Samenvatting Filosofie Hoofdstuk 1 tm 3

Transcriptie

1 Samenvatting Filosofie Hoofdstuk 1 tm 3 Samenvatting door een scholier 1356 woorden 15 jaar geleden 6,2 41 keer beoordeeld Vak Methode Filosofie Wij denken over filosofische antropologie Hoofdstuk 1: inleiding mensbeeld Antropologie betekend wetenschap of de waarheid of kennis over de mens. Culturele antropologie -> het bestuderen van (in vroegere tijd met name) inheemse volkeren. Hierbij registreerde en observeerde ze gewoonten en gebruiken (empirisch). Psychologie, biologie, medische en psychiatrische wetenschap en sociologie hebben mens als onderzoeksobject. Artificiële intelligentie -> proberen het menselijk denken na te bouwen. Geesteswetenschappen -> hebben mens niet als onderwerp maar bestuderen alleen de ontwikkeling van de menselijke geest en cultuur. -antropologie -> antophos mens ] Logos - denken ]-> denken over de mens Culturele antropologie -> volkenkunde Filosofische antropologie -> wie of wat is de mens Empirisch -> empirie -> ervaringsleer met behulp van zintuigen. Natuurwetenschappen mens-geest wetenschappen Causaal denken (word oorzaak gevolg begrijpen -> op een beschrijvende manier Relatie bedoeld) Als je verklaart voorspel je ook (onder je moet je kunnen inleven Bepaalde omstandigheden) Je kan dingen veranderen (manipuleren) Mens -> > object (geen eigen mens -> > mens (mens heeft eigen Bestudeerd wil) bestudeerd wil) Objectief subjectief Metafoor Retorische -> > antropologische Proberen ons te overtuigen verklaren vd mens BV hitler -> duivel -> kwaad mens computer vergelijking Brein Pagina 1 van 5

2 Input -> output Ziel geest Mensbeeld Dualistisch -> > monistisch Plato, descartes aristoteles Geest en lichaam strikt gescheiden geest en lichaam 2 substanties zijn één. Computer metafoor -> niet meer de vergelijking met het lichaam centraal maar de vergelijking met het denken Turing -> turingtest -> beoordelen of een programma het menselijk denken kon stimuleren (een hoge vorm van kunstmatige intelligentie) (AB verhaal) Hoofdstuk 2: mens en dier Verschillende visies van dier bij volkeren --> superieure wezens die de mens op weg helpen. Zie de Griekse cultuur en de romantiek. Het verstand werd en wordt door velen gezien als het wezenskenmerk waarmee de mens zich onderscheid van het dier. Plato -> het rationele deel van de ziel die zich voedde met ware kennis het leidende principe van de ziel. Het verstandelijk deel moet de driften en verlangens intomen. Het lichaam is de kerker van de ziel. Impliciet -> onuitgesproken Expliciet -> je legt het uit. Vb. Ik zie de mens dualistisch omdat Plato Socrates dialoog (leren uit twee gesprek) -> leerling van plato ( v Chr.) -> leerling van aristoteles. Plato = dualistisch (mens bestaat uit lichaam en geest) Lichaam staat onder geest, geest is onsterfelijk Soma sema -> lichaam is de kerker van de ziel Plato heeft een eigen school -> academie Aristoteles ook, heette -> lyceum Ze leiden allebei een deugden ethiek, de gulden middenweg, overeenkomst. Ziel Filosoof koningen 1 ratio -> onsterfelijk Soldaten 2 moed -> sterfelijk } staan nauw in verband met lichaam vandaar Boeren 3 begeerte -> sterfelijk } sterfelijk Plato vond dat alleen de mens die konden denken het land mochten besturen, de filosoof koningen. Ratio ging na de dood naar ideeënrijk zei plato -> abstracties In het ideeënrijk zit het goede (vader) ware (zoon) schone (heilige geest) dit was wel soort van reïncarnatie. Christelijke kerk was erg geïnteresseerd in plato, behalve over het verhaal van reïncarnatie. Aristoteles ( v Chr.) Monist -> lichaam en ziel zijn één Pagina 2 van 5

3 Geen ideeënrijk. Aristoteles -> 3 soorten zielen -> vegetatieve, animale en rationele ziel. Vegetatieve ziel -> alleen planten -> regelt voortplanting, groei en voeding Animale ziel -> bevat vegetatieve ziel en de functies van waarnemingen. Rationele ziel -> de mens -> bevat alle zielen plus de mogelijkheid tot denken. De waarnemingen van de mens zijn kwalitatief hoogwaardiger dan die van de dier dankzij ratio. Antropologisch rationalisme -> het verstand als fundamenteel onderscheid kenmerk van de mens gezien. Descartes -> dieren zijn machines -> cartesianen Alleen het zuiver denken is verbonden met de ziel. -> dus dier heeft geen ziel. Cartesianen -> dier heeft geen gevoel. Offray de la Mettrie -> niet alleen lichaam is machine maar de hele mens, de ziel en de geest zijn alle geen zelfstandige elementen -> materialisme Spinoza -> natuur is één en ondeelbaar en zowel mensen als dieren maken deel uit van een diepere eenheid. Frans Wemelsfelder -> drie soorten bewustzijn bij dieren. 1 awareness -> voorkeurs en vermijdingsgedrag Stimulus -> respons 2 self awareness -> sociaal bewustzijn Via de ander herken je je zelf 3 self consiousness -> introspectie (je kan bij jezelf naar binnen kijken, jezelf verbeteren) Augustinus -> benadrukt de eenheid van de gehele schepping Gods. Alles daarin heeft zijn plaats en zijn doel. Er is een sterke verbondenheid tussen alle elementen van de schepping. De orde moet gehandhaafd blijven -> alles heeft zijn doel. Dier heeft wel ziel maar geen geest of verstand -> daardoor mens meer vermogens de mens kan waargenomen zaken bewust opnemen en hij kan daarover abstracte oordelen vellen de mens kan een oordeel vellen over de waarneming zelf de mens heeft een wil, het dier niet de mens kan god leren kennen dankzij zijn ratio genen spelen een belangrijke rol bij ontwikkeling organismen. De mens staat tegenover plant en dier vanuit het rationalistische gezichtspunt. Mensen zouden beter zijn geworden doordat we op 2 benen zijn gaan lopen waardoor de handen vrij kwamen. De oog hand coördinatie werd beter -> stimuli voor de ontwikkeling van de hersenen. De taal is een essentiële fenomeen waardoor de mens zich onderscheidt van het dier. Ernst Cassirer ( ) De mens heeft een symbolisch bewustzijn, het symbolisch bewustzijn is de sleutel in het begrip van de mens. Een dier kan niet symbolisch denken. Rook = gevaar (dier), bij ons kan rook een rooksymbool zijn om te communiceren. Dieren kunnen dit niet onderscheiden. Darwinistische gezichtpunt -> erfelijke eigenschappen kunnen en bepaald voordeel opleveren in bepaalde omstandigheden. Pagina 3 van 5

4 Zelfzuchtig gen theorie -> gedetermineerde theorie, we worden heel erg gestuurd. Gehlen -> overeenkomst tussen mens en dier -> beide wezens beleven en zien de wereld vanuit het perspectief van hun driften(aandrijfkrachten). De zintuigen volgen de driften en zijn daardoor gevormd. Een dier kan daar niet van loskomen, een mens kan zich nog enigszins op zich zelf zien. Los van zintuiglijke en dus driftmatige. Portman -> dieren die rechtop lopen hebben verfijndere oog hand coördinatie. het zicht word weidser en het visuele vermogen zal zich sterker ontwikkelen. -> mensen zijn nestvlieders ( open ogen bij geboorte, eigen regeling van lichaamstemperatuur). -> mens is vroeggeboorte, had eigenlijk nog jaar in baarmoeder moeten blijven. Gehlen -> mens in mangelwesen (gebrekswezen) we missen veel kenmerken die dieren wel hebben vb vacht. Een dier is omweltgebonden. Een mens is dat door zijn gebreken niet. Helmut plessner -> wat is de mens-> Wat hebben mensen van alle tijden en van alle culturen gemeen-> Umwelt is een belangrijk word voor hem. Een plant is gebonden aan de plek waar hij staat. Een dier is het centrum van zijn leefomgeving hij weet dat zelf alleen niet. De mens is wel instaat om dat te zien. een mens is excentrisch -> je kan afstand nemen van binnen en buitenwereld je ben niet omgeving gebonden. Een mens is centrisch en excentrisch Binnenwereld (hoef niet) Buitenwereld -> lijf ben ik een lichaam -> lichaam, heb ik een lichaam Medewereld -> authentiek, ik -> na-apen, wij Hoofdstuk 3: lichaam, ziel en geest Antropologisch rationalisme -> belangrijkste zijn Plato, Aristoteles en Descartes. Het verstand staat bij hen allen in het centrum. Plato -> ziel van mens is gelijkvormig van dat van Goden, de ziel van de mens is in staat om eeuwige schoonheid te aanschouwen. De ziel -> drie deling -> de menner het zwarte en het witte paard. wij hebben en zwart en wit paard, de goden twee witten. Augustinus -> kerkelijke denker (padres kerkvaders) Descartes -> het lichaam is van nature altijd deelbaar, de geest is niet deelbaar. Hyleforfisme van Aristoteles -> monist Forma = de ziel -> actief -> onzichtbaar } Materie = lichaam -> passief -> zichtbaar } dit samen maakt de mens Materie werkt alleen als het geactiveerd is. Potentie (mogelijkheid0 -> actueels ( leven/ mens) De vorm kan niet zonder lichaam Bij dualist kan dit wel. Spinoza is een monist De mens is geen substantie, maar een modus (uiterlijke vorm van bestaan god) die gekenmerkt word door de attributen (eigenschappen) lichaam en geest die een eenheid vormen. Pagina 4 van 5

5 Thomas van Aquino -> belangrijkst het zijn en niet die van het zuivere forma (aristoteles) -> de mens heeft het lichaam te leen, het lichaam is een schepping van god. -> lichaam met respect behandelen -> de mens moet de intactheid respecteren, ook na de dood. Voor zowel jodendom, christendom en islam staat de integriteit van het lichaam voorop, god heeft het lichaam in rentmeesterschap gegeven. Merleau ponty -> mijn lichamelijke plaats in de wereld is de mogelijkheid om die wereld te ervaren. -> zonder lichaam geen wereld -> de mens heeft geen lichaam maar is een lichaam -> het lichaam is belangrijker dan de ik. Steve pinker -> mens is informatieverwekend wezen Pagina 5 van 5