Sport(ouders) en emoties Door: Steven Pont en Tischa Neve

Transcriptie

1 Sport(ouders) en emoties Door: Steven Pont en Tischa Neve Dit onderdeel gaat over emoties, want sport en emoties zijn nu eenmaal sterk met elkaar verbonden. En dat is maar goed ook, want die emoties zijn natuurlijk ook deel van de pret en daar wil ook helemaal niet aan af doen. Maar laten we toch eens kijken welke rol emoties in het leven van je sportende kind hebben. Om dat goed te kunnen doen, moet ik beginnen met de emoties van jou als ouder aan de zijlijn. Want als je namelijk naar je sportende kind kijkt, heb je daar natuurlijk zelf ook allerlei emoties bij. Je bent dan bijvoorbeeld blij of je voelt je trots. Maar er zijn ook andere emoties, zoals bijvoorbeeld frustratie, teleurstelling of misschien zelfs wel boosheid. Maar pas op, want al die emoties zijn besmettelijk! De emoties die mensen hebben, hebben namelijk altijd weer invloed op de emoties en het gedrag van anderen. En de emoties die jij als ouder hebt, hebben dan dus altijd invloed op je kind. Begrijp me niet verkeerd, je hoeft echt niet als een zombie langs de lijn te staan. Maar als een sportend kind steeds de irritatie, de boosheid of de teleurstelling van de supporters die langs de zijlijn staan voelt, dan stromen die emoties natuurlijk allemaal rechtstreeks het veld in, richting de kinderen die daar aan het sporten zijn. En die emoties hebben dan weer invloed op hun gedrag in het veld. En dat kan grote gevolgen hebben voor de sportiviteit, het spelplezier en zelfs op de ontwikkeling van je kind! Kinderen kunnen door al die emoties bijvoorbeeld op elkaar gaan mopperen, of de scheidsrechter moet steeds horen dat hij het allemaal écht niet goed doet. Ook kan de tegenstander het merken, doordat het spel door al die emoties ruwer wordt. De emoties van de mensen langs de zijlijn hebben dus invloed op letterlijk iedereen die in het veld staat: je kind, maar ook de teamgenoten, de scheidsrechter en de tegenstanders. En ook kan je kind op den duur zelfs moeite met jou als ouder gaan krijgen. Dat is dus wat er in het veld gebeurt, met andere mensen. Maar er kan ook met je kind zelf iets gebeuren. De emoties slaan dan niet naar buiten zoals we net zagen, maar naar binnen: naar je kind zelf dus. Je kind kan dan bijvoorbeeld minder plezier in sport krijgen. Het is dan voor je kind niet ontspannen meer om te sporten, want het kan dan ineens voor z n gevoel ook allerlei dingen fout doen. Elke wedstrijd wordt dan een soort examen en het kan door die examenvrees op den duur zelfs faalangstig worden. Al dit soort dingen komen dus niet door de sport zelf, maar door de emoties die onze kinderen via de zijlijn van ons meekrijgen en waar zij zelf ook weer op reageren. Of ze dat nou willen of niet.

2 Daarom is het van belang dat bij een veilig sportklimaat niet alleen naar gedrag binnen het veld wordt gekeken, maar ook wat er óm het veld heen gebeurt. En wat we net zagen: één belangrijk onderdeel daarvan is het uiten van emoties door supporters. En zeker die van de supportende ouder. Laten we die emoties waar we het steeds over hebben dan eens wat nader bekijken, dan kunnen de daar de rest van de bijeenkomst zo nu en dan op terugkomen. Want wat zijn dat dan voor dingen; emoties? Het is eigenlijk vrij eenvoudig: emoties zijn dingen die ons aanzetten tot gedrag, het is de brandstof van wat we doen. Je hebt twee soorten van die emoties: primaire emoties en secundaire emoties. De primaire emoties zijn de emoties die je als eerste voelt als er iets gebeurt. Je kunt ze niet tegenhouden, je kunt ze ook niet sturen. Ze zijn er gewoon opeens. Denk nog maar even aan Annie net, toen ze zo teleurgesteld was. Die emoties waren er plotseling gewoon bij haar. Maar gelukkig bestaan er ook secundaire emoties. En dat zijn de emoties die ná je primaire emotie komen en die je gelukkig wél kunt sturen. Een voorbeeld: je kunt teleurgesteld zijn, dat is dan dus de primaire emotie, maar je kunt daarna toch besluiten om die teleurstelling niet te laten zien en die te vervangen door een andere emotie, die je bijvoorbeeld aanzet tot een aanmoediging aan het team. En dat is dan je secundaire emotie. En over die secundaire emoties, de emoties die we dus kunnen sturen en die ons weghoudt van dingen die we sportende kinderen nou net echt niet aan willen doen, daar willen we op deze bijeenkomst graag verder met jullie over praten. Scheidsrechter/jur Supporter (ouder) Coach/trainer

3 Vierkant: naast ouder individueel heb je ook de ouders als groep, Supporter (ouders) Scheidsrechter/jur Supporter (ouder) Coach/trainer - Ouders worden naast individueel toeschouwer ook een groep: de groep ouders! - we willen met elkaar naar een aanspreekcultuur, elkaar kunnen en durven aanspreken - Uitspreken, afspreken en aanspreken! Positief benaderen Wat ons doorgaans vooral opvalt is wat er niet goed is, wat fout is, wat nog niet lukt. Dat zit in ons systeem. Zo kan ik me 's avonds feilloos herinneren wat ik die dag minder handig of fout gedaan heb. Terwijl ik nooit stil sta bij wat ik juist goed heb gedaan. En dat is een valkuil. Zo gaat het ook vaak als we langs de lijn staan te kijken naar ons sportende kind. Voor je het weet let je op wat er nog niet lukt, niet gedaan wordt of fout gaat. En dat kan kinderen heel onzeker maken. Dat jammer. Want juist door te focussen op dat wat al wel goed gaat of lukt, wordt het een stuk positiever. Kinderen groeien van complimenten. Ze raken meer gemotiveerd om door te oefenen en door te blijven gaan als het even tegen zit. En zo groeit ook hun zelfvertrouwen! Als we kinderen met positieve emoties willen laten sporten, moet de omgeving in emotioneel opzicht ook positief zijn. Kinderen kopiëren ons gedrag immers! Effectief complimenteren Een manier om de positieve kanten te benadrukken is complimenteren. Complimenten zijn leuk, goed voor het zelfvertrouwen en kunnen gewenst

4 gedrag bevorderen. Te veel en loos complimenteren werkt echter averechts. Hoe complimenteer je nou effectief? Tip 1: Complimenteer regelmatig, gemeend en concreet Complimenteer jouw kind en de andere kinderen regelmatig. Als je je kind te pas en te onpas de hemel in prijst verliezen complimenten hun kracht en het kan je kind afhankelijk maken van complimenten of zelfs onzeker maken als ie ze niet krijgt. Doe ik het wel goed als ik het niet van anderen hoor? Let er ook op dat je meent wat je zegt. En dat het compliment echt gericht en concreet is. Dan is het leereffect het grootst en komt je compliment het beste aan. Vb: Mooi, jullie waren het even niet eens en hebben er samen over gepraat. Nu is het opgelost! Tip 2: Concreet, beschrijvend prijzen In plaats van Halelujah complimenten ( Wauw wat super van je! ) werkt het beter om gedrag concreet beschrijvend te prijzen. Hierbij gaat het niet om goedkeuring van ons, van buiten af dus ( Goed zo, je deed wat ik wilde of wat er hoort ) maar voelt een kind echt van binnenuit dat het iets fijns, moois, liefs of knaps gedaan heeft. Dat is voor het zelfvertrouwen effectiever! En trouwens, deze vorm van complimenteren kun je heel vaak doen en het is gelijk duidelijk wat je precies bedoelt. Tip 3: Gedragsgericht en niet persoonsgericht complimenteren - Je kunt complimenten geven gericht op de persoon: Wat ben je knap, slim, een talent, geweldig. En complimenten die gericht zijn op gedrag ( wat heb jij dat zorgvuldig gedaan, je hebt vast erg je best gedaan, ik zag dat je je echt concentreerde ). - Je bent of je hebt.. complimenten. Complimenten gericht op het gedrag blijken effectiever. Die zeggen iets over wat je er zelf voor gedaan hebt en niet over wat je kennelijk ooit bij je geboorte hebt meegekregen. - Uit onderzoek blijkt dat we vooral bij onzekere kinderen de neiging hebben heel erg vaak te vertellen hoe goed, leuk, lief of geweldig ze zijn. Persoonsgericht dus, in de hoop dat als we het zo zo vaak mogelijk vertellen ze het wel gaan geloven. Wat blijkt, juist bij onzekere kinderen werken gedragsgerichte complimenten veel beter: die zeggen iets over wat zij er zelf voor gedaan hebben en daar hebben ze invloed op!

5 Tip 4: Richt je op het proces, niet het resultaat Bij sport gaat om de ontwikkeling van je kind. De weg naar het resultaat is dus veel belangrijker dan het resultaat zelf. Benadruk de vorderingen in het proces, de stappen die deze wedstrijd gemaakt zijn, dat wat goed ging en niet de winst of alleen de doelpunten. Je kunt tenslotte je beste wedstrijd van het seizoen spelen maar niet winnen omdat een ander die dag net nog beter was! Tip 5: Prijs kleine stappen en vergelijk kinderen niet met elkaar maar met zichzelf Wacht niet tot een kind iets helemaal kan, elke stap in de goede richting is er 1! Vergelijk kinderen niet met elkaar, dat doen ze zelf al genoeg. Je motiveert kinderen het beste door ze met zichzelf en hun eigen proces te vergelijken. vb weet je nog toen je begon met zwemmen, je vond borstcrawl heel moeilijk, je bent nog niet de snelste, maar kijk eens wat je nu al geleerd hebt en je bent pas een half jaar op zwemmen! Tip 6: Beloof geen beloningen voor winnen of doelpunten Beloof kinderen geen beloning! Dus geen euro's of chips voor elk gescoord doelpunt of gewonnen wedstrijd. Zo leer je kinderen vooral aan zichzelf te denken en dat alleen het resultaat telt. En dat is natuurlijk niet zo. Wil je iets leuks doen? Geef het hele team of je kind iets lekkers achteraf bij een goede prestatie. Juist niet om winst of een hele goede score, maar om dat ze goed hun best hebben gedaan.