Beleidsplan goederenvervoer vaarwegen en binnenhavens Drenthe Ambities en streefbeelden voor 2020 en 2030 en actieprogramma

Transcriptie

1 Beleidsplan goederenvervoer vaarwegen en binnenhavens Drenthe Ambities en streefbeelden voor 2020 en 2030 en actieprogramma

2

3 Beleidsplan goederenvervoer vaarwegen en binnenhavens Drenthe Ambities en streefbeelden voor 2020 en 2030 en actieprogramma

4

5 Inhoudsopgave Pagina Samenvatting i 1 Inleiding Aanleiding Doelstelling Leeswijzer 3 2 Beleid vaarwegen en binnenhavens Inleiding Europees beleid Rijksbeleid Provinciaal beleid Regionaal beleid Gemeentelijk beleid 10 3 Huidig gebruik en functie binnenhavens en vaarwegen Drenthe Vaarwegen Drenthe Binnenhavens Drenthe Goederenvervoer over water van en naar Drenthe Huidig gebruik en functie binnenhavens Drenthe 19 4 Toekomstige ontwikkelingen Inleiding Ontwikkelingen binnenvaart en goederenvervoer Ontwikkeling goederenvervoer binnenvaart: lichte groei bulk en sterke groei containers Ontwikkeling scheepvaart/ binnenvaart: schaalvergroting, schaalverkleining en innovatie Infrastructuur: verdiepen van vaarwegen en havens en vergroten betrouwbaarheid keten Ruimte voor watergebonden bedrijven (natte terreinen, kavels en kades) Logistiek netwerk van multimodale knooppunten Samenvattend overzicht ontwikkelingen 19

6 5 Kansrijke ontwikkelingen en ambities voor binnenhavens en vaarwegen in Drenthe Kansrijke en niet kansrijke ontwikkelingen voor de binnenhavens en vaarwegen in Drenthe Ontwikkeling goederenvervoer over water per binnenvaart Ontwikkeling scheepvaart en innovatie Ontwikkeling infrastructuur: bereikbaarheid havens en betrouwbaarheid keten (o.a. ICT) Ontwikkeling ruimte voor watergebonden bedrijven (natte terreinen, kavels en kades) Positionering binnenhavens Drenthe in netwerk van multimodale knooppunten Samenwerking en regionale afstemming binnenhavens en vaarwegen Samenvattend overzicht van kansrijke en niet kansrijke ontwikkelingen Ambities binnenhavens en vaarwegen Drenthe Streefbeelden vaarwegen en binnenhavens Drenthe 2020 en Streefbeelden binnenhavens 2020 en Streefbeelden 2020 binnenhavens Drenthe Streefbeelden 2030 binnenhavens Drenthe Streefbeelden 2020 en 2030 vaarwegen Streefbeeld 2020 vaarwegen Drenthe Streefbeeld 2030 vaarwegen Drenthe 19 7 Actieprogramma Maatregelen binnenhavens Maatregelen vaarwegen Hoe verder: gezamenlijke uitvoering actieprogramma 19 Bijlagen 19 Bijlage 1: Beleidsplannen 19 Bijlage 2: Streefbeeld hoofdvaarwegennet Bijlage 3: Provinciale vaarwegen in Drenthe 19 Bijlage 4: CEMT Klasse en binnenvaart (RWS) 19 Bijlage 5: Overslag van goederen via water per regio in Nederland (LCA binnenhavens, 2010 obv CBS 2006) 19 Bijlage 6: (Inter)nationaal goederenvervoer over water van en naar Drenthe in

7 Bijlage 7: Landelijke prognoses vervoer over water voor Drenthe (Bron: DVS, bewerking ECORYS) 19 Bijlage 8: Lijst watergebonden bedrijven Drenthe (Bron: Netwerkanalyse binnenhavens en vaarwegen Drenthe, 2008) 19 Bijlage 9: Netwerk van binnenvaartterminals 2020 (Bron: LCA binnenhavens, 2010) 19 Bijlage 10: Betrokken partijen bij Beleidsplan goederenvervoer vaarwegen en binnenhavens Drenthe 19 Bijlage 11: Lijst met begrippen en afkortingen 19 Bijlage 12: Verslag klankbordgroep 3 juni

8

9 Samenvatting Doelstelling Het Beleidsplan goederenvervoer vaarwegen en binnenhavens Drenthe beschrijft het nieuwe beleid voor de vaarwegen en binnenhavens in Drenthe voor wat betreft het goederenvervoer per beroepsvaart. In het Beleidsplan goederenvervoer vaarwegen en binnenhavens Drenthe zijn streefbeelden beschreven voor de situatie in 2020 en Op basis hiervan is een concreet actieprogramma voor 2015 opgesteld. Met dit actieprogramma kunnen de betrokken partijen aan de slag. De provincie Drenthe kan een coördinerende en initiërende rol spelen. Via een (twee)jaarlijks havenoverleg met gemeenten, bedrijven, Rijkswaterstaat, Koninklijke Schuttevaer en betrokken partijen kan de voortgang van het actieprogramma en ontwikkelingen in de regio worden besproken en acties worden afgestemd. Het beleidsplan is afgestemd met bestaande beleidsdocumenten zoals de Netwerkanalyse binnenhavens en vaarwegen Drenthe (2008), Kracht van de Drentse Zuidas (2009) en de Omgevingsvisie Drenthe (2010). Daarnaast is er een consultatie geweest met een klankbordgroep en een kernteam. De vertegenwoordigde instanties hebben meerdere keren gereageerd op conceptteksten. De gemaakte opmerkingen zijn verwerkt in het eindrapport. Beleidsuitgangspunten en ambities De verwachte groei van het goederenvervoer, het belang van een goede multimodale bereikbaarheid van de economische kerngebieden en het streven naar een duurzame wijze van vervoer zijn voor het Rijk en provincie Drenthe aanleiding om goederenvervoer over water te stimuleren en het netwerk van binnenhavens te versterken. Drenthe streeft de ontwikkeling van een duurzaam goederenvervoernetwerk waarin meer goederenvervoer over water van en naar de binnenhavens plaatsvindt in Een belangrijke ambitie van de regionale overheden die hierin past is om de Drentse Zuidas te positioneren als industriële en logistieke as tussen Randstad en Noordoost- Europa en als logistieke hotspot in Drenthe in In die ambitie is Meppel de Blueport in Drenthe met het stimuleren van meer goederenvervoer over water en het bieden van ruimte voor bestaande en nieuwe watergebonden bedrijvigheid. De positie van de containerterminal in Meppel wordt verder versterkt en Meppel biedt voldoende kade- en overslagfaciliteiten voor het vervoer van bulkgoederen en containers via water door de bedrijven in de regio. Emmen- Coevorden vormt de Dryport met uitstekende multimodale verbindingen en diensten voor zeehavens en achterland. Dryport Emmen-Coevorden functioneert als logistiek centrum met dienstverlening voor de bedrijven in de regio. Het vervoer en overslag van goederen (bulk en containers) vindt hoofdzakelijk via spoor en weg plaats, aangevuld met vervoer i

10 via water. Hoogeveen vervult op termijn de functie van Traffic Port, met een functie voor wegtransport, distributie en vervoer over de weg. In aanvulling hierop wordt ingezet op het stimuleren van innovatieve binnenvaartconcepten (zoals duwcombinaties) op de Drentse vaarwegen. De ambitie is dat de kleine schepen op de vaarwegen in Drenthe maximaal beladen en kostenefficiënt kunnen varen van en naar de havens. Tevens is het streven de bestaande (milieu)ruimte op de bedrijventerreinen en in de havens in Drenthe zorgvuldig en duurzaam te benutten. Het netwerk van havens en vaarwegen in Drenthe biedt kansen voor meer duurzaam, milieuvriendelijk, betrouwbaar, vlot en veilig vervoer van goederen via de binnenvaart en aantrekkelijke vestigingsplaatsen voor nieuwe watergebonden bedrijven (in Meppel). Streefbeeld binnenhavens Op basis van de beleidsuitgangspunten en een analyse van toekomstige (logistieke) ontwikkelingen zijn streefbeelden opgesteld voor de binnenhavens en vaarwegen in 2020 en De streefbeelden zijn tussentijdse ijkpunten die inzicht geven in de ambities voor meer goederenvervoer over water en ruimte voor watergebonden bedrijven in Drenthe. Het streefbeeld voor de binnenhavens in 2030 is in figuur 1 weergegeven met daarin de functie en positie van de havens in het netwerk van Drenthe en de verwachte groei in goederenvervoer over water voor container- en bulkvervoer. Figuur 0.1 Streefbeeld binnenhavens 2030 Streefbeeld binnenhavens 2030 Klasse I Tynaarlo Klasse II.. Blueport Meppel met nationale functie Dryport Emmen-Coevorden met trans-europese functie Haven met lokale functie Prognose Vervoer over water in 2030 Totaal goederen in ton Aantal containers Overslag in ton 2030 Containers TEU 2030 Overslag in ton 2020 Containers TEU 2020 Overslag in ton 2008 Containers TEU 2008 Klasse I ton ton ton Emmen. Klasse I ton Veenoord Klasse Va 2,9 mln ton 2,6 mln ton 2,2 mln ton TEU TEU Klasse II ton ton ton Klasse II ton ton Stadshavens Klasse II ROC haven ton TEU TEU ton TEU 0 ton 0 TEU De haven van Meppel groeit uit tot Blueport en versterkt haar positie als één van de belangrijkste multifunctionele binnenhavens van Nederland met grootschalige containeractiviteiten. Voor watergebonden bedrijvigheid is nog beperkt ruimte ii

11 beschikbaar voor natte kavels in de Sethehaven (2015). Verdere uitbreiding van de haven is mogelijk via herstructurering van nat terrein (2020) en uitbreiding van de haven met nat terrein voor vestiging van nieuwe watergebonden bedrijven (2030). Tevens is een uitbreiding voorzien van de containerterminal door verlenging van de kade naar 300 meter (en verdere uitbreiding van terrein) in 2020 en in Dryport Emmen-Coevorden heeft een positie als multimodaal logistiek knooppunt in het Europese logistieke netwerk tussen de Randstad en Noord-Oost-Europa zet vooral in op spoor en weg en biedt kansen voor meer vervoer over water via ROC haven. Voor watergebonden bedrijvigheid is nog beperkt ruimte beschikbaar voor nat terrein in ROC haven (2015) met wellicht mogelijkheden voor uitbreiding van de haven (2030). De bedrijven maken gebruik van de overslag- en opslagfaciliteiten van ROC haven voor container- en bulkvervoer. De watergebonden bedrijven op Leeuwerikenveld in Coevorden hebben kadefaciliteiten en maken gebruik van vervoer over water. Hoogeveen behoudt de havenfunctie voor de lokale gevestigde watergebonden bedrijven als overslaglocatie. Hoogeveen streeft naar revitalisering van het westelijk deel van de Industriehaven door het beweegbaar maken van de Bekinkbrug, vernieuwen van de kade en mogelijke herontwikkeling van kavels tot nat terrein. Emmen streeft naar behoud van overslagfaciliteiten van de haven en kade in Veenoord. Assen heeft geen havenfunctie meer door transformatie van Stadsbedrijvenpark voor wonen en werken. De provinciale openbare kade in Tynaarlo wordt behouden voor overslag van goederen via water voor de bedrijven in de regio Assen. Samenwerking met andere havens in de regio (Zwolle-Kampen en Hengelo) biedt kansen voor versterking van de positie van de havens in het netwerk van logistieke knooppunten. Streefbeeld vaarwegen De haven van Meppel dient voor de verdere ontwikkeling als Blueport optimaal bereikbaar te zijn via de vaarweg IJsselmeer-Meppel (Meppelerdiep). Het streven is dat de vaarweg en havens in 2030 toegankelijk zijn voor klasse Va schepen van 110 x 12 meter met een optimale diepgang van 3,50 meter. In het streefbeeld voor de Drentse vaarwegen in 2020 en 2030 zijn naast de vaarweg IJsselmeer-Meppel de belangrijkste trajecten voor goederenvervoer over water van en naar de havens van Coevorden en Hoogeveen: Vaarweg tussen Almelo en Coevorden (Kanaal Almelo-De Haandrik en Coevorden- Vechtkanaal); Het kanaal Almelo-De Haandrik is in 2014 toegankelijk voor 700 tons schepen (63 x 6,60 x 2,60); bij voldoende ontwikkeling en gebruik door bedrijven (tonnage) van de vaarweg is de intentie van de provincie Overijssel om het kanaal Almelo-De Haandrik gefaseerd aan te passen voor 1000 tons schepen. Vaarweg tussen Meppel en Hoogeveen (Hoogeveensche Vaart). Deze vaarweg biedt kansen voor verdieping mits dit in samenhang plaatsvindt met de revitalisering en verdieping van de haven in Hoogeveen en behoefte bij bedrijven. Het streven is deze vaarwegen in Drenthe verder te optimaliseren zodat schepen maximaal beladen en kostenefficiënt kunnen varen van en naar deze havens. Voor de bereikbaarheid van de havens in Emmen en Veenoord blijft de vaarweg tussen Coevorden en Emmen/ Nieuw-Amsterdam (Stieltjeskanaal/ Bladderswijk) van belang iii

12 voor de beroepsvaart. Voor de bereikbaarheid van openbare kades in de regio Assen (Tynaarlo) is de vaarweg tussen Groningen en Assen (Noord-Willemskanaal) van belang. Figuur 0.2 Streefbeeld 2030 vaarwegen Drenthe Streefbeeld vaarwegen beroepsvaart Drenthe 2030 Groningen Noord-Willemskanaal L65 B7,30 D2,50 Klasse II Tynaarlo Assen Legenda vaarweg scheepsafmeting Lengte, Breedte, Diepgang Klasse vaarweg haven Aanpassing vaarweg en D Verl. Hoogeveensche Vaart Bladderswijk Meppelerdiep L40 B5,85 D1,50-1,90 L40 B5,85 D1,90 Hoogeveen Emmen Meppel Klasse I Veenoord Klasse I L110 B12 D3,50 Klasse Va Coevorden Stieltjeskanaal Hoogeveensche vaart L40 B5,85 D1,90 Meppelsluis L65 B7,30 D2,60 Klasse II Klasse II Coevorden-Vechtkanaal Kampen Kanaal Almelo-De Haandrik L67 B8,20 D2,70 L67 B8,20 D2,70 Klasse II Zwolle Klasse II De maatregelen op de vaarwegen zijn vooral gericht op: Het verbeteren van de diepgang van de (provinciale) vaarwegen voor de beroepsvaart, waardoor de bedrijven in Drenthe de bulkgoederen en containers milieu- en kostenefficiënter kunnen vervoeren en grote en kleine schepen maximaal beladen kunnen varen; Het afstemmen en verruimen van de sluis- en brugbediening op de vaarwegtrajecten IJsselmeer-Meppel en Almelo-Coevorden (voor containervaart en bedienen op afstand) en uitwisseling van informatie op deze vaarwegtrajecten; Het structureel op orde houden en afstemmen van beheer en onderhoud van de vaarwegen tussen de beheerders van de vaarwegen onderling (Provincies en Rijkswaterstaat) en met de gemeenten als beheerders van de havens; Het verbeteren van verkeersmanagement via aansluiting op landelijke informatie en communicatiesystemen voor de scheepvaart (o.a. voor betere afstemming en planning van reisinformatie van gebruikers tussen de verschillende beheerders van bruggen en sluizen, het gebruik van sluizen als loketfunctie voor reisinformatie, en monitoring van verkeer en vervoer op de vaarweg en in de havens). iv

13 Actieprogramma De benodigde maatregelen voor de binnenhavens en de vaarwegen zijn in een actieprogramma opgenomen, waarbij onderscheid is gemaakt naar maatregelen die op de korte termijn uitgevoerd moeten worden (2015) en maatregelen voor de periode Een deel van de maatregelen wordt al opgepakt binnen het bestaand beleid. Het resterende deel is een uitbreiding van bestaand beleid of omvat nieuw beleid. Voor alle maatregelen zijn trekkers benoemd die verantwoordelijk zijn voor de uitvoering (vooral gemeenten en provincie Drenthe) die samen met betrokken partijen (zoals bedrijven, Koninklijke Schuttevaer, Rijkswaterstaat, provincie Overijssel, gemeenten in de regio) de maatregelen aanpakken. Het actieprogramma wordt elke vijf jaar bijgesteld op basis van de uitkomsten van de monitoring van de maatregelen en de ambities. De maatregelen zijn gecategoriseerd op basis van de volgende indeling: 1. maatregelen die structureel bijdragen aan groei van vervoer over water (op de vaarwegtrajecten IJsselmeer-Meppel en Almelo-Coevorden) door het verbeteren van de bereikbaarheid van de havens en verdiepen van de vaarwegen; 2. maatregelen die kansen bieden voor meer ruimte voor watergebonden bedrijven en overslag van goederen in de haven en milieu- en kostenefficiënter vervoer via vaarwegen; 3. maatregelen die voorwaarden scheppen voor het versterken van de binnenhavens en bevorderen van duurzaam, betrouwbaar, vlot en veilig varen op de vaarwegen. Tabel 0.1 Overzicht en categorisering van maatregelen voor de binnenhavens tot 2015 en periode tot 2020 Maatregel Trekker en betrokken partijen Termijn Categorie Binnenhaven Meppel Uitvoering/ realisatie bestaand beleid Uitgifte van 11 ha Sethehaven/ vestiging bedrijven Gemeente Meppel Vergroten geluidruimte havens Meppel voor Gemeente Meppel huidige en nieuwe overslagactiviteiten/ bedrijven Provincie Drenthe, bedrijven Herstructurering natte kavels Oevers A en B Gemeente Meppel Provincie Drenthe, bedrijven Verbeteren wegontsluiting havens Meppel Gemeente Meppel Opstellen van Havenvisie Meppel Gemeente Meppel Provincie Drenthe, bedrijven, Regio Zuidas, KSV Uitvoering/ realisatie nieuw beleid Uitbreiding MCS containerterminal en verlenging MCS (trekker) kade naar 300 m Gemeente Meppel, Provincie Drenthe Versterken van functie van Meppel als Blueport Gemeente Meppel Bedrijven, Regio Zuidas, Provincie Drenthe, KSV Uitbreidingsbehoefte en mogelijkheden haven Gemeente Meppel Meppel Provincie Drenthe, Provincie Overijssel, gemeenten, Regio Zuidas Mogelijkheden herstructurering transformatiegebied Oevers C - Oude Vaart - Buitenhaven Gemeente Meppel bedrijven, bewoners v

14 Maatregel Trekker en betrokken partijen Termijn Categorie Binnenhaven Coevorden Uitvoering/ realisatie bestaand beleid Verbeteren bereikbaarheid Leeuwerikenveld door Provincie Drenthe verplaatsing kade (Grambergenstraat) en bochtafsnijding (Robertsweg) Gemeente Coevorden, bedrijven Uitgifte van 6 ha ROC haven / vestiging bedrijven Gemeente Coevorden ROC: Opzetten van frequente en betrouwbare Inland Port Coevorden containershuttles via water en bulkvervoer Emmlichheim Verbeteren wegontsluiting havens Coevorden Gemeente Coevorden Provincie Drenthe Versterken van functie van Dryport Emmen- Coevorden Gemeente Coevorden Gemeente Emmen, Regio Zuidas, Provincie Drenthe, bedrijven Binnenhaven Hoogeveen Uitvoering/ realisatie bestaand beleid Herstructurering natte kavels en revitaliseren kades westelijk deel Industriehaven Verbeteren diepgang Industriehaven ten westen van Bekinkbrug en beweegbaar maken van brug Gemeente Hoogeveen en bedrijven Gemeente Hoogeveen en bedrijven Binnenhaven Emmen Uitvoering/ realisatie nieuw beleid Behoud openbare kade en kade Veenoord Gemeente Emmen Binnenhaven Assen Uitvoering/ realisatie bestaand beleid Alternatieve locatie bieden voor watergebonden bedrijven die moeten verdwijnen Gemeente Assen en bedrijven Algemeen binnenhavens (nieuw beleid) Havenoverleg (twee)jaarlijks met provincie, gemeenten, bedrijven, KSV, betrokken partijen Positionering Drentse binnenhavens (afstemming en samenwerking havens in de regio) Afstemming en uitvoering structureel beheer en onderhoud vaarwegen en havens Monitoring vervoer en verkeer binnenvaart havens en vaarwegen Drenthe Provincie Drenthe Vanaf Provincie Drenthe en Meppel Coevorden, Regio Zuidas, Kampen-Zwolle Provincies Drenthe Gemeenten, Provincie Overijssel, Rijkswaterstaat Gemeenten en Provincie Drenthe vi

15 Tabel 0.2 Overzicht en categorisering concrete maatregelen voor de vaarwegen tot 2015 en periode tot 2020 Maatregelen Vaarweg IJsselmeer -Meppel Uitvoering/ realisatie bestaand beleid Vervangen keersluis Meppelerdiep door schutsluis (klasse Va) Verdiepen vaarweg IJsselmeer-Meppel Uitvoering/ realisatie nieuw beleid Afstemming en verruiming bediening bruggen en sluizen vaarweg IJsselmeer Meppel Trekker en betrokken partijen RWS Oost-Nederland Rijk, Provincies, Meppel c.s. RWS IJsselmeergebied Provincies en gemeenten RWS Oost-Nederland gemeente Meppel, MCS, KSV Termijn gereed Categorie Vaarweg Almelo-Coevorden Uitvoering/ realisatie bestaand beleid Kanaal Almelo De Haandrik bereikbaar maken voor 700 tons schepen (baggeren en vervangen bruggen) Verbeteren diepgang Coevorden-Vechtkanaal t.h.v. Bentheimer spoorbrug naar 2,1 m Provincie Overijssel, Provincie Drenthe, gemeenten, waterschap, KSV Provincie Drenthe gemeente Coevorden, Bentheimer Eisenbahn Vaarweg Meppel-Hoogeveen Uitvoering/ realisatie nieuw beleid Verbeteren diepgang Hoogeveensche Vaart naar 2,6 m Provincie Drenthe gemeente Hoogeveen, KSV Vaarwegen algemeen Uitvoering/ realisatie bestaand beleid Afstemming bediening op afstand sluizen en bruggen Uitvoering/ realisatie nieuw beleid Afstemming en uitvoering structureel beheer en onderhoud vaarwegen en havens Aansluiting op IVS/RIS voor verbeteren van verkeersmanagement op Drentse vaarwegen Pilots inzet innovatieve binnenvaartconcepten met nieuwe kleine schepen (duwschepen/bakken) op klasse II vaarwegen in Drenthe Provincie Drenthe Gemeenten, KSV Provincie Drenthe Gemeenten, Provincie Overijssel, Rijkswaterstaat, KSV Provincie Drenthe Provincie Overijssel, Rijkswaterstaat, gemeenten, KSV Bedrijven Provincie Drenthe, provincie Overijssel, Rijkswaterstaat, KSV vii

16 viii

17 1 Inleiding 1.1 Aanleiding In 1995 heeft de provincie Drenthe de Nota Vaarwegen vastgesteld over het provinciaal vaarwegenbeleid. Na vijftien jaar is voldoende aanleiding om het nieuwe beleid voor goederenvervoer via de vaarwegen en binnenhavens in Drenthe vorm te geven. De verwachte groei in het goederenvervoer, de ontwikkelingen in de binnenvaart, het beleid van overheden gericht op het stimuleren van het goederenvervoer over water en het verbeteren van de bereikbaarheid van de binnenhavens en initiatieven in de markt vragen om een beleidsplan voor het goederenvervoer over de vaarwegen en binnenhavens in Drenthe. Met het opstellen van de Netwerkanalyse binnenhavens en vaarwegen Drenthe in 2008 is een eerste aanzet gemaakt door de provincie voor visieontwikkeling op de langere termijn. Het Beleidsplan goederenvervoer vaarwegen en binnenhavens Drenthe is een uitwerking van de netwerkanalyse. Dit beleidsplan biedt inzicht in de kansen voor goederenvervoer over water, de binnenhavens en vaarwegen in Drenthe op de korte termijn (2015), middellange (2020) en lange termijn (2030). Beleidskader Drenthe De Omgevingsvisie Drenthe, het Provinciaal Verkeers- en Vervoersplan en de Ontwikkelingsvisie Drentse Zuidas zijn samen met het beleid op nationaal, provinciaal, regionaal en lokaal niveau voor vaarwegen, binnenhavens en goederenvervoer het kader voor het opstellen van het Beleidsplan goederenvervoer vaarwegen en binnenhavens Drenthe. Het Beleidsplan goederenvervoer vaarwegen en binnenhavens Drenthe wordt afgestemd met de door Drenthe (wegen en kanalen) op te stellen Beleidsplan beheer en onderhoud vaarwegen provincie Drenthe en de Nota bedienen op afstand in Drenthe. Samenwerking Bij de ontwikkeling van het netwerk van binnenhavens en vaarwegen in Drenthe zijn verschillende partijen betrokken. De provincie, gemeenten en bedrijfsleven spelen een belangrijke rol in het regionale beleid voor binnenhavens en vaarwegen. De provincie Drenthe is beheerder van de vaarwegen in Drenthe en draagt zorg voor de ruimtelijkeconomische ontwikkeling van Drenthe. De gemeenten ontwikkelen en beheren de havengebieden als vestigingsplaats voor bedrijven en zijn verantwoordelijk voor de ruimtelijke ontwikkeling van (natte) bedrijventerreinen. Het bedrijfsleven is gebruiker van de havens, eigenaar/ huurder van de haventerreinen en mede bepalend voor de ontwikkeling van de overslag/ opslag van goederenstromen via de binnenhavens. Bij het opstellen van het Beleidsplan zijn de gemeenten en bedrijven gevraagd naar de toekomstige ontwikkeling van de binnenhavens en vaarwegen in Drenthe (zie bijlage 10). 1

18 De havens en vaarwegen in Drenthe zijn onderdeel van een intermodaal netwerk van knooppunten met verbindingen via water, spoor en weg. Het versterken van het netwerk van havens en vaarwegen in Drenthe vraagt om samenwerking met de gemeenten, provincies, regio s, Rijkswaterstaat, Rijk, en bedrijfsleven en afstemming van grensoverschrijdende kansen en knelpunten vanuit het perspectief van het netwerk. 1.2 Doelstelling Het Beleidsplan goederenvervoer vaarwegen en binnenhavens Drenthe is een uitwerking van de netwerkanalyse binnenhavens en vaarwegen Drenthe voor de korte (2015), middellange (2020) en lange termijn (2030). Het doel van dit beleidsplan is: inzicht bieden in de kansen voor goederenvervoer over water in Drenthe het vaststellen van de streefbeelden voor de binnenhavens en vaarwegen en aangeven hoe deze streefbeelden worden gerealiseerd het identificeren van de kansen voor de binnenhavens en vaarwegen opstellen van een actieprogramma Het beleidsplan van de provincie Drenthe biedt een kader van gewenste ruimtelijke en economische ontwikkelingen, sluit aan bij de bestaande beleidsplannen en geeft het kader voor nieuwe (ruimtelijk-economische) beleidsplannen van gemeenten in Drenthe. In het beleidsplan zijn de kansrijke ontwikkelingen benoemd en onderscheiden van de niet-kansrijke ontwikkelingen voor de binnenhavens en vaarwegen in Drenthe. De kansen zijn vertaald in ambities voor Deze ambities zijn vervolgens weergeven in streefbeelden voor de binnenhavens en vaarwegen in 2020 en De streefbeelden voor 2020 en 2030 zijn de tussentijdse ijkpunten voor de provincie om de ambities te bereiken. Aan deze streefbeelden is een actieprogramma gekoppeld. Hierin staat wie verantwoordelijk is voor welke actie, wat het resultaat is en wanneer het klaar is. In figuur 1.1 is de samenhang tussen de kansen, ambities, streefbeelden en actieprogramma in het Beleidsplan weergegeven. Figuur 1.1 Beleidsplan goederenvervoer vaarwegen en binnenhavens Drenthe Beleidskader Functie en gebruik havens en vaarwegen Toekomstige ontwikkelingen Kansrijke en niet kansrijke ontwikkelingen binnenhavens en vaarwegen Drenthe Bijstelling ambities en streefbeelden Ambities Drenthe binnenhavens en vaarwegen Streefbeelden 2020 en 2030 binnenhavens en vaarwegen Beleidsplan Beheer en Onderhoud Vaarwegen Drenthe Actieprogramma binnenhavens en vaarwegen 2015 Monitoring resultaten 2

19 Om de vijf jaar zal de provincie de resultaten van het actieprogramma monitoren. De resultaten worden gebruikt om te toetsen of het streefbeeld gerealiseerd wordt en welke bijsturende acties eventueel nodig zijn om de ambities te realiseren. 1.3 Leeswijzer Het Beleidsplan goederenvervoer vaarwegen en binnenhavens Drenthe is als volgt opgezet: Hoofdstuk 2: Hoofdlijnen van (inter)nationaal, provinciaal, regionaal en lokaal beleid dat relevant is voor de ontwikkeling van de binnenhavens en vaarwegen in Drenthe. Hoofdstuk 3: Overzicht van het huidige gebruik en de functie van de binnenhavens en vaarwegen in Drenthe. Kaarten geven een beeld van het huidige netwerk van binnenhavens en vaarwegen en de ontwikkeling van goederenvervoer over water van en naar Drenthe. Hoofdstuk 4: Inzicht in de belangrijkste internationale, nationale en regionale toekomstige ontwikkelingen in het goederenvervoer en de binnenvaart. Hoofdstuk 5: Benoemen van de kansrijke en niet kansrijke ontwikkelingen voor de binnenhavens en vaarwegen in Drenthe en vertaling naar ambities van de provincie Drenthe. Hoofdstuk 6: Uitwerking van de ambities in streefbeelden voor de binnenhavens en vaarwegen in 2020 en De streefbeelden voor 2020 en 2030 zijn tussentijdse ijkpunten voor de provincie Drenthe om de ambities te bereiken. Hoofdstuk 7: Actieprogramma binnenhavens en vaarwegen tot 2020 voor het realiseren van de ambities en streefbeelden. Het conceptbeleidsplan vaarwegen en binnenhavens in Drenthe is op 3 juni gepresenteerd aan gemeenten, provincies, bedrijven en belangenorganisaties. De opmerkingen van de betrokken partijen zijn zoveel mogelijk verwerkt in het definitieve beleidsplan. Het verslag van de bijeenkomst en verwerking van de opmerkingen is in bijlage 12 opgenomen. 3

20 4

21 2 Beleid vaarwegen en binnenhavens 2.1 Inleiding Sinds de Nota Vaarwegen (1995) door de provincie Drenthe is vastgesteld, heeft het beleid voor de vaarwegen en binnenhavens in Nederland zich verder ontwikkeld. De verwachte groei van het goederenvervoer en de bereikbaarheid van de economische kerngebieden zijn aanleiding voor het Rijk en regio s om goederenvervoer over water te stimuleren en het netwerk van binnenhavens te behouden en te versterken. De overwegingen om een nieuw beleidsplan op te stellen zijn: Uitwerking van Provinciaal Verkeers- en Vervoersplan (PVVP) Drenthe Uitwerking van de netwerkanalyse binnenhavens en vaarwegen Drenthe (2008) voor de korte (2015), middellange (2020) en lange termijn (2030). De Omgevingsvisie Drenthe (2010) als hét strategisch kader voor de ruimtelijkeconomische ontwikkeling van Drenthe. De kracht van de Drentse Zuidas (2009); een ruimtelijk-economische ontwikkelingsvisie, als regio met ambities om de Drentse Zuidas te positioneren als logistieke hotspot. Afstemming met Beleidsplan beheer en onderhoud vaarwegen en Nota bedienen op afstand van provincie Drenthe op (toekomstig) beheer en onderhoud van vaarwegen. Afstemming met beleid van gemeenten op ruimtelijk-economische gemeentelijk beleid en de functie van het havengebied en de vaarweg. Beleidsbrief Varen voor een vitale economie, LMCA Vaarwegen en LCA binnenhavens als uitwerking van Rijksbeleid voor binnenhavens en vaarwegen. Afstemming van beleid met de omliggende provincies en regio s voor vaarwegen en binnenhavens als basis voor een gezamenlijke bovenregionale beleidsaanpak. In dit beleidsplan wordt aangesloten bij de beleidsplannen van de verschillende overheden. Het relevante beleid voor binnenhavens en vaarwegen is in dit hoofdstuk op hoofdlijnen beschreven van (inter)nationaal tot lokaal beleid (zie ook bijlage 1 voor beleidsoverzicht). Deze beleidsontwikkelingen vormen mede het ontwikkelingsperspectief van het beleid van de provincie Drenthe voor de binnenhavens en vaarwegen. 2.2 Europees beleid De Europese Commissie wil met het actieprogramma NAIADES (Navigation And Inland Waterway Action and Development in Europe, 2006) de binnenvaart in Europa bevorderen. De binnenvaart kan het vervoer in Europa efficiënter, betrouwbaarder en 5

22 milieuvriendelijker maken. Het programma loopt van 2006 tot 2013 en omvat vijf strategische werkterreinen: verbetering van de marktomstandigheden, modernisering van de vloot, ontwikkeling van het menselijk kapitaal, versterking van het imago en verbetering van de infrastructuur. De Europese RIS-richtlijn (River Information Services) is belangrijk voor het verbeteren van de efficiency en de veiligheid van de binnenvaart door de introductie van informatie dienstverlening. Het doel van de voorgestelde richtlijn is River Information Services op alle binnenwateren van klasse IV of hoger tot stand te brengen, om de veiligheid en doeltreffendheid van verkeers- en vervoersoperaties te verbeteren. 2.3 Rijksbeleid Nota Mobiliteit Het Rijk geeft in de Nota Mobiliteit (2004) het grote maatschappelijke en economische belang aan om de groei van het goederenvervoer snel, betrouwbaar, veilig en binnen de randvoorwaarden van leefomgeving te accommoderen. Dit vereist goed functionerende netwerken voor alle modaliteiten. Daarbij wordt prioriteit gelegd bij de bereikbaarheid van de economische kerngebieden. De inzet van de Nota Mobiliteit richt zich op: betrouwbaar goederenvervoer van deur tot deur schoon goederenvervoer veilig goederenvervoer Het Rijk bevordert een gebiedsgerichte aanpak met inachtneming van de bestuurlijke verantwoordelijkheidsverdeling. In het streefbeeld voor 2020 dient de vaarweg IJsselmeer-Meppel minimaal geschikt te zijn voor klasse IV en 3-laagscontainervaart (zie bijlage 2). In het MIRT projectenboek 2010 is de vaarweg IJsselmeer-Meppel opgenomen. In de planstudie wordt onderzocht in hoeverre het traject tussen Ketelbrug en Meppel geschikt gemaakt kan worden voor binnenvaartschepen van klasse Va. Pieken in de Delta Pieken in de Delta (2004) is de gebiedsgerichte economische agenda van Nederland, uitgewerkt in een nationaal programma voor de periode De ambitie is om van Nederland een concurrerende en dynamische economie te maken in Europa. Voor het verbeteren van het vestigingsklimaat zijn voldoende bestaande en nieuwe bedrijventerreinen van de juiste kwaliteit nodig. De belangrijkste bedrijventerreinen van bovenregionaal belang worden via vijftig topprojecten aangepakt (onder andere Bargermeer in Emmen). In het Convenant bedrijventerreinen hebben Rijk, provincies en gemeenten vastgelegd hoe zij de komende jaren gezamenlijk willen optreden op dit beleidsterrein en welke inspanningen zij daartoe aangaan. Van loopt in Noord-Nederland het economische subsidieprogramma Koers Noord, op weg naar Pieken met als doel het versterken van de concurrentiekracht van het Noorden door in te zetten op energie, water, sensortechnologie en agribusiness. De ligging van Noord-Nederland biedt kansen om de schakelfunctie tussen de Randstad en Noordoost-Europa uit te bouwen. 6

23 Beleid vaarwegen en binnenhavens Het ministerie van Verkeer en Waterstaat heeft in de afgelopen jaren specifiek aandacht gegeven in het beleid voor vaarwegen en binnenhavens met: de landelijke markt- en capaciteitsanalyse vaarwegen (DGTL, mei 2007) beleidsbrief Varen voor een vitale economie: een veilige en duurzame binnenvaart (DGTL, november 2007) de landelijke capaciteitanalyse binnenhavens (DGLM, 2010) In de LMCA vaarwegen is de beleidsstrategie verwoord voor de verdere ontwikkeling van de binnenvaart, op basis van het belang van de verschillende marktsegmenten in de binnenvaart. Verdere groei van het marktaandeel containers in de binnenvaart is mogelijk door verbetering van de beladingsgraad, omlooptijd en betrouwbaarheid van de schepen en het realiseren van nieuwe logistieke concepten. In de beleidsstrategie wordt het belang van regionaal ruimtelijk beleid onderkend. Het is belangrijk dat er voldoende ruimte beschikbaar blijft voor (regionale) natte bedrijventerreinen en laad- en losplaatsen om te voorkomen dat bedrijven gaan transporteren over de weg. Ook is het van belang dat vanuit een corridorgedachte de bereikbaarheid van havens wordt verbeterd. Het heeft bijvoorbeeld geen zin om de vaarwegen te verdiepen als de binnenhavens niet verdiept worden. In de beleidsbrief Varen voor een vitale economie: een veilige en duurzame binnenvaart' geeft het Rijk aan welke maatregelen getroffen worden om goederenvervoer over water en de innovatie van de binnenvaart te stimuleren. De vijf speerpunten in het beleid zijn: Een toekomstvast netwerk van vaarwegen en havens (waaronder investeringsimpuls voor binnenhavens van 90 miljoen Euro (quick win regeling binnenhavens, 2008)); De schoonste vorm van vervoer; Versterken van de concurrentiepositie; Permanente aandacht voor de veiligheid; Een goed klimaat voor vernieuwingen in de binnenvaart. Voor de stimulering van vervoer over water is het van belang dat het netwerk van binnenhavens blijft behouden en de bereikbaarheid van de binnenhavens wordt verbeterd. Het Rijk vindt dat provincies moeten zorgen dat op strategische punten binnen de economisch kerngebieden voldoende ruimte wordt gereserveerd voor overslag van bulkgoederen en containers op binnenvaartschepen. Gemeenten dienen bij hun ruimtelijke ordeningsbeleid expliciet rekening te houden met multimodale ontsluiting en ontwikkeling van natte bedrijventerreinen. Tenslotte hebben de verladende en logistieke bedrijven in de regio in en nabij de binnenhavens een belangrijke rol als investeerder en gebruiker van vervoer over water en een betere benutting van de vaarwegen en de havens. De landelijke capaciteitsanalyse van de binnenhavens geeft één nationaal beeld van binnenhavens. Uit de confrontatie van toekomstige vraag in het vervoer over water en aanbod van capaciteit van binnenhavens op regionaal niveau volgt een beeld van kansrijke ontwikkelingen voor binnenhavens in Nederland. Het nationaal beeld van binnenhavens biedt kansen voor het maken van gebiedsgerichte ontwikkelingsafspraken tussen rijk, decentrale overheden en marktpartijen over het faciliteren van vervoer over water via de binnenhavens en vaarwegen. 7

24 2.4 Provinciaal beleid Omgevingsvisie Drenthe (Provincie Drenthe, 2010) De Omgevingsvisie Drenthe is hét strategisch kader voor de ruimtelijk-economische ontwikkeling van Drenthe. De visie formuleert de belangen, ambities, rollen, verantwoordelijkheden en sturing van de provincie in het ruimtelijke domein. Het koesteren van de Drentse kernkwaliteiten, zorgvuldig ruimtegebruik en zuinig zijn op het landschap is een belangrijk uitgangspunt in het ruimtelijk ontwikkelingsbeleid van de provincie. De Omgevingsvisie Drenthe streeft naar voldoende, gevarieerde, aantrekkelijke en vitale vestigingsmogelijkheden op regionale bedrijventerreinen en stedelijke werklocaties. Van provinciaal belang is een goed gespreid en gevarieerd aanbod van regionale werklocaties die goed bereikbaar zijn. Het streven is een maximaal haalbare kwaliteit van nieuwe en bestaande werklocaties. Via regionale afstemming van werklocaties en inzet op herstructurering van terreinen werkt de provincie samen met gemeenten aan de kwantiteit, kwaliteit en duurzaamheid van de terreinen. Drenthe moet aantrekkelijk blijven voor recreanten en toeristen. Van provinciaal belang is daarom het verbeteren en vernieuwen van het bestaande aanbod van verblijfs- en dagrecreatie en van de toeristisch-recreatieve infrastructuur. Drenthe ondersteunt het herstel en ontwikkeling van de vaarverbinding Erica-Ter Apel voor recreatie. Provinciaal Verkeers- en Vervoersplan (Provincie Drenthe, 2007) In de visie van de provincie Drenthe zoals omschreven in het Provinciaal Verkeers en Vervoersplan (PVVP) is mobiliteit de basis voor (inter)nationale ruimtelijk-economische en sociale ontwikkeling: Noord-Nederland heeft een potentie als schakelfunctie tussen economische kerngebieden als de Randstad en Noord-Duitsland en de daarachter gelegen gebieden in Noord- en Oost-Europa. Er worden kansen gezien om vanuit Noord- Nederland met congestiearme verbindingen over weg, water en spoor, aan te haken op het idee van een Noordelijke Ontwikkelingsas. Vervoer over water en een betere bereikbaarheid van de binnenhavens draagt bij aan het versterken van de ruimtelijke economische ontwikkeling van het stedelijk netwerk Zuid-Drenthe. Belangrijkste ambitie voor de binnenvaart is de optimalisatie van de vaarwegen Meppel IJsselmeer en Almelo Coevorden om de bereikbaarheid van de economische kerngebieden via water te verbeteren en het multimodaal netwerk te versterken. Netwerkanalyse binnenhavens en vaarwegen Drenthe (Provincie Drenthe, 2008) Het beleid van de provincie Drenthe is gericht op het bevorderen van de bereikbaarheid van economische centra via het water. In de netwerkanalyse is het huidige en toekomstige netwerk van binnenhavens en vaarwegen in Drenthe in kaart gebracht. Bovendien zijn concrete uitvoeringsprojecten geformuleerd voor korte (quick wins) en lange termijn ter verbetering van de bereikbaarheid van de binnenhavens. Er zijn zeventien specifieke knelpunten voor de belangrijkste havens in Drenthe geïdentificeerd en maatregelen benoemd. Voor de havens van Hoogeveen, Meppel en Coevorden zijn in 2008 en 2009 quick wins ingediend in het kader van de quick win regeling binnenhavens. 8

25 2.5 Regionaal beleid In Drenthe worden twee stedelijke netwerken onderscheiden waarbinnen economische activiteiten worden geconcentreerd, namelijk de Regio Groningen-Assen en de Drentse Zuidas. De Regio Groningen-Assen heeft de status van nationaal stedelijk netwerk (Nota Ruimte). Kracht van de Drentse Zuidas (Gemeenten Coevorden, Emmen, Hoogeveen, Meppel, De Wolden, Provincie Drenthe, 2009) De ruimtelijk-economische ontwikkelingsvisie 'De kracht van de Drentse Zuidas' (2009) geeft de ambities van de regio tot De Drentse Zuidas is als beleid opgenomen in de Omgevingsvisie Drenthe. Afstemming vindt plaats (binnen de provincie en met gemeenten) over de samenhang tussen de Omgevingsvisie Drenthe, de Ontwikkelingsvisie Zuidas, Dryport Emmen-Coevorden en het Beleidsplan binnenhavens en vaarwegen Drenthe. Bij het ontwikkelen van de visie is de keuze gemaakt om de Drentse Zuidas als industriële en logistieke as op de kaart te zetten. Hierbij zijn de kernkwaliteiten van de regio het uitgangspunt. De Drentse Zuidas wil als logistieke draaischijf functioneren binnen de transportcorridor die via de regio loopt van de Randstad naar Noordoost- Europa. De visie geeft aan op welke thema's de regio wil samenwerken om de ambities te realiseren. Voor de ontwikkeling van de Drentse Zuidas tot logistieke hotspot wordt ingezet op Meppel als Blueport, Emmen-Coevorden als Dryport en Hoogeveen als Traffic port (zie ook bijlage 1). Meppel wordt gezien als de haven die beschikt over de grootste binnenvaartcontainerterminal van Noord-Nederland en belangrijkste plaats voor watergebonden bedrijvigheid (beroeps- en recreatievaart). Meppel legt de focus op het uitbreiden van de rol voor de beroeps- en recreatievaart ( waterpoort ). De provincie wil in samenwerking met de gemeente de functie van Meppel als multimodaal knooppunt voor de overslag van containers en bulkgoederen verder versterken. Het accent ligt daarbij op water en weg. De provincie wil de positie van Emmen-Coevorden als logistieke draaischijf versterken (met accent op modaliteiten weg en spoor, en modaliteit water als ondersteunend). Figuur 2.1 Accenten in de logistieke ontwikkeling van de Drentse Zuidas (Bron: Kracht van de Drentse Zuidas, 2009) 9

26 Voor het ontwikkelen van de Drentse Zuidas wordt gestreefd naar het versterken van de relaties en het kunnen vormen van netwerken met omliggende regio s als Zwolle- Kampen, Twente, de Duitse Ems-as en ook de zeehavens. Quick wins binnenhavens Drenthe (Drenthe, 2008 en 2009) In het kader van de quick win regeling binnenhavens is door het Rijk aan 68 projecten gericht op verbetering van de binnenhavens en vaarwegen in Nederland een bijdrage van 90 miljoen toegekend. De gemeenten en provincies dragen zelf voor meer dan 100 miljoen bij aan de uitvoering van de projecten. De provincie Drenthe heeft in totaal drie projecten ingediend met de gemeenten Coevorden, Hoogeveen en Meppel. Het Rijk heeft bijdrage toegekend aan de gemeente Coevorden voor het verbeteren van de bereikbaarheid van de watergebonden bedrijven op Leeuwerikenveld in Coevorden. De quick win voor het aanleggen van een openbare kade aan Oevers A in Meppel is ook door het Rijk toegekend maar weer ingetrokken (doordat de kade privaat wordt gebruikt). De quick win voor het bereikbaar maken van het westelijk deel van de Industriehaven in Hoogeveen is afgewezen vanwege het niet kunnen starten van het project binnen de gestelde termijn van Voor de regio s Oost-Nederland, Noord-Nederland en Twente, grenzend aan Drenthe, is ook een netwerkanalyse binnenhavens en vaarwegen opgesteld met kansen voor versterking van de binnenhavens en vaarwegen (zie bijlage 1). 2.6 Gemeentelijk beleid Meppel De haven van Meppel is de grootste haven van Drenthe en beschikt over natte bedrijventerreinen aan het Meppelerdiep waar bedrijven gevestigd zijn. De gemeente werkt aan het revitaliseren van het havengebied (Oevers A/B). Met de aanleg van de Sethehaven (Oevers D) kunnen watergebonden bedrijven zich vestigen in Meppel. In de toekomstige ruimtelijke-economische ontwikkeling van Meppel spelen de havens een belangrijke rol. De gemeente wil een Havenvisie 1 voor Blueport Meppel opstellen om de positie van de haven te versterken en potenties te bepalen. Daarbij gaat het om een integrale visie op de ontwikkeling van de haven met aandacht voor woningbouw, recreatie, milieu (Natura 2000, milieuruimte), infrastructurele ontsluiting, bedrijventerreinen, etc). Toekomstige vragen om een integrale afweging te maken over het gebruik van de ruimte zijn: Welke delen van het havengebied kunnen verder worden ontwikkeld als haven en welke delen kunnen worden getransformeerd naar locaties voor werken en wonen? Is voor de binnenvaartterminal voldoende ruimte beschikbaar om te kunnen groeien? Heeft Meppel in de toekomst voldoende ruimte voor watergebonden bedrijven? Naast de functie voor de beroepsvaart wil de gemeente de haven verder uitbouwen voor de recreatievaart. Binnen de Drentse Zuidas is Meppel de Blueport van de regio met overslag en opslagfaciliteiten voor bulkgoederen en containers via water en ruimte voor vestiging van watergebonden bedrijven. 1 Opstellen van Toekomstvisie Blueport Meppel als deelmane in het Interregproject IVB Lo-PINOD (maart 2010). 10

27 Figuur 2.2 Havens Meppel Coevorden Coevorden heeft op het grensoverschrijdende bedrijventerrein Europark een Regionaal Overslagcentrum (ROC Coevorden) aangelegd voor de overslag van goederen via water. ROC Coevorden ligt aan het Coevorden-Vechtkanaal en is via het kanaal Almelo-De Haandrik bereikbaar voor 600 tons schepen. Daarnaast beschikt Coevorden met de Euroterminal Coevorden over goede faciliteiten voor de overslag van goederen via spoor. Met de oprichting van het havenbedrijf Inland Port Coevorden-Emlichheim 2 kan worden gestart met het laden en lossen van schepen in de haven (bulk en containers). De watergebonden bedrijven op Leeuwerikenveld zijn bereikbaar voor 300 tons schepen. De gemeente wil de bereikbaarheid van het natte terrein Leeuwerikenveld via het water verbeteren. Het Rijk heeft de Provincie Drenthe hiervoor een bijdrage toegekend in het kader van de quick win regeling binnenhavens. Door aanpassing van de fundering van de Bentheimer spoorbrug, baggeren, verplaatsing van de kade aan de Grambergenstraat en bochtafsnijding ter hoogte van de Robertsweg kunnen de schepen beter beladen en eenvoudiger de Stadsgracht in varen voor de bedrijven aan het terrein Leeuwerikenveld. Figuur 2.3 ROC Haven Coevorden Binnen de Drentse Zuidas wordt ingezet op de ontwikkeling van Emmen-Coevorden als Dryport. De ambitie is om de directe verbindingen met de zeehavens verder te versterken en te functioneren als logistiek centrum voor (container)vervoer via spoor en weg (en daarbij water als ondersteunende modaliteit) verder richting het achterland. 2 Inland Port Coevorden-Emlichheim is een samenwerking tussen de Euroterminal Coevorden, transportbedrijf Nijhof Wassink en kraanbedrijf Holland Cranes en starten vanaf 1 januari 2010 met het laden en lossen van schepen in de haven. 11

28 Uitgangspunt is dat een aantal diensten op het gebied van logistieke distributie en dienstverlening die nu in de zeehaven worden verricht, worden overgeheveld naar de Dryport Emmen-Coevorden. Coevorden biedt shuttles per spoor naar de havens van Rotterdam en Amsterdam en het Europese achterland via Duitsland met de Bentheimer Eisenbahn. Inland Port Coevorden-Emlichheim werkt aan een binnenvaartverbinding voor containers op Rotterdam via Almelo en het Twentekanaal dat aansluit op de IJssel en het hoofdvaarwegennet. Het Europark Coevorden-Emlichheim is bij de ministers voor verkeer en landontwikkeling van Niedersachsen voorgedragen als Guterverkehrszentrum (GVZ). Met deze formele Duitse status krijgt het grensoverschrijdende bedrijventerrein bij Coevorden een bevoorrechte positie in het overheidsbeleid voor transport en logistiek. De aanvraag voor de GVZ status is ingediend door de Bentheimer Eisenbahn in december 2009 en de toekenning wordt medio 2011 verwacht. Hoogeveen De gemeente Hoogeveen ligt aan de Hoogeveensche Vaart en beschikt met het bedrijventerrein De Wieken over een grootschalig bedrijventerrein met vestiging van watergebonden bedrijven in de Industriehaven. De bedrijven in het oostelijk deel van de haven zijn bereikbaar via water met beperkt klasse II schepen. In Hoogeveen wordt onder het motto Werken aan de Wieken de komende jaren het Revitaliseringsplan bedrijventerrein De Wieken (2006) uitgevoerd. De revitalisering van De Wieken past binnen de Structuurvisie voor Hoogeveen. In de structuurvisie krijgt herstructurering van De Wieken voorrang boven de aanleg van nieuwe bedrijventerreinen. Het bedrijventerrein krijgt onder andere twee duidelijke entrees via de weg zodat het terrein beter bereikbaar is. De gemeente heeft het streven het westelijk deel van de Industriehaven in Hoogeveen weer bereikbaar maken voor binnenvaart (door het beweegbaar maken van de Bekinkbrug, vernieuwen van de kade en mogelijke herontwikkeling van de zuidzijde van de Dr. A. Philipstraat tot nat terrein). Binnen de Drentse Zuidas wordt ingezet op de functie van Hoogeveen als centrale locatie voor wegtransport, distributie en logistieke dienstverlening (Traffic port). Emmen De gemeente Emmen ligt aan de vaarweg Bladderswijk en is slechts bereikbaar via water met klasse I schepen. In Emmen wordt gewerkt aan het herstructureren van het grootschalige bedrijventerrein Bargermeer. In de pilot ruimte-intensivering hebben gemeente en het bedrijfsleven afgesproken om binnen het gehele industrieterrein Bargermeer in totaal circa 53 hectare te herontwikkelen tot nieuwe, hoogwaardige, vestigingslocaties. In de plannen is geen specifieke aandacht besteed aan voorzieningen voor de binnenvaart. Het Emmtec Industry & Businesspark is aangesloten op het spoor en biedt de industriële bedrijven de mogelijkheden voor goederenvervoer per spoor. Het herstel en de ontwikkeling van de vaarweg Erica-Ter Apel biedt kansen voor het uitbouwen van de functie van Emmen voor recreatievaart. De gemeente Emmen beschikt in Veenoord over een laad-loskade op het terrein De Tweeling aan de Hoogeveensche Vaart. Deze kade wordt door bedrijven in Emmen gebruikt voor vervoer van goederen over water. 12

29 Assen De gemeente Assen ligt aan het Noord-Willemskanaal en de haven is bereikbaar voor klasse II schepen. De haven is onderdeel van het Stadsbedrijvenpark, een omvangrijk binnenstedelijk gebied van circa 160 hectare op korte afstand tot het centrum. In de komende decennia wil de gemeente Assen ongeveer 60 hectare van dit gebied revitaliseren en circa 100 hectare transformeren tot een kwalitatief hoogwaardig woon- en werkgebied. Het Stadsbedrijvenpark is sterk aan veroudering onderhevig, zowel ruimtelijk als economisch. Door de ontwikkeling van de stad in de afgelopen jaren is het gebied steeds meer omsloten door woongebieden. Het Havenkwartier zal als eerste deel van Stadsbedrijvenpark getransformeerd worden tot centrumstedelijke woonwijk met ruimte voor werken. De havenfunctie verdwijnt in Assen en de gemeente streeft niet naar het behouden van watergebonden bedrijvigheid in Assen of behoud van een kade. De gemeente overlegt met de bedrijven over alternatieve vestigingsmogelijkheden. In 2008 is de Vaart in Assen weer bevaarbaar voor de recreatievaart richting binnenstad. De gemeente heeft plannen voor het verder herstellen van de vaarverbinding door de stad voor de recreatievaart (door het verbinden van het havenkanaal met de Vaart). 13