. Daaruit komt altijd naar voren dat de toelage een enorme prikkel voor de studenten is. Het valt de commissie op dat er wat harder gewerkt wordt. Dit heeft te maken met de tijdslimiet die steeds strakker wordt. Dat is helemaal niet erg, maar het moet niet zover gaan dat er geen tijd overblijft om naast de studie lets te doen." Shell Studieprys Niet ieder jaar kan de commissie de Shell Studieprijs uitreiken. Deze prijs is bestemd voor een student, met Shell-studietoelage, die uitzonderlijke studieprestaties heeft geleverd. Dit jaar kwam daar zeker wel een student voor in aanmerking. De studieloopbaan van de 24-jarige Annemiek Wortel, drs/mba Nijenrode, maar ook haar activiteiten daamaast, zijn der- De volgende NAM-kinderen hebben een studiebeurs gekregen. Marja Balj6, HEAO-BE, Groningen Manon Brijde, HEAO-EL, Amsterdam Ard-Paul Fransen, tropische landbouw, Deventer Erik Klomp, wiskunde, Groningen Leontien van der Plas, economic, Groningen Myriam Postuma, geneeskunde, Leiden Jan Willem Rotteveel, lucht- en ruimtevaarttechniek. Delft Joyce van Son, HEAO-CE, Zwolle Msuyanne Warmenhoven, creatieve educatiewetenschappen, Nijmegen Marcel Withagen, materiaalkunde, Utrecht Dingeman van Woerden, maritieme techniek. Delft Esther van Zuuren, geneeskunde, Leiden. mate indrukwekkend dat haar kandidatuur voor de Shell Studieprijs '88 vanzelfsprekend was. Annemiek nam uit handen van De Ruiter de Shell Studieprijs in ontvangst: een beeldje van kunstenaar Maters en een bedrag van / 2.500,-. Voor het uitspreken van het dankwoord namens de ouders had R. van der Vlist, SIPM, 'zich laten strikken'. Hij dankte De Ruiter voor zijn persoonlijke en plezierige manier waarop hij de studietoelagen had uitgereikt. De selectiecommissie prees hij voor het voltooien van hun moeilijke taak. Maar uiteindelijk richtte hij zich tot de studenten, om wie het toch allemaal draaide. "Jullie staan op het voorportaal van je ontwikkeling tot een volwaardig mens", zei hij nogal zwaarwichtig om vervolgens op veel lichtere toon Bomans te citeren die op hilarische wijze zijn studententijd beschreef. i NAM-kind Manon Brijde krijgt de Shell-studietoelage van De Ruiter. Nammogram

12 "Dit weer, daar vind ik nou niks aan." Dat zegt de in het Drentse Oosterhesselen woonachtige Jaap Braker, op een mooie, nagenoeg wolkenloze, septembermorgen, met een verwachte middagtemperatuur rond de 25 graden. En hij meent het. Als amateur-meteoroloog heeft hij het liefst een weerbeeld met storm, onweer en regen, dan slaan de metertjes van de verschillende instrumenten in de woonkamer en in de achtertuin tenminste lekker uit... Een officiele regenmeter heeft een voorgeschreven opvangoppervlakte. AMATEUR-METEOROLOOG JAAP BRAKER MOOl WEER IS NIET MOOl Jaap Braker is in het dagelijks leven operator bij de produktiedienst. Hij draait mee in de volcontinudienst en moet daarom regelmatig de waamemingen overlaten aan z'n vrouw Bea, die ooit ook bij de NAM werkte. Als het onweert in mei... 'Als het onweert in mei, is april al weer voorbij' is 66n van de weinige weerspreuken waar een kern van waarheid inzit, vindt Braker. Met die weerspreuken heeft hij niet zoveel op, hij wil het allemaal precies weten. "Een amateur-meteoroloog is iemand die veel van het weer houdt", is z'n wat simpele omschrijving als je hem vraagt wat z'n hobby nu precies inhoudt. "Als kind ben ik altijd al met het weer bezig geweest. Ach, en dan ebt dat weer weg. Maar toch ergens diep weg, blijft het wat sudderen tot het me op een gegeven moment mateloos begon te irriteren, dat de thermometer bij mij thuis aan de muur altijd een andere temperatuur aangaf, dan bijvoorbeeld de officiele waarnemingen op de vliegvelden van Eelde en Twente." Op dat moment was Brakers interesse gewekt. Het was tevens het begin van een uiterst tijdrovende en vaak dure hobby. weersgegevens bezig. Daarvoor heeft hij in de loop der jaren een flink aantal instrumenten aangeschaft. "Ik ben begonnen met zo'n simpele regenmeter en een huis-tuin-en-keukenthermometer aan de muur." Nu heeft hij de beschikking over verschillende thermometers: een precisiethermometer, een schrijvende thermometer, drie voor het meten van de grondtemperatuur op verschillende dieptes en voor het meten van de temperatuur dicht bij de grond staat in de achtertuin een grasminimumthermometer opgesteld. In de woonkamer hangt een digitaal exemplaar, dat ook de temperatuur buiten meet. Natuurlijk wordt ook de neerslag gemeten. Dat gebeurt door middel van drie regenmeters achter in de tuin, waarvan er van 66n de hoeveelheid in de woonkamer afleesbaar is. "Ik heb ook nog steeds m'n groene exemplaar er staan. Die gebruik ik ook nog, want daar kun je de hoeveetheid neerslag direct van aflezen." De officiele regenmeter, met een voorgeschreven opvangoppervlakte hoopt Braker in de toe- Geen voorspeuingen "Ik houd me niet bezig met weersvoorspellingen. Daar gaat verschrikkelijk veel tijd in zitten, want het betekent dat je weersinformatie van bijvoorbeeld Teletekst en dergelijke moet bijhouden en via de radio de verschillende weerstations moet volgen. Het kost te veel tijd die gegevens op een rijtje te zetten om tot een voorspelling te kunnen komen. De 'profe' als Pelleboer en De Jong hebben daar ook allerlei computergegevens voor beschikbaar en dat heb ik natuurlijk niet." "Als ik eens een keer wat voorspel, blijft het binnenskamers. En als de buurvrouw een keer vraagt of de was buiten kan blijven hangen, wil ik me ook nog wel eens aan een voorspelling wagen..." Braker houdt zich voomamelijk met concrete Een nieuwe uitvoering van een ouderwets donderglas, een simpel instrument voor het meten van schommelingen in de luchtdruk. 12 Nammogram 19 88

13 Dc cupanemometer op het dak - \ oor de bepaling van windkxacht cn-richting - is verbonden met metertjes in de huiskamer van de familie Braker. komst nog eens te vervangen door een registrerend - schrijvend - apparaat. Die kosten overigens al gauw zo'n gulden. Braker: "Ik ben regenwaamemer voor Jan Pelleboer en voor Meteoconsult, een commerciele weerdienst. Daar stuur ik maandelijks mijn gegevens over de neerslag been. Dat doen meer amateurs. Bovendien bel ik Pelleboer direct als er hier iets bijzonders aan de hand is." Het KNMI in De Bilt is geinteresseerd in gegevens over bliksem. Braker registreert die door middel van een bliksemteller, die het aantal verticale bliksemflitsen telt in een gebied met een straal van zo'n drie a vier kilometer. Omdat het KNMI graag de gegevens over een gebied met een straal van negen kilometer wil weten, is Braker dus aangewezen op de ouderwetse telmethode voor de plaatsbepaling van een onweersbui. "Als het onweert, zet ik de Teletekst op de televisie aan voor de juiste tijdmelding. Bij elke Uchtflits noteer ik dan de exacte tijd van inslag. Men heeft die gegevens nodig, omdat men een nieuw apparaat wil testen. Om te kijken of dat ding inderdaad goed registreert, toetsen ze de gegevens aan die van amateurs uit het hele land." Geen dagje uit... Op het dak van het huis van de familie Braker aan de Rister in Oosterhesselen staat een windmeter, officieel een cupanemometer met windfaan, waarmee binnenshuis zowel de windkracht als de windrichting afgelezen kunnen worden. Trots laat Braker een nieuw exemplaar zien - het ligt nu nog op de kast - dat straks de De apparatuur, opgesteld in de achtertuin, is erg gevoelig; wamie adem of trillingen zorgen voor afwijkingen. oude op het dak moet vervangen. Braker: "Het lieft wil ik een schrijvend exemplaar, maar ja, die zijn zo duur." Het voordeel van schrijvende registratie-apparatuur is duideujk. Ook als je niet thuis bent, worden de gegevens verzameld. Weggaan is overigens wel een probleem. "Je kunt dan niets waamemen en dat betekent dat je gegevens over dat etmaal niet kloppen, dat je maandgegevens niet meer volledig zijn en dus ook de seizoengegevens niet." Een dagje uit is er voor de familie Braker dus niet bij. Op vakantie gaan ze wel, dit jaar naar Ameland. "Maar", merkt Bea Braker op, "zelfs dan neemt Jaap de thermometer en de regenmeter mee." Niet dat die gegevens ingepast kunnen worden in die van Oosterhesselen, nee, Jaap doet het gewoon voor de lol. Jaap Braker doet wel meer voor z'n lol, onthult echtgenote Bea terloops. Zo reed hij laatst een onweersbui achtema, die alle plaatsen in de omgeving aandeed, maar net Oosterhesselen oversloeg. Behalve temperatuur, neerslag, blikseminslag en wind, meet Jaap Braker ook de luchtvochtigheid en de luchtdruk. Bovendien bekijkt hij vier keer per dag de bewolking. Al z'n gegevens verwerkt hij in een computer, aangeschaft via de NAM-regeUng. niustratie De gegevens op een rijtje zetten is natuurlijk wel aardig, maeir veel leuker is nog ze te vergelijken met anderen. Daarom werd Jaap Braker begin '85 bd van de Werkgroep Weeramateurs, een onderdeel van de Nederlandse Vereniging voor Weer- en Sterrenkunde. "Het is mooi om je gegevens te kimnen vergelijken met die van een gelijkwaardig weerstation." "Ik volg alles op de televisie over het weer. Bovendien lees ik er veel over. Omdat ik bibliothecaris ben van de Werkgroep Weeramateurs, heb ik natuurlijk veel boeken in huis." Nauw verwant aan z'n hobby is ook Brakers liefhebberij voor fotograferen. Een door bliksem getroffen boom, overstromingen, het wordt op de gevoelige plaat vastgelegd. "Ik doe dat niet om het dramatische effect, maar het is meer bedoeld als een illustratie van m'n eigen waamemingen." Ook z'n liefde voor de natuur heeft met z'n hobby te maken. "Het is mooi te zien wat voor invloed het weer op de natuur heeft." Braker is daarom blij met alle tips van z'n collega's die hem regelmatig opbellen als zich iets bijzonders op weergebied voordoet. Gaat zo'n hobby op den duur nou niet vervelen? Braker "Nee, integendeel, hoe langer je ermee bezig bent en op dezelfde plaats blijft wonen, hoe leuker het wordt om de gegevens over de jaren te vergelijken." i Voor de bepaling van de temperatuur, in en boven de grond, beschikt Jaap Braker over een keur van thermometers. Nanunogram

14 WIM OOYMAN BEZOEK AAN ANDERE WERELD Wim Ooyman, hoofd Field Prcxiuction Engineering en OR-lid, heeft deze zomer vaak gedacht: dit bestaat niet, dit gaat niet, en ervaren dat het wel degelijk bestond en kon. Zijn bezoek aan zijn dochter, schoonzoon en kleinkinderen in Changshai in China gaf hem het gevoel met e^n been in de 18e en het andere in de 20ste eeuw te staan. In dit twee miljoen inwoners tellende dorp is vrijwel alles te krijgen wat wij westerlingen gewend zijn, maar er is van alles te weinig. Zo kan het zijn dat de net gekochte voorraad yoghurt bederft, fmt^ Tekoop Kamerbitjart 1.97 x 1.10 m., met keu's, ballen en elektronisch scorebord. Honda CxSOOC met kuip en Krauser koffere. Vetleren motorpak en regenoveral. Bandrecorder PhiUps N4422. Grenen bed, tweepersoons. Heiin Porsche design. Fleischmanii modelspoor. Vloerkleed zuiver scheerwol, 2.25 X 3.00 m. Tel Dekenldst ca 90 jaar, in zeer goede staat. Tel Kinderski-renhosen maat 146, 152 en 170. / 35,- per stuk. Meisjesfiets 9 jaar, 24 X / 95,-. Skjschoenen maat 34. /25,-. Tel Porta-Pottie type 145, twee jaar oud. / 50,-. Reservewieihouder voor onder caravan, kooi. / 50,-. Tel Vouv wagen Alpenkreuzer Super met bermkeuken, oplooprem en reservewiel, bouwjaar '79, goed onderhouden. Tel omdat plotseling de stroom uitvalt en de koelkast het enkele dagen niet doet. Elektriciteit is er niet, of komt met zulke verschillende stroomsterktes dat apparaten het snel begeven. De watertoevoer is al even onzeker, dus je bad is je waterreservoir. Zeker is dat de eersten die weer stroom en water krijgen, diegenen zijn die behoren tot de oude gevestigde orde, degenen met connecties. Wat Ooyman trof is de blijmoedigheid waarmee de Chinees deze ongemakken aanvaardt. Wat hem ook opviel is de enorme vriendelijkheid, het totaal andere gevoel voor humor en de kinderlijk aandoende verbazing bij het zien van het ongewone. Wim ontkwam er net zo min als zijn blonde kleinkinderen aan, dat men aan zijn haar trok om te zien of het wel echt was. Vanzelfsprekend is het er om met elkaar te delen. Toen zijn schoonzoon, projectleider van het Research Bureau voor Bedrijfskunde, dat de westerse manier van handeldrijven probeert te introduceren in dit deel van China, met een auto naar zijn werk ging, stopte de chauffeur om wandelaars die dezelfde kant uit moesten ook een plaatsje te geven. Voortdurend worden oplossingen gevonden om wat niet kan, toch te laten lukken. Opgewekt, niet gelaten. Het tempo mag er dan lager zijn, maar de flexibiliteit van geest is er groter. Met alle indrukken van deze reis kijkt Ooyman - terug in Nederland - nu ook met andere ogen tegen deze wereld aan. Open haard met zwart metalen opbouw en pijp. / 650,-. Tel Kinderfiets 2 tot 4 jaar. Trekkar, Ikea. Opbergbank -t- tafel, rood, Ikea. Commode. Kinderban^je met klep. Tel Honda Civic 1.4GL, 16 V, nieuw model, wegens overplaatsing, 2/'88. Nieuw / ,-, vraagprijs / ,-. Tel. 0592O62230;r70173 Suzuki Alto GA, '87, km, rood. / 9.500,-. Tel Renault 5TL, '83, wit, km, APK 7/'89, goed onderhouden. / 5.000,-. Tel Caravan Dethleffs 350 Nomad, '87, lengte 3.50 m. (incl. dissel 5.00 m.), leeg gewicht 568 kg. Prijs nader overeen te komen. Tel , 's avonds Kampeerauto Citroen HY, APK tot 9/'89, gasinstallatie, compleet ingericht, mogelijkheid tot stalling. Tel Piano Kawai, gloednieuw. Tel Mitsubishi Colt GL, bouwjaar 8/'82, km, APK tot 7/'89, in zeer goede staat. Tel Ford Escort 1.3, wit, bouwjaar ll/'83, APK tot l/'89, zeer goed onderhouden, km. Tegen elk aannemelijk bod. Tel Volliswagen Passat turbo diesel, bouwjaar '86, km, in perfecte staat, radio, vier boxen, schuifdak, kluisje. / ,-. Tel ^m ^g^^ ^ ^'^9^ ^Bj^A ^^^^r NAM GESLAAGD TAFELTENNISTOERNOOI De jaarlijkse interlokale Shell-ontmoeting tafeltennis vond dit keer plaats in Assen. De NAM had het toemooi georganiseerd in sporthal De Spreng op zaterdag 24 September. Er deden teams mee van ROVS, KSEPL en de NAM. Te Werve was dit jaar verhinderd. De dertig deelnemers speelden in gemoedelijke sfeer een aantal spannende wedstrijden. Winnaar werd uiteindelijk Kees Stekelenburg van KSEPL. De beste ploeg was ROVS. Na afloop was er een gezellig diner. Volgend jaar zal het toemooi worden gehouden bij ROVS. Fleischman autoracebaan. / 125,-. MetaaMetector. / 100,-. Tel Te koop gevraagd BromSets Ziindapp of Kreidler, in goede staat. Prijs ongeveer / 400,-. Tel Deze bon is alleen bestemd voor NAM-er«. De plaatsing is enmalig. Opgaven zonder naam en/of afdeling worden niet opgenomen. Op deze bon kan de tekst ingeschreven worden: eike letter, elk leesteken en elke spatie is een vakje. Advertenties moeten binnen ^en week na verschijning van dit blad bij de redactie binnen zijn. BUN VOOR OPGAVE VAN AOV^RTENTIE 1^ RUBRIEK MAKK1 L M i M M 1 1 M 1 M II M II 1 II 1 1 M II M II II 1 M Naam Afdeling Regio Datum Zenden naar Redactie Nammogram GRR/21 14 Nammogram 19 88

15 NfiH f^c^c^grdi^ Nieuwe collega's 1 Ir R.J. Holtslag ex Oman: Production Technologist POL/4 Assen CM. Steekelenburg ex SIPM; WSPE OPS/22 Assen M.G. Giorgioni ex SIPM: WSPE OPS/22 Assen 4 A.E.K. Martinsen ex SIPM: WSPE OPS/22 Assen ASSEN Pensioen J. Koekoek, ODR/2/1, A. Turien, ODR/2/1, V.A. Grossen, EAS/3, J.M. Wieting, FOS/42, Overplaatsingen P. AUman-Ward, TPL/12, SIPM Ing. L.W. Kemp, SPOU, Oman Drs G. van Dijk, TPL, SIPM Ing. W.H. de Groot, ECD/13, SIPM Ir H.A. den Herder, IPA/3, SNR Drs F.G.J. Korver, FAC, SIPM Ir E.W.B. van Marion, IPA/3, SIPM Ir G.F.H. van der Pol, PTS/1, SIPM Ing. L. Wanningen, ODR/1/2, Syrie C. Bukovics, XGP/1, Nieuw Zeeland B.L. Arentz van SPC/22 naar SPC/11 Mw R.F. Muggen-Posthumus van FOS/14 naar FAC/51 S. Antonides van GPI/2 naar GPF/3 Mw J.A. Bos van ELP/U naar ECD/14 Drs D.S. Dotinga van FAC/11 naar ODR/5 Mw A. Kok van FOS/221 naar FAC/51 Drs T.J. Sleeswijk Visser van OPS/22 naar POL/5 Geboren Niki J.M. en Karen Y.M., dochters van ing. J.C.M. Nijssen, ODR/2/1, Joost, zoon van mw T.A. Mellies- Stoit, GRR/0, Pierre-Luc, zoon van V.J. Noual, XEX/2, Oliver T., zoon van V.R. Holtam, POL/32, Simone C, dochter van mw M.H. Cone-Lubben, IPA/U, Gion P. en Andri R., zonen van R.A. Frankl, XEX/4, Janneke, dochter van H.J. Burks, GPF/24, Huweiyken H. Grevink, OPD/211, met mw F. Baron, H. Eleveld, DIR/0, met mw M.J. Oving, Mw H.M. Koot, STS/322, met G. Dekker, jaar in dienst F.G.H. Earners, SES/11, J.M. Wieting, FOS/42, jaar in dienst IrJ.P. Eeftens,ECD/2, H. Alberts, ECD/14, lojaar in dienst S. Antonides, GPF/3, Mw G. Hiddingh-Faber, FOS/232, Ir I.R.J. van Gessel, FA041, B. ten Hooven, FAC/11, M. Oolderink, STS/152, Overplaatsingen Ir R.W. Regenbogen, EDP/2, SIPM Ing. F.P.M. Rutters, OED/11, Colombia J.F. Qarke van OED/5 naar ECD/13 lii«i»l^?^aln' Uit dienst S.L. Lynch, ELG/1, R.H. Bloembergen, OMG/3, Pensioen J.L. Hemme, OPG/1, J. van der Velde, GGS/21G, f A.J. Fey, OPG/1, A. Schuring, OPG/1, Overplaatsing Ing. T. Sonneveldt van ELG/7 naar ELP/13 Huweiyic H. Hoogeveen, OMG/1, met mw G.H. Platje, jaar in dienst D.J.Mik, OPG/1, jaar in dienst A.J. Fey, OPG/1, lojaar in dienst A.L. Koenen. GGS/21G, J.S. Poort, OPD/22G, SCHIEDAM Uit dienst L.P. Kummu, GGS/21W, SCHOONEBEEK Overplaatsingen Ing. A.J. van Duuren, ELE/2, Brunei Ing. W. van Beilen van ELE/7 naar ELE/5 T. Bouwman van OME/1 naar OME/2 Ir M. Broersma van ELE naar EOV/7 Ir A.P. Vogelaar van ELE/5 naar ELG/6 Ing. K.J. de Vries van ELE/7 naar ELG/6 D.M. Dijkstra van FOS/El naar FOS/52 Ing. P.M. KnoUema van ELE/7 naar OED/5 J.S.W. Mossman van ELE/7 naar ELG/6 Huwelyk J. Sillja, OPD/211E, met mw S.E. Panman, lojaar in dienst Z. Meyerink, GGS/21E, Ing. J.H. Rijskamp, SWE/5, VELSEN Uit dienst Ir E.T. van Dijk, EOV/14, Geboren John-Paul, zoon van R.G. Reynolds, STV/5, Arjan, zoon van G.M. Conijn, DPV/11, jaar in flienst R.L.W. Siehl, OPV/1, IN MEMORIAM J. OVERMAN In Coevorden is op 19 September overleden de heer J. Overman. Hij werd negentig jaar. De heer Overman trad in 1944 in dienst van de Bataafsche Petroleum Maatschappij als stoker. Daama heeft hij bij de NAM in Schoonebeek gewerkt als bewaker en magazij narbeider. Op 1 maart 1958 ging de heer Overman met pensioen W Nammogram

16 Feunekes en zijn vrouw luisteren aandachtig naar de toespraak. JUBILEUM U. FEUNEKES VASTE GEWOONTES Een van de vele medewerkers van de NAM die deze tijd hun 25-jarig dienstjubileum vieren, is Luuk Feunekes van de produktiedienst offshore (OPV/13). Op 22 September was er een gezellige receptie in restaurant Duinoord in Den Helder. Arend Oost van diezelfde produktiedienst hield een toespraak. Hij liet de loopbaan van Feunekes de revue passeren. Feunekes begon 25 jaar geleden bij Shell Tankers. Twaalf jaar lang heeft hij gevaren. In 1975 kwam hij naar de NAM, waar hij ging werken in de regio Noord- Nederland. "Je staat bekend als een rustig persoon, betrouwbaar, punctueel, serieus. Hartstikke fijn", zei Oost. Na vier jaar in Groningen te hebben gewerkt, werd Feunekes overgeplaatst naar Den Helder. "De zee bleef trekken en toen begon het leven pas echt. Dat werk was echt een kolfje naar je hand." Sinds 1986 is Feunekes werkzaam op het platform K15-B, als platform supervisor. "Dat bevalt je prima en ons ook", aldus Oost die Feunekes een man van vaste gewoontes noemde. "Niet alleen in het hebben van een vaste stoel, maar ook in de regelmaat waarmee je van chefs wisselde. In de dertien jaar bij de NAM heb je al negentien chefs gehad. Je bent wel standvastig" "Luuk, er zijn nog heel wat veranderingen op komst. Je hebt je daai de afgelopen 25 jaar niet door uit het veld laten slaan en ik denk dat dat ook in de toekomst niet het geval zal zijn. Ik wens je de resterende tijd een goede gezondheid toe, dan zit het met de werklust wel goed." Vervolgens overhandigde Oost Feunekes de jubileumcadeaus, een tuinameublement en plantjes voor in de tuin. 16 Nammogram JUBILEUM J. POST JUISTE MAN Hans Post, hoofd produktiedienst Velsen, is 25 jaar in dienst. Op 23 September werd dat gevierd met een receptie in restaurant 't Gildehuys in Beverwijk. Gastheer was hoofd produktiedienst Pieter Ventevogel (OPD). "Allereerst wil ik je hartelijk feliciteren met je 25-jarig jubileum", zei Ventevogel. "Je hebt een veelbewogen carriere achter de rug. In 1963 begon je bij de NAM als trainee. Daama heb je gewerkt in Duitsland, bij SIPM, in Oman, Nigeria en Thailand." Vervolgens haalde Ventevogel een aantal anekdotes aan uit de verschillende landen waar Post heeft gewerkt. Onder andere een aardbeving in Thailand kwam daarbij aan bod. Op 13 oktober 1987 kwam Post weer naar de NAM, als hoofd produktiedienst Velsen. "Hans heeft drie hobbies. Skien is de eerste. Vissen doet hij ook graag, overal waar hij is. We hopen dat hij met de mooie viskoffer die hij krijgt, wat meer vangt. De derde hobby is eten. Dat doe je ook heel graag. Misschien zou je wat minder moeten eten en wat meer vissen", aldus Ventevogel die Post een dynamisch man noemde die niet stil kan zitten. "Wat dat betreft ben je hier de juiste man op de juiste plaats. Je hoort thuis hier in Velsen, waar veel wordt uitgebreid en veel nieuwe plannen zijn." "Hans, bedankt voor de samenwerking, de vriendschap en de assistentie die je geeft overal waar dat nodig is." Als jubileumcadeaus kreeg Post een viskoffer met inhoud, een zuidwester en een compact disc. Ook de bloemen voor mevrouw Post ontbraken niet. Vervolgens deed Frans Warle, hoofd engineering offshore, een duit in het zakje met diverse persoonlijke anekdotes. Post is duidelijk ingenomen met zijn cadeaus. Tijdens een gezellig diner in Slochteren werd het 25-jarig jubileum van Herman Heijens, OPG/4, gevierd. JUBILEUM HAM. HEIJENS ZUINIGE ZEEUW "Ondanks het feit dat ik weet dat Herman er niet zo op gesteld is, wil ik toch enkele woorden tot onze jubilaris richten." Zo begon Ad Wemmers van de produktiedienst Noord-Nederland zijn toespraak tijdens de viering van het 25-jarig dienstjubileum van Herman Heijens. Op 23 September was er een feestelijk diner in de 'Fraeylemaborg' in Slochteren. "Ik denk, Herman en Moniek, dat juuie het met me eens zijn dat deze 25 jaar voorbij gevlogen zijn. Zo ver als ik jouw carriere heb meegemaakt, Herman, is verveling niet zo vaak voorgekomen. Je kan lets niet oppervlakkig aanpakken, maar moet van alles het naadje van de kous weten." "Ik heb m"n oor wel eens te luisteren gelegd en ik weet, Herman, dat je ook door couega's van andere disciplines heel erg wordt gewaardeerd, niet alleen door je kennis, maar ook door de manier waarop je samenwerkt. Je hebt een sterk gevoel van couegialiteit, hetgeen je jaren geleden ook bewees, toen je de wacht van een collega in de continudienst ovemam die aan de Elfstedentocht wilde meedoen. Ook zelf ben je een groot schaatsuefhebber. We vinden je 's winters menigmaal op de kunstijsbajm. Volgens getuigen kom je of doomat van het transpireren thuis of je bent weer eens gevallen en hebt daardoor een nat pak." "Herman komt uit Zeeland en dat steekt hij niet onder stoelen of banken. Zoals u van de TV-reclame weet, staan Zeeuwen bekend om hun zuinigheid en Herman maakt daar geen uitzondering op. Hou hem in de gaten, als hij koffie gaat zetten. Hij probeert twee keer zoveel kopjes uit een pak te halen, met alle gevolgen van dien! Toch geloof ik dat het goed zou zijn als de NAM wat meer een 'Zeeuwse inslag' kreeg." Terwijl hij Heijens nog vele goede jaren bij de NAM toewenste, overhandigde Wemmers hem een fietscomputer en een cadeaubon.

17 AFSCHEID J.L HEMME NETTE OPERATOR "Ik ben geen groot spreker, dus ik maak het kort." Dat zei Jaap Hendrikse van de produktiedienst Noord-Nederland (OPG/16) tijdens het afscheid van Johan Hemme van die dienst en hij hield woord. Tijdens een diner op 29 September in hotel Duinoord in Zeegse sprak Hendrikse Hemme die met pensioen gaat, kort toe. "Je trad op 10 februari 1958 in dienst van de NAM als wachtloper. In oktober van dat jaar werd je wachtloper tweede klas. Vijf jaar later volgde een overplaatsing naar Ridderkerk, als operator A, standplaats Kralinge. In 1965 werd je bevorderd tot operator B," In 1974 ging Hemme naar Oldenzaal. "In 1984 slaagde je als operator gas. Nog gefeliciteerd daarmee." "Je staten van dienst zien er goed uit. Je bent AFSCHEID R.W. REGENBOGEN EN G.M.P. BROGTROP GEWELDIGE PRESTATIE Het was razend druk tijdens het afscheid van Rob Regenbogen en G6 Brogtrop. Nu de gaszuiveringsinstallatie in Emmen officieel geopend en opgestart is, zijn deze twee 'pijlers' v in het project overgeplaatst. Regenbogen gaat naar SIPM, terwijl Brogtrop directeur van Shell Moerdijk is geworden. Op 29 September konden belangstellenden tijdens een receptie in restaurant De Bongerd in Emmen afscheid nemen. Engineering Manager Jan Grevink was gastheer. "Ge en Rob hebben samen vorm gegeven aan de plant die verleden week zo succesvol is geopend, natuurlijk samen met vele anderen." In zijn toespraak haalde Grevink een aantal belangrijke pun ten uit de geschiedenis van het gaszuiveringsproject aan. In September 1984 verscheen G6 Brogtrop op het toneel. Rob Regenbogen werd in September 1985 hoofd constructie. Op 4 September 1985 werd feestelijk de eerste paal geslagen voor de fabriek, toen nog op een grote zandvlakte. In het voorjaar van 1986 bestaat er onzekerheid over de voortgang van het project in verband met de bezuinigingen. Tegelijkertijd komt echter het pijpleidingenproject goed op gang. Op 12 oktober 1987 werd de mijlpaal van een miljoen uur ongevalvrij werken bereikt. Het eerste zure gas ging op 13 juli 1988 de plant in en de opening was op 21 September van dit jaar. "In vogelvlucht is hiermee een overzicht gegeven van een geweldige prestatie in die paar jaren", zei Grevink. "Veiligheid heeft hoog in het vaandel gestaan en jij, Rob, hebt daar erg veel aan gedaan en ook heel succesvol." "G6 zal in het geheugen van velen in en buiten de plant blijven voortleven als 'mister Emmen'. Ik ben blij te zien dat het zo'n geweldig goed team was, dat het werk deed. Dat ondanks alle tegenslagen die zich bij een dergelijk project altijd voordoen, zo'n geweldige prestatie is ge- een nette en veilig werkende op)erator. In 1986 kwam je naar Hoogezand. Het was hier geen gemakkelijke periode, want je moest de weg zoeken naar al die locaties in Groningen, Friesland en Drenthe. Toch heb je hier bij OPG/16 wel je draai gevonden. Bedankt voor de bewe- Heel wat mensen voerden het woord tijdens de receptie en brachten cadeaus mee. leverd." Hierbij noemde Grevink vooral ook de geweldige aandacht voor de buitenwacht die er is geweest, waar de 'Bouwkrant' en de open dagen voorbeelden van zijn. Een hele rij sprekers voerde vervolgens het woord. Van de NAM waren dat Hans Bish, Winston Janus en Henk Elshout. Ook de contractors Brand en Posthuma spraken de afscheidnemers toe. Een dankwoord van Regenbogen en Brogtrop ontbrak uiteraard niet. Al die sprekers brachten ook een aantal ca- Johan Hemme gaat na zijn pensionering veel fietsen. zen diensten en het allerbeste voor de toekomst", aldus Hendrikse. Hiema werd het afscheidscadeau, een fietsstandaard voor op de auto, uitgepakt en sprak Hemme nog een dankwoord uit. G6 Brogtrop (links) en Rob Regenbogen nemen ook afscheid van elkaar. deaus mee. Voor Regenbogen onder andere een attachdkoffer, een bureaulamp, een klok en een grasmaaier, en voor Brogtrop onder andere een zilveren dienblad, de Dikke van Dale, een Bartje-beeldje en een grasmaaier. Beide heren kregen verder een eend aangeboden. Deze zullen, genoemd naar Rob en G6, hun dagen slij ten in de vij ver bij het kantoor van de gaszuiveringsinstallatie. Nammogram

18 B6 Koops pakt 66n van zijn cadeaus uit. DANKBETUIGINGEN Mede namens mijn vrouw wil ik iedereen bedankcn voor de belangstelling en de cadeaus die ik heb mogen ontvangen ter gelegenheid van mijn 25-jarig jubileum. Hans Westendorp, OMV/1 l Langs deze weg wil ik mede namens mijn vrouw en kinderen een ieder dank zeggen voor de vele gelukwensen, de bloemen en cadeaus, alsmede uw aanwezigheid bij mijn 25-jarig jubileum. Hct was een fantastische dag. Jaap Spaans, OPW/14 AFSCHEID B. KOOPS JA-KNIKKER-SPECIALIST Voor B6 Koops van de afdeling onderhoud Oost-Nederland (OME/1) en zijn gezin was het op 29 September dubbel feest. Hij was op de dag af dertig jaar in dienst van de NAM en nam tegelijk afscheid van het bedrijf, omdat hij per 1 oktober met pensioen ging. Dat afscheid werd gevierd in 'De Boo' in Schoonebeek. Zijn chef Bert Zon nam de loopbaan van Koops door. "In September 1958 trad je in dienst van de NAM bij het EVI/ROV. In 1962 werd je puttencontroleur bij de meetdienst en in 1968 ging je over naar de produktiedienst als onderhoudsmonteur. In 1972 kwam ik voor het eerst de titel monteur werktuigkundige dienst tegen. Je hebt in de tussentijd je rijbewijs gehaald, leren booglassen en een cursus meet- en regeltechniek gedaan, naast diverse andere NAMcursussen." "Je hebt je gespecialiseerd in het onderhoud van ja-knikkers. Ook ben je onderhoudsmonteur op meetstation 20 geweest en de mogelijkheden voor het gebruik van de hoogwerker waren voor jou onuitputtelijk." Als collega en mens typeerde Zon Koops als een rustig figuur, secuur in z'n werk. Door de collega's was geld bijeen gebracht voor enkele afscheidscadeaiis voor B6 Koops, waaronder een cirkelzaag, een borenslijper en een luchtbediende fiets/bromfietstakel. Dit laatste cadeau, omdat Koops ook wel bekend staat als 'fietsenmaker Berend'. De bloemen en een handtekeningenboek ontbraken evenmin. CoUge Luuk de Bruin bedankte Koops nog voor de vele jaren van fijne samenwerking. AFSCHEID H. HOEKSEMA CREATIEF BEZIG Per 1 oktober is Hajo Hoeksema van de instnimentatie-afdeling met pensioen gegaan. In restaurant De Twee Provincien in Paterswolde nam hij op 29 September tijdens een diner afscheid van zijn collega's. Henk Pruis (ECD/4) sprak hem toe. 18 Nammogram "Het is niet van wezenlijk belang of je het nu als een gave of als een opgave ziet om scheppend bezig te willen zijn, belangrijk is dat je het doet, want dat geeft zin aan ons leven, ons bestaan en ons werk. En dat heb jij gedaan. Je bent op je eigen bescheiden manier altijd creatief bezig geweest." "Dat dat creatieve element in je aanwezig was, meet men bij Shell ook al vroeg hebben gezien, want je werd in 1954 als research technician aangenomen en je hebt als zodanig in Delft en Amsterdam gewerkt. Creatief ben je ook bezig geweest op Curagao. Al was het maar dat er maar e6n lampje kon branden uit de energie die je uit de golven wist terug te winnen!" "Energie heeft je kennelijk altijd gefascineerd. Want al ver voor je pensioendatum heb je je ingezet voor de restauratie van een schitterende windmolen in Zuidlaren, waarin een van de oudste stoommachines staat, en je hebt er een stichting voor in het leven geroepen en veel bedrijven, waaronder ook de NAM, weten te interesseren. Weer een voorbeeld van je dienstbaar maken, van creativiteit, van lets meer doen dan van je wordt verwacht, iets meer dan het gewone", aldus Pruis. Hoeksema kwam in 1977 bij de NAM, na te hebben gewerkt bij KSLA, KSEPL, op Curagao en in Den Haag. "Bij de NAM kwam je eerst goed uit de verf. Je hebt je uit de naad Hajo Hoeksema kreeg een grabbelton vol surprises met limericks. gewerkt, want met een handjevol jonge instrument engineers werkte je aan alle projecten tegeujk. Ik kan het niet precies inschatten, maar ik heb het gevoel dat de periode van 1980 tot 1986 als hoofd instrumentatie in Hoogezand eigenlijk je beste tijd is geweest. Je kon er al je belangstelling die je hebt voor de mensen in het bedrijf goed kwijt, je kon je ideeen over hoe het werk georganiseerd moest worden, zelf uitwerken. Daama ben je nog een paar jaar naar Assen gekomen in een staffunctie om je zo rustig voor te bereiden op je pensioen. Ik ben je dankbaar dat je een heel goede drie jaren-planning voor de opleiding en training van instrument engineers hebt opgezet. lets waar we nog jaren plezier van zullen hebben." Na deze toespraak had Hoeksema heel wat uit te pakken. Alle gasten hadden namelijk een grabbelton gevuld met surprises, vergezeld van limericks. Als afscheidscadeau kreeg Hoeksema tuinverlichting.

19 Van de OSV-redactietafel Kopij voor het eerstvolgende Nammogram dient uiterlijk maandag 17 oktober voor uur te worden ingeleverd bij de OSV-eindredactie, W. Mulder, p/a GGS/22 Assen, tei Aleemeen Schoonebeek Sport- en spelmiddag Voor de jeugd van acht tot en met twaalf jaar is er op zaterdag 5 november een sport- en spelmiddag in 'De Boo" in Schoonebeek. De middag begint om uur. De toegang is gratis. Introductie is niet mogelijk. Opgave, onder vermelding van geslacht en leeftijd, voor 28 oktober bij G. van Rossum, GPF/4E. Feestavond Op zaterdag 29 oktober is er een feestavond in 'De Boo' in Schoonebeek. De avond begint om uur. In verband met de voorbereidingen is 'De Boo' pas om uur open. Muzikale medewerking aan de feestavond wordt verleend door het orkest VN-75 en een musetteaccordeonist. Tevens wordt de mogelijkheid geboden een aantal leuke spellen te doen, waaronder black jack. Kaarten kosten / 7,50 per persoon en worden te zijner tijd toegestuurd. Introductie is niet toegestaan. Schriftelijke opgave, met betaling, voor 21 oktober bij G. van Rossum, GPF/4E. Hoogezand Feestavond De jaarlijkse feestavond vindt plaats op donderdag 17 november. In schouwburg Veenlust in Veendam zal dan optreden Tineke Schouten met haar nieuwe show. De avond begint om uur. De toegangsprijs voor OSV-leden bedraagt / 7,50 per persoon. Introductie is beperkt toegestaan, op volgorde van binnenkomst, tegen betaling van / 12,50 per persoon. Aanmelden via invulstrook bij Sylvia Heyne, FCS/5G. Kaarten kunnen tegen gelijktijdige betaling worden afgehaald na 7 november. Bridge Alle regie's Shell wereld-bridgetoemooi Dit jaarlijks weerkerende toemooi zal worden gehouden op zaterdag 22 oktober. Gezien het grote aantal te verwachten paren zal dit toernooi worden gesjjeeld bij restaurant Hofsteenge in Grolloo. Aanwezig om uur, begin wedstrijden uur. Aan dit toemooi kan worden deelgenomen door NAM/Shell-employes en gezinsleden, alsmede gepensioneerden. De deelnamekosten bedragen / 7,- per paar, te voldoen op de wedstrijddag. Opgave via een invulstrook die kan worden aangevraagd bij A. Wennemers, tel (6)2288. Sluitingsdatum inschrijving is 13 oktober. Klaverj assen Assen Klaverjassen De traditionele klaverjaswedstrijd om een varken wordt dit jaar gehouden op maandag 31 oktober. Plaats van handeling is 'De Open Hof aan de Sleutelbloemstraat in Assen. De wedstrijd begint om uur. De inleg bedraagt /5,-. Aanmelden kan bij Teun Aalbrecht, FAC/24, tst. 3525, of bij Hans Jongman, FOS/122, tst Watersport Hoogezand Beeindiging zeilseizoen Op maandag 17 oktober worden de boten uit het water gehaald. Vanaf die datum is het niet meer mogelijk een boot af te schrijven. GESLAAGD HENGELTOERNOOI IN MEERKERK Op 3 September werd het jaarlijkse NAMhengeltoemooi gehouden. Dit gebeurde in het Merwedekanaal in Meerkerk. De strijd ging tussen medewerkers uit de regio's West-, Noord- en Oost-Ncderland. Tijdens het nuttigen van een bak koffie in cafe Het Brughuis gaf voorzitter Snippe van de OSV regio West-Nederland in alle vroegte de laatste instructies en wenste iedereen succes. Om uur stonden de deelnemers klaar bij de visplek en klonk het startsignaal. Er kon worden gevist tot uur. In 'Het Brughuis' werd later de uitslag bekend gemaakt en stond een maaltijd klaar voor de deelnemers. Winnaar werd de regio Noord- Nederland met een gemiddelde van 50,3 centimeter, tweede werd de regio Oost- Nederland met een gemiddelde van 50 centimeter en derde werd de regio West- Nederland met een gemiddelde van 34,7 centimeter. Individueel winnaar werd H. Postuma uit Oost-Nederland met 273 centimeter. De tweede plaats was voor H. Heinzs uit Noord-Nederland met 220 centimeter en derde werd H. Lubbe uit West-Nederland met 115 centimeter. Op de foto overhandigt voorzitter Snippe de eerste prijs aan H. Postuma. t Assen Koffteconcert Op 16 oktober wordt de serie koffieconcerten in de balzaal van het Drents Museum in Assen voortgezet. Uitvoerende is het trio Rinze van de Baan, bestaande uit Rinze van de Baan - fluit, Harry Hulst - cello, en Rob Smit - piano. Op het programma staan J. Haydn - trio, P. Gaubert - piece romantique. Nelson - poem of soft music, en B. Martinu - trio. Het concert begint om uur. Kaarten kosten / 10,- per stuk en zijn verkrijgbaar aan de kassa van het Drents Museum aan de Brink in Assen, tel Koffie en kinderopvang zijn gratis. MHHH 1 heitf'^iii hef - Nammogram

20 AMELAND-OPERATOR VINDT ZIEKE ZEEHOND Tijdens NAM-transport via het strand van Ameland is op maandag 25 September een zieke zeehond gevonden. De eenjarige zeehond werd opgemerkt door de assistent wireline operator Max Pattiasina van de afdeling OPD/2G1. In een taxi van de plaatselijke transportonderneming ward het dier meegenomen. Max, genoemd naar de vinder, is overgebracht naar de zeehondencreche in Pieterburen. Op de foto Max Pattiasina en zijn naamgenoot. NIEUWE COMMISSARIS J. Blom is benoemd tot commissaris van de NAM. Hij is door Shell Nederland B.V. voorgedragen als opvolger van R.A. Sickler, De benoeming gebeurde tijdens de algemene vergadering van aandeelhouders op 29 September. Blom is 45 jaar en trad in 1966 in dienst van Shell. Hij heeft onder andere gewerkt bij KSLA, SIPM, in Groot-Brittannie, Peru en bij de Gasunie. Sinds augustus van dit jaar is hij hoofd van de natural gas division bij SIPM. [S NEEMT ROL VAN OUE OVER "Als we de toename van gas- en oliereserves gedurende de laatste twintig jaar met elkaar vergelijken, komt daaruit duidelijk naar voren dat gas de rol van olie over gaat nemen. Waarschijnlijk zal gas binnen de komende tien jaar olie als voomaamste energiebron inhalen." Dat zei Groepscoordinator Natural Gas, Roland Williams, tijdens de Talk to staff op 21 September in de Congreszaal van Shell in Den Haag. Samen met zijn collega Malcohn Peebles, International Gas Director, belichtte hij tijdens die presentatie de belangrijke rol van Natural Gas binnen de wereldwijde energievoorziening en binnen Shell. Beide sprekers refereerden aan de veronderstelde onbekendheid van de typische 'oliemensen' met gas. Men gaat op zoek naar olie en zegt achteraf: "O ja, we hebben ook nog wat gas gevonden." De Shell-gasreserves, miljard kubieke meters, zijn vertaald naar olie gelijk aan zeven miljard olievaten, aldus Peebles. "Vergelijken we die zeven miljard SheU-olievaten met Shells oliereserves, 8,4, dan zien we dat gas dichtbij olie komt." "U bent natuurlijk bekend met de rol van gas in Nederland en de belangrijke rol van Shell hierbij door de NAM en het aandeel van 25 procent in de Gasunie. U mag er wel trots op zijn." Williams voegde daaraan toe dat Nederland wel de 'jewel in the gascrown' genoemd wordt. CONTRACT NOGA GETEKEND Op 14 September werd de aandeelhoudersovereenkomst met betrekking tot het NOGATpijpleidingproject getekend. Dit gebeurde in restaurant Berg en Dal in Zeegse. Op de foto achter de tafel van links naar rechts van de NAM Peter Lekkerkerker FM, Hans Meijer TM en Ben Schaper FCS/1. Daamaast A.C.M. Wanders (DSM-AardgasB. v.), J. Gerin (Elf Petroland B.V.) en J.C. Breton (Total Marine Exploitatie Maatschappij B.V.). Geheel rechts: J. Bouchaud, opvolger van J. Gerin. TRAINING VOOR BUDCORE De eerste Budcore-trainingssessies voor de herziening van het budget voor 1989 zijn achter de rug. Zeven bijeenkomsten werden gehouden in de verschillende regjo's om de procedures uit te leggen. Het nieuwe budget wordt opgezet op basis van de nieuwe structuren van activiteiten per locatie. De grote Budcore-training zal in november en december plaatsvinden. Op de foto een overzicht van de trainingssessie in Schoonebeek. Fotoboven: Peter Jobsisgeeft uitleg. 20 Nammogram 19 88