inhoud 3 Voorwoord Dennis J. Raithel 4 Financiële markten 5 Beleggingsfonds 6 Financiële Planning 7 Beleggingsbeleid 8 Macro-economie

Transcriptie

1

2 inhoud 3 Voorwoord Dennis J. Raithel 4 Financiële markten redactie A. Groot mr. Anne M.C.A. Berger-de Klijn mr. drs. Dennis J. Raithel Frank G.W.M. van den Bergh drs. Jacqueline B.M. van der Voort Marleen A. Creton mr. Peter J. van der Hof RBA ir. Yvo J.E. Dahmen beursvisie verschijnt 4x per jaar en is een uitgave van Bank ten Cate & Cie N.V. Herengracht BV Amsterdam Postbus AT Amsterdam telefoon: fax: research@banktencate.nl internet: vrijwaring Niets uit deze uitgave mag worden overgenomen zonder schriftelijke toestemming vooraf van Bank ten Cate & Cie N.V. Deze publicatie is uitsluitend bedoeld ter informatie. Hoewel de in dit document gestelde feiten en verstrekte opinies als juist worden verondersteld, aanvaardt Bank ten Cate & Cie N.V. geen enkele aansprakelijkheid voor enige schade in welke mate dan ook, voortvloeiend uit het gebruik van deze publicatie of de inhoud daarvan. Ontwikkelingen na sluitings datum zijn van invloed op de juistheid van de in deze publicatie gestelde feiten en de verstrekte opinies. De waarde van uw belegging kan fluctueren. In het verleden behaalde resultaten bieden geen garantie voor de toekomst. Peter J. van der Hof 5 Beleggingsfonds Jacqueline B.M. van der Voort 6 Financiële Planning Anne M.C.A. Berger-de Klijn 7 Beleggingsbeleid Frank G.W.M. van den Bergh 8 Macro-economie Yvo J.E. Dahmen 10 Melles Research Fonds 12 Fondsen in het Kort Bart Groot 14 Global list 16 Ten Cate Actueel Foto voorpagina: Voorgevel kantoor Bank ten Cate & Cie BEURSVISIE JAARGANG 26 NUMMER

3 Geachte lezer, voorwoord De eerste helft van het jaar zit erop. Veel hectiek op de beurzen, maar ook in de dagelijkse economie. De rentes in de zuidelijke periferielanden gedroegen zich soms alsof ze in een achtbaan zaten. En ook de verschillen tussen de rentes die verscheidene Eurolanden moe(s)ten betalen, waren enorm. Kortom, nog steeds onrust. Een aantal Beursvisies geleden schreef ik dat er licht aan het einde van de tunnel gloorde. De tunnel blijkt langer te zijn dan ik dacht. Het beleggingsbeleid van Bank ten Cate & Cie is, zoals u in deze Beursvisie kunt lezen, nog steeds zeer conservatief. Een onderweging in aandelen en ook geen obligaties uit risicovollere landen. Dit leidt helaas tot een laag effectief rendement op obligaties. Wij zijn ons daar terdege bewust van, maar kiezen in deze tijd bewust voor zekerheid. Liever behoud van het vermogen dan een kans op een hoger rendement, maar ook kans op een groot verlies. Het lijkt aantrekkelijk, 6% rente op een Spaanse obligatie, maar wat als het echt mis gaat? Wij nemen dat risico in ieder geval niet voor u. Op de achterkant van deze Beursvisie het tweede deel van de cliënt centraal stellen: veel persoonlijke aandacht voor de cliënt. Als directeur van deze bank verneem ik graag van u als u dat anders ervaart, maar ook een bevestiging stel ik op prijs. Ik durf te stellen dat wij in Nederland als private bank voorop lopen als het gaat om persoonlijke aandacht, frequentie van contact en de pro-actieve houding van onze private bankers. Graag een berichtje als u dat anders ervaart (directie@banktencate.nl of ). Rest mij u een hele fijne zomer toe te wensen namens alle medewerkers van Bank ten Cate & Cie. Dennis Raithel Directeur 3

4 Financiële markten Door mr. Peter J. van der Hof RBA Beleggers hebben het Griekse dossier voorlopig gesloten. De druk ligt nu op Spanje en Italië. Vooralsnog lijken de markten gekalmeerd, maar de vraag is voor hoelang. 4 D e financiële markten maakten in het eerste kwartaal van 2012 een flitsende start. Groeivertragingen in Amerika en China alsmede toenemende problemen in Spanje en Italië zorgden voor een minder voortvarend vervolg. Het Griekse probleem werd in het tweede kwartaal van de voorpagina s verdrongen door tegenvallende berichtgeving over de economische situatie in Spanje en Italië. Het door de ECB in december 2011 en februari 2012 toegediende LTRO-medicijn voor de financiële sector werkte bovendien minder lang dan gedacht. Dalende huizenprijzen, een zwakke bankensector en een snel oplopende werkloosheid zorgden ervoor dat de Spaanse 10-jaars rente opliep tot boven 7%, het niveau waarbij herfinanciering van de staatsschuld verder in het gedrang komt. Een schuld van 120% van het GDP en een rentestand boven de 6% blijven voor Italië bronnen van aandacht. Gedurende het kwartaal deden beleggers hun Spaanse en Italiaanse staatsobligaties daarom in de uitverkoop. Tijdens de Europese top van eind juni werden de problemen binnen de zuidelijke periferie van de Eurozone uitvoerig besproken. Centraal bankentoezicht, de directe financiering van banken en het kunnen opkopen van staatsleningen met ESM-geld op de primaire markt waren de belangrijkste besluiten. De resultaten van de top werden positief ontvangen, of de euforie lang zal duren is maar de vraag. Tegelijkertijd met de stijging van de rente in het zuidelijk deel van de Eurozone daalden de aandelenindices van de beurzen van Madrid en Milaan. De Italiaanse MIB-40 verloor in het tweede kwartaal 10,4%, de Spaanse IBEX-35 ging 11,3% achteruit. Beide indices daalden harder dan de Nederlandse AEX, die maar 5,0% prijsgaf. De MSCI World Index daalde 6,4%. Ook Emerging Markets daalden met 9,9%. Het feit dat de beurzen in opkomende markten het naar verhouding slechter deden dan de Westerse geeft aan hoe verbonden deze zijn met de economische ontwikkelingen in de Verenigde Staten en Europa. Amerikaanse aandelen hielden zich naar verhouding goed, de brede S&P 500 index daalde slechts 3,3%. Ten opzichte van de US dollar deed de Euro een stap terug en gezien de onzekere situatie in de Eurozone is dat niet verwonderlijk. Was de Euro aan het begin van het kwartaal nog USD 1,33 waard, aan het eind stond er niet meer dan USD 1,27 op het bord, inclusief het sprintje van 1,5 cent op de laatste handelsdag. De olieprijs daalde in het afgelopen kwartaal bijna 20%. De hoogste prijs van USD 1.784/ons voor goud kwam dit jaar in februari tot stand. Goud ging echter het tweede kwartaal uit op een prijs van USD 1.597, ruim 10% lager dan de top van februari. Of goud als vluchthaven zal gelden in tijden dat beleggers de veiligheid van cash opzoeken moet worden afgewacht. BEURSVISIE FINANCIËLE MARKTEN

5 W.P. Stewart Holdings Fund en fondsprijs voor Carmignac Gestion Door drs. Jacqueline B.M. van der Voort In de rubriek Beleggingsfondsen wordt dit kwartaal het W.P. Stewart Holdings Fund besproken, dat investeert in Amerikaanse ondernemingen. Dit fonds is recentelijk opgenomen in de portefeuilles van de Vermogensrekeningen. Tevens zal worden ingegaan op de 2e prijs die Carmignac Gestion heeft gekregen als Europees Fondsenmerk. W.P. Stewart Holdings Fund S tewart Group is sinds 1975 actief als fondsbeheerder met vestigingen in New York, Londen, Amsterdam en Hong Kong. In mei van dit jaar bedroeg het beheerd vermogen USD 1,7 miljard. De inrichting van de portefeuille is, met vijftien tot twintig namen, zeer geconcentreerd. Hierbij gaat het om relatief niet-cyclische, kwalitatief hoogwaardige ondernemingen met een duidelijk groeiperspectief en een (doorgaans) grote beurskapitalisatie. Bekende quality growth stocks in portefeuille zijn Apple, MasterCard en Polo Ralph Lauren. In tabel 1 is de sectorverdeling van het fonds te zien en in figuur 2 is de cumulatieve performance weergegeven. W.P. Stewart hanteert vijf pijlers als het gaat om het selecteren van aandelen. Het universum bestaat uit kwaliteitsaandelen die, op basis van eigen research en teamwerk, gereduceerd worden tot een veertigtal namen die actief worden gevolgd en waarvan er uiteindelijk vijftien tot twintig hun weg vinden naar de portefeuille. Het waarderingsmodel dat wordt gehanteerd is volgens W.P. Stewart zelf zeer gedisciplineerd en de beleggingshorizon bedraagt vijf jaar. Kenmerken van geselecteerde bedrijven betreffen een sterk management, een solide financiële positie en een duidelijke groeivisie. Carmignac wint fondsprijs Carmignac Gestion wordt door professionals die zich bezighouden met fondsselectie, beschouwd als een van de bekendste fondsmerkennamen in Europa. Dit is gebleken uit een onderzoek onder ruim 900 professionals in de tien grootste Europese landen dat is uitgevoerd door het in Berlijn gevestigde onderzoeksbureau Fund Buyer Focus. BlackRock kwam als eerste uit de bus terwijl JP Morgan, die de afgelopen twee jaar op één heeft gestaan, afzakte naar de derde plek. Bank ten Cate & Cie heeft het fonds Carmignac Patrimoine voor het eerst opgenomen in portefeuilles aan het begin van 2009 vanwege het goede trackrecord, het actieve beleggingsbeleid en de mogelijkheden die de fondsbeheerder heeft om de volatiliteit en het neerwaartse koersrisico van het fonds te verminderen. 5 Voor meer informatie omtrent genoemde fondsen kunt u contact opnemen met uw private banker of beleggingsadviseur. BEURSVISIE BELEGGINGSFONDS

6 Fiscaal vriendelijk lenen van de eigen BV: houd het zakelijk! Door mr. Anne M.C.A. Berger-de Klijn FFP 6 D e directeur-grootaandeelhouder (DGA) heeft een bijzondere band met zijn eigen BV. Enerzijds is hij werknemer bij zijn BV en anderzijds is hij aandeelhouder met de bijbehorende zeggenschap van diezelfde vennootschap. Het is dan ook deze specifieke relatie tussen de DGA en zijn BV waarvoor de belastingdienst extra aandacht heeft. Bij leningen tussen de DGA en de BV wordt nauwgezet bekeken of de lening de fiscale toets der kritiek kan doorstaan. Daarom is het raadzaam deze leningen schriftelijk vast te leggen en altijd tegen zakelijke voorwaarden te laten plaatsvinden. Zakelijke voorwaarden zijn bijvoorbeeld: - Het opstellen van een leningovereenkomst - Het opnemen van een aflossingsverplichting - Het stellen van zekerheden - Het bedingen van een zakelijke rente, die ook daadwerkelijk wordt betaald! Zakelijke afspraken met uw eigen BV vastleggen, voorkomt discussies achteraf met de belastingdienst. Lenen van de bv t.b.v. financiering eigen woning Als uw BV over te beleggen gelden beschikt die daadwerkelijk overtollig zijn, kunt u het geld van uw BV bijvoorbeeld lenen voor de (her)financiering van de eigen woning. Als u over uw inkomen in Box 1 52% belasting betaalt, is het voordelig om de rente die u aan uw BV moet betalen, binnen de grenzen van het zakelijke zo hoog mogelijk vast te stellen. U bespaart namelijk 52% inkomstenbelasting, terwijl de belastingheffing over de rente bij de BV cumulatief maximaal 43,75% (vennootschaps- en aanmerkelijk belangbelasting) bedraagt. Bij de geldlening ten behoeve van de eigen woning is vastlegging van de afspraken en de naleving daarvan, van groot belang. Alleen op deze manier bent u er zeker van dat er geen problemen ontstaan bij het aftrekken van uw betaalde hypotheekrente. Verder is het van belang dat onderzocht wordt wat de achtergrond is van het feit dat de BV de liquide middelen overtollig heeft. Betreft het gelden die bestemd zijn voor toekomstige pensioenuitkeringen, dan is het de vraag of het verstandig is die middelen langdurig uit te lenen ten behoeve van de financiering van de eigen woning. Tegen de tijd dat uw pensioen ingaat heeft de BV de middelen immers weer nodig en mogelijk wilt u dan uw woning nog niet verlaten. Voorkom kwalificatie onzakelijke lening Bij het aangaan van een geldlening bij de BV moet altijd de volgende feitelijke vraag worden gesteld: Zou een onafhankelijke derde ook bereid geweest zijn om het betreffende debiteurenrisico te dragen tegen deze voorwaarden? Wanneer het antwoord op deze vraag negatief is, dan volgt daaruit dat de lening op basis van aandeelhoudersmotieven is verstrekt en als zodanig mogelijk als onzakelijk wordt bestempeld. De kwalificatie onzakelijke lening leidt er onder andere toe dat het niet is toegestaan om een eventueel verlies op een dergelijke lening ten laste van het fiscale resultaat af te waarderen. Wanneer u overweegt om bij uw eigen BV te lenen, adviseren wij u contact op te nemen met uw fiscalist om eventuele fiscale problemen te voorkomen. Dit artikel is geschreven op basis van de huidige wetgeving en jurisprudentie. BEURSVISIE FINANCIËLE PLANNING

7 Lage rente door onzekerheid en dalende inflatie Door Frank G.W.M. van den Bergh Het lijkt er steeds meer op dat de slogan drie halen twee betalen eerder regel dan uitzondering wordt. Dalende prijzen zorgen voor een lage inflatie. Toenemende onzekerheid doet beleggers vluchten naar het Noorden. Aandelen deden een stap terug, maar D kwaliteitsobligaties bleven goed performen. e grondstofprijzen staan sinds enige tijd onder druk vanwege de vlakke groei in Europa en de afzwakking in China en Amerika. Niet alleen olie daalde in het afgelopen kwartaal, ook graan, katoen, aluminium en rubber werden goedkoper. Hierdoor verkeert de inflatie in een dalende trend, hetgeen voor Mario Draghi, president van de ECB, aanleiding was om aan te geven dat er voor Europa geen inflatierisico bestaat. Het vooruitzicht op een dalende prijsontwikkeling en de toenemende onzekerheid over de situatie in Griekenland, Spanje en Italië zorgt voor een vlucht van Euro-beleggers naar de obligaties van de noordelijke kern van de Eurozone. Hierdoor kon de rente op Duitse en Nederlandse staatsleningen dalen naar een voorlopig dieptepunt van respectievelijk 1,17% en 1,53%. Tegelijkertijd zet het proces van deleveraging bij financiële instellingen zich onverminderd voort. Dit gaat gepaard met een beperking van de kredietverlening, waardoor een belangrijke impuls voor de economie wegvalt. Tot slot zorgen dalende onroerend goedprijzen voor toenemende problemen bij Europese banken. Dergelijke omstandigheden vormen op termijn een voedingsbodem voor lagere prijzen. In de Verenigde Staten zwakte de economie af van 3% eind vorig jaar naar 1,9% in het eerste kwartaal van dit jaar. Ondanks een groei van de consumentenbestedingen gaf de overheid bijna 6% minder uit. Met name de defensieuitgaven waren fors lager. Positief is de dalende trend van de Amerikaanse werkloosheid. In China, waar de groei is afgezwakt als gevolg van de vertraging in Europa en de Verenigde Staten, heeft de Centrale Bank de rente verlaagd om een economische soft landing te bewerkstelligen. Het risico van deze stap is dat de ontstane onroerend goed bubbel in de grote steden niet afdoende wordt aangepakt. Beleggingsstrategie Het behoedzame beleid voor portefeuilles in vermogensbeheer werd ook in het afgelopen kwartaal ongewijzigd voortgezet. Was er eind 2011 in Europa nog sprake van een terugval van de economische groei, inmiddels ziet het er naar uit dat Europa op een recessie afstevent. Gelet het macroeconomisch klimaat gaat onze voorkeur binnen aandelen uit naar blue chips met een stabiel dividendrendement. De dalende grondstofprijzen en de mogelijkheid dat China een harde landing zou kunnen meemaken waren aanleiding om de allocatie naar mijnbouwaandelen af te bouwen. In de financiële sector blijft de situatie problematisch. In het afgelopen kwartaal is met name bij Griekse en Spaanse banken veel spaargeld onttrokken, waardoor de banken verder in de problemen dreigen te komen. Wij blijven daarom vasthouden aan de sterke onderweging in Financials. Voor de lange termijn zijn wij positief op Emerging Markets. Ondanks dat aandelen uit opkomende markten aantrekkelijk zijn geprijsd zullen wij, vanwege hun hoge volatiliteit, voorlopig vasthouden aan de lichte onderweging. De lage schuldratio s van overheden en bedrijven in opkomende markten waren eind vorig kwartaal aanleiding om een positie te initiëren in Emerging Market Debt. Binnen vastrentend is geprofiteerd van de daling van de rente. Gedurende het kwartaal werd de gemiddelde duratie verlengd en het effectieve rendement verbeterd. Het kwaliteitsniveau van de obligatiemix werd door de mutaties niet noemenswaardig aangetast en de duratie bevindt zich rond het marktgemiddelde. 7 BEURSVISIE BELEGGINGSBELEID

8 Wie was Alexander Hamilton? Door ir. Yvo J.E. Dahmen 8 I n het afgelopen kwartaal heeft de situatie in de Eurozone, binnen een wereldwijde context, opnieuw de aandacht getrokken. Hoewel in het eerste kwartaal economische krimp ternauwernood werd vermeden, duiden diverse macro-economische indicatoren erop dat de Eurozone in het tweede kwartaal negatieve groei zal optekenen. Daar diverse landen in Europa nu pas zijn begonnen met het doorvoeren van hervormingen ziet het er naar uit dat de afzwakking een olievlekuitwerking zal hebben op de rest van de wereld. De gevolgen zijn nu al waarneembaar. Behalve in de Verenigde Staten, waar de groeiprognoses momenteel neerwaarts worden bijgesteld naar een niveau van +2%, is er ook in China sprake van een dalende trend van de economie. Dat laatste zal weer niet zonder effect blijven voor bijvoorbeeld Brazilië en Australië, die veel grondstoffen produceren voor de grootgebruiker in het oosten. Daarnaast zal Azië ook iets merken van de afkoeling: de handelsstromen voor deze regio zijn nauw verbonden met het Chinese wel en wee. Nu het Westen verwikkeld is in het proces van schuldreductie, is er zowel in Europa als in de Verenigde Staten waar de overheidsschuld inmiddels 100% van GDP bedraagt, weinig ruimte meer om fiscale stimuleringsmaatregelen te treffen. Dit geldt ook voor China waar de overheid zich er van bewust is dat de Keynesiaanse ingrepen in 2008 en 2009 hebben geleid tot misallocatie van kapitaal, overinvesteringen en een onroerend goed bubbel die nu, vooral in de grote steden, aan het leeglopen is. De Chinese regering zal naar andere middelen moeten zoeken om de economie overeind te houden zonder de speculatie in onroerend goed opnieuw aan te wakkeren en de industriële overcapaciteit verder te vergroten. Een belangrijk aspect met betrekking tot de Chinese economie is dat zelfs een groeiniveau van 5% tot 6% daar als een recessie wordt ervaren. De Amerikaanse economie zal naar verwachting voor de rest van het jaar een beneden gemiddelde groei laten zien. De verkiezingen brengen de nodige onzekerheid met zich mee, de werkloosheid verkeert in een dalende trend maar het niveau ervan is nog steeds hoog; recentelijk is de groei van de werkgelegenheid gestagneerd. Andere aspecten die van invloed zullen zijn op de Amerikaanse consumptie zijn het vooruitzicht van het terugdraaien van een aantal belastingverlagingen en stimuleringen zoals de verlengde WW-uitkering. Daarnaast dreigt een verdere daling van de overheidsbestedingen. Indien het Amerikaans Congres het niet eens wordt over oplossingen, dan kan dit in 2013 zorgen voor een terugval van 3 tot 4 procentpunten van GDP. Cruciaal voor de richting van de mondiale groei zal het eindspel zijn van de perikelen waarin de Eurozone is verwikkeld. Door de druk van de obligatiemarkt is het water bij een aantal leiders van landen binnen de zuidelijke periferie inmiddels naar de lippen gestegen. De voornaamste reden is dat de obligatiemarkt op dit moment geen fiducie heeft in de welwillendheid van met name Spanje en Italië om het oplopen van de overheidsschulden een halt toe te roepen. De Spaanse situatie wordt verder bemoeilijkt door grote problemen bij de banken en een werkloosheid die nu al op 24,4% staat, terwijl de periode van hervormingen pas kort geleden is ingeluid. Spanje staat wat dat betreft maar aan het begin van het traject dat Griekenland heeft meegemaakt. De roep om Eurobonds wordt daarom ook steeds groter. De Franse president Hollande, alsmede de Italiaanse en Spaanse minister-presidenten Monti en Rajoy, die allen nu de bui zien hangen, hebben zich verenigd in een zuidelijk blok dat het hardst roept om de introductie van Euro-obligaties, maar dan het liefst zonder verlies van soevereiniteit en van de mogelijkheid om te kunnen beslissen over de eigen nationale budgetten. Voor de kern van de Eurozone en voor bondskanselier Merkel in het bijzonder, is het hier nog veel te vroeg voor. Het uitgeven van Euro-obligaties is alleen zinvol als er sprake is van één, uiteraard deugdelijk en geloofwaardig, fiscaal beleid dat centraal aangestuurd wordt op Europees niveau, en waarbij de obligatiemarkt bij één aanspreekpunt terecht kan voor verantwoording. Er bestaat echter op dit moment, bij zowel de kiezers als de beleids- BEURSVISIE MACRO-ECONOMIE

9 makers van de Noordelijke periferie, grote twijfel in het opzetten van een structuur, waarbij het uitschrijven van blanco cheques voor de zuidelijke landen, een onlosmakelijke voorwaarde is voor het uitgeven van Euro-bonds. Wat dat betreft staat Europa voor hetzelfde dilemma als waarin de Verenigde Staten ooit hebben verkeerd, heel lang geleden. Vanaf het moment van de onafhankelijkheid in 1776 werden de Verenigde Staten, door middel van een overeenkomst tussen de dertien verschillende staten genaamd The Articles of Confederation and Perpetual Union, vrij losjes bestuurd. Iedere staat hield er haar eigen fiscale beleid op na en veel hadden teveel schuld. Hierin kwam op 4 maart 1789 verandering na de invoering van een nieuwe grondwet, de US Constitution. Het land kreeg toen een sterke nationale regering en George Washington werd als eerste president van de Verenigde Staten beëdigd op 30 april Alexander Hamilton werd toen de eerste minister van Financiën en presenteerde op 14 januari 1790 zijn fiscaal rapport genaamd First Report on the Public Credit. In dat rapport stelde hij voor alle schulden van alle staten onder te brengen onder één federale noemer. Deze nieuwe supranationale verplichting zou gedekt worden door het heffen van belasting op federaal niveau en door het aangaan van een nieuwe lening. Tegelijkertijd stelde Hamilton voor om de integrale schuld, door een tweetal ingrepen, te reduceren naar een niveau dat beter was te managen. Ten eerste door substantiële haircuts toe te passen, ten tweede door een amortisatiefonds in het leven te roepen, analoog aan de European Redemption Fund die nu wordt voorgesteld door de Vijf Wijze Mannen van de Duitse Raad van Economische Experts. De opzet, waarmee het Alexander Hamilton was gelukt om te komen tot een betere fiscale en politieke besturing, leidde successievelijk tot grote welvaart in de Verenigde Staten; zoiets zou ook vandaag kunnen worden toegepast voor Europa. Of een dergelijk plan haalbaar zal zijn, moet worden afgewacht. Het aantal sterke landen in Europa die de lasten daadwerkelijk kunnen dragen is enerzijds beperkt in omvang, anderzijds is het totale schuldenniveau in Europa zeer hoog en kent de financi- ële draagkracht van de noordelijke kern haar grenzen. Het is daarom afwachten welke cocktail van oplossingen naar voren zal worden gebracht in de komende maanden. Aspecten zoals een gemeenschappelijke supervisie over banken en het wel of niet direct herkapitaliseren van financiële instellingen via steunfondsen als EFSF en ESM zijn in dat opzicht bijzaken die gelden als wisselgeld. De echte harde noten die politiek moeten worden gekraakt, betreffen een depositogarantiestelsel op Europees niveau, meer toezicht vanuit Brussel op overheidsbegrotingen, een amortisatiefonds om de schuld te reduceren, het uitgeven van Eurobonds, het accepteren van een bepaalde mate van verlies van soevereiniteit alsmede het hervormen van inflexibele arbeidsmarkten, het terugdringen van bureaucratie, het verkleinen van te grote overheidsorganen en het versoberen van een welvaartsmodel dat onbetaalbaar is geworden. Zolang Europese beleidsmakers steeds maar kleine, tussentijdse oplossingen bedenken (zoals het infrastructurele stimuleringsplan van EUR 130 miljard, overeenkomend met 1% van de GDP van de Eurozone), zullen de beurzen naar verwachting volatiel blijven en kunnen de renteverschillen van zuidelijke landen met die van Duitsland groot blijven. In het licht van genoemde omstandigheden dient voor beleggers de focus in eerste instantie te zijn gericht op behoud van kapitaal. Voor obligaties behelst dit een zeer selectief en geografisch onderbouwd debiteurenbeleid. In het geval van aandelen betekent dit beleggen in multinationals met een voorspelbare winst en dividend, en waarvan de balansen overeind zullen blijven bij grote marktschokken. 9 BEURSVISIE MACRO-ECONOMIE

10 Melles Research Fonds Research naar innovatie in de hoornvlieschirurgie Wereldwijd bestaat er een tekort aan donorhoornvliezen en daar moeten we maar eens wat aan gaan doen. Althans zo denkt dr. Gerrit Melles, oogarts en oprichter van het NIIOS in Rotterdam erover. In dit cliëntartikel vertelt hij over zijn visie op oogheelkunde, behandelmethodes en nieuwe ideeën. 10 T ijdens zijn opleiding in de Verenigde Staten zag Gerrit Melles welke problemen er nog te overwinnen waren bij hoornvliestransplantaties. Ik studeerde daar bij een geweldig enthousiaste man die me heeft laten zien wat voor uitdagingen dit vak biedt. Maar weer in Nederland zag ik dat er op het gebied van hoornvliestransplantaties alleen maar volgens de gangbare techniek werd gewerkt. Ik wilde innoveren. Melles dacht dat de gangbare techniek, waarbij het hoornvlies over de gehele dikte werd getransplanteerd, leidde tot onnodige complicaties, zoals astigmatisme, problemen met de hechtingen en onvolledige wondgenezing. Het transplantaatje pakt niet, werd dan wel eens gezegd zegt Melles. Het lag natuurlijk zelden aan het transplantaat, de traditionele techniek heeft gewoon meer complicaties tot gevolg. Nieuwe technieken In 1998 ontwikkelde dr. Melles een nieuwe behandelmethode, de DSEK-techniek. Bij deze techniek wordt niet het gehele hoornvlies vervangen, maar slechts een gedeelte van het hoornvlies. In tegenstelling tot de traditionele techniek wordt bij deze innovatieve techniek het risico op complicaties veelal voorkomen en is het zichtherstel na de operatie aanzienlijk beter. Het continue verfijnen van die nieuwe techniek bleek in de setting van een ziekenhuis vrijwel onmogelijk volgens Melles. Dus koos hij voor het ondernemerschap en begon hij de Melles Hoornvlieskliniek in Rotterdam, een erkende instelling voor medisch specialistische zorg (ISMZ). De kliniek maakt deel uit van een groter geheel dat bekend staat als het NIIOS, Netherlands Institute for Innovative Ocular Surgery. Naast de hoornvlieskliniek maken ook Amnistrans Oogbank en een opleidings- en research and development afdeling deel uit van het bedrijf. In 2005 heeft dr. Melles de DSEK-techniek verder verfijnd, waarbij een nog dunner laagje van het hoornvlies wordt vervangen. De techniek, waarbij niet hoeft te worden gehecht, wordt DMEK genoemd. Melles: De resultaten zijn ongekend. Bij de traditionele techniek liepen patiënten soms jaren tegen problemen aan. Bij de DMEK heeft 94% van de patiënten binnen één tot drie maanden een visus van 0.5 of beter en 80% van de patiënten binnen zes maanden een visus van 0.8 of beter. Wie had dat ooit durven hopen. De nieuwe operatietechniek vindt inmiddels wereldwijd navolging. In Nederland echter wordt de traditionele hoornvliestransplantatie nog door veel oogartsen als de standaardbehandeling beschouwd, dit ondanks het risico op complicaties na de operatie en de achterblijvende visusresultaten. Er vindt inmiddels een langzame overgang plaats naar de DSEK-techniek, de voorloper van de DMEK-techniek: dr. Melles is echter tot op heden de enige oogarts in Nederland die opereert volgens de DMEK-techniek. BEURSVISIE CLIËNTARTIKEL

11 Uitgaan van de patiënt Een van de voornaamste drijfveren van Melles is de patiënt. Het is ingesleten binnen de oogheelkunde dat een patiënt met de hoornvliesaandoening Fuchs endotheeldystrofie pas een hoornvliestransplantatie krijgt bij een visus van 0.3. Dit is mijns inziens achterhaald. Het gaat niet om de meetresultaten, maar om de last die de patiënt ervaart van zijn visuele handicap. Zo was één van mijn patiënten voor mij het keerpunt. Deze man, 55 jaar oud, durfde niet meer auto te rijden. Levensgevaarlijk vond hij het. Hij had een visus van 0.8 en kreeg overal te horen dat hier niets mis mee was. Maar hij vond het gewoon niet veilig en stapte niet meer in de auto. Hij kreeg daardoor een probleem met zijn werkgever, belandde zelfs in een re-integratietraject en op de sofa bij een psychiater. Uiteindelijk kwam hij hier, hij wilde dat er iets gebeurde. We hebben hem geopereerd en nog geen maand later zat hij weer achter het stuur. Dat was echt een leermoment: wat wij meten in de spreekkamer is niet te vergelijken met wat een patiënt ervaart. Nieuwe onderzoeken Een van de onderzoeken waar de afdeling research and development van het NIIOS zich momenteel op richt is het dubbel gebruik van één hoornvlies voor twee ontvangers. Immers, zegt Melles wanneer het gehele donorhoornvlies een goede kwaliteit heeft, kunnen na chirurgische preparatie de voorzijde en de achterzijde van hetzelfde hoornvlies worden gebruikt voor twee verschillende operaties. Op papier geeft deze aanpak bijna een verdubbeling van het aantal beschikbare transplantaten. Maar de implementatie van een nieuw systeem vereist de nodige mankracht achter de schermen, omdat niet alleen de oogbanktechnieken validatie behoeven, maar ook het gehele logistieke systeem moet worden aangepast. Melles Research Fonds In 2011 is het Melles Research Fonds opgericht, een fonds dat oogheelkundig onderzoek op onder andere het gebied van hoornvliestransplantatie stimuleert en financiert, zoals het bovengenoemde onderzoek naar het dubbel gebruik van donorhoornvliezen. De missie van het Melles Research Fonds is om innovatief onderzoek op het gebied van oogheelkunde, in het bijzonder het hoornvlies, mogelijk te maken en de kennis hierover te delen voor een betere oogzorg, met als resultaat meer mensen met een visuele beperking sneller vooruitzicht te bieden op een spoedig herstel, een beter gezichtsvermogen en een volwaardige deelname aan het maatschappelijke en sociale leven. Hoe kunt u helpen? Door het Melles Research Fonds te steunen, ambassadeur te worden, op de hoogte te blijven van de meest recente onderzoeken en kennis en ervaring te delen. Misschien kent u wel iemand met een hoornvliesaandoening, een vriend of familielid, of heeft u zelf oogproblemen. Zonder financiële overheidssteun bouwt het Melles Research Fonds op het vertrouwen en giften van derden. Meer informatie kunt u vinden op de website Toekomst Volgens dr. Melles zal het hele idee van transplantatie zoals wij dat nu kennen in de komende 15 jaar ingrijpend veranderen. Dan hebben we geen oogbanken meer zoals nu en zijn er snellere technieken die bovendien minder ingrijpend zijn. In de toekomst zal de patiënt binnen een week herstellen. Voor ons is uitvinden en het beginmoment dat je iets vindt, de primaire kick. En ik ben ontzettend dankbaar dat de verschillende concepten die wij hebben ontwikkeld, wereldwijd navolging hebben gekregen. 11 BEURSVISIE CLIËNTARTIKEL

12 56 Fondsen in het kort Door Bart Groot Koersen per 29 juni 2012 DE MASTER BLENDERS EUR 8,91 NESTLÉ CHF 56,55 Het bedrijf is opgericht in 1753 in Joure. Het hoofdkantoor is thans gevestigd in Utrecht en wereldwijd werken er circa 7500 mensen voor het concern. DE Master Blenders is aanwezig in meer dan 45 landen, waarvan in twee sterk vertegenwoordigd: 28% van de omzet komt uit Nederland en 21% van de omzet uit Brazilië (cijfers 2011). Afgelopen jaar is de Coffee Company toegevoegd en hiermede is DE Master Blenders een directe concurrent van het succesvolle Starbucks. DE Master Blenders is een puur koffie- en theebedrijf en heeft een nummer drie positie wereldwijd, achter Nestlé en Kraft Foods. Het ligt in de ambitie van het management om uit te groeien tot de nummer twee wereldwijd op het gebied van koffie en thee. De groei moet bereikt worden door uitbreiding in regionale markten, waaronder Oost-Europa, Azië en Latijns-Amerika en de ontwikkeling van innovaties en nieuwe producten. Deze ambitie moet gerealiseerd worden door de sterke kennis van de markt en expertise welke binnen het bedrijf aanwezig is. In het fiscale jaar 2011 behaalde DE Master Blenders op een omzet van EUR 2,6 miljard EUR 276 miljoen winst. Gecorrigeerd voor aanpassingen van rente en belastingen komt de winst per aandeel uit op EUR 0,37. Handel is op basis van as if when issued op EUR 8 begonnen op 12 juni. Het bedrijf wordt afgesplitst van haar moeder Sara Lee. Op de huidige koers is het aandeel fors aan de prijs. Wanneer u overweegt het aandeel aan te schaffen adviseren wij u even af te wachten wat de Amerikaanse belegger met zijn verkregen aandeel DE Master Blenders zal gaan doen, hieruit kan nog enige verkoopdruk komen. Het aandeel DE Master Blenders is wel een mooie toevoeging aan de beurs in Amsterdam. Het bedrijf, gevestigd in Zwitserland, is s werelds grootste producent van voedsel en drank. Nestlé heeft onder andere sterke marktposities in koffie (Nescafe, Nespresso), gebotteld water (Perrier), ijs (Dreyer) en diervoeding (Friskies). De meest prominente groei komt vanuit hun Nutrition divisie (babyvoeding, klinische voeding en gewichtsbeheersingsproducten). Nestlé heeft een sterke positie in deze markt met aantrekkelijk groeipotentieel verworven. Mede door één van de grootste overnames uit zijn geschiedenis. Het bedrijf kocht voor USD 11,85 miljard de Nutrition divisie van Pfizer. De overname past goed in een bredere strategie van Nestlé om zich te focussen op producten waar de dreiging van private label concurrentie beperkt is. Goede voorbeelden hiervan zijn producten op gebied van gezondheid en producten op gebied van verwennerij, zoals koffie en ijs. Voedingsproducten voor jonge kinderen en baby s en diervoeding behoren ook tot de categorieën van producten waar consumenten de neiging hebben om merkproducten te prefereren boven private labels. Consumenten kiezen voor de waargenomen kwaliteit welke deel uitmaakt van de 9,4 merkidentiteit. 9,2 Deze strategie heeft het mogelijk gemaakt dat Nestlé veel 9 beter presteert dan concurrenten in de sector, en deze outperformance 8,8 8,6 zal zich waarschijnlijk voortzetten. Voor het lopende jaar verwacht het management een toename van de omzet met circa 6% en de operationele 8,4 winstmarge 8,2 te verhogen Het bedrijf is goed beheerd en sterk gericht op het 8behoud van haar leidende posities in de segmenten waarin zij actief 12-jun jun jun jun jun-12 2-jul-12 is. De hoge voorspelbaarheid van de trend in de resultaten, de vaste organisatiestructuur en een aantrekkelijke financiële positie onderstrepen de aantrekkelijkheid van het bedrijf. Koersverloop DE Master Blenders 1753 (EUR) Bron : Bloomberg Koersverloop DE Master Blenders 1753 (EUR) Koersverloop Nestle Sa-Reg (CHF) 12 9,4 9,2 9 8,8 8,6 8,4 8, jun jun jun jun jun-12 2-jul jan-11 apr-11 jul-11 okt-11 jan-12 apr-12 jul-12 Bron : Bloomberg Bron : Bloomberg BEURSVISIE FONDSEN IN HET KORT Koersverloop Nestle Sa-Reg (CHF) 58

13 Op 9 juli 2012 kreeg Douwe Egberts onder de nieuwe naam DE Master Blenders 1753 een officiële notering aan de Euronext in Amsterdam. In deze Beursvisie vier bedrijven welke actief zijn op het gebied van koffie en thee. KRAFT FOODS USD 38,62 STARBUCKS USD 53,32 Het Amerikaanse bedrijf is het op twee na grootste voedingsmiddelen en dranken producerende bedrijf ter wereld, achter Nestlé en PepsiCo. Het bedrijf is opgericht door James L. Kraft in 1903 als kaasbedrijf. Vanaf 1988 was Kraft onderdeel van Philip Morris. In 2000 nam Philip Morris koekjesfabrikant Nabisco over en werd dit een dochterbedrijf van Kraft. Vanaf maart 2007 is Kraft weer een zelfstandig beursgenoteerd bedrijf. De afgelopen jaren heeft het bedrijf een aantal overnames gedaan, waaronder in 2009 Cadbury (chocoladeproducten). Door de overnames heeft het bedrijf een transformatie ondergaan waardoor de groei binnen het concern nu met name gedreven wordt door de snacks activiteiten. Dit onderdeel wordt door Kraft als SnackCo aangeduid. Met producten als Cadbury en Milka in het chocoladesegment, Jacobs in koffie en Lu in biscuits levert SnackCo circa tweederde van de omzet en groeit veel sterker dan de overige activiteiten. Dit bedrijfsonderdeel laat dubbelcijferige groei zien in opkomende markten waarin het relatief goot is. Het bedrijf verwacht voor het lopende jaar een omzetgroei van circa 5% en een winstgroei van circa 9% te realiseren. De afgelopen jaren is de winstmarge gestegen, vooral dankzij synergie effecten na de overname van Cadbury. Onder druk van de aandeelhouders heeft het bedrijf besloten om de activiteiten te splitsen in twee nieuwe beursgenoteerde bedrijven. Het is de bedoeling om medio december van dit jaar de divisie SnackCo af te splitsen. De snacks activiteiten zullen dan onder de naam Mondelêz International doorgaan en de overige, voornamelijk kruideniersactiviteiten in de Verenigde Staten, zullen als Kraft Foods zelfstandig verdergaan. Het bedrijf is een internationale keten van koffiehuizen uit de Verenigde Staten. Het bedrijf is in 1971 in Seattle opgericht. Starbucks is s werelds grootste keten van koffiehuizen met zo n vestigingen, waarvan ruim de helft in eigen bezit, in meer dan 50 landen. De afgelopen jaren heeft het bedrijf een succesvolle reorganisatie achter de rug. Starbucks liep behoorlijk wat imagoschade op toen uit onafhankelijke kwaliteitstests bleek dat goedkopere koffie bij onder andere McDonald s beter van kwaliteit was. Inmiddels is dat onder aanvoering van de in 2008 teruggekeerde oprichter Howard Schultz in de rol als CEO verbeterd. Nadat de afgelopen jaren de expansie op een laag pitje heeft gestaan, worden er thans weer voldoende nieuwe filialen geopend. Met name de expansie in de eigen thuismarkt, de Verenigde Staten en de expansie in China en de rest van Azië biedt groeimogelijkheden. Ditmaal bewaakt het bedrijf het kwaliteitsproces voldoende en blijft investeren in proces- en productiviteitsverbeteringen. Door te blijven innoveren is Starbucks in staat de kosten te verlagen terwijl Koersverloop de kwaliteit Kraft op Foods peil blijft. Inc-Class Eind A 2011 (USD) heeft Starbucks 40 het bedrijf Evolution Fresh overgenomen. Dit bedrijf is actief op het gebied van gezondheid en wellness producten. In maart opende Starbucks 38 de eerste Evolution Fresh winkel. Evolution Fresh is een Juicebar, in het 36 hoge segment, waar de consument kan genieten van drank en voedsel 34 zonder kunstmatige toevoegingen. Het ligt in de bedoeling om een keten 32 van Evolution Fresh Juicebars te openen. De komende jaren zal blijken of Starbucks 30 een succesvolle uitrol van Evolution Fresh Juicebars weet jan-11 apr-11 jul-11 okt-11 jan-12 apr-12 jul-12 te realiseren. Het verleden heeft bewezen dat het bedrijf dat met de Starbucks koffiehuizen niet slecht heeft gedaan. Bron : Bloomberg Koersverloop Kraft Foods Inc-Class A (USD) Koersverloop Starbucks Corp (USD) jan-11 apr-11 jul-11 okt-11 jan-12 apr-12 jul jan-11 apr-11 jul-11 okt-11 jan-12 apr-12 jul Bron : Bloomberg Bron : Bloomberg Koersverloop Starbucks Corp (USD) BEURSVISIE FONDSEN IN HET KORT 60 54

14 Global list 29 juni 2012 Op deze pagina s vindt u een overzicht van grote beursgenoteerde ondernemingen. Voor elk aandeel wordt een aantal voor beleggers relevante, kerncijfers gegeven. De in het rood afgedrukte fondsen maken deel uit van onze vermogensbeheerportefeuilles. Valuta Koers Rend 3 mnd Hoog 12 mnd Laag 12 mnd Div Rend WPA-11 WPA-12T KW-12T Energy BG GROUP GBp 1314,50-11,1% 1554, ,00 1,3% 1,25 1,44 14,32 BP GBp 429,80-8,8% 512,00 361,25 4,9% 1,36 1,06 6,38 CHEVRON USD 105,50-2,6% 112,28 86,68 3,1% 13,54 12,86 8,20 EXXON MOBIL USD 85,57-1,7% 87,94 67,03 2,3% 8,43 8,03 10,66 FUGRO EUR 48,91-9,0% 55,92 34,01 3,1% 3,63 3,95 12,40 KONINKLIJKE OLIE EUR 26,83 0,4% 29,18 20,12 4,8% 4,98 4,50 7,54 SBM OFFSHORE EUR 11,01-30,5% 19,62 9,70-2,77 2,40 5,80 SCHLUMBERGER USD 64,91-7,1% 95,53 54,79 1,6% 3,70 4,26 15,25 TOTAL EUR 35,87-8,3% 42,97 29,40 6,4% 5,46 5,33 6,73 Materials AIR LIQUIDE EUR 91,43-1,6% 93,00 73,55 2,5% 4,94 5,29 17,29 AKZO EUR 36,67-17,1% 46,16 29,25 4,0% 2,04 3,19 11,51 ARCELOR MITTAL EUR 12,25-14,9% 24,77 10,47 4,6% 1,46 1,48 10,43 BASF EUR 55,73-16,4% 69,80 42,19 4,5% 6,74 5,80 9,61 BAYER EUR 57,41 6,6% 58,64 35,36 2,9% 2,99 5,18 11,08 BHP BILLITON AUD 31,72-9,7% 45,00 30,50 4,6% 4,29 3,36 9,69 DSM EUR 38,71-11,3% 45,68 29,84 3,7% 4,86 3,35 11,56 LAFARGE EUR 35,57-1,9% 42,60 22,29 2,07 2,69 13,23 LINDE EUR 119,06-12,8% 136,90 94,63 2,1% 6,88 8,05 14,78 RIO TINTO AUD 56,51-14,6% 84,53 52,83 3,4% 3,03 6,86 8,45 SYNGENTA CHF 323,60 1,2% 327,30 211,10 2,5% 17,40 21,58 15,78 Industrials Capital Goods ABB CHF 15,74-12,6% 21,69 13,86 1,38 1,45 11,46 GENERAL ELECTRIC USD 20,84 4,1% 21,00 14,02 3,2% 1,24 1,55 13,45 IMTECH EUR 19,20-20,6% 25,49 15,60 3,6% 1,72 2,16 8,88 SCHNEIDER ELECTRIC EUR 44,88-9,4% 58,83 35,00 3,8% 3,39 3,96 11,33 SIEMENS EUR 67,30-12,0% 96,19 62,13 4,5% 7,04 6,18 10,89 Commercial Services ADECCO CHF 42,28-7,7% 54,69 30,66 2,72 2,86 12,29 MANPOWER USD 36,65-23,5% 58,64 31,81 2,3% 3,08 2,85 12,85 POSTNL EUR 3,23-26,7% 5,73 1,88 6,3% 4,29 0,65 5,01 RANDSTAD EUR 23,55-14,0% 32,14 19,59 5,3% 1,00 2,31 10,18 TNT EXPRESS EUR 9,23-0,4% 10,24 4,46 0,5% -0,50 0,27 33,79 UPS USD 78,76-2,4% 81,79 60,74 2,8% 3,88 4,84 16,27 Consumer Discretionary Consumer Goods LVMH EUR 121,80-7,8% 136,80 94,16 2,1% 6,27 7,26 16,77 MCDONALDS USD 88,53-10,0% 102,22 82,01 3,1% 5,33 5,58 15,88 PHILIPS EUR 15,72 4,4% 18,06 12,01 4,8% -1,36 1,21 13,05 PPR EUR 114,10-13,2% 136,90 90,50 3,1% 7,82 9,51 12,00 PRICELINE.COM USD 664,52-7,7% 774,96 411,26 21,27 31,66 20,99 Retail AMAZON USD 228,35 15,3% 246,71 166,97 1,39 2,41 94,87 HENNES & MAURITZ SEK 245,50 1,6% 253,50 178,80 3,9% 9,56 10,94 22,45 HOME DEPOT USD 52,99 6,0% 53,28 28,13 2,1% 2,49 2,94 18,05 INDITEX EUR 81,61 11,0% 82,70 52,04 2,1% 3,10 3,61 22,60 TESCO GBp 310,45-7,1% 413,75 294,50 5,3% 0,35 0,34 9,13 WAL-MART USD 69,72 13,6% 69,72 48,31 2,2% 4,54 4,91 14,19 Media ELSEVIER EUR 9,04-7,2% 9,77 7,38 4,8% 0,59 0,92 9,86 VIACOM USD 50,98-1,3% 59,45 44,10 2,0% 3,64 4,32 11,80 THOMSON REUTERS USD 28,45-3,2% 37,76 25,28 4,4% -1,67 2,02 14,06 WALT DISNEY USD 48,50 10,6% 48,95 28,19 1,2% 2,56 3,01 16,09 WOLTERS KLUWER EUR 12,65-11,0% 15,68 11,39 5,4% 0,40 1,55 8,14 14 Consumer Staples Food & Beverage KONINKLIJKE AHOLD EUR 9,68-8,5% 11,07 7,62 4,1% 0,92 0,99 9,83 ANHEUSER-BUSCH INBEV EUR 62,30 13,1% 62,44 33,85 1,9% 3,67 4,54 17,33 CARREFOUR EUR 14,72-18,8% 24,80 13,38 7,3% 0,56 1,39 10,57 DANONE EUR 49,16-7,3% 54,96 41,92 2,8% 2,77 3,10 15,84 DIAGEO GBp 1638,00 5,9% 1655, ,00 2,8% 0,76 0,92 17,84 NESTLE CHF 56,75-0,6% 57,50 43,50 3,4% 2,97 3,33 17,05 PEPSICO USD 70,66 5,9% 70,75 58,50 2,9% 4,08 4,09 17,26 PERNOD RICARD EUR 84,14 6,1% 84,52 56,09 1,8% 3,98 4,59 18,34 UNILEVER EUR 26,50 2,2% 27,16 20,96 3,5% 1,51 1,61 16,47 Household & Personal Care COLGATE USD 104,10 5,7% 104,33 78,62 2,3% 4,98 5,37 19,39 L OREAL EUR 91,94-1,1% 94,80 68,83 2,2% 4,11 4,71 19,53 PROCTER & GAMBLE USD 61,25-9,3% 67,95 57,56 3,5% 4,12 3,82 16,05 RECKITT BENCKISER GBp 3343,00-6,8% 3688, ,00 4,2% 2,40 2,45 13,66 BEURSVISIE GLOBAL LIST

15 Valuta Koers Rend 3 mnd Hoog 12 mnd Laag 12 mnd Div Rend WPA-10 WPA-11T KW-11T Health Care ASTRAZENECA GBp 2855,50 1,1% 3183, ,50 6,8% 7,33 6,04 7,41 ELI LILLY & CO USD 42,91 6,0% 42,91 33,75 4,6% 3,90 3,27 13,13 GLAXOSMITHKLINE GBp 1448,00 1,3% 1494, ,41 5,8% 1,05 1,23 11,79 JOHNSON & JOHNSON USD 67,56 2,0% 68,05 59,08 3,4% 3,54 5,13 13,16 NOVARTIS CHF 52,95 4,1% 54,85 38,91 4,2% 3,83 5,39 10,33 PFIZER USD 23,00 1,8% 23,30 16,63 3,7% 1,28 2,21 10,40 ROCHE CHF 165,10 2,5% 169,20 115,10 4,1% 11,01 13,64 12,11 SANOFI-AVENTIS EUR 59,85 1,5% 60,43 42,85 4,4% 4,31 5,91 10,14 Financials Banks BANK OF AMERICA USD 8,18-15,5% 11,07 4,92 0,5% 0,01 0,63 13,07 BANCO BILBAO VIZCAYA EUR 5,62-4,0% 8,19 4,52 3,5% 0,63 0,52 10,74 ARGENTARIA BANCO SANTANDER EUR 5,22-5,9% 7,87 4,17 2,5% 0,58 0,57 9,16 BNP PARIBAS EUR 31,73-11,1% 54,70 22,72 3,8% 4,82 5,50 5,77 CREDIT SUISSE CHF 17,53-29,8% 32,46 16,35 7,4% 1,37 2,16 8,10 DEUTSCHE BANK EUR 29,06-22,6% 41,84 20,79 2,6% 4,45 4,70 6,19 ERSTE GROUP BANK EUR 15,26-10,6% 37,00 10,40-2,28 1,86 8,21 HSBC GBp 568,20 1,7% 631,20 456,35 5,0% 0,92 0,93 9,58 SOCIETE GENERALE EUR 18,79-14,3% 42,50 14,32 3,20 3,22 5,84 UBS CHF 11,25-10,7% 15,59 9,26 1,10 1,23 9,17 Diversified GOLDMAN SACHS USD 95,86-23,3% 139,25 84,27 1,6% 4,71 10,81 8,87 ING EUR 5,30-15,9% 8,71 4,21 1,12 1,17 4,51 JPMORGAN CHASE & CO USD 35,73-22,5% 46,49 27,85 2,2% 4,50 4,26 8,39 Insurance AEGON EUR 3,69-12,1% 4,84 2,59 2,7% -0,06 0,58 6,33 ALLIANZ EUR 80,42-11,5% 98,60 56,16 5,6% 5,63 11,26 7,14 AXA EUR 10,62-14,9% 15,90 7,88 6,5% 1,75 1,82 5,85 IT Software&Services ACCENTURE USD 60,09-8,2% 65,89 47,40 2,2% 3,53 3,83 15,67 ADOBE USD 32,37-6,7% 34,78 22,67 1,67 2,42 13,36 GOOGLE USD 580,07-10,3% 670,25 480,60 30,17 43,22 13,42 LOGICA GBp 106,40 6,4% 136,00 57,45 4,6% 0,02 0,11 9,94 MICROSOFT USD 30,59-5,3% 32,95 23,79 2,5% 2,73 2,69 11,36 ORACLE USD 29,70 0,6% 34,13 24,72 0,8% 1,99 2,66 11,16 Hardware & Equipment APPLE USD 584,00-5,6% 644,00 342,50 28,05 46,98 12,43 CISCO SYSTEMS USD 17,17-19,0% 21,30 13,30 2,0% 1,17 1,84 9,35 HEWLETT PACKARD USD 20,11-15,8% 37,70 19,12 2,4% 3,38 4,07 4,94 IBM USD 195,58-6,6% 210,69 157,13 1,6% 13,25 15,05 12,99 INTEL USD 26,65-6,1% 29,27 19,16 3,2% 2,46 2,51 10,62 NOKIA EUR 1,66-59,1% 5,19 1,60 12,0% -0,31-0,23 Telecom Services AT&T USD 35,66 13,4% 36,00 27,29 4,9% 0,66 2,38 14,96 KPN EUR 7,53-8,9% 10,32 6,35 11,3% 1,06 0,90 8,36 TELEFONICA EUR 10,38-16,0% 17,03 8,81 12,5% 1,20 1,28 8,08 VODAFONE GBp 176,80 0,7% 182,45 150,48 8,5% 0,14 0,16 10,85 Utilities EON EUR 17,13-5,5% 20,00 12,50 5,8% -1,16 1,40 12,20 GDF-SUEZ EUR 18,54-5,3% 25,44 15,62 8,1% 1,80 1,61 11,49 RWE EUR 32,50-9,7% 39,24 21,14 6,2% 3,35 4,05 8,03 Vastgoed CORIO EUR 34,96-10,7% 47,19 28,26 7,9% 2,38 2,91 12,00 UNIBAIL-RODAMCO EUR 146,50-2,1% 162,95 123,30 5,5% 14,46 9,29 15,77 WERELDHAVE EUR 51,29-14,6% 71,13 46,22 9,2% 2,38 4,38 11,72 15 Div Rend dividend van het afgelopen boekjaar gedeeld door de koers KW koers - winstverhouding Hoog 12 mnd de hoogste koers in de afgelopen 12 maanden Laag 12 mnd de laagste koers in de afgelopen 12 maanden Rend 3 mnd procentuele koersontwikkeling in het afgelopen kwartaal in de Valuta van notering T taxatie BEURSVISIE GLOBAL LIST

16 Ten Cate Actueel In Ten Cate Actueel houden wij u graag op de hoogte van de ontwikkelingen in de organisatie binnen de bank. Zoals in de vorige Beursvisie gesteld, is een belangrijk thema van toezichthouders dat banken de cliënt centraal moeten stellen. Bank ten Cate & Cie verstaat daaronder zes individuele uitgangspunten. De komende kwartalen bespreken wij elke keer één van deze uitgangspunten. Dit kwartaal: veel persoonlijke aandacht voor de cliënt. Bij Bank ten Cate & Cie vinden we het contact met de cliënt het belangrijkste uitgangspunt voor een langdurige en succesvolle relatie. Dat begint al met het eerste contact. Vanaf dat moment krijgt de cliënt een gevoel bij de bank en de private banker die zijn of haar belangen zal gaan vertegenwoordigen. Daarbij is het ook heel belangrijk dat de private banker een juist beeld krijgt van de doelstellingen die de cliënt heeft en de uitgangspunten voor het beheer of advies. Ook specifieke wensen, zoals bijvoorbeeld vermogensplanning voor de overdracht naar de volgende generatie, komen aan de orde. Dit is geen eenmalig proces. Door de tijd heen veranderen zaken. Beleggingsdoelstellingen moeten soms worden bijgesteld of een inkomstenbehoefte verandert. Door veel en persoonlijk met de cliënt te communiceren weet de private banker continue wat er leeft. Deze frequente persoonlijke aandacht helpt de private banker in het leveren van een optimale dienstverlening en geeft de cliënt de zekerheid dat er prudent voor zijn of haar vermogen wordt gezorgd. Vanwege die persoonlijke aandacht hebben private bankers bij Bank ten Cate & Cie een beperkt aantal cliënten. Gemiddeld rond de 60 à 70. Dit stelt hen in staat om regelmatig langs te komen. Het beleid van Bank ten Cate & Cie is er ook op gericht om private bankers langdurig te verbinden aan de bank. Ze bouwen hun eigen cliëntenkring op en blijven daar zelf verantwoordelijk voor. Wij noemen dat een horizontale carrière. Bij Bank ten Cate & Cie is het uitgangspunt: de private banker is er voor de cliënt en niet andersom. Client centraal bij Bank ten Cate & Cie: 1. Geen voorkeursbehandeling eigen producten 2. Veel persoonlijke aandacht voor de cliënt 3. Goede bereikbaarheid van zowel de bank als de private banker 4. Adequate en begrijpelijke rapportages 5. De juiste cliënt/risico inventarisatie en documentatie 6. Transparantie van de kosten