Focus op collectieve beschermingsmiddelen 2013/5

Transcriptie

1 Preventie en wetgeving Focus op collectieve beschermingsmiddelen 2013/5

2

3 Inhoud 1 Wettelijk kader Referentie Historiek Krachtlijnen Definitie Verplichtingen van de werkgever Rol van de preventieadviseur Bijkomende informatie Focus op collectieve beschermingsmiddelen 3

4

5 1 Wettelijk kader 1.1 Referentie De belangrijkste bepalingen inzake collectieve beschermingsmiddelen (cbm s) zijn terug te vinden in het KB van 30 augustus 2013 tot vaststelling van algemene bepalingen betreffende de keuze, de aankoop en het gebruik van collectieve beschermingsmiddelen (BS 7 oktober 2013) (KB Cbm s). Deze bepalingen vormen hoofdstuk 3 Collectieve beschermingsmiddelen van Titel VII Collectieve en individuele bescherming van de Codex Welzijn op het werk. 1.2 Historiek De bepalingen over collectieve beschermingsmiddelen maakten vroeger deel uit van het Algemeen Reglement voor de Arbeidsbescherming (ARAB). In 2013 zijn ze overgeheveld naar een apart hoofdstuk in titel VII van de Codex Welzijn op het werk ARAB Bestelling, aankoop en indienststelling De bepalingen inzake de bestelling, aankoop en indienststelling van collectieve beschermingsmiddelen waren opgenomen in artikel 54quater van het Algemeen Reglement voor de Arbeidsbescherming (ARAB). Dit artikel werd geïntroduceerd in het ARAB door het KB van 20 juni 1975 over het voorkomingsbeleid. Het artikel maakte deel uit van Afdeling X Voorkomingsbeleid, van hoofdstuk I Bepalingen betreffende de veiligheid van de arbeiders, van Titel II Algemene bepalingen betreffende de arbeidshygiëne alsmede de veiligheid en gezondheid van de arbeiders. Art. 54quater legde het voorkomingsbeleid vast gebaseerd op een aankoopprocedure voor arbeidsmiddelen, persoonlijke beschermingsmiddelen en collectieve beschermingsmiddelen. Deze procedure is het best gekend onder naam van de procedure van de drie groene lichten waarbij een centrale rol is voorbehouden aan de preventieadviseur (toen nog het diensthoofd VGV ) die eveneens de arbeidsgeneesheer raadpleegt en desgevallend een beroep doet op deskundigen. De bepalingen over collectieve beschermingsmiddelen zijn de laatste bepalingen van het art. 54quater die overgeheveld werden naar de Codex Welzijn op het werk. Alle andere bepalingen waren reeds eerder opgenomen (zie tabel 1). Focus op collectieve beschermingsmiddelen 5

6 Tabel 1 Overheveling van de bepalingen van art. 54quater naar de Codex Onderwerp KB Codex arbeidsmiddelen KB van 12 augustus 1993 betreffende het gebruik van Titel VI, hoofdstuk 1 arbeidsmiddelen (BS van 28 september 1993) preventiebeleid KB van 27 maart 1998 betreffende het beleid inzake Titel I, hoofdstuk 3 het welzijn van de werknemers bij de uitvoering van hun werk (BS 31 maart 1998) persoonlijke beschermingsmiddelen KB van 7 augustus 1995 betreffende het gebruik Titel VII, hoofdstuk 2 van persoonlijke beschermingsmiddelen (BS van 15 september 1995). opgeheven en vervangen door KB van 13 juni 2005 betreffende het gebruik van persoonlijke beschermingsmiddelen (BS van 14 juli 2005) collectieve beschermingsmiddelen KB van 30 augustus 2013 tot vaststelling van algemene bepalingen betreffende de keuze, de aankoop en het gebruik van collectieve beschermingsmiddelen (BS 7 oktober 2013) Titel VII, hoofdstuk 3 Gebruik van collectieve beschermingsmiddelen De bepalingen i.v.m. het gebruik van collectieve beschermingsmiddelen en m.n. de verplichting om te opteren voor collectieve beschermingsmiddelen boven persoonlijke beschermingsmiddelen staat ingeschreven in afzonderlijke koninklijke besluiten hoofdstukken van de Codex die elk voorschriften geven voor specifieke domeinen, bv. biologische agentia, chemische agentia, kankerverwekkende en mutagene agentia, asbest, arbeidsmiddelen voor werken op hoogte, elektrische installaties. Geen definitie Probleem met de ARAB- en andere regelgeving die dateert van voor het KB van 2013 was dat er nergens een definitie van collectieve beschermingsmiddelen gegeven werd. Dat maakte het moeilijk om te weten wat dit begrip precies inhield. De vraag was bijvoorbeeld of afschermingen die toegevoegd waren aan een machine moesten beschouwd worden als een collectief beschermingsmiddel of als een machinebeveiliging Kaderrichtlijn De kaderrichtlijn 89/391/EEG van 12 juni 1989 betreffende de tenuitvoerlegging van maatregelen ter bevordering van de verbetering van de veiligheid en de gezondheid van de werknemers op het werk (PB van 29 juni 1989) legt de basisprincipes vast inzake veiligheid en gezondheid op het werk. In artikel 6 van de kaderrichtlijn wordt er gewezen op het feit dat de werkgever de preventiemaatregelen moet nemen in een orde van voorkeur (kader 1). Daarbij wordt er expliciet op gewezen dat collectieve beschermingsmiddelen steeds de voorkeur genieten boven persoonlijke beschermingsmiddelen. De werkgever moet dus steeds eerst trachten om collectieve beschermingsmiddelen te implementeren en als dit niet voldoende of onmogelijk is, kunnen persoonlijke beschermingsmiddelen ingezet worden. 6 Focus op collectieve beschermingsmiddelen

7 Kader 1 Preventiehiërarchie a) risico s voorkomen; b) evalueren van risico s die niet kunnen worden voorkomen; c) bestrijding van de risico s bij de bron; d) aanpassing van het werk aan de mens, met name voor wat betreft de inrichting van de arbeidsplaats en de keuze van werkuitrusting en werk- en productiemethoden met name om monotone arbeid en tempogebonden arbeid draaglijker te maken en de gevolgen daarvan voor de gezondheid te beperken; e) rekening houden met de ontwikkeling van de techniek; f) vervangen van wat gevaarlijk is door wat niet gevaarlijk of minder gevaarlijk is; g) planning van de preventie met het oog op een samenhangend geheel dat de volgende aspecten in de preventie integreert: techniek, organisatie van het werk, arbeidsomstandigheden, sociale betrekkingen en invloed van de omgevingsfactoren op het werk; h) voorrang voor maatregelen inzake collectieve beschermingsmiddelen boven maatregelen inzake individuele bescherming; i) verstrekken van passende instructies aan de werknemers. Kaderrichtlijn, art KB Collectieve beschermingsmiddelen Het KB van 30 augustus 2013 tot vaststelling van algemene bepalingen betreffende de keuze, de aankoop en het gebruik van collectieve beschermingsmiddelen is verschenen in het Belgisch Staatsblad van 7 oktober Het KB schept een algemeen kader voor de keuze, de aankoop en het gebruik van collectieve beschermingsmiddelen. De bepalingen verduidelijkten en vulden de oude ARAB-bepalingen verder aan. Aangezien het KB de laatste bepalingen uit art. 54quater omzette (zie ook tabel 1) werd art. 54quater definitief opgeheven. Door de verschijning van het KB konden ook de bepalingen i.v.m. collectieve beschermingsmiddelen die verspreid waren over ARAB en Codex beter op elkaar afgestemd worden. De bepalingen i.v.m. aankoop stonden immers nog in het ARAB terwijl deze i.v.m. het gebruik terug te vinden waren in diverse hoofdstukken van de Codex (m.b.t. specifieke domeinen, bv. biologische agentia, chemische agentia, kankerverwekkende en mutagene agentia, asbest, arbeidsmiddelen voor werken op hoogte, elektrische installaties,...) Het KB omvat - een definitie van een collectief beschermingsmiddel; - een aankoopprocedure voor collectieve beschermingsmiddelen op basis van de drie groene lichten; - een lijst met risicodomeinen geregeld via andere KB s (hfst in de Codex, bijlage 1 van het KB) waarvoor de werknemers beschermd moeten worden via de selectie van het meest geschikte collectief beschermingsmiddel. Bijlage 2 van het KB draagt de titel Lijst van activiteiten en arbeidsomstandigheden waarvoor het ter beschikking stellen van collectieve beschermingsmiddelen noodzakelijk is. Deze bijlage bevat specifieke maatregelen op het vlak van valbeveiliging die reeds in het ARAB waren opgenomen. De structuur van het KB is vergelijkbaar met de structuur voor de bepalingen inzake de aankoop, selectie en gebruik van arbeidsmiddelen en persoonlijke beschermingsmiddelen. De bepalingen vormen hoofdstuk 3 Collectieve beschermingsmiddelen van Titel VII Collectieve en individuele bescherming van de Codex Welzijn op het werk. Focus op collectieve beschermingsmiddelen 7

8 Tabel 2 Structuur en inhoud van het KB Collectieve beschermingsmiddelen (Codex, Titel VII, hfst 3) Artikel Inhoud 1-3 Toepassingsgebied en definities 4-5 Algemene beginselen 6-11 Risicoanalyse en keuze van cbm s Aankoop van cbm s Indienststelling van cbm s Gebruik van cbm s 21 Onderhoud en controle 22 Informatie en opleiding van de werknemers Bijlage 1 Lijst met KB s die bepalingen over collectieve beschermingsmiddelen bevatten Bijlage 2 Lijst van activiteiten en arbeidsomstandigheden waarvoor het ter beschikking stellen van collectieve beschermingsmiddelen noodzakelijk is 2 Krachtlijnen Het KB Collectieve beschermingsmiddelen legt de bepalingen vast voor het aankopen, implementeren en onderhouden van cbm s. Ook de rol van de verschillende betrokkenen wordt gedefinieerd. 2.1 Definitie en toepassingsgebied Een collectief beschermingsmiddel wordt gedefinieerd als elke beschermingsuitrusting die tot doel heeft de werknemer te beschermen tegen één of meerdere gevaren die zijn veiligheid of gezondheid op het werk in het gedrang kunnen brengen evenals alle aanvullingen of accessoires die hiertoe bestemd zijn, en die gelijktijdig de volgende kenmerken vertonen: de beschermingsuitrusting is a) dermate ontworpen en geïnstalleerd dat ze zo rechtstreeks mogelijk inwerkt op de oorzaak van het risico zodat dit risico maximaal wordt beperkt; b) bestemd om, voorafgaand aan de uitvoering van het werk te worden geïnstalleerd; c) van die aard dat de werknemer niet actief moet tussenkomen om zijn veiligheid en gezondheid op het werk te verzekeren. KB Cbm s, art. 3, 4 Het KB beperkt zich tot collectieve beschermingsmiddelen die geen deel uitmaken van arbeidsmiddelen. Een beschermingsuitrusting die deel uitmaakt van een arbeidsmiddel wordt niet beschouwd als een collectief beschermingsmiddel en vormt het voorwerp van de regelgeving Gebruik van arbeidsmiddelen. KB Cbm s, art. 2 Kader 2 somt voorbeelden op van beschermingsuitrustingen die al dan niet beschouwd kunnen worden als een collectief beschermingsmiddel volgens het KB. 8 Focus op collectieve beschermingsmiddelen

9 Kader 2 Voorbeelden van collectieve beschermingsmiddelen en van beschermuitrustingen voor arbeidsmiddelen Voorbeelden van collectieve beschermingsmiddelen: - trapleuningen in een gebouw; - leuningen en valbeschermingsnetten op een tijdelijke of mobiele bouwplaats; - afzuigingskappen. Voorbeelden van uitrustingen die een permanent of verwisselbaar onderdeel vormen of een accessoire of aanvulling zijn van een arbeidsmiddel: - leuningen van toegangsplatformen en -trappen op een stoomketel; - afdekplaten ter bescherming tegen rechtstreekse aanraking in elektrische schakelkasten; - de beschermkap op een cirkelzaag. Bron: advies nr. 133 van de Hoge raad Veiligheid en gezondheid op het werk 2.2 Verplichtingen van de werkgever Het KB Collectieve beschermingsmiddelen omschrijft de verplichtingen van de werkgever. Elk collectief beschermingsmiddel moet voldoen aan een aantal voorwaarden inzake ontwerp en aangepast zijn aan de risico s waartegen het bescherming biedt. De werkgever heeft de verplichting om - een geschikt cbm te kiezen (2.2.1); - de aankoopprocedure te volgen (2.2.2); - te zorgen voor een correcte installatie (2.2.3); - instructies, informatie en opleiding te geven (2.2.4); - toezicht te houden op het gebruik (2.2.5); - de cbm s te controleren en te onderhouden (2.2.6) Selectie van cbm s Collectieve beschermingsmiddelen staan niet helemaal onderaan in de preventiehiërarchie maar toch bijna. Pbm s scoren nog lager. Dat betekent in ieder geval dat andere types maatregelen die zich hoger in de preventiehiërarchie bevinden steeds de voorkeur moeten krijgen. Indien er op het werk risico s zijn voor de veiligheid en gezondheid dan genieten maatregelen die het risico aan de bron aanpakken of voldoende beperken, de voorkeur. Dat kan gaan over het vervangen van een gevaarlijk werkprocédé door een ander minder gevaarlijk, over het aanpassen van de werkorganisatie, enz. Enkel indien het risico op die manier niet voldoende beperkt kan worden, moet de werkgever overgaan tot het installeren van cbm s zodat de werknemers hun taken in alle veiligheid en gezondheid kunnen uitvoeren. De collectieve beschermingsmiddelen moeten aangepast zijn aan de werkpost en aan de risico s waartegen ze bescherming bieden. Bij de keuze van een collectief beschermingsmiddel moet de werkgever - nagaan of het voldoet aan de algemene voorwaarden ( ); - een risicoanalyse uitvoeren ( ); - de gebruiksomstandigheden bepalen ( ); - advies vragen ( ). Focus op collectieve beschermingsmiddelen 9

10 Algemene voorwaarden Bij het voorzien van cbm s moet met verschillende aspecten rekening gehouden worden (kader 3). Een werkgever mag enkel collectieve beschermingsmiddelen voorzien die voldoen aan de wettelijke vereisten op het vlak van ontwerp en fabricage (CEmarkering). Voor cbm s waarvoor geen CE-markering is, of slechts gedeeltelijk, is het aan de werkgever om ervoor te zorgen dat de gekozen cbm s voldoen. Collectieve beschermingsmiddelen moeten gekozen worden in functie van de werkpost en de risico s waartegen ze bescherming bieden. Cbm s zijn ontworpen om aan hun doelstelling te kunnen beantwoorden. Een leuning of een valbeveiligingsnet bijvoorbeeld moeten berekend worden om te weerstaan aan de krachten die kunnen ontstaan bij het opvangen/weerhouden van een werknemer. Belangrijk is bovendien dat er door het voorzien van collectieve beschermingsmiddelen geen bijkomende risico s ontstaan. Ook hiermee moet de werkgever rekening houden bij het selecteren van het gepaste cbm. Kader 3 - Voorzien van cbm s: algemene voorwaarden - inzake ontwerp en constructie voldoen aan de fabricagerichtlijnen (CE-markering); - geschikt zijn voor de te voorkomen risico s, zonder zelf een vergroot risico in te houden; - aangepast zijn aan de werkpost; - indien meerdere cbm s tegelijkertijd nodig zijn, moeten deze afgestemd zijn op elkaar en moet de efficiëntie verzekerd blijven. KB Cbm s, art Risicoanalyse De keuze van een collectief beschermingsmiddel is steeds gebaseerd op een voorafgaandelijke risicoanalyse. Tijdens deze analyse identificeert de werkgever de risico s die niet kunnen aangepakt worden met maatregelen die zich hoger in de preventiehiërarchie situeren (bv. maatregelen die het risico aan de bron vermijden). In dat geval dringt het gebruik van cbm s zich op. Vervolgens moet de werkgever deze risico s beoordelen. Deze beoordeling is erop gericht om de meest geschikte collectieve beschermingsmiddelen te kiezen in functie van de risico s waaraan de werknemers zijn blootgesteld. De wetgever verwijst daarbij naar specifieke risico s (bijlage 1 van het KB Cbm s) waarvoor er specifieke bepalingen zijn opgenomen in de Codex (tabel 3). Tabel 3 Specifieke risico s waarvoor collectieve beschermingsmiddelen aangewezen kunnen zijn (KB Cbm s, Codex, Titel VII, hfst 3, bijlage 1) Risico KB Referentie Codex welzijn op het werk. kankerverwekkende en mutagene agentia biologische agentia chemische agentia hyperbare omgeving KB van 2 december 1993 betreffende de bescherming van de werknemers tegen de risico s van blootstelling aan carcinogene kankerverwekkende en mutagene agentia op het werk KB van 4 augustus 1996 betreffende de bescherming van de werknemers tegen de risico s bij blootstelling aan biologische agentia op het werk KB van 11 maart 2002 betreffende de bescherming van de gezondheid en de veiligheid van de werknemers tegen de risico s van chemische agentia op het werk KB van 23 december 2003 betreffende de bescherming van de werknemers tegen de risico s bij werkzaamheden in een hyperbare omgeving Titel V, hoofdstuk 2 6, 7 Titel V, hoofdstuk 3 17, 3 Titel V, hoofdstuk 1 18, 2 Titel III, hoofdstuk Focus op collectieve beschermingsmiddelen

11 werken op hoogte blootstelling aan asbest elektrische installaties KB van 31 augustus 2005 betreffende het gebruik van arbeidsmiddelen voor tijdelijke werkzaamheden op hoogte KB van 16 maart 2006 betreffende de bescherming van de werknemers tegen de risico s van blootstelling aan asbest KB van 4 december 2012 betreffende de minimale voorschriften inzake veiligheid van elektrische installaties op arbeidsplaatsen Titel VI, hoofdstuk 2, afdeling 5 Titel V, hoofdstuk 4 44 c), 45 Titel III, hoofdstuk 2 Op basis van de bepaling tegen welke risico s het collectief beschermingsmiddel een bescherming moet bieden, kan de werkgever de kenmerken vastleggen voor het cbm. Daarbij moet de werkgever ook oog hebben voor de gevaren die het cbm zelf met zich kan meebrengen. Tot slot is het van belang dat de werkgever de risicoanalyse herhaalt telkens dit nodig is, bijvoorbeeld bij wijzigingen in het productieproces. Alle documenten die te maken hebben met de risicoanalyse moet de werkgever bijhouden en ter beschikking houden van de inspectie. KB Cbm s, art. 6 tot Gebruiksomstandigheden De werkgever bepaalt ook de omstandigheden wanneer een cbm moet voorzien zijn. Daarbij houdt hij rekening met: - de ernst van het risico; - de frequentie van de blootstelling aan het risico; - kenmerken van de werkpost; - de doeltreffendheid van het cbm. Voor de omstandigheden die vermeld worden in bijlage 2 van het KB voorziet de werkgever in elk geval cbm s. De bijlage vermeldt enkel de bescherming tegen valrisico. Zo voorziet de bijlage dat wanneer de werknemers blootgesteld zijn aan een val van meer dan 2 m, de werk- en loopvlakken moeten uitgerust zijn met collectieve beschermingsmiddelen. Focus op collectieve beschermingsmiddelen 11

12 Advies vragen Interne deskundigen Zowel bij de beoordeling van een geschikt cbm als het bepalen van de omstandigheden is het noodzakelijk dat de werkgever een beroep doet op de preventiedeskundigen nl. de preventieadviseur arbeidsveiligheid en de arbeidsgeneesheer en hen om advies vraagt. KB Cbm s, art Externe deskundigen De werkgever kan ook externe diensten of instellingen raadplegen die hierin gespecialiseerd zijn. Indien de leden van het comité dit vragen, is dit zelfs een verplichting. De diensten of instellingen worden geacht gespecialiseerd of bevoegd te zijn wanneer ze door alle leden vertegenwoordigers van de werkgever en de werknemers in het Comité als dusdanig worden aanvaard. Indien er geen akkoord is, dan geldt een verzoeningsprocedure. KB Cbm s, art. 12, Aankoopprocedure De aankoopprocedure heeft als doelstelling om ervoor te zorgen dat elk collectief beschermingsmiddel voldoet aan de wettelijke regels (of de regels van goed vakmanschap) en dat de werkgever over de nodige informatie beschikt om de cbm s op gepaste wijze te implementeren. Bij elk cbm hoort een instructienota. Voor de aankoop van cbm s geldt een procedure in 3 stappen: bestelbon, levering en indienststelling. Tabel 4 geeft een overzicht. Deze procedure eist de tussenkomst en opvolging van de preventieadviseurs. Specifiek voor de aankoop geldt de verplichting om een bestelbon op te maken waarin volgende elementen beschreven zijn: 1. de kenmerken waarover het cbm moet beschikken; 2. de (wettelijke) vereisten waaraan het cbm moet voldoen op het vlak van ontwerp en fabricage. Voor cbm s die onder een fabricagerichtlijn vallen (CE-markering) kan hier aan voldaan worden door de conformiteit met de CE-markering te eisen. Bij levering volstaat in dat geval na te kijken of de Verklaring van overeenstemming aanwezig is, net zoals de CE-markering. Voor cbm s waarvoor er geen fabricagerichtlijn of andere wettelijke bepalingen zijn, moet de bestelbon aangeven aan welke regels van goed vakmanschap het cbm moet voldoen (bv. verwijzing naar normen). De leverancier moet aantonen dat hij aan deze voorwaarden heeft voldaan. Een indienststellingsverslag door de preventieadviseur arbeidsveiligheid is vereist voor deze aspecten. 3. bijkomende vereisten: indien er o.w.v. specifieke omstandigheden bijkomende vereisten zijn die niet gedekt zijn door de (wettelijke) vereisten op het vlak van ontwerp en fabricage, dan moet dit opgenomen zijn in de bestelbon. De leverancier toont d.m.v. een attest aan dat het cbm er aan voldoet en de preventieadviseur maakt hiervoor een indienststellingsverslag op. 4. de eis voor een instructienota: elk cbm moet vergezeld zijn door een instructienota die de werkgever in staat stelt om het cbm te installeren, de gebruiksgrenzen te bepalen, het te onderhouden en te controleren. 12 Focus op collectieve beschermingsmiddelen

13 Tabel 4 Aankoopprocedure van pbm s 1 Kenmerken Beschrijving van de kenmerken van het cbm 2 Ontwerp en fabricage Cbm s met CEmarkering Cbm s zonder CEmarkering Bestelbon Levering Indienststellingsverslag CE-markering eisen en de EG-verklaring van overeenstemming Moeten voldoen aan de regels van goed vakmanschap, referentie aangeven 3 Bijkomende vereisten Beschrijving van de bijkomende eisen Verklaring dat het cbm beantwoordt aan de kenmerken EG-verklaring van overeenstemming Attest van conformiteit: verklaring dat aan de gevraagde eisen voldaan is Attest van conformiteit: verklaring dat aan de gevraagde eisen voldaan is Instructienota Niet vereist Verslag dat de naleving van de eisen vaststelt Verslag dat de naleving van de eisen vaststelt 4 Instructienota Eis voor een instructienota Check instructienota Documenten* - Mee voorbereid door Aangeleverd door de - Opgesteld door de de preventieadviseur leverancier preventieadviseur arbeidsveiligheid en de arbeidsveiligheid arbeidsgeneesheer - Advies van de - Het hoofd van arbeidsgeneesheer de interne dienst voor preventie en bescherming op het werk tekent de bestelbon voor gezien * Alle documenten moeten ook meegedeeld worden aan het comité pbw en ter beschikking zijn van de inspectie Plaatsing Om de plaatsing van een collectief beschermingsmiddel goed te laten verlopen, gebruikt de werkgever de informatie zoals deze beschreven staat in de instructienota. In de instructienota staat immers vermeld op welke wijze het collectief beschermingsmiddel geïnstalleerd moet worden. Om na te gaan of het collectief beschermingsmiddel juist geïnstalleerd is, is een check noodzakelijk. Die controle vòòr de ingebruikname is erop gericht om na te gaan of het collectief beschermingsmiddel correct geplaatst is en goed functioneert. Deze controle voor gebruik wordt herhaald na elke montage op een nieuwe plek (zie ook tabel 5). De plaatsing, montage, demontage van collectieve beschermingsmiddelen zijn activiteiten die bovendien specifieke risico s inhouden. Het is aan de werkgever om ervoor te zorgen dat dit in alle veiligheid kan verlopen. KB Cbm s, art Focus op collectieve beschermingsmiddelen 13

14 2.2.4 Instructies en informatie Voor het gebruik van cbm s in de onderneming is het vereist om de werknemers correct te informeren. Dat houdt in dat werknemers nood hebben aan de nodige informatie voor een correct gebruik van collectieve beschermingsmiddelen. Hierbij ligt vooral de nadruk op waarom, wanneer en hoe cbm s gebruikt moeten worden. Deze informatie wordt aangevuld met schriftelijke instructies. Hierin staan volgende elementen vermeld: a) de installatie; b) de gebruikswijze; c) het onderhoud; d) het nazicht en de controle. KB Cbm s, art Toezicht houden op het gebruik Om de efficiënte werking van collectieve beschermingsmiddelen te verzekeren, zijn de nodige maatregelen en toezicht nodig. Dit verzekert dat a) cbm s enkel gebruikt worden - op een correcte wijze gedurende de volledige werkingsduur; - voor het doel waarvoor ze ontworpen zijn; - volgens de instructies van de fabrikant. b) cbm s niet worden uitgeschakeld, verplaatst, veranderd of beschadigd. c) cbm s gedurende hun volledige gebruiksduur blijven voldoen aan de wettelijke bepalingen. KB Cbm s, art Controle en onderhoud Om ervoor te zorgen dat de collectieve beschermingsmiddelen gedurende hun volledige levensduur correct blijven functioneren, zijn onderhoud en controles noodzakelijk. Voor het onderhoud en de controles volgt de werkgever de instructies van de fabrikant. De controles worden op geregelde tijdstippen uitgevoerd en zeker als er zich iets uitzonderlijks voordoet. Een gebeurtenis zoals bijvoorbeeld een ongeval kan immers een impact hebben op het collectief beschermingsmiddel en de werking beïnvloeden. Daarom is in dat geval een grondig nazicht nodig. Tabel 5 geeft een overzicht van de controles en wanneer deze uitgevoerd moeten worden. Voor het uitvoeren van de controles doet de werkgever een beroep op een deskundig persoon. Dat mag zowel een intern als een extern persoon zijn. Enkel voor specifieke cbm s geldt dat de werkgever een beroep moet doen op een Externe Dienst voor Technische Controles. Alle documenten inzake de controles moeten bewaard worden en ter beschikking zijn van de inspectie. KB Cbm s, art Focus op collectieve beschermingsmiddelen

15 Tabel 5 Controles voor collectieve beschermingsmiddelen Voor gebruik Periodiek Bijzonder Omschrijving Controle vòòr de ingebruikname Periodieke controle Controle na een uitzonderlijke gebeurtenis Doel: nagaan of het collectief beschermingsmiddel Wanneer Wie correct is geplaatst en goed functioneert - voor het eerste gebruik - na elke montage op een andere plaats nog steeds in goede staat is en voldoet aan de eisen - op periodieke tijdstippen zoals aangegeven door de fabrikant; of zoals bepaald in de wetgeving in geval van verplichte periodieke controle door EDTC nog voldoet ondanks het feit dat er zich een uitzonderlijke gebeurtenis heeft voorgedaan - na een uitzonderlijke gebeurtenis, m.n. transformatie, ongevallen, natuurverschijnselen en lange perioden van buitengebruikstelling Deskundige personen (intern of extern) Voor specifieke cbm s: door een Externe Dienst voor Technische Controles (EDTC) 2.3 Rol van de preventieadviseur De preventieadviseurs spelen een belangrijke rol bij het beheer van cbm s. Tabel 6 geeft een overzicht van hun rol en tussenkomsten. Tabel 6 Rol van de preventieadviseurs Rol van Preventieadviseur Arbeidsveiligheid Preventieadviseur Arbeidsgeneesheer belast met het gezondheidstoezicht Risicoanalyse Schriftelijk advies Schriftelijk advies Preventieadviseur belast met de leiding van de interne dienst Gebruiksomstandigheden bepalen Schriftelijk advies Schriftelijk advies Bestelbon opstellen Indienststelling Algemene informatienota/ Instructies uitwerken Deelname aan de voorbereiding van de bestelbon Opstellen van het indienststellingsverslag Nalezen en eventueel aanvullen Deelname aan de voorbereiding van de bestelbon Advies bij het indienststellingsverslag Nalezen en eventueel aanvullen Goedkeuren Goedkeuren Focus op collectieve beschermingsmiddelen 15

16 3 Bijkomende informatie Wie meer wil weten over dit onderwerp, vindt in onderstaande referenties verwijzingen naar artikelen die verschillende aspecten van de problematiek belichten. Het lijstje met websites biedt een overzicht van sites waar u terecht kan voor praktische ondersteuning. 3.1 Literatuurreferenties - Collectieve en persoonlijke beschermingsmiddelen: bepalingen in de wetgeving, PreventFocus, nr. 6, Collectieve beschermingsmiddelen voortaan ook in Codex, PreventActua, 18/ Interessante websites Op beswic zijn pagina s gewijd aan het thema collectieve beschermingsmiddelen met voorbeelden: topics/cbm-pbm/ Op staat alle informatie over collectieve beschermingsmiddelen samengebracht. Focus op collectieve beschermingsmiddelen is een gezamenlijke uitgave van Kolonel Begaultlaan 1A/51, 3012 Leuven Tel.: Fax: prevent@prevent.be en Uitgeverij : Stijn Streuvelslaan 73, 8501 Heule Tel. : Fax: abonn@uga.be Copyright Prevent - UGA