Finaltrust Vermogensbeheer, 1 november "beurs en economie" door Jaap van Duijn

Transcriptie

1 WEST-EUROPA BLIJFT ACHTER BIJ DE REST VAN DE WERELDECONOMIE BEURS EN ECONOMIE De wereldeconomie draait op Amerikaanse consumenten en Chinese producenten De Amerikaanse economie groeit met ruim 3%, China s groei is 9% Japan herstelt na een lange periode van stagnatie Jaap van Duijn West-Europa blijft achter Finaltrust Vermogensbeheer Kasteel Maurick, Vught 1 november BINNEN EUROPA BESTAAN GROTE VERSCHILLEN DE UITBREIDING VAN DE EU IN 2004 HEEFT DE KORTE TERMIJN PROBLEMEN VERGROOT De Engelssprekende landen (inclusief Skandinavië) presteren het best De zes van de oorspronkelijke EEG presteren het slechtst De Zuid-Europese landen verschillen sterk De landen van Midden- en Oost-Europa hebben nog een lage welvaart,maar hun groei is veel hoger dan bij ons De uitbreiding had politieke redenen, maar was economisch niet verstandig De verschillen tussen rijk en arm zijn binnen de EU veel groter dan bijvoorbeeld binnen de VS De ene munt (euro) beperkt de mogelijkheden om een slagvaardig monetair beleid te voeren Is het toeval dat de rijkste landen van Europa (IJsland, Noorwegen, Zwitserland) geen lid van de EU zijn? 3 4 ER ZAL SPOEDIG EEN EINDE KOMEN AAN DE BEVOLKINGSGROEI VAN WEST-EUROPA BEVOLKINGSONTWIKKELING IN NEDERLAND Voor Nederland wordt nog een toename van 16,3 mln naar 17,2 mln voorzien In Duitsland zal de bevolking eerder gaan stagneren In 2004 zijn voor het eerst meer dan mensen uit Nederland geëmigreerd miljoen miljoen miljoen miljoen miljoen ,3 miljoen ,2 miljoen ,1 miljoen Japan is ons voorland: daar gaat de bevolking dit jaar dalen 5 6 1

2 MET DE STAGNATIE VAN DE BEVOLKING ZAL OOK DE ECONOMISCHE GROEI AFNEMEN DE COMBINATIE VAN HOGE WELVAART EN GERINGE GROEI HEEFT WEST- EUROPA NOG NIET EERDER MEEGEMAAKT Economische groei in Nederland ,3% ,4% ,9% ,4% ,0% ,0% ,7% Bij een stagnerende bevolking moet de groei komen van productiviteitsstijging Deze is echter in West-Europa geringer dan in de VS en Azië De economische groei zal dan ook niet meer dan 1 à 2% per jaar bedragen Bij een uiteindelijk afnemende bevolking zal de groei nog lager zijn 7 8 IS HET EERDER GEBEURD? JA, IN HET HOLLAND VAN DE 18E EEUW NIEUWE OMSTANDIGHEDEN VRAGEN OM NIEUW BELEID Tussen het einde van de Gouden Eeuw (ca. 1672) en de Franse Revolutie daalde de bevolking van Holland met 12% De bevolking van steden als Haarlem en Leiden halveerde zelfs De lonen van ambachtslieden bleven meer dan honderd jaar onveranderd Nederland bleef tot circa 1800 het rijkste land op aarde, maar gedurende de hele 18 e eeuw steeg de welvaart niet Door de verdergaande vergrijzing zal de zorg een groeisector worden ( Florida-economie ) De hoge lonen zijn alleen te rechtvaardigen als het onderwijs hoogwaardige arbeid aflevert ( Londen ) Nederland heeft honderdduizenden arbeidskrachten in VUT en WAO laten verdwijnen; het zal moeilijk zijn dit bestand weer te activeren In de nieuwe verzorgingsstaat zullen strenge eisen aan de deelnemers moeten worden gesteld ( Zweden ) 9 10 IMMATERIËLE GROEI WORDT BELANGRIJKER HET IS NOG ALLERMINST DUIDELIJK HOE WEST-EUROPA MET ZIJN TOEKOMST WIL OMGAAN Nederland is een overvol land, waarin ruimte en stilte de echt schaarse factoren zijn Nog meer spullen lijkt een weinig zinvolle manier van groeien Een economisch en maatschappelijk aanvaardbare manier van beheren van het platteland wordt een van de grote opgaven Groei in de dienstensector (hoogwaardige arbeid) zou in beginsel milieuvriendelijke groei moeten zijn Europese leiders vallen vooral op door hun onderlinge ruzies, hun gebrek aan leiderschap en hun onvermogen zich boven hun lokale belangen te verheffen Voor het eerst bestaat de dominante generatie (de baby boomers) uit mensen die geen verandering willen De focus van het parlement is gericht op korte-termijn incidenten Intussen wordt de bedreiging vanuit Azië met de dag groter

3 ENKELE WAARSCHIJNLIJKE GEVOLGEN VAN DE VERGRIJZING ANDERE GEVOLGEN VAN DE ONTGROENING De pensioengerechtigde leeftijd gaat omhoog De pensioenvoorzieningen gaan omlaag Mensen zullen weer meer zelf voor hun oudedagsvoorziening gaan zorgen Meer mensen zullen gaan emigreren Nederland wordt onaantrekkelijker als immigratieland Door geringere toetreding op de arbeidsmarkt keert op termijn de volledige werkgelegenheid weer terug Hiermee komt ook de cost push inflatie weer terug De terugkeer van de loon-prijsspiraal is ongunstig voor aandelen en vastrentende beleggingen Tekorten aan arbeid in de zorg zal een sterke impuls geven aan technologische innovatie HET ZWAARTEPUNT VAN DE WERELDECONOMIE VERPLAATST ZICH NAAR AZIË EMERGING MARKETS ZIJN DE FAVORIETE BELEGGINGSCATEGORIE IN DIT DECENNIUM (EN WAARSCHIJNLIJK HET VOLGENDE) De strijd om de wereldhegemonie zal in de komende decennia gaan tussen de VS en China China heeft de beste kaarten in handen Grondstoffen zullen alleen maar duurder worden Water wordt de schaarse grondstof van de 21 ste eeuw De belegger moet gaan waar de groei is (niet hier dus) Emerging markets maken nu slechts 5% van de wereldmarktkapitalisatie uit Hun economische betekenis is echter, afhankelijk van hoe men meet, al 20 tot 40% Binnen vijftien jaar zal het gewicht van emerging markets 50% zijn DE LANGE RENTE IS OP EEN HISTORISCH LAAG PUNT BELAND LANGE RENTE NEDERLAND Nederland heeft altijd wel lage kapitaalmarktrentes gehad Maar zelfs voor ons land is de rente nu erg laag 12 Dit betekent dat de rente in de komende 10 à 15 jaar alleen maar omhoog kan Een lage rente die gaat stijgen is een zeer onaantrekkelijke combinatie voor vastrentende beleggers

4 TOCH GAAN PENSIOENFONDSEN MEER IN OBLIGATIES BELEGGEN DE BULL MARKET IN AANDELEN (IN HET WESTEN) DUURT WAARSCHIJNLIJK TOT CA De toezichthouder heeft besloten dat pensioenfondsen hun verplichtingen marked-to-market moeten gaan waarderen De schommelingen in verplichtingen die dit gaat veroorzaken, kunnen ontlopen worden door duration matching Als gevolg daarvan gaan pensioenfondsen nu meer in vastrentende waarden Volgens sommigen is de bull market allang voorbij Veel beurzen hebben echter na 2000 nieuwe hoogtepunten bereikt Als men de NASDAQ-hausse als een klassieke bubble ziet (en daarvoor corrigeert), gaat ook in de getroffen landen de bull market door Ze doen dit op het historisch meest ongunstige moment Emerging markets zijn zelfs na 2000 aan een nieuwe groeifase begonnen AUSTRALIË: DOORGAANDE BULL MARKET S&P 500: DENK DE TECHNOLOGIE HAUSSE WEG, EN JE HEBT EEN BULL MARKET MEXICO: EEN ONVERVALSTE BULL MARKET, VOORAL NA 2000 WAAROM ZOU DE BULL MARKET ROND 2008 MOETEN EINDIGEN? De bull market begon in 1982, en heeft dan dus een kwart eeuw geduurd Rond 2008 gaat in de ontwikkelde wereld de vergrijzing toeslaan Pensioenfondsen worden netto verkoper, ipv cash-flow belegger De inflatie keert terug door verkrapping op de arbeidsmarkt

5 DE KOMENDE TWEE JAREN WORDEN MOOIE JAREN VOOR BELEGGERS EUROPESE INFLATIE De Europese economieën gaan eindelijk aantrekken Deel II van de conjunctuurcyclus (ca ) zal gedragen worden door zowel investeringen als consumptieve bestedingen Alle regio s van de wereld zullen meedoen (Amerika, Europa, Azië) Inflatie zal de eerste tijd nog geen probleem zijn DE NEDERLANDSE CONJUCTUURCYCLUS CONSUMENTENVERTROUWEN IN NEDERLAND 10,0! 132 INDEX CONSUMENTENVERTROUWEN 08, , ,0 02, , , , , ,0-10, DUITSLAND: IFO INDEX DE GROOTSTE ONEVENWICHTIGHEDEN ZITTEN IN AMERIKA Na de NASDAQ hausse, de huizen zeepbel De spaarquote van gezinnen is om en nabij nul Er is een record tekort op de handelsbalans De schuldenlast staat op recordhoogte

6 PRIJSVERLOOP VAN HUIZEN IN DE VS SPAARQUOTE AMERIKAANSE GEZINNEN BIJNA NUL EEN RECORD TEKORT OP DE HANDELSBALANS PER SALDO ZOU DE DOLLAR MOETEN VERZWAKKEN OLIEPRIJSSTIJGINGEN HEBBEN NOG WEINIG EFFECT GEHAD DE TWEEDE HELFT VAN DECENNIA PLEEGT BETER TE ZIJN DAN DE EERSTE De grote recessies zijn sinds de jaren 70 steeds in de eerste helft gevallen Beleggen werd pas echt populair in de tweede helft van de jaren 80 en 90 Na de valse start in Europa ( ) zijn er redenen om nu een echt herstel te verwachten Bereid U dus voor op betere jaren!