3.1 Bereidwilligheid om vragenlijsten in te vullen (unit non-respons)

Transcriptie

1 3 NON-RESPONS 3.1 Bereidwilligheid om vragenlijsten in te vullen (unit non-respons) Een aantal huishoudens weigerden mee te doen aan de enquête of stuurden onvoldoende formulieren terug. In Tabel 1 geven we de responspercentages van een aantal OVG s die in opdracht van het ministerie van de Vlaamse Gemeenschap de laatste jaren zijn uitgevoerd (het reeds vermelde OVG 2 en OVG Gent dat tegelijkertijd met OVG 2 werd uitgevoerd). Het OVG Vlaams-Brabant bestaat uit vier onafhankelijke steekproeven. Elk van deze steekproeven is ook apart gepresenteerd. TABEL 1 RESPONSPERCENTAGES VAN OVG VLAAMS-BRABANT, OVG 2 (VLAANDEREN) EN OVG GENT Data uit Vlaanderen (OVG 2) en Gent uit Zwerts & Nuyts (2001). De percentages zijn steeds berekend t.o.v. de bovenstaande 100 %. Leuven Mechelen Aalst Rand Totaal Vlaams- Brabant TELEFONISCH Aantal telnrs. gevonden 100% 100% 100% 100% 100% Aantal bereikt 83% 85% 83% 81% 83% Deelname recruteringsvragenlijst 78% 82% 79% 78% 79% Akkoord verdere deelname 65% 66% 66% 57% 63% Aantal bundeltjes terug 44% 44% 42% 34% 41% Aantal goedgekeurde bundeltjes* 37% 35% 33% 27% 33% Aantal goedgekeurde bundeltjes** 3% 3% 3% 3% 3% POSTAAL Verzonden 100% 100% 100% 100% 100% Aantal bundeltjes terug 29% 31% 31% 27% 29% Aantal goedgekeurde bundeltjes* 23% 23% 23% 20% 22% Aantal goedgekeurde bundeltjes** 1% 2% 3% 2% 2% * waarbij alle gezinsleden de personenvragenlijsten hebben ingevuld ** waarbij voldoende gezinsleden de personenvragenlijst hebben ingevuld OVG Vlaams-Brabant (december 2000-december 2001) Deel 1: METHODOLOGISCHE ANALYSE 10/50

2 Vlaanderen Gent TELEFONISCH Aantal telnrs gevonden 100% 100% Aantal bereikt 84% 78% Deelname recruteringsvragenlijst 80% 74% Akkoord verdere deelname 66% 61% Aantal bundeltjes terug 41% 38% Aantal goedgekeurde bundeltjes* 30% 29% Aantal goedgekeurde bundeltjes** 4% 3% POSTAAL Verzonden 100% 100% Aantal bundeltjes terug 22% 19% Aantal goedgekeurde bundeltjes* 15% 14% Aantal goedgekeurde bundeltjes** 2% 1% * waarbij alle gezinsleden de personenvragenlijsten hebben ingevuld ** waarbij voldoende gezinsleden de personenvragenlijst hebben ingevuld Er is in dit OVG extra inspanning gedaan om huishoudens te bereiken. Huishoudens met telefoon, die telefonisch onbereikbaar waren, werden bij OVG 2 en Gent niet meer verder benaderd. Bij het OVG Vlaams-Brabant werd hen een postaal pakket toegestuurd. Deze huishoudens staan dus tweemaal vermeld in Tabel 1: ze beginnen als telefonisch, en behoren daar tot de groep niet bereikt. Vanaf dat ogenblik behoren ze tot de groep postaal. Dit heeft geen effect op de berekening van de respons van een techniek (telefonisch of postaal). Dit heeft wel als effect dat er, in vergelijking met OVG 2 en Gent meer huishoudens een postaal pakket krijgen toegestuurd. En ook dat voor Vlaams-Brabant en de deelgebieden de aantallen van telefonisch en postaal niet zomaar optelbaar zijn, waar dat wel zo was bij OVG 2 en Gent. In Tabel 1 zien we dat 41% van de Vlaams-Brabantse huishoudens die telefoon hebben, ook effectief bundeltjes hebben teruggestuurd (voor details van de absolute aantallen, zie Nuyts & Zwerts (2002b)). Deze respons is vergelijkbaar met deze van OVG 2 en Gent. Het aantal dat volledig goedgekeurd werd (33%), is hoger dan bij de OVG s van de laatste jaren. Dit is waarschijnlijk het gevolg van een tweede wijziging in de methodiek. Een aantal huishoudens werd nog eens extra gebeld voor aanvulling van opgestuurde vragenlijsten. Dit gebeurde niet in OVG 2 en Gent. Indien we vergelijken tussen de verschillende deelgebieden, dan valt op dat het akkoord verdere deelname veel lager ligt in de Rand (57% tegenover 65-66%), waardoor alle daaropvolgende percentages ook lager liggen. Postale huishoudens, die telefonisch niet vooraf geïnformeerd kunnen worden, en die tijdens de enquête er mondeling niet aan herinnerd kunnen worden om de enquêtes in te vullen, reageren veel minder dan telefonisch wel bereikte huishoudens. Het responspercentage ligt dan op 24% (=22%+2%) waar dit na een eerste telefonische contact 36% is (33%+3%). In vergelijking met OVG 2 en Gent is er een groter percentage dat bundeltjes terug stuurt (29%) en een groter percentage volledige bundels (22%). OVG Vlaams-Brabant (december 2000-december 2001) Deel 1: METHODOLOGISCHE ANALYSE 11/50

3 3.2 Profiel van huishoudens die (uiteindelijk) niet meewerkten Voor alle huishoudens die getrokken zijn uit het Rijksregister beschikken we over de leeftijd en het geslacht van het gezinshoofd. Ook voor de huishoudens die weigerden om mee te werken. Hierdoor kunnen we in beperkte mate nagaan welk profiel de weigeraars hebben. De weigeraars waarover we het hier hebben zijn zowel respondenten die niet aan de recruteringsvragenlijst hebben deelgenomen (en dus per definitie ook niet aan het schriftelijke deel van de enquête) als degenen die wel aan de recruteringsvragenlijst hebben deelgenomen maar die niet aan het schriftelijke deel wensten deel te nemen. TABEL 2 REACTIES VAN HUISHOUDENS DIE TELEFONISCH BEREIKT ZIJN VOLGENS GESLACHT EN LEEFTIJD VAN HET GEZINSHOOFD (TROK [Telefonische Reactie OK]=1 is akkoord medewerking; TROK=0 is weigering (verdere) medewerking) TROK LFTKL Percent CONTROLLING FOR GESLACHT=man Total TROK LFTKL Percent CONTROLLING FOR GESLACHT=vrouw Total Gelet op de beperkte aantallen van de jarigen, nemen we die niet mee in de bespreking. Bij het telefonisch contact weigeren vrouwen opvallend meer dan mannen om deel te nemen aan de enquête (Tabel 2): slechts 20% van de mannen weigert medewerking, tegenover 32% bij de vrouwen. Bij beide seksen vinden we dat jonge en oudere gezinshoofden minder bereidwillig zijn om mee te werken, en dat gezinshoofden tussen 35 en 44 jaar het beste meewerken. OVG Vlaams-Brabant (december 2000-december 2001) Deel 1: METHODOLOGISCHE ANALYSE 12/50

4 Bemerk dat ± 50% van de vrouwelijke gezinshoofden ouder is dan 65 (Tabel 2). Dit vonden we ook voor het stadsgewest Gent en eveneens voor OVG Dit wil zeggen dat in de Vlaamse statistieken een vrouw al bijna weduwe moet zijn om gezinshoofd te kunnen worden. Ongetwijfeld wil dit zeggen dat bij de vrouwen onder de 65 jaar ook wel iets bijzonders moet zijn alvorens zij gezinshoofd kunnen zijn. En daaruit kunnen we dan weer afleiden dat bij analyses op geslacht gezinshoofd er bij vrouwelijke gezinshoofden veel meer zaken van de norm afwijken dan enkel het geslacht van het gezinshoofd. Bij het telefonisch contact haken dus een aantal huishoudens af (ofwel onmiddellijk ofwel na het beantwoorden van de recruteringsvragenlijst). De anderen hebben gesteld dat zij verder aan het schriftelijk deel van het onderzoek wensten mee te werken en deze gezinnen hebben enquêteformulieren ontvangen. Hiervan zijn er een aantal die geen formulieren terugsturen (zie Tabel 3). OVG Vlaams-Brabant (december 2000-december 2001) Deel 1: METHODOLOGISCHE ANALYSE 13/50

5 TABEL 3 TERUGSTUREN VAN DE SCHRIFTELIJKE VRAGENLIJST VOLGENS GESLACHT EN LEEFTIJD VAN HET GEZINSHOOFD (RQOK [Retour Questionnaire OK]=1 is teruggestuurd; RQOK=0 is niet-teruggestuurd) RQOK LFTKL Percent CONTROLLING FOR GESLACHT=man Total RQOK LFTKL Percent CONTROLLING FOR GESLACHT=vrouw Total Gelet op de beperkte aantallen van de jarigen, nemen we die niet mee in de bespreking. Tabel 3 heeft enkel betrekking op de huishoudens die telefonisch medewerking hebben toegezegd aan de schriftelijke enquête. Uit Tabel 3 blijkt duidelijk dat niet alle personen die zeggen dat ze zullen meedoen aan de schriftelijke enquête, ook effectief meedoen. Bij de mannelijke gezinshoofden haakt 34% af, en bij de vrouwelijke gezinshoofden zelfs 42%. Deze tweede, schriftelijke, uitval is groter dan de eerste (degene die aan telefoon reeds weigerden), en opnieuw meer uitgesproken bij vrouwelijke gezinshoofden dan bij mannelijke gezinshoofden: bij mannelijke gezinshoofden weigert 20% telefonisch (Tabel 2), en van degenen die overblijven haakt nog eens 34% af door geen vragenlijsten terug te sturen (Tabel 3). Bij vrouwelijke gezinshoofden weigert 32% telefonisch (Tabel 2) en van degenen die overblijven haakt nog eens 42% af (Tabel 3). Ook in dit stadium is het afhaken afhankelijk van de leeftijd, maar op een andere wijze dan bij het telefonisch contact: bij de mannen weigert nu de groep jonger dan 44 jaar het meeste. Bij vrouwen reageren de jarigen het beste (slechts 34.56% haakt af), en 65-plussers nog steeds het slechtste. Telefonisch werd reeds gevraagd hoeveel wagens het gezin bezit. Dat maakt dat van degenen die geen formulieren terugstuurden maar wel aan de recruteringsvragenlijst hadden deelgenomen, we toch weten hoeveel wagens ze hebben. OVG Vlaams-Brabant (december 2000-december 2001) Deel 1: METHODOLOGISCHE ANALYSE 14/50

6 TABEL 4 TERUGSTUREN VAN DE VRAGENLIJST VOLGENS WAGENBEZIT (RQOK [Retour Questionnaire OK]=1 is teruggestuurd; RQOK=0 is niet-teruggestuurd) RQOK WAGAANT Frequency Percent Col Pct Total ƒƒƒƒƒƒƒƒƒˆƒƒƒƒƒƒƒƒˆƒƒƒƒƒƒƒƒˆƒƒƒƒƒƒƒƒˆ ƒƒƒƒƒƒƒƒƒˆƒƒƒƒƒƒƒƒˆƒƒƒƒƒƒƒƒˆƒƒƒƒƒƒƒƒˆ ƒƒƒƒƒƒƒƒƒˆƒƒƒƒƒƒƒƒˆƒƒƒƒƒƒƒƒˆƒƒƒƒƒƒƒƒˆ Total Frequency Missing = 4 Deze tabel heeft enkel betrekking op de huishoudens die telefonisch hebben meegewerkt aan de telefonische recruteringsvragenlijst en die hun medewerking hebben toegezegd aan de schriftelijke enquête. Personen die uiteindelijk toch afhaken hebben relatief vaker (46% i.p.v. de verwachte 36%) geen wagen dan personen die wel verder meewerken (Tabel 4). Er is een duidelijk verband met geslacht en leeftijd van het gezinshoofd (zie ook Tabel 2 entabel 3): huishoudens met vrouwelijke of oudere gezinshoofden (65+) hebben minder wagens (data niet weergegeven). Dit geldt uitgesproken voor huishoudens met vrouwelijke gezinshoofden ouder dan 65 jaar. OVG Vlaams-Brabant (december 2000-december 2001) Deel 1: METHODOLOGISCHE ANALYSE 15/50