Consultatiedocument (publieksversie) Actieprogramma Verhoging Onderwijsresultaten

Transcriptie

1 Consultatiedocument (publieksversie) Actieprogramma Verhoging Onderwijsresultaten Onderwijsambities Rotterdam, 28 september 2010 RG66/002j consultatiedocument_schoon Uitnodiging: denk d mee.., praat mee.., doe mee... Samen, onderwijspartners en gemeente, hebben we een ambitie om de onderwijsresultaten in Rotterdam te verhogen. En alleen wanneer we de handen ineen slaan kunnen we die ambitie realiseren. Het nieuwe College van B&W van Rotterdam wil extra investeren in onderwijs. Als verantwoordelijk wethouder wil ik graag - samen met het onderwijsveld (schoolbesturen/directies, leerkrachten, ouders) en onderwijsstakeholders eind dit jaar een actieprogramma vaststellen. Belangrijke vragen zijn: Welke keuzen moeten we daarbij maken? Wat zijn (ambitieuze doch) realistische doelen voor 2014? Wat zal goed werken?, wat moeten we stimuleren? Welke barrières moeten worden weggenomen? Om met elkaar hierover in gesprek te komen is er een notitie opgesteld. Bij het opstellen van die notitie is dankbaar gebruik gemaakt van de ideeën die vanuit het onderwijsveld zijn aangeleverd bij (het afronden van de vorige collegeperiode en bij) de aanloop naar de nieuwe periode. Deze notitie heeft de waarheid niet in pacht, en het onderwijs zou het onderwijs niet zijn als er geen reacties, suggesties, aanvullingen, opmerkingen op deze actielijnen en inkleuringen zouden zijn. Alle bijdragen zijn daarom welkom. Graag ga ik met u in gesprek en kom ik samen met u tot een effectief actieprogramma dat er toe leidt dat de talenten van onze kinderen maximaal tot ontwikkeling komen. Daarom organiseren we in de periode september/november diverse momenten waarop u zich kunt mengen in deze discussie. Deze schriftelijke consultatieronde is daar een onderdeel van. Daarnaast organiseren we gesprekken met leraren, schoolleiding, schoolbesturen en onderwijspartners. Ik nodig u hierbij van harte uit mee te doen. Rotterdam, 28 september 2010, mede namens de Rotterdamse onderwijsbesturen, Hugo de Jonge, Wethouder Onderwijs Jeugd en Gezin.

2 . Inhoud Deel I. Onze vragen aan u op een rijtje 3 Deel II. Toelichting op de vragen 11 1 Denk mee, praat mee, doe mee Onderwijsresultaten verhogen? Dat doen we in Rotterdam samen! Reageer op: Ambities verhoging onderwijsresultaten Kunnen de onderwijsresultaten omhoog? Op het niveau van de hele stad? Op het niveau van uw school? 14 3 Actieprogramma Verhoging Onderwijsresultaten Vijf actielijnen Versterken van basisvaardigheden Versterken van het lerarenkorps en de schoolleiding Vergroten van de ouderbetrokkenheid Versterken van de verbinding tussen onderwijs en zorg % van het verzuim aanpakken Overig: Zijn we dingen vergeten?, Wat is de kern? 22 Er zijn twee versies van dit Consultatiedocument in omloop gebracht: 1 De publieksversie (dat is deze versie) richt zich op de inhoud van het actieprogramma. Daar staan vooral inhoudelijke suggesties en ideeën in ter verbetering van de onderwijsresultaten in Rotterdam. In deze versie staat een aantal concrete vragen geformuleerd waarop we heel graag uw reactie ontvangen. 2 De achtergrondversie bevat ook achtergrondinformatie en de beleidsmatige kaders. Reageer! De beide versies staan op Uw reactie op de gespreksnotitie en de daarin geformuleerde vragen kunt u mailen naar reactie@rotterdamsonderwijsbeleid.nl Dat kan tot en met dinsdag 19 oktober uur. p 2

3 Deel I. Onze vragen aan u op een rijtje Hieronder hebben wij onze vragen aan u samengevat. Indien u behoefte heeft aan een toelichting dan verwijzen wij u graag naar de in deel 2 van dit document opgenomen tekst. Vraag 1. Zijn de onderwijsresultaten volgens u beïnvloedbaar? Kunnen we er samen voor gaan zorgen dat in 2014 de onderwijsresultaten op het gebied van taal en rekenen dichter bij het landelijk gemiddelde liggen? Wat is daar voor nodig? Vraag 2. Wat zouden volgens u goede doelen kunnen zijn (van het Actieprogramma Verhoging Onderwijsresultaten) waar wij gezamenlijk voor gaan? Wat vindt u van de onderstaande voorbeelden? Heeft u (betere) suggesties? A. Strategische doelen op het niveau van de stad, bijvoorbeeld # Ambitie, indicator Streefwaarde 1 Het percentage leerlingen op havo en vwo groeit voor beide schoolsoorten afzonderlijk van 13,7% nu naar 16% in 2014? 2 Het percentage geslaagden op havo stijgt van 80% nu naar 83% in 2014? 3 Het percentage 18- tot 23-jarigen op het hbo groeit van 18,5% nu naar 20% in 2014? 4 Het percentage jongeren dat doorstroomt naar een HO.. opleiding stijgt 5 Het percentage leerlingen dat van opleiding/ studie van. nu naar. In 2014? switcht daalt 6 Het aantal leerlingen dat in het VO terugzakt naar een van. nu naar. In 2014? lagere schoolsoort daalt 7 8 Uw suggesties? p 3

4 B. Doelen die voor de scholen zeggingskracht hebben, bijvoorbeeld # Ambitie, indicator Streefwaarde 1 De gemiddelde score van de basisschoolleerlingen die meer A minder C in 2014? op de toetsen uit het Leerling Volg Systeem een A, B, of C scoren, stijgt 2 De gemiddelde score op de Cito eindtoets basisonderwijs stijgt van 531 nu naar 533 in 2014? 3 De gemiddelde referentieniveaus taal en rekenen in het Van.. naar.. in 2014? voortgezet en middelbaar beroepsonderwijs liggen hoger 4 Het percentage leerlingen dat het eerste jaar in het Van.. naar.. in 2014? vervolgonderwijs met succes afrondt stijgt 5 Het aantal uitvallers in het VO, MBO en 1 e jaar bachelor Van.. naar.. in 2014? neemt af 6 7 Uw suggesties? Vraag 3. We hebben vijf (voorlopige) actielijnen voor het verhogen van onderwijsresultaten opgesteld, zijn deze vijf actielijnen in uw ogen belangrijk voor het verhogen van de onderwijsresultaten? Kunt u zich er in vinden? Heeft u nog een belangrijke aanvulling? Heeft u voor één of meerdere actielijnen ideeën en suggesties? De vijf (voorlopige) actielijnen zijn: 1 Versterken van basisvaardigheden a Verstevigen doorlopende leerlijn op taal en rekenen b Voorschool verbinden met basisonderwijs b Brede schoolactiviteiten voor betere taal- en rekenresultaten c (Bovenschools) aanbod voor het wegwerken van achterstanden d (Bovenschools) aanbod voor uitblinkers 2 Versterken van het lerarenkorps en de schoolleiding 3 Vergroten ouderbetrokkenheid 4 Verstevigen van de verbinding tussen onderwijs en zorg 5 100% van het verzuim aanpakken p 4

5 Vraag 4. Zijn in uw ervaring doorlopende leerlijnen (leerlijn met soepele overgangen tussen de verschillende schoolsoorten) belangrijk voor een succesvolle schoolloopbaan van een kind? Indien Ja: Ligt de basis dan in taal en rekenen? Indien Ja: Hoe kunnen we de doorlopende leerlijnen (taal en rekenen) versterken? Heeft u nog andere ideeën of suggesties voor het versterken van de doorlopende leerlijnen? Vraag 5. Zou het volgens u - voor de doorgaande leerlijn en voor het beperken van achterstanden - goed zijn wanneer de inhoudelijke en organisatorische band tussen de voorschool (VVE) en het basisonderwijs wordt versterkt? Indien ja: Zijn er dan bijzonderheden waar we in uw ogen rekening mee moeten houden? p 5

6 Vraag 6. Is de brede school volgens u ook in te zetten om de schoolprestaties van kinderen te verbeteren? Indien ja: Wat moet daarvoor gebeuren? Vraag 7. Kan een bovenschools aanbod volgens u substantieel bijdragen aan het verbeteren van de schoolprestaties op taal en rekenen? Bovenschools aanbod is schoolaanbod buiten de reguliere onderwijstijden, dus bijvoorbeeld in het weekend. Indien ja: Zijn er dan bijzonderheden waar we in uw ogen rekening mee moeten houden? p 6

7 Vraag 8. Is er in Rotterdam behoefte aan vakantie- en weekendscholen voor uitblinkers? Motiveer uw antwoord. Vraag 9. Heeft u ideeën en suggesties voor het verder versterken van het lerarenkorps op uw school? Van welke suggesties mag het grootste effect worden verwacht? p 7

8 Vraag 10. Speelt de ouderbetrokkenheid in uw ervaring een rol in de onderwijsprestaties van de kinderen? Indien ja: Heeft u suggesties voor het verder vergroten van de ouderbetrokkenheid? Wat is er nodig om de ouderbetrokkenheid in uw school verder te verbeteren? Vraag 11. Onder welke voorwaarden kan de versterking van de relatie tussen zorg en school er aan bijdragen dat minder kinderen uitvallen? Het gaat hier om zorg en ondersteuning voor kinderen die dat (tijdelijk) nodig hebben. p 8

9 Vraag 12. Heeft u suggesties die bijdragen aan het aanpakken van schoolverzuim? (Zie ook paragraaf 3.1.5) Vraag 13. Wat zijn in uw ogen de belangrijkste maatregelen voor het verder verbeteren van de onderwijsresultaten in Rotterdam? p 9

10 Vraag 14. Heeft u nog andere opmerkingen en suggesties die u graag kwijt wilt, dat kan hieronder. Vraag 14. (laatste vraag). Vraag over u zelf, Wat is uw betrokkenheid bij het Rotterdamse onderwijs? (kruis aan) Leerkracht Ouder van schoolgaand(e) kind(eren) Schoolleider, schooldirecteur, schoolbestuurder Beleidmaker, ambtenaar Geïnteresseerde burger Anders namelijk: Op welk onderwijsniveau bent u vooral berokken? (kruis aan) Voor- / vroegschools Primair onderwijs Voortgezet onderwijs Middelbaar beroepsonderwijs Hoger beroepsonderwijs Wetenschappelijk onderwijs Alle niveaus Anders namelijk: Hartelijk dank voor uw antwoorden en suggesties. Mail uw reactie naar reactie@rotterdamsonderwijsbeleid.nl Dat kan tot en met dinsdag 19 oktober uur. p 10

11 Deel II. Toelichting op de vragen p 11

12 1 Denk mee, praat mee, doe mee 1.1 Onderwijsresultaten verhogen? Dat doen we in Rotterdam samen! Onderwijsresultaten verbeteren, dat is de Rotterdamse ambitie. Dat lukt alleen als leraren, schoolbesturen, schoolleiding, gemeente en alle andere onderwijspartners de handen ineen slaan. Samen willen we nog voor het einde van dit jaar een Actieprogramma Verhogen Onderwijsresultaten maken. Welke keuzes worden in het actieprogramma gemaakt? Wat zijn (ambitieuze doch) realistische doelen voor 2014? Wat zijn barrières die moeten worden weggenomen? Om op die vragen (en nog vele andere) antwoord te krijgen, nodigt Hugo de Jonge, wethouder Onderwijs, Jeugd en Gezin, mede namens de schoolbesturen, u uit mee te doen en mee te praten. Hiervoor zijn twee documenten gemaakt: een publieksversie en een achtergrondversie. Bij het maken van deze documenten is dankbaar gebruik gemaakt van de ideeën die het onderwijsveld heeft aangeleverd bij het afronden van de vorige collegeperiode en bij de aanloop naar de nieuwe periode. In het achtergrond document staan achtergrond en de beleidsmatige kaders van het actieprogramma beschreven. In de publieksversie hebben we ons beperkt tot de inhoud. Op beide documenten kunt u reageren. We nodigen u in het bijzonder uit uw reacties, aanvullingen en opmerkingen op de publieksversie te geven. In die versie hebben wij daartoe een aantal hele concrete vragen aan u geformuleerd. Alleen samen kunnen we komen tot een effectief actieprogramma. Een actieprogramma dat er toe leidt dat de talenten van onze kinderen maximaal tot ontwikkeling komen. 1.2 Reageer op: Reageer! De achtergrondversie en de publieksversie staan op Uw kunt u mailen naar reactie@rotterdamsonderwijsbeleid.nl. Dat kan tot en met dinsdag 19 oktober uur. Stuur dit bericht door! Wij willen de in de komende weken zo veel mogelijk reacties verzamelen. Stuur deze uitnodiging tot meedenken en meepraten daarom door aan vrienden of collega s waarvan u vindt dat zij beslist mee moeten doen in dit proces. Wat gebeurt er met uw input? In de komende vier weken worden alle reacties die binnenkomen verzameld. Op basis van die reacties wordt het actieprogramma opgesteld. Uw reacties worden gebundeld en in één document zichtbaar gemaakt. Dat doen we anoniem. In dat document wordt ook aangegeven welke reacties al dan niet een plek hebben gekregen in het programma en waarom (niet). U kunt het proces blijven volgen Naast de reacties op de documenten, worden ook gesprekken georganiseerd met leraren, schoolleiding, schoolbesturen en onderwijspartners. De verslagen die daarvan worden gemaakt, kunt u ook vinden op Regelmatig zullen we op die website rapporteren over de actuele stand van zaken. Ga naar en reageer! p 12

13 2 Ambities verhoging onderwijsresultaten Het gemiddeld opleidingsniveau van Rotterdamse jongeren moet omhoog. Dit betekent dat de onderwijsresultaten omhoog moeten. Om dat te realiseren concentreren we ons daarbij op de basisvaardigheden taal en rekenen. Die basis vormt de voorwaarde voor een succesvolle doorgaande leerlijn van VVE (voor en vroegschoolse educatie) tot HO (hoger onderwijs). Rotterdamse kinderen moeten uiteindelijk de basisschool verlaten met hogere (Cito-)scores. En ook in het voortgezet onderwijs, het middelbaar en hoger beroepsonderwijs en het wetenschappelijk onderwijs moeten leerlingen beter scoren op hun eindniveaus. 2.1 Kunnen de onderwijsresultaten omhoog? Vraag 1. Zijn de onderwijsresultaten volgens u beïnvloedbaar? Kunnen we er samen voor gaan zorgen dat in 2014 de onderwijsresultaten op het gebied van taal en rekenen dichter bij het landelijk gemiddelde liggen? Wat is daar voor nodig? De eerste (maar niet de enige) prioriteit ligt bij het verhogen van de onderwijsresultaten in het basis- en voortgezet onderwijs, omdat daar de basis wordt gelegd voor de verdere schoolcarrière. Dit spoort met de doelstellingen van de Kwaliteitsagenda s voor primair en voortgezet onderwijs van het ministerie van Onderwijs. We moeten met elkaar hoge (doch realistische) ambities nastreven. Het te ontwikkelen actieprogramma moet corresponderen met het (gezamenlijk) gekozen ambitieniveau. Onze ambities moeten concreet en meetbaar zijn. Ze moeten kraakhelder zijn, voor iedereen. Deze ambities vertalen we de komende periode in concrete en heldere doelen. Wat die doelen precies worden, daar gaan we met elkaar over in gesprek. Maar dat er concrete doelen moeten komen, dat staat als een paal boven water. Want alleen op die manier sorteren we effect daar waar het moet: in de klas. De doelen waar we voor gaan, willen we gezamenlijk bepalen. Want alleen als we er samen voor gaan bereiken we het beste resultaat. De doelen zoals die in het schema hieronder geformuleerd staan, zijn bedoeld om de discussie te starten. We nodigen u daarom uit vooral op onderstaande doelen te reageren, ze te wijzigen, aan te vullen en om extra doelen toe te voegen. 2.2 Op het niveau van de hele stad? A. Strategische doelen op het niveau van de stad, bijvoorbeeld # Ambitie, indicator Streefwaarde 1 Het percentage leerlingen op havo en vwo groeit voor beide schoolsoorten afzonderlijk van 13,7% nu naar 16% in 2014? 2 Het percentage geslaagden op havo stijgt van 80% nu naar 83% in 2014? 3 Het percentage 18- tot 23-jarigen op het hbo groeit van 18,5% nu naar 20% in 2014? 4 Het percentage jongeren dat doorstroomt naar een HO.. opleiding stijgt.. 5 Het percentage leerlingen dat van opleiding/ studie van. nu naar. In 2014? switcht daalt 6 Het aantal leerlingen dat in het VO terugzakt naar een lagere schoolsoort daalt van. nu naar. In 2014? p 13

14 2.3 Op het niveau van de school? B. Doelen die voor de scholen zeggingskracht hebben, bijvoorbeeld # Ambitie, indicator Streefwaarde 1 De gemiddelde score van de basisschoolleerlingen die op meer A minder C in 2014? de toetsen uit het Leerling Volg Systeem een A, B, of C scoren, stijgt 2 De gemiddelde score op de Cito eindtoets basisonderwijs van 531 nu naar 533 in 2014? stijgt 3 De gemiddelde referentieniveaus taal en rekenen 1 in het Van.. naar.. in 2014? voortgezet en middelbaar beroepsonderwijs liggen hoger 4 Het aantal uitvallers in het VO, MBO en 1 e jaar bachelor.. neemt af 5 Het percentage leerlingen dat het eerste jaar in het vervolgonderwijs met succes afrondt stijgt Van.. naar.. in 2014? De hierboven geformuleerde doelstellingen zijn ter illustratie en open voor discussie en aanvulling tijdens de consultatieronde. Resultaat van de consultatie zouden onder andere heldere doelstellingen, streefwaarden en indicatoren moeten zijn. Deze doelstellingen zijn allemaal inhoudelijk van aard. Op deze doelstellingen kunnen we meten of de onderwijsresultaten echt verbeterd zijn. We willen ook ambitieus zijn in het tempo waarin we deze doelen willen realiseren. Ook daarover willen we met u in gesprek. Het streven is om aan het eind van de consultatieronde ook procesdoelen met elkaar te hebben geformuleerd. Doelen op basis waarvan we afspraken maken over de overdracht van leerlingen van bijvoorbeeld PO naar VO of van VO naar MBO. 1 Vanaf worden in het VO de referentieniveaus verankerd in de examinering. Vanaf 1 aug 2010 zijn de referentieniveau verankerd in de wet. p 14

15 Vraag 2. Wat zouden volgens u goede doelen kunnen zijn (van het Actieprogramma Verhoging Onderwijsresultaten) waar wij gezamenlijk voor gaan? Wat vindt u van de onderstaande voorbeelden? Heeft u (beter) suggesties? A. Strategische doelen op het niveau van de stad, bijvoorbeeld # Ambitie, indicator Streefwaarde 1 Het percentage leerlingen op havo en vwo groeit voor beide schoolsoorten afzonderlijk van 13,7% nu naar 16% in 2014? 2 Het percentage geslaagden op havo stijgt van 80% nu naar 83% in 2014? 3 Het percentage 18- tot 23-jarigen op het hbo groeit van 18,5% nu naar 20% in 2014? 4 Het percentage jongeren dat doorstroomt naar een HO.. opleiding stijgt 5 Het percentage leerlingen dat van opleiding/ studie van. nu naar. In 2014? switcht daalt 6 Het aantal leerlingen dat in het VO terugzakt naar een van. nu naar. In 2014? lagere schoolsoort daalt 7 8 Uw suggesties? B. Doelen die voor de scholen zeggingskracht hebben, bijvoorbeeld # Ambitie, indicator Streefwaarde 1 De gemiddelde score van de basisschoolleerlingen die meer A minder C in 2014? op de toetsen uit het Leerling Volg Systeem een A, B, of C scoren, stijgt 2 De gemiddelde score op de Cito eindtoets basisonderwijs stijgt van 531 nu naar 533 in 2014? 3 De gemiddelde referentieniveaus taal en rekenen in het Van.. naar.. in 2014? voortgezet en middelbaar beroepsonderwijs liggen hoger 4 Het percentage leerlingen dat het eerste jaar in het Van.. naar.. in 2014? vervolgonderwijs met succes afrondt stijgt 5 Het aantal uitvallers in het VO, MBO en 1 e jaar bachelor Van.. naar.. in 2014? neemt af 6 7 Uw suggesties? p 15

16 3 Actieprogramma Verhoging Onderwijsresultaten Om onze doelen en ambities te realiseren moet er wat gebeuren. Natuurlijk ligt er al een stevige basis. De scholen, leerkrachten, leerlingen en ouders dragen allemaal vanuit hun eigen betrokkenheid bij aan de talentontwikkeling van kinderen. We moeten er voor zorgen dat dat zo kan blijven. Dat we de ruimte houden om onze doelen en ambities te realiseren. Dus ontzien we het onderwijs bij bezuinigingen (zo lang als het kan). Daarbovenop moeten we extra inzetten. Extra inzet die nodig is voor het realiseren van onze doelen en ambities. We denken daarbij (vooralsnog) aan vijf actielijnen. De actielijnen richten de inzet die we plegen en maken transparant waar we op inzetten. Het totaal van de actielijnen moet leiden tot een verhoging van de onderwijsresultaten. De verhoging van de onderwijsresultaten wordt altijd in relatie gebracht met de kwaliteit. 3.1 Vijf actielijnen De actielijnen geven aan waar wij denken dat extra inzet nodig is. Het zijn onderwerpen waarop al veel goeds gebeurt. Het zijn de kritische factoren die naar verwachting sterk bijdragen aan de geformuleerde doelen en ambities. Ook hier geldt dat de actielijnen geplaatst moeten worden binnen de bredere context van het Rotterdamse Onderwijsbeleid. De vijf actielijnen waar wij met elkaar (in ieder geval) extra inzet op willen plegen zijn: 1 Versterken van basisvaardigheden a Verstevigen doorlopende leerlijn op taal en rekenen b Voorschool verbinden met basisonderwijs b Brede schoolactiviteiten voor betere taal- en rekenresultaten c (Bovenschools) aanbod voor het wegwerken van achterstanden d (Bovenschools) aanbod voor uitblinkers 2 Versterken van het lerarenkorps en de schoolleiding 3 Vergroten ouderbetrokkenheid 4 Verstevigen van de verbinding tussen onderwijs en zorg 5 100% van het verzuim aanpakken. Vraag 3. We hebben vijf (voorlopige) actielijnen voor het verhogen van onderwijsresultaten opgesteld, zijn deze vijf actielijnen in uw ogen belangrijk voor het verhogen van de onderwijsresultaten? Kunt u zich er in vinden? Heeft u nog een belangrijke aanvulling? Heeft u voor één of meerdere actielijnen ideeën en suggesties? De vijf (voorlopige) actielijnen zijn: 1 Versterken van basisvaardigheden a Verstevigen doorlopende leerlijn op taal en rekenen b Voorschool verbinden met basisonderwijs b Brede schoolactiviteiten voor betere taal- en rekenresultaten c (Bovenschools) aanbod voor het wegwerken van achterstanden d (Bovenschools) aanbod voor uitblinkers 2 Versterken van het lerarenkorps en de schoolleiding 3 Vergroten ouderbetrokkenheid 4 Verstevigen van de verbinding tussen onderwijs en zorg 5 100% van het verzuim aanpakken p 16

17 Toelichting op de vijf actielijnen Hieronder zijn deze vijf actielijnen ingekleurd. Een mogelijke gedachtelijn voor acties is geschetst. Kunt u zich vinden in deze actielijnen? Zijn we compleet met de vijf actielijnen of mist u nog iets? Kunt u zich vinden in de gedachtelijnen?, heeft u suggesties en/of aanvullingen of kent u goed werkende voorbeelden? Verhoging van onze onderwijsresultaten is een enorme uitdaging. Meer van hetzelfde is daarbij niet voldoende, hoe succesvol de voorbeelden ook zijn. Juist nieuwe, bij de lokale setting passende voorbeelden en nieuwe ideeën zijn noodzakelijk en meer dan welkom Versterken van basisvaardigheden Taal (begrijpend lezen en woordenschat) en rekenen vormen de basis voor een succesvolle schoolcarrière. Taal en rekenen zijn bepalend voor een soepele, vloeiende doorlopende leerlijn van VVE tot HO. Extra inzet op het versterken van die vaardigheden is daarom belangrijk. Daarvoor kunnen we inzetten op bijvoorbeeld het verlengen van de effectieve leertijd. In Rotterdam is de gebruikelijke onderwijstijd, zeker in sociaal zwakke wijken, niet voldoende om de achterstanden die al op jonge leeftijd optreden weg te werken. Hiervoor is extra leertijd nodig. Ook uitblinkers zijn gebaat bij meer leertijd. Zo krijgen zij de uitdagingen die hun talenten nog verder ontwikkelen. De voorschool en de brede school zijn op dit moment de belangrijkste instrumenten om de achterstanden weg te werken. De afgelopen periode heeft het accent gelegen op uitbreiding van de leertijd, zonder sturing op de inhoudelijke kwaliteit. In deze periode zouden we willen inzetten op kwaliteitsverbetering om de extra leertijd ook om te zetten in verhoging van de onderwijsresultaten. De actielijn wordt vooralsnog uitgewerkt in vijf sublijnen: 1.a. Verstevigen doorlopende leerlijn op taal en rekenen Rotterdam wil onderwijsresultaten verhogen door de hele stad. Dat betekent betere resultaten in alle onderwijssoorten van VVE tot en met HO. Nog te vaak lekt talent weg op de overgangsmomenten tussen verschillende schoolsoorten. Problemen met en achterstanden op het gebied van taal en rekenen zijn vaak de oorzaak. Het actieprogramma zoekt naar activiteiten, aanpak en mogelijkheden om juist op de scharnierpunten het weglekken van talent te voorkomen. Taal en reken zijn de basis. Het bieden van perspectief en kans op doorstroom naar een schoolsoort die past, volgt daarop. Dat vraagt om een coalitie van scholen en schoolbesturen, die samen die factoren aanpakken die doorstroom belemmeren en maatregelen nemen om leerlingen te stimuleren hun ambities te bereiken. Daarbij kan gedacht worden aan acties als het maken van kwaliteitsafspraken tussen alle onderwijssoorten, het registeren van prestatiegegevens van alle leerlingen in talentdossiers. Of aan het inzetten van studenten uit het HO als rolmodel in PO en VO. Vraag 4. Zijn in uw ervaring doorlopende leerlijnen belangrijk voor een succesvolle schoolloopbaan van een kind? Indien Ja: Ligt de basis dan in taal en rekenen? Indien Ja: Hoe kunnen we de doorlopende leerlijnen taal en rekenen versterken? Heeft u nog andere ideeën of suggesties voor het versterken van de doorlopende leerlijnen? 1.b. Voorschool verbinden met basisonderwijs Het is voor de doorgaande leerlijn en voor het beperken van achterstanden goed wanneer de inhoudelijke en organisatorische band tussen de voorschool (VVE) en het basisonderwijs wordt versterkt. De voorschool wordt daarmee verrijkt met een betere pedagogische insteek. Aan de hand van een aantal pilots koppelen we de voorschool als een voorbereidende groep 0 aan de p 17

18 basisschool. In die gevallen is tenminste één van de twee mbo-opgeleide peuterleidsters op de voorschool vervangen door een hbo-opgeleide leerkracht. Daarmee vergroten we ook de kwaliteit van het personeel in de voorschool. Vraag 5. Zou het volgens u - voor de doorgaande leerlijn en voor het beperken van achterstanden - goed wanneer de inhoudelijke en organisatorische band tussen de voorschool (VVE) en het basisonderwijs wordt versterkt? Indien ja: Zijn er dan bijzonderheden waar we in uw ogen rekening mee moeten houden? 1.c. Brede schoolactiviteiten met het accent op betere taal- en rekenresultaten De brede school is geen doel op zich, maar een manier om de talenten van kinderen te ontwikkelen. Ook de inzet van sport- en cultuuractiviteiten (bijvoorbeeld muziek en filosofie) kan bijdragen aan de taal- en rekenvaardigheden van leerlingen. Dat kan, omdat uitbreiding van uren in de reguliere lestijd meer tijd laat voor taal en rekenen. Het kan ook dat vakken als sport en cultuur werken aan competenties die taal- en rekenvaardigheden bevorderen. We zouden het huidige brede school-concept om kunnen bouwen tot een maatwerk-concept, waar de extra leertijd door de school is ingebouwd in de strategie om betere leerresultaten te boeken. Ideeën over het zogenaamde ultieme brede school concept zouden in dit verband kunnen worden uitgewerkt. De school is in dit concept het centrale middelpunt van een coalitie van partners uit de wijk. Dit kan consequenties hebben voor de gemeentelijke subsidievoorwaarden, en de inzet van gemeentelijke diensten (o.a. Lekker Fit, Ieder Kind een Instrument en Gezonde School). De inzet van brede school activiteiten zou kortom een middel moeten zijn om te sturen op taal- en rekenresultaten. Vraag 6. Is de brede school - volgens u ook in te zetten om de schoolprestaties van kinderen te verbeteren? Indien ja: Wat moet daarvoor gebeuren? 1.d. (Bovenschools) aanbod voor het wegwerken van achterstanden Thuis en op straat worden leerlingen nog te weinig gestimuleerd om Nederlands te spreken en/of te rekenen. In de vakanties is het significant merkbaar dat dergelijke vaardigheden terugvallen. Een bovenschools aanbod (ook in de weekenden en vakanties, summerschools) voor primair, voortgezet en middelbaar onderwijs kan deze terugval voorkomen en is belangrijk om de overgang van de ene naar de andere schoolsoort te verbeteren. Het biedt tevens de gelegenheid opgelopen achterstanden in te lopen. Rotterdam voert een aantal pilots voor vakantie- en weekendscholen voor het wegwerken van achterstanden uit. Daarnaast wordt gezocht naar een experiment voor op straat (door de weeks). Vraag 7. Kan een bovenschools aanbod - volgens u substantieel bijdragen aan het verbeteren van de schoolprestaties op taal en rekenen? Indien ja: Zijn er dan bijzonderheden waar we in uw ogen rekening mee moeten houden? 1.e. (Bovenschools) aanbod voor uitblinkers Voor kinderen met uitzonderlijke talenten bieden bovenschoolse voorzieningen in de weekends en de vakanties de gelegenheid om deze talenten verder te ontwikkelen. De ervaringen die we in de stad hebben met Leonardo en de plusklassen kunnen verder worden uitgewerkt. Het bedrijfs- en verenigingsleven kunnen participeren in de opzet en uitvoering. Rotterdam voert daarom een aantal pilots voor vakantie- en weekendscholen voor uitblinkers uit. Vraag 8. Is er in Rotterdam behoefte aan vakantie- en weekendscholen voor uitblinkers? Motiveer uw antwoord. p 18

19 Versterken van het lerarenkorps en de schoolleiding. Goede leraren zijn doorslaggevend voor de ontwikkeling van talent. Een goede leraar in de breedste zin des woords. Dus iemand die zijn vak verstaat en in staat is om de soms diep weggestopte talenten van kinderen optimaal te ontwikkelen. Een sterker lerarenkorps in PO, VO en MBO, gecombineerd met een versterking van de schoolleiding (directeuren en schoolleiders), draagt direct bij aan de verbetering van de leerprestaties. Schoolbesturen zijn verantwoordelijk voor het personeelsbeleid op scholen. De besturen voor het voortgezet onderwijs hebben samen met de lerarenopleidingen in het Regionaal Platform Onderwijsarbeidsmarkt Rotterdam een plan opgesteld voor de kwantitatieve en kwalitatieve instroom en het behoud van leerkrachten. Ook voor het primair en middelbaar beroepsonderwijs is inzet van een krachtiger lerarenkorps noodzakelijk. Regionale instrumenten moeten verbonden worden aan / met landelijke ontwikkelingen. Ook op landelijk niveau zijn er immers afspraken gemaakt tussen de sociale partners en de minister over professioneel personeelsbeleid van de scholen. De functiemix is daar een voorbeeld van. Ook bestaat er landelijk beleid gericht op het voor de klas krijgen van meer academisch opgeleide leraren. In Rotterdam kunnen we wat dat betreft nog een slag slaan. Doorontwikkeling van een academische PABO en de educatieve minoren die in het HO worden ontwikkeld zijn hiervan een voorbeeld. Het aantrekkelijk maken van het beroep leraar kan op allerlei verschillende manieren. Van traditionele middelen als beloning tot meer onorthodoxe manieren als beschikbaarheid van woningen. De gemeente ondersteunt en faciliteert graag in het aantrekkelijk maken van het beroep en de status van de Rotterdamse leraar. Want leraren zijn een belangrijke schakel in de vorming van kinderen en hun talenten in onze stad. Het hoger onderwijs in de stad kan bijdragen aan deze actielijn door (nieuwe) opleidingen of door gericht onderzoek. Naast investeren in de kwaliteit van het lerarenkorps is de kwaliteit van de schoolleiding (en schoolbestuur) van groot belang. Vraag 9. Heeft u ideeën en suggesties voor het verder versterken van het lerarenkorps op uw school? Van welke suggesties mag het grootste effect worden verwacht? Vergroten van de ouderbetrokkenheid Ouders hebben een grote verantwoordelijkheid en een belangrijke rol bij de opleiding van hun kinderen. Actieve betrokkenheid van de ouders heeft een positief effect op de leerresultaten. Het zou vanzelfsprekend moeten zijn dat ouders er op letten dat hun kind op tijd naar school gaat en zijn huiswerk maakt. Het zou fantastisch zijn wanneer ouders hun kinderen dagelijks stimuleren. Wij zoeken naar nieuwe vormen om ouders daarop te stimuleren en waar dat nodig is aan te spreken. We gaan met de scholen na hoe we de ouderbetrokkenheid bij de leerweg van hun kind kunnen vergroten. We zoeken naar beproefde effectieve werkwijzen (uit Rotterdam of elders uit het land). Die zetten we dan breed in. We gaan ouderconsulenten beter toerusten om hun rol goed en duurzaam in te kunnen vullen. Een idee zou zijn om de ouderconsulenten gericht in te zetten in wijken met een sociale achterstand. Wellicht moeten zij in dienst komen bij de scholen, zodat deze gericht kunnen sturen op het resultaat van de inspanningen en zodat er een relatie gelegd kan worden met wat er in de klas gebeurt. Vraag 10. Speelt de ouderbetrokkenheid in uw ervaring een rol in de onderwijsprestaties van de kinderen? Indien ja: Heeft u suggesties voor het verder vergroten van de ouderbetrokkenheid? Wat is er nodig om de ouderbetrokkenheid in uw school verder te verbeteren? p 19

20 Versterken van de verbinding tussen onderwijs en zorg Leerlingen met (tijdelijke) problemen hebben (tijdelijk) nabije zorg en begeleiding nodig om te voorkomen dat zij verzuimen of uitvallen. Dat geldt voor alle schoolsoorten, van VVE tot en met HO. Uitgangspunt is dat de zorg zoveel mogelijk via de Centra voor Jeugd en Gezin (CJG) wordt georganiseerd in goede afstemming met de zorgstructuur op school, zodat leerlingen gewoon naar school kunnen blijven gaan. Snelle preventieve zorg krijgt dus de voorkeur boven institutionele, curatieve zorg. Via het vervolg op het programma Ieder Kind Wint wordt gewerkt aan een effectief zorgaanbod voor de gezinnen die dat nodig hebben: één gezin, één plan. Vanuit die invalshoek is de inzet de zorg op school en de overige zorg waar een kind mee te maken heeft goed af te stemmen. Leraren moeten in staat zijn de zorgvraag tijdig te signaleren en over te dragen naar (zorg)professionals als de intern begeleider of de schoolmaatschappelijk werker. Via de Zorg & Advies Teams (ZAT s) moeten (zorg)professionals op en rond de school handelingsbekwamer worden en in voorkomende gevallen leren escaleren naar de CJG s. Binnen deze actielijn zou bijvoorbeeld een gerichte aanpak op VVE een plek kunnen krijgen. Door (tijdelijke) problemen dreigen veel kinderen juist in deze leeftijd (0-4 jaar) al tussen wal en schip te vallen. Gezamenlijke inspanningen voor deze categorie kinderen leggen een fundament onder een succesvolle doorgaande leerlijn. Vraag 11. Onder welke voorwaarden kan de versterking van de relatie tussen zorg en school er aan bijdragen dat minder kinderen uitvallen? % van het verzuim aanpakken Leerlingen horen op school te zitten om het maximale uit hun opleiding te halen. Verzuim pakken we altijd direct aan, onder het motto: het kan nog zo slecht met je gaan, van niet naar school gaan word je niet beter!. Scholen registreren al het verzuim, melden dit snel en spreken leerlingen en ouders hierop aan. De gemeente zorgt dat meldingen direct in behandeling worden genomen en dat er sprake is van een lik op stuk aanpak. Op scholen waar het schoolverzuim en de uitval het grootst zijn, kunnen we doorgaan met inzetten van het Pluspakket. Leerplichtambtenaren maken daarin samen met scholen een aanpak op maat, met extra acties en afspraken, waardoor verzuim wordt voorkomen of anders direct wordt aangepakt. Daarnaast is de gedachte om de actietafel thuiszitters voort te zetten. Om de verspilling van talent te voorkomen, maken we een apart plan in de strijd tegen voortijdig schoolverlaten. Schoolbesturen en gemeente zetten zich hier samen voor in. Een goede en gemotiveerde studiekeuze kan veel voortijdig schoolverlaten voorkomen. Arbeidsoriëntatie krijgt daarom extra aandacht in het primair, voortgezet en middelbaar beroeps onderwijs. Daarbij kan gedacht worden aan het verder ontwikkelen van de studiekeuzegesprekken die het HO nu al in het VO organiseert, door dit ook te gaan doen door het HBO in het MBO en door het VO in het PO. Vraag 12. Heeft u (nog meer (zie 3.1.5)) suggesties die bijdragen aan het aanpakken van schoolverzuim? 3.2 HO Kenniswerkplaats Talentontwikkeling Werken aan talentontwikkeling. Het verhogen van onderwijsresultaten. Om dat met succes en effect te doen is het essentieel om evidence based te werken. Of anders gezegd om te weten wat wel en niet werkt en op basis daarvan interventies in het onderwijs te doen. De uitdaging is het vertalen van onderzoekskennis naar de dagelijkse praktijk in de klas. Rotterdam kan daarin voorop gaan lopen. Zeker als we erin slagen om het monitoren van de resultaten hieraan te verbinden. Het hoger onderwijs speelt met het idee om daarvoor met het idee is om daarvoor een kenniswerkplaats talentontwikkeling in te richten. In de werkplaats werken onderwijspartners van alle schoolsoorten samen om onder andere (wetenschappelijke)kennis p 20

21 toepasbaar te maken in methoden en aanpak in de school en deze blijvend te verbeteren op basis van uitkomsten van de monitor. Vraag 13. Heeft u (nog meer (zie 3.1.5)) suggesties die bijdragen aan het aanpakken van schoolverzuim? p 21

22 3.3 Overig: Zijn we dingen vergeten?, Wat is de kern? Vraag 13. Wat zijn in uw ogen de belangrijkste maatregelen voor het verder verbeteren van de onderwijsresultaten in Rotterdam? Vraag 14. (laatste vraag). Vraag over u zelf, Wat is uw betrokkenheid bij het Rotterdamse onderwijs? (kruis aan) Leerkracht Ouder van schoolgaand(e) kind(eren) Schoolleider, schooldirecteur, schoolbestuurder Beleidmaker, ambtenaar Geïnteresseerde burger Anders namelijk: Op welk onderwijsniveau bent u vooral berokken? (kruis aan) Voor- / vroegschools Primair onderwijs Voortgezet onderwijs Hoger onderwijs Alle niveaus Anders namelijk: Hartelijk dank voor uw antwoorden en suggesties. Mail uw reactie naar reactie@rotterdamsonderwijsbeleid.nl Dat kan tot en met dinsdag 19 oktober uur. p 22