Seniorensport in de kijker

Transcriptie

1 Seniorensport in de kijker In een vergrijzende samenleving is het belangrijk om aan alle vijftigplussers maximaal kansen te bieden om aan beweging en/of sport te doen en dus een fysiek actieve levensstijl te ontwikkelen en te onderhouden. In deze bijdrage volgt een beeld van de lokale werking van de OKRA- en S-Sportclub van de twee gelijknamige seniorensportfederaties in Vlaanderen. In een vergrijzende samenleving is het belangrijk om aan alle vijftigplussers maximaal kansen te bieden om aan beweging en/of sport te doen en dus een fysiek actieve levensstijl te ontwikkelen en te onderhouden. Op die manier verhogen ouderen niet alleen hun fysieke en mentale gezondheid, maar is de kans ook kleiner dat ze afgesloten geraken van het maatschappelijke leven en terechtkomen in sociale eenzaamheid. Bewegen is goed voor je gezondheid. Dat weet iedereen ondertussen wel. Toch doet bijna een op de twee (45%) Vlaamse 55-plussers nooit aan sport. In het algemeen daalt zelfs het percentage sportbeoefenaars naarmate de leeftijd toeneemt. Dit impliceert echter dat meer dan de helft (55%) van de 55-plussers wel actief sport beoefent. Vier op de tien senioren sport zelfs intensief. Dat blijkt uit een enquête van het departement Humane Kinesiologie van de KULeuven en de seniorenorganisatie OKRA. De onderzoekers bevroegen hiervoor 959 ouderen tussen 55 en 84 jaar. De sportparticipatie van 55-plussers is duidelijk toegenomen tussen 1999 en Zo steeg de som van de ledenaantallen van OKRA-Sport en S-Sport, de twee enige seniorensportfederaties in Vlaanderen, van leden in 1994 naar in Dit betekent een toename van ongeveer leden op 15 jaar tijd. Cijfers zeggen echter niet altijd alles Wat is dat eigenlijk een seniorensportclub? Welke activiteiten organiseren zij voor senioren? Welke sfeer heerst er? Waarom sluiten seni- oren aan bij een seniorensportclub? In onderstaand interview trachten we deze vragen te beantwoorden. De Vlaamse seniorensportfederaties Hiermee willen we een duidelijk beeld geven van de lokale werking van de OKRA- en S-Sportclub. OKRA-SPORT vzw is de sportfederatie van OKRA, trefpunt 55+ en garandeert voor haar leden: aandacht voor de belangen van alle sportieve 55-plussers, een kwaliteitsvol en divers sportaanbod, deskundige, enthousiaste en goed opgeleide begeleiding door en voor leeftijdsgenoten, informatie, projecten, sportieve vakanties en events. OKRA-SPORT vzw is een door de Vlaamse overheid erkende en gesubsidieerde sportfederatie voor 55-plussers met: 18 regionale secretariaten; 963 lokale seniorensportclubs; ± leden. S-Sport Federatie vzw streeft ernaar elke 50-plusser levenslang in beweging te brengen door de promotie en organisatie van een toegankelijk, uitgebreid, betaalbaar en kwaliteitsvol beweeg- en sportaanbod, aangepast aan de specifieke noden en wensen van deze doelgroep. S-Sport Federatie vzw is de seniorensportfederatie van de Socialistische Mutualiteiten en een door de Vlaamse overheid erkende en gesubsidieerde sportfederatie voor 50-plussers met: 176 lokale seniorensportclubs; ± leden. Vlaams Tijdschrift voor Sportbeheer N VTS225_bnw.indd 25 17/10/11 15:18

2 Reacties uit het veld Hoe is het nu in de praktijk? We legden ons oor te luisteren bij twee dynamische vrijwilligers: Jo Herman, 59 jaar en actief als vrijwilliger bij S-Sport Ardooie en Jerry Berben, 63 jaar en actief als vrijwilliger bij OKRA- SPORT Hoeselt Centrum. Taken Jo: Negen jaar geleden ben ik als vrijwilliger bij de sportclub betrokken geraakt als digitale medewerker : ik typte verslagen, tornooi-uitslagen, wedstrijdreglementen e.a. Daarnaast zorgde ik voor de aanmaak van flyers, affiches, uitnodigingen en ander promotiemateriaal. Sinds twee jaar zit ik in het bestuur van de club en verzorg ik het secretariaat van de club. Zo help ik bij de clubactiviteiten van begin tot eind (voorbereiding, uitwerking, organisatie, evaluatie). Dit voor zowel de wekelijkse activiteiten als de eenmalige activiteiten. Ik begeleid daarnaast de wandelgroep van de club. Vanaf januari 2012 zal ik de taak van secretaris-penningmeester op mij nemen en zal ik me dus ook bezighouden met administratie, lidkaarten, ledenbezoeken enz. Jerry: Ik ben vrijwilliger bij OKRA- SPORT Hoeselt Centrum en ben daar ook sportverantwoordelijke. Buiten die taak begeleid ik ook drie keer per week de jogginggroep van ons trefpunt. Bovendien ben ik lid van de denktank OKRA-SPORT Limburg. tabel 1: Sportvoorkeur (% i.f.v. sportactieve 55-plussers) 1. Fietssport 73,6 14. Wintersport 1,2 2. Wandelsport 68,7 15. Tennis 1,2 3. Petanque 17,0 16. Voetbal 1,0 4. Zwemmen 12,2 17. Hengelen, vissen 0,8 5. Dans 11,0 18. Andere volkssporten 0,8 6. Lichaamsoefeningen 10,4 19. Aerobics 0,8 7. Fitness 4,6 20. Boogschieten 0,6 8. Bowling, kegelen 3,5 21. Kaarten 0,6 9. Biljart 3,5 22. Minigolf 0,6 10. Loopsport 2,3 23. Paardensport, paardrijden 11. Krulbol 1,9 24. Acrogym 0,4 12. Duivensport 1,5 25. Volleybal 0,4 13. Badminton 1,4 Aanbod Jo: Bij S-Sport Ardooie kunnen senioren tweemaal per maand bowlen, wekelijks wandelen en in de zomermaanden ook wekelijks fietsen. Jerry: In ons trefpunt bestaat het aanbod uit fietsen, wandelen, dansen en joggen. Trends Jo: Het aanbod is heel wat geëvolueerd. De club heeft sinds negen jaar een basisaanbod van bowlen, waarbij kampioenschappen georganiseerd worden. Twee jaar geleden zijn we als club ingestapt in het project Stap je Sterk!, waar met een stappenteller gewerkt wordt. Onze club gaat 0,4 momenteel nog steeds wekelijks stappen met de stappenteller. Dit jaar wil de club haar leden laten kennismaken met kompas- en oriëntatiewandelen. Zo proberen we het aanbod voor de leden aantrekkelijk te houden. Jerry: Het aanbod is inderdaad geëvolueerd sinds de oprichting. Joggen is er pas een zestal jaar geleden bij gekomen. Inspraak van de leden Jo: Neuwe voorstellen van sporttakken komen voornamelijk uit het bestuur, waar nieuwe ideeën voorbereid worden. Nadien worden deze eerst voorgelegd aan de leden. Als er positieve reacties zijn, organiseren we als club meestal eerst een startdag. Onze leden hebben veel inbreng, het is immers voor hen dat we de sportactiviteiten organiseren. Zo hebben leden in het verleden al voorstellen gedaan voor wandeluitstappen en suggesties geformuleerd voor de aanpassing van het wedstrijdreglement bowling. Jerry: Ook wij gaan meestal in op de specifieke vragen van senioren. Situering gemeentelijk aanbod Jo: Vanuit onze gemeentelijke sportdienst wordt er geen wekelijks sportaanbod voor senioren georganiseerd. Wel zijn er in Ardooie drie seniorenverenigingen actief. Naast S-Sport Ardooie, organiseren OKRA-SPORT Vlaams Tijdschrift voor Sportbeheer N VTS225_bnw.indd 27 17/10/11 15:18

3 (wandelen, fietsen, dansen, turnen) en Neos (wandelen) sportactiviteiten in de gemeente. De drie verenigingen bestaan naast elkaar, maar leggen elkaar zeker niets in de weg. Jerry: Bij ons in Hoeselt is er enkel een gemeentelijk aanbod van een wekelijkse korte wandeling (ingericht door OCMW) en stoelgym voor hoogbejaarden (OCMW). Het gemeentelijk aanbod is dus zeer miniem. Wel zijn er bij speciale gelegenheden soms eenmalige fietstochten of langere wandeltochten. Ge moet het aangenaam maken, anders blijven ze niet komen Motivatie van de leden Jo: Van de 103 S-Plus leden zijn er 43 mensen aangesloten bij S-Sport Ardooie. Het merendeel van onze leden komt voor de activiteit op zich. Onze leden worden dus vooral aangetrokken door het specifiek sportaanbod (hetzij bowlen, hetzij wandelen, hetzij fietsen). Naast het sportaanbod is het voor onze leden ook belangrijk dat het fijn is en dat de activiteit een vrijblijvend karakter heeft. De senioren komen als ze zich goed voelen, ze zijn niet verplicht er wekelijks op hetzelfde uur te staan. Jerry: Bij onze club zijn 65 leden aangesloten. De belangrijkste motivatie is toch dat je in groep kan sporten met leeftijdsgenoten terwijl je daarbij goed verzekerd bent. Promotie Jo: Bij de promotie houden we rekening met de motivatie van onze leden en de specifieke aangeboden sporttak treedt steeds op de voorgrond. Het vrijblijvende karakter van de activiteit vermelden we telkens op de startdag. Jerry: Het groepselement wordt zeker uitgespeeld bij onze promotie. Samenwerking met de sportdienst Jo: Momenteel is de samenwerking met de sportdienst zeer beperkt. Ze biedt onze club ondersteuning, maar enkel op aanvraag. Als we iets vragen, volgt er meestal een positief antwoord. Zo kon de club gratis gebruik maken van de parking van de sporthal voor de organisatie van een fietsvaardigheidspakket. Sinds een jaar is S-Sport Ardooie ook lid van de sportraad van Ardooie. Ik ervaar de samenwerking met de sportdienst zeer positief. Meestal krijgen onze vragen een positieve respons. Misschien tabel 2: Ervaren voordelen van sportdeelname 1. Plezierbeleving 4,3 14. Beter slapen 3,5 2. Conditie onderhouden 4,2 15. Respect krijgen van anderen 3. Longen/hart verbeteren 4,1 16. Zelfvertrouwen vergroten 4. Nieuwe mensen ontmoeten 5. Samenzijn familie/vrienden 4,0 17. Verminderen van depressiegevoel 3,4 3,2 3,2 3,9 18. Eigen grenzen verleggen 3,1 6. Gezondheid verbeteren 3,9 19. Beter presteren op werk 3,1 7. Mogelijkheid tot uitleven 3,9 20. Steeds beter presteren 2,8 8. Verbondenheid met groep 3,8 21. Gewicht verliezen 2,8 9. Spieren versterken 3,7 22. Mooier lichaam 2,5 10. Deel uitmaken van groep 3,6 23. Aantrekkelijker voelen 2,5 11. Jong voelen 3,6 24. Kick voelen van overwinning 12. Stresse verminderen 3,6 25. In competitie spelen 1,8 13. Lichamelijke veroudering vertragen 3,5 kan er wel een betere samenwerking ontstaan voor de organisatie van de seniorensportdag in Ardooie. Die wordt nu volledig door de sportdienst georganiseerd, los van de seniorenverenigingen. Jerry: Wij werken samen met de gemeentelijke sportdienst. 2,4 Vlaams Tijdschrift voor Sportbeheer N VTS225_bnw.indd 29 17/10/11 15:18

4 Accommodaties worden ons zeer goedkoop aangeboden. Bovendien krijgen we subsidies als we aan een aantal voorwaarden voldoen, met het doel seniorensport te promoten. tabel 3: Hindernissen/weerstanden om te sporten p Ongeschikt weer Gebrek aan tijd Onvoldoende gezondheid Gebrek aan interesse Gebrek aan energie Met iets anders bezig zijn Thuis willen blijven Onvoldoende vaardigheden Sterke punten van seniorensport in uw gemeente Jo: In Ardooie kunnen senioren aansluiten bij meerdere seniorenverenigingen. Er is dus een ruim aanbod van sportactiviteiten voor senioren in de gemeente. Verschillende senioren zijn zelfs bij meerdere seniorenverenigingen aangesloten. Jerry: Wij zijn de enige seniorenvereniging in Hoeselt die allerhande sporten op zulke grote schaal aanbiedt (zes activiteiten per week of ongeveer 300 activiteiten per jaar). NEOS biedt ook sport voor senioren aan, maar op zeer beperkte schaal (slechts enkele activiteiten per maand). Knelpunten voor verbetering vatbaar? Jo: In de toekomst zou ik graag met S-Sport Ardooie meewerken aan de seniorensportdag, samen met de sportdienst en andere lokale verenigingen. Daarnaast zou ik ook voor de organisatie van andere sportactiviteiten meer willen samenwerken met andere lokale seniorenverenigingen, over de verschillende zuilen heen. Jerry: De Finse piste in Hoeselt zou aansluiting moeten krijgen met andere parken of bossen, zonder op de openbare weg te komen. Nu moeten we uitwijken naar buurgemeente Bilzen om te joggen waar er een piste is van 800 meter (met tal van uitwijkmogelijkheden) omdat de piste in Hoeselt slechts 500 meter is, zonder uitwijkmogelijkheden. Dromen van Jo: S-Sport Ardooie zou graag iedere senior in de gemeente weer actief Leestips en extra info Visienota van de commissie sport en beweging van de Vlaamse Ouderenraad: 55-plussers in beweging, naar een kwaliteitsvol sporten bewegingsbeleid voor senioren. Deze nota is terug te vinden op en kan aangevraagd worden via info@vlaamse-ouderenraad.be. Zoek je tips voor een aangepaste 55-plusserswerking in jouw sportclub? Raadpleeg dan de brochure Jouw sportclub op maat van de 55-plusser. Deze brochure kan aangevraagd worden bij de VSF (info@vlaamsesportfederatie.be). Ouderen in actie(f)?: Sociaalwetenschappelijk onderzoek naar sportdeelname en sportbehoeften van 55-plussers in Vlaanderen. Het boek kan besteld worden via info@okrasport.be. De Vlaamse Ouderenraad is het officieel adviesorgaan van de ouderen in Vlaanderen en de Nederlandssprekende oudere Brusselaars voor de Vlaamse regering, het Vlaams Parlement en de strategische adviesraden. Naast het adviseren heeft de Vlaamse Ouderenraad ook de opdracht de ouderen en de brede bevolking te informeren over ouderenthema s, te sensibiliseren en behoeften en problemen te signaleren. Een laatste opdracht is meewerken aan onderzoek. De Vlaamse Ouderenraad is samengesteld uit de ouderenorganisaties en een aantal deskundigen. Binnen de Vlaamse Ouderenraad zijn verschillende commissies actief die het beleid en de actualiteit opvolgen en inhoudelijk voorbereidend werk doen. De commissie Sport en Bewegen volgt het beweeg- en sportbeleid voor alle senioren op. De commissie verdedigt de belangen van senioren op het vlak van sport en bewegen, informeert over mogelijkheden, sensibiliseert vijftigplussers tot meer beweging en bereidt adviezen en standpunten binnen dit beleidsdomein voor. Deze commissie is momenteel samengesteld uit vertegenwoordigers van de lidorganisaties van de Vlaamse Ouderenraad die sport- en bewegingsactiviteiten organiseren, en dan vooral de specifieke seniorensportfederaties (OKRA-Sport en S-Sport), alsook experten vanuit externe expertorganisaties (ISB, VSF, VTS, VIGeZ, BLOSO, beroepsvereniging kinesitherapie). Deze commissie werkte een visienota uit: 55-plussers in beweging, naar een kwaliteitsvol sport- en bewegingsbeleid voor senioren. Vlaams Tijdschrift voor Sportbeheer N VTS225_bnw.indd 31 17/10/11 15:18

5 laten zijn, ongeacht de leeftijd! Jerry: Een seniorensporthuis oprichten waar alle senioren terecht kunnen met alle vragen over seniorensport. Dit zou regelmatig in de namiddag enkele uurtjes open moeten zijn. Ervaren seniorensporters zouden dan advies kunnen geven of mensen eventueel doorverwijzen naar een arts, een fysiotherapeut of een andere deskundige. Seniorensport, een zaak van iedereen Uit deze getuigenissen blijkt dat sport en beweging bij senioren een materie is die ons allen aanbelangt en waarbij samenwerking, zowel lokaal als bovenlokaal, een absolute noodzaak is. Ook u, sportfunctionaris, diensthoofd sport, medewerker sportdienst, beheerder sportinfrastructuur, schepen van sport, betrokkene bij het lokaal en regionaal sporten recreatiebeleid, speelt hierin een belangrijke rol. Werk dus samen met alle lokale actoren in je gemeente aan een vernieuwd beweeg- en sportbeleid voor senioren. Vergeet hierbij zeker de lokale ouderenverenigingen en de lokale dienstencentra niet. Surftip Ingrid Peeters sporttechnisch coördinator OKRA-SPORT lid van de commissie Sport & Bewegen van de Vlaamse Ouderenraad Sandra Vandereet sporttechnisch coördinator S-Sport lid van de commissie Sport & Bewegen van de Vlaamse Ouderenraad Trefwoord(en): seniorensport, sportverenigingen, sportbeleid WIL U OOK EEN KUNSTGRASVELD DAT ZIJN INVESTERING MEER DAN WAARD IS? U zoekt een kunstgrasveld dat nauwelijks van een perfect natuurgrasveld te onderscheiden is? Dat ook na vele jaren gebruik zijn uitstekende spel-eigenschappen behoudt? Waarop zowel uw 1ste ploeg als uw jeugdreeksen met plezier trainen en wedstrijden spelen? En waarvoor de bezoekende ploegen u telkens opnieuw feliciteren? Interesse? Contacteer ons vrijblijvend voor een bezoek aan een van onze kunstgrasrealisaties en ontdek zelf hoe hun kwaliteit het verschil maakt. Tel.: 015/ Vlaams Tijdschrift voor Sportbeheer N VTS225_bnw.indd 33 17/10/11 15:18