Als het rommelt in de roze wolk. Marieke Bink-Buis verloskundige

Transcriptie

1 Als het rommelt in de roze wolk Marieke Bink-Buis verloskundige

2 Inhoud presentatie Voorstellen Toename problematiek Belang van opsporen kwetsbare zwangeren Bedreiging zwangerschap Kwetsbaarheid herkennen Zwangerschap uitkomsten Risico s op lange termijn Signaleer methode / Zorgpaden Ziekenhuis Score R4U/ intake-vragenlijst

3 Voorstellen Marieke Bink-Buis Verloskundige sinds jaar eerste lijn Schagen 9 jaar 2 e lijn NWZ Alkmaar 1,5 jaar 1 e lijn Schagen NHN Getrouwd, 3 dochters.

4 Toename problematiek De afgelopen jaren signaleren de verloskundige professionals een toename van de aantal zwangere vrouwen met complexe sociaal-medische problematiek.

5 Waarom van belang? Kwetsbare zwangeren hebben : ongunstige zwangerschapsuitkomsten, een slechtere start van het kind en ontoereikende invulling door de moeder van haar ouderrol Dit met als mogelijk gevolg een gestoorde ontwikkeling van het kind

6 Bedreiging Bedreigingen liggen zowel in de sfeer van medische als niet-medische risico's, en onderzoek maakt duidelijk dat deze beide een onafhankelijke rol spelen. Deskundigen spreken van 'kwetsbaar' als deze risico's elkaar in hun werking versterken.

7 Waar herken je de kwetsbaarheid aan: 4 kenmerken 1) Het gelijktijdig bestaan van medische EN niet-medische risico's voor een ongezonde zwangerschap 2) Het aanwezig zijn van 1 of meer manifestaties van psychiatrie, psychosociale problemen of verslavingsproblemen (incl. roken en drinken) 3) Gebrek aan middelen (resources) van allerlei aard om problemen op te lossen, zoals: individuele competenties, materiele middelen, sociaal netwerk.

8 4) Het bestaan van versterkende negatieve cirkels, in persoonlijke zin door het wantrouwen in zorg c.q. gebrek aan communicatie en in meer medische zin door het samenspel van veel risicofactoren

9 Zeer kwetsbare moeders zijn door gebrek aan resources, zelfzorg regie niet in staat deze situatie om te buigen, en zorgverlening stagneert vaak ondanks goede intenties van alle betrokkenen. Daardoor ontstaan geregeld acute problemen, met AMK en de Raad voor de kinderbescherming ingrijpen als onvermijdbaar gevolg. ( vaak pas bij escalatie van situatie)

10 SES Vrouwen met een lage sociaaleconomische status (SES) hebben verhoogde risico s op ongunstige zwangerschapsuitkomsten. Een deel van deze ongunstige uitkomsten heeft te maken met de ongezondere leefstijl van vrouwen met een lage SES.

11 Voorbeelden ter herkenning tienerzwangerschap alleenstaand ouderschap een huishouden met financiële schulden middelengebruik meerdere partners/biologische vaders illegaal verblijf/onverzekerd zijn huiselijk geweld huisvestingsprobleem opvoedproblemen betrokkenheid van een scala van professionele instellingen (verschillende jeugdzorginstellingen, gedwongen jeugdhulpverlening; Raad voor de Kinderbescherming) GGZ-/psychiatrische problematiek ouders met een verstandelijke beperking en andere problematieken en risicofactoren

12 Ongunstige zwangerschaps uitkomsten de BIG 4: vroeggeboorte,( voor 37 weken) een te laag geboortegewicht,voor de zwangerschapsduur aangeboren afwijkingen een slechte start direct na de geboorte

13 Risico s lange termijn Gezondheidsproblemen rond de geboorte beïnvloeden ook de ontwikkeling van het kind en de gezondheid op volwassen leeftijd. In de eerste drie jaar van hechting na de geboorte is er hogere kans op blijvende intellectuele en motorische achterstand van het kind en gedragsproblemen.

14 Vervolgproblemen bij het kind op latere leeftijd zijn blijvend verminderd cognitief functioneren, psychische problemen, obesitas, diabetes, hart- en vaatziekten,

15 Risico s langere termijn kindermishandeling verwaarlozing wordt veroorzaakt door de gecombineerde kracht van meer perinatale morbiditeit, meer gedragsproblemen (bijvoorbeeld huilende baby's) Lage ouderlijke resources om te kunnen gaan met de toegenomen eisen niet te vragen om zorg en ondersteuning (huisarts, jeugdzorg) ( door schaamte)

16 In onderzoek is vastgesteld dat door een geïntegreerde aanpak van deze multi-complexe problematiek, het zorgproces veel beter onder controle komt, en de risico s op ongunstige zwangerschapsuitkomsten, en op vervolguitkomsten beperkt kunnen worden. Met behulp van gevalideerde en praktisch werkzame instrumenten is aangetoond dat bij ongeveer een 25% van de zwangere vrouwen sprake is van ernstige multicomplexe problematiek.

17 signalering Ideaal: wordt een dergelijke situatie al vroeg in de zwangerschap onderkend, maar tenminste voor de geboorte, en wordt een geïntegreerd breed sociaal-medisch programma ingezet. De praktijk echter is dat signalering vaak pas laat en naar aanleiding van incidenten gebeurt.

18 Vaak komt het voor dat de volledige omvang van de kwetsbaren situatie niet wordt onderkend door zorg verleners. Vaak overschatting van cliënte tot zelf regie en zelfzorg.

19 R4U De R4U (the Rotterdam Reproduction Risk Reduction scorekaart) is ontwikkeld om deze risicofactoren in kaart te brengen, zorgtoeleiding in de vorm van zorgpaden te faciliteren en door een afkapwaarde potentieel hoog-risico zwangeren te bespreken.

20 Wat is R4U De R4U is een signaleringsinstrument voorscreening op zes domeinen: sociaal psychisch zorg risico s leefstijlgerelateerde risico s obstetrische risicofactoren onder zwangere vrouwen.

21

22 Hoe scoren bij R4U? ieder item een weegfactor (1/2/3, of 0 voor factoren die alleen bijdragen aan het zorgproces). Dit maakt het mogelijk om een totaalscore te berekenen, zowel per domein als voor de gehele lijst. Bij een stapeling van meerdere risicofactoren met een beperkt gewicht kan de totale score toch hoog uitvallen en is multidisciplinair overleg nodig.

23 Het onderzoek naar de prognostische waarde van de R4U in routinegebruik laat zien dat het gebruik van de R4U een bijdrage kan leveren aan de tijdige identificatie van vrouwen met een verhoogd risico op vroeggeboorte, een te laag geboortegewicht en/of lage Apgarscore. De risicofactoren verschillen per etniciteit en sociaaleconomische status

24 Intake vragenlijst In verloskundige praktijk : intake vragenlijst aan alle zwangeren Opleidings niveau Werk Huisvesting Schulden Relatie Psychiatrische problematiek En vele gezondheids-technische vragen Contact met jeugdzorg Medicatie gebruik Drugs ( verleden) Roken Drinken

25 Groot belang om laagdrempelig samen te werken tussen verschillende disciplines Mee gaan naar zwangerschap controle 1 case manager per casus

26 Casus G1P0 Verstandelijke beperking Tekent de toestemming voor overleg niet Onderkent problematiek niet Liegt Escalatie Veilig thuis/ R v K

27 Vragen?