Profielwerkstuk Geschiedenis Piramides

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Profielwerkstuk Geschiedenis Piramides"

Transcriptie

1 Profielwerkstuk Geschiedenis Piramides Profielwerkstuk door een scholier 5805 woorden 30 maart ,2 258 keer beoordeeld Vak Geschiedenis Inhoud Inleiding Hoe en door wie werden piramides gebouwd? Wat hebben piramides met astrologie te maken? Welk schrift hanteerde men binnen de piramides? Hoe ziet een piramide er van binnenuit? Welke volkeren bouwden piramides? Welke bouwstijlen zijn er? Conclusie Bronnenlijst Inleiding Piramides hebben mensen al vele eeuwen lang gefascineerd. Mensen hebben zich al die eeuwen afgevraagd wat piramides zijn, hoe ze gebouwd zijn,wie ze dan gebouwd hebben en nog veel meer van die soort vragen. Er zijn door de eeuwen heen en door vele onderzoekers veel verschillende theorieën uitgedacht. Sommige daarvan zijn alweer verworpen, maar er zijn nog steeds genoeg theorieën over. Er heerst nog steeds veel onduidelijkheid over piramides. Bij het woord piramides denken mensen al gauw aan de piramiden van Egypte, maar er zijn meer piramides dan alleen die. Over die piramides lees je meer in dit werkstuk. In dit werkstuk staan veel vragen die door veel mensen nog steeds worden gesteld beantwoord. Hopelijk is het duidelijk en hebben we ons werk goed gedaan. Hoe en door wie werden piramides gebouwd? Om de bouw van de piramides zo duidelijk mogelijk te maken, maken we gebruik van voorbeelden over bouw van andere piramides. Ontwerp en voorbereiding van de bouwplaats. De eerste stap was de bouwplaats bepalen. De bouwplaats werd heel zorgvuldig gekozen. Het plateau van Gizeh werd waarschijnlijk gekozen omdat het een overheersende positie boven het Nijldal had en omdat het op de westoever lag het westen stond een beetje symbool voor de ondergaande zon en de dood. De kalkstenen kam vormde een stevige ondergrond voor het gigantische gewicht van de piramide en er was genoeg materiaal te vinden voor het keiharde binnenste van de piramide. Pagina 1 van 11

2 Daarna werd de bouwplaats klaar gemaakt. Er werd grofweg aangegeven waar zou worden gebouwd en het terrein werd zo vlak mogelijk gemaakt zodat de fundering kon worden gelegd. De Egyptenaren hadden waarschijnlijk eenvoudig gereedschap gebruikt, maar ze hadden het wel voor elkaar gekregen om heel precies te werken: de onderlinge verschillen bedragen bij de piramide van Cheops niet meer dan 2 cm, wat ontzettend knap is. Zelfs in deze tijd is het heel moeilijk om zo precies te werken. Om de fundamenten te kunnen leggen werd de rots rond de voet van de piramide weggehaald, maar de rotsen binnen de omtrek van de piramide lieten de Egyptenaren staan. De rotsen konden zo een vaste, stevige basis voor de eerste lagen metselwerk vormen. Na de voorbereidingen zetten de landmeters het vierkant uit waarbinnen de piramide gebouwd zou worden. De vier zijden stonden naar de windrichtingen toe. Eerst werd de oost- of westkant met behulp van bepaalde sterren ten opzichte van het noorden uitgelijnd. Ook hierbij waren de Egyptenaren heel nauwkeurig: de zijden van de piramide van Cheops wijken maar heel weinig af van het geografische noorden. Daarna werden de andere zijden uitgemeten. De maten werden op de grond afgetekend. Het winnen en vervoeren van de stenen. De stukken steen die werden gebruikt voor het binnenste van de piramide van Cheops werden even ten zuiden van de piramide gewonnen. De bouwers vonden het kalksteen dat ter plaatste werd gewonnen niet goed genoeg voor de bekleding, dus werd er fijne witte kalksteen uit Turah gehaald, wat aan de andere kant van de rivier lag. Aan de rand van het plateau werd een haven aangelegd waar de kalksteen kon worden gelost. Gemiddeld wegen de blokken kalksteen die in de piramide werden gebruikt 2,5 ton, hoewel dichter bij de top kleinere blokken werden gebruikt. Ook werden er blokken graniet uit de Aswan gehaald, dat 935 km zuidelijker lag. Deze werden gebruikt om de grafkamer te bekleden en de gangen in de piramide ondoordringbaar af te sluiten, al hebben deze de piramide jammer genoeg niet tegen rovers kunnen beschermen. Voor de onderste rijen aan de buitenkant van de piramide van Chefren werd ook graniet gebruikt, net als voor de onderste zestien lagen van die van Mycerinus. In de haven werden de blokken op houten sleden geladen, die aan touwen naar de voet van de piramiden werden getrokken. De hoeveelheid mannen die nodig was om het blok te verslepen, was afhankelijk van het gewicht van het stuk steen. Toen een van de aanvoerwegen naar een piramide uit het Midden-Rijk bij Lisht werd blootgelegd, bleek deze te bestaan uit een met gladde planken bedekte, van aangestampte aarde gemaakte baan. De houten baan verminderde de wrijving, zodat de slede makkelijker verder getrokken kon worden. In tegenstelling tot wat veel mensen denken, werden de piramides niet gebouwd door slaven, maar door ingehuurde arbeiders. Een aantal waren altijd aan het werk, maar er waren vooral in de zomer, wanneer er door de jaarlijkse overstromingen van de Nijl niet op het land kon worden gewerkt, ook veel seizoensarbeiders. Rondom de arbeiders die de piramides bouwden, ontstond een enorm netwerk van mensen die zorgden voor hun eten. Volgens de laatste schattingen zouden er in totaal zo n a mensen aan de piramide van Cheops hebben gewerkt, die allemaal in de buurt woonden. Hellingen en bouw. Er wordt nog steeds gespeculeerd over de vraag hoe de blokken steen naar boven werden gehaald. Talloze ideeën over hijsen, met een hefboom optillen of slepen zijn allemaal uitgebreid besproken, maar de Pagina 2 van 11

3 meeste wetenschappers zijn het er nu over eens dat er hellingen zijn gebruikt. Deze hellingbanen werden na voltooiing van de piramides weer weggehaald. Bij Gizeh is er geen duidelijk bewijs voor zulke hellingen gevonden, maar het puin en de scherven die in de groeven rond Cheops zijn gevonden zouden hier resten van kunnen zijn. Bij andere vindplaatsen zijn resten gevonden die erop wijzen dat er verschillende soorten hellingbanen werden gebruikt. Sommige theorieen kunnen om praktische redenen niet kloppen: voor een rechte baan die rechtstreeks naar de top leidt, is bij de piramide van Cheops onvoldoende ruimte, terwijl men bij een spiraalvormige baan de hoeken van de piramide niet had kunnen zien, waardoor hij de verkeerde vorm had kunnen krijgen. Waarschijnlijk werden er tijdens de bouw verschillende manieren gebruikt om de blokken te verplaatsen. Ongeveer 96% van het volume van de piramide bevindt zich in het onderste tweederde. Misschien dat er tijdens de bouw van de onderste lagen veel taluds (ta lud (het ~, ~s) 1 schuinte van het zijvlak van aardwerken, dijken, spoorbanen, vestingwerken => beloop) opgeworpen werden waarlangs de blokken snel naar de arbeiders konden worden gebracht. Dichter bij de top was het moeilijker om de blokken op te heffen en ging alles iets langzamer, terwijl de bouwers helemaal bovenaan moesten improviseren om de blokken omhoog te krijgen en op hun plaatsen te zetten. Elk blok steen werd, als het eenmaal lag waar het moest liggen, precies op maat gemaakt, zodat het perfect aansloot op de andere; de stenen aan de buitenkant van de piramide van Cheops sluiten zo nauw op elkaar aan dat er vaak niet eens een mes tussen past. Openingen tussen de stenen werden opgevuld met gipsmortel, dat misschien ook wel is gebruikt als smeermiddel om de blokken gemakkelijker op hun plaats te krijgen. Waarschijnlijk begonnen de bouwers bij elke laag met het neerleggen en uithakken van de hoekstenen, waarlangs de andere stenen werden uitgelijnd. De afwerking van de piramiden. De stenen voor de bekleding werden waarschijnlijk bij het plaatsen op maat gehouwen, maar de buitenkant van die stenen werd pas afgewerkt nadat de piramide was voltooid; het teveel aan stenen beschermde de dekstenen tijdens de bouw van de hogere lagen. De definitieve afwerking werd vanaf de top naar beneden gedaan. Terwijl de bouwers al werkend afdaalden, werden tegelijkertijd de hellingen weggehaald. Bij de piramide van Mycerinus waren veel van de granieten dekstenen in de onderste lagen nog niet afgewerkt toen de bouwers met de bouw stopte; op veel stenen zijn nog de uitstulpingen te zien die de vervoer en bouw makkelijker moesten maken. Wat hebben piramides met astrologie te maken? Men ontdekte dat de schachten gericht stonden op sterren. Aan de linkerkant zijn de schachten gericht op de ster Sirius (onder) en op het sterrenbeeld Orion. De schachten rechts zijn gericht op sterren in het sterrenbeeld Draco (slang) Waarom deden de Egyptenaren zoveel moeite om deze schachten te laten wijzen op sterren? Om dat te begrijpen moet je wat afweten van de Egyptische godsdienst. De Egyptenaren geloofde in een leven na de dood. Ze dachten dat je ziel na je dood naar de sterren zou gaan. Goede zielen zouden zich voegen bij de koning van de onderwereld, Osiris genaamd. In één van de oudste hiëroglyfen staat dat de ziel van de dode farao naar het sterrenbeeld Orion zou afreizen naar Osiris toe. De andere ster, de ster Sirius, was ook van enorm belang voor de Egyptenaren. Sirius is 23 x zo helder als onze zon en heeft een diameter die ook 2 x zo groot is. Het is de 5 de ster van ons vandaan en is na Alpha Pagina 3 van 11

4 Centauri de eerste zichtbare ster. Sirius staat op 8,7 lichtjaren van de aarde af. Sirius werd door de Egyptenaren gezien als de ziel van godin Isis. Sirius Een dikke 20 jaar geleden kwam de ster Sirius vreemd in de kranten. Een Afrikaanse stam in Mali, de Dogonstam, vertelde dat er ooit buitenaardse wezens afkomstig van Sirius waren geweest. De Dogonstam wist zelfs dat de ster Sirius niet één ster was, maar dat er nog een hele kleine ster naast zat. Ook wist de Dogonstam te vertellen in hoeveel jaar de ster Sirius om haar as draaide. Pas in de jaren 80 bleek de Dogonstam gelijk te krijgen! De krachtigste telescopen ontdekten toen inderdaad een andere kleine ster rond Sirius. En de omlooptijd klopte ook. Behalve dat de aarde draait, maakt onze planeet ook een rare schommeling. Deze schommeling noemen we "precessie". Iedere jaar heeft de aarde zo'n schommeling gemaakt. In deze periode schuiven de sterren dus steeds een beetje omhoog en naar beneden. De piramiden bij Gizeh zijn de laatste van de zeven oorspronkelijke wereldwonderen. (resp. de hangende tuinen van Babylon, de tempel van Artemis in Efeze, beeld van Zeus in Olympia, mausoleum van Halicarnassus, colossus van Rhodos en de vuurtoren van Alexandrië). Welk schrift hanteerde men binnen de piramides? Egyptische hiërogliefen De Egyptenaren kenden vroeger geen letters. Ze gebruikten Hiërogliefen (ook wel hiëroglyphen genoemd) om dingen duidelijk te maken. Het woord hiëroglief betekent letterlijk in het Grieks "Heilige ingekraste tekens. Het schrift bestaat uit ongeveer 700 tekens. Een teken kon meer betekenen, naast een simpele letter kon het ook nog de betekenis hebben van een klank of naam. Wanneer de Egyptenaren een slang tekende kon dit letterlijk een slang betekenen of het kon de fff (een slang maakte een ffff geluid) klank betekenen. Deze tekens werden door de Egyptenaren in zachte kleitabletten of in rotsen gekrast. Deze tekens vormden samen een geheel, een tekst. Deze tekst legde belangrijke gebeurtenissen en/of mythes uit. Vele tekens die in verschillende tempels, piramides en graftombes zijn gevonden geven een verklaring over de samenleving in die tijd. Zo zijn de archeologen veel te weten gekomen over de Egyptische geschiedenis. Door de jaren heen werden de hiërogliefen ook als decoratie gebruikt voor het versieren van de tempel en piramides. Verschillende kleuren van geschilderde poppetjes en voorwerpen vormden een soort rebus. Deze rebussen legde dingen uit over legendes, goden en ook gebeurtenissen. Deze soort van hiërogliefen werd als decoratie gebruikt omdat ze er mooi uitzagen ze werden in vele kleuren op de wanden en pilaren van het bouwwerk getekend / geschilderd. Het hiërogliefenschrift veranderde naar verloop van tijd. Er kwamen schrijf-letters, die veel sneller met een penseel of een rietstengel op papyrus geschreven konden worden. De tekens van het hiërogliefenschrift werden eenvoudiger. Zodat er rond het midden van de achtste eeuw voor Christus een nieuw schrift ontstond, dat vloeiend geschreven kon worden. Dit schrift werd het Demotische schrift genoemd en kon ook door de normale stand gebruikt worden. Doordat het Demotische schrift vloeiend en makkelijk geschreven kon worden vergat men het hiërogliefen schrift. Hiërogliefen werden niet meer geschreven en ook niet meer gelezen. De Egyptische taal is toen voor zeer lange tijd een groot raadsel geweest. De taalkundigen konden de betekenis van verscheidene symbolen niet ontrafelen. Pas in 1798 werd er een aanwijzing gevonden waarmee we mogelijk de hiërogliefen weer konden gaan begrijpen. Bij Rosetta, werd een steen gevonden Pagina 4 van 11

5 door een franse soldaat uit het leger van Napoleon. Deze steen van Rosetta' bevatte drie maal dezelfde tekst alleen in drie verschillende talen. Het bovenste gedeelte van de steen bestond uit hiërogliefen, het middelste gedeelte was geschreven in het Demotisch en daaronder stond de tekst in Grieks geschreven. Het was Franse taalgenie François Champollion; de eerste mens die de Egyptische schrift kon ontcijferen. Het is bijna ondenkelijk dat zelfs de Egyptenaren zelf ongeveer 1500 jaar lang de betekenis niet hebben geweten. Maar toch was het zo, want toen de Egyptische cultuurverandering plaatsvond, omstreeks de jaren 250 na Christus tot 350 na Christus, was de originele Egyptische taal bij de nieuwe generatie nog maar bij enkelen bekend. De Egyptenaren veranderden hun cultuur toen naar dezelfde cultuur als die van het Christendom. De Egyptische cultuur werd vanaf die tijd sterk beïnvloed door de Grieks/Romeinse cultuur, die ook wel Byzantijnse cultuur genoemd wordt, en werd later nog beïnvloed door de Arabische cultuur. Maya schrift Toen het Egyptische hiërogliefenschrift zich al ver over Egypte verspreid had, ontstond er in Latijns- Amerika het maya schrift. Het maya schrift, dat eigenlijk afstamde van het oude Olmeken schrift lijkt veel op het hiërogliefenschrift. Het is namelijk net als de Egyptische hiërogliefenschrift een beeldschrift. Het schrift is een zeer uitgebreid schrift dat is opgebouwd uit zo n 800 tekens die in verschillende combinaties gebruikt kunnen worden. Men ging ervan uit dat dit geen alfabet was, aangezien 800 letters veel te veel zou zijn. Ook konden het geen woorden zijn, want een taal heeft niet genoeg aan 800 woorden. Dus kwam men tot de conclusie dat het klanken waren, en sommige woorden. Toen de Spaanse veroveraars kwamen, onder leiding van Hernan Cortés, was het doel om alle inboorlingen te bekeren tot het christendom, en volgens de Spanjaarden stond alles wat uit de eigen (maya)cultuur kwam en geschreven was de verspreiding van het christendom in de weg. Alle boeken die gevonden werden gingen op de brandstapel waardoor een gehele cultuur waar honderden jaren aan gewerkt was verbrand werd. Er zijn slechts vier boeken van de Maya s bewaard gebleven, waarvan er drie waarschijnlijk als exotisch geschenk waarschijnlijk naar Europa zijn getransporteerd. De vier boeken bevatten zeer nauwkeurige voorspellingen over de planeten en beschrijvingen van de Maya kalender. Deze boeken worden codexen genoemd, en de vier zijn: Codex Dresden, - Grolier,- Parijs en - Madrid. Veel afbeeldingen van het gebruik van het maya schrift in piramiden / tempels zijn er niet. De meeste afbeeldingen zijn door de maya s in rotsen gehouwen. Mooie beelden en figuren zijn daarmee gecreëerd. De afbeelding hiernaast is een voorbeeld van het maya schrift. Opvallend is de verdeling van het schrift in vierkante blokjes. Chinese schrift Het Chinese schrift is ongeveer rond 2000 voor Christus ontstaan. Maar in de Chinese Witte piramide die ± in het jaar 5000 Christus gebouwd werd, zijn geen Chinese tekens gebuikt, men gebruikte in die tijd een beeldschrift. Een van de weinige bewijzen die er te vinden zijn, die bewijzen dat China 5000 jaar geleden een beeldschrift kende is de Dropas schijf. In die schijf zijn kleine tekens gekrast, wat deze betekenen is nog steeds onduidelijk. Binnenin de latere tempels / graven / piramiden zijn wel meerdere Chinese schriften gevonden. Deze bevatte de Chinese tekens zoals we ze nu kennen, ze zijn in de loop van de jaren natuurlijk wel aangepast. Maar net als alle andere volkeren legden zij hun verbanden van de piramides met de astrologie vast in hun schrift. Dit schrift is gelukkig vele jaren bewaard gebleven, en is dus makkelijker te ontcijferen. Echt veel over het gebruik van schriften in de piramiden in China zijn er niet gevonden omdat het hele Pagina 5 van 11

6 gebeuren rond de Chinese piramiden nog steeds heel mysterieus is. Azteken schrift De Azteken kenden geen alfabet, maar ze schreven dingen op door middel van hiërogliefen. Sommige tekentjes beeldden gewoon iets uit, zoals een boom. Andere tekentjes stonden voor begrippen. De tekentjes werden in het zwart getekend en dan ingekleurd. Sommige hiërogliefen werden in de loop van de tijd een teken voor het geluid van wat ze uitbeelden. Deze fonogrammen konden samen de klank van een woord afbeeldden. Deze methode werd vaak gebruikt voor plaatsnamen. Een voorbeeld hiervan is de stad "Quauhtitlan", wat boom met tanden betekent. Een boom is: quauitl en het woord voor tanden is: tlanti. Je krijgt dan het hiëroglief (een boom met tanden) met de klank van het woord Quauhtitlan. De hiërogliefen hadden geen bepaalde volgorde waarin ze getekend moesten worden, maar belangrijke hiërogliefen werden groter getekend dan minder belangrijke. Dit schrift was niet eenvoudig; het is dus niet zo vreemd dat alleen geschoolde klerken, meestal priesters, konden lezen en schrijven. Papier werd gemaakt van schors van wilde vijgenbomen, dat in kalkwater werd geweekt en werd geklopt om de vezels los te maken. De pulp werd vermengd met gom en tot dunne vellen geslagen. Voor een codex, een boek, werden de vellen zoals bij een harmonica aan elkaar vastgemaakt. Soms werd een codex op perkament van dierenhuiden getekend. Hoe ziet een piramide er van binnen uit? Binnenin een piramidecomplex bevinden zich vele schachten en kamers. Die alle van een ander belang waren. In de piramiden zijn vele mysteries en kostbaar-heden gevonden. Het is alleen jammer dat de meeste piramiden al jaren geleden door dieven/plunderaars zijn getroffen. Als voorbeeld van een binnenkant van een piramidecomplex, gebruik ik het complex van de piramide van Cheops: De bovenste kamer in de piramide was de grafkamer van Farao/koning Cheops (wiens bijnaam Khufu is). De kamer is nu geheel leeg, behalve een granieten sarco-faag, die in de hoek staat. Cheops mummie en alle andere kostbaarheden, die waren meegegeven bij zijn dood, zijn al lang geleden door rovers uit de piramide gestolen. De grote galerij leidt naar de gang, die naar de grafkamer leidt. Het plafond van deze galerij is ongeveer 9 meter hoog. Nadat de mummie naar de grafkamer was gebracht. Werd deze gang verzegeld door enorme, granieten pluggen die men liet losschieten om die opwaartse gang te blokkeren. De werklieden die deze blokken lieten losschieten, zouden in de val hebben gezeten, als ze niet naar een lager gelegen gang hadden kunnen ontsnappen via een smalle verborgen schacht. Vlakbij de galerij is een kamer, die bekend staat als de "Kamer van de Koningin. Deze kamer is echter nooit bedoeld als grafplaats voor de koningin. De kamer was eerst voor Cheops bedoeld, maar de kamer werd afgedankt toen de plannen werden gewijzigd. Cheops vrouw had ook een eigen piramide, die een stuk kleiner was, die naast de piramide van Cheops was gebouwd. De gang die naar het poolster leidde, word nu gebruikt als ingang. Helemaal onderin de piramide is een ruimte gebouwd die niet af is, wetenschap-pers zijn er nog steeds niet achter waarom deze niet is afgemaakt. Egyptologen hebben meerdere verklaringen voor de tunnels/schachten. Sommigen denken dat ze gebruikt werden voor ventilatie maar waarom zouden ze dan afgesloten zijn? Andere denken dat ze een astrologische functie hadden; de zuidelijke schacht verbonden met de ster Sirius en de noordelijke verbonden met Minoris, Ursa en Beta. Stadelman denkt dat ze niet gebruikt zijn voor ventilatie maar voor de ziel van de farao die via deze tunnels kan opstijgen naar de sterren die altijd schijnen. Dr. Zahi Hawass denkt dat de tunnels van de koninginnekamer waarschijnlijk geen functie hebben omdat ze van binnenuit Pagina 6 van 11

7 afgesloten waren. Als ze namelijk een religieuze betekenis hadden dan zouden ze opengelaten zijn. Net zoals de schachten in de koningskamer. Aangezien deze laatste openingen hebben aan de buitenkant van de piramide gelooft Hawass dat het de bedoeling was dat de ziel van de farao erdoor naar de sterren moest reizen. De zuidelijke schacht was bedoeld voor de farao om te gebruiken als de zonnegod Ra. Deze zuidelijke schacht opent precies tussen twee van de 'bootputten' onder de piramide. De farao zou in de twee boten naar de sterren reizen, een voor overdag en een 's nachts. De noordelijke schacht was gemaakt voor de ziel van de farao om als Horus naar de sterren te reizen en zodoende eruit te kunnen verschijnen als de zonnegod. Om achter het doel van de schachten te komen van de koninginnekamer werd er door het National Geographic team een robot ontworpen, die de gangen in de piramide zou verkennen. Toen de robot in de schacht was aangekomen stuitte deze op een deur. Met een boor die aan de robot was bevestigt boorde de robot een gat in de stenen deur. Nadat de robot een gat in de steen had geboord werd er een speciale camera gemonteerd op de voorkant om door het gat te kunnen zien wat er aan de andere kant was. Aan de andere kant half in de duisternis en 21 centimeter achter de eerste deur was een tweede deur te zien. Deze deur vertoonde barsten en was ruwer afgewerkt dan de eerste. Ook verschilde hij van de eerste deur doordat het leek alsof de deur iets afschermde. Niemand begreep waarom de tweede deur er zat.. Wanneer een piramide klaar was, betekende dat niet dat deze farao niets meer kostte. Hij moest ook nog schenkingen doen om te zorgen voor een inkomen voor de priesters van zijn dodentempel, die hem eeuwig zouden blijven vereren. Dit verklaart misschien waarom de farao s later, toen Egypte minder welvarend was, geen piramiden meer of kleinere lieten bouwen. De schatkamer(s) van de farao s waren net zoals de rest van de piramide goed beveiligt. De gangen die er naartoe leidden waren afgesloten met grote brokken steen en een grote stenen muur. Wanneer je de schatkamers betrad, kwam je eerst in het voorvertrek. Hierin lagen de bezittingen van de farao. Achter het voorvertrek lag het bijgebouw, dit werd meer gezien als een soort rommelkamer, de overige bezittingen die niet veel waarde hadden. Naast het voorvertrek lag de begraafplaats van de farao. De mummie van de farao was omgeven door 4 schrijnen (soort van kasten waarin een beeld van een god werd bewaard), de buitenste doodskist en de binnenste mummie-vormige doodskist. Uiteindelijk lag achter het vertrek van de farao zijn schat. De schatten van de farao s zijn zeer waardevol, vaak bevatte deze gouden sieraden, met ivoor bewerkte kasten/juwelen en kostbare vazen. Het opvallendste wat er te zien was in die schatkamer was toch wel het beeld van Anubis. Het beeld van Anubis was prachtig gemaakt en goed afgewerkt. Men geloofde vroeger dat de god Anubis de piramide bewaakte, en de indringers met een vloek zou treffen, de Vloek van de Farao. Jaren lang, na de mysterieuze dood van verscheidene mensen die de piramiden hadden betreden, hebben de mensen geloofd dat dit kwam door de zogenaamde Vloek van de Farao. Verscheidene egyptologen, archeologen en belangstellenden die de piramide hadden betreden en daarbij een belangrijke ontdekking hadden gedaan waren een paar jaar na het bezoek aan de piramide mysterieus aan hun eind gekomen. Maar na de conclusie die door L Howard Carter getrokken was begonnen de meeste mensen te twijfelen aan de Vloek van de Farao. In 1922 beweerde Mr. Carter dat de dood van de verschillende mensen niets met de vloek te maken had maar met de giftige stoffen die zich binnenin de piramide bevinden. Om de mummies te beschermen tegen de grafrovers, hadden de priesters in het graf giftige stoffen geplaatst, die in een zeer korte tijd het zenuwstelsel aantasten. wanneer iemand in het graf zou komen zou hij direct sterven aan de gevolgen van dit vergif. Ze hadden dit ook zo geschreven boven de ingang van het graf. Na meer dan duizend jaar werkte het gif nog, maar zeer langzaam. De archeologen,die binnen in de graven Pagina 7 van 11

8 zijn geweest, hebben bijna allemaal dezelfde ziektes zoals astma, difterie en ziektes van de bloedsomloop ontwikkeld en uiteindelijk zijn ze vallen eraan bezweken. In 1949 beseften de wetenschappers, die gespecialiseerd zijn in nucleaire geneeskunde,dat de oude Egyptenaren de elementen van het atomaire systeem reeds kenden. Uraniumerts was één van de elementen die de priesters gebruikten. De wetenschapper Luis Belgerini beweert dat de Egyptenaren reeds uraniumblokken gebruikten om de vloer binnen de graven mee te bedekken. De radioactieve blokken waren er de oorzaak van dat mensen langzaam ziek werden en uiteindelijk stierven aan de gevolgen van radiatie. Op 8 oktober 1999 publiceerde de Engelse pers dat : "De dokters van de Aakhen universiteit in Duitsland meldden dat het verschijnsel van de vloek van de farao nooit heeft bestaan". Het voedsel dat de priesters meegaven in het graf werd gedurende lange tijd door fungae en schimmels besmet en kon zo de oorzaak zijn van de ziektes van allen die langdurig in het graf verbleven. Welke volkeren bouwden piramides? Egypte De bekendste van allemaal zijn de Egyptenaren en hun grote piramides die tot 1 van de 7 wereldwonderen toe behoren. Ze werden zo'n 4500 jaar geleden gebouwd als enorme puntige gebouwen die als graftombes diende voor toenmalige koningen; de Farao's. De piramides werden aan de buitenkant glad gemaakt met goud en marmer (al kan je daar nu niets meer van zien). De Farao's werden gemummificeerd en samen met hun kostbare eigendommen in de piramides gelegd. In totaal zijn er ongeveer 80 piramides bewaard gebleven, gebouwd over een periode van ongeveer 1000 jaar. China De Grote Witte Piramide ligt in Qin Ling Shan - gebergte, zo n 100 km ten zuidwesten van de stad Xi'an in de provincie Shaanxi in China. De hoogte van de piramide is nooit officieel vastgesteld. Schattingen varieren van ongeveer 300 meter ("1000 voet") tot 60 meter ("200 voet"). Indien de piramide 300 meter hoog zou zijn, zou deze daarmee de hoogste piramide ter wereld zijn (ongeveer twee keer zo hoog als de piramide van Cheops). De piramide maakt deel uit van een groep van waarschijnlijk ongeveer piramides. Hoeveel piramides er in totaal zijn is onbekend, aangezien deze in een door de overheid afgesloten gebied liggen. China heeft dit gebied namelijk uitgekozen voor haar ruimteprogramma. Afbeeldingen van de piramides zijn dan ook schaars. In 1945 vloog een Amerikaanse piloot over het gebied en maakte een foto van de Piramide. Deze werd echter pas jaren later vrijgegeven door de Amerikaanse overheid. In 1994 maakte de Duitse schrijver en onderzoeker Hartwig Hausdorf een tocht naar het gebied en maakte voor het eerst nieuwe foto's van de Piramides. Hij mocht echter niet in de buurt van de piramides zelf komen. Wat hem onder andere opviel was dat veel van de piramides waren beplant met bomen of andere begroeiing, om ze uit het zicht te onttrekken of om verdere erosie tegen te gaan. Tot op heden is het gebied nog steeds afgesloten. De Piramide is, in tegenstelling tot andere piramides in bijvoorbeeld Egypte, gemaakt van grond en niet van steen. Door de lange tijd heen is deze grond versteend. Sommige bronnen spreken dan ook wel van een grafheuvel, in plaats van een piramide. Mesopotamië De Mesopotamiërs bouwden ook piramides, maar deze bestonden uit lagen die op elkaar lagen en deze werden met felle kleuren gekleurd. Er is maar hele weinig van deze piramides overgebleven omdat deze Pagina 8 van 11

9 van kleisteen werden gemaakt. Centraal-Amerika Een aantal oude Centraal-Amerikaanse culturen, zoals de Maya's en Azteken, bouwden ook piramides. Deze waren gelaagd en hadden vaak 'n tempel bovenop, daarom leken ze meer op de piramides van de Mesopotamiërs dan die van de Egyptenaren. De Maya s komen vaak terug in stripverhalen of tekenfilms. Zij maakten handig gebruik van de zon en de kracht van deze gloeiende planeet. De Maya hadden een eigen sterrenkaart en plaatsten sommige gebouwen ook als referentie naar een ster. De hoogste piramide in Mexico, de piramide van de zon is 73,5 meter hoog. Dat is exact van helft van de grootste piramide in Gizeh. De kleinste tempel was de maantempel, de middelste de zonnetempel en de grootste tempel was de slangentempel (de tempel van Quatzalcoatl). De tempels waren alle van gehard klei gemaakt. De bekendste tempel van de Azteken is De Grote Tempel. Deze was het belangrijkste religieuze gebouw in Tenochtitlan. Het was een enorme trappenpiramide met vier verdiepingen, die hoog boven de stad uit torende. Op de imposante top van deze piramide van de Grote Tempel stond een dubbel heiligdom. De piramide zelf was gebouwd van steenblokken die uit de bergen waren gehaald, en was versierd met schilderwerk en beeldhouwwerk. Nederland Nederland heeft ook één piramide, namelijk de piramide van Austerlitz. Deze werd in september 1804 gebouwd. Het bevindt zich in de bossen van de Utrechtse Heuvelrug ten oosten van Zeist en is van aarde gemaakt net als die van de Chinezen. Generaal Auguste de Marmont liet in september 1804 zijn divisies deze piramide bouwen als middel om verveling tegen te gaan. De bouw duurde 29 dagen. Aanvankelijk noemde hij de berg naar zichzelf de Marmontberg, maar in 1805 werd de piramide vernoemd naar de Slag bij Austerlitz in het toenmalige Oostenrijk (het huidige Slavkov in Tsjechië), waar Napoleon de Russen en Oostenrijkers versloeg. De piramide is de enige in Nederland en heeft een hoogte van 36 meter. Op de top liet de Marmont een houten obelisk van 13 meter hoog plaatsen. Welke bouwstijlen zijn er? Van de Maya s De eerste gebouwen van de Maya's waren simpel. Tempels waren nauwelijks te onderscheiden van hutjes. Je kon ze herkennen, doordat ze op een heuveltje stonden. In de 3e eeuw begon de architectuur te ontwikkelen. Koningen en priesters kregen status. Tempels kwamen in het middelpunt te staan van de stad. Om de status te benadrukken ontstonden terrasvormige piramides. Als bouwsteen werd of vulkaanof kalkgesteente gebruikt. Aan een kant werd een ceremoniële trap aangelegd waarop alleen de koning en de priesters mochten lopen. De grootte van de piramide stond voor het contact met de godenwereld. De huisjes op de tempel symboliseerde de toegang tot de godenwereld. De binnenkant van de tempel was opmerkelijk sober en de kamers klein. Op de huisjes stonden soms ook nog dakkammen. Deze bouwsels benadrukten de relatie tussen hemel en aarde nogmaals. Piramides werden versierd met godenafbeeldingen. Ook werden ze geverfd in opvallende kleuren. Opvolgers van de koningen bouwden een nog grotere piramide om de oude heen als symbool van status. Er ontstonden op den duur hele complexen van tempels en piramides en andere gebouwen op een heuvel: de acropolis. Het hemelse plan. Alle tempels waren zo gebouwd dat bepaalde hemellichamen goed gezien konden worden. Ramen en deuren waren zo geplaatst dat op een bepaalde dag van een bepaald jaar een bepaalde hemellichaam kon worden gezien. Vaak waren hoofdingangen versierd zodat ze op een mond Pagina 9 van 11

10 leken, de ingang tot Xibalbá (onderwereld). Andere kenmerken hebben te maken met het kalendersysteem. Trappiramide (2649 v. Chr v. Chr.) Djorsers architect Imhotep bouwde het graf voor de koning niet van gedroogd leem, maar van steen. Daarna legde hij er nog meer stenen bovenop en maakte zo de eerste piramide. Dat deed hij omdat, de koningen geloofden dat hun ziel zich bij de Onvergankelijke zouden voegen, de noordelijke sterren die nooit onder de horizon verdwijnen. Een trappiramide was daarom misschien een symbolische trap naar de sterren. Van Mastaba tot trappiramide 1. Eerst was een graf een kuil in het zand. 2. Later kwamen er grafheuvels over het graf. 3. Daarna kwam er een graf van leemstenen die Mastaba word genoemd. Koninklijke Mastaba`s waren groter dan die van de edelen. 4. De eerste piramide is gewoon van stenen gebouwd. De oudste trappiramide heeft een hele boel gangen, die voor een deel zijn versierd met geglazuurde tegels. Djorsers piramide staat samen met allerlei andere gebouwen binnen een muur. Het geheel stelt waarschijnlijk een paleis met bijgebouwen voor. De andere gebouwen zijn massief. Toch kon de koning ze, als door een wonder, gebruiken in het dodenrijk. Knikpiramide (2575 v. Chr v. Chr.) In Dosjoer begon Snofroe aan een echte piramide (zie hieronder). Maar halverwege raakte de bouwers in paniek. Ze dachten dat de zijkanten te steil waren, en verkleinde daarom de hellingshoek. Zo ontstond de knikpiramide. dat de zijkanten te steil waren, en verkleinde daarom de hellingshoek. Echte/gladde piramide (2575 v. Chr v. Chr.) Vanaf de vierde dynastie werden alleen piramiden met vlakke zijden gebouwd. In religieuze piramideteksten wordt de koning beloofd dat hij langs versterkte zonnestralen omhoog zal kunnen lopen naar Re. Misschien zijn piramiden een symbool van deze helling van zonnestralen. De helling Als de oude Egyptenaren de blokken op sleeën omhoog moesten trekken, maakte men een helling. Men heeft ook wel eens gedacht dat de helling als een spiraal rond de piramide liep. Maar uit de overblijfselen van hellingen bij onvoltooide gebouwen bleek dat er één rechte helling werd gebruikt. Conclusie Hoofdvraag: Wat is de betekenis en het doel van de piramiden? Het doel en betekenis van een piramide is een veilige berging voor de koning en andere mensen met een hoge status wanneer ze dood waren. Ook de schatten, eigendommen en andere dingen die van belang waren voor de doden werden daarin geborgen. Ze waren bedoelt voor het hiernamaals. Bij sommige piramiden was een tempel gebouwd, daar vereerden ze de goden, zodat zij goed over hun doden zouden waken. Ze brachten offers en spraken soort van spreuken uit voor altaars. Het was een zeer interessant onderwerp, maar wel erg ingewikkeld en moeilijk. We hebben dankzij deze opdracht veel opgestoken wat piramides betreft. De maquette hebben we zo historisch mogelijk geprobeerd na te maken en vervolgens gekleurd. We hebben erg ons best gedaan en hopen dat het uiteindelijk een goed en informatief werkstuk is geworden. Bronvermelding Pagina 10 van 11

11 Boeken: Bron 1: Boek: Het schrift beschreven Auteur: Georges Jean Bron 2: Boek: Piramiden Auteur: James Putnam Bron 3: Bron: het verhaal van een Egyptische Piramide Auteur: Jacqueline Morley Bron 4: Bron: archeologisch woordenboek Auteur: Bron 5: Bron: de zeventig klassieke wereld wonderen Auteur: Chris Scarre Bron 6: Bron: De zeventig beroemdste mysteries van de oudheid Auteur: Chris Scarre Bron 7: Bron :De piramiden van Egypte Auteur: Alberto Siliotti Sites: Bron 8: Bron 9: Bron 10: Bron 11: Bron 12: Bron 13: Overig: Bron 14: Bron: Winkler Prins Encarta Cd-rom Pagina 11 van 11

inhoud blz. Inleiding 3 1. De farao 4 2. De dood van de farao 5 3. Bewaard als mummie 6 4. Het graf 7 5. Groter en groter 8 6. De vorm 9 7.

inhoud blz. Inleiding 3 1. De farao 4 2. De dood van de farao 5 3. Bewaard als mummie 6 4. Het graf 7 5. Groter en groter 8 6. De vorm 9 7. Piramides inhoud blz. Inleiding 3 1. De farao 4 2. De dood van de farao 5 3. Bewaard als mummie 6 4. Het graf 7 5. Groter en groter 8 6. De vorm 9 7. De bouw van de piramide 10 8. Beroemde piramides 13

Nadere informatie

Spreekbeurten.info Spreekbeurten en Werkstukken Piramides

Spreekbeurten.info Spreekbeurten en Werkstukken  Piramides Piramides Deze spreekbeurt heb ik gemaakt omdat ik piramides mysterieuze gebouwen vind. Vele feiten en gebeurtenissen zijn vandaag de dag nog niet helemaal bekend.piramides kennen we vooral vanuit Egypte...

Nadere informatie

Brandaan samenvatting groep 7

Brandaan samenvatting groep 7 Brandaan samenvatting groep 7 Mijn Malmberg Thema 1 Egypte Samenvatting De Nijl Egypte bestaat voor het grootste deel uit woestijn. Dwars door de woestijn stroomt de rivier de Nijl. Door de Nijl kende

Nadere informatie

Werkstuk Geschiedenis Het oude Egypte

Werkstuk Geschiedenis Het oude Egypte Werkstuk Geschiedenis Het oude Egypte Werkstuk door een scholier 2087 woorden 17 februari 2005 5,8 131 keer beoordeeld Vak Geschiedenis Inhoud. 1. Voorwoord. 2. Wat is de Nijl? 3. Wie waren de Goden? 4.

Nadere informatie

Inhoud. 1. Wat weet je al? 2. Egypte van de oude steentijd tot de farao s. 3. Egypte in handen van anderen. 4. De Arabische Republiek Egypte

Inhoud. 1. Wat weet je al? 2. Egypte van de oude steentijd tot de farao s. 3. Egypte in handen van anderen. 4. De Arabische Republiek Egypte 1. Wat weet je al? Opdracht 1 Waar denk je aan bij Egypte? 4 Inhoud 2. Egypte van de oude steentijd tot de farao s Faraonische periode: 3000-332 v. Chr. 7 Opdracht 2 Van de oude steentijd tot de farao

Nadere informatie

steen voor steen goed!

steen voor steen goed! steen voor steen goed! het golven van de gevels wordt één met het glooiende landschap... steen voor steen goed! Steenfabriek De Rijswaard BV De Rijswaard 2, 5308 LV Aalst (Gld) T 0418-552221 F 0418-552900

Nadere informatie

Profielwerkstuk Geschiedenis Piramides van Gizeh

Profielwerkstuk Geschiedenis Piramides van Gizeh Profielwerkstuk Geschiedenis Piramides van Giz Profielwerkstuk door een scholier 2913 woorden 13 april 2001 6,6 244 keer beoordeeld Vak Geschiedenis Hoofdvraag en Deelvragen Hoofdvraag: Hoe konden de Egyptenaren

Nadere informatie

Werkstuk Geschiedenis De oude Egyptenaren

Werkstuk Geschiedenis De oude Egyptenaren Werkstuk Geschiedenis De oude Egyptenaren Werkstuk door een scholier 1358 woorden 8 februari 2006 5,6 138 keer beoordeeld Vak Geschiedenis Hoofdstuk 1: jaartallen In het oude Egypte had je verschillende

Nadere informatie

Egypte. Amber Badal 1. Werkstuk: Amber Badal Groep 7 Prinses Beatrixschool. Dit is de nationale vlag van Egypte.

Egypte. Amber Badal 1. Werkstuk: Amber Badal Groep 7 Prinses Beatrixschool. Dit is de nationale vlag van Egypte. Egypte Werkstuk: Amber Badal Groep 7 Prinses Beatrixschool Dit is de nationale vlag van Egypte. Amber Badal 1 Voorwoord Ik heb dit onderwerp gekozen omdat het een leuk en erg interessant onderwerp lijkt.

Nadere informatie

De 7 wereldwonderen. De piramiden van Gizeh: Tijd

De 7 wereldwonderen. De piramiden van Gizeh: Tijd Opzoekfiche van Fien uit klas Wim 26/11/09 Blz. 1 van 8 De 7 wereldwonderen zijn 7 bijzondere bouwwerken. De zeven wereldwonderen zijn: 1. De piramiden van Gizeh 2. De hangende tuinen van Babylon 3. De

Nadere informatie

MUMMIES IN BRUGGE GEHEIMEN VAN HET OUDE EGYPTE

MUMMIES IN BRUGGE GEHEIMEN VAN HET OUDE EGYPTE MUMMIES IN BRUGGE GEHEIMEN VAN HET OUDE EGYPTE EDUCATIEF PROGRAMMA VOORTGEZET ONDERWIJS Beste leerling, Welkom bij de tentoonstelling Mummies in Brugge Geheimen van het Oude Egypte. In deze tentoonstelling

Nadere informatie

Dit verslag is van Ylaine en Ryanne Mulder 29-10-'03. Verslag van het oude Egypte Ylaine en Ryanne Mulder 29-10- 03

Dit verslag is van Ylaine en Ryanne Mulder 29-10-'03. Verslag van het oude Egypte Ylaine en Ryanne Mulder 29-10- 03 Dit verslag is van Ylaine en Ryanne Mulder 29-10-'03 blz.0 Inhoudsopgave Inleiding blz. 2 De Egyptenaren jagen en oogsten blz. 3 De Farao blz. 4 Doden blz. 5 Arm of welvarend blz. 6 Ik ben de Farao blz.

Nadere informatie

Archeologen logboek Namen:....

Archeologen logboek Namen:.... Archeologen logboek Namen:... Bladzijde 1 De antwoorden op deze vragen kun je vinden bij de internetsites die bij opdracht 1 op de WebQuest staan. Vul de antwoorden in de piramide in. De letters in de

Nadere informatie

Als je kijkt naar het oude Egypte kun je het verdelen in verschillende periodes. Kijk naar onderstaand plaatje.

Als je kijkt naar het oude Egypte kun je het verdelen in verschillende periodes. Kijk naar onderstaand plaatje. Werkstuk door een scholier 2465 woorden 10 mei 2007 6,7 92 keer beoordeeld Vak Geschiedenis HOOFDSTUK 1 DE KENNISMAKING 1.1 De Oudheid Als je kijkt naar het oude Egypte kun je het verdelen in verschillende

Nadere informatie

6, Het land Egypte. Werkstuk door een scholier 2342 woorden 29 december keer beoordeeld. Geschiedenis

6, Het land Egypte. Werkstuk door een scholier 2342 woorden 29 december keer beoordeeld. Geschiedenis Werkstuk door een scholier 2342 woorden 29 december 2005 6,2 169 keer beoordeeld Vak Geschiedenis Inhoud Inleiding Hoofdstuk 1 Egypte het land aan de Nijl 1.1 Het land Egypte 1.2 Het eten in Egypte Hoofdstuk

Nadere informatie

Geschiedenis hoofdstuk 3

Geschiedenis hoofdstuk 3 Geschiedenis hoofdstuk 3 Romeinse rijk 500 v Christus 500 na Christus Rome de eeuwige stad : deze stad bestaat al eeuwenlang. De tijdlijn Het Romeinse rijk begint 500v Chr. En eindigt 500 na Christus.

Nadere informatie

Les 1 de Nijl. De seizoenen in Egypte. De Nijl overstroomt. Zaaien en oogsten

Les 1 de Nijl. De seizoenen in Egypte. De Nijl overstroomt. Zaaien en oogsten Les 1 de Nijl Woestijn Egypte bestond voor het grootste deel uit een zandwoestijn. Planten en dieren hadden het daar moeilijk. Veel leefde er dan ook niet in de woestijn. Maar dwars door de woestijn van

Nadere informatie

Werkstuk Geschiedenis hoe egyptenaren met de dood omgaan

Werkstuk Geschiedenis hoe egyptenaren met de dood omgaan Werkstuk Geschiedenis hoe egyptenaren met de dood omgaan Werkstuk door een scholier 1507 woorden 22 januari 2004 6 417 keer beoordeeld Vak Geschiedenis Egypte, in dat onderwerp komt onder andere iets over

Nadere informatie

6,7. Spreekbeurt door een scholier 1552 woorden 1 oktober keer beoordeeld. Nederlands DE ZEVEN WERELD WONDEREN

6,7. Spreekbeurt door een scholier 1552 woorden 1 oktober keer beoordeeld. Nederlands DE ZEVEN WERELD WONDEREN Spreekbeurt door een scholier 1552 woorden 1 oktober 2001 6,7 361 keer beoordeeld Vak Nederlands DE ZEVEN WERELD WONDEREN In de oudheid kende men veel kunstwerken die indruk op de mensen maakten vanwege

Nadere informatie

Praktische opdracht ANW De zon

Praktische opdracht ANW De zon Praktische opdracht ANW De zon Praktische-opdracht door een scholier 1475 woorden 17 januari 2002 6 31 keer beoordeeld Vak ANW Inhoud Hoofdstuk 1: inleiding Hoofdstuk 2: zonnevlekken Hoofdstuk 3: de corona

Nadere informatie

Het eerste schrift hv123. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie. http://maken.wikiwijs.nl/62211

Het eerste schrift hv123. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie. http://maken.wikiwijs.nl/62211 Auteur VO-content Laatst gewijzigd Licentie Webadres 25 June 2015 CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie http://maken.wikiwijs.nl/62211 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijsleermiddelenplein.

Nadere informatie

Opwindende ontdekkingen in oud-oosterhout! Wo uter is

Opwindende ontdekkingen in oud-oosterhout! Wo uter is rcheobode Opwindende ontdekkingen in oud-oosterhout! Wo uter is archeoloog. Hij hoort bij de groep archeologen die nu aan het opgraven is in Oosterhout in het gebied Vrachelen. Daar wordt over een jaar

Nadere informatie

14 God ging steeds voor hen uit, overdag in een wolk, s nachts in licht en vuur.

14 God ging steeds voor hen uit, overdag in een wolk, s nachts in licht en vuur. Psalmen Psalm 78 1 Een lied van Asaf. De lessen van het verleden Luister allemaal naar mijn woorden. Luister goed, want ik wil jullie iets leren. 2 Wijze woorden wil ik spreken, wijze woorden over het

Nadere informatie

Verslag Geschiedenis De Grieken

Verslag Geschiedenis De Grieken Verslag Geschiedenis De Grieken Verslag door een scholier 902 woorden 3 januari 2018 0 keer beoordeeld Vak Geschiedenis De Grieken Annabel van der Geer H1B Voorwoord Ik ga vertellen over de cultuur, politiek

Nadere informatie

Naam: De Romeinen. Vraag 1. De Romeinen hebben veel gebouwd. Noem vijf verschillende toepassingen. pagina 1 van 6

Naam: De Romeinen. Vraag 1. De Romeinen hebben veel gebouwd. Noem vijf verschillende toepassingen. pagina 1 van 6 Naam: De Romeinen De Romeinse bouwkunst. De Romeinen behoren tot de beste bouwers uit de geschiedenis. Ze bouwden tempels, riolen, waterleidingen, wegen, kanalen, huizen, aquaducten, havens, bruggen en

Nadere informatie

Samenvatting Geschiedenis Jagers en Boeren

Samenvatting Geschiedenis Jagers en Boeren Samenvatting Geschiedenis Jagers en Boeren Samenvatting door B. 771 woorden 7 oktober 2016 2,9 8 keer beoordeeld Vak Geschiedenis Tijdvak 1 Tijd van jagers en boeren Jagers en boeren -3000 v. Chr. Pagina

Nadere informatie

Werkstuk door een scholier 1492 woorden 15 mei keer beoordeeld. Geschiedenis 1 DE PIRAMIDE :

Werkstuk door een scholier 1492 woorden 15 mei keer beoordeeld. Geschiedenis 1 DE PIRAMIDE : Werkstuk door een scholier 1492 woorden 15 mei 2002 6 393 keer beoordeeld Vak Geschiedenis 1 DE PIRAMIDE : Waarom zijn ze gebouwd? De piramiden werden gebouwd omdat de koningen (farao's) zichzelf veel

Nadere informatie

Soorten bronnen - hv123

Soorten bronnen - hv123 Auteur Laatst gewijzigd Licentie Webadres VO-content 25 october 2018 CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie https://maken.wikiwijs.nl/62210 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs van Kennisnet.

Nadere informatie

Wetenschap rondom de piramides Peter Lamberts

Wetenschap rondom de piramides Peter Lamberts Wetenschap rondom de piramides Peter Lamberts Eigenlijk kan het niet Sinds mensenheugenis zijn mensen gefascineerd door de piramides van Egypte en die fascinatie ontstaat maar door één gegeven: het bestaan

Nadere informatie

Les 1: Soorten bronnen. Jantine van der Weiden. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie. https://maken.wikiwijs.

Les 1: Soorten bronnen. Jantine van der Weiden. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie. https://maken.wikiwijs. Auteur Jantine van der Weiden Laatst Licentiegewijzigd Webadres CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie https://maken.wikiwijs.nl/106799 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs van Kennisnet.

Nadere informatie

Soorten bronnen hv123. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie.

Soorten bronnen hv123. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie. Auteur VO-content Laatst gewijzigd 03 October 2016 Licentie CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie Webadres http://maken.wikiwijs.nl/62210 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs Maken

Nadere informatie

Project Prehistorie, Grieken en Romeinen ABC

Project Prehistorie, Grieken en Romeinen ABC Project Prehistorie, Grieken en Romeinen ABC Week 1ABC: Algemeen Info: Prehistorie De geschiedenis in Nederland begint al heel lang geleden. Lang voordat de Romeinen in Nederland kwamen, waren er al mensen.

Nadere informatie

De Griekse Bouwkunst

De Griekse Bouwkunst De Oude Grieken De Oude Grieken Het land Griekenland ligt in het zuidoosten van Europa. Het bestaat uit een groot stuk vastland en een heleboel kleine eilandjes. Griekenland bestond uit allerlei staatjes.

Nadere informatie

Ballingschap en terugkeer

Ballingschap en terugkeer Ballingschap en terugkeer Focus van dit verhaal De aanwezigheid van God met het volk ballingschap (2 Koningen 25, 2 Kronieken 36: 13-23, Ezra, Nehemia). Dit verhaal is één van de heilige verhalen en behoort

Nadere informatie

Cubetto s schoolreisje. Boek 2

Cubetto s schoolreisje. Boek 2 Cubetto s schoolreisje Boek 2 Ga voor tips en trucs voor het gebruik van de boeken en kaarten naar primotoys.com/resources Verhaal door Erin Eby. Illustraties door Momo. Vandaag gaat de klas van Cubetto

Nadere informatie

Werkstuk CKV De Tempel van Hera

Werkstuk CKV De Tempel van Hera Werkstuk CKV De Tempel van Hera Werkstuk door een scholier 1239 woorden 30 oktober 2006 5,1 22 keer beoordeeld Vak CKV Algemene gegevens. Wat is het? Een ruïne van een tempel met vele beelden. Hoe heet

Nadere informatie

Geschiedenisproefwerk groep 7 Hoofdstuk 5 Een nieuwe wereld: Amerika

Geschiedenisproefwerk groep 7 Hoofdstuk 5 Een nieuwe wereld: Amerika Geschiedenisproefwerk groep 7 Hoofdstuk 5 Een nieuwe wereld: Amerika In het vroegere Amerika woonden Indianenstammen. Columbus ontdekte dit land van de Indianen in 1492. Het waren de Azteken, de Inca s

Nadere informatie

6.1. Boekverslag door K woorden 22 mei keer beoordeeld

6.1. Boekverslag door K woorden 22 mei keer beoordeeld Boekverslag door K. 1555 woorden 22 mei 2002 6.1 301 keer beoordeeld Vak ANW 1. Inleiding Ik doe mijn werkstuk over ons zonnestelsel, omdat het me boeit wat er verder is dan onze aarde. Ook doe ik mijn

Nadere informatie

Maak hier de gaatjes voor in je multomap. Leerlingenboekje WELKOM BIJ DE ROMEINEN. Dit boekje is van

Maak hier de gaatjes voor in je multomap. Leerlingenboekje WELKOM BIJ DE ROMEINEN. Dit boekje is van Maak hier de gaatjes voor in je multomap Leerlingenboekje WELKOM BIJ DE ROMEINEN _ Dit boekje is van Welkom bij de Romeinen! In Welkom bij de Romeinen maak je kennis met het Romeinse leven. Je zult merken

Nadere informatie

Materiaal: kwartsiet Afkomstig uit Abydos, 19de Dynastie (1260 v.chr.) Collectie: British Museum

Materiaal: kwartsiet Afkomstig uit Abydos, 19de Dynastie (1260 v.chr.) Collectie: British Museum FACT SHEET TOPSTUKKEN UIT DE TENTOONSTELLING Beeld van priester Chaemwas, zoon van farao Ramses II Materiaal: kwartsiet Afkomstig uit Abydos, 19de Dynastie (1260 v.chr.) Over prins en priester Chaemwas,

Nadere informatie

Egypte 5000-3000 jaar voor Christus Gemaakt door Veerle, Eline en Sebastian. Inhoud Les 1. Les 2

Egypte 5000-3000 jaar voor Christus Gemaakt door Veerle, Eline en Sebastian. Inhoud Les 1. Les 2 Egypte 5000-3000 jaar voor Christus Gemaakt door Veerle, Eline en Sebastian Inhoud Les 1 Les 2 Water in de woestijn Woestijn Rivier Vruchtbaar Wonen De seizoenen in Egypte De Nijl overstroomd Zaaien en

Nadere informatie

Wereldverhalen. Reisimpressies

Wereldverhalen. Reisimpressies Wereldverhalen Reisimpressies 5 6 Wereldverhalen Reisimpressies Hans van de Sande 7 Schrijver: Hans van de Sande Coverontwerp: Hans van de Sande ISBN: 9789402156492 8 Inhoud Voorwoord

Nadere informatie

De piramide van Cheops is s werelds grootste piramide en één van de 7 wereldwonderen uit de klassieke oudheid. Hij is 146 meter hoog en daarmee Drie

De piramide van Cheops is s werelds grootste piramide en één van de 7 wereldwonderen uit de klassieke oudheid. Hij is 146 meter hoog en daarmee Drie Nijl Egypte Wie heeft Egypte gesticht? Ongeveer 5000 jaar geleden waren er twee onafhankelijke koninkrijken: Opper- en Neder- Egypte. Na vele veldslagen zijn deze twee rijken met elkaar verenigd. De eerste

Nadere informatie

3000 v. Chr v. Chr v. Chr v. Chr.

3000 v. Chr v. Chr v. Chr v. Chr. 6 prehistorie oudheid 3000 v. Chr. 2500 v. Chr. 2000 v. Chr. 1500 v. Chr. Jagers en Boeren De oudste bewoners Jos en Mirthe fietsen in de zomervakantie op de Elspeetse heide. Ze maken met hun ouders een

Nadere informatie

Toetsvragen Geschiedenis Toelatingstoets Pabo. Tijdvak 1 Toetsvragen

Toetsvragen Geschiedenis Toelatingstoets Pabo. Tijdvak 1 Toetsvragen Tijdvak 1 Toetsvragen 1 De meeste kennis over de periode waarin de eerste mensen leefden, komt van archeologen. Wat houdt het werk van archeologen in? A Zij bestuderen de verschillende theorieën over de

Nadere informatie

Romeinen. Romeinen. Germanen

Romeinen. Romeinen. Germanen Romeinen Romeinen Grieken en Romeinen lijken op elkaar qua levensstijl. Het Romeinse rijk is ontstaan in Rome (753 v. Chr.). De Romeinen kwamen 50 v. Chr. naar Nederland. De Romeinen hebben het Latijns

Nadere informatie

Hoe de Egyptenaren dieren behandelden, verschilde per streek. Een dier kon vereerd worden in de ene plaats en gegeten worden in de volgende plaats.

Hoe de Egyptenaren dieren behandelden, verschilde per streek. Een dier kon vereerd worden in de ene plaats en gegeten worden in de volgende plaats. [TT tekst Fauna] Dieren in het oude Egypte Een Egyptenaar in de oudheid zag veel verschillende landschappen om zich heen, zoals woestijn, moeras en akkerland. Door het hele land stroomde de rivier de Nijl.

Nadere informatie

Opdracht 1 Hoe werden mensen vroeger begraven? Je krijgt een fotoblad met oude grafmonumenten, zoals een piramide en een hunebed.

Opdracht 1 Hoe werden mensen vroeger begraven? Je krijgt een fotoblad met oude grafmonumenten, zoals een piramide en een hunebed. D S T R K C N T Opdracht 1 Hoe werden mensen vroeger begraven? Je krijgt een fotoblad met oude grafmonumenten, zoals een piramide en een hunebed. 1. Welk grafmonument staat op welke foto? Schrijf de goede

Nadere informatie

De eerste boeren Het dorp

De eerste boeren Het dorp De eerste boeren Later gaan de mensen zelf eten verbouwen. Wortels en bonen, en graan om brood van te bakken. De mensen hebben ook schapen en koeien. De jagers zijn boeren geworden. Het dorp Boeren trekken

Nadere informatie

Andere boeken in deze serie:

Andere boeken in deze serie: Andere boeken in deze serie: 978-94-6175-157-7 (HB) 978-94-6175-964-1 (e-book) 978-94-6175-218-5 (HB) 978-94-6175-960-3 (e-book) 978-94-6175-216-1 (HB) 978-94-6175-158-4 (HB) 978-94-6175-958-0 (e-book)

Nadere informatie

Onmogelijke figuren. Geschreven door Judith Floor en Vivike Lapoutre. Herzien door Dieuwke van Wijk en Amarins van de Voorde

Onmogelijke figuren. Geschreven door Judith Floor en Vivike Lapoutre. Herzien door Dieuwke van Wijk en Amarins van de Voorde Onmogelijke figuren Geschreven door Judith Floor en Vivike Lapoutre Herzien door Dieuwke van Wijk en Amarins van de Voorde Vierkant voor Wiskunde Zomerkamp A 2010 Voorwoord Je hebt vast wel eens een stripboek

Nadere informatie

Kunstgeschiedenis Weten is Zien. Ron Augustus Basiscursus Westerse kunstgeschiedenis 2009

Kunstgeschiedenis Weten is Zien. Ron Augustus Basiscursus Westerse kunstgeschiedenis 2009 Kunstgeschiedenis Weten is Zien Ron Augustus Basiscursus Westerse kunstgeschiedenis 2009 1 Les 1: Prehistorie Alle begin is moeilijk 30.000 VOOR CHRISTUS - 1.000 VOOR CHRISTUS Lascaux - Frankrijk - Grotschilderingen

Nadere informatie

Soorten bronnen hv123. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie. http://maken.wikiwijs.nl/62210

Soorten bronnen hv123. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie. http://maken.wikiwijs.nl/62210 Auteur VO-content Laatst gewijzigd 25 June 2015 Licentie CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie Webadres http://maken.wikiwijs.nl/62210 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijsleermiddelenplein.

Nadere informatie

Londen ipad. Londen. British Museum. Samengesteld door: BusTic.nl

Londen ipad. Londen. British Museum. Samengesteld door: BusTic.nl Londen British Museum 1 British Museum Londen ipad Het British Museum is het grootste museum van Groot-Brittanië met meer dan 6 miljoen kunstwerken. De collectie is verspreid over meer dan 90 zalen waarin

Nadere informatie

Paragraaf 1. delta. Neder-Egypte. Opper-Egypte

Paragraaf 1. delta. Neder-Egypte. Opper-Egypte Hoofdstuk 2 Egypte Paragraaf 1 delta Neder-Egypte Opper-Egypte Egypte bestaat voor een groot deel uit woestijn Was dit altijd zo? Nee: 8000 v.c. > veel water en groen in de Sahara > jagers en verzamelaars

Nadere informatie

Word eens wakker. Martin-Jan Nuij Word eens wakker

Word eens wakker. Martin-Jan Nuij Word eens wakker Word eens wakker Martin-Jan Nuij Word eens wakker 2016, Martin-Jan Nuij Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand en/of

Nadere informatie

Spreekbeurten.info Spreekbeurten en Werkstukken http://spreekbeurten.info

Spreekbeurten.info Spreekbeurten en Werkstukken http://spreekbeurten.info De Chinese Muur 1. Voorwoord. 2. Wat is de Chinese Muur? 3. Waar ligt de Chinese Muur? 4. Waarom bouwden de Chinezen de Chinese Muur? 5. Hoe bouwden de Chinezen de Chinese Muur? 6. Hoe lang en hoe groot

Nadere informatie

6,8. Werkstuk door een scholier 1479 woorden 24 januari keer beoordeeld. Geschiedenis. Inhoudsopgave:

6,8. Werkstuk door een scholier 1479 woorden 24 januari keer beoordeeld. Geschiedenis. Inhoudsopgave: Werkstuk door een scholier 1479 woorden 24 januari 2004 6,8 300 keer beoordeeld Vak Geschiedenis Inhoudsopgave: 2. Inhoudsopgave 3. Voorwoord 4. Probleemstelling 5. Historische inleiding 6. Hoofdstukken

Nadere informatie

Zelfstandig werkkaart 1 ~ Wereldoriëntatie

Zelfstandig werkkaart 1 ~ Wereldoriëntatie Zelfstandig werkkaart 1 ~ Wereldoriëntatie Lees het artikel De grootste! op pagina 12/13 van Kidsweek. a Welke 7 grote bouwwerken worden genoemd in het artikel? b In welk land ligt de piramide van Cheops?

Nadere informatie

Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 5 De Romeinen

Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 5 De Romeinen Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 5 De Ro Samenvatting door S. 1180 woorden 29 maart 2016 6,4 11 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Sprekend verleden Hoofdstuk 5 De Ro Paragraaf 1 t/m 7 1 Van dorp

Nadere informatie

Rond en groen De piramiden van Ronse

Rond en groen De piramiden van Ronse Rond en groen De piramiden van Ronse /LEAD/ Volgens de Vlaamse streekauteur Omer Wattez (1857-1935) is Ronse de Parel van de Vlaamse Ardennen. Deze eretitel heeft de stad grotendeels aan zijn geaccidenteerde

Nadere informatie

Het verhaal van de schepping (Genesis 1 en 2)

Het verhaal van de schepping (Genesis 1 en 2) Het verhaal van de schepping (Genesis 1 en 2) Toen God begon met zijn schepping, was het donker en leeg. Maar God zei: Laat er licht zijn! En opeens was er licht. Nu was het niet donker meer, maar nog

Nadere informatie

COLLEGEDAG MAANDAG 5 NOVEMBER 2018 HET EGYPTISCHE GODENRIJK

COLLEGEDAG MAANDAG 5 NOVEMBER 2018 HET EGYPTISCHE GODENRIJK COLLEGEDAG MAANDAG 5 NOVEMBER 2018 HET EGYPTISCHE GODENRIJK PROGRAMMA Ochtend 09.00 09.30 uur: Inloop met koffie/thee 09.30 09.40 uur: Welkomstwoord en inleiding door Annemarie Lavèn, hoofdredacteur Historisch

Nadere informatie

5,1. Samenvatting door een scholier 1956 woorden 6 november keer beoordeeld. Aardrijkskunde

5,1. Samenvatting door een scholier 1956 woorden 6 november keer beoordeeld. Aardrijkskunde Samenvatting door een scholier 1956 woorden 6 november 2001 5,1 176 keer beoordeeld Vak Aardrijkskunde Hoofdstuk 1= Inleiding De Egyptische beschaving is één der grootste in de oude wereld, en met haar

Nadere informatie

VANWAAR? Volk van de Joden - Israël. Oude Testament: TENACH: Thora Nebiïm Chetubim 39 boeken. Taal : Hebreeuws, enkele fragmenten Aramees Nieuwe

VANWAAR? Volk van de Joden - Israël. Oude Testament: TENACH: Thora Nebiïm Chetubim 39 boeken. Taal : Hebreeuws, enkele fragmenten Aramees Nieuwe VANWAAR? Volk van de Joden - Israël. Oude Testament: TENACH: Thora Nebiïm Chetubim 39 boeken. Taal : Hebreeuws, enkele fragmenten Aramees Nieuwe Testament erbij: de Christelijke Bijbel: 27 boeken. Totaal

Nadere informatie

De grote familie. Foto s van het materiaal

De grote familie. Foto s van het materiaal De grote familie Focus van dit verhaal De focus in dit verhaal ligt bij God en het volk van God (Genesis 12 15, 24). Dit verhaal is één van de heilige verhalen en behoort tot de Kernpresentatie. Lesdoelen

Nadere informatie

DE ROMEINEN KOMEN!! Groep 5 en 6. Vragenlijst Museumzaal Thermenmuseum. 1. Namen leerlingen: Naam van de school: Te:

DE ROMEINEN KOMEN!! Groep 5 en 6. Vragenlijst Museumzaal Thermenmuseum. 1. Namen leerlingen: Naam van de school: Te: DE ROMEINEN KOMEN!! Groep 5 en 6 Vragenlijst Museumzaal Thermenmuseum 1. Namen leerlingen: Naam van de school: Te: 1 In de museumzaal hangen banieren met tekst. Een banier is een soort vlag. Er staan ook

Nadere informatie

Experimentele Archeologie

Experimentele Archeologie Experimentele Archeologie o 1 "Alles dat we als archeologen opgraven, onderzoeken we grondig. Zo willen we zoveel mogelijk te weten komen over het verleden. Maar soms is het mysterie te groot en moeten

Nadere informatie

Handleiding Strategieles Voorspellen niveau A

Handleiding Strategieles Voorspellen niveau A Handleiding Strategieles Voorspellen niveau A Een onderdeel van Nieuwsbegrip Zilver zijn de strategielessen. De strategielessen zijn bedoeld om de strategieën voor begrijpend lezen bij de leerlingen te

Nadere informatie

De klassieke tijdlijn

De klassieke tijdlijn De klassieke tijdlijn In de lessen geschiedenis heb je waarschijnlijk al gehoord over de tijdlijnen, of de historische periodes en waarschijnlijk ook over exacte datums zoals 476. In dit documentje kom

Nadere informatie

Narmer was de zoon van een boer. Dat

Narmer was de zoon van een boer. Dat 3000 jaar voor Christus De 1e Dynastie De tijd van farao Narmer Het palet Narmer was de zoon van een boer. Dat was niet heel bijzonder, want bijna alle mensen die vijfduizend jaar geleden aan de randen

Nadere informatie

Tal der Könige FRANCKH-KOSMOS, 1991 BEIERER Christian 2-4 spelers vanaf 12 jaar ± 90 minuten Inleiding In het dal van de koningen liggen de

Tal der Könige FRANCKH-KOSMOS, 1991 BEIERER Christian 2-4 spelers vanaf 12 jaar ± 90 minuten Inleiding In het dal van de koningen liggen de Tal der Könige FRANCKH-KOSMOS, 1991 BEIERER Christian 2-4 spelers vanaf 12 jaar ± 90 minuten Inleiding In het dal van de koningen liggen de grafplaatsen van de grootste farao's van de oude Egyptenaren.

Nadere informatie

* = Hallo in het Latijn (de taal van de Romeinen). Het Romeinse Rijk

* = Hallo in het Latijn (de taal van de Romeinen). Het Romeinse Rijk Grieken en Romeinen LES 2 DE ROMEINEN JE LEERT hoe het Romeinse leger werkt; dat wegen belangrijk zijn voor de Romeinen; hoe Romeinen wonen. 5000 jaar * = Hallo in het Latijn (de taal van de Romeinen).

Nadere informatie

Wonderlijke bouwwerk: de Piramide van Giza

Wonderlijke bouwwerk: de Piramide van Giza Jesaja 19:20-21 Op die dag zal de HEERE een altaar hebben midden in het land Egypte, en aan zijn grens zal er een gedenkteken voor de HEERE staan. Dit zal zijn tot een teken en getuigenis voor de HEERE

Nadere informatie

KleinKracht Karin Heesakkers 2006-2011 www.kleinkracht.nl

KleinKracht Karin Heesakkers 2006-2011 www.kleinkracht.nl De zon is een ster, net als alle andere sterren aan de hemel. Zij staat alleen veel dichter bij ons en daarom zien we haar als een schijfje aan de hemel. Een ster is een grote gasbol waar binnenin kernfusie

Nadere informatie

Napoleon. bekendste persoon uit de geschiedenis

Napoleon. bekendste persoon uit de geschiedenis Napoleon bekendste persoon uit de geschiedenis Napoleon behoort tot de meest bekende personen uit de geschiedenis. Hij wist zich van eenvoudige komaf op te werken tot keizer van Frankrijk en heerser over

Nadere informatie

4,5. Spreekbeurt door een scholier 1460 woorden 8 juni keer beoordeeld. Inleiding

4,5. Spreekbeurt door een scholier 1460 woorden 8 juni keer beoordeeld. Inleiding Spreekbeurt door een scholier 1460 woorden 8 juni 2011 4,5 32 keer beoordeeld Vak Anders Inleiding Ik ben op dit onderwerp gekomen omdat ik alle onderwerpen waar over ik mijn spreekbeurt kon houden op

Nadere informatie

STERREN DANSEN OP DE MUUR WAT HEB JE NODIG? BOUWTEKENING

STERREN DANSEN OP DE MUUR WAT HEB JE NODIG? BOUWTEKENING STERREN DANSEN OP DE MUUR Als je op een onbewolkte avond naar de hemel kijkt zie je overal sterren. Net zoals je soms in wolken gekke figuren kunt ontdekken, kun je dat in sterren ook. Door lijnen te trekken

Nadere informatie

Werkstuk Geschiedenis Offers aan het veen

Werkstuk Geschiedenis Offers aan het veen Werkstuk Geschiedenis Offers aan het veen Werkstuk door een scholier 1764 woorden 22 juni 2005 6,4 26 keer beoordeeld Vak Geschiedenis Werkstuk geschiedenis: Offers aan het veen Inleiding Dit is ons onderzoek

Nadere informatie

De barmhartige Samaritaan

De barmhartige Samaritaan De barmhartige Samaritaan Focus van dit verhaal De focus van dit verhaal ligt bij de Samaritaan en de gewonde reiziger (Lucas 10:30-35). Dit verhaal is een parabel en behoort tot de kernverhalen. Leerplandoelen

Nadere informatie

Tijdwijzer. Het begin. Voor en na Christus

Tijdwijzer. Het begin. Voor en na Christus 138 Tijdwijzer Het begin Op deze tijdbalk past niet de hele geschiedenis van de mens. Er lopen namelijk al zo n 100.000 jaar mensen rond op aarde. Eigenlijk zou er dus nog 95.000 jaar bij moeten op de

Nadere informatie

wat is dat eigenlijk? Denk mee over acht grote vragen

wat is dat eigenlijk? Denk mee over acht grote vragen Geloven, wat is dat eigenlijk? Denk mee over acht grote vragen pagina 10 Hoe is de wereld ontstaan? pagina 26 Waarom bestaat de mens? pagina 42 Wat is geloven? pagina 58 Wie is God? pagina 74 Waarom heeft

Nadere informatie

Werkstuk Nederlands De Ruimte werkstuk

Werkstuk Nederlands De Ruimte werkstuk Werkstuk Nederlands De Ruimte werkstuk Werkstuk door Denise 1472 woorden 24 maart 2019 0 keer beoordeeld Vak Nederlands Het zonnestelsel Inhoudsopgave Inleiding Onderzoeksvraag Het ontstaan Planeten De

Nadere informatie

Onthulling van het Gizeh-Geheim

Onthulling van het Gizeh-Geheim Onthulling van het Gizeh-Geheim Mijn onderzoek toont aan dat de piramides op het Gizeh-plateau in Egypte een verborgen bericht bevatten. Dat bericht is geschreven in een universele taal, namelijk geometrie.

Nadere informatie

Samenvatting Geschiedenis Geschiedenis Egypte hoofdstuk 3 (SX)

Samenvatting Geschiedenis Geschiedenis Egypte hoofdstuk 3 (SX) Samenvatting Geschiedenis Geschiedenis Egypte hoofdstuk 3 (SX) Samenvatting door Mia 884 woorden 14 januari 2019 0 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Sprekend verleden GS H3: EGYPTE Egypte wordt

Nadere informatie

Werkstuk Geschiedenis Oude Grieken. Politiek 4,4. Werkstuk door een scholier 2360 woorden 26 oktober keer beoordeeld.

Werkstuk Geschiedenis Oude Grieken. Politiek 4,4. Werkstuk door een scholier 2360 woorden 26 oktober keer beoordeeld. Werkstuk Geschiedenis Oude Grieken Werkstuk door een scholier 2360 woorden 26 oktober 2017 4,4 17 keer beoordeeld Vak Geschiedenis Politiek De eerste bestuursvorm in Athene was de monarchie. Dat betekent

Nadere informatie

Werkstuk gemaakt door Naomi Buur!

Werkstuk gemaakt door Naomi Buur! Werkstuk gemaakt door Naomi Buur! Hoofdstuk 1: Voorwoord blz. 1 Hoofdstuk 2: Geschiedenis blz. 2 Hoofdstuk 3: Het vervolg van de Spelen blz. 3 Hoofdstuk 4: De moderne Spelen blz. 4 Hoofdstuk 5: Olympische

Nadere informatie

Samenvatting Geschiedenis H1 (-1.5)

Samenvatting Geschiedenis H1 (-1.5) Samenvatting Geschiedenis H1 (-1.5) Samenvatting door een scholier 1178 woorden 19 november 2017 5,7 2 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Feniks Geschiedenis Samenvatting H1 Het Spaanse wereldrijk

Nadere informatie

Het geheim. van kasteel Dalenstein. Maarten Stevens. Uwmoordspel.nl Allesoverkinderfeestjes.nl

Het geheim. van kasteel Dalenstein. Maarten Stevens. Uwmoordspel.nl Allesoverkinderfeestjes.nl Het geheim van kasteel Dalenstein Maarten Stevens Uwmoordspel.nl Allesoverkinderfeestjes.nl Speluitleg In dit mysteriespel gaat het er om dat de kinderen het mysterie oplossen. Verdeel de kinderen zodat

Nadere informatie

HELICAAL RIJZEN VAN STERREN EN PLANETEN

HELICAAL RIJZEN VAN STERREN EN PLANETEN HELICAAL RIJZEN VAN STERREN EN PLANETEN MARS EN JUPITER VEROVEREN TWEELINGEN: gevaar op de weg Tijdens de maand juli 2013 waren er niet minder dan 4 ernstige spoorwegongelukken met daarbij nog een zwaar

Nadere informatie

een zee Sparta Sparta is een stad in Griekenland. Rond 600 voor Christus waren de steden in

een zee Sparta Sparta is een stad in Griekenland. Rond 600 voor Christus waren de steden in Werkblad 9 Ω Grieken en Romeinen Ω Les : Grieken: goden en mensen Sparta Sparta is een stad in Griekenland. Rond 600 voor Christus waren de steden in Griekenland heel belangrijk. Ze werden stadstaten genoemd.

Nadere informatie

Romeinse architectuur De Romeinse architectuur komt in eerste instantie voort uit die van de Grieken, die immers behoorlijk ver ontwikkeld was voor de

Romeinse architectuur De Romeinse architectuur komt in eerste instantie voort uit die van de Grieken, die immers behoorlijk ver ontwikkeld was voor de Oude Egyptische architectuur Egyptische bouwkunst had als doel om zo ordelijk en constant mogelijk te zijn. Het beste voorbeeld hiervan is de Egyptische piramide, die symmetrisch is en door praktisch de

Nadere informatie

8. Logogrammen. Soemer. Uitbreiding

8. Logogrammen. Soemer. Uitbreiding 8. Logogrammen Soemer Ongeveer 5 duizend jaar geleden woonde in Zuid-Oost Irak een volk dat de Soemeriërs werd genoemd. Zelf noemden ze hun land ki-en-gir, het land van de beschaafde heersers. De Soemeriërs

Nadere informatie

Simone Foekens. met illustraties van Melanie Broekhoven SpecialBooX, Zuid-Beijerland. Kinderbijbel

Simone Foekens. met illustraties van Melanie Broekhoven SpecialBooX, Zuid-Beijerland.  Kinderbijbel Kinderbijbel 2017 SpecialBooX, Zuid-Beijerland www.specialboox.nl Kinderbijbel Tekst: Simone Foekens Illustraties: Melanie Broekhoven Ontwerp en vormgeving: SpecialBooX Simone Foekens met illustraties

Nadere informatie

Werkstuk Nederlands Ontstaan van leven in het heelal en de aarde

Werkstuk Nederlands Ontstaan van leven in het heelal en de aarde Werkstuk Nederlands Ontstaan van leven in het heelal en de aarde Werkstuk door een scholier 2441 woorden 4 april 2008 5,9 74 keer beoordeeld Vak Nederlands Ontstaan van leven in het heelal en de aarde

Nadere informatie

De ruimte. Thema. Inhoud

De ruimte. Thema. Inhoud Thema De ruimte Inhoud 1. Het heelal 2. Het ontstaan van het heelal en het zonnestelsel 3. Sterren en sterrenstelsels 4. De zon 5. De planeten van ons zonnestelsel 6. De stand van de aarde de maan de zon

Nadere informatie

1. De Oudheid en zijn polytheïstische mythologie

1. De Oudheid en zijn polytheïstische mythologie 1 1. De Oudheid en zijn polytheïstische mythologie Zolang de mensheid bestaat, zolang blijft ze zich afvragen hoe het leven na de dood zou kunnen zijn. Veel archeologische vondsten uit de Oudheid tonen

Nadere informatie

Reisverslag Berlijn 2012 Deel 2 [1]

Reisverslag Berlijn 2012 Deel 2 [1] Gepubliceerd op Willem-Jan van der Zanden (http://www.wjvanderzanden.nl) Home > Reisverslag Berlijn 2012 Deel 2 Reisverslag Berlijn 2012 Deel 2 [1] Door wjvanderzanden [2] op za, 10/20/2012-22:50 Tags:

Nadere informatie

Latijn en Grieks in de 21ste eeuw

Latijn en Grieks in de 21ste eeuw Latijn en Grieks in de 21ste eeuw Kiezen voor Latijn en/of Grieks? Als leerling in het laatste jaar van de basisschool sta jij voor een belangrijke keuze. Welke studierichting moet je gaan volgen in het

Nadere informatie

Verwachting, de vierde dimensie

Verwachting, de vierde dimensie Verwachting, de vierde dimensie Geschreven voor eenieder die wel wíl geloven maar niet kan Verwachting, de vierde dimensie Copyright 2017 Kees Berkhout Auteur: Kees Berkhout Druk: Pumbo.nl ISBN: 978-94-6345-155-0

Nadere informatie