Opdracht Leiden 2015: De stad van de toekomst

Transcriptie

1 Opdracht Leiden 2015: De stad van de toekomst Als lid van een ontwerpbureau (6-8 leerlingen) krijg je de opdracht om op papier Leiden opnieuw in te richten voor ongeveer inwoners. De stad en de directe omgeving beslaat een oppervlakte van ongeveer 25 km2. De stad moet vergelijkbaar zijn qua ligging met de situatie zoals we die aantreffen in Leiden dus in de polder en niet in de bergen of direct aan zee! Een voorwaarde is dat de kern van de oude binnenstad van Leiden blijft bestaan. Leiden telt ruim 1250 rijksmonumenten, 1550 gemeentelijke monumenten, 4550 beeldbepalende panden en 2 archeologische monumenten. Het centrum binnen de singels is de op één na grootste historische binnenstad van Nederland en bovendien aangewezen als beschermd stadsgezicht. Logisch dus dat jullie de binnenstad willen beschermen. Met 5409 inwoners per vierkante kilometer is Leiden de op één na dichtstbevolkte gemeente van Nederland. De door jullie ontworpen stad presenteer je eerst op school in een voorronde. De winnaars hiervan presenteren hun stad in een finale ronde op een mooie locatie in Leiden. Er valt een mooie hoofdprijs te winnen. Jullie opdracht is de stad en de omgeving zo duurzaam 1 mogelijk te ontwerpen. Het energiegebruik van de huishoudens moet zo laag mogelijk zijn, liefst energieneutraal. Er moet rekening gehouden worden met de toepassing van alternatieve manieren van energie opwekking op grote schaal. In de stad moeten de mensen veilig zijn voor het water. De mensen moeten zo duurzaam mogelijk van A naar B kunnen reizen binnen het gebied. Het klimaat in de stad moet prettig zijn. Ten slotte moet de stad genoeg mogelijkheden bieden voor zo veel mogelijk verschillende wilde dier- en plantensoorten. De biodiversiteit moet in jullie stad van de toekomst stijgen t.o.v. de situatie van nu. 1 De docent legt jullie uit wat duurzaam precies is.

2 Van het te ontwerpen gebied moet een plattegrond gemaakt worden op schaal. Deze plattegrond wordt gepresenteerd tijdens de eindpresentatie. Naast de plattegrond presenteert je groep een aantal uitgewerkte tekeningen en of afbeeldingen van jullie beste ideeën. Zorg ervoor dat jullie ontwerpbureau keuzes maakt en ideeën heeft die de jury kunnen overtuigen met een goede lobby ronde en een flitsende presentatie! Hieronder vinden jullie alle noodzakelijke informatie. Er zijn namelijk een aantal hoofdthema s die centraal moeten staan in jullie ontwerp. Lees nu alle informatie goed door en als je daarna vragen hebt Stel ze aan je docent. HOOFDTHEMA S Water De verwachting is dat we in de toekomst te maken krijgen met klimaatveranderingen die leiden tot steeds meer neerslag. Jullie stad moet veilig zijn voor het alsmaar stijgende water. Er moet rekening gehouden worden met extra wateropslagmogelijkheden in de toekomst. In Leiden is water altijd belangrijk geweest. Er zijn verschillende theorieën over waar de naam Leiden vandaan komt. Een van de theorieën zegt dat de naam is afgeleid van het riviertje de 'Leyte', dat afwaterde in de Rijn op de plaats waar nu de Oude Rijn en Nieuwe Rijn samenkomen. De polders om Leiden liggen een stuk lager dan het zeeniveau en het boezemwater en zijn dus kwetsbaar voor overstromingen. Water kan ook gebruikt worden voor recreatieve en natuur doeleinden. Een stukje natuurbeheer is natuurlijk een onderdeel van het hoofdthema water. Tegenwoordig is de trend ook om op water te wonen. Laat je inspireren door het filmpje 2 en de links hieronder: 2 Het filmpje over water kan je vinden op

3 Energie Energiebesparing in alle mogelijke vormen is belangrijk om de energievraag zo laag mogelijk te houden. Met welke nieuwe ideeën komen jullie op dit gebied? Daarnaast moeten belangrijke keuzes worden gemaakt op het gebied van alternatieve energievoorziening van de huishoudens. Er zal gerekend moeten worden aan de totale energievraag van een stad voor mensen. Als je dit hebt uitgerekend dan is er de vraag voor welk type duurzame energie jullie kiezen. Kiezen jullie voor de al bijna ouderwetse zonne-energie en wind energie of zijn er in de toekomst zelfs andere mogelijkheden van duurzame energie opwekking? Jullie keuzes zullen het uiteindelijke ontwerp van de stad ernstig beïnvloeden. Hou bij je keuze ook rekening met de oppervlakte die deze energievoorziening kost. Natuurlijk Bewaar je alle berekeningen om later in te leveren. Klimaat in de stad In een stad moet het prettig wonen zijn. Frisse lucht, ruimte en rust zijn zake die iedereen nodig heeft. Groenvoorziening is belangrijk en niet alleen omdat dit aan het bovenstaande bijdraagt. Gemiddeld genomen is de temperatuur van de stad 1 tot 1,5 graad warmer dan de omgeving rond de stad waar veel meer groen te vinden is. In de stad kan vaak het regenwater moeilijk weg. Hierdoor kunnen in bepaalde wijken overstromingen ontstaan. Heeft Leiden ook van deze wijken? Heeft groen in de stad te maken de waterhuishouding van een stad? Wat gaan jullie doen om het

4 klimaat in de stad zo leefbaar mogelijk te maken? Kijk voor inspiratie naar de volgende filmpje. Natuur en Biodiversiteit in de stad Ook de natuur en biodiversiteit in de stad speelt een belangrijke rol. Mensen voelen zich nu eenmaal prettig in een groene omgeving. Niet alleen in de parken van Leiden, maar ook in de woonbuurten en de directe omgeving zijn er diverse soorten wilde planten en dieren te vinden. In de tabel hieronder een overzicht: Aantal soorten flora en fauna Planten 384 Vissen 11 Amfibieën 5 Vlinders 15 Hazen 1 Libellen 19 Vleermuizen 6 Vogels 68 Bron: Stadsnatuurmeetnet 2010 De opdrachtgevers vinden biodiversiteit erg belangrijk en daarom aan jullie de vraag hoe jullie de al bestaande diversiteit gaan uitbreiden in de toekomst. Duurzaam bouwen en renoveren De oude huizen uit de kern van de oude binnenstad en de beschermde wijken mogen niet worden afgebroken. Toch zullen ze van tijd tot tijd gerenoveerd moeten worden. Hieronder valt ook de isolatie. Hoe kan je het beste duurzaam renoveren. Welke materialen kan je dan het beste gebruiken? Kunnen er energie neutrale of zelfs energie-positieve gebouwen ontworpen worden?

5 Het ontwerp van de duurzame huizen moet passen binnen alle andere plannen van de stad. Houdt dus rekening met de water-, transport-, recreatie- en energieplannen van je groepsgenoten! Kijk voor inspiratie maar eens naar het volgende filmpje en links: Mobiliteit In de stad moeten de mensen zich op een zo duurzaam mogelijke wijze van A naar B kunnen transporteren. Een CO 2 neutraal transportsysteem. Omdat fietsen een erg duurzame manier van transport is zal er in ieder geval rekening moeten worden gehouden met een nog grotere hoeveelheid fietsers. Je kan ook denken aan transport over water. Kortom allerlei mogelijkheden en uitdagingen. Een extra uitdaging hierbij is hoe de oude binnenstad goed te ontsluiten: hoe komen al die mensen zonder problemen bij hun woning en gaan ze naar hun werk? Nieuwe duurzame ideeën, denk innovatief! Op het internet kun je tal van nieuwe originele ideeën op het terrein van duurzaamheid vinden. Ideeën die in bijvoorbeeld de huizenbouw of transport een revolutie kunnen gaan veroorzaken. De bedoeling is dat alle leerlingen duurzame ideeën gaan verzamelen en bespreken binnen de ontwerpbureaus. De drie beste duurzame ideeën worden per ontwerpbureau geselecteerd. Zorg dat je als ontwerpbureau zo origineel mogelijk bent. De

6 ideeën moeten natuurlijk wel uitvoerbaar zijn. De ideeën verwerk je in je presentatie door ze in detail uit te werken. Gebruik tekeningen/ schetsen en of digitale documenten om met deze ideeën jouw ontwerpbureau op de kaart te zetten. Zorg er wel voor dat je ideeën niet los staan van het ontwerp van je stad. Ze passen binnen dit ontwerp en maken het ontwerp zelfs sterker. Werken aan het project In de komende lessen kunnen jullie aan de slag in een grote groep. Dat is anders dan je gewend bent. Afspraken en taakverdeling worden nu heel erg belangrijk. Natuurlijk krijgen jullie ook ondersteuning. De weblinks in dit document zijn handig. Op de website vind je de onder de knop deskundigen" allerlei filmpjes waarin de deskundigen uitleg geven over zaken die met duurzaamheid en de verschillende thema s te maken hebben. Gebruik die filmpjes om je kennis binnen het ontwerpbureau te vergroten. Verdeel de leerlingen die samen de groep van het ontwerpbureau vormen in subgroepen die per thema werken. Zo ontstaan er echte experts Op de site vind je documenten die ter ondersteuning kunnen dienen. Bijvoorbeeld in de bijlagen onder de opdracht knop. Ook tips op het gebied van presentatie vind je onder de knop manuals. Alle ontwerpbureaus in de klas krijgen op deze manier informatie over het plannen en ontwikkelen van een stad. De bedoeling is wel dat jullie de wedstrijd winnen dus houdt je eigen goede ideeën geheim! De wedstrijd Aan het eind van het project zijn er eerst voorrondes op jullie eigen school. Win je die dan krijgen jullie de kans om deskundigen van de verschillende vakgebieden in het echt te gaan ontmoeten. Zij maken namelijk onderdeel uit van een jury die een aantal van jullie eindpresentaties gaan beoordelen. De

7 deskundigen zullen in de eindronde ook met jullie in discussie gaan over de door jullie bedachte oplossingen. Het team dat door de jury gekozen wordt als beste verdient een mooie prijs waar de hele school van kan profiteren. Het is een flinke taak dus samenwerking is van groot belang voor het succes! Hieronder zijn een aantal stappen opgeschreven die alle groepen moeten doorlopen. Stap 1: Naam ontwerpbureau, logo en taakverdeling. De eerste stap is het bedenken van een naam voor het ontwerpbureau en een logo. Dit doe je met de hele groep. De naam van het team en de taakverdeling worden vastgelegd in een (digitaal) dossier. Je docent vertelt er meer over. Het totale project is te groot om met het team als geheel aan te pakken. Het ontwerpbureau moet dus worden opgesplitst in subgroepjes. Met een team van 8 leerlingen is het handig om eerst de hoofdthema s te verdelen. Een mogelijkheid is: De oplossers van waterproblemen inclusief natuurbeheer (2 leerlingen) De ontwikkelaars van het toekomstige energie systeem voor de stad. (2 leerlingen) De ontwikkelaars van het betere stadsklimaat (2 leerlingen) De ontwikkelaars van een hogere biodiversiteit (2 leerlingen) Vervolgens kunnen jullie de drie andere thema s ook nog verdelen. De ontwikkelaars van duurzame huizen, renoveren bestaande huizen (2-4 leerlingen) De ontwikkelaars van het duurzame transport (2-4 leerlingen) De verzamelaars van goede nieuwe en originele duurzame ideeën (allemaal)

8 Leg de taakverdeling duidelijk vast. Bedenk hierbij dat na al het werk in de sub- groepjes het tekenen van de plattegrond, de detailtekeningen en het maken van de presentatie ook nog een flinke taak is. Jullie docent kan er voor kiezen om jullie bijvoorbeeld na stap 4 een tussentijdse beoordeling te geven. Stap 2: Goede vragen het halve werk! Ieder sub-groepje schrijft nu zoveel mogelijk vragen op over hun onderwerp. Maak minimaal 8 vragen! Hieronder zie je een voorbeeld van twee vragen per groep. Tip: lees de tekst van de opdracht nog eens goed en je zult meer vragen kunnen opschrijven. Alle vragen worden vastgelegd in een Word document en in het (digitale) dossier opgeslagen. Voorbeeld van vragen per groep: De oplossers van waterproblemen, inclusief natuurbeheer Als de zeespiegel stijgt en dijken overstromen hoe hoog komt het water dan in de buurt van Leiden? De ontwikkelaars van het duurzame energie systeem voor de stad. Hoeveel energie verbruikt een stad van mensen aan gas, water en elektriciteit?. (inclusief winkels, bedrijven etc). Tip begin bij het energieverbruik voor een gemiddeld huishouden. De ontwikkelaars van een beter klimaat in de stad Wat maakt een stedelijk klimaat anders dan een landelijk klimaat? De ontwikkelaars van een betere biodiversiteit. Welke plekken in een stad bieden kansen voor diersoorten?

9 Stap 3: Informatie is belangrijk! Op basis van bovenstaande en je eigen vragen ga je informatie verzamelen. Deze informatie helpt straks bij het maken van keuzes. Zorg ervoor dat de informatie alle antwoorden op alle vragen geeft. Met behulp van deze informatie kan je straks in de discussie na de presentatie je gemaakte keuzes onderbouwen! Let op de kwaliteit van je bronnen en verzamel informatie uit meer dan één bron. Een goede onderbouwing van de gemaakte keuzes is belangrijk om in de eindronde de deskundigen te kunnen overtuigen. Sla alle gevonden informatie op in het digitale dossier. Hou ook een duidelijke bronnenlijst bij! Vermeld in deze bronnenlijst de volledige URL als het websites betreft en sla de bronnenlijst op in het (digitale) dossier. Stap 4: Eerste afstemmingsronde met de subgroepen Na het verzamelen van de informatie is het belangrijk om met de andere subgroepen tot overleg te komen en samen een aantal knopen door te hakken. Het overleg is erg belangrijk voor het slagen van jullie ontwerp. Veel heeft met elkaar te maken. Denk maar eens aan de volgende voorbeelden: Een goed duurzaam idee op het gebied van huizenbouw kan heel veel te maken hebben met de opslagmogelijkheden voor water. Denk maar eens aan drijvende huizen! Zet alle alternatieve mogelijkheden en eisen op een rijtje en beslis daarna met de groep welke keuzes jullie willen maken voor de toekomstige stad. Alle gemaakte keuzes moeten in overleg genomen zijn. Bovendien moet ieder groepslid de gemaakte keuzes kunnen onderbouwen met argumenten die voortvloeien uit de verzamelde informatie en berekeningen. Schrijf de keuzes die jullie maken op en bewaar deze in het (digitale) dossier. Ondersteun jullie keuzes door alvast wat schetsen te maken waarin je de duurzame ideeën samenvat. Op basis van de gemaakte keuzes, schetsen en de documenten in het (digitale) dossier krijg je wellicht de tussentijdse beoordeling.

10 Stap 5: Tweede en laatste afstemmingsronde met de subgroepen Denk nog een keer met de hele groep goed na over alle gemaakte keuzes. Stel keuzes bij en indien nodig geef elkaar aanvullende opdrachten. Hak de laatste knopen door en maak een duidelijke laatste taakverdeling voor de verschillende presentatieonderdelen. Stap 6: Laatste loodjes Werk tenslotte de plattegrond, de tekeningen van het huis / huizenblok en de tekeningen van jullie drie originele duurzame ideeën heel netjes uit. Maak van de ontwerpschetsen nette ontwerp tekeningen. Zorg ervoor dat alle informatie aanwezig is in het (digitale) dossier en aan alle onderstaande eisen voldaan wordt. Bereid de presentatie voor en oefen deze vooral! Eisen plattegrond Een duidelijke plattegrond van de toekomstige stad op een B1 formaat papier (100 bij 70 cm). De oude binnenstad van Leiden is een vast formaat en voor alle groepen gelijk. Deze oude binnenstad wordt op schaal door de docent beschikbaar gesteld. Je krijgt dus van je docent de binnenstad in de vorm van een deel plattegrond in een kleiner formaat 3. Deze mag je op je eigen plattegrond daar plakken waar je wil. Geef m.b.v. een legenda aan waar huizen, alternatieve energie bronnen, water aanpassingen voedselproductie en het transport systeem komen. Zorg ervoor dat duidelijk is hoe jullie duurzame ideeën in het ontwerp een plaatsje hebben gekregen. Ga uit van een gemeentelijke oppervlakte van 20 km2 waarbinnen de stad moet liggen. Wie tekent de plattegrond? Let op: de plattegrond maken kost veel tijd! Vraag je docent voor hulp bij het vaststellen van de 3 De binnenstad wordt op schaal afgebeeld als een deelplattegrond die de groep naar keus in de hoofdplattegrond kan plakken. Hierdoor ontstaat het effect dat alle groepjes rekening moeten houden met de oude binnenstad als gegeven en goed moeten nadenken over de aansluitingen op nieuw te ontwerpen transportsystemen, waterpartijen en wijken ed.

11 juiste schaal. Eisen ontwerptekeningen De details van de ontwerpen / ideeën zijn uitgewerkt in duidelijke tekeningen die verhelderend werken. De tekeningen krijgen een belangrijke rol in de presentatie. Wie maken de tekeningen af en echt netjes? Eisen presentatie Aan het eind van de opdracht is het de bedoeling dat jullie je stad presenteren in een korte flitsende eindpresentatie (Pitch) van maximaal twee en een halve minuut lang. Je begrijpt dat in zo n korte tijd je de sterkste punten van je stad nogmaals duidelijk aan het licht moet brengen. Overtuig de jury dat jullie plan het beste is, verkoop je stad! Je bent volledig vrij om een presentatievorm te kiezen. De enige voorwaarde is dat deze op school in een lokaal of kleine zaal life gehouden wordt. Presentatievormen waaraan je kunt denken zijn: korte flits / pitch presentatie. Een lied, toneelstukje, film in combinatie met life presentatie, een PowerPoint of Prezi etc. De presentatie wordt gehouden door minimaal 3 leerlingen. Wie maakt de samenvattende PowerPoint presentatie en wie presenteren er?

12 De finale ronde Indien je de finale ronde haalt ga je naar de locatie van de finale om daar je stad te presenteren. In de finale wordt eerst de lobbyronde gehouden. Je krijgt voor deze ronde de beschikking over een presentatie paneel en een tafel die samen een soort marktkraam vormen. Op het paneel kunnen jullie de plattegrond en de duurzame ideeën tekeningen hangen. Op de tafel kan je het een en ander uitstallen. Richt je stand zo goed mogelijk in. De stand/marktkraam moet duidelijk weergeven wat de speerpunten van jullie ontwerpbureau zijn. Daarmee overtuigen jullie hopelijk de langskomende juryleden. Na de lobbyronde volgt de presentatieronde. Alle groepen doen hun korte flits presentatie. Stap 7: Reflectie en Beoordeling Iedereen schrijft aan het eind een individuele evaluatie waarin het antwoord wordt gegeven op de volgende vragen: 1. Hoe vond je de opdracht? Kan hij beter? Zo ja wat / hoe? 2. Had je genoeg tijd voor de opdracht? Waar heb je meer / minder tijd voor nodig? 3. Hoe beoordeel je je eigen werkzaamheden? Ben je hier tevreden over? 4. Wat vond je van de samenwerking in de groep? Wat ging er goed en wat niet? 5. Wat vind je van jullie eindresultaat. Ben je tevreden? 6. Heeft ieder groepslid genoeg informatie in het dossier gebracht? 7. Was ieder groepslid goed op de hoogte van het werk van andere subgroepjes. Ook inhoudelijk? En voor de groepen die in de finale komen: 8. Wat vind je van de finale ronde? Moeten er dingen aan veranderd / verbeterd worden?

13 Nog even samengevat: wat wordt er aan het eind ingeleverd? 1) Plattegrond op schaal met daarop het ontwerp van de duurzame stad van de toekomst. 2) Uitgewerkt en nette tekeningen van alle duurzame ideeën en ontwerpen die jullie belangrijk vinden. 3) Een presentatie waarin duidelijk de sterkste punten van het ontwerp naar voren komen. 4) Een samenvattend document / dossier met daarin alle argumenten groepen hun keuzes gebaseerd hebben (groepen water, energie en voedselproductie) 5) Een evaluatie van alle groepsleden individueel. VEEL SUCCES!