Onderwerp: Strategie om te komen tot logistiek cluster in regio Zwolle-Kampen-Meppel

Transcriptie

1 Agendapunt: Meppel, Aan de Gemeenteraad. Raadsvoorstel nr. Onderwerp: Strategie om te komen tot logistiek cluster in regio Zwolle-Kampen-Meppel Voorgesteld besluit 1. De Logistieke Visie (bijlage 1) en Havenvisie (bijlage 2) vast te stellen; 2. Een kwartiermaker aan te stellen en concreet uitvoering ter hand te nemen conform de beschrijving in het Uitvoeringsplan (bijlage 3). Inleiding: In het voorjaar 2011 is aan de gemeenteraden van Kampen (ter vaststelling) en Zwolle (ter informatie /OW ) een gezamenlijke Havenvisie ZKN voorgelegd als bouwsteen voor de nader af te ronden logistieke visie. Medio 2011 hebben de gemeenten Kampen, Meppel en Zwolle het initiatief genomen samen de meerwaarde te verkennen van samenwerking op het terrein van logistiek. Daarom is besloten de visies voor ZKN te verbreden met Meppel. Het resultaat is een tweetal ruimtelijkeconomische visies (bijlagen 1 en 2) en bijbehorende uitvoeringsagenda s gericht op logistiek en meer specifiek op de binnenhavens. De aanleiding is dat de regionale benutting van de modaliteiten weg en binnenvaart nu al succesvol is. De sector kent een sterke groei, zowel het wegtransport als de overslag van bulk en containers. In de toekomst zal de groei van de internationale positie van Rotterdam vragen om meer opvang in het binnen/achterland met multimodale dienstverlening gericht op Noordoost-Nederland, Noord-Duitsland, Scandinavië en Oost-Europa. De groei van overslag, met name containers is in de regio al merkbaar. Daarom hebben Zwolle, Kampen en Meppel afzonderlijk de laatste jaren ook fors geïnvesteerd in het verbeteren van de infrastructuur van de havens en sluizen. In de genoemde visies is in kaart gebracht wat de eigenheid en sterkte van de regio is en wat de regio bindt. Er is een SWOT gemaakt van de kansen en ontwikkelmogelijkheden van de regio binnen het (inter)nationale economische speelveld. Op basis van de visies is een praktisch Uitvoeringsplan (bijlage 3) gemaakt dat in gaat op de uitvoeringsagenda, de organisatie, de communicatie en de financiën. Samengevat is de voorgestelde projectopgave voor de korte termijn verkenning/analyse en verbetervoorstellen voor: - Gezamenlijke acquisitie en versterking profilering van de regio door een kwartiermaker. - Verkennen van een gezamenlijk havenbedrijf.

2 - Vergroting sociaal-economische effecten door verbetering infrastructuur en bereikbaarheid en kwaliteit van bedrijventerreinen. - Versterken kennisnetwerk. Beoogd (maatschappelijk) effect De beide visies geven aanknopingspunten om de regio in gezamenlijkheid verder te ontwikkelen en door gezamenlijke profilering en lobby de regio als logistieke draaischijf landelijk op de kaart te zetten. De 3 ambities zijn: 1. Corridor Zwolle-Kampen-Meppel is in 2020 een logistiek knooppunt: logistieke hotspot. 2. Corridor Zwolle-Kampen-Meppel is in 2030 een internationale hub. 3. Ontwikkelen van specialisaties, nieuwe bedrijven en groei bestaande bedrijven met een profiel dat het relatieve concurrentievoordeel ten opzichte van andere regio s benadrukt: banengroei in de regio in een tijdsbestek van 10 á 15 jaar. Argumenten 1.1 De Logistieke visie en de Havenvisie zijn uitwerkingen van vastgesteld beleid. In de Kadernota Bedrijventerreinen worden Hessenpoort (droog terrein) en de Zuiderzeehaven (nat terrein) als complementair aan elkaar gezien in de bovenregionale acquisitie van nieuwe bedrijven naar deze regio. Met Meppel daaraan toegevoegd is de regionale positie voor natte op- en overslag, met name voor containers, nog sterker geworden. Gezamenlijke acquisitie van ladingstromen/nieuwe bedrijven versterkt de concurrentiepositie. De wens is hiervoor een kwartiermaker aan te stellen, conform de profielschets van ECORYS (zie Uitvoeringsplan). Deze kwartiermaker zal starten met een concrete verkenning naar een gezamenlijk havenbedrijf. 1.2 Logistiek en havens zijn concrete thema s binnen de regionale samenwerking van 16 gemeenten. De visies tonen groeipotentieel aan voor het knooppunt Zwolle-Kampen- Meppel, maar de concurrentie met andere regio s is groot. Een nauwe(re) samenwerking tussen de drie gemeenten, en wellicht aangevuld met Zwartewaterland en Staphorst, geeft de nodige kritische massa voor succesvol opereren op (inter)nationale schaal. Vooral de maakindustrie, landbouw en bouwsector zijn sterk afhankelijk van goederenvervoer over water. Het faciliteren van deze behoefte stelt de bedrijven in staat mee te ontwikkelen in de logistieke keten en de werkgelegenheid te vergroten. 1.3 De onderlinge samenwerking wordt versterkt door het aanwezige kennisniveau en arbeidsmarkt. De regio biedt kansen de economische dynamiek en structuur verder te versterken door de aanwezige kennis in het (georganiseerde) bedrijfsleven, onderwijs en intermediaire organisaties ten volle te benutten. 2.1 Gezamenlijke profilering van de regio richting zeehavens Rotterdam en Amsterdam wordt gewaarborgd in één overkoepelend havenbedrijf.

3 Er is een gezamenlijk belang om te werken aan een sterke profilering van de regio richting de zeehavens Rotterdam en Amsterdam: een betrouwbare, multimodale schakel in het achterland van de mainports en de doorvoer naar het achterland. In dit kader is het wenselijk om de basis voor de vorming van één overkoepelend havenbedrijf te onderzoeken. 2.2 De onderlinge samenwerking wordt versterkt door de ontwikkeling binnen Windesheim van een kennisdistributiecentrum (Dinalog) op het gebied van logistiek. Windesheim stelt een lectoraat in voor het thema logistiek. Op projectbasis kunnen de logistieke vraagstukken en onderzoeken vanuit de regio worden belegd bij Windesheim (conform aanpak Uitvoeringsplan bijlage 3). 2.3 Gezamenlijke lobby van de regio richting mainports, regionale en Rijksoverheid en Europa. Er is een gezamenlijk belang om met een sterke profilering de belangen van de regio intensief en planmatig onder de aandacht te brengen van (keten) partners in en buiten de regio. 2.4 Meppel sluit aan bij het thema economie van Zwolle-Kampen Netwerkstad met de gezamenlijke uitwerking van een logistiek cluster. In de samenwerking tussen Zwolle, Kampen en Meppel en van de Regio Zwolle vormt logistiek een van de centrale thema's. Meppel fungeert hierbij procesmatig en inhoudelijk als bestuurlijk/ambtelijk trekker. Kanttekeningen 2.1 Een voortvarende aanpak is wenselijk maar ook noodzakelijk KampenOntwikkeling van een regionaal cluster vindt plaats op het snijvlak van verantwoordelijkheden van gemeentelijke overheid, bedrijfsleven en provinciale overheid. In de samenwerking is voortvarendheid van belang omdat door verschillende externe ontwikkelingen en dynamiek anders wel eens de slag kan worden gemist en andere regio s ons inhalen Integrale afstemming Afstemming heeft plaatsgevonden met de disciplines economische zaken, grondzaken, verkeer en vervoer en ruimtelijke ordening. Financiën De kosten ten bedrage van worden gedekt uit het budget voor regionale economische samenwerking, zoals opgenomen in de conceptbegroting Armoede effect rapportage De focus op de strategie om te komen tot een logistiek cluster in regio Zwolle-Kampen-Meppel en vereende inspanningen tussen de drie gemeenten is er uiteindelijk op gericht om zodanige economische randvoorwaarden tot stand te brengen dat economische meerwaarde en extra dynamiek wordt gegenereerd. In essentie gaat het om versterking en behoud van economische vitaliteit, ondernemerschap en werkgelegenheid.

4 Communicatie De drie gemeenten stemmen onderling het moment en inhoud van communicatie af. Uitvoering Over de stand van zaken, voortgang en resultaten, wordt zoveel mogelijk aangesloten op de reguliere cycli in de gemeentelijke organisaties, te weten: BERAP, Perspectiefnota, Programmabegroting, Jaarstukken. Per kwartaal wordt een tussenrapportage samengesteld en gecommuniceerd. Aanvullend zullen de raden middels een werkvergadering nader kunnen worden betrokken bij het proces en de keuzes die moeten worden gemaakt in de lijn zoals dat bijvoorbeeld op donderdag 11 oktober 2012 heeft plaatsgehad. Het is aan te bevelen daarna een bijzondere klantenarena te laten plaatsvinden waarbij ondermeer raadsleden en ondernemers uit de drie gemeenten met elkaar van gedachten kunnen wisselen. De uitwerking van deze keuze om gezamenlijk te werken aan vorming van een logistiek cluster is leidend voor de verdere benodigde vervolgstappen. Voor de raden van de drie gemeenten is het daarbij belangrijk om aan te geven voor de korte termijn en middellange termijn waarop ingezet wordt en hoe de andere bouwstenen in de visie passen. De betrokkenheid en commitment van de provincies Drenthe en Overijssel wordt beschouwd als belangrijke randvoorwaarde. De resultaten van de Logistieke Visie en Havenvisie worden door de leden van het projectteam afgestemd met de ambtenaren van de provincies. De Provincie Overijssel heeft het thema logistiek op dit moment niet hoog op de agenda staan, maar werkt aan een beleidskader. Bijlagen - Logistieke Visie Knooppunt Zwolle-Kampen-Meppel, ECORYS, Havenvisie Knooppunt Zwolle-Kampen-Meppel, ECORYS, Uitvoeringsplan Regionaal Cluster Logistiek Zwolle-Kampen-Meppel, Gemeenten Zwolle, Kampen en Meppe, Burgemeester en wethouders van Meppel, de secretaris, de burgemeester,

5 Raadsbesluit nr. De R a a d der gemeente Meppel; gelezen het voorstel van burgemeester en wethouders d.d., nr.; overwegende: ; gelet op van de ; b e s l u i t : 1. De Logistieke Visie (bijlage 1) en Havenvisie (bijlage 2) vast te stellen; 2. Een kwartiermaker aan te stellen en concreet uitvoering ter hand te nemen conform de beschrijving in het Uitvoeringsplan (bijlage 3). Aldus vastgesteld in de openbare raadsvergadering van de griffier, de voorzitter, Verzendlijst: Archief Notulen Financiën Steller

6 Behandeld door: A.P. Zwolle Datum: Openbaar ja Control maak keuze Adviesnota Verantw. Portefeuillehouder J.C. Westmaas Maak keuze s w w w b Besluit conform d.d Afdeling Akkoord Bespreken Besluit d.d. nummer Reg. Nummer * Indien openbaar vertrouwelijke feiten opnemen in afzonderlijke bijlage. Onderwerp Strategie om te komen tot logistiek cluster in regio Zwolle-Kampen-Meppel Advies De Raad voor te stellen: 1. De Logistieke Visie (bijlage 1) en Havenvisie (bijlage 2) vast te stellen; 2. Een kwartiermaker aan te stellen en concreet uitvoering ter hand te nemen conform de beschrijving in het Uitvoeringsplan (bijlage 3). Samenvatting De gemeenten Zwolle, Kampen en Meppel zien meerwaarde in onderlinge samenwerking op het terrein van economie. Gezamenlijk is een logistieke visie en een havenvisie opgesteld. De visies fungeren als leidraad voor verdere samenwerking op economisch gebied. Het is van belang om samen te investeren in de havens en regionale bedrijventerreinen om de regio in (inter)nationaal perspectief op de kaart te zetten. Samen met het bedrijfsleven, onderwijs en kennisinstituten wordt ingezet op transport en logistiek om de regio nog meer op de kaart te zetten. De regio Zwolle presteert landelijk al jarenlang als topregio als het gaat om concurrentiekracht, economische groei en vitaliteit, onderwijs en arbeidsmarkt. Door in te zetten op logistiek willen Zwolle, Kampen en Meppel gericht werken aan nog betere vestigingsmogelijkheden en voordelen in de regio. Een betere samenwerking en afstemming in de logistieke keten, het optimaal bundelen van goederenstromen, meer flexibiliteit in het gebruik van binnenhavens en het samen zoeken naar en investeren in ruimte voor overslag over water vormen daarbij punten van aandacht. Aanleiding In het voorjaar 2011 is aan de gemeenteraden van Kampen (ter vaststelling) en Zwolle (ter informatie /OW ) een gezamenlijke Havenvisie ZKN voorgelegd als bouwsteen voor de nader af te ronden logistieke visie. Medio 2011 hebben de gemeenten Kampen, Meppel en Zwolle het initiatief genomen samen de meerwaarde te verkennen van samenwerking op het terrein van logistiek. Daarom is besloten de visies voor ZKN te verbreden met Meppel. Het resultaat is een tweetal ruimtelijk-economische visies (bijlagen 1 en 2) en bijbehorende uitvoeringsagenda s gericht op logistiek en meer specifiek op de binnenhavens. De aanleiding is dat de regionale benutting van de modaliteiten weg en binnenvaart nu al succesvol is. De sector kent een sterke groei, zowel het wegtransport als de overslag van bulk en containers. In de toekomst zal de groei van de internationale positie van Rotterdam vragen om meer opvang in het binnen/achterland met multimodale dienstverlening gericht op Noordoost- Nederland, Noord-Duitsland, Scandinavië en Oost-Europa. De groei van overslag,

7 met name containers is in de regio al merkbaar. Daarom hebben Zwolle, Kampen en Meppel afzonderlijk de laatste jaren ook fors geïnvesteerd in het verbeteren van de infrastructuur van de havens en sluizen. In de genoemde visies is in kaart gebracht wat de eigenheid en sterkte van de regio is en wat de regio bindt. Er is een SWOT gemaakt van de kansen en ontwikkelmogelijkheden van de regio binnen het (inter)nationale economische speelveld. Op basis van de visies is een praktisch Uitvoeringsplan (bijlage 3) gemaakt dat in gaat op de uitvoeringsagenda, de organisatie, de communicatie en de financiën. Samengevat is de voorgestelde projectopgave voor de korte termijn verkenning/analyse en verbetervoorstellen voor: - Gezamenlijke acquisitie en versterking profilering van de regio door een kwartiermaker. - Verkennen van een gezamenlijk havenbedrijf. - Vergroting sociaal-economische effecten door verbetering infrastructuur en bereikbaarheid en kwaliteit van bedrijventerreinen. - Versterken kennisnetwerk. Beoogd (maatschappelijk) effect/ doel De beide visies geven aanknopingspunten om de regio in gezamenlijkheid verder te ontwikkelen en door gezamenlijke profilering en lobby de regio als logistieke draaischijf landelijk op de kaart te zetten. De 3 ambities zijn: 1. Corridor Zwolle-Kampen-Meppel is in 2020 een logistiek knooppunt: logistieke hotspot. 2. Corridor Zwolle-Kampen-Meppel is in 2030 een internationale hub. Ontwikkelen van specialisaties, nieuwe bedrijven en groei bestaande bedrijven met een profiel dat het relatieve concurrentievoordeel ten opzichte van andere regio s benadrukt: banengroei in de regio in een tijdsbestek van 10 á 15 jaar. Argumenten 1.1 De Logistieke visie en de Havenvisie zijn uitwerkingen van vastgesteld beleid. In de Kadernota Bedrijventerreinen worden Hessenpoort (droog terrein) en de Zuiderzeehaven (nat terrein) als complementair aan elkaar gezien in de bovenregionale acquisitie van nieuwe bedrijven naar deze regio. Met Meppel daaraan toegevoegd is de regionale positie voor natte op- en overslag, met name voor containers, nog sterker geworden. Gezamenlijke acquisitie van ladingstromen/nieuwe bedrijven versterkt de concurrentiepositie. De wens is hiervoor een kwartiermaker aan te stellen, conform de profielschets van ECORYS (zie Uitvoeringsplan). Deze kwartiermaker zal starten met een concrete verkenning naar een gezamenlijk havenbedrijf. 1.2 Logistiek en havens zijn concrete thema s binnen de regionale samenwerking van 16 gemeenten. De visies tonen groeipotentieel aan voor het knooppunt Zwolle-Kampen-Meppel,

8 maar de concurrentie met andere regio s is groot. Een nauwe(re) samenwerking tussen de drie gemeenten, en wellicht aangevuld met Zwartewaterland en Staphorst, geeft de nodige kritische massa voor succesvol opereren op (inter)nationale schaal. Vooral de maakindustrie, landbouw en bouwsector zijn sterk afhankelijk van goederenvervoer over water. Het faciliteren van deze behoefte stelt de bedrijven in staat mee te ontwikkelen in de logistieke keten en de werkgelegenheid te vergroten. 1.3 De onderlinge samenwerking wordt versterkt door het aanwezige kennisniveau en arbeidsmarkt. De regio biedt kansen de economische dynamiek en structuur verder te versterken door de aanwezige kennis in het (georganiseerde) bedrijfsleven, onderwijs en intermediaire organisaties ten volle te benutten. 2.1 Gezamenlijke profilering van de regio richting zeehavens Rotterdam en Amsterdam wordt gewaarborgd in één overkoepelend havenbedrijf. Er is een gezamenlijk belang om te werken aan een sterke profilering van de regio richting de zeehavens Rotterdam en Amsterdam: een betrouwbare, multimodale schakel in het achterland van de mainports en de doorvoer naar het achterland. In dit kader is het wenselijk om de basis voor de vorming van één overkoepelend havenbedrijf te onderzoeken. 2.2 De onderlinge samenwerking wordt versterkt door de ontwikkeling binnen Windesheim van een kennisdistributiecentrum (Dinalog) op het gebied van logistiek. Windesheim stelt een lectoraat in voor het thema logistiek. Op projectbasis kunnen de logistieke vraagstukken en onderzoeken vanuit de regio worden belegd bij Windesheim (conform aanpak Uitvoeringsplan bijlage 3). 2.3 Gezamenlijke lobby van de regio richting mainports, regionale en Rijksoverheid en Europa. Er is een gezamenlijk belang om met een sterke profilering de belangen van de regio intensief en planmatig onder de aandacht te brengen van (keten)partners in en buiten de regio. 2.4 Meppel sluit aan bij het thema economie van Zwolle-Kampen Netwerkstad met de gezamenlijke uitwerking van een logistiek cluster. In de samenwerking tussen Zwolle, Kampen en Meppel en van de Regio Zwolle vormt logistiek een van de centrale thema's. Meppel fungeert hierbij procesmatig en inhoudelijk als bestuurlijk/ambtelijk trekker. Kanttekeningen 2.1 Een voortvarende aanpak is wenselijk maar ook noodzakelijk Ontwikkeling van een regionaal cluster vindt plaats op het snijvlak van verantwoordelijkheden van gemeentelijke overheid, bedrijfsleven en provinciale overheid. In de samenwerking is voortvarendheid van belang omdat door verschillende externe ontwikkelingen en dynamiek anders wel eens de slag kan worden gemist en andere regio s ons inhalen.

9 Integrale afstemming Afstemming heeft plaatsgevonden met de disciplines economische zaken, grondzaken, verkeer en vervoer en ruimtelijke ordening. Financiën De kosten ten bedrage van worden gedekt uit het budget voor regionale economische samenwerking, zoals opgenomen in de conceptbegroting Armoede effect rapportage De focus op de strategie om te komen tot een logistiek cluster in regio Zwolle-Kampen-Meppel en vereende inspanningen tussen de drie gemeenten is er uiteindelijk op gericht om zodanige economische randvoorwaarden tot stand te brengen dat economische meerwaarde en extra dynamiek wordt gegenereerd. In essentie gaat het om versterking en behoud van economische vitaliteit, ondernemerschap en werkgelegenheid. Communicatie De drie gemeenten stemmen onderling het moment en inhoud van communicatie af. Uitvoering Samengevat is de voorgestelde opgave voor de korte termijn verkenning/analyse en verbetervoorstellen voor: Vergroting sociaal-economische effecten door verbetering infrastructuur en bereikbaarheid. Meerwaarde van de uitbreiding van de infrastructuur: sociaaleconomische effecten en maatschappelijke kosten-batenanalyse. Stimuleren van business cases om te komen tot een logistiek proces en aanstellen van een kwartiermaker. Gezamenlijke acquisitie van lading/vervoer over water, profilering naar mainports en rijksoverheid en sterkere positionering aan de hand van thema s als corridors, goederenstromen, vervoersmodaliteiten, kennis & innovatie, ruimtelijk aanbod en bereikbaarheid, diensten, industrie. Verkennen van een gezamenlijk havenbedrijf. Over de stand van zaken, voortgang en resultaten, wordt zoveel mogelijk aangesloten op de reguliere cycli in de gemeentelijke organisaties, te weten: BERAP, Perspectiefnota, Programmabegroting, Jaarstukken. Per kwartaal wordt een tussenrapportage samengesteld en gecommuniceerd. Aanvullend zullen de raden middels een werkvergadering nader worden betrokken bij het proces en de keuzes die moeten worden gemaakt in de lijn zoals dat bijvoorbeeld op donderdag 11 oktober 2012 heeft plaatsgehad. Het is aan te bevelen daarna een bijzondere klantenarena te laten plaatsvinden waarbij raadsleden en ondernemers met elkaar van gedachten kunnen wisselen. De uitwerking van deze keuze om gezamenlijk te werken aan vorming van een logistiek cluster is leidend voor de verdere benodigde vervolgstappen. Voor de raden van de drie gemeenten is het daarbij belangrijk om aan te geven voor de korte termijn en middellange termijn waarop ingezet wordt en hoe de andere bouwstenen in de visie passen. De betrokkenheid en commitment van de provincies Drenthe en Overijssel wordt beschouwd als belangrijke

10 randvoorwaarde. De resultaten van de Logistieke Visie en Havenvisie worden door de leden van het projectteam afgestemd met de ambtenaren van de provincies. De Provincie Overijssel heeft het thema logistiek op dit moment niet hoog op de agenda staan: er ontbreekt hiervoor een adequaat beleidskader. Bijlagen - Logistieke Visie Knooppunt Zwolle-Kampen-Meppel, ECORYS, Havenvisie Knooppunt Zwolle-Kampen-Meppel, ECORYS, Uitvoeringsplan Regionaal Cluster Logistiek Zwolle-Kampen-Meppel, september 2012