HANDLEIDING HANDLEIDING. Inleiding. 2 e leerjaar groep 4

Transcriptie

1 Schrijfpalet HANDLEIDING Inleiding HANDLEIDING 2 e leerjaar groep 4 In het onderwijs heeft het traditionele schrijven van een opstel steeds meer plaats gemaakt voor een meer gestructureerde activiteit. Het schrijven van teksten wordt voorbereid door het maken van een planning. Tijdens het schrijven worden bepaalde schrijfstrategieen gehanteerd, terwijl vervolgens op het proces en op het product wordt gereflecteerd. Het belang van functionele opdrachten wordt steeds meer onderkend. Het schrijven gaat trouwens veel gemakkelijker als er een duidelijk doel achter zit, als men zich bewust is van het schrijfdoel en het lezerspubliek, als men iets wil bereiken: iemand vermaken, overtuigen of informeren. Soms kan men voor zichzelf schrijven en zijn creativiteit de vrije loop laten. Tegenwoordig is het ook belangrijk dat men zich kort en duidelijk kan uitdrukken. Nooit is er zoveel schriftelijk gecommuniceerd: chatten, mailen, sms en... De breezertaal is niet altijd zo bevorderlijk voor mooie volzinnen, maar voor het hanteren van deze specifieke taal is ook een zekere schrijfvaardigheid nodig. Niet alle leerlingen beginnen even enthousiast aan een schrijfopdracht! Daar is bij het samenstellen van Schrijfpalet zeker aan gedacht! Het is als een rijk palet voorzien van een waaier aan kleuren dat uitnodigt om te schilderen! Het aanbod is actueel, functioneel, zeer gevarieerd en motiverend. De variatie zit vooral in het tekstaanbod, de genres, de benadering, de opdrachten en het gevraagde eindproduct. Zo wordt een intrinsieke motivatie in de hand gewerkt. De opdrachten zijn kort en duidelijk, zodat elke leerling tot schrijven wordt aangezet en succeservaring gegarandeerd is. Negatieve ervaringen zijn immers fnuikend voor de ontwikkeling van de schrijfvaardigheid. Schrijfpalet is zeer geschikt als aanvulling op het reeds beschikbare materiaal in bestaande methodes. 1

2 Hoe te gebruiken? Voor elk leerjaar of groep van de lagere school worden 30 schrijfopdrachten voorzien. Telkens komen verschillende tekstsoorten/-typen en -genres aan bod: creatief schrijven, ontspannende teksten, informatieve teksten, poezie, dialogen, overtuigende teksten, voor de oudere leerlingen ook filosoferende teksten. Schrijfpalet bestaat uit twee pakketten. Pakket 1 bevat 30 opdrachtkaarten, pakket 2 bestaat uit 30 kopieerbladen waarop ruimte voorzien is om de opdracht uit te voeren. De kinderen worden stap voor stap begeleid. Tijdens de opdracht wordt er vanaf het tweede leerjaar even stilgestaan bij: Denk goed na! waarbij aan de leerlingen enkele vragen gesteld worden of strategieen aangeboden worden. Na het uitvoeren van de opdracht worden ze aangespoord om te controleren, ook via enkele gerichte vragen. In feite kunnen we hier verwijzen naar het strategisch 4-stappenplan van Geen probleem! (uitgeverij Abimo/Schoolsupport), waarin in vier stappen: stap 1 de opdracht begrijpen, stap 2 nadenken over de opdracht, stap 3 het uitschrijven en stap 4 het controleren, verwerkt werden. Door de eenvoudige, duidelijke opdrachten zijn deze stelkaarten zeer geschikt voor zelfstandig stelwerk. Ze kunnen echter ook klassikaal gebruikt worden. In de inhoud worden naast titel en genre ook enkele doelstellingen vermeld zodat de leerkracht onmiddellijk kan zien wat er van de leerlingen verwacht wordt. Dit zijn echter de belangrijkste doelen. De leerkracht kan uiteraard nog eigen doelstellingen toevoegen of aanpassen. De evaluatie van de stelwerkjes kan gebeuren aan de hand van deze doelstellingen, maar kan evengoed door de leerkracht of door klasgenootjes uitgevoerd worden via een persoonlijke invulling. Deze evaluatie hangt ook af van de afspraken die in de school gelden. Door de sterk bewaakte eenheid van de stelkaarten kan Schrijfpalet gebruikt worden als een flexibele leerlijn doorheen de lagere school. 2

3 Doelstellingen Schrijfpalet 2 e leerjaar - groep 4 1 Beestenboel woordweb Materiaal verzamelen door associatie. 2 Spookje Spinnenweb gaat op reis 3 Naar de bergen of naar zee, ik ga zeker mee woordweb woordweb Materiaal verzamelen door associatie. gevoelsleven. Materiaal verzamelen door waarneming en associatie. Aan de hand van illustraties een tekst schrijven op een creatieve manier. 4 Geest uit de lamp wens Eigen wensen in een goede zin formuleren. 3

4 5 Hiep hiep hoera! verlanglijstje 6 Allemaal praatjes! tekstballonnen Een verlanglijstje kunnen opstellen. Illustraties koppelen aan geschreven taal. Zich kunnen inleven in de gevoelswereld van andere mensen en dit in een goede zin formuleren. Dialogen bedenken en formuleren in een goede zin. 7 Na regen komt zonneschijn 8 Beer en zijn beestenboel zoeken leuke titels gevoelens titel bedenken Ervaren dat je ook voor jezelf kunt De essentie uit een verhaal kunnen halen en dit bondig formuleren. Titels bedenken bij gegeven verhalen. 4

5 9 Het geheim van kapitein Klein 10 Een huis voor Piep, de muis ontcijferen Ontspannende tekst: korte zinnen bouwen Een tekst kunnen ontcijferen waarbij de codesleutel gegeven is. Zelf een code bedenken. Met gegeven woorden zelf zinnen bedenken. Selectiecriteria leren hanteren. Rekening houden met de opgegeven lengte van een zin. 11 Een verdwenen verhaal Ontspannende tekst: vervolgzinnen Een vervolg schrijven aan een zin, rekening houdend met de gegeven context. Kunnen selecteren op grond van de schrijfbedoeling. Schrijfdurf ontwikkelen. 12 Kabouter Klim is niet zo slim Ontspannende tekst: zinnen aanvullen Associaties maken om een zin correct te vervolledigen. Een verhaal vervolledigen naar eigen fantasie. 13 Op toverkamp Ontspannende tekst: vragen beantwoorden Een creatief antwoord bedenken op gestelde vragen. 5

6 14 Samen bedenken we leuke namen 15 Sinterklaas en zijn Pieten gaan lekker genieten 16 Appeltje rond, wat heerlijk gezond! Ontspannende tekst: fantasie Ontspannende tekst: fantasie Informatieve tekst: omschrijving Namen bedenken bij illustratieve personen en dieren. Correcte zinnen formuleren bij Genieten van eigen fantasie. Schrijfdurf ontwikkelen. Inzien dat illustraties een geschreven boodschap omvatten. Correcte zinnen formuleren bij Selectiecriteria leren hanteren. Passende zinnen formuleren bij Een correcte omschrijving geven. Eigen mening duidelijk kunnen formuleren. 17 Grappige griezels Informatieve tekst: fantasie Een fantasiewezen kunnen bedenken en tekenen. Correcte zinnen formuleren bij Een creatieve naam bedenken voor een fantasiewezen. 18 Martje mag niet meedoen Informatieve tekst: verhaal vervolledigen Zelf een verrassend einde bedenken voor een verhaal. 6

7 19 Wat een familie! Informatieve tekst: persoonsbeschrijving 20 Rara, wie ben ik? Informatieve tekst: persoonsbeschrijving 21 Tijd voor het ontbijt Informatieve tekst: menu Correcte zinnen formuleren bij Bepaalde kenmerken van personen in een goede zin be Genieten van het gebruik van eigen fantasie. Schrijfdurf ontwikkelen. Persoonlijke kenmerken kunnen formuleren in een goede zin. Materiaal verzamelen door waar-neming en associatie. Voor een fictieve persoon de samenstelling van een menu neer 22 Voor elk seizoen een heerlijk gerecht Informatieve tekst: gerecht Materiaal verzamelen door associatie (seizoenen). Voor een fictieve persoon een gerecht be 7

8 23 Dwergenverkiezing Informatieve tekst : mening formuleren 24 Lief dagboek Informatieve tekst: dagverloop 25 Wie is Heksemie? Informatieve tekst: persoonsbeschrijving manier in taal tot expressie brengen Kunnen selecteren op grond van de schrijfbedoeling. Eigen mening kunnen neer Het nut en de noodzaak van selecteren inzien. Aandacht hebben voor inhoudelijke aspecten bij het uitschrijven: bedoeling en publiek. Eigen dagverloop in juiste chronologische volgorde neer Een creatief antwoord kunnen bedenken op gestelde vragen. Bepaalde eigenschappen aan een fictieve persoon kunnen toekennen, rekening houdend met een gegeven context. 26 Mijn lieve oma Dialoog Antwoorden kunnen formuleren bij gegeven vragen. Een dialoog correct kunnen opbouwen, rekeninghoudend met een gegeven context. 8

9 27 Lang leve de juf of de meester! Poezie: slogan Weten wat rijmwoorden zijn en ze juist kunnen gebruiken. Bepaalde eigenschappen aan bestaande personen kunnen toekennen en deze in een goede zin formuleren. 28 Roos wil rijmen Poezie: rijmdicht Weten wat rijmwoorden zijn. Zelf rijmwoorden bedenken bij een gegeven woord. Passende rijmwoorden bedenken om een gedicht te vervolledigen. 29 Zomaar een kaartje! Overtuigende tekst: wenskaart 30 Ruzie oplossen Overtuigende tekst: oplossingen bedenken Materiaal verzamelen door waarneming en associatie. Aan de hand van illustraties een creatieve tekst 9