Gecoro Leuven - Advies RSL II

Transcriptie

1 Gecoro Leuven - Advies RSL II Definitief advies na technisch nazicht op basis van bespreking en voorlopige goedkeuring gecorovergadering van 7 februari De gecoro onthaalt het ontwerp RSL II positief. Ze onderschrijft de algemene uitgangspunten, de ruimtelijke principes en de algemene beleidslijnen. Het RSL II bevat heel wat positieve elementen die werkelijk een vernieuwing betekenen t.o.v. het initiële structuurplan Gelet op de strakke timing, vooropgesteld door het stadsbestuur, zal het advies dat de gecoro in deze fase van de procedure formuleert, beknopt zijn en enkel op hoofdlijnen. De resultaten van de verschillende werkgroepen worden als bijlage bij het verslag van de vergadering van 7 februari 2017gevoegd en dienen als aanvullende inspiratiebron beschouwd te worden. 2. De kernnota kan strategischer en gebalder geformuleerd worden en moet sterker de link naar de uitvoering maken. De gecoro beveelt aan om de kernnota nog meer tot zijn essentie te beperken en aan te vullen met de synthese van elk hoofdstuk. Dit geeft een beter zicht op de integrale en gebiedsdekkende gewenste ruimtelijke ontwikkeling en onderliggende grondslagen en uitgangspunten. Een beleidsvisie moet wel concreet en werkbaar zijn: het moet gaan over tastbare zaken en er moet een zicht zijn over de manier waarop het zal aangepakt worden. De omslag van strategische en prioritaire projecten naar bindende bepalingen zou beter gebeuren in de vorm van een soort actieplan dat aangeeft hoe de stad tewerk wil gaan om de prioritaire projecten en maatregelen te realiseren. De tekst is maw sterk analytisch en visievormend op hoofdlijnen en mist sterke strategieën die makkelijker de link naar de uitvoering kunnen leggen. 3. Ruimtelijke figuren vormen een inherent onderdeel van het RSL, echter deze zijn regelmatig niet goed leesbaar. Dit kan verbeterd worden door een duidelijke onderlegger en een adequate schaal te gebruiken en legendes te verbeteren. Ook de toevoeging van nieuwe figuren in het hoofdstuk Prioritaire projecten en overige prioritaire maatregelen zal de leesbaarheid verhogen. 4. De structurele vertaling van Leuven in vijf samenhangende deelruimten is vernieuwend en interessant en laat toe de stad beter te lezen en te begrijpen. De Gecoro suggereert om mbt de deelgebieden twee nuances aan te brengen en deze verder uit te werken: het spoorwegplateau in het noorden was en is duidelijk van een andere orde, en verdient een eigen uitwerking zoals de Ring en de Dijlevallei, gesitueerd in zijn bredere context. De zone is van groot strategisch belang, met name omwille van haar rol als scharnierfunctie tussen de Vaartzone en Kessel-Lo. Naast groene corridors die de Vijvers van Bellefroid verbinden met de Molenbeek en het Provinciaal Domein zijn er ook fiets- en voetgangersverbindingen; de Dijle in de binnenstad wordt gepresenteerd als één homogene brede riviervallei. Ze is hier echter sterk vertakt, verweven met het weefsel van de binnenstad en heeft geen éénduidige identiteit. Dit dient mbt concrete acties meegenomen. 5. Het idee van een polycentrisch stedelijk netwerk is interessant, omdat het de verschillende identiteit van de kernen respecteert, hun waarde expliciteert en ze in verhouding tot elkaar en tot de stad als geheel brengt, elk vanuit hun eigen rijkdom. Ze worden wel ook beter samen gesitueerd in de regio: de Leuvense kernen vormen een onderdeel van een regionaal netwerk dat het Leuvens grondgebied overstijgt, ze zijn met name ook aangewezen op buurgemeenten en vice versa. 1

2 2 6. Er dient omzichtig omgegaan met algemeen geformuleerde principes, in casu de introductie van de nieuwe bakens (p. 95): de stad selecteert echter heel zorgvuldig de plekken waar nieuwe bakens zinvol ingeplant kunnen worden. Andere voor de ruimtelijke structuur belangrijkere principes dienen hier voorop te staan. De leesbaarheid van de structuur verhogen en beter afleesbaar maken bv. Dit moet niet per sé via de introductie van bakens. (zie A 03. Landschapskwaliteit sturend bij stedelijke ontwikkelingen). 7. Een meer verfijnde uitwerking van de concepten (lobbenstad, groene vingers), toegespitst op Leuven, is aangewezen. Ook niet-radiale structuren en figuren ( zuidelijke tangent, Lemingbeek, Spoor-aders, ) en de groencorridors kunnen veel explicieter op hoofdlijnen - uitgewerkt worden. Deze laatste functioneren eveneens op verschillende schaalniveaus, wat explicieter uitgewerkt zal moeten worden. De aandacht voor landschappen in het RSL II is erg positief en dient verder sterker uitgewerkt als ruimtelijke drager, waarbij aangegeven wordt hoe het behoud en het beheer wordt aangepakt. 8. Opletten als men over groeien en kwaliteit heeft. Kwaliteit komt vóór kwantiteit: het is kwaliteit die voorgaat op kwantiteit (vóór) en niet kwaliteit ifv kwantiteit (voor). De ambitie mag geformuleerd om dit te ondersteunen met pro-actief onderzoek, bv. naar ruimtelijk rendement en naar de kwaliteit van ruimte voor economische activiteiten. 9. Impliciet wordt ingezet op Leuven, een groene stad, maar dit staat niet expliciet vermeld als uitgangspunt. Het (blauw)groene vingers- concept is een rode draad in de gewenste ruimtelijke structuur. Op sommige plaatsen wordt ook verwezen naar een groenstructuur. Gelet op verschillende doelstellingen voor goede woon- en leefkwaliteit, klimaatregulering, goede vestigingsplaats voor economie etc. is het aangewezen meer natuur en groen in de bebouwde gebieden expliciet als ambitie en uitgangspunt op te nemen in aanvulling en zo mogelijk in relatie tot de groene vingerstructuur. De gecoro ondersteunt de geplande uitwerking van groenplannen in de woonkerenen. 10. Er is nood aan een betere onderbouwing van de beleidsopties op basis van studiewerk dat vertrekt van de bestaande situatie en peilt naar de verwachte evoluties. Naar analogie met de methodiek van de woonbehoeftestudies dienen ook voor de thema s Werken en Voorzieningen meer gedetailleerde gegevens geproduceerd te worden die op basis van studiewerk inzicht geven in de ruimtelijke impact. Tegelijk is dit ook specifiek noodzakelijk voor de ontwikkelingen van de KULeuven (onderwijs, onderzoek, spin offs, ziekenhuizen, ). De gecoro adviseert de stad om hierover afspraken te maken met de KULeuven. 11. Aansluitend bij het puntje 8. dient voor de volgende beleidsopties de link met het ruimtelijk beleid duidelijker en explicieter geformuleerd te worden: o Stedenbouwkundige verordening voor lokaal waardevol (niet-beschermd) erfgoed o Opmaak van beheersplannen voor beschermd erfgoed o Integratie van erfgoed in (decretaal verankerd) ruimtelijk instrumentarium o Duurzame monumentenzorg en herbestemming o Behoud en beheer van eigen stadspatrimonium 12. Het hoofdstuk voorzieningen is niet genoeg uitgewerkt wat betreft de ambitie op regionaal en Vlaams niveau. Ook de voorzieningen op lokaal niveau moeten nader gedefinieerd, dit in relatie tot de verschillende kernen (zie 5.). 13. Het thema aansturen economische functies dient verder uitgewerkt met de focus op de maatschappelijke functie ervan. Naast ruimte voor grootschalige faciliteiten dient bijkomend aandacht besteed aan de rol en het ruimtegebruik van kleinschalige economische activiteiten in bestaande weefsels. Het introduceren hiervan kan

3 3 bijkomende kwaliteit genereren. Het faciliteren hiervan, weliswaar binnen aanvaardbare parameters qua leefbaarheid, dient verder uitgewerkt. De gecoro beveelt aan om, mede op basis van gericht onderzoek, hierrond een kwaliteitsambitie te formuleren. 14. Aansluitend hierbij zou de ontwikkeling van Parkveld veel sterker als pioniersproject naar voor geschoven kunnen worden als duurzame, ecologische, hedendaagse oplossing voor lokale bedrijventerreinen. Vernieuwende oplossingen kunnen uitgewerkt, maar niet zonder de toekomstige gebruikers nauw te betrekken bij het ontwerp en de inrichting. 15. De gecoro onderschrijft de vraag om de economische ruimte niet te verkleinen. Met andere woorden dat er wel specifiek geschrapt, geruild en gecreëerd kan worden, maar dat het globale aanbod op vandaag gegarandeerd blijft. Definitieve schrapping kan maar als er nieuwe ruimte ontwikkeld is. 16. Ook worden garanties gevraagd voor voldoende aanbod, indien er oppervlakten geschrapt worden. Speciale aandacht wordt gevraagd voor ruimte voor de sociale economie, aangezien de bestaande selectie (veilingsite) reeds sterk bebouwd is. 17. Het luik grootschalige onderwijs en ziekenhuisevoluties beheren blijft steken in louter intentieverklaringen. Verdere uitwerking en toetsing aan de (gewenste) ruimtelijke structuur is noodzakelijk. 18. De gecoro ondersteunt de plaats die het erfgoedbeleid in het RSL II krijgt, maar oordeelt dat het ambitieuzer en dynamischer mag. Meer klemtoon als dragers van actuele maatschappelijke functies bv., meer toekomstgericht met het oog op het inbrengen van nieuwe dynamieken in de stedelijke omgeving. Ook aangeven met welk instrumentarium men wenst te werken en hoe men dit zal integreren in het ruimtelijk beleid. Hierbij wordt ook best gerefereerd naar de ambitie van de stad om onroerenderfgoedgemeente te worden. Ten slotte ontbreekt een ruimtelijke doelstelling voor erfgoed binnen de gebiedsgerichte benadering. 19. De omschrijvingen in het deel erfgoed van de kernnota doen wat afbreuk aan de grondige en diepgaande voorbereiding in het deel landschap en erfgoed. Het lijkt zinvol om de beschrijving in de kernnota aan te scherpen. Begrippen zoals identiteit, contextualiteit, morfologie, die in de nota landschap en erfgoed gevat aan bod komen, mogen misschien uitdrukkelijker worden overgenomen in deel erfgoed van de kernnota. 20. De nederzettingsstructuur mag niet louter vanuit erfgoed benaderd worden. Erfgoed kan een verwijsfunctie hebben naar patronen uit het verleden die we, indien deze waardevol zijn, als kapstok voor toekomstige ruimtelijke ontwikkelingen kunnen hanteren. De betekenis van de verschillende ruimtelijke structuren samen is in deze immers belangrijker. 21. Aansluitend hierbij mag meer aandacht gevraagd worden voor hoogwaardige nieuwe architectuur, samengaan van oud en nieuw, algemene kwaliteitscontrole e.d. 22. De beleidsopties sociale huisvesting/woningbouw zijn inhoudelijk zeker te onderschrijven, maar niet helder genoeg geformuleerd. De tekst over betaalbaar wonen is te vaag en beknopt en voor interpretatie vatbaar. In de voorgestelde acties (bvb op p.235) komen geen duidelijke inkomensgrenzen of groepen aan bod. Het aanbod kan zowel voor de lage als middeninkomens zijn. Bv. sociale of andere betaalbare woningbouw ; op p.236: betaalbare huurwoningen voor lage en middelhoge inkomensgroepen. Dus de focus op lage inkomensgroepen, of toch duidelijkheid over het aandeel van de acties dat enkel voor lage inkomensgroepen is bestemd mag duidelijker naar voor komen. 23. Er wordt nergens vermeld dat Leuven bij de voortgangstoets van 2016 inzake gronden pandenbeleid niet op schema zat om zijn sociaal objectief qua sociale woningen te

4 4 halen (verhoogd naar 876). Afgezien hiervan en op basis van de wachtlijsten, is ook de vraag of dit sociaal objectief wel voldoende is voor Leuven. Dit mag benadrukt worden. Vraag is hoe sterk de klemtoon nu op sociale huurwoningen komt te liggen. Aansluitend hierbij kan gesteld worden dat voor het stadsdeel Zuid er extra aandacht nodig is voor sociale woningen, gegeven het lage aanbod aan betaalbare woningen en een uitgesproken gentrificatie. 24. De gecoro stelt vraagtekens bij het concept stadswoningen/starterswoningen. De formule wordt niet geëvalueerd, zodat de these dat ze tegemoet komt aan gezinnen die de stimulans in se niet nodig hebben, niet kan weerlegd worden. Er zijn tegenstrijdigheden of toch onduidelijkheden over waar de stad naartoe wil met zijn beleid rond gemeenschappelijk wonen. 25. Op p. 195 lezen we een eerder inactieve houding tegenover gemeenschappelijk wonen terwijl op p. 241 en p.243 een eerder positieve houding ten opzichte van samenwonen voor ouderen vermeld staat. Als de stad het gemeenschappelijk wonen een plaats wil geven is het zeker nodig dit eenduidig op te nemen. De gecoro stelt voor om dit dan ook explicieter te doen en onder meer op basis van meer flexibiliteit in de bouwverordening dit mogelijk te maken en sterker te stimuleren. 26. Is er een woonbeleidsplan waarbij de visie rond wonen en huisvesting gekoppeld (lees: ruimtelijk vertaald) kan worden aan het RSL II? 27. De ambities van de kernnota over kennis en onderwijs worden onderschreven, maar qua ruimtelijke vertaling mogen deze niet enkel in campussen en bedrijventerreinen gelokaliseerd worden, maar even zeer binnen het weefsel van de kernen. Dit dient aangevuld. Ook een specifieke toekomstvisie voor onderwijsinstellingen ontbreekt. 28. In de kernnota wordt gesteld dat voor nieuw te ontwikkelen sites voor werken en bovenlokale voorzieningen kan gekozen worden voor erg compacte ontwikkelingen of eerder verspreide ontwikkelingen in groene vingers. Ook al worden aan dit soort ontwikkelingen strenge voorwaarden opgelegd, groene vingers blijven uitermate kwetsbaar, zeker wanneer het om bovenlokale voorzieningen gaat. De Gecoro stelt aan te geven dat dit enkel kan: wanneer er een gedragen en goedgekeurd masterplan bestaat voor de groene vingers in kwestie en de ingreep er conform mee is; enkel in zeer uitzonderlijke gevallen; gepaard gaat met een strenge milieu-impactbeoordeling. en bij uitzonderlijke zijn per definitie nogal expansief. Vooral voor de Dijlevallei als groen-blauwe corridor is dit risicovol. De idee dat de landschappelijke eigenheid van de Dijlevalle zou bestaan uit de combinatie van grootschalige ontwikkelingen met groene ruimten mag niet de deur open zetten voor bijkomende verspreide bebouwing in de Dijlevallei, refererend naar verkeerde ontwikkelingen uit het verleden. Bij de prioritaire projecten zuidelijke Dijlevallei dienen de universiteitscampussen en sportinfrastructuur ten volle meegenomen te worden. Vaak vragen deze laatste immers een fijngevoelige inplanting (of zelfs in bepaalde gevallen herlokatie) omwille van het fragiele karakter van het aanwezige groen-blauwe netwerk. Het Masterplan Arenberg van de KULeuven verdient een actualisatie terzake. 29. De gecoro staat achter de beleidsoptie om de blauwgroene structuur zo multifunctioneel mogelijk te maken en functies als natuurbehoud, recreatie, gemeenschapsvoorzieningen, verbindingen voor langzaam verkeer, landbouw en voedselproductie zoveel mogelijk te combineren. Ze vraagt wel aandacht voor het ecologisch draagvlak van een gebied en de kansen voor natuurontwikkeling en biodiversiteit. In dit verband is een evaluatie en actualisering van het Gemeentelijk

5 Natuurontwikkelingsplan (GNOP, 2004) gewenst, waarbij nagaan wordt welke maatregelen ook relevant zijn voor de ruimtelijke planning. 30. De opmaak van de algemene RUP s woonkernen kan beter worden uitgewerkt en minder generiek gemaakt. Verdichting en kwaliteitsverbetering zullen hier op maat moeten uitgewerkt worden, met het juiste instrumentarium. 31. Wanneer over woonverdichtingsprojecten wordt gesproken dient niet louter in termen van beperken, maar tegelijk en veel sterker in termen van stimuleren gewerkt. Het zoeken van evenwichten en het helderder en positiever formuleren van de precieze uitdagingen is hier nodig. 32. Het stadsdeel West vraagt meer klemtoon op de onderlinge relaties. Geënt op mobiliteit (de tangentiële OV-verbinding als cruciaal ontsluitings- en verbindingselement) dienen ook andere relaties helderder uitgewerkt. 33. Het benaderen van de Ring die de louter verkeerskundige labeling uit het vorige RSL overstijgt, is positief. Er wordt echter te weinig aandacht besteed aan de verschillen qua stedelijke functies en de daarbij horende sferen. Meer bepaald de link met het aansluitende stadsweefsel aan beide zijden verdient verdere uitwerking. Dit kan veel sterker en genuanceerder (cfr. Landschapsstudie herinrichting Ring ter hoogte van Bodart/Sportkot). Bv. de relaties en oversteekbaarheid binnenstad-heverlee over het ganse segment Tiensepoort-Naamsepoort-Bodart, de link met Philipssite en achterliggende abdij, de ontwikkeling van de Bodartsite zelf en de tegenoverliggende kop van Arenberg, de Abdij Keizersberg, de stationsomgeving, vragen allen een andere benadering. 34. Tegelijk dient voor de Ring verkeerskundig ook een en ander verder in detail onderzocht en uitgewerkt. We denken hier onder meer aan: - inschakelen van Ring in (regionaal) fiets(snel)netwerk en dus de naadloze aansluiting ervan; - transformeren van de huidige rol van de Ring naar een gerichte stadslokale verdeelfunctie, waarbij naast de rol voor het autoverkeer ook andere functies (OV, fiets en verblijfsfunctie) hun plaats bij de inrichting dienen te krijgen. Er kan onderzocht worden om de binnen- en de buitenring andere functie en inrichting te geven (bv. binnenring OV-drager met busstrook), zonder de stedelijke verblijfskwaliteit aan te tasten. Dit dient uitgewerkt binnen een globaal mobiliteitsplaatje (mobiliteitsplan met aandacht voor alternatieve modi, voorstadsparkings e.d.) - een veel betere oversteekbaarheid voor voetgangers en fietsers; - een sterkere stedenbouwkundige aansluiting van de binnenstad met de aanliggende kernen. 35. De Gecoro beveelt de stad aan, conform eerder verstrekte adviezen, om sterker de regierol inzake ruimtelijke ordening op te nemen. 5