Introductie tot de Arbeidshygiëne

Transcriptie

1 Introductie tot de Arbeidshygiëne Dr. Maurits De Ridder Afdeling arbeidsgezondheidskunde Vakgroep volksgezondheid en eerstelijnszorg, UGent Secretaris van Belgian Society for Occupational Hygiene Met bijdragen van dr. ir. Tom Geens, voorzitter BSOH

2 Belgische vereniging voor arbeidshygiëne vzw gesticht in leden (75 euro/jaar) 4 à 5 studiedagen/jaar 6 nieuwsbrieven/jaar (continue bijscholing) Professionele arbeidshygiënisten (en andere) van interne, externe DPBW, universiteiten, overheid Lid van CoBePrev Lid van Hoge Raad PBW Lid van IOHA en OHTA

3

4

5 Wat is arbeidshygiëne? De arbeidshygiëne is de discipline van het voorkomen, herkennen, evalueren en beheersen van chemische, fysische en biologische gezondheidsrisico s in het werkmilieu met als doel de gezondheid en het welzijn van de werknemer en de gemeenschap in haar geheel te beschermen.

6 Codex over het Welzijn op het werk BOEK V: OMGEVINGSFACTOREN EN FYSISCHE AGENTIA Titel 1: Thermische omgevingsfactoren Titel 2: Lawaai Titel 3: Trillingen Titel 4: Werkzaamheden in een hyperbare omgeving Titel 5: Ioniserende stralingen Titel 6: Kunstmatige optische straling Titel 7: Elektromagnetische velden BOEK VI: CHEMISCHE, KANKERVERWEKKENDE EN MUTAGENE AGENTIA Titel 1: Chemische agentia Titel 2: Kankerverwekkende en mutagene agentia Titel 3: Asbest BOEK VII: BIOLOGISCHE AGENTIA BOEK IX: COLLECTIEVE BESCHERMING EN INDIVIDUELE UITRUSTING Titel 1: Collectieve beschermingsmiddelen Titel 2: Persoonlijke beschermingsmiddelen Titel 3: Werkkledij

7

8 Opleiding van PA-arbeidshygiëne Basismodule 120 uren Specialisatie 280 uren (KULeuven Odisee) 3 jaar ervaring Bijscholing: BSOH studiedagen en nieuwsbrieven

9 Situering vakgebied binnen arbeidsgezondheidkunde Chemische factoren Arbeid anticiperen herkennen Fysische factoren Biologische factoren Ergonomische factoren Psychosociale factoren evalueren beheersen Blootstelling Ziekte arbeidshygiëne arbeidsgeneeskunde arbeidsepidemiologie arbeidstoxicologie arbeidsgezondheid

10 Doelstelling van de arbeidshygiëne Primaire preventie van beroepsziekten en werkgerelateerde ziekten door beheersing van de blootstelling op de werkplek. De doelstelling is niet het uitvoeren van onderzoeken en metingen en het maken van rapporten. Dit is enkel een middel. Is arbeidshygiëne nodig?

11 De verborgen epidemie Huidaandoeningen: tot 40 % is arbeidsgerelateerd

12 Eliminating occupational cancer in Europe and globally. Jukka Takala (2015)

13 The Global Burden of Occupational Disease. Rushton, L. Curr Envir Health Rpt (2017) 4: 340. Fig. 1. Numbers of occupationally related cancer registrations (2011) by carcinogen and major industry sector.

14 Kenmerken van arbeidshygiëne Toegepaste wetenschap: wetenschappelijke onderbouw van methoden en technieken (validatie) maakt gebruik van meerdere disciplines (chemie, fysica, microbiologie, toxicologie, ingenieurswetenschappen) Meten is weten Systematische werkwijze (planmatig)

15 Stappenplan 1. Identificatie van gevaren, inventarisatie van bronnen 2. Bepaling van de blootstelling van de werknemer 1. Kwalitatief (op basis van bestaande data, analogie) 2. Semikwantitatief (berekening met tools) 3. Meting 3. Evaluatie van de risico s: 1. Blootstelling vergelijken met actie- en grenswaarden (Belgische en wetenschappelijke) 2. Nagaan of er meer gevoelige groepen zijn 4. Voorstellen van preventiemaatregelen 1. Technische maatregelen (bron, CBM, PBM) 2. Organisatorische maatregelen

16 Voorbeeld 1 Risicobeoordeling mechanische trillingen I. Aard en niveau van de blootstelling bepalen 1. Raming, schatting 1. Inventarisatie van de bronnen 2. Informatie van de leverancier of andere instanties (databanken op websites) over het waarschijnlijke trillingsniveau in specifieke gebruiksomstandigheden (typisch en worst case) 3. Observatie van werkmethoden en gebruiksomstandigheden 4. Blootstellingsduur 5. Berekening van dagelijkse blootstelling of toegelaten blootstellingsduur per dag 2. Meting (volgens ISO-normen): representatieve steekproef II. Andere gegevens Arbeidsgeneesheer: resultaten van gezondheidstoezicht en aanwezigheid van gevoelige personen Bijkomende risicofactoren zoals lage temperaturen en ergonomisch slechte omstandigheden

17

18 Voorbeeld 2 Risicobeoordeling chemische agentia 1. Inventarisatie. Welke chemische agentia? Eigenschappen: toxicologisch en fysicochemisch MSDS, extra informatie. 2. Beschrijving van de werkplaatsfactoren Observatie en interview (inademing, huidopname, ingestie) Duur van de blootstelling Worst case situatie 3. Wie is blootgesteld? Zijn er: meer gevoelige personen: zwangeren, jongeren overgevoelige personen: allergie of aspecifieke overgevoeligheid

19 4. Kwalitatieve evaluatie Op basis van fysicochemisch eigenschappen, blootstellingsduur Op basis van analoge situaties, databases Berekening met tools (statistische modellen) 5. Kwantitatieve evaluatie Externe blootstelling: luchtmetingen betrouwbaarheid, representativiteit worst case of gerandomiseerd Interne blootstelling: biologische monitoring moment van afname, worst case of gerandomiseerd anonieme groepsresultaten Gezondheidseffectscreening rapport van de arbeidsgeneesheer over klachten en vastgestelde gezondheidsverstoring 6. Besluit

20 Berekening van de blootstelling aan chemische agentia Inhalatoire blootstelling EASE (disk1, disk2) voor gassen en dampen ECETOC TRA (Targetted Risk Assessment) Stoffenmanager MEASE EMKG-EXPO-TOOL (COSHH-BAuA tool) ART (Advanced Reach Tool), BEAT (Bayesian Exposure Assessment Tool, biociden) IHMOD ( ConsExpo & EUSES (biociden), DME (dieselmotoremissie), Lasrookassistent Dermale blootstelling SkinPermCalc en FiniteDoseSkinPermCalc (NIOSH) RISKOFDERM toolkit DREAM Skinperm en EASC IHSkinPerm ECETOC TRA, EASE (disk1, disk2), Stoffenmanager, MEASE, ConsExpo

21

22

23

24 Blootstelling meten

25

26

27

28

29 Bedankt voor uw aandacht.