LUCRETIUS, DICHTER EN PROPAGANDIST 11. BOEK l 32

Transcriptie

1 LUCRETIUS, DICHTER EN PROPAGANDIST 11 DE NATUUR VAN DE DINGEN DE RERUM NATURA BOEK l 32 l 49 Gebed tot Venus Eerste inhoudsaankondiging Lofzang op Epicurus Kritiek op de godsdienst Tweede inhoudsaankondiging Niets ontstaat uit niets Niets vergaat tot mets Onzichtbare deeltjes Leegte Bestaan op zich: begindeeltjes leegte Eigenschappen, bijkomstigheden, tijd Bestaan van begindeeltjes Zij zijn massief, eeuwig, enkelvoudig Begindeeltjes zijn ondeelbaar Begindeeltjes ondergaan geen verandering Minimale delen van begindeeltjes Weerlegging van Heraclitus cum suis Lofzang op en weerlegging van Empedocles Weerlegging van Anaxagoras Rechtvaardiging van de dichtvorm Materie, leegte, Universum zijn onbegrensd Ontstaan en vergaan van de wereld Het Universum heeft geen centrum 1114 _ 1117 Aanmoediging tot de lezer BOEK2 106 l 61 Lof der wijsheid Beweging van begindeeltjes Snelheid van begindeeltjes Ontkenning van goddelijke voorzienigheid Gewicht van begindeeltjes Spontane afbuiging Wilsvrijheid

2 Beweging is permanent Begindeeltjes verschillend in vorm Vormverschil is beperkt Gelijkvormige begindeeltjes zijn onbegrensd in aantal Combinaties van diverse soorten begindeeltjes Moeder Aarde Andere combinaties Begindeeltjes zijn zonder kleur Begindeeltjes zijn zonder warmte, geluid, smaak, geur Begindeeltjes zijn zonder waarnemingsvermogen Leven ontstaat uit levenloze begindeeltjes Betrekkelijkheid van het nieuwe Pluraliteit van werelden Goden bemoeien zich niet met de wereld Groei en verval van de wereld De uitgeputte aarde BOEK l 30 Lofzang op de leer van Epicurus Noodzaak van de leer Geest en ziel Verbondenheid van geest en ziel Stoffelijkheid van geest en ziel Samenstelling van geest en ziel Bestanddelen vormen een eenheid De stoffelijke grondslag van karakters Verbondenheid van ziel en lichaam Waarneming is functie van ziel en lichaam Geest en ziel worden geboren en sterven Zij ontwikkelen zich en lijden met het lichaam De ziel kan niet bestaan zonder het lichaam De ziel is deelbaar en dus sterfelijk De ziel is verbonden met het lichaam en dus sterfelijk De ziel en de wormen Zielsverhuizing is onmogelijk De ziel kan niet onsterfelijk zijn De dood raakt ons niet De natuur maakt verwijten Onderwereldstraffen voltrekken zich op aarde Zelfs de besten moeten sterven Menselijke ongedurigheid

3 Epiloog BOEK l 25 Rechtvaardiging van de dichtvorm Beeldjes van dingen Hun fijnheid Snelheid van hun vorming 176 _ 216 Hun snelheid Alle dingen zenden deeltjes uit Visuele waarnemingsverschijnselen Spiegels Visuele waarnemingsverschijnselen Zogenaamd gezichtsbedrog Betrouwbaarheid van de zintuigen De andere zintuigen: het gehoor Geluid op afstand, echo Smaak Reukzin Geestelijke waarneming Afwijzing van doelgerichte schepping Honger en dorst Lichamelijke voortbeweging Slaap Dromen Zaadlozing Liefdeshartstocht Wederzijds genot Erfelijkheid (On)vruchtbaarheid Epiloog BOEK5 342 l 54 Lofzang op Epicurus Inhoudsaankondiging Vergankelijkheid van de wereld Geen goddelijke betrokkenheid De delen van de wereld zijn vergankelijk De wereld kan niet onvergankelijk zijn Strijd van vuur en water

4 Ontstaan van de wereld Beweging van de sterren De aarde in het centrum Grootte van zon en maan Licht en warmte van de zon Banen van zon, maan en sterren Nachten dag Ongelijkheid van dagen en nachten Fasen van de maan Zons- en maansverduistering Ontstaan van leven op aarde Uitgestorven monsters en diersoorten Mengvormen hebben nooit bestaan De eerste mensen Oorsprong van de taal Ontdekking van vuur Ontstaan van steden en rijkdom Ontstaan van de rechtsstaat Oorsprong van de godsdienst Ontdekking van metalen Ontwikkeling van oorlogvoering Ontstaan van de weefkunst Ontdekking van de landbouw Oorsprong van muziek, ethische conclusie Overgang van prehistorie naar historie BOEK6 438 l 42 Lofzang op Epicurus Inhoudsaankondiging Donder Bliksem, weerlicht Blikseminslag Snelheid en kracht van de blikseminslag Bliksem is geen goddelijk wapen Windhoos 451 _ 494 Wolken Regen Aardbevingen Zeeniveau Etna Vloed van de Nijl

5 Avernische plaatsen Temperatuur van water in putten Vuur ontstekende bronnen Magneet Epidemieën Pest in Athene Register van namen 521 Bibliografie 530 Verantwoording 533 SCHILDKNAAP EN TOLKVAN EPICURUS 536 LUCRETIUS IN NEDERLAND