HANDBOEK. Gedragscode Achtergrondinformatie en beoordelingsmethodiek. Versie 4

Transcriptie

1 HANDBOEK Gedragscode Achtergrondinformatie en beoordelingsmethodiek Versie 4

2 Bewuste Bouwers Zilverstraat 69 Postbus AX Zoetermeer Bewuste Bouwers Stichting Bewuste Bouwers De missie van Bewuste Bouwers is het verbeteren van het imago van de bouw. We zijn aanjager: we willen de bouwwereld een impuls geven. Het instrument dat we hiervoor gebruiken is de Bewuste Bouwers gedragscode. Daarmee dragen we bij aan de professionalisering van de bouwsector op het raakvlak van de bouwplaats en haar omgeving. Met praktische tips, inspiratie en su esties maken we van beleid praktijk.

3 Inhoudsopgave Bewuste Bouwers gedragscode 2 1. Over de Bewuste Bouwers gedragscode Waarom bewust bouwen Wat is de Bewuste Bouwers gedragscode 5 2. Deelname Bedrijfsdeelname Projectdeelname Bouwcombinaties 9 3. Bouwplaats aanmelden Toepassing Implementatie in de organisatie Profilering als Bewuste Bouwer Opdrachtgevers Onderaannemers en leveranciers Nevenaannemers Toetsing Audit Mysteriebezoek Verbeterdebouw.nl BREEAM Non-conformiteit Auditors gemonitord De normkaarten Maatwerk Andere certificeringen en beleidsnormen Restricties vanuit de opdrachtgever Interpretatie Omgeving Veilig Vakmensen Milieu Verzorgd Opbouw scores Scoreopbouw Op normscore Boven normscore Onder normscore Best Practices Afronding project 52 Bijlagen A. Normkaarten B. Voorbeelden auditscore C. Non-conformiteitprocedure D. FAQ inloggen en project aanmelden 1

4 Bewuste Bouwers gedragscode Een Bewuste Bouwer is het visitekaartje van de bouwsector, zet de gedragscode in op haar bouwplaatsen en werkt zo op een omgevingsbewuste, veilige en duurzame wijze. 2

5 Omgeving Een Bewuste Bouwer beperkt hinder en hinderbeleving voor de omgeving. Bouwplaats medewerkers zijn zich bewust van de impact van hun handelen op mens, flora en fauna in de omgeving. Zij communiceren proactief voorafgaand en tijdens de bouw en gaan adequaat om met vragen, klachten en tips vanuit de omgeving. Veilig Een Bewuste Bouwer draagt bij aan de zorg voor de veiligheid op de bouwplaats en richt zich met name op de omgeving van de bouwplaats. Middels een stakeholdersanalyse wordt duidelijk welke partijen hierbij zijn betrokken. De medewerkers op de bouwplaats zijn zich bewust van de veiligheid voor zichzelf en voor hun omgeving en stralen dit uit. Vakmensen Een Bewuste Bouwer heeft aandacht voor de ontwikkeling, veiligheid, gezondheid en welzijn van de bouwplaats medewerkers en houdt rekening in alle communicatie-uitingen met anderstaligen. Bouwplaats medewerkers dragen bij aan het imago van de bouw. Bouwplaats medewerkers zijn het visitekaartje van de bouwplaats en de bouwsector. Milieu Een Bewuste Bouwer werkt milieubewust. Het bouwbedrijf heeft een beleidslijn om de impact op het milieu te minimaliseren. Het bouwbedrijf neemt maatregelen en faciliteert de bouwplaats om op minder milieubelastende wijze te bouwen. Verzorgd Een Bewuste Bouwer werkt ordelijk. De bouwplaats maakt, gezien vanuit de omgeving, een nette indruk. Op en rond de bouwplaats is het opgeruimd. Dit uit zich in een verzorgd uitziende bouwplaats, toegangswegen en afzettingen. Materiaal en materieel zijn opgeruimd, schoon, heel en onderhouden. 3

6 1 Over de Bewuste Bouwers gedragscode Omgevingsmanagement, maatschappelijk verantwoord ondernemen, veiligheid, vakmanschap en duurzaamheid. Dat zijn thema s die, naast de innovaties in techniek, een belangrijke rol innemen bij bouw- en infraprojecten. Een bouwplaats is geen wereld op zichzelf, een bouwplaats is onderdeel van de samenleving. 4 Een Bewuste Bouwer onderscheidt zich met zijn bouwplaats op dit maatschappelijke vlak. In de uitvoeringsfase wordt dat het beste zichtbaar. De Bewuste Bouwers gedragscode geeft richting aan de wijze waarop op de bouwplaats bewust kan worden gebouwd.

7 Dit handboek geeft praktische informatie vanaf de aanmelding van de bouwplaats tot en met de toetsing door auditors of mysteriebezoekers en afronding van het project. 1.1 Waarom bewust bouwen Een drukke omgeving, mondige buren, hoge verwachtingen, kwetsbare natuur en steeds compactere werkterreinen vragen steeds meer van bouwbedrijven in de uitvoering. De Bewuste Bouwers gedragscode richt zich op de bouwplaats en haar omgeving. De gedragscode biedt het hele team, van timmerman tot projectmanager, concrete handvatten hoe zij bewust, met oog voor omgeving, vakmensen, veiligheid, milieu en verzorgdheid en met minder hinder kunnen werken. Het effect van Bewust Bouwen is een vlot en veilig bouwproces, met werk- en woonplezier voor medewerkers en omgeving. Ofwel: Bewuste Bouwers, Beste Buren. 1.2 Wat is de Bewuste Bouwers gedragscode Bewuste Bouwers wil met de gedragscode blijvend verbeteren, met als doel dat overlast zoveel mogelijk beperkt blijft en dat iedere bouwplaats een Beste Buur is. De gedragscode helpt het bewustzijn van de medewerkers te vergroten met betrekking tot de impact van hun houding, gedrag en handelen. De impact op de omgeving waar mensen wonen, werken en recreëren. De impact op het milieu bij het uitvoeren van het werk. De impact op de medewerkers: Goede zorg voor de medewerkers tijdens de uitvoering van het project. Dit alles is ondergebracht in vijf pijlers: Omgeving, Veilig, Vakmensen, Milieu en Verzorgd. De pijlers zijn uitgewerkt in normkaarten met eisen voor de onderdelen Maatregelen en Bewustwording & Communicatie. Praktische tips en suggesties hoe invulling kan worden gegeven aan de gedragscode staan opgesomd in paragraaf 7.1 tot en met paragraaf 7.5 van dit handboek. Bewuste Bouwers komt op de bouwplaats tijdens de uitvoeringsfase. Met audits, mysteriebezoeken en met behulp van crowdsourcing op nl wordt gekeken op welke manier invulling gegeven is aan de gedragscode en of deze voldoende wordt nageleefd 5

8 Dit handboek geeft praktische tips en richting aan de interpretatie van de gedragscode. Tevens staat in het handboek het toetsingsproces beschreven. Meer informatie staat op Bouwplaatsen die de gedragscode op dit moment toepassen zijn ook te vinden op 6

9 7

10 2 Deelname Iedere bouwplaats in het publieke domein dat de uitvoering in gaat, kan zich aanmelden bij Bewuste Bouwers. De Bewuste Bouwers gedragscode inzetten kan op meerdere manieren. 8

11 2.1 Bedrijfsdeelname Bouwbedrijven committeren zich aan de gedragscode en betalen een jaarlijkse bijdrage, afhankelijk van de bedrijfsomzet en de behoefte aan het aantal te auditen bouwplaatsen. Van bedrijfsdeelnemers wordt verwacht dat zij de gedragscode invoeren in hun bedrijfsprocessen en -cultuur. Bouwplaatsen van bedrijfsdeelnemers worden steekproefsgewijs ge-audit en/of bezocht door een mysteriebezoeker. Op verzoek kunnen extra audits uitgevoerd worden. 2.2 Projectdeelname Een bouwplaats wordt aangemeld door een bouwbedrijf dat geen bedrijfsdeelnemer is. De jaarlijkse projectbijdrage is afhankelijk van de project- omvang. Bouwplaatsen van projectdeelnemers worden ieder jaar ge-audit en steekproefsgewijs bezocht door een mysteriebezoeker. 2.3 Bouwcombinaties Bouwplaatsen die worden aangemeld door bouwcombinaties worden geregistreerd als projectdeelnemer, ongeacht of één of meerdere partijen die gezamenlijk als bouwcombinatie optreden reeds bedrijfsdeelnemer is. De jaarlijkse projectbijdrage is afhankelijk van de projectomvang en wordt in rekening gebracht bij de bouwcombinatie. De bouwplaats wordt elk jaar ge-audit en steekproefsgewijs bezocht door een mysteriebezoeker. Meer informatie over deelname en tarieven zijn terug te vinden op de website bewustebouwers.nl/deelnemen. 9

12 3 Bouwplaats aanmelden Een bouwplaats aanmelden verloopt via bouwplaats-aanmelden. De bouwplaats komt na aanmelding en bevestiging hiervan automatisch op de website en op te staan. Let wel; de bouwplaats is alleen te vinden op tijdens de duur van het project, welke moet worden ingevoerd. 10

13 Bij de aanmelding worden de volgende gegevens gevraagd: De naam van het project. De locatie van de bouwplaats. De opdrachtgever. De duur van het project. Een korte projectomschrijving. Een foto of artist impression van het project. De contactgegevens voor afstemmen en plannen van audits, bijvoorbeeld van de uitvoerder, omgevingsmanager, projectleider, werkvoorbereider. Degene die verantwoordelijk is voor de Bewuste Bouwers gedragscode. adres voor meldingen via Dit kan een persoonlijk adres zijn, een project adres of een algemeen adres van het bedrijf. De facturatiegegevens. N.B. Een bedrijf of combinatie dat de eerste keer een bouwplaats aanmeldt, moet eerst de bedrijfs- of combinatienaam toevoegen in het keuzemenu. Van groot belang hierbij is het juiste KvK-nummer. Is de looptijd van het project korter dan drie maanden, dan is aanmelding minimaal twee maanden voor de startdatum noodzakelijk. Lukt dat niet, attendeer dan Bewuste Bouwers over de deelname door een te sturen naar Gezien de korte looptijd is namelijk extra aandacht voor het plannen van een audit of mysteriebezoek nodig. Nadat Bewuste Bouwers de aanmelding ontvangen heeft, wordt deze per bevestigd. 11

14 Bouwhekbanners en promotiematerialen De gratis bouwhekbanner en posters zijn na aanmelding te verkrijgen door het bestelformulier op de website in te vullen. Het is ook mogelijk om extra bouwhekbanners en ander promotiemateriaal extra bij te bestellen. Dit kunnen ook gepersonaliseerde bouwhekbanners en posters zijn. Het bestelformulier staat op Projectcertificaten Ieder project ontvangt een bouwplaats gebonden certificaat waarmee de bouwplaats kan aantonen bij opdrachtgevers of binnen de eigen organisatie dat het de gedragscode toepast op de bouwplaats. Dit certificaat is te downloaden op De certificaten worden per kalenderjaar vrij gegeven. Een meerjarig project kan dus ieder jaar een actueel projectcertificaat downloaden. De bouwplaats informatie blijft altijd zichtbaar op Verbeterdebouw.nl Op is de bouwplaats gedurende de looptijd van het project zichtbaar. Na de opgegeven einddatum van het project wordt de bouwplaats automatisch van de website gehaald. Verandert de start- of einddatum van een project, geef dit dan door via 12

15 13

16 4 Toepassing Met de aanmelding van de bouwplaats bij Bewuste Bouwers onderschrijft de deelnemer op de bouwplaats de gedragscode. Bouwplaats medewerkers gaan aan de slag met het handboek en de normkaarten. Zij geven de bouwplaats specifieke invulling aan de hand van de gedragscode. Actief invoeren Voor de omgeving is het niet altijd direct zichtbaar wie precies verantwoordelijk is voor welk deel van de bouwplaats. Zij koppelt de (bedrijfs-)naam van de hoofdaannemer aan het project en de bouwplaats. Neem als hoofdaannemer verantwoordelijkheid en voer de gedragscode actief in! 14

17 4.1 Implementatie in de organisatie Door de gedragscode op te nemen in het MVO-beleid en het kwaliteitsmanagementsysteem is het werken volgens de gedragscode procesmatig geborgd. Bedrijfsdeelnemers ontvangen kwartaalcijfers over de prestatie van de bewuste bouwplaatsen en kunnen dit verwerken in de eigen cijfers en ambities. Bedrijfsbrede trainingen, toolbox meetings en workshops zorgen voor bewustwording en gedragsverandering bij de bouwplaats medewerkers. Met deze middelen kunnen bouwplaatsen zich onderscheiden. Op de website staat meer informatie over de mogelijkheden van Bewuste Bouwers trainingen: Uiteraard vraagt de invulling van de gedragscode maatwerk per bouwplaats. Het bouwbedrijf stelt de faciliteiten ter beschikking aan de bouwplaats, zodat deze op een juiste manier invulling kan geven aan de gedragscode. Denk hierbij aan de levering van het juiste materiaal en materieel, maar ook de borging van de procedure voor omgevingsklachten. 4.2 Profilering als Bewuste Bouwer Naast het positieve effect van een Bewuste Bouwer op de bouwplaats en op de directe omgeving, en daarmee op het imago van het bedrijf, is het waardevol om de bouwplaats te profileren als Bewuste Bouwer. Hiermee wordt zichtbaar gemaakt dat er aandacht is voor meer dan alleen het feitelijke bouwen. Maatschappelijk verantwoord ondernemen en omgevingsmanagement krijgen duidelijk aandacht. Hoe beter dat zichtbaar is, hoe meer de waarde van bewust bouwen herkend en erkend wordt. Een bedrijf kan zich profileren als Bewuste Bouwer door het plaatsen van het Bewuste Bouwers logo op de bouwplaats, op de eigen website, op promotiemateriaal, maar vooral door voorbeeldgedrag op de bouwlocatie door de medewerkers zichtbaar te maken voor de omgeving. Bedrijfsdeelnemers kunnen de resultaten uit de kwartaalrapportages in hun jaaroverzicht gebruiken. 4.3 Opdrachtgevers Opdrachtgevers kunnen de Bewuste Bouwers gedragscode opnemen in hun aanbesteding en/of contract met de markt. De gedragscode kan op verschillende manieren meegenomen worden in het aanbestedingsproces. Voorbeelden staan op de website Als een bouwbedrijf nog geen deelnemer is, betekent dit niet dat een opdrachtgever deze uitsluit als gevraagd wordt naar aanmelding van de bouwplaats bij Bewuste Bouwers. Alle bouwbedrijven kunnen hun bouwplaats aanmelden bij Bewuste Bouwers, zo lang zij zich committeren aan de gedragscode. 15

18 16

19 Een bouwbedrijf of -plaats kan samen met de opdrachtgever invulling geven aan de Bewuste Bouwers gedragscode. Bespreek de genomen maatregelen en het effect ervan. Deel de audit- en mysterieverslagen van Bewuste Bouwers of nodig de opdrachtgever eens uit om deel te nemen aan een Bewuste Bouwers toolbox meeting, workshop of audit. Het betrekken van de opdrachtgever bij de invulling van de gedragscode vergroot de herkenning en erkenning van de waarde van bewust bouwen. 4.4 Onderaannemers en leveranciers Op iedere bouwplaats wordt gewerkt met onderaannemers en leveranciers. Beiden hebben een bijdrage in de mate waarop de bouwplaats als beste buur wordt ervaren. In contracten met onderaannemers wordt vaak opgenomen dat een onderaannemer zich moet committeren aan de Bewuste Bouwers gedragscode. En een leverancier ontvangt een introductieformulier met daarop de route. Deze informatie belandt niet altijd bij de medewerkers van de onderaannemers en de chauffeurs. Dit vraagt, naast contractueel vastleggen, een volgende stap. Denk hierbij aan: Uitleggen waarom bewust bouwen voor de bouwplaats belangrijk is of waarom voor een bepaalde route gekozen is. Onderaannemers en/of leveranciers deel laten nemen aan de toolbox meeting Bewuste Bouwers op de bouwplaats. Organiseer een toolbox meeting Bewuste Bouwers bij de onderaannemer en/ of leverancier. Stimuleer goed gedrag door bijvoorbeeld positieve feedback of een ludieke competitie. 17

20 4.5 Nevenaannemers Sommige opdrachtgevers zetten een project in delen op de markt. Daarbij krijgt één van de bouwbedrijven de coördinatieplicht. Een omwonende, weggebruiker of voorbijganger ziet het project en een bouwplaats als één geheel. Ook als een nevenaannemer van een Bewuste Bouwer er een potje van maakt, heeft dat effect op de Bewuste Bouwer. Als tussen de coördinerende aannemer en nevenaannemers geen contractuele relatie is, is het als Bewuste Bouwer lastig om op het goede buurmanschap te sturen. Mogelijkheden om de nevenaannemer te betrekken: De opdrachtgever legt contractueel met alle bouwbedrijven vast dat ze een bewuste bouwplaats zijn. Afstemming met de opdrachtgever, waarom het een bewuste bouwplaats is en wat het voor de opdrachtgever oplevert als alle betrokken bouwbedrijven aangestuurd worden op bewust bouwen. Nevenaannemers deel laten nemen aan een toolbox meeting Bewuste Bouwers op de bouwplaats. Klachten registreren om de nevenaannemers te wijzen op de opmerkingen die de bouwplaats krijgt. Het voorleggen van klachten aan de opdrachtgever helpt ook de opdrachtgever in de overtuiging van de kwaliteit van de gedragscode. Stimuleren van goed gedrag door bijvoorbeeld positieve feedback of een ludieke competitie. 18

21 19

22 5 Toetsing Om te weten in welke mate een Bewuste Bouwer zich onderscheidt, worden bouwplaatsen getoetst. De toetsing bestaat uit drie elementen: feedback van omwonenden, weggebruikers of voorbijgangers via audits en mysteriebezoeken. Dit totaalpakket van toetsingsmomenten gedurende de looptijd van een project zorgt voor een compleet beeld over het functioneren van de bouwplaats. 20

23 Afhankelijk van de overeenkomst die het bouwbedrijf met Bewuste Bouwers heeft, wordt een bouwplaats getoetst. Bedrijfsdeelname: steekproef 20% audit/mysterie. Bedrijfsdeelname: steekproef 50% audit/mysterie. Bedrijfsdeelname: 100% audit/mysterie. BREEAM-projecten: 100% audit. Projectdeelname: 100% audit en steekproef mysterie. Bouwcombinatie: 100% audit en steekproef mysterie. 5.1 Audit De auditor plant de audit in overleg met vertegenwoordigers van de bouwplaats. Dit zijn vaak de projectleider, uitvoerder, werkvoorbereider, BREEAM-expert of omgevingsmanager. In de praktijk blijkt dat met twee vertegenwoordigers van de bouwplaats een compleet beeld van de invulling van de gedragscode op de bouwplaats te krijgen is. Een audit verloopt in hoofdlijnen als volgt: Eerste indruk die de auditor bij aankomst krijgt van de bouwplaats (verzorgd, veilig, beschikbare informatie). Introductie audit en project in de bouwkeet/het kantoor (raakvlakken andere certificerende instanties, bijzondere omstandigheden). Ronde over en rond de bouwplaats (alle pijlers worden bekeken en besproken). Afronding in de bouwkeet/het kantoor met een samenvatting van de bevindingen en vervolg. Binnen twee weken na de audit ontvangen de vertegenwoordigers van de bouwplaats het auditverslag. Een projectverantwoordelijke kan ook een extra audit aanvragen bij Bewuste Bouwers als daar een aanleiding voor is. 5.2 Mysteriebezoek Van start tot en met oplevering is een aangesloten bouwplaats een Bewuste Bouwplaats. Daarom ontvangen bouwplaatsen mysteriebezoeken. Dat kan op ieder moment van de week zijn, tijdens kantooruren, in het weekend of in vakantieperiodes. Een mysteriebezoeker gaat onaangekondigd naar de bouwplaats en kijkt vanuit de positie van de omwonende, hoe invulling wordt gegeven aan de gedragscode. De bevindingen worden met tekst en foto s vastgelegd. De vertegenwoordigers van de bouwplaats ontvangen het verslag met bevindingen, tips en overwegingen. Tips die niet op te pakken zijn, omdat er bijvoorbeeld met de wegbeheerder of buren andere afspraken zijn gemaakt, mogen als gezien worden beschouwd. Bedenk wel dat alle constateringen voor een omwonende, weggebruiker of voorbijganger bij de bouwplaats horen. Pak de opmerkingen en suggesties serieus aan om de beleving van de bouwplaats in de omgeving verder te verbeteren. 21

24 5.3 Verbeterdebouw.nl Feedback via de transparante en laagdrempelige website is een continue proces. Omwonenden, weggebruikers of voorbijgangers kunnen 24 uur per dag, 7 dagen per week een klacht, vraag of opmerking doorgeven via deze website. De meldingen op én de reactie van het bouwbedrijf op de melding zijn voor iedereen zichtbaar. Belangrijk is dat de contactgegevens (naam contactpersoon, adres en telefoonnummer) van de bouwplaats door de bouwer actueel worden gehouden. Actuele gegevens voorkomen vertraging in het doorsturen van de melding. Zijn er wijzigingen, geef ze direct door. Melding website Iemand meldt een vraag, klacht of compliment via verbeterdebouw.nl. Na versturen van de melding ziet de melder op het beeldscherm dat de melding verstuurd is. Melding naar project Bewuste Bouwers stuurt de melding door naar het adres van de contactpersoon van de bouwer. Hierin staat de melding, contactgegevens en een link naar de melding op de website. Terugkoppeling naar melder en op verbeterdebouw.nl Verantwoordelijke van bouwplaats reageert binnen 2 werkdagen naar de melder. Dit kan door de link uit de mail van de melder te volgen. In de reactie zit eventueel actie en een termijn van uitvoering van de actie. Pas na plaatsen van de reactie op verbeterdebouw.nl is de melding afgehandeld. Melding en reactie blijven zichtbaar op verbeterdebouw.nl gedurende de looptijd van het project. 22

25 5.4 BREEAM BREEAM-NL is een instrument om integraal de duurzaamheid van nieuwe gebouwen, bestaande gebouwen, gebieden en sloopprojecten te meten en te beoordelen. In BREEAM-NL wordt niet alleen het eindproduct gewaardeerd, maar gaat het ook om het proces naar het product. De credit MAN2, Bouwplaats en Omgeving, richt zich op de uitvoering. Het bouwbedrijf dient zich op meerdere vlakken te onderscheiden: Een veilige toegang, een goede buur, milieubewust en een veilige en verantwoorde werkomgeving. En dat is precies het raakvlak met de Bewuste Bouwers gedragscode. Daarom kunnen de punten voor de credit MAN2 gehaald worden met deelname aan Bewuste Bouwers. Binnen de credit MAN2 kunnen 1 of 2 punten gescoord worden. Wanneer een bouwbedrijf 60% van de Bewuste Bouwers gedragscode scoort krijgt deze 1 punt, wanneer 80% gescoord wordt, krijgt de bouwer 2 punten. De ervaring leert dat bouwplaatsen een extra inspanning moeten leveren om 2 punten te behalen. Het Bewuste Bouwers certificaat en het auditverslag dienen als bewijslast. 5.5 Non-conformiteit Het kan zijn dat een bouwplaats niet aan de norm voldoet naar het oordeel van de auditor. Waarderingen onder de norm kunnen niet volledig worden gecompenseerd met waarderingen die boven de norm worden gezien. De auditor kan dan stichting Bewuste Bouwers adviseren de non-conformiteitsprocedure te starten. Deze procedure is opgenomen in bijlage C. De opbouw van de score is toegelicht in hoofdstuk 8 van dit handboek. 5.6 Auditors gemonitord De auditscore wordt mede bepaald door het totaalbeeld van de deelnemende bouwplaatsen. Daarom is het belangrijk dat continue afstemming plaatsvindt over de geconstateerde maatregelen. Auditors worden ingewerkt en de kwaliteit wordt voortdurend gemonitord. Zo worden de auditverslagen getoetst door de coördinerend auditor en/of senior auditor. Daarnaast komt het scoren van bouwplaatsen terug tijdens bijeenkomsten met auditors. 23

26 6 NORMKAART versie 4 Omgeving Norm Boven de norm Bouwhinder voor de omgeving wordt beperkt. Geluidshinder van niet-bouw gerelateerde werkzaamheden wordt beperkt. Een omgevingsscan is uitgevoerd. Flora en fauna worden beschermd. Op en rond de bouwplaats is aandacht voor kwetsbare mensen. aanspreekpunt zijn. De privacy van de omgeving wordt gerespecteerd. Het is duidelijk wie het verantwoordelijke bedrijf en Norm De bouwplaats en de bouwplaats medewerkers profile- De Bewuste Bouwers-banner is duidelijk zichtbaar vanaf 24 Contactmogelijkheden met de bouwplaats zijn laag- ren zich als Bewuste Bouwer. de openbare ruimte. drempelig. den geïnformeerd over het project; tijdstip, tijdsduur, plaats en soort hinder. De omgeving wordt vooraf en tijdens de werkzaamhe- Vragen, klachten, tips en complimenten worden adequaat opgepakt. bouwplaats medewerkers. Maatregelen Klachten, tips en complimenten worden gedeeld met de De normkaarten Bewuste Bouwers beperken hinder en hinderbeleving voor de omgeving. Bouwplaats medewerkers zijn zich bewust van de impact van hun handelen op mens, flora en fauna in de omgeving. Zij communiceren proactief voorafgaand en tijdens de bouw en gaan adequaat om met vragen, klachten en tips vanuit de omgeving. Bouwhinder voor de omgeving wordt extra beperkt. Monitoring en meting van de effecten van bouwhinder. De parkeergelegenheid voor bouwplaats medewerkers en bezoekers vormt geen belemmering voor direct omwonenden. De bouwplaats maakt gebruik van lokale diensten. Bewustwording & Communicatie Boven de norm Projectinformatie is beschikbaar voor omwonenden en voorbijgangers. Het bouwbedrijf of de bouwplaats is 24-uur per dag, 7 dagen per week voor communicatie bereikbaar. De bouwplaats is transparant naar de omgeving over klachten en complimenten. Omwonenden worden geïnformeerd over maatregelen voor beperking van bouwhinder. Proactieve communicatie met de opdrachtgever. De bouwplaats communiceert extra met de omgeving Norm over de voortgang van de (bouw-)werkzaamheden en eventuele incidenten. Het borgen van de veiligheid voor de omgeving wordt planmatig aangepakt. getroffen. toegangscontrole. een aanvaardbaar risico, vastgelegd in een plan voor de omgeving. Op en rond de bouwplaats zijn veiligheidsvoorzieningen Op de bouwplaats is een goed werkend systeem van De bouwwerkzaamheden en het bouwverkeer vormen Op de bouwplaats zijn PBM-s beschikbaar voor Op de bouwplaats of een alternatieve locatie is een AED De bouwplaats-organisatie houdt de sociale veiligheid NORMKAART versie 4 bezoekers en bezoekers worden begeleid. aanwezig. in stand. zij kunnen deze locatie veilig bereiken. vastgesteld. aanwezig. en nevenaannemers ontvangen vooraf een routebeschrijving, parkeerinstructie en een algemene veiligidsinstructie. Veilig Maatregelen Norm Boven de norm Het is duidelijk hoe de regierol is ingevuld. Het is duidelijk waar bezoekers zich moeten melden en Op en rond de bouwplaats zijn geen onveilige situaties Op de bouwplaats is een noodplan of calamiteitenplan Medewerkers, bezoekers, onderaannemers, leveranciers NORMKAART versie 4 Vakmensen Norm Boven de norm Voor de bouwplaats zijn gedragsregels en/of veiligheids- Een Bewuste Bouwer draagt bij aan de zorg voor de regels opgesteld. veiligheid op de bouwplaats en richt zich met name op de omgeving van de bouwplaats. medewerkers zijn behandeld in de introductie, in de Middels een stakeholdersanalyse wordt duidelijk welke partijen hierbij zijn betrokken. De medewerkers op de (taak-)instructie en in een toolbox meeting. bouwplaats zijn zich bewust van de veiligheid voor zich zelf gezondheid en welzijn van medewerkers. en voor hun omgeving en stralen dit uit. Veiligheid, gezondheid en welzijn van bouwplaats Het bouwbedrijf heeft aandacht voor veiligheid, Aanstootgevend gedrag is niet toegestaan. (bedrijfs-)kleding is afgestemd op het type werk en het seizoen. Een Bewuste Bouwer heeft aandacht voor de ontwikkeling, veiligheid, gezondheid en welzijn van de bouwplaats medewerkers en houdt rekening in alle communicatieuitingen met anderstaligen. Bouwplaats medewerkers dragen bij aan het imago van de bouw. Bouwplaats medewerkers zijn het visitekaartje van de bouwplaats en de bouwsector. Boven de norm Norm Boven de norm De maatregelen op de bouwplaats vergroten de sociale Bouwplaats medewerkers zijn op de hoogte van veiligheid- en gezondheidsrisico s en maatregelen. Maatregelen veiligheid in de omgeving. Bewustwording & Communicatie De omgeving wordt, in samenspraak met de stake- Bouwplaats medewerkers zijn op de hoogte van deel- holders, periodiek geïnspecteerd. name aan Bewuste Bouwers en committeren zich aan de gedragscode. inzetbaarheid (veiligheid, gezondheid en welzijn) van bouwplaats medewerkers. en onaanvaardbare risico s. Het bouwbedrijf stimuleert ideeën voor duurzame Bouwplaats medewerkers spreken elkaar aan op gedrag Op de bouwplaats worden sancties opgelegd bij het Inzet van stagiairs, leerlingen of social return mede- niet nakomen van afspraken of bij het constateren van onveilige handelingen. werkers. Bewustwording & Communicatie ebouw.nl Instructie en informatie zijn in meerdere talen beschik- binnen. Een Bewuste Bouwer werkt milieubewust. Het bouwbedrijf heeft een beleidslijn om de impact onbeschadigd op het milieu en het te bovenlichaam is bedekt. me aan Bewuste Bouwers inhoudt. minimaliseren. stimulering van jongeren voor studiekeuze techniek. Het bouwbedrijf neemt maatregelen aanwezigheid en faciliteert van los de bouw- en sloopafval, zwerfaval en bouwplaats om op minder milieubelastende onkruid. wijze te bouwenbaar voor bouwplaats medewerkers. groepen en met eventuele cultuurverschillen. bouwplaats medewerkers om de faciliteiten schoon en opgeruimd te houden. omgeving geïnspecteerd. maatregelen doorgevoerd. stroom. gemonitord. percentage. Bouwplaats medewerkers kunnen uitleggen wat deelna- Het bouwbedrijf en de bouwplaats dragen bij aan De bouwplaats houdt rekening met specifieke doel- andere maatregelen dan met standaard bebording. aangeleverd. de veiligheid voor de omgeving. olie. Leren van fouten en voortdurend verbeteren van de veiligheid in de omgeving. Voor het uitvoeren van risicovolle werkzaamheden worden Taak Risico Analyses opgesteld, alvorens de werkzaamheden uit te voeren. Norm Op de bouwplaats zijn energie- en waterbesparende Reductiemaatregelen energie- en waterverbruik worden De bouwplaats heeft een afvalbeheersplan. De bouwplaats beïnvloedt gewenst (weg-)gedrag met Afval wordt in diverse fracties gescheiden ingezameld en Bouwplaats medewerkers denken proactief mee over Opvangmogelijkheid bij lekkage van brandstoffen en/of Norm Op de bouwplaats of bij het bouwbedrijf wordt NORMKAART versie 4 Verzorgd Norm Boven de norm Faciliteiten voor bouwplaats medewerkers en bezoekers zijn schoon en goed onderhouden. NORMKAART versie 4 Milieu Maatregelen De (bedrijfs-)richtlijnen voor duurzaamheid (milieu, Boven de norm Faciliteiten zijn toegespitst op de verschillende doelgroepen. Materiaal en materieel zijn netjes opgeslagen, opgeruimd en indien nodig afgedekt. Schade en vervuiling aan wegen en/of eigendommen van derden worden voorkomen of hersteld. Hekken staan recht en voeten staan zoveel mogelijk naar Bouwplaats medewerkers zijn correct gekleed, kleding is Op en rond de bouwplaats is geen noemenswaardige Norm Het bouwbedrijf en de bouwplaats stimuleren de Periodiek worden de bouwplaats en de naaste De bouwplaats maakt gebruik van duurzaam opgewekte De bouwplaats heeft een target voor scheidings- Het project maakt gebruik van duurzaam materieel. (rest-)materiaal wordt hergebruikt. Bewustwording & Communicatie Boven de norm minimaal 1 x per jaar een toolbox over het werken en zijn zichtbaar. vanuit de milieurichtlijnen gehouden. met de omgeving. afval, energie- en waterbesparing) zijn gecommuniceerd op de bouwplaats. ideeën aan te dragen. en onderaannemers. Milieumaatregelen worden gedeeld met de omgeving Resultaten van monitoring en meting worden gedeeld Medewerkers worden gestimuleerd om zelf duurzame Duurzaamheid is een selectiecriterium voor leveranciers Maatregelen Een Bewuste Bouwer werkt ordelijk. De bouwplaats maakt gezien vanuit de omgeving een nette indruk. Op en rond de bouwplaats is het opgeruimd. Dit uit zich in een verzorgd uitziende bouwplaats, toegangswegen en afzettingen. Materiaal en materieel zijn opgeruimd, schoon en onderhouden. Er zijn geschikte afvalbakken op diverse locaties op de bouwplaats aanwezig. Alternatief voor bouwhekken die netheid en uniformiteit vergroten. Ongewenste graffiti wordt onmiddellijk verwijderd. Bewustwording & Communicatie Boven de norm Bouwplaats medewerkers nemen zelf verantwoordelijk heid voor opgeruimde bouwplaats en faciliteiten. inrichting van het bouwterrein. Omwonenden worden betrokken bij de afwerking/

27 6.1 Maatwerk De normkaarten geven handvatten voor de invulling van de Bewuste Bouwers gedragscode op de bouwplaats (zie bijlage A). Ieder project, iedere bouwplaats en iedere omgeving is anders. Dat vraagt van het bouwbedrijf maatwerk per bouwplaats. Welke werkzaamheden vinden plaats, zijn er verschillende fases die specifieke maatregelen vragen, hoe ziet de omgeving eruit, wie zijn de buren en hoe wordt het raakvlak van de bouwplaats met de omgeving gemanaged? De normkaarten geven ruimte om maatwerk te realiseren. De normkaarten zijn geen checklists. De eisen om op de norm te scoren zijn over het algemeen concreter en meer sturend voor wat minimaal moet gebeuren. De eisen om boven de norm te scoren vragen extra inspanning op de bouwplaats. Ze brengen een extra positief effect voor het project en de bouwplaats. Voorbeelden van maatwerk: Een grote bouwplaats met veel medewerkers formeert een afvaardiging van de verschillende disciplines en onderaannemers en betrekt ze in de bewustwording en gedragsverandering. Om de gedragscode over te brengen op de andere medewerkers geven de verantwoordelijken van de bouwplaats specifieke handvatten mee. Een bouwplaats in een drukke stedelijke omgeving kan kiezen voor een informatiecentrum om te communiceren met de omgeving, terwijl een bouwplaats in een landelijk gebied met een handvol buren kiest voor een maandelijkse kop koffie met de buren. Een infrabouwplaats dat een aantal kilometers bestrijkt of waar op verschillende locaties gebouwd wordt in een wijk, kijkt welke maatregelen nodig zijn per locatie. De ene locatie ligt in een weiland en kent geen buren. Hier hoeft wellicht geen bouwhek geplaatst te worden, maar is een dranghek voldoende. De andere locatie ligt langs een drukke weg en zijn bouwhekken, bebording, e.d. een must om de omgeving veilig te houden. - debouw.nl 25

28 6.2 Andere certificeringen en beleidsnormen Veel bouwbedrijven hebben diverse certificeringen en beleidsnormen, zoals de CO2-Prestatieladder, SROI, ISO 9001, ISO 14001, PAGO. Deze hebben raakvlakken met de Bewuste Bouwers gedragscode. Een auditor bespreekt tijdens een audit hoe deze certificeringen en beleid zich concreet vertalen in de uitvoering van het project op de bouwplaats. 6.3 Restricties vanuit de opdrachtgever Sommige bouwplaatsen krijgen vanuit de opdrachtgever contractueel restricties opgelegd waardoor zij mogelijk beperkt worden in het maximaal toepassen van de gedragscode. Vaak gaan de restricties over het communiceren met de omgeving. Restricties vanuit de opdrachtgever ontslaan de medewerkers van een bouwplaats niet van de verantwoordelijkheid voor het uitvoeren van de gedragscode. Welke informatie kan worden aangeleverd bij de opdrachtgever met de vraag om dit aan de omgeving te communiceren? Op welke wijze kunnen opmerkingen, klachten en complimenten die direct ontvangen worden meegegeven worden aan de opdrachtgever? Wees creatief hoe, met inachtneming van de restricties, in de geest van de gedragscode gewerkt wordt en betrek de opdrachtgever daarbij. 26

29 27

30 7 Interpretatie De vijf pijlers staan niet op zich. Ze zijn verweven en vormen met elkaar de gedragscode. Dat betekent dat sommige vragen en antwoorden op meerdere pijlers van toepassing zijn. Op de normkaarten geven eisen invulling aan de gedragscode. Hiernaast wordt een aantal termen toegelicht. 28

31 Bouwplaats De locatie van het (bouw- of infra-)project, projectgebied, werkterrein, werkgebied, sloopgebied, bouwterrein, e.d. Vakmensen Alle bouwplaats medewerkers die werkzaam zijn op de bouwplaats of bij het bouwbedrijf, inclusief neven- en onderaannemers en leveranciers. Bezoekers Alle personen die incidenteel de bouwplaats bezoeken. Bijvoorbeeld vertegenwoordigers, scholieren, directie van het bouwbedrijf en omwonenden. Leveranciers die incidenteel materiaal of materieel leveren vallen onder bezoekers. Onaanvaardbaar Een situatie waarbij directe actie nodig is. Bewuste Bouwers is geen handhaver en/of veiligheidsexpert. Tijdens een audit kijkt een auditor naar de situatie: Is deze logisch en helder voor bijvoorbeeld weggebruikers? Of roept de situatie verwarring en daarmee potentieel gevaarlijke situaties op? Het gaat hierbij om de beleving van de situatie en is daarmee niet zwart-wit te beschrijven en te beoordelen. Een auditor bespreekt een mogelijk onaanvaardbare situatie altijd met de vertegenwoordigers van de bouwplaats tijdens de audit. Gezamenlijk worden afspraken gemaakt over te nemen maatregelen en/of acties. Extra Op de normkaarten wordt bij boven de norm in enkele gevallen gevraagd naar extra maatregelen. Dit zijn bijna altijd bouwplaats specifieke maatwerkmaatregelen die afgestemd zijn op de behoeften van de omgeving. De auditor toetst aan de hand van vergelijkbare bouwplaatsen in vergelijkbare omgevingen in hoeverre deze aansluiten en/of uniek zijn. 5 Pijlers, 10 onderdelen De Bewuste Bouwers gedragscode bestaat uit 5 pijlers. De 5 pijlers zijn: 1. Pijler Omgeving 2. Pijler Veilig 3. Pijler Vakmensen 4. Pijler Milieu 5. Pijler Verzorgd Iedere pijler is in 2 onderdelen opgesplitst: Maatregelen Bewustwording & Communicatie Voor de invulling van pijlers zie paragraaf 7.1 t/m

32 7.1 Omgeving Ieder project heeft interactie met de omgeving en contacten hierover met de opdrachtgever, gemeente, waterschappen en eventueel naburige projecten. Onder omgeving verstaan we: Directe buren, omwonenden, voorbijgangers, weggebruikers, bedrijven, recreanten, scholen, winkels of locaties waar medewerkers van de opdrachtgever nog activiteiten uitvoeren binnen de invloedssfeer van het bouwproject. Dit doet zich vooral voor bij verbouwingen en restauraties. De opdrachtgever is op dit punt dan ook één van de stakeholders. De omvang van het project en/of de complexiteit van de inpassing in de omgeving, bepalen voor een belangrijk deel hoe de bouwuitvoering is georganiseerd. 30

33 Maatregelen Onder bouwhinder wordt verstaan: hinder door geluid, trillingen, licht, (fijn-) stof, dampen en CO2-uitstoot. Voorbeelden van maatregelen om bouwhinder te voorkomen: Leveringen en werktijden afstemmen op/met omgeving, omleidingen, parkeren, verkeersdoorstroming, bouwlampen veroorzaken geen hinder, voorkomen van (fijn-)stof en modder (zie ook Verzorgd). Aandachtspunten: Gelden er beperkingen ten aanzien van werktijden en luidruchtige werkzaamheden indien de bouwplaats gelegen is naast of nabij woningen, scholen, ziekenhuizen, OV-knooppunten, stads- en winkelcentra en natuurgebieden? Voorbeelden van geluid dat niet door de werkzaamheden wordt veroorzaakt: Radio, draaiende motoren, schreeuwen, tikkende vlaggenmast, klapperende deur. Een omgevingsscan is een analyse van de impact van het bouwproces voor de omgeving. Doel: Weten wie in de omgeving wonen, werken en recreëren. Wat zijn de belangen, de vragen en de zorgen van deze stakeholders? Zijn er specifieke doelgroepen in de omgeving zoals ouderen, allochtonen, hoger/lager opgeleiden, komt er veel criminaliteit voor? Ligt het project aan een route voor hulpdiensten? Een BLVC-plan (Bereikbaarheid, Leefbaarheid, Veiligheid en Communicatie plan) of een Bouwveiligheidsplan voor de omgeving is de basis voor een planmatige aanpak en beschrijft, hoe tijdens de uitvoering van een project wordt omgegaan met de overlast die het project veroorzaakt voor de omgeving. Belangrijk onderdeel en basis voor dit plan is de risicoanalyse van de omgeving en de daaruit voortvloeiende maatregelen. Bescherming flora en fauna: Er is een flora- en faunascan uitgevoerd (door project, opdrachtgever of tijdens een eerdere fase van het project) en de aandachtspunten die daar uitkomen worden opgepakt. Naast de flora- en faunascan verwacht de gedragscode minimaal dat dieren en bomen beschermd zijn en er geen bouwafval in bermen, natuur, oppervlaktewater, e.d. kan komen. Specifiek wordt rekening gehouden met diversiteit in de omgeving: Minder validen, anderstaligen, ouderen, jongeren, forenzen, recreanten, andere culturen, e.d. Respecteren privacy omgeving: Zijn er gedragsregels voor onder andere schreeuwen, grof taalgebruik en onfatsoenlijk gedrag? Wordt er rekening gehouden met het voorkomen van inkijk in omliggende gebouwen of met rusttijden in bijvoorbeeld een zorgcomplex? Duidelijk wie aanspreekpunt/verantwoordelijk is voor het project: Is dit helder voor voorbijgangers? Werken er veel combinanten (combinatie van meerdere bouwbedrijven), neven- of onderaannemers, dan kan er voor een projecthuisstijl gekozen worden. Voorkom wildgroei van allerlei verschillende banners, telefoonnummers etc. Als afgesproken is dat de opdrachtgever contactpersoon is voor de omgeving, maak dit dan zichtbaar. 31

34 Voorbeelden van extra maatregelen voortkomend uit de risicoanalyse om bouwhinder te voorkomen: Beleving van hinder verkleinen door compensatie (ramen zemen, bos bloemen, wasbeurt auto, overnachting ergens anders aanbieden), omgevingsstewards, andere bouwmethodes, geluidsmantel, stofdoeken op de hekken. Bouwhinder door geluid, dampen en CO2-uitstoot: Doelstellingen komen van het bouwbedrijf, opdrachtgever of ambitie van de bouwplaats zelf. Afhankelijk van de doelstelling wordt er geregistreerd en worden maatregelen genomen. Bijvoorbeeld: Bouw hub, tijdelijke opslag, duurzame bouwkeet, inzet van elektrische auto s en scooters, speciale verlichting, bouwwarmteplan, biobrandstoffen. Beschikbaar stellen van voldoende parkeerplaatsen op of nabij de bouwplaats, afgestemd op het te verwachten aantal bouwplaats medewerkers en bezoekers. Omwonenden moeten te allen tijde hun voertuigen in de directe omgeving kunnen parkeren zonder enige hinder. Alternatieven bij gebrek aan ruimte zijn: Pendelvervoer, carpoolen, OV. Gebruik maken van lokale diensten: Catering, schoonmaak, scholen, loonbedrijven e.d. Bewustwording & Communicatie Profileren als Bewuste Bouwer: Naast het ophangen van de banner en invulling geven aan de gedragscode, is het mogelijk om bijvoorbeeld ook richting opdrachtgever, wegbeheerder en in correspondentie het project te profileren als Bewuste Bouwer. Standaard promotiemiddelen (posters en banner) zijn via de website te bestellen. Daarnaast zijn extra materialen en gepersonaliseerde materialen te bestellen. Zichtbaarheid Bewuste Bouwers-banner: Hangt deze op een zichtbare plek voor voorbijgangers? Zijn er meerdere raakvlakken met voorbijgangers, bestel meerdere banners of kies de meest logische plek. Laagdrempelig contact met project: Telefoonnummer, website, adres zichtbaar/leesbaar vanaf de straat. Meerdere raakvlakken met voorbijgangers vraagt om contactgegevens bij deze raakvlakken met respect voor de privacy. De omgeving en naburige projecten: Over routes, intensiteit van overlast, wie is contactpersoon, communicatie met de omgeving, omleidingen, etc. Dit kan ook door de opdrachtgever opgepakt worden. De communicatie hierover is afhankelijk van taakverdeling tussen opdrachtgever en opdrachtnemer. Deze wordt mede bepaald door de gekozen contractvorm. Adequaat (correct en passend) omgaan met vragen, klachten, tips en complimenten: Snel reageren, klantvriendelijk, een nette reactie ook als er misschien (nog) geen oplossing is, terugkoppeling naar de melder, registratie van meldingen en het delen van meldingen met medewerkers en opdrachtgever. Dit is vastgelegd in een procedure. 32

35 De bouwplaats medewerkers worden op de hoogte gesteld van eventuele klachten, tips en/of complimenten. Zij moeten op de hoogte zijn en blijven van de beleving van de omgeving. Informatie voorbijganger: Waar wordt aan gewerkt, hoe, wanneer door wie, is dit zichtbaar/leesbaar vanaf openbaar gebied? Bij het project zijn veilige, representatieve zichtpunten geplaatst. Ook op ooghoogte van kinderen en rolstoelgebruikers. 24-uurs bereikbaarheid van de bouwplaats: Dit kan via een 24-uurs servicenummer van kantoor of via speciaal projectnummer. De projectverantwoordelijke /aanspreekpunt/omgevingsmanager moet 24/7 bereikbaar moet zijn, desnoods via een ingeschakeld beveiligingsbedrijf. De klachtenafhandeling en de informatie over incidenten is helder en eenduidig. Naast het informeren van omwonenden over het soort bouwhinder kan het informeren over de genomen maatregelen om bouwhinder te beperken leiden tot een betere acceptatie bij de omwonenden. De kans is groot dat de beleving van de hinder als minder bezwaarlijk wordt ervaren. Vanuit de bouwplaats wordt er periodiek gecommuniceerd naar de opdrachtgever over de voortgang van de (bouw-)werkzaamheden, klachten, complimenten en eventuele incidenten. Extra communicatie: Naast bewonersbrieven, bijvoorbeeld Facebook, persoonlijk contact, rondleidingen, projectwebsite, app, webcam, e.d. Ook wordt rekening gehouden met diversiteit in de omgeving: Anderstaligen, ouderen, jongeren, recreanten, culturen, naburige projecten, e.d. Hier worden de communicatiemiddelen op afgestemd. 33

36 7.2 Veilig Basis voor het beheersen van de veiligheid is het opstellen van risicoanalyses en de daaruit voortvloeiende acties en maatregelen vastgelegd in de diverse veiligheidsplannen. Deze plannen en analyses worden actueel gehouden. Er is een heldere communicatie en organisatie op het gebied van veiligheid, waarbij duidelijk is hoe de regie op de bouwplaats is ingevuld. Dit geldt voor de onderlinge afstemming tussen de bouwpartners en voor de communicatie met de omgeving. De stakeholdersanalyse begint met het maken van een inventarisatie. Het gaat daarbij niet alleen om de omwonenden maar ook om bijvoorbeeld weggebruikers, gemeenten, waterschappen, bezoekers, operationele medewerkers in te renoveren gebouwen, naburige scholen, winkels en bedrijven samengevat in het begrip omgeving. De risico s zijn geanalyseerd en er zijn maatregelen getroffen deze risico s te elimineren of terug te brengen tot een voor de omgeving en voor de bouwplaats medewerker aanvaardbaar niveau. 34

37 Voor het aansturen van veiligheid rondom het project wordt planmatig gewerkt. In veel gevallen is dit vastgelegd in een BLVC-plan (Bereikbaarheid, Leefbaarheid, Veiligheid en Communicatie plan) of een Bouwveiligheidsplan voor de omgeving. Daarin is een risicoanalyse opgenomen en een overzicht van alle maatregelen. Hierover wordt regelmatig gecommuniceerd. Op de bouwplaats is er voldoende bekendheid aan gegeven om het goed te laten functioneren. Veiligheid begint bij jezelf, ook als het gaat om veiligheid voor de omgeving. Belangrijk is dat medewerkers dit herkennen, elkaar erop aanspreken en dit uitstralen. Op de normkaarten staan diverse maatregelen en aandachtsgebieden voor het creëren van een veilige omgeving. Ook de inzet van een veiligheidscoach op het project levert hierin een belangrijke bijdrage. Maatregelen De uitgangspunten voor een veilige uitvoering zijn vastgelegd in: -Het Veiligheids- en Gezondheidsplan; voor de activiteiten op de bouwplaats. -Een BLVC-plan of Bouwveiligheidsplan voor de omgeving; voor activiteiten rondom de bouwplaats. Daarin zijn risicoanalyses opgenomen en een overzicht van alle daaruit voortvloeiende maatregelen. De stakeholders worden bij de totstandkoming van de plannen betrokken. Voorbeelden van veiligheidsvoorzieningen zijn: Bebording, bouwhekken, verkeersregelaars en tijdelijke voorzieningen zoals omleidingen, aanduidingen bij in- en uitritten voor bouwverkeer, afzettingen en parkeren. De informatie is helder en duidelijk. Trottoirs en fietspaden rond de bouwplaats zijn vrij van obstakels. Belangrijk risico voor de omgeving zijn vallende voorwerpen buiten de bouw- afrastering. In de landelijke richtlijn bouw- en sloopafval worden eisen gesteld aan de voor dit project geldende veiligheidszones. Op de bouwplaats wordt rekening gehouden met weersomstandigheden zoals wind, regen en vorst. De mogelijkheid van wegwaaien van materialen naar openbaar gebied is daarbij een belangrijk risico. Er is een goed werkend systeem van toegangscontrole voor medewerkers, leveranciers en bezoekers van de bouwplaats. Dit kan door gebruik van een pasjessysteem, vingerafdruk, tourniquets, rolpoorten en/of inzet van beveiligers. Invulling is afhankelijk van de omvang van het project. Een belangrijk onderdeel daarvan is de instructie bij de toetreding tot de bouwplaats zoals de Generieke Poort Instructie (GPI) aangevuld met de specifieke instructie voor de betreffende bouwplaats. 35

38 Aan- en afvoer van materialen en materieel worden zodanig georganiseerd dat de veiligheid voor de omgeving gewaarborgd blijft. Voorbeelden zijn maatwerk in routes en tijdstippen in het logistieke proces, aangepaste vormen van vervoer en het inzetten van verkeersregelaars. De uitgangspunten hiervoor zijn vastgelegd in een BLVC-plan of een Bouwveiligheidsplan voor de omgeving. Hierin is een risicoanalyse opgenomen en een overzicht van alle maatregelen. PBM-s zijn de voorgeschreven persoonlijke beschermingsmiddelen. Deze zijn schoon en representatief. In veel gevallen betreft het goedgekeurde helmen, veiligheidsschoenen of veiligheidslaarzen en een herkenbaar hesje (eventueel in een afwijkende kleur). De bezoekers mogen de bouwplaats niet zelfstandig betreden zonder begeleiding. Er moet altijd sprake zijn van: Aanmelden, begeleiden en afmelden volgens een vooraf afgesproken procedure. Bezoekers zijn soms herkenbaar aan kleur helm of hesje. Bouwplaats medewerkers geven hier het goede voorbeeld en dragen de PBM-s. AED op de bouwplaats of alternatieve locatie: Alternatieve locatie op korte loopafstand van het project (iedere seconde telt). Het is voor iedereen op de bouwplaats duidelijk, waar de AED zich bevindt. Gebruik van social media is een waardevolle aanvulling. Voorbeeld is een reanimatie app van de hartstichting of een AED app. Bouwplaats medewerkers zijn getraind om de AED te kunnen bedienen. 36

39 Sociale veiligheid: Hoe is het veiligheidsgevoel voor de omwonenden en weggebruikers, zijn er donkere hoeken of steegjes langs het project ontstaan, staan kranen dicht bij de openbare weg en komt hun draaicirkel buiten het bouwgebied of zijn er vluchtroutes afgesloten? Het is dan belangrijk dat er maatregelen zijn getroffen zoals het aanbrengen van verlichting, het aandacht geven aan het afsluiten van hekken, het inspelen op venstertijden (door gemeente bepaalde tijdstippen waarop winkels bevoorraad mogen worden). Maatregelen moeten ook in stand gehouden, gecontroleerd en begeleid worden. De maatregelen op de bouwplaats kunnen ook de veiligheid van de omgeving vergroten. Voorbeelden zijn verlichting openbaar gebied en camerabeveiliging. Ook het toepassen van social media zoals het instellen van een veiligheidsalert- app leveren hierin een bijdrage. Het houden van inspecties in de omgeving maakt onderdeel uit van de afspraken met de stakeholders. De situatie op en rond de bouwplaats verandert voortdurend en moet daarom periodiek worden gecheckt. Het is daarbij ook een middel om in contact te blijven met de omgeving. 37

40 Bewustwording & Communicatie Er is een heldere communicatie en organisatie op het gebied van veiligheid, waarbij duidelijk is hoe de veiligheidscoördinatie uitvoeringsfase is ingevuld. Dit is een wettelijke verplichting op iedere bouwplaats richting de bouwpartners en bouwplaats medewerkers. Ook moet duidelijk zijn hoe de regierol is ingevuld bij de afstemming met coördinatoren van naburige projecten en de communicatie richting de omgeving. Bij afwezigheid van de coördinator is er op de bouwplaats vervanging geregeld. Tijdens de audit is er contact met de coördinator of diens vervanger. De bezoekers hebben vooraf informatie ontvangen over het parkeren, de te volgen route, waar zij zich moet melden en welke persoonlijke beschermingsmiddelen geëist worden. Het moet duidelijk zijn wie het verantwoordelijke bedrijf is waar de bezoekers zich moeten melden en wie het aanspreekpunt is. Zij kunnen deze locatie veilig bereiken. De bezoekers worden geregistreerd en krijgen een instructie waar zij zich aan moeten houden. Een instrument hiervoor is de Generieke Poort Instructie (GPI) voor bezoekers of een aanvulling met project- specifieke zaken. 38

41 Op het project zijn geen onveilige situaties vastgesteld: Bewuste Bouwers is geen handhaver en/of veiligheidsexpert. Tijdens een audit kijkt een auditor naar de situatie: Is deze logisch of roept de situatie verwarring en daarmee potentieel gevaarlijke situaties op. Een auditor bespreekt een mogelijk onveilige situatie altijd met de vertegenwoordigers van het project tijdens de audit. Gezamenlijk worden afspraken gemaakt over te nemen maatregelen en acties. Met heldere publicaties, zoals alarmkaarten, vluchtroutes en een routebeschrijving naar het dichtstbijzijnde ziekenhuis, huisarts, politiebureau, e.d., wordt het voor iedereen op de bouwplaats duidelijk, hoe te handelen in noodsituaties. Duidelijke vluchtroutes en verzamelplaatsen, evacuatieplannen en achteruit parkeren zijn voorbeelden van inspelen op een calamiteit. De voorbereiding op deze situatie wordt nog versterkt door het houden van noodplanoefeningen. Het noodplan of calamiteitenplan is afgestemd met de hulpdiensten, zoals politie, ambulance en brandweer. Er zijn voldoende BHV-ers. De EHBO-voorzieningen zijn op orde. De informatie kan eventueel vastgelegd worden in een projectinformatieboekje. Op de bouwplaats gelden algemene gedragsregels en bouwplaats-gerichte instructies. Voor de diverse doelgroepen zijn specifieke instructies. Voorbeeld is de Generieke Poort Instructie GPI per doelgroep en projectinformatieboekje. Op welke wijze worden verkeersstromen gestroomlijnd en wordt bijgedragen aan een veilige situatie? Kijk speciaal naar de fietsers en voetgangers (olifantenpaadjes), markering op de weg, ludieke bebording en inrichting van de openbare weg. Het gaat daarbij niet alleen om de omwonenden maar ook om bijvoorbeeld weggebruikers, gemeenten, waterschappen, bezoekers, operationele medewerkers in te renoveren gebouwen, naburige scholen, winkels en bedrijven samengevat in het begrip omgeving. De medewerkers dragen het gedachtegoed van Bewuste Bouwers uit naar hun omgeving. Tijdens het bouwproces wordt voortdurend geleerd van fouten, incidenten en ervaringen. Deze informatie wordt binnen het project gebruikt, waarbij ook in enkele gevallen de informatie breder wordt gedeeld. Bewuste Bouwers kan er mede voor zorgdragen dat dit breed gepubliceerd wordt, bijvoorbeeld door gebruik te maken van de website van Bewuste Bouwers. Bij risicovolle werkzaamheden wordt eerst een TRA (Taak Risico Analyse) opgesteld en besproken welke maatregelen getroffen worden alvorens de werkzaamheden worden uitgevoerd. Indien nodig worden omgeving en eventuele belanghebbenden geïnformeerd en geïnstrueerd. 39

42 7.3 Vakmensen Bouwplaats medewerkers maken het project, zijn het visitekaartje en toekomst van de branche. Onder bouwplaats medewerkers vallen niet alleen de eigen medewerkers, maar ook de medewerkers van nevenaannemers, onderaannemers en leveranciers. Verhalen die een bouwplaats medewerker van een bewuste bouwplaats vertelt op een verjaardag of op een buurtborrel zijn de verhalen van betrokkenheid en van enthousiasme. 40

43 Maatregelen Gedragsregels of veiligheidsregels kunnen generieke en/of bouwplaats gerichte instructies zijn. Deze regels zijn voor alle bouwplaats medewerkers en bezoekers duidelijk, herkenbaar en worden gepubliceerd op borden, kaarten of in een introductie. Bij overtreding van de regels treedt het sanctiebeleid in werking. Alle aanwezigen op de bouwplaats dragen de voorgeschreven PBM-s. Bouwplaats medewerkers zijn op de hoogte van veiligheid- en gezondheidsrisico s en maatregelen. Deze thema s worden behandeld in introducties, (taak-) instructie en toolbox meetings. Presentielijsten gebruiken bij introductie, instructie en toolbox meetings, waarin men tekent voor deelname, de informatie te hebben gekregen, de informatie te hebben begrepen en de informatie zal toepassen in de praktijk. Niet alleen voorzien in koffie/thee, maar ook water of fruit. Het aanbieden van tests voor het meten van drugs- en alcoholgebruik. Het leveren of stimuleren van zonwerende middelen (zoals zonnebrand, petjes) en goede en veilige kleding voor alle weertypes. Aanstootgevend gedrag (zoals fluiten naar voorbijgangers, intimideren, e.d.), aanstootgevende posters en kalenders zijn niet toegestaan. Het bouwbedrijf voorziet de eigen bouwplaats medewerkers in goed zittende werkkleding welke afgestemd kan worden op type werk en type seizoen. Daarnaast wordt ook toegezien dat de kleding van niet-eigen bouwplaats medewerkers geschikt is voor het type werk en type seizoen. Op de bouwplaats gelden gedragsregels en veiligheidsvoorschriften, waar alle bouwplaats medewerkers zich aan moeten houden. Als dit niet het geval is, dient afdoende te worden opgetreden en zo nodig sancties te worden opgelegd. Bij de bouwplaats medewerkers is duidelijk wat het sanctiebeleid is en er is daadwerkelijk opvolging aan gegeven. Voorbeelden zijn het geven van gele en rode kaarten. Een heel andere benaderingswijze is om bouwplaats medewerkers te belonen bij correct gedrag en nakomen van afspraken. Stagiairs, leerlingen of social return medewerkers: Worden er op de bouwplaats plekken aangeboden? In hoeverre worden neven- en onderaannemers gestimuleerd om met stagiairs, leerlingen en social return medewerkers te werken? Bewustwording & Communicatie Bouwplaats medewerkers hebben de informatie uit de introductie, taakinstructie en toolbox meetings goed begrepen, kunnen dit desgevraagd verwoorden en zijn gemotiveerd dit toe te passen in hun dagelijks handelen. Dit blijkt uit de getekende presentielijsten van introducties, taakinstructies, toolbox meetings en andere veiligheidsbijeenkomsten zoals de Bouwveiligheidsdag. Zij dragen dit ook uit richting hun collega s en de omgeving. 41

44 Bouwplaats medewerkers zijn op de hoogte van deelname aan Bewuste Bouwers, gedragen zich naar de gedragscode en kunnen uitleggen wat dit voor hun bouwplaats en hun omgeving betekent: Denk hierbij aan de introductiefolder, startgesprek en uitingen in de bouwkeet. Het verhoogt het bewustzijn van de medewerkers om veilig te werken en komt tot uiting in hun gedrag. Er bestaan middelen voor vanuit Bewuste Bouwers om dit te ondersteunen zoals een instructie kaart of een speciale Bewuste Bouwers-toolbox. Duurzame inzet van medewerkers: Aanbieden van opleidingen, trainingen, cursussen, vak bijeenkomsten, sportfaciliteiten, e.d. Bouwplaats medewerkers zijn vakbekwaam, gedragen zich professioneel en conform de opgestelde gedragsregels en/of veiligheidsregels. Bouwplaats medewerkers durven elkaar aan te spreken op onjuist gedrag en eventuele risico s. Bouwplaats medewerkers kunnen uitleggen wat deelname aan Bewuste Bouwers inhoudt: Bijvoorbeeld door de workshop Bewust Bouwen, een toolbox meeting of een presentatie. Op onze website lees je meer over de mogelijkheden van Bewuste Bouwers trainingen: training. 42

45 Stimuleren van het technische vak bij jongeren: Dit is van toepassing als er een school in de omgeving is. Voorbeelden zijn presentatie, gastles, tekeningen laten maken, dodehoek cursus, e.d. Door de aanwezigheid van anderstaligen op de bouwplaats kan communicatie een probleem zijn. Bijna elke bouwer stelt in z n contract met leveranciers dat er een Nederlands sprekende voorman moet zijn. Die voorman is dan vaak de tolk. Andere oplossingen zijn het werken met visualisatie, zoals plaatjes, symbolen en cartoons of met een vertaal-app of andere nieuwe vormen om meertalig te kunnen communiceren. Rekening houden met laaggeletterden, buitenlandse medewerkers die de Nederlandse taal onvoldoende machtig zijn door: Opsporen en aanbieden cursus, visualisaties/symbolen. Stel een aantal open vragen nadat een medewerker bouwplaats het introductieformulier heeft gelezen. Heeft de medewerker het begrepen? 43

46 7.4 Milieu Een beter milieu begint bij jezelf. Deze slogan is ook van toepassing op de pijler Milieu. Op welke manier wordt op de bouwplaats de milieubelasting zo laag mogelijk gehouden? Maatregelen Voorbeelden hiervan zijn: Ledverlichting, thermostaten, waterbesparende kranen, zonnepanelen, tijdschakelaars, dubbel glas in keten, apparatuur met energielabel, e.d. Periodiek wordt het effect van de energie- en waterbesparende maatregelen gecontroleerd. Een afvalbeheerplan omvat het voorkomen, het scheiden en het hergebruik van afval, als ook monitoring en meting. Een afvalbeheerplan wordt vaak in samenspraak met de afvalverwerker opgesteld. De afvalverwerker heeft hierin een adviserende rol. Afval wordt gescheiden ingezameld: Afval zit in de juiste containers en containers zijn voorzien van aanduiding type afval. Extra aandacht voor gevaarlijk afval. Rondom de containers is het netjes en opgeruimd. In binnenstedelijk 44

47 gebied kan het voorkomen dat bewust wordt gekozen voor het scheiden van afval buiten de bouwplaats, bijvoorbeeld bij de afvalverwerker. Afval wordt dusdanig opgeslagen dat bij brandstichting het project en de omgeving niet in gevaar zijn. Iedere bouwplaats moet de mogelijkheid bieden om lekkage van bijvoorbeeld brandstoffen en olie op te kunnen vangen. Voorbeeld: Spill kit met absorptiekorrels/-materialen. Meer informatie hierover is te lezen in PGS15 - Richtlijn voor opslag en tijdelijke opslag met betrekking tot brandveiligheid, arbeidsveiligheid en milieuveiligheid. Duurzaam opgewekte stroom: Ingekocht van energieleveranciers of uit eigen windturbines, zonnecellen en warmteterugwinunits. De bouwplaats heeft een SMART-doelstelling die gericht is op het minimaliseren van afval door het faciliteren en stimuleren van afvalscheiding en waar mogelijk voorkomen van afvalstromen. Duurzaam materieel wordt ingezet: Energiezuinige ventilatoren, elektrische kranen, nieuwe generaties generatoren, Euro 6-motoren in vrachtwagens. Gebruik restmateriaal: Restbeton waar varkensruggen van gemaakt worden, resthout als stelhout, hergebruik van bekisting, e.d. Of circulair gebruik van materialen (bijvoorbeeld wasbakken, wc-potten, deuren, kozijnen) op andere projecten. Bewustwording & Communicatie Onderwerpen milieu toolbox meeting: Afvalscheiding, gevaarlijk afval, risico s lekken, water- en energieverbruik. Hoe worden de milieurichtlijnen gecommuniceerd en hoe wordt de bewustwording vergroot? Vergroot het milieubewustzijn onder de bouwplaats medewerkers. Communiceren over duurzaamheid: Doel hiervan is bewustwording bij de medewerkers over de duurzaamheidsmaatregelen die op het project van toepassing zijn. Naast de toolbox meeting kan bijvoorbeeld gebruik gemaakt worden van posters, stickers voor waterbesparing op het toilet en kranen, reminder om het licht uit te doen, deur dicht, ludieke onderlinge competitie. Laat de omgeving weten, welke milieumaatregelen zijn getroffen op de bouwplaats en laat zien hoe het bouwbedrijf en de bouwplaats het milieu minder belasten. Voorbeeld is een nieuwsbrief wel of niet digitaal. Deel de resultaten van energie- en waterbesparende maatregelen met de omgeving en eventueel ook met de opdrachtgever. Denk bij de pijler Milieu ook eens aan het invoeren van het nieuwe rijden het nieuwe draaien of de e-driver app. Het bouwbedrijf neemt bij het inkoopproces de duurzaamheid van leveranciers en onderaannemers mee in de selectie. Door het formuleren van uitsluitingsgronden en minimumgeschiktheidseisen wordt bepaald welke leverancier of onderaannemer de opdracht gaat uitvoeren of het product of de dienst gaat leveren 45

48 7.5 Verzorgd Een eerste indruk maak je maar één keer. Wat ziet iemand als hij of zij naar de bouwplaats kijkt? Een bewuste bouwplaats ziet er gestructureerd, georganiseerd en opgeruimd uit. Maatregelen Voorbeelden van faciliteiten zijn: (bouw- en schaft-) Keten, sanitaire voorzieningen, douche- en kleedruimten, kluisjes, e.d. Naast schoon en goed onderhouden moeten de faciliteiten ook voldoende visueel afgeschermd zijn voor de omgeving. Een eventuele materieeldienst speelt hierin een belangrijke rol. Zij maken onderdeel uit van het bouwproject in de fase van uitvoering. Faciliteiten moeten goed zijn toegesneden op type bouwplaats, bouwplaats medewerkers en bezoekers. Voorbeelden zijn apart heren- en damestoilet, lift, rolstoelvriendelijke toegang. Als er een open dag of kijkdag wordt georganiseerd, dan moet de bouwplaats voor de doelgroepen toegankelijk zijn. Materialen en materieel moeten netjes worden opgeslagen en indien nodig worden beschermd. Daarnaast is er genoeg ruimte om nieuwe materialen op te slaan. Schade en diefstal wordt voorkomen. Let ook op opslag en afval versus brandgevaar naast panden en faciliteiten. 46

49 Denk hierbij aan: Seizoensgebonden maatregelen om wegen en toegangswegen vrij van modder, stof, sneeuw of ijs, bladeren en plassen te houden. Bijvoorbeeld met stelcon platen, repac/ verhard bouwterrein. Of herstelmaatregelen, zoals herstellen schade aan wegen of auto s en ramen wassen. Daarnaast draagt het bouwbedrijf zorg voor, dat trottoirs en fietspaden vrij zijn van obstakels. Hekken staan recht en voeten zoveel mogelijk naar binnen. Als er bijvoorbeeld door ruimtegebrek geen mogelijkheid is om te schoren of een alternatief voor bouwhekken niet mogelijk is, dan mogen bouwhekvoeten ook naar buiten staan. Attendeer voorbijgangers dan op de bouwhekvoeten (eventueel door markering) en zorg dat het beeld verzorgd blijft. Dit vraagt mogelijk om extra controlerondes. Bedrijfskleding zorgt voor een uniforme uitstraling. Gezien de diversiteit van onder- en nevenaannemers zal niet iedere bouwplaats medewerker dezelfde (bedrijfs-)kleding dragen. De kleding moet in ieder geval het bovenlichaam bedekken en vrij zijn van beschadigingen. Op en rond de bouwplaats wordt opgeruimd. Het zwerfafval dat niet van de bouwplaats afkomstig is, wordt ook opgeruimd. Bouwplaats en directe omgeving is vrij van onkruid. Hiermee wordt bedoeld dat het aanwezige onkruid niet als eerste opvalt als gekeken wordt naar de bouwplaats. Het verzorgde beeld wordt niet verstoord door weelderig groeiend onkruid. Zo staat het bijvoorbeeld niet voor informatiebanners waardoor deze niet meer leesbaar zijn. Periodieke controlerondes op en rond de bouwplaats dragen bij aan een verzorgd uitziende bouwplaats. Het aanbieden van de meest geschikte (afsluitbare) afvalbakken, passend bij het soort afval, welke binnen bereik van de uit te voeren werkzaamheden zijn geplaatst. Hierdoor kunnen bouwplaats medewerkers hun afval op een minder fysiek belastende wijze lozen. Alternatieven bouwhekken: Bouwschutting met bijvoorbeeld impressies van het eindresultaat, kijkgaten, graffiti art, city fence hekken, groene schutting, e.d. Graffiti wordt onmiddellijk verwijderd. Daar waar nodig worden bouwschuttingen, opslagcontainers en bouwketen direct bijgewerkt en wordt het schilderwerk hersteld. Daarmee behoudt het bouwproject een positieve en verzorgde uitstraling. Bewustwording & Communicatie Bouwplaats medewerkers worden gemotiveerd om de faciliteiten schoon en opgeruimd te houden. Schoonmaakmiddelen en -artikelen worden beschikbaar gesteld. Evenals gelegenheid. De actie die hier bedoeld wordt, is het geven van opvolging, om de maatregelen die afgesproken zijn periodiek te checken. De inspectie van te voren inplannen en rouleren onder de diverse aanwezigen. Kan ook onderdeel uitmaken van bijvoorbeeld een veiligheidsinspectie. Bouwplaats medewerkers zijn gemotiveerd om de faciliteiten schoon en opgeruimd te houden. Zij dragen dit uit naar de omgeving en hun collega s. Het betrekken van de omwonenden bij de afwerking en inrichting, wat zich uit in een verzorgd uitziende bouwplaats, toegangswegen en afzettingen: Doeken laten maken door een basisschool in de buurt, beschilderde bouwschutting, graffiti art op de bouwschutting. Wil de omgeving wel of juist geen bouwhek, bouwdoek, e.d.? 47

50 8 Opbouw scores De normkaarten geven de eisen om aan de norm te voldoen. De bouwplaats heeft eventueel wel de ruimte om een andere invulling -die (nog) niet op de normkaart staat- te geven aan de norm. De auditor bepaalt of deze alternatieve invulling gelijkwaardig is. De auditor bepaalt de score aan de hand van de eerder uitgevoerde acties en maatregelen door de deelnemende bouwplaatsen. Hij/zij stelt de score dus vast ten opzichte van gelijkluidende situaties. Het is daarom niet mogelijk om vooraf vast te stellen wat de precieze score is. 48

51 8.1 Scoreopbouw Bij de audits hanteren wij een puntensysteem met een tienpuntenschaal. De berekening van de score is: de som van de scores van alle onderdelen van de pijlers gedeeld door 10. De totaalscore moet gemiddeld 6,0 zijn. Het verkrijgen van de maximale score is mogelijk zonder het behalen van een Best Practice. Het behalen van een best practice wordt beloond met 1 bonuspunt. Met een Best Practice is het mogelijk om boven een 10 te scoren. De scores worden verdeeld volgens onderstaande tabel Onder de norm Op de norm Boven de norm In bijlage B is een aantal voorbeeld berekeningen opgenomen. 8.2 Op normscore De linkerkolom van de normkaarten geeft eisen om te voldoen aan op de norm. Een normscore levert 6 punten op. Wanneer aan alle richtlijnen uit de linkerkolom voldaan wordt scoort de bouwplaats 6 punten. Er mag ook op een andere manier dan de genoemde eisen invulling worden gegeven aan het onderdeel van de pijler. 8.3 Boven normscore De rechter kolom van de normkaarten geeft richtlijnen die tot een score boven de norm leiden. Een score boven de normscore levert 7 tot 10 punten op. Wanneer aan alle punten uit de rechterkolom wordt voldaan, scoort de bouwplaats op de pijler 8 punten. Een gedeelte van de punten levert een score van 7 op. Dit is afhankelijk van het belang van de punten. Het is aan de auditor om dit te beoordelen. Een score van 9 en 10 wordt gegeven als aan een onderdeel bijzonder veel aandacht wordt besteed of op een andere bijzondere manier invulling wordt gegeven aan de richtlijnen. 49

52 8.4 Onder normscore Wanneer op een van de pijlers minder dan 6 punten wordt gescoord, is dit onder de norm. Een score onder de 5 kan niet worden gecompenseerd met een hoge score op een andere pijler. De bouwplaats kan dan het certificaat verliezen. Een auditor geeft aan het eind van de audit aan of de norm is gehaald of dat er mogelijk een twijfelgeval is. In het geval dat een bouwplaats onder de norm scoort gaat de non-conformiteitsprocedure in werking. De non-conformiteitsprocedure is opgenomen in bijlage C. 8.5 Best Practices Een Best Practice is een bijzondere invulling van één van de pijlers. Het is een invulling die niet op de normkaarten staat en niet eerder op een andere bouwplaats is gezien. Een Best Practice levert 1 punt extra op het totaalgemiddelde. Een Best Practice maatregel wordt opgenomen in het Best Practice overzicht van Bewuste Bouwers ( Bewuste Bouwers communiceert via de website, social media, de nieuwsbrief en het jaarmagazine. 50

53 51

54 9 Afronding project Als een project is afgerond hoeft deze niet afgemeld te worden bij Bewuste Bouwers. Na afloop van het project wordt het automatisch niet meer gepubliceerd op Het project blijft wel vindbaar op Loopt het project langer door dan vooraf voorzien of is deze juist eerder afgerond, geef dan de nieuwe einddatum door aan Bewuste Bouwers. 52

55 53

56 NORMKAART versie 4 Omgeving Bewuste Bouwers beperken hinder en hinderbeleving voor de omgeving. Bouwplaats medewerkers zijn zich bewust van de impact van hun handelen op mens, flora en fauna in de omgeving. Zij communiceren proactief voorafgaand en tijdens de bouw en gaan adequaat om met vragen, klachten en tips vanuit de omgeving. Maatregelen Norm Bouwhinder voor de omgeving wordt beperkt. Geluidshinder van niet-bouw gerelateerde werkzaamheden wordt beperkt. Een omgevingsscan is uitgevoerd. Flora en fauna worden beschermd. Op en rond de bouwplaats is aandacht voor kwetsbare mensen. De privacy van de omgeving wordt gerespecteerd. Het is duidelijk wie het verantwoordelijke bedrijf en aanspreekpunt zijn. Boven de norm Bouwhinder voor de omgeving wordt extra beperkt. Monitoring en meting van de effecten van bouwhinder. De parkeergelegenheid voor bouwplaats medewerkers en bezoekers vormt geen belemmering voor direct omwonenden. De bouwplaats maakt gebruik van lokale diensten. Bewustwording & Communicatie Norm De bouwplaats en de bouwplaats medewerkers profileren zich als Bewuste Bouwer. De Bewuste Bouwers-banner is duidelijk zichtbaar vanaf de openbare ruimte. Contactmogelijkheden met de bouwplaats zijn laagdrempelig. De omgeving wordt vooraf en tijdens de werkzaamheden geïnformeerd over het project; tijdstip, tijdsduur, plaats en soort hinder. Vragen, klachten, tips en complimenten worden adequaat opgepakt. Klachten, tips en complimenten worden gedeeld met de bouwplaats medewerkers. Boven de norm Projectinformatie is beschikbaar voor omwonenden en voorbijgangers. Het bouwbedrijf of de bouwplaats is 24-uur per dag, 7 dagen per week voor communicatie bereikbaar. De bouwplaats is transparant naar de omgeving over klachten en complimenten. Omwonenden worden geïnformeerd over maatregelen voor beperking van bouwhinder. Proactieve communicatie met de opdrachtgever. De bouwplaats communiceert extra met de omgeving over de voortgang van de (bouw-)werkzaamheden en eventuele incidenten. 54

57 NORMKAART versie 4 Veilig Een Bewuste Bouwer draagt bij aan de zorg voor de veiligheid op de bouwplaats en richt zich met name op de omgeving van de bouwplaats. Middels een stakeholdersanalyse wordt duidelijk welke partijen hierbij zijn betrokken. De medewerkers op de bouwplaats zijn zich bewust van de veiligheid voor zich zelf en voor hun omgeving en stralen dit uit. Maatregelen Norm Het borgen van de veiligheid voor de omgeving wordt planmatig aangepakt. Op en rond de bouwplaats zijn veiligheidsvoorzieningen getroffen. Op de bouwplaats is een goed werkend systeem van toegangscontrole. De bouwwerkzaamheden en het bouwverkeer vormen een aanvaardbaar risico, vastgelegd in een plan voor de omgeving. Op de bouwplaats zijn PBM-s beschikbaar voor bezoekers en bezoekers worden begeleid. Op de bouwplaats of een alternatieve locatie is een AED aanwezig. De bouwplaats-organisatie houdt de sociale veiligheid in stand. Boven de norm De maatregelen op de bouwplaats vergroten de sociale veiligheid in de omgeving. De omgeving wordt, in samenspraak met de stakeholders, periodiek geïnspecteerd. Bewustwording & Communicatie Norm Het is duidelijk hoe de regierol is ingevuld. Het is duidelijk waar bezoekers zich moeten melden en zij kunnen deze locatie veilig bereiken. Op en rond de bouwplaats zijn geen onveilige situaties vastgesteld. Op de bouwplaats is een noodplan of calamiteitenplan aanwezig. Medewerkers, bezoekers, onderaannemers, leveranciers en nevenaannemers ontvangen vooraf een routebeschrijving, parkeerinstructie en een algemene veiligheidsinstructie. Boven de norm De bouwplaats beïnvloedt gewenst (weg-)gedrag met andere maatregelen dan met standaard bebording. Bouwplaats medewerkers denken proactief mee over de veiligheid voor de omgeving. Leren van fouten en voortdurend verbeteren van de veiligheid in de omgeving. Voor het uitvoeren van risicovolle werkzaamheden worden Taak Risico Analyses opgesteld, alvorens de werkzaamheden uit te voeren. 55

58 NORMKAART versie 4 Vakmensen Een Bewuste Bouwer heeft aandacht voor de ontwikkeling, veiligheid, gezondheid en welzijn van de bouwplaats medewerkers en houdt rekening in alle communicatieuitingen met anderstaligen. Bouwplaats medewerkers dragen bij aan het imago van de bouw. Bouwplaats medewerkers zijn het visitekaartje van de bouwplaats en de bouwsector. Maatregelen Norm Voor de bouwplaats zijn gedragsregels en/of veiligheidsregels opgesteld. Veiligheid, gezondheid en welzijn van bouwplaats medewerkers zijn behandeld in de introductie, in de (taak-)instructie en in een toolbox meeting. Het bouwbedrijf heeft aandacht voor veiligheid, gezondheid en welzijn van medewerkers. Aanstootgevend gedrag is niet toegestaan. (bedrijfs-)kleding is afgestemd op het type werk en het seizoen. Boven de norm Op de bouwplaats worden sancties opgelegd bij het niet nakomen van afspraken of bij het constateren van onveilige handelingen. Inzet van stagiairs, leerlingen of social return medewerkers. Bewustwording & Communicatie Norm Bouwplaats medewerkers zijn op de hoogte van veiligheid- en gezondheidsrisico s en maatregelen. Bouwplaats medewerkers zijn op de hoogte van deelname aan Bewuste Bouwers en committeren zich aan de gedragscode. Het bouwbedrijf stimuleert ideeën voor duurzame inzetbaarheid (veiligheid, gezondheid en welzijn) van bouwplaats medewerkers. Bouwplaats medewerkers spreken elkaar aan op gedrag en onaanvaardbare risico s. Boven de norm Bouwplaats medewerkers kunnen uitleggen wat deelname aan Bewuste Bouwers inhoudt. Het bouwbedrijf en de bouwplaats dragen bij aan stimulering van jongeren voor studiekeuze techniek. Instructie en informatie zijn in meerdere talen beschikbaar voor bouwplaats medewerkers. De bouwplaats houdt rekening met specifieke doelgroepen en met eventuele cultuurverschillen. 56

59 NORMKAART versie 4 Milieu Een Bewuste Bouwer werkt milieubewust. Het bouwbedrijf heeft een beleidslijn om de impact op het milieu te minimaliseren. Het bouwbedrijf neemt maatregelen en faciliteert de bouwplaats om op minder milieubelastende wijze te bouwen. Maatregelen Norm Op de bouwplaats zijn energie- en waterbesparende maatregelen doorgevoerd. Reductiemaatregelen energie- en waterverbruik worden gemonitord. De bouwplaats heeft een afvalbeheersplan. Afval wordt in diverse fracties gescheiden ingezameld en aangeleverd. Opvangmogelijkheid bij lekkage van brandstoffen en/of olie. Boven de norm De bouwplaats maakt gebruik van duurzaam opgewekte stroom. De bouwplaats heeft een target voor scheidingspercentage. Het project maakt gebruik van duurzaam materieel. (rest-)materiaal wordt hergebruikt. Bewustwording & Communicatie Norm Op de bouwplaats of bij het bouwbedrijf wordt minimaal 1 x per jaar een toolbox over het werken vanuit de milieurichtlijnen gehouden. De (bedrijfs-)richtlijnen voor duurzaamheid (milieu, afval, energie- en waterbesparing) zijn gecommuniceerd op de bouwplaats. Boven de norm Milieumaatregelen worden gedeeld met de omgeving en zijn zichtbaar. Resultaten van monitoring en meting worden gedeeld met de omgeving. Medewerkers worden gestimuleerd om zelf duurzame ideeën aan te dragen. Duurzaamheid is een selectiecriterium voor leveranciers en onderaannemers. 57

60 NORMKAART versie 4 Verzorgd Een Bewuste Bouwer werkt ordelijk. De bouwplaats maakt gezien vanuit de omgeving een nette indruk. Op en rond de bouwplaats is het opgeruimd. Dit uit zich in een verzorgd uitziende bouwplaats, toegangswegen en afzettingen. Materiaal en materieel zijn opgeruimd, schoon en onderhouden. Maatregelen Norm Faciliteiten voor bouwplaats medewerkers en bezoekers zijn schoon en goed onderhouden. Faciliteiten zijn toegespitst op de verschillende doelgroepen. Materiaal en materieel zijn netjes opgeslagen, opgeruimd en indien nodig afgedekt. Schade en vervuiling aan wegen en/of eigendommen van derden worden voorkomen of hersteld. Hekken staan recht en voeten staan zoveel mogelijk naar binnen. Bouwplaats medewerkers zijn correct gekleed, kleding is onbeschadigd en het bovenlichaam is bedekt. Op en rond de bouwplaats is geen noemenswaardige aanwezigheid van los bouw- en sloopafval, zwerfaval en onkruid. Boven de norm Er zijn geschikte afvalbakken op diverse locaties op de bouwplaats aanwezig. Alternatief voor bouwhekken die netheid en uniformiteit vergroten. Ongewenste graffiti wordt onmiddellijk verwijderd. Bewustwording & Communicatie Norm Het bouwbedrijf en de bouwplaats stimuleren de bouwplaats medewerkers om de faciliteiten schoon en opgeruimd te houden. Periodiek worden de bouwplaats en de naaste omgeving geïnspecteerd. Boven de norm Bouwplaats medewerkers nemen zelf verantwoordelijkheid voor opgeruimde bouwplaats en faciliteiten. Omwonenden worden betrokken bij de afwerking/ inrichting van het bouwterrein. 58

61 59

62 BIJLAGE B: VOORBEELDEN AUDITSCORE Rekenvoorbeeld auditscore die aan de norm voldoet, zonder Best Practice Pijler Onderdeel Score Waardering Omgeving Maatregelen 8 Boven de norm Bewustwording & Communicatie 7 Boven de norm Veilig Maatregelen 6 Norm Bewustwording & Communicatie 8 Boven de norm Vakmensen Maatregelen 9 Boven de norm Bewustwording & Communicatie 8 Boven de norm Milieu Maatregelen 6 Norm Bewustwording & Communicatie 7 Boven de norm Verzorgd Maatregelen 7 Boven de norm Bewustwording & Communicatie 7 Boven de norm Totaal 73 Totaal gemiddelde 7,3 Best Practice - Eindscore 7,3 60

63 Rekenvoorbeeld auditscore die aan de norm voldoet, met Best Practice Pijler Onderdeel Score Waardering Omgeving Maatregelen 8 Boven de norm Bewustwording & Communicatie 7 Boven de norm Veilig Maatregelen 6 Norm Bewustwording & Communicatie 8 Boven de norm Vakmensen Maatregelen 9 Boven de norm Bewustwording & Communicatie 8 Boven de norm Milieu Maatregelen 6 Norm Bewustwording & Communicatie 7 Boven de norm Verzorgd Maatregelen 7 Boven de norm Bewustwording & Communicatie 7 Boven de norm Totaal 73 Totaal gemiddelde 7,3 Best Practice 1 Eindscore 8,3 61

64 BIJLAGE B: VOORBEELDEN AUDITSCORE Rekenvoorbeeld auditscore die niet aan de norm voldoet op het totaalgemiddelde (non-conformiteitsprocedure) Pijler Onderdeel Score Waardering Omgeving Maatregelen 5 Onder de norm Bewustwording & Communicatie 5 Onder de norm Veilig Maatregelen 5 Onder de norm Bewustwording & Communicatie 6 Norm Vakmensen Maatregelen 6 Norm Bewustwording & Communicatie 6 Norm Milieu Maatregelen 5 Onder de norm Bewustwording & Communicatie 5 Onder de norm Verzorgd Maatregelen 5 Onder de norm Bewustwording & Communicatie 5 Onder de norm Totaal 53 Totaal gemiddelde 5,3 Best Practice - Eindscore 5,3 62

65 Rekenvoorbeeld auditscore die niet aan de norm voldoet op een pijler (non-conformiteitsprocedure) Pijler Onderdeel Score Waardering Omgeving Maatregelen 6 Norm Bewustwording & Communicatie 7 Boven de norm Veilig Maatregelen 6 Norm Bewustwording & Communicatie 7 Boven de norm Vakmensen Maatregelen 6 Norm Bewustwording & Communicatie 6 Norm Milieu Maatregelen 6 Norm Bewustwording & Communicatie 4 Onder de norm Verzorgd Maatregelen 7 Boven de norm Bewustwording & Communicatie 6 Norm Totaal 61 Totaal gemiddelde 6,1 Best Practice - Eindscore 6,1 63

66 BIJLAGE C: NON-CONFORMITEITSPROCEDURE Bewuste Bouwers kan constateren dat een project niet conform de gedragscode van Bewuste Bouwers handelt. Deze non-conformiteit kan alleen worden geconstateerd tijdens een audit door de auditor van Bewuste Bouwers. Als door een opmerking van een omwonende of een mysteriebezoeker het vermoeden ontstaat dat een project niet conform de gedragscode handelt, wordt binnen 4 weken een audit gepland. Indien door Bewuste Bouwers is vastgesteld dat een project niet conform de gedragscode handelt, dan treedt de volgende procedure in werking. 1. Een non-conformiteit wordt als bevinding geconstateerd en vervolgens in het perspectief van verbeterpunten en kansen geplaatst. De contactpersoon van het project en de directie van het betreffende bouwbedrijf worden door Bewuste Bouwers van de non-conformiteit op de hoogte gesteld en verzocht om een reactie. De reactietermijn bedraagt 5 werkdagen. 2. Bewuste Bouwers bepaalt na ontvangst van de reactie van het project op welke termijn een heraudit plaatsvindt. Tijdens de heraudit wordt gekeken op welke wijze het project is omgegaan met het opheffen van de non-conformiteit. Voor deze heraudit kunnen kosten in rekening worden gebracht. 3. Is het project erin geslaagd de non-conformiteit op te heffen, dan mag het project het certificaat blijven voeren. 4. Is het project er niet in geslaagd de non-conformiteit op te heffen dan mag het project het certificaat niet meer voeren. Bewuste Bouwers rapporteert dit aan het project, de directie van het betreffende bouwbedrijf en de opdrachtgever. 5. Het project verdwijnt van de site van Bewuste Bouwers en Verbeterdebouw. 64

67 BIJLAGE D: FAQ INLOGGEN EN PROJECT AANMELDEN Wachtwoord / Inloggen Vraag Als ik via de website bewustebouwers.nl op login klik, dan kom ik op een ander platform. Klopt dat wel? Antwoord Ja, dat klopt. Je ziet mijnemviprestatiemeting.nl van Valk training en automatisering staan. Je logt vervolgens in het beveiligde en afgeschermde deel van Bewuste Bouwers waar je jouw projecten ziet staan. Waar moet mijn wachtwoord aan voldoen? Het wachtwoord moet minimaal 8 karakters hebben, een hoofdletter, een cijfer en een leesteken. Hoe weet ik of ik een account heb? Ga naar en kies voor Login (oranje knop rechts). Je komt dan op de website van Mijn EMVI prestatiemeting: registratie. Kies voor Wachtwoord vergeten (onder het inlogscherm linkerkant). Vul je mailadres in en klik op Reset. Indien je al een account hebt, ontvang je op je mailadres een van MIJNEMVIPrestatiemeting met een link om je wachtwoord te wijzigen. Als je nog geen account hebt, krijg je een melding waarin staat dat er bij dat mailadres nog geen account hoort. Je kunt dan een account aanmaken. ZIE: hoe vraag ik een nieuw account of wachtwoord aan? Hoe vraag ik een nieuw account of wachtwoord aan? Ga naar en kies voor Login (oranje knop rechts). Je komt dan op de website van Mijn EMVI prestatiemeting: Kies voor registreer als opdrachtnemer. Selecteer de juiste KvK en bedrijf. Na selecteren vul je je contactgegevens en wachtwoord in. Na het invullen van het formulier, klik je op registreer. Daarna ontvang je een mail ter verificatie. LET OP: deze mail kan in de SPAM box terecht zijn gekomen. Na jouw verificatie wordt het account gevalideerd en kun je inloggen. Dit duurt maximaal 48 uur. 65

68 Wachtwoord / Inloggen Vraag Ik ben mijn wachtwoord vergeten, wat moet ik doen? Antwoord Ga naar en kies voor Login (oranje knop rechts). Je komt dan op de website van Mijn EMVI prestatiemeting. Onder het inlogscherm klik je op wachtwoord vergeten. Je komt in een ander scherm waar je je mailadres in kunt vullen. Je krijgt dan met de uitnodiging om zelf een nieuw wachtwoord aan te maken. LET OP: mail kan in de SPAM box terecht zijn gekomen. Hoe kan ik mijn wachtwoord veranderen? Ga naar en kies voor Login (oranje knop rechts). Je komt dan op de website van Mijn EMVI prestatiemeting. Onder het inlogscherm klik je op wachtwoord vergeten. Je komt in een ander scherm waar je je mailadres in kunt vullen. Je krijgt dan met de uitnodiging om zelf een nieuw wachtwoord aan te maken. LET OP: mail kan in de SPAM box terecht zijn gekomen. Ik heb een account maar kom niet ingelogd. Ook niet als ik een nieuw wachtwoord aanvraag. Vermoedelijk is je account nog niet geverifieerd Kijk in je mailbox (eventueel in je SPAM box) of je een mail van MIJNEMVI- Prestatiemeting hebt ontvangen. Daar staat in wat je moet doen om je account te activeren. Indien deze mail niet meer beschikbaar is, neem dan contact op met ons via info@bewustebouwers.nl. 66

69 Project aanmelden Vraag Heb ik al een bouwplaats aangemeld als ik op bouwplaats aanmelden klik? Antwoord Nee. Als je op klikt op Bouwplaats aanmelden, krijg je eerst mail met daarin een registratielink. LET OP: De mail kan in de SPAM box terecht zijn gekomen. Na het klikken op de registratielink wordt het aanmeldformulier geopend. Als je dit formulier helemaal hebt ingevuld en geregistreerd is de bouwplaats aangemeld. Kan ik een bouwplaats aanmelden als ik nog geen account heb? Ja, dat kan. Door bij het aanmeldformulier te klikken op Ik ben nieuw, ik heb nog geen Bewuste Bouwers account. Door het formulier in te vullen, wordt een nieuw account aangemaakt. Het wachtwoord moet minimaal 8 karakters zijn. Daarnaast moet het een hoofdletter, cijfer en leesteken bevatten. Daarna ontvang je een mail ter verificatie. LET OP: deze mail kan in de SPAM box terecht zijn gekomen. Na jouw verificatie wordt het account gevalideerd en kun je inloggen. Dit duurt maximaal 48 uur. Moet ik eerst inloggen voordat ik een bouwplaats aanmeld? Hoe vind ik het KvK nummer van mijn organisatie / bedrijf? Nee dat hoeft niet. Bij het formulier voor aanmelden bouwplaats kun je de accountgegevens invullen. LET OP: de accountgegevens moeten wel gekoppeld zijn met de organisatie waar het project voor wordt aangemeld. Als je voor een andere opdrachtnemer aanmeldt, moet je een nieuw account aanmaken of je bestaande account aan de andere opdrachtnemer koppelen. Meer informatie staat in de FAQ voor gebruikers beheren. Je kunt in het formulier voor het aanmelden van je project zoeken op naam. Dit moet altijd een volledig woord zijn. In KvK kun je niet op delen van naam zoeken. Zoek je liever rechtstreeks in KvK, dan kan dat via Je kan het KvK nummer ook bij je eigen organisatie opvragen. Hoe kan ik een combinatie aanmelden? Dat kan op twee manieren. 1. Als je combinatie geregistreerd is bij KvK, kan je het nummer opzoeken en de combinatienaam koppelen aan het project. 2. Je kan ook de verschillende organisaties aan het project koppelen. Dit doe je door ze op te zoeken en te selecteren. Nadat je een bedrijf geselecteerd hebt, kan je in het zoekveld achter het geselecteerde bedrijf klikken en de volgende opzoeken. 67

70 Project aanmelden Vraag Kan ik meerdere bedrijven aan een project koppelen? Antwoord Ja, dat kan. Dit doe je door ze in het registratieformulier op te zoeken en te selecteren. Nadat je een bedrijf geselecteerd hebt, kan je in het zoekveld achter het geselecteerde bedrijf klikken en de volgende opzoeken. Mijn opdrachtgever staat er niet tussen, wat nu? Klik op de button Nieuwe opdrachtgever. Onder opent zich een extra scherm (New Client). Zoek op KvK of op een hele naam en selecteer de juiste opdrachtgever. De opdrachtgever staat nu ingevuld in het formulier. Ik heb geen adres van mijn project, wat moet ik nu invullen? Je kan het dichtstbijzijnde adres invoeren. Dit moet een bestaand adres zijn, dat door Google wordt herkend. Na verwerking kan Bewuste Bouwers de Google marker op de juiste plek zetten. Waar kan ik aangeven wie de meldingen van verbeterdebouw.nl moet ontvangen? Na aanmelden van het project en nadat deze gepubliceerd is, kan je gebruikers toevoegen. Je kan meerdere gebruikers toevoegen, die de meldingen binnen krijgen en mogen afhandelen. Meer informatie staat in de FAQ gebruikers beheren. Waar wordt het adres van de opdrachtgever voor gebruikt? Jouw opdrachtgever ontvangt een van Bewuste Bouwers waarin wordt aangegeven dat het project is aangemeld bij Bewuste Bouwers, hoe de gedragscode er op hoofdlijn uit ziet en wat het voor de opdrachtgever betekent dat het project is aangemeld. Welke informatie kan ik zelf aanpassen? Het portaal is ingericht om op meldingen te reageren. Als project administrator kun je daarnaast de start en einddatum, omschrijving en foto / impressie van het project aanpassen. Ook kan je gebruikers beheren (klik op het poppetje achter het project). Gebruikers kunnen alleen de meldingen beheren. Wanneer is mijn project goed aangemeld? Als na het invullen van het formulier de registratieknop groen is, dan is het formulier goed ingevuld en krijg je een bevestiging in beeld. Daarna wordt de aanmelding door Bewuste Bouwers geactiveerd en op de website gepubliceerd. Hiervan wordt een mail gestuurd naar de aanmelder van het project. Waarom krijg ik een foutmelding? Als er een veld niet is ingevuld, waar wel een * bij staat, dan geeft het systeem aan dat er een fout is opgetreden. 68

71

72 Alle actieve bouwplaatsen vind je op