Introductie Rechtrichten

Transcriptie

1

2 2012 Marijke de Jong Pag. 2-27

3 VOORWOORD Beste lezer, Is je paard altijd gespannen tijdens het rijden? Wil hij niet afwenden naar een kant? Loopt hij continu te hard of is hij juist niet vooruit te branden? Staakt je paard regelmatig of steigert of bokt hij zelfs? Of is hij steeds teugelkreupel? Lijkt het soms meer op een vechtsport dan op paardrijden, omdat je paard het bit altijd zo vastpakt aan één kant? Dan ben je niet de enige! Veel ruiters kampen met problemen tijdens het rijden. Het lijkt er soms op dat mensen meer genieten van de verzorging van hun paard dan van het erop rijden. Als je alles al hebt geprobeerd om de problemen van je paard op te lossen en te horen hebt gekregen dat het wel tussen de oren van het paard zal zitten, dan is het rechtrichten wellicht je laatste redmiddel. Voor mijn paard Maestro was het in ieder geval DE oplossing: Hier zie je Maestro in juni Hij was heel scheef en vond daardoor alles heel moeilijk, zodat verzet ontstond. Hij liet zich bijna niet longeren, in een grote ruimte trok hij zich los, en galopperen was vrijwel onmogelijk. Hij ging met hoge snelheid plat door de bocht. Ook was hij heel loperig in draf en naar links afwenden ging niet of nauwelijks. Rechtrichten bood uitkomst! Door Maestro recht te richten kan hij nu ontspannen galopperen en de piaffe en levade met gemak uitvoeren. Door rechtrichtende oefeningen is hij nu lichamelijk en geestelijk in balans en is hij heel fijn te rijden. Wil je dat ook? Begin dan met het lezen van deze introductie tot het rechtrichten en ontdek of het rechrichten ook wat voor jou is! Veel leesplezier! Marijke de Jong 2012 Marijke de Jong Pag. 3-27

4 DIT IS VERSIE 1.0 VAN DIT EBOOK Dit ebook is het resultaat van vele jaren onderzoek en studie en ik hoop dat je veel baat zult hebben bij dit ebook. Hierbij het vriendelijke verzoek om onderstaand formeel copyright te respecteren om het ook in de toekomst mogelijk te maken om meerdere van deze publicaties voor je samen te stellen. Je sportiviteit in deze en daarmee je waardering voor de toegevoegde waarde van dit werk voor je eigen ontwikkeling stel ik zeer op prijs. COPYRIGHT Niets uit deze uitgave mag zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van Paarden Begrijpen Marijke de Jong worden verveelvoudigd en/of openbaar worden gemaakt door middel van druk, offset, fotokopie of microfilm of in enige digitale, elektronische, optische of andere vorm, of (en dit geldt zonodig in aanvulling op het auteursrecht) worden gereproduceerd ten behoeve van een onderneming, organisatie of instelling of voor eigen oefening, studie of gebruik welk(e) niet strikt privé van aard is of worden overgenomen in enig dag-, nieuws- of weekblad of tijdschrift (al of niet in digitale vorm of online).tegen overtreders zullen altijd juridische stappen worden ondernomen. DISCLAIMER Bij het samenstellen van dit ebook is de grootste zorg besteed aan de juistheid van de hierin opgenomen informatie. Marijke de Jong kan echter niet verantwoordelijk worden gehouden voor enige onjuist verstrekte informatie in dit document. Marijke de Jong stelt zich niet aansprakelijk voor eventuele schade als gevolg van eventuele onjuistheden, onvolkomenheden en/of onvolledigheden in dit document. Het is belangrijk dat je deskundige begeleiding zoekt, als je geen of onvoldoende ervaring hebt opgedaan in het rechtrichten Marijke de Jong Pag. 4-27

5 INHOUDSOPGAVE VOORWOORD INLEIDING De natuurlijke scheefheid Rechtrichten Elk paard is uniek DIMENSIES VAN NATUURLIJKE SCHEEFHEID OVERZICHT PROBLEMEN DOOR NATUURLIJKE SCHEEFHEID Rijkunstige problemen Mentale & gedragsproblemen Fysieke problemen Andere oorzaken DIMENSIE S VAN HET RECHTRICHTEN ZES SLEUTELS VAN HET RECHTRICHTEN TRAININGSDRIEHOEK Longeren Werk aan de hand Rijden DE KAPTOOM TOT SLOT Marijke de Jong Pag. 5-27

6 1. INLEIDING Het paard is van nature in principe geen lastdier. Dus als we er als ruiter op willen gaat zitten, moet het paard goed voorbereid worden om ons te dragen. Dat doen we door middel van dressuur, met als onderdeel het rechtrichten DE NATUURLIJKE SCHEEFHEID Elk paard is van nature scheef, dat wil zeggen, elk paard is van nature asymmetrisch ontwikkeld. Net als de mens is elk paard links- of rechtshandig, zowel in de voorbenen als in de achterbenen. Daarnaast heeft hij een kromming in zijn lijf naar links of naar rechts. Verder draagt hij meer gewicht op zijn voorbenen dan op zijn achterbenen. En dat zorgt voor een ongelijke gewichtsverdeling over alle vier de benen van het paard. Als de ruiter deze scheefheden niet corrigeert kan dat tot problemen bij het paard leiden. Het rechtrichten is bedoeld om het paard symmetrisch te ontwikkelen in lijf en ledematen RECHTRICHTEN Het rechtrichten bestaat uit een reeks gymnastiekoefeningen voor het paard om spieren te rekken en te strekken, aan te spannen en weer te ontspannen, zodat hij fit, soepel, buigzaam, gespierd en sterk wordt om de ruiter goed te kunnen dragen. een onbespierd paard een bespierd paard Dressuur in de vorm van rechtrichtende buigingsarbeid zorgt ervoor dat het paard symmetrisch ontwikkelt in lijf en ledematen. Daarnaast zorgt het rechtrichten ervoor dat het paard in balans komt en zijn gewicht goed verdeelt over alle vier de benen. Door het paard recht te richten kan het paard de ruiter correct dragen. Daarnaast zorgen goed doordachte gymnastiserende oefeningen ervoor dat je paard zijn werk als rijpaard tot op hoge leeftijd gezond kan doen. Dressuur is afgeleid van de natuurlijke bewegingen van het paard. Ook in vrijheid zien we de fraaie dressuuroefeningen, zoals de piaffe, passage en levade Marijke de Jong Pag. 6-27

7 1.3. ELK PAARD IS UNIEK Al in de 17e eeuw werd er door de grootmeester in de rijkunst Antoine de Pluvinel ( ) over de natuurlijke scheefheid geschreven. En ook François Robichon de La Guérinière ( ) en Gustav Steinbrecht ( ) noemen dit fenomeen in hun boeken. Laten we eens naar de neuzen van diverse paarden kijken. We denken altijd dat gezichten van mensen en neuzen van paarden symmetrisch zijn, maar deze foto s laten zien dat neuzen en neusgaten asymmetrisch zijn. Niet alleen neuzen zijn asymmetrisch, ook lichaam en ledematen zijn niet symmetrisch. Het perfect symmetrische paard moet nog geboren worden, alle paarden zijn van nature asymmetrisch. Het perfect symmetrische paard moet nog geboren worden! Net als mensen zijn paarden links- of rechtshandig en asymmetrisch qua coordinatie. Dit zorgt voor asymmetrie in lichaam, ledematen en beweging. De asymmetrie laat zich echter niet in hokjes duwen. Elk paard is uniek in zijn scheefheid en behoeft maatwerk in het rechtrichten. Kijk naar je paard, ontdek zijn of haar specifieke asymmetrie en probeer je paard daarop in evenwicht te brengen door je paard recht te richten. Maar laat ik vooraf dit zeggen: Het is een illusie om te denken dat een paard 100% rechtgericht kan worden. De regel gaat naar alle waarschijnlijkheid op: 20% van de scheefheid zorgt voor 80% van de problemen. M.a.w. de extremiteit van de scheefheid zorgt voor de meeste problemen. Dus het is belangrijk om de extremiteiten in de spieren weg te trainen, maar er zal altijd een ''restscheefheid'' blijven bestaan Marijke de Jong Pag. 7-27

8 2. DIMENSIES VAN NATUURLIJKE SCHEEFHEID Elk paard is van nature asymmetrisch ontwikkeld qua lichaam en ledematen. Deze natuurlijke scheefheid heeft een aantal dimensies: 1. Laterale scheefheid 2. Horizontale onbalans 3. Voorbenen Elk paard is van nature scheef en buigt daardoor makkelijk naar de ene kant en moeilijk naar de andere kant. De links- of rechtsbuiging wordt de laterale scheefheid genoemd. Door deze scheefheid heeft het paard als het ware een holle en een bolle kant. Onevenredige verdeling van het gewicht over de voor- en achterbenen is de tweede dimensie van de natuurlijke scheefheid: de horizontale onbalans. Alle paarden dragen van nature 3/5 van het gewicht op de voorhand en 2/5 op de achterhand. De links- en rechtshandigheid is de derde dimensie. Net als de mens is elk paard links- of rechtshandig. De voorbenen dragen niet allebei evenveel gewicht. Dit kan tot overbelasting van een bepaald voorbeen leiden. 4. Achterbenen De links- en rechtsbenigheid is ook een dimensie van de natuurlijkes scheefheid. Het ene achterbeen is vaak meer stuwend en het andere meer dragend. Het dragende achterbeen is soepeler en treedt makkelijk onder. Het stuwende achterbeen is steiler en stugger en kan krachtig afzetten 5. Verhouding voor-achter De vijfde dimensie is de verhouding voor-achter. Het paard loopt van nature met zijn voorhand enigszins scheef geplaatst t.o.v. de achterhand. Als het paard niet rechtgericht langs een wand gereden wordt, wordt dit aspect nog versterkt, omdat de schouders van een paard smaller zijn dan zijn heupen Marijke de Jong Pag. 8-27

9 6. Diagonale onbalans De verschuiving van het zwaartepunt richting een bepaald voorbeen is een dimensie van de natuurlijke scheefheid die duidelijk te zien is in beweging. Een paard dat niet gecorrigeerd wordt op de natuurlijke scheefheid en het natuurlijk evenwicht, valt tijdens het rijden vaak op de binnenschouder of over de buitenschouder. Er ontstaat een diagonale onbalans door een diagonale verschuiving van het gewicht naar een bepaalde schouder. 7. Verticale onbalans Verticale onbalans is ook een gevolg van de natuurlijke scheefheid. Door de verschuiving van het zwaartepunt kan het paard verticaal scheef gaan lopen. 8. Verhouding onder-boven Als de ruiter bovenstaande scheefheden niet corrigeert, ontstaat er vaak een onbalans in het gebruik van de spieren van de onder- en bovenlijn van het paard. Dit kan tot rugspanning en rugproblemen leiden. 9. Mentale onbalans 10. Asymmetrisch kauwen Spanning in het lichaam leidt vaak tot stress en onbalans in het hoofd van het paard. Een paard met een gespannen bovenlijn is altijd klaar om te vluchten, omdat deze houding in het wild de alerte houding is van een paard. Dus fysieke spanning leidt vaak tot mentale spanning. Paarden hebben een rechter- en een linkerhersenhelft en deze breinen hebben een verschillende invloed o het paard. Een paard dat in opperste paraatheid is, gebruikt de rechterhersenhelft meer. De meeste paarden kauwen asymmetrisch en gebruiken de ene zijde van hun gebit meer dan de andere kant. Dit veroorzaakt asymmetrische bespiering op het hoofd Marijke de Jong Pag. 9-27

10 3. OVERZICHT PROBLEMEN DOOR NATUURLIJKE SCHEEFHEID Natuurlijke scheefheid is geen problem voor een paard, integendeel, in het wild speelt het een belangrijke rol bij overleving. Problemen ontstaan als het paard het ruitergewicht moet gaan dragen. Al seen ruiter de dimensies van de natuurlijke scheefheid niet corrigeerd, ontstaat onbalans in het gebruik van de spieren in de boven- en onderlijn. Dit kan tot spanning leiden en tot rugproblemen en overbelasting van de voorbenen. Spanning of pijn in het lichaam leidt meestal tot stress bij het paard. Hieronder zie je de meest voorkomende problemen die ontstaan door de scheefheid op een rij RIJKUNSTIGE PROBLEMEN Oefening wel de ene kant op kunnen uitvoeren en niet op de andere hand Moeite met afwenden Het op de binnenschouder vallen Het over de buitenschouder vallen Ongelijke aanleuning Niet nageeflijk Het vastpakken van het bit aan een kant Zwaar op de hand De teugels als vijfde been gebruiken Niet willen halsstrekken In de verkeerde galop aanspringen Overkruist aanspringen Telgang in stap en/of galop Niet vierkant halt kunnen houden Scheef achterwaarts gaan Ongewenst versnellen Dribbelen Flegmatiek, stroperig lopen De ruiter niet laten doorzitten Ruiter en zadel zakken naar de lange, bolle kant, de ruiter komt scheef te zitten Weinig schoudervrijheid Korte passen Taktfouten Teugelkreupel 3.2. MENTALE & GEDRAGSPROBLEMEN Alert Nerveus Verzet Staken Steigeren Bokken Oren in de nek bij bepaalde oefeningen In paniek raken 3.3. FYSIEKE PROBLEMEN Het hoofd kantelen Schudden met het hoofd Tandenknarsen Tong uit de mond Staartzwiepen Rugproblemen Kissing spines Doffe vacht Bultjes op de rug Overbelasting voorhand Onregelmatigheid of kreupelheid (Klinisch) hoefkatrol Gewrichtsproblemen (SI-, knie-, heup-) Spat Gallen 2012 Marijke de Jong Pag

11 3.4. ANDERE OORZAKEN Bovenstaande problemen kunnen ook andere oorzaken hebben dan de natuurlijke scheefheid. Natuurlijk moeten ook onderstaande aspecten in orde zijn, aangezien een paard van nature een steppedier, bewegingsdier en kuddedier is: Goed voer, voldoende ruwvoer Voldoende frisse lucht en zonlicht Vrije beweging in paddock of wei Contact met soortgenoten Daarnaast is een goed passend hoofdstel, zadel en bit een vereiste. Opstijgen met een opstapkrukje voorkomt ook rugproblemen. Als dit allemaal in orde is en de dierenarts, tandarts en overige specialisten hebben ook geen verklaring voor de problemen, en het gebruik van diverse soorten bitten heeft ook niet geholpen, dan kunnen de problemen met de natuurlijke scheefheid te maken hebben. Het is altijd belangrijk de oorzaak aan te pakken en niet de symptomen te bestrijden. Het is bijvoorbeeld niet verstandig om diverse hulpteugels (slofteugel, bijzetteugels enz.) en/of speciale bitten te hanteren, om nageeflijkheidsproblemen mee op te lossen. Het symptoom niet nageven vindt zijn oorzaak niet in de mond van het paard maar in de natuurlijke scheefheid. Het is dan belangrijk om via het rechtrichten de scheefheid te reduceren, zodat bovengenoemde problemen zich niet meer voordoen. De ruiter moet de natuurlijke scheefheid en de onbalans herkennen en het paard helpen om zich symmetrisch te ontwikkelen in lijf, ledematen en beweging. De natuurlijke scheefheid is een spiertechnisch probleem, dat door training van de spieren opgelost kan worden. Deze training heet rechtrichten. Asymmetrisch Correct gebogen 2012 Marijke de Jong Pag

12 4. DIMENSIE S VAN HET RECHTRICHTEN De natuurlijke scheefheid is een spiertechnisch probleem, dat door training van de spieren opgelost kan worden. Deze training heet ''rechtrichten''. Het eindresultaat is een rechtgericht paard. Een rechtgericht paard: 1. is symmetrisch ontwikkeld in lijf en ledematen; 2. is symmetrisch in beweging en kan alle oefeningen zowel linksom als rechtsom gelijkmatig uitvoeren; 3. laat zich verzamelen en oprichten. Het doel van de dressuur is het ontwikkelen van een rijkunstig evenwicht, waarbij het paard 3/5 van zijn lichaamsgewicht drag met zijn achterbenen. Alleen een rechtgericht paard laat zich zelf verzamelen en oprichten om zo de voorbenen te ontlasten. Bij het rechtrichten wordt de ruiter de persoonlijke fitnesstrainer van zijn paard om de juiste spieren en balans te ontwikkelen. Een rechtgericht paard is op alle fronten in evenwicht: 1. Laterale symmetrie Een rechtgericht paard laat zich naar twee zijdes gelijkmatig inbuigen. Qua buiging in het lichaam kan het paard dus soepel naar zowel links als rechts inbuigen. 2. Horizontaal evenwicht 3. Symmetrie in de voorbenen Het lichaamsgewicht wordt gelijkmatig verdeeld over alle vier de benen. Het zwaartepunt wordt altijd op de juiste plaats gehouden, zodat het paard altijd in balans blijft. Beide voorbenen vertonen een gelijke mate van schoudervrijheid. 4. Achterbenen Beide achterbenen kunnen in gelijke mate stuwen en dragen Marijke de Jong Pag

13 5. Verhouding voor-achter Tijdens het werk houdt het paard altijd zijn voorhand goed voor de achterhand. 6. Diagonaal evenwicht Het rechtrichten voorkomt dat het paard op de binnenschouder of over de buitenschouder valt en zorgt er dus voor dat er geen diagonale verschuiving van het gewicht plaatsvindt. 7. Verticaal evenwicht Het rechtrichten zorgt ervoor dat het paard verticaal in balans blijft. 8. Balans in onder-bovenlijn. Het rechtrichten zorgt ervoor dat het paard zijn rug- en buikspieren correct gebruikt. Het is voor zowel de psyche als het lichaam van een paard belangrijk dat het tijdens het werk in een voorwaarts neerwaartse houding beweegt. 9. Mentale balans Door het rechtrichten geraakt het paard niet alleen fysiek weer in balans maar ook mentaal en emotioneel. Het paard kan dankzij het rechtrichten zowel fysiek als psychisch ontspannen. Een rechtgericht paard is zelfverzekerder en raakt niet zo gauw meer gestressed. Hij kan zich beter concentreren en zich focussen op de ruiter en zal niet meer tegen de vraag van de ruiter ingaan Marijke de Jong Pag

14 5. ZES SLEUTELS VAN HET RECHTRICHTEN Het rechtrichten in de praktijk bestaat uit zes sleutels, die ervoor zorgen dat het paard zich symmetrisch ontwikkelt in lijf en ledematen. Sleutel 1: Lengtebuiging De eerste stap van het rechtrichten is het vragen van lengtebuiging aan het paard. Met lengtebuiging wordt bedoeld: de zoveel mogelijk gelijkmatige en doorgaande zijdelingse welving in de wervelkolom. Door de korte spieren te rekken en de lange spieren te laten aanspannen, kan het paard op beide zijdes de juiste lengtebuiging aannemen. Sleutel 2: Voorwaarts neerwaarts Sleutel 3: Ondertreden Als het paard zijn rug loslaat door het stretchen in stap 1, kan hij zijn hals voorwaarts neerwaarts laten zakken. Door het stretchen van de buitenkant van het lichaam wordt de rugspier aan die kant lang. Een lange rugspier kan het hoofd niet omhoog houden, waardoor het paard zijn hals als het ware laat ''vallen'' in een voorwaarts neerwaartse houding. Door een correcte lengtebuiging komt de binnenheup van het paard naar voren, zodat het binnenachterbeen precies onder de massa kan treden. De voorwaarts neerwaartse tendens van het paard animeert het achterbeen tot doorswingen naar voren. Het correct ondertreden is een voorwaarde om het achterbeen in de volgende stappen te kunnen laten buigen. Sleutel 4: Buiging binnenachterbeen Als het paard de juiste lengtebuiging kan aannemen, is het in staat zijn binnenachterbeen onder de massa te plaatsen. Vervolgens kan dit ondertredende achterbeen gewicht over gaan nemen van de voorhand en daardoor buigzamer worden. Dit gebeurt via de oefening schouderbinnenwaarts. Sleutel 5: Buiging buitenachterbeen De volgende stap is om het achterbeen buigzaam te maken in de functie van buitenachterbeen. Dit gebeurt via de travers. Het buitenachterbeen komt in deze oefening onder de massa, waardoor dit been buigzaam wordt gemaakt. De travers zorgt ervoor dat de stuwkracht van het buitenachterbeen verminderd wordt en dit achterbeen meer tot dragen gebracht wordt. Sleutel 6: Buiging van beide achterbenen tegelijk Als het paard geleerd heeft zijn lichaam te buigen en vervolgens ieder achterbeen, dan kan hem gevraagd worden beide achterbenen tegelijk te buigen. Hier voorgebruiken we de pirouette en de piaffe. Een rechtgericht paard laat zich verzamelen en oprichten, zodat de voorhand ontlast wordt. Het resultaat van alle zes sleutels is dat een paard symmetrisch ontwikkeld is in lijf en ledematen en dat hij in balans komt. Het paard kan naar twee zijdes inbuigen, heeft gelijke schoudervrijheid, draagt en stuwt gelijkmatig met de achterbenen en draagt meer gewicht op de achterbenen Marijke de Jong Pag

15 6. TRAININGSDRIEHOEK Het paard kan via drie trainingsvormen worden rechtgericht, waarbij de zes sleutels worden ingezet: 1. Longeren 2. Werk aan de hand 3. Rijden Longeren Werk aan de hand Rijden Via deze trainingsonderdelen ontwikkelt het paard zich symmetrisch in lijf en ledematen. Elk trainingsonderdeel bevat een reeks gymnastiekoefeningen voor het paard om spieren te rekken en te strekken, aan te spannen en weer te ontspannen, zodat hij fit, soepel, buigzaam, gespierd en sterk wordt om de ruiter goed te kunnen dragen. De ruiter is daarbij de persoonlijke fitnesstrainer van het paard Marijke de Jong Pag

16 6.1. LONGEREN Het doel van het longeren is het paard op beide zijdes te gymnastiseren. Het paard wordt gevraagd in de juiste lengtebuiging te lopen, waarbij het zijn binnenachterbeen onder de massa plaatst en door het stretchen van de buitenkant van zijn lijf zijn rug loslaat en voorwaarts neerwaarts gaat lopen. RODE DRAAD Het structurele zijn de eerste drie sleutels van het rechtrichten: 1. Lengtebuiging 2. Voorwaart neerwaartse tendens 3. Ondertreden Deze eerste drie sleutels worden gezamelijk ook wel de LVO genoemd. De L staat voor Lengtebuiging, de V voor Voorwaarts neerwaartse tendens en de O voor Ondertreden. Op beide zijdes wordt het paard gevraagd in de juiste lengtebuiging te lopen, waardoor het zijn rug loslaat en voorwaarts neerwaarts gaat lopen en zijn binnenheup naar voren brengt zodat het achterbeen onder de massa gezet kan worden. Zowel in stap, draf als galop. Als het paard deze drie elementen - de LVO - geleerd heeft aan de longe, is een grote stap in de opleiding gemaakt. Als de LVO in orde is, loopt het paard in balans en in een correcte en ontspannen voorwaarts neerwaartse houding. Bijzetteugels zijn daarom niet nodig. Oefeningen Aan de longe leert het paard de volgende oefeningen: 1. Voorwaarts neerwaarts in stilstand De eerste oefening die het paard geleerd wordt, is het voorwaarts neerwaarts brengen van zijn hoofd en hals. Vraag het paard in stilstand te wijken voor druk achter de oren. Als het paard zijn hoofd laat zakken, haal je de druk weg en beloon je het paard. Deze oefening wordt ook wel wijken voor druk genoemd Marijke de Jong Pag

17 2. Stelling & buiging in stilstand In de tweede oefening wordt stelling en buiging gevraagd. Stelling is de buiging van het hoofd/halsgebied naar links of rechts. Je vraagt beetje bij beetje stelling, waarbij het paard stil moet blijven staan. Als het paard de stelling in losgelatenheid aanneemt, laat je zelf de druk los. Als het goed gaat, zie je dat door het vragen van stelling de buiging doorwerkt in de gehele wervelkolom, waardoor de heup iets naar voren komt. 3. LVO aan de hand De derde oefening is het paard laten bewegen op een cirkel met lengtebuiging, een voorwaartse neerwaartse tendens en een ondertredend binnenachterbeen. Tijdens de oefening vraag je stelling via de kaptoom. Je vraagt tegelijkertijd het hoofd voorwaarts neerwaarts en met een vriendelijke zweep kun je het binnenachterbeen animeren om onder te treden. 4. LVO op de grotere cirkel Het paard heeft via de eerste drie oefeningen geleerd voorwaarts neerwaarts te lopen, in de lengte te buigen en met zijn binnenachterbeen onder de massa te treden. Nu kan het paard op de grotere cirkel geplaatst worden. 5. Overgangen Als het paard in stap de LVO behoudt, kan hem gevraagd worden dit ook in draf te laten zien en later ook in galop. Niet progressieve overgangen, zoals halt-draf, galop-stap kunnen aan het paard gevraagd worden als hij bevestigd is in alledrie de gangen Marijke de Jong Pag

18 6.2. WERK AAN DE HAND Het doel van het werk aan de hand is het paard op beide zijdes te gymnastiseren, het paard de rechtrichtende buigingsarbeid aan te leren en het paard voor te bereiden op het rijden. De ruiter kan het paard alle zijgangen vanaf de grond aanleren. De ruiter kan het paard daarbij van de grond af zien bewegen en observeren in al zijn gangen en bijvoorbeeld zien welk achterbeen zwakker is. RODE DRAAD Het structurele thema in dit trainingsonderdeel is de LVO, de eerste drie sleutels van het rechtrichten: 1. Lengtebuiging 2. Voorwaart neerwaartse tendens 3. Ondertreden In elke oefening wordt het paard gevraagd in de juiste lengtebuiging te lopen, waardoor het zijn rug loslaat en voorwaarts neerwaarts gaat lopen en zijn binnenheup naar voren brengt zodat het achterbeen onder de massa gezet kan worden. Maar via het werk aan de hand kunnen ook sleutel 4, 5 en 6 uitgevoerd worden: het buigzaam maken van het binnenachterbeen (4), het buigzaam maken van het buitenachterbeen (5) en het buigzaam maken van beide achterbenen tegelijk (6) zodat de voorhand ontlast wordt. Oefeningen Via het werk aan de hand leert het paard de volgende oefeningen: Volte In de volte leert het paard naar beide zijdes in te buigen, in een voorwaarts neerwaartse houding en met een ondertredend binnenachterbeen. De ruiter vraagt stelling met de binnenteugel en vraagt het binnenachterbeen onder te treden doordat de zweep het binnenachterbeen aanwijst op het moment dat dat been in de lucht is. Schouderbinnenwaarts Als het paard nageeflijk aanvoelt aan de binnenteugel, kan via de buitenteugel het paard gevraagd worden zijn schouders naar binnen te brengen. Zo wordt de massa voor de bewegingsrichting van het binnenachterbeen geplaatst, waardoor dit been meer gewicht gaat opnemen. De wand begrenst het buitenachterbeen, zodat dit niet kan uitzwaaien Marijke de Jong Pag

19 Travers Via de travers wordt het buitenachterbeen buigzaam gemaakt. De ruiter loopt in deze oefening achteruit en maakt het paard hol in de hals. Als reactie komt de achterhand naar binnen. Renvers Om de travers meer op eigen benen uit te laten voeren, wordt de renvers aangeboden. Deze oefening wordt opgezet vanuit een schouderbinnenwaarts op vier sporen. Dan wordt de buiging gewisseld en zo ontstaat de renvers. Appuyeren Het appuyement aan de hand is een renvers op de diagonaal, waarbij het paard totaal geen steun meer heeft van de wand en dus op eigen benen moet lopen. De inzet is als volgt: de ruiter wendt af op een kwartlijn (lijn tussen de hoefslag en de middellijn) en wisselt de buiging. Belangrijk is om de voorhand goed voor de achterhand te houden, zodat beide achterbenen het zwaartepunt kunnen blijven vinden. Werkpirouette De werkpirouette aan de hand wordt uitgevoerd met de renvershulpen. Om het aan te leren is de volgende oefening praktisch: Maak een grote volte bij A. Wissel op X de buiging en maak een volte bij C waarbij het paard de houding van de renvers aanneemt. Door de volte vervolgens te verkleinen, en het paard als het ware een wending om de achterhand te laten maken, ontstaat een werkpirouette. Piaffe Alle oefeningen die hierboven beschreven zijn, kunnen ook in draf worden uitgevoerd. Door de draf steeds meer te verzamelen ontstaan zogenaamde halve passen in de draf. Uiteindelijk, na een langdurige trainingsperiode, is het paard zo sterk geworden dat hij kan draven op de plaats en zo ontstaat de piaffe. In deze oefening worden beide achterbenen tegelijk buigzaam gemaakt Marijke de Jong Pag

20 6.3. RIJDEN Alle zijgangen die het paard van de grond af heeft aangeleerd kan de ruiter rijdend vervolmaken. LVO Het structurele thema in dit trainingsonderdeel is de LVO, de eerste drie sleutels van het rechtrichten: 4. Lengtebuiging 5. Voorwaart neerwaartse tendens 6. Ondertreden In elke oefening wordt het paard gevraagd in de juiste lengtebuiging te lopen, waardoor het zijn rug loslaat en voorwaarts neerwaarts gaat lopen en zijn binnenheup naar voren brengt zodat het achterbeen onder de massa gezet kan worden. Rijdend kunnen ook sleute 4, 5 en 6 uitgevoerd worden: het buigzaam maken van het binnenachterbeen, het buigzaam maken van het buitenachterbeen en het buigzaam maken van beide achterbenen tegelijk zodat de voorhand ontlast wordt. Oefeningen Via de volgende oefeningen kan het paard worden rechtgericht tijdens het rijden. Volte De volte is ook de basisoefening bij het rijden. Via deze oefening leert het paard correct te buigen onder de ruiter. Ook moet het paard in een voorwaarts neerwaartse houding lopen om de ruiter met een juist ruggebruik te kunnen dragen. Belangrijk is dat het paard met zijn binnenachterbeen onder de ruiter treedt, om zo de ruiter beter te kunnen dragen. Schouderbinnenwaarts De volte heeft ervoor gezorgd dat het paard zijn lichaam leert buigen. De schouderbinnenwaarts is belangrijk om het binnenachterbeen buigzamer te maken. De ruiter gebruikt hierbij de zogenaamde versale hulpen. Versale hulpen zijn de volgende diagonale hulpen: 2012 Marijke de Jong Binnenbeen in combinatie met de buitenteugel Pag

21 Travers Via de travers wordt het buitenachterbeen buigzaam gemaakt. De ruiter gebruikt hierbij de zogenaamde traversale hulpen. Traversale hulpen zijn de volgende diagonale hulpen: Buitenbeen in combinatie met de indirecte binnenteugel Renvers Om de travers meer op eigen benen uit te laten voeren, wordt de renvers aangeboden. Deze oefening wordt opgezet vanuit een schouderbinnenwaarts op vier sporen. Dan wordt de buiging gewisseld en zo ontstaat de renvers. Appuyeren Het appuyement wordt rijdend uitgevoerd als een travers die gereden wordt op de diagonaal. De inzet is als volgt: de ruiter rijdt eerst een paar passen schouderbinnenwaarts om vervolgens het buitenachterbeen erbij te vragen en de travers uit te voeren over de diagonaal. Werkpirouette De werkpirouette wordt rijdend uitgevoerd als een travers op de volte. Om het aan te leren is de volgende oefening aan te bevelen: De ruiter rijdt een volte in travers en verkleint spiraalsgewijs de volte. De 1/2 pirouette in stap is een wending om de achterhand en wordt ook wel keertwending genoemd. Piaffe Uiteindelijk is het paard zo sterk dat hem gevraagd kan worden beide achterbenen tegelijk te buigen in de piaffe Marijke de Jong Pag

22 7. DE KAPTOOM Tijdens het rechtrichten maken we gebruik van een kaptoom. Via de kaptoom kun je het paard in de gehele lengte in zijn wervelkolom laten inbuigen, van de eerste halswervel tot de staartwervels. Deze lengtebuiging wordt in alle rechtrichtende buigingsarbeid gevraagd, zowel tijdens het longeren, het werk aan de hand als het rijden. De kaptoom bestaat uit een flexibele metalen neusbeugel die met leer is omwikkeld en die zich naar de neus vormt. Aan de neusbeugel zijn drie ringen zijn bevestigd. Deze ringen zijn beweeglijk, wat gemakkelijk is bij het van hand veranderen. Verder verhindert een kaakriem dat de bakstukken in de ogen kunnen komen. De kaptoom werd in vroeger eeuwen al gebruikt om paarden mee te trainen. Grootmeester François Robichon de la Guérinière ( ) schrijft er over in zijn boek ''Ecole de Cavalerie''. Ook de Duke of Newcastle en De la Broue (rond 1600) kenden grote voordelen toe aan de kaptoom. Voordelen Het jonge of scheve paard is nog niet gewend om zijn lichaam te buigen en zal voortdurend proberen rechtuit te lopen. De kaptoom is uitgevonden om het paard te leren wenden, halt te leren houden, het hoofd en de achterhand correct te kunnen plaatsen, lijf en leden soepel en buigzaam te maken, zonder de mond te benadelen. Door het gebruik van de kaptoom wordt je paard een stuk soepeler in zijn lichaam. Met de kaptoom kunnen ook de fouten die andere ruiters hebben toegebracht via de trens, hersteld worden. Bij een eventuele overgang van kaptoom naar trens of kandare zal het paard attent reageren op het effect van het bit en het paard zal als resultaat lichter in de hand zijn. De kaptoom helpt je optimaal bij het rechtrichten. Het is heel eenvoudig om de kaptoom te gebruiken in de training. De kaptoom is eenvoudig in het hoofdstel te integreren met het bit Marijke de Jong Pag

23 8. TOT SLOT Tot slot zet ik nog even de voordelen van het rechtrichten voor jou en je paard op een rij: Je kunt je paard met (rijkunstige) problemen ontwikkelen naar een fijn, meewerkend rijpaard. Je leert te trainen in een logisch systeem van goed doordachte gymnastiserende oefeningen en kunt jezelf zo ontwikkelen tot persoonlijke fitnesstrainer van je paard. Dit baanbrekende trainingssysteem zorgt er gegarandeerd voor dat je je rijproblemen voor altijd kunt elimineren. Je krijgt steeds meer inzicht in het ontstaan van rijkunstige problemen, leert deze te verhelpen en te voorkomen. Dankzij het heldere systeem heb je altijd een goede basis om op terug te vallen, om van daaruit oplossingen te vinden, welk rijkunstig probleem je ook tegenkomt. Met rechtrichten als heilgymnastiek kun je rugproblemen en overbelasting wegnemen en voorkomen. En je kunt daarnaast nog een stapje verder gaan: je kunt de talenten van je paard tot volle bloei laten komen Je paard ontwikkelt zich fysiek, wordt soepeler en wendbaarder, sterker en buigzamer in de achterhand en laat zich makkelijk lichtvoetig verzamelen. Je paard wordt mentaal sterker, zelfverzekerder en zal niet snel meer schrikken. Je paard wordt steeds loyaler en aanhankelijker naar je toe en zal geen verzet meer tonen. Als ik kijk naar al mijn andere eigen paarden en de vele andere paarden die met deze methode enorm zijn opgeknapt, dan is dat het bewijs dat rechtrichten werkt! Ook voor jouw paard. De methode is heel diervriendelijk. In de afgelopen jaren heb ik veel mensen ontmoet die niet happy waren met het rijden op hun paard en die nu met veel plezier en met goede resultaten elke dag hun paard rijden. De trainingsonderdelen kunnen door iedereen worden uitgevoerd, het maakt niet uit of je een beginnend ruiter bent of gevorderd. Veel succes!!! Marijke de Jong 2012 Marijke de Jong Pag

24 2012 Marijke de Jong Pag

25 Het Paarden Begrijpen Premium programma is de innovatieve, multimediale studieomgeving van Paarden Begrijpen. Profiteer nu van de voordelen: Toegang tot de Paarden Begrijpen Premium Website met vele video s, ebooks en webinars Elke week interessante educatie video s Regelmatig nieuwe ebooks en pdf s met waardevolle tips en informatie Twee keer per maand een live-online webinar waarin een thema diepgaand wordt behandeld Eén keer per jaar een Premium Seminar, de gratis studiedag alleen toegankelijk voor leden Toegang tot het Paarden Begrijpen Premium Forum waar je ervaringen kunt uitwisselen met leden Toegang tot de reportages van de buitenlandse studiereizen bij Bent Branderup en Hanna Engström Kortingen en ledenvoordelen op diverse artikelen, cursussen en toekomstige programma s En nog veel meer. Dit Premium programma is interessant voor je, als jij de kennis wil vergaren en de blauwdruk wil ontdekken om de talenten van jou en je paard maximaal te ontplooien. Wil je dat ook, dan raad ik je zeker aan om op de volgende link te klikken: Marijke de Jong Pag

26 2012 Marijke de Jong Pag

27 Meer informatie: Marijke de Jong Pag