Visieop JGZ alsph voorjeugd

Transcriptie

1 PH voorjeugdin 2015 Van denkennaardoen énleren 4 maart2010 Suzanne Boomsma Visieop JGZ alsph voorjeugd Manifest Jeugdgezondheidszorg 0-19 jaar(gideonsbende JGZ 2006) Vragende kinderen Karel Appel 1949

2 Stichting Kind & Maatschappij 7 maart 2008 Doelstelling Behartigen van de belangen van het kind en zijn (leef)omgeving, zodat het kind zich veilig en gezond kan ontwikkelen. Werkwijze Vooral door een positieve bijdrage aan de kwaliteitsverbetering van publieke zorg voor jeugd (PZJ) door (kennis)innovatieve activiteiten gericht op o.a.: de kwaliteit van de uitvoering (professionals en tools) de organisatie van zorg rondom een kind en zijn directe omgeving de maatschappelijke bijdrage van PZJ voor de jeugd. &

3 Dilemma s kind&maatschappij Essentie PH voor jeugd(1) Sociale geneeskunde is de ontmoeting van arts en maatschappij in de patiënt (Querido 1952) JGZ professionals (trajecten AJN en V&VN 2009/2010) : - Essentie van ons vak is de relatie met kind énouders (3-hoek) - Éndiens leefomgeving: to raisea childyouneeda village; gaat over connectedness: is er echte betrokkenheid bij kinderen? - Gaat over nature énnurture: ontwikkeling gaat niet vanzelf (opsporen van risico s /zachte signalen)

4 Definitievan het kind voor de (sociaal) hygiënist het menselijkindividugedurendezijngehelebiologische, psychologischeen maatschappelijkerijpingsperiode, vanafhet ogenblikderconceptietot aande lichamelijke, geestelijkeen maatschappelijkematuriteit ( en die periode is niet in ieder geval nauwkeurig af te bakenen) Dr. J.T. Buma, huisarts en sociaal geneeskundige in zijn bekroond essay uit 1952, De Sociale kinderhygiëne in Nederland, haar organisatie en haar toekomst. Dr. J.T. Buma, huisarts en sociaal geneeskundige in zijn bekroond essay uit 1952, De Sociale kinderhygiene in Nederland, haar organisatie en haar toekomst.

5 Het oog kind&maatschappij Maslow: behoefte piramide

6 Essentie PH voor jeugd(2) Volksgezondheidsproblemen bepalen de PHactiviteiten die nodig zijn, zo bepalen die activiteiten weer welke beroepsgroepen nodig zijn, en.. (Mackenbach, 2009) Public health als (kennis) infrastructuur Gezondheid (kwalitatief) Gezondheid (kwantitatief) Disciplines (kennisrepertoire) Functies (bijdrage) Voorzieningen / instellingen Structuur (nationaal) Condities (regelgeving/ geld) kind&maatschappij

7 JGZ als kennisinfrastructuur Unieke infrastructuur met landelijke dekking, laagdrempelig Infrastructuur voor gezondheidsbescherming o.a. vaccinaties(90-95%) - geen polio, minder hersenvliesontsteking Infrastructuur voor opsporen, jaarlijks screenen: kinderen geen mentale retardatie/ inrichtingskosten(hielprik) kinderen met aangeboren gehoorafwijkingen Infrastructuur voor voorlichting en opvoedondersteuning -Van 200 naar25 sterfgevallenwiegedoodin 5 jaar(usa, UK) - Voorlichting vitamine D (minder botafwijkingen); fluor(minder caries) Preventie is vrolijke kant v/d zorg(kindvriendelijk), uniek in wereld kost 1900 per kind (380 mln) en geeftbesparingen: GENOEG? 10 groteph successenvan de 20 steeeuw J. Mackenbach 2001 / Koplan, Fleming 2000 Vaccinaties(ca 1900) Bestrijding van infectieziektes(> 1900) Gezonde moeders en baby s (> 1900) Veiligheid van de werkplek(> 1900) Veiliger en gezonder voedsel(> 1920) Familieplanning(1929, ) Fluorideringvan drinkwater(> 1945) Veiligheid verkeer/ voertuigen(> 1965) Daling hartsterfte en beroerte(> 1965) Bestrijdingtabaksgebruik(> 1965).?

8 Ontstaansgeschiedenis Problemen /risico s 100 jaar geleden.manifeste nood! ca 50% van de bevolking was < 19 jaar 20-25% kindersterfte in Nederland Ondervoeding Slechte hygiëne Gevaar van infectieziekten Ongelukken (werk) Armoede Problemen/risico s nu( ) 1. Kinderen zijn schaars (< 25 % bevolking), oudere ouders 2. (Jonge) kinderenmet lichamelijkeziektes: aangeb. afwijkingen, verstandelijkgehandicapt, ongeval, infecties, astma 3. Steeds meerpsychosocialeproblemen(angst, depressie); chronische aandoeningen 4. Harde kern risicokinderen/ gezinnen(is gevaar, in gevaar) 5. Jeugdis redelijkgezond, maargedraagtzichzeerongezond! (top 3 alcoholgebruik Europa; VMBO-jeugd)

9 kind&maatschappij Oorzaken ongezonde leefstijl jongeren Jongeren Niet-beïnvloedbaar Ontwikkelingsstadium puberbrein Beïnvloedbaar Gebrek aan toekomstperspectief Aannemen slachtofferrol Gebrek aan weerbaarheid Gebrek aan daadkracht Omgeving Lage sociaal-economische status Culturele en religieuze achtergrond Groepsdruk Ouders geven niet het juiste voorbeeld Gebrek aan sociale cohesie Verkeerd aanbod Onduidelijke regelgeving Samenvatting oorzaken van een ongezonde leefstijl van jongeren Bron: Eindrapport Nationale Denktank 2008

10 Investeren rondom kinderen (RMO) Bron: Dahlgren & Whithead, 2006 Transities gezondheid en maatschappij Verleden Toekomst Infectieziektes Ongevallen (Externe invloeden) Armoede /schaarste Zuilenstructuur Burgerij / Gemeenten Care (kruiswerk) Collectieve preventie Huisvesting, Hygiëne Welvaart Bacterie Antibiotica / screening Manmade ziektes HVZ / Kanker / Ongevallen (Individueel gedrag) Pos. / neg vrijheid Zuilenstructuur Verzorgingsstaat 1 e & 2 e lijnscure Gedragsgerichte preventie Individu (rook, eet, drank, beweging)(worstelen!) Risico s of risicofactoren Screening/ RVP Chronisch zieken (ouder) Psychosociale probl. (QvL) (Leefwereld, participatie?) Overvloed / Gelukzoekers Individualisering / globalis. Markt / burgerbewegingen Zorg en Preventie samen Diversiteit in aanpak nodig (mix van empowerment, lotgenotencontact,internet omgevingsaanpassing, regels en zorgmarketing) Genetica / onzekere risico s Screening / G-factor kind&maatschappij

11 Public Health is Concerted action Ontwikkeling competentie professionals Ontwikkeling organisatorische voorwaarden Maatschappelijke / volksgezondheidsproblemen Instrument- /methodiekontwikkeling Public Health is de combinatievan science and arts omziektete voorkomen, gezondheidtebeschermenof gezondheidtebevorderendoor organized efforts of society (1988) kind&maatschappij De kruisvereniging is hart van PH: cure én preventie kind&maatschappij

12 Kenmerken sociale beweging (van beleid naar praktijk: pragmatisme) Focus, een kwestie op gebied van gezondheid / veiligheid Sterk leiderschap (pioniers met een opvatting) Goede communicatie richting politiek en media (cijfers én verhaal) Wetenschappelijke basis /netwerk reflectieve professionals Experimenten (leren in de praktijk; RAAK-regio s) Actiegericht (professionals in beweging brengen, procesdenken) RAAK (Reflectie- en Actie groep Aanpak Kindermishandeling) Psychiater van Dantzig: Overheid is probleemeigenaar KM, medeverantwoordelijk voor opvoeding, preventie nodig! PH voor jeugd = verbindende functie de handelendespin in het web! kind&maatschappij

13 Nodig: Gezamenlijke ambitie als professie monodisciplinair multidisciplinair Lokaal Landelijk/ internationaal Individueel Professionele community uniformisering A C B D professionele samenwerking autoriteit Netwerken, professionele communities Situatie 2010

14 2015 Huis voor professionals PH jeugd Van beleid naar praktijk, van denken naar doen énleren

15 Centrum Jeugd & Gezin: instrument PH kind&maatschappij Bestaansrecht PH voor jeugd in CJG De hoofdtaak van de zorg voor jeugd is tweeledig: (vrij vertaald naar Programmaministerie Jeugd en Gezin) Beoordelen risico s ontwikkeling & kracht kind en omgeving: Alle kinderen in beeld (< 100%) Voorkomen (preventie) en verhelpen van risico s: (Op) tijd voor het kind (toegang- en doorlooptijd)

16 Visie op PH voor Jeugd: verbinden 1. Investeerin allekinderen: publieke= ongevraagdezorgvoorjeugden streefnaarzohoogmogelijkbereikvan gezinnen(juistdie laatste5% ): dienstverleningsconcept 2. Gauitvan het opgroeiendekind en de kwetsbarebalansin de diverse ontwikkelingsfasenen bijbehorendeleefomgevingen(actieradius); de risico sdie lichamelijk, psychischénsociaalkunnenvoorkomen: beoordelingsproces 3. Focus op de interactiekind énmaatschappij(child-village); vertrouwop de eigen overlevingskrachtvan het kind en ouders; geefruimteaande autonomieen vertrouwensrelatiestussenprofessionals, smeerolievoor: samenwerking Thema s voor CJG als instrument PH Dienstverleningsconcept: Aansluiting op de leefwereld ouders / jongeren; Merk CJG Beoordelingsproces: Beslisboom ( ), Voorspelbare diagnosegroepen Samenwerking: CJG als netwerkorganisatie Frontoffice en backoffice

17 Inspiratie Inspiratie

18 Preventieconsult Ouderen(NHG) Settings: Huisarts Bedrijfsarts Thuiszorg Internet GGD Apotheek? Sportschool? Andere locaties: buurthuis, moskee enz.? Vragenlijst (1 e filter) - Roken - Familie anamnese - Leeftijd - Geslacht - Middelomtrek - BMI - Voorgeschiedenis - Medicatie Laag risico Licht verhoogd risico Leefstijladvies Leefstijladvies op maat + Preventieaanbod Hoog risico Reguliere 1 e lijnszorg: Huisartspraktijk Bedrijfsarts Thuiszorg PREVENTIECONSULT 1 Controle vragenlijst + bespreken risico Meten risicofactoren Verwijsbrief naar lab PREVENTIECONSULT 2 Opstellen risicoprofiel Bespreken leefstijl Risicocommunicatie, adviezen Huisartspraktijk Zo nodig: 2 e lijn Behandeling en begeleiding in de reguliere zorg Volgens o.a.: - Richtlijn en Zorgstandaard Vasculair risicomanagement - Richtlijn en Zorgstandaard Diabetes - Richtlijn preventie chronische nierinsufficiëntie (i.o) Inspiratie

19 Thema s voor CJG als instrument PH Dienstverleningsconcept: Aansluiting op de leefwereld ouders / jongeren; Merk CJG Beoordelingsproces: Beslisboom ( ), Voorspelbare diagnosegroepen Samenwerking: CJG als netwerkorganisatie Frontoffice en backoffice CJG als dienstverleningsconcept

20 Kernwaarden merk CJG De vier B s. Betrouwbaar Betrokken Bereikbaar Bekwaam Buurthuiszorg? Jaminin de zorg? Kernkwaliteiten team CJG (7 O s) Ontvankelijk (relatie) Ontwikkelingsgericht Omgevingsgericht (wijk) Oordelend (normen) Onafhankelijk Ondernemend Ongehoorzaam

21 Lessen uit vier landen (Finland, België, Engeland, Duitsland) Het opzetten van CJG een ingewikkeld proces? Betrek beroepskrachten, maar vooral ouders en kinderen bij de CJG ontwikkeling. Maak van CJG een ontmoetingsplek (gekend & erkend worden) Richt het CJG via een breed preventief aanbod op alleouders en kinderen, geen stigmatisering Neem de tijd, doe niet alles tegelijk (10 jaar nodig!). Family Centre (6 jr), Childrens centre(4 jr), Opvoedwinkels, Familienzentrum(Jugendamt) In 2011: OveralCJG s in Nederland Logo vergroot herkenbaarheid Centra voor Jeugd en Gezin Nieuwsbericht, 11 september 2008

22 Logo als keurmerk Vanaf vandaag ( ) is voor alle gemeenten in Nederland een logo voor de Centra voor Jeugd en Gezin beschikbaar. Professionals:via praktijkplaatsen criteria opstellen om de ondergrensvast te stellen voor goede dienstverlening (moet) Inspectie VWS / programmaministerie J&G en gemeenten:het verbinden van paar indicatoren aan het logo, (GGG keurmerk) Ouders en kinderen: middels klantenpanels goede dienstverlening in kaart brengen (Zuster Anne, Smiley) Praktijk:binnen CJG seen leercyclusvoor verbetering van dienstverlening op gang brengen (gelaagdheid) Thema s voor CJG als instrument PH Dienstverleningsconcept: Aansluiting op de leefwereld ouders / jongeren; Merk CJG Beoordelingsproces: Beslisboom ( ), Voorspelbare diagnosegroepen Samenwerking: CJG als netwerkorganisatie Frontoffice en backoffice

23 Organisatie 2 Organisatie 1 Organisatie 3 Organisatie 5 Organisatie 4 Het beoordelingsproces Het beoordelingsproces Een complex beoordelingsproces wordt uiteengelegd in vier stappen van afzonderlijke beoordelingen 46

24 Het beoordelingsproces Bepaal of een kind zonder ontwikkelings-en opvoedingsproblemen en zonder bedreigende omstandigheden kan opgroeien Herkent u het probleem nu al en heeft u er een oplossing voor? Is de informatie volledig om dit te kunnen bepalen? Welke informatie is nodig om het beeld van het kind compleet te krijgen? Wie kan ons die informatie geven? Bepaal bij een onbekende, complexe casus wie nodig is bij de uitvoering van het plan van aanpak en wie coördineert kind&maatschappij 47 Voorbeeld: Preventieconsult kinderen 0-4 jaar Settings: 0-de lijn Ouders Sociaal verpleegkundige Maatschappelijk werk Jeugdarts Pedagoog Melding (Verwijsindex 0-19) Vragenlijst (1 e filter) -BMI - Laag risico Licht verhoogd risico Opvoedingsadvies Opvoedingsadvies op maat + Preventieaanbod Hoog risico Jeugdarts Pedagoog PREVENTIECONSULT 1 Controle vragenlijst + bespreken risico Meten risicofactoren PREVENTIECONSULT 2 Opstellen risicoprofiel Bespreken gezondheid en opvoedingswijze Risicocommunicatie, adviezen Specialisten gezondheidszorg Speciaal onderwijs Specialisten Bureau kind&maatschappij Jeugdzorg Behandeling en begeleiding in de tweede lijn

25 Voorbeeld doelgroepen Voorspelbare oudergroepen Ouders met 1 e kind / of 2 e etc. / of veel Alleenstaande ouder (zonder netwerk) Chronisch zieke /verslaafde ouder Ouder(s) met taalprobleem Ouder met opvoedingsvragen (triple P) Voorspelbare risicogroepen (Kans op) Overgewicht Taal/spraak/gehoor/visusproblemen De Vlinder

26 Kernprocessen publieke zorg voor jeugd kind&maatschappij Verbindende functies in de PZJ kind&maatschappij

27 Voorzieningen Publieke Gezondheidszorg kind&maatschappij Preventie individu-collectief

28 Thema s voor CJG als instrument PH Dienstverleningsconcept: Aansluiting op de leefwereld ouders / jongeren; Merk CJG Beoordelingsproces: Beslisboom ( ), Voorspelbare diagnosegroepen Samenwerking: CJG als netwerkorganisatie Frontoffice en backoffice Samenwerken: Kind in leefwereld is leidend Organisatie 1 Organisatie 2 Organisatie 3 Organisatie 5 Organisatie 4 Uitgangspunt: Coördinatie en Case Management

29 Jeugdketendenken Organisatie 1 Uitgangspunt: Doorverwijzen naar de volgende organisatie Organisatie 2 Organisatie 3 Organisatie 4 Problemen: verantwoordelijkheid en overzicht case management het delen van kennis en informatie Organisatie 5 CJG als frontoffice en backoffice

30 Professionals spelen het spel: begin met de frontoffice Sport Welzijn Kinderopvang Onderwijs Het Kind Wijk Vindplaats 1 e lijnsvoorziening Spelverdeler Generalistenzorg/ jeugdhulpverlening Richtinggevende diagnostiek Gemeente als scheidsrechter Doorzettingsmacht Verwijsindicatie Specialisten gezondheidszorg Speciaal onderwijs Specialisten bureau jeugdzorg 2 de lijnsvoorziening kind&maatschappij Professionals spelen het spel: publieke zorg voor 0-4 jaar Kinderopvang Het Kind.. Consultatiebureau : sociaal verpleegkundige + maatschappelijk werk jeugdarts + pedagoog Gemeente als scheidsrechter Doorzettingsmacht Verwijsindicatie Specialisten gezondheidszorg Speciaal onderwijs Specialisten bureau jeugdzorg 2 de lijnsvoorziening kind&maatschappij

31 Professionals spelen het spel: publieke zorg voor 4-12 jaar Sport Onderwijs Het kind Wijk.. Basisschool sociaal verpleegkundige + maatschappelijk werk Gemeente als scheidsrechter kind&maatschappij Doorzettingsmacht Specialisten gezondheidszorg Medisch/psych. jeugdarts + pedagoog ZAT-teams Speciaal onderwijs onderwijs 2 de lijnsvoorziening Verwijsindicatie Specialisten bureau jeugdzorg opvoeding + gedrag Buurthuizen Professionals spelen het spel: publieke zorg voor jaar Sport Onderwijs De jongere Wijk.. Middelbare school: sociaal verpleegkundige + maatschappelijk werk Gemeente als scheidsrechter kind&maatschappij Doorzettingsmacht Specialisten gezondheidszorg Medisch/psych. jeugdarts + pedagoog ZAT-teams Speciaal onderwijs onderwijs 2 de lijnsvoorziening Verwijsindicatie Specialisten bureau jeugdzorg opvoeding + gedrag

32 Competenties frontoffice Goed om te gaan met kinderen e.o., inleven Diagnostisch vermogen: empathisch, informatie verzamelen, doorvragen, analyseren, klinische blik Snel handelen, praktische zorg (organizers) en lichte hulp Grenzen kennen in complexe situaties (reflective professional) Opschaling bij multiproblem, verwijzing naar autoriteit Bereikbaarheid vergroten door openhuis activiteiten / spreekuur voor ouders en jongeren; outreachendwerken Preventie, voorlichting en opvoedondersteuning voor alle leeftijdscategorieën Versterken zelfredzaamheid ouders en kinderen, sociale netwerken rondom gezinnen Experts gewone leven: JVK en MW (SVK en SMW) en jeugdartsassistenten (i.o.) De zuster komt bij je thuis (Buurtzorg) In plaats van de brommer, een mobieltje en laptop met daarop simpele ICT : autonoom in zorgverlening voor de klant; nadruk op zelfredzaamheid (expert gewone leven)

33 Competenties backoffice Goed om te gaan met kinderen e.o., inleven Diagnostisch vermogen: empathisch, informatie verzamelen, doorvragen, analyseren, klinische blik Helikopter view, ook beleidsmatig denken Besluitvaardig in onzekere / complexe situaties Grenzen kennen in complexe situaties (reflectieve professional); beoordelingsautoriteit Consultatieve functie in zorgnetwerken: (on)gevraagd adviseren Verwijsfunctie: vertaalslag naar collegae / curatieve (G)GZ Verbindend leiderschap: kunnen schakelen op diverse schaalniveaus, verbindingen maken, kennisuitwisseling Beoordelingsautoriteiten: Jeugdarts & ac. pedagoog / ontw. psycholoog (VTO-team) afstemming huisarts /GGZ Beoordelingsautoriteit en poortwachter?

34 profielopbouw PH voor jeugd Onderzoek Advies Zorgcoördinatie Operationeel m. Innovatie / programmaman. Bestuur / Beleidsmaker Diagnostisch vermogen (arts) Maatschappij en gezondheid Praktijk ervaring Poten in de modder kind&maatschappij

35 Bedankt voor uw aandacht & Analyse samenwerking: spellen, case Savanna Niemand wil het en toch gebeurt het (maak me zorgen.., wie helpt echt?) Men houdt vast aan disciplineprotocol / richtlijnen. Doet zijn ding. Bij onbekende problematiek, uitstellen, of juist alles zelf doen: uitwisseling? Men kent elkaar en elkaars visie / deskundigheden onvoldoende Het wordt veel te complex gemaakt, veel (f)actoren: verantwoordelijkheid? Indicatiesystematiek belemmert de smeerolie tussen professionals: roedels zijn functioneel, zelf verwijzen naar collega waar men vertrouwen in heeft. Domeinenstrijd heft zich op als kind / casus leidend wordt in samenwerking Onderscheid : inhoudelijke regie en procesregie, zorg rondom een kind.

36 1 e week hielprik 2 e week 4 e week 8 e week (RVP) 3 mnd(rvp) 4 mnd(rvp) 6 mnd 7,5 mnd 9 mnd 11mnd (RVP) 14 mnd(rvp) 18 mnd 2 jaar 3 jaar 3,9 jaar (RVP) 5 jaar 9 jaar (RVP) 10 jaar 13 jaar Speciaal onderwijs (3 jaarlijks) Contactmomenteno.b.v. risicobeoordeling zwangerschap 1 e week hielprik 4 e week 6 mnd 13 mnd 2,5 jaar 3,5 jaar 5,5 jaar 8,5 jaar 10 jaar 11 jaar 13 jaar (VMBO), 14 jaar (Havo/ VWO) 14 jaar(vmbo), 15 jaar (Havo/ VWO) 16 jaar (VMBO)/ 17 jaar (Havo)/ 18 jaar (VWO) Eerste 4 jaar elke 6 maanden opvoedondersteuning