Middeleeuwse Literatuur
|
|
|
- Victor ten Wolde
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Middeleeuwse Literatuur I. Het tijdperk II. De taal 1. Het Oud-Nederlands a) De oudste woorden De Lex Salica Morther Fither Focla Hano Fe durpello Alle woorden die ooit bestaan hebben, zijn terug te vinden in het veertigdelige WNT (Woordenboek der Nederlandse Taal). Er bestaat inmiddels ook een online historisch woordenboek: het GTB het Geïntegreerde Taal Bank) De Oudnederlandse woorden in dit boek bevatten ongeveer woorden uit de periode De materiaalverzameling, het zogenaamde Corpus Oudnederlands, bestaat uit ruim attestaties, plus zo'n toponiemen. 1
2 Voorbeeld van een Lemma uit het GTB: FADAR Woordsoort: znw., m. Modern lemma: vader Oudste attestatie: Frequentie: totaal: 20, appellatieven: 20 Etymologie: Cognaten: Oudfries feder, fader. Morfologie: ongeleed. Afleidingen: fadarkīn Samenstellingen met het trefwoord als rechterlid: aldarfadar Flexie: in Latijnse context vader (3) nominatief singularis uater (3) genitief singularis uader (1), uater (2) datief singularis uader (2), uater (1) accusatief singularis fadaer (2), uader (1), uater (1), uather (1), uathe[r] (1) vocatief singularis uater (1) nominatief pluralis fadera (1) Overige historische woordenboeken: VMNW: vader (znw. m.), MNW: vader (znw. m.), WNT: vader (znw. m.) + 1. Vader. Mendit an geginuuirdi sinro, gidruoueda uuerthint fan antsceine sinro (l. sinin) fadera uueisono in scepenin uuidouuano. WPs (hs. I) 067,06 Zuid-Nederrijn, Nederrijn, (kopie )Ther unt fîeng sines uader riche ande leuede sint cristenliche. Mfr.Reimb. A, r. 647 Werden, Essen?, Noord-Oost Nederland, Thes scalt thu nu liebe uater ezzen, turch thinen willen haben ich iz gewunnen. Mfr.Reimb. B, r. 058 Werden, Essen?, Noord-Oost Nederland, Ther uater tho zů ime sprach wie gewunnest thu so sciere, liebe sun, daz? Mfr.Reimb. B, r. 059 Werden, Essen?, Noord-Oost Nederland, Vnser uater iz so lief habet, also wir haben gesaget. Mfr.Reimb. B, r. 089 Werden, Essen?, Noord-Oost Nederland, Also sie thar inquamen uon allen landen, so wurthen sie thar in beuangen Von them romis[c]he here also ich saget, thaz zuuene houbet man habet, Tytum unde uespesianum, einen uathe[r] unde einen sun. Mfr.Reimb. B, r. 570 Werden, Essen?, Noord-Oost Nederland, Them uader ther sun ivnge nam iz uon them munde Thiv můder them kinde, thaz quam uon sundelichen thingen. Mfr.Reimb. B, r. 577 Werden, Essen?, Noord-Oost Nederland, einen alder uader ich habete, Ther hiez zacheus, ther saget minem uader symoni sus. Mfr.Reimb. B, r. 595 Werden, Essen?, Noord-Oost Nederland, Rotbertus Vader. Lib.Trad. 133,30 Gent, Vlaanderen, coram (...) Isen Vader. Lib.Trad. 198,04 Gent, Vlaanderen, 1174 (kopie )Iso Vader. Lib.Trad. 203,26 Gent, Vlaanderen, 1189Thie êra nehauon auor ich niet uon einegan minen meritis, sunder uone mines sponsi genathon, ther mir pacem hauet gegen sinen uader gewunnon mit effusione sanguinis sui. LW 142,17 Egmond, Holland, ca. 1100[got was] ire uater unde ire kint, th[az sint saliclichiu] thinc. Mfr.Reimb. B, r. 102 Werden, Essen?, Noord-Oost Nederland, Wande thie sines uater gebot abe gêt, mit rehte er sines erbes abe stet. Mfr.Reimb. B, r. 240 Werden, Essen?, Noord-Oost Nederland,? Alle cristen unser brůther sint, wande wir alle sin eines uater kint. Mfr.Reimb. B, r. 316 Werden, Essen?, Noord-Oost Nederland, Wir sin alle gebrůdere unde suestere uon unserem uater [...]. Mfr.Reimb. B, r. 317 Werden, Essen?, Noord-Oost Nederland, Thice scolden sie mit gelichem urteile ane gan, want sie wither [th]en uather unde then sun habeten getan. Mfr.Reimb. B, r. 571 Werden, Essen?, Noord- Oost Nederland, gelobistu in got alamehtigan fadaer. Utrechtse doopbelofte CG 026,20 Utrecht, Holland, ec gelobo in got alamehtigan fadaer. Utrechtse doopbelofte CG 026,21 Utrecht, Holland, of er mit sinem brůder then er hir gesihet unbrůderlich beget, Wie scolde wir thanne got uater minnen, then er nemach gesehen noch [...]. Mfr.Reimb. B, r. 319 Werden, Essen?, Noord-Oost Nederland, Literatuur: Tavernier
3 b) De oudste zin Hebban olla vogola nestas higunnan Hinase hic enda thu Wat unbidan we nu Non scholae, sed vitae discimus An âuont in an morgan in an mitdon dage tellon sal ic in kundon, in he gehôron sal. s Avonds en s morgens en s middags zal ik vertellen en verkondigen, en hij zal luisteren.' Visc flot aftar themo uuatare. Een vis zwom in het water, enz. Gelobistu in got alamehtigan fadaer. 'Gelooft gij in god de almachtige vader'? "Tesi samanunga was edele unde scona" "Deze gemeenschap was edel en schoon" "Forchta in biuonga* quamon ouer* mi in bethecoda mi thuisternussi In ic quad uuie** sal geuan* mi fetheron also duuon* in ic fliugon sal in raston sal"! Lees "v" waar "u" staat en "w" waar er uu staat "Vrees en beving kwamen over mij en duisternis bedekte mij En ik zei: Wie zal mij veren geven zoals duiven, zodat ik weg zal vliegen en een rustplaats zal vinden." Ez sint guotiu niuwe maere, daz die vogel offenbaere c) De oudste tekst singent, dâ man bluomen siht. zén zîten in dem jâre stüende wol, daz man vrô waere, leider des enbin ich niht: Mîn tumbez herze mich verriet, daz muoz unsanfte unde swaere tragen daz leit, das mir beschiht Het is goed nieuws, dat de vogels luidkeels zingen waar men bloemen ziet. In deze tijd van het jaar zou men blij moeten zijn, maar helaas, dat ben ik niet: mijn dwaze hart heeft mij verraden, en moet nu, treurig en somber, het leed verdragen dat mij ten deel valt. 3
4 2. Het Middel-Nederlands a) Ontwikkeling in de middeleeuwen b) De manuscripten Het Gruuthuse handschrift Het Reynaert handschrift Het Ferguut handschrift Het Beatrijs handschrift Het Hulthem handschrift Het Haagse handschrift De Brugse patriciër Lodewijk van Gruuthuse (tweede helft 15e eeuw) bezat een voor die tijd indrukwekkende bibliotheek. Een van de Nederlandstalige codices uit zijn boekenbezit is in de literatuur bekend geworden als hét Gruuthuse-handschrift. Het is een bundel met gebeden, allegorische gedichten en liederen (met muzieknotatie), vervaardigd in de tweede helft van de 14e eeuw. Onder de liederen bevinden zich het beroemde klaaglied Egidius, waer bestu bleven, het Kerelslied en ook onderstaande ballade. We beluisteren Den Capelaen van Oedelem : 4
5 5
6 III. Schrijven in de middeleeuwen 6
7 Gehistorieerde initiaal Miniatuur Rubriek Lombarde Penwerk. Hoofdletterkolom Paragraafteken Marginalia Correcti Pricking Liniëring Abbreviaturen 7
8 IV. Middel-Nederlands lezen en vertalen. Het Middel-Nederlands is een taal met flexie, ofwel een taal met verbuigingen: 8
9 Mannelijk: Sterk Zwak Enkelv. Nom. die/de cleine knecht hane Gen. dies/des cleins knechts hanen Dat. dien/den cleinen knechte hane Acc. dien/den cleinen knecht hane Meerv. Nom. die cleine knechte hanen Gen. dier/der cleiner knechte hanen Dat. dien/den cleinen knechten hanen Acc. die cleine knechte hanen De belangrijkste kenmerken bij het lezen van het Middel-Nederlands zijn: 1. Klinkers * Er zijn nauwelijks diftongen of tweeklanken in het Middel-Nederlands: Hij hi Mij mi Gij gi Duizend Buiten Kleine Eik duzend buten klene eke * In een gesloten lettergreep werd een lange klinker vaak aangeduid met een verlengings e of i: Haar Haer Delen Deilen 2. Medeklinkers * K = C gespeld * SCH = SK gespeld * Doordat men eerst en vooral de klanken weergeeft, kan het zijn dat men woorden die men samen uitspreekt, ook aaneenschrijft: Voorbeeld: tforhoeft = het voorhoofd Voorbeeld: thof = het hof Wanneer dit vooraan gebeurt, noemen we dit proclisis. Voorbeeld: haddi = hadde hi = had hij Voorbeeld: dats = dat is Voorbeeld: dat seggic u = dat segge ic u = dat zeg ik u Wanneer dit achteraan voorkomt, noemen we dit eclisis. * Gelijkmaking (assimilatie) en ongelijkmaking (dissimilatie) In sommige woorden verdwijnt er een medeklinker onder invloed van een andere: 9
10 Voorbeeld: altemaal = allemaal Voorbeeld: lijcteken = litteken * Weglating en bijvoeging: In Het Vlaams, Zeeuws en West-Brabants liet men de H soms weg: Voorbeeld: angen = hangen Voorbeeld: adden = hadden 3. Verbuiging * Men verboog Substantieven, adjectieven en voornaamwoorden zoals nu nog in het Duits: Voorbeeld: Den hals, Die Neuse, den mensche, met quaden list 4. Ontkenning * NE, N, EN * meest al werd de ontkenning dubbel gebruikt: Nooit niet 10
Inleiding op Middeleeuwse Epiek
Inleidingop MiddeleeuwseEpiek I. Periodisering II. Oudnederlands: 700-1150 a) Inleiding b) De oudste zin De oudste bron in het Nederlands is het volgende zinnetje: Hebban olla vogola nestas higunnan Hinase
Het begin van de Nederlandse taal
Het begin van de Nederlandse taal Een Oudnederlandse liefdestekst Korte lesomschrijving Leerlingen maken in deze les kennis met het oudste, geschreven Nederlands. Ze verdiepen zich in de betekenis van
Belangrijkste kenmerken van het Oudnederlands 1
Belangrijkste kenmerken van het Oudnederlands 1 Oudnederlandse spelling De Oudnederlandse spelling steunde op het Latijnse alfabet tussen u en v geen verschil bijv. uogala* (=vogel) w (voor de 10e eeuw)
Oudnederlands. < Jan W. de Vries, Roland Willemyns & Peter Burger. Negen eeuwen Nederlands. Amsterdam (1995), p. 11-29
Duistere eeuwen Prehistorisch Nederlands en Oudnederlands < Jan W. de Vries, Roland Willemyns & Peter Burger Het verhaal van het Nederlands. Negen eeuwen Nederlands. Amsterdam (1995), p. 11-29 1. Waarom
Naamvallen Tabel Begrijpen. Klas 3/4
Naamvallen Tabel Begrijpen Klas 3/4 Wil je weten hoe de Naamvallen Tabel in elkaar zit, dan is dit de juiste workshop voor jou. A) Naamvaltabel (overzicht) B) Tools om met de Naamvaltabel aan de slag te
Het Gruuthuse-handschrift in woord en klank
Het Gruuthuse-handschrift in woord en klank Nieuwe inzichten, nieuwe vragen KANTL-colloquium 30 november 2007 onder redactie van Frank Willaert (with an introduction and summaries in English) Gent, Koninklijke
Geschiedenis van het Nederlands Hoofdstuk: Duistere eeuwen
Duistere eeuwen Prehistorisch Nederlands en Oudnederlands < Jan W. de Vries, Roland Willemyns & Peter Burger Het verhaal van het Nederlands. Negen eeuwen Nederlands. Amsterdam (1995), p. 11-29 1. Waarom
Spojená východoindická společnost. Comenius Státní překlad Bible
Inleidende les Nederlands, een probatio pennae? Quiz Kongo Peter Stuyvesant Max Havelaar Erasmus Olga Krijtová Anna Franková Nieuw Amsterdam nootmuskaat Flandry Spojená východoindická společnost Comenius
Uiteenzetting Duits Duitse naamvallen
Uiteenzetting Duits Duitse naamvallen Uiteenzetting door M. 560 woorden 22 mei 2013 5,4 108 keer beoordeeld Vak Methode Duits Na Klar! 1) Naamvallen Een naamval is de functie van een zinsdeel. VB: lijdend
TAALBESCHOUWING. Cursus Nederlands. Communicatie. Taalbeschouwing Communicatie KTA Brugge COVYY. Lexicon en semantiek
Cursus Nederlands Taalbeschouwing Communicatie 2014-2015 KTA Brugge COVYY Lexicon en semantiek Communicatie Taal, spelling en grammatica TAALBESCHOUWING Bronnen http://neon.niederlandistik.fu-berlin.de
2.5 Seminar Literatur- und Sprachwissenschaft (3. und 4. Semester) 2.5 a Werkcollege met werkstuk (en presentatie) datum:
2.5 Seminar Literatur- und Sprachwissenschaft (3. und 4. Semester) Die Arbeit mit dem Sprachtagebuch dient in den Seminaren Literatur- und Sprachwissenschaft zur Vertiefung und Erweiterung der erworbenen
Geschiedenis van het Nederlands. Oudnederlands
Geschiedenis van het Nederlands Oudnederlands Geschiedenis van het Nederlands Oudnederlands Geschiedenis van het Nederlands Oudnederlands Proto-Indo-Europees Proto-Germaans Keltisch, Italisch, Baltisch,
Onze-Lieve-Vrouwlyceum Genk Lycipedia: Beter leren CAPUT SECUNDUM TAALSTUDIE. Werkwoorden vervoegen
CAPUT SECUNDUM TAALSTUDIE Werkwoorden vervoegen 1. De infinitief In de woordenlijst vinden we de woorden altijd in dezelfde vorm. Deze vorm, die we het grondwoord noemen, is voor een werkwoord de infinitief..
Samenvatting Duits Grammatica Duits
Samenvatting Duits Grammatica Duits Samenvatting door S. 836 woorden 20 februari 2013 5,8 61 keer beoordeeld Vak Duits Naamvallen. Nederlands: 2e naamval 4e naamval (bijvoegelijke bepaling, is 3e naamval
Zoals jullie afgelopen jaar geleerd hebben eisen voorzetsels een naamval.
Naamvallen & Voorzetsels Zoals afgelopen jaar geleerd hebben eisen voorzetsels een naamval. Onder aan staat rijtje met de belangrijkste voorzetsels en werkwoorden. Meteen heb je ook een overzicht hoe dan
Griekse taalleer. Vormleer van het Attisch dialect. Sint-Jan Berchmanscollege. Antwerpen
Griekse taalleer Vormleer van het Attisch dialect Sint-Jan Berchmanscollege. Antwerpen 1998 Hoofdstuk 1 Het Naamwoord 1 De verbuiging van het naamwoord [1-9] 2 De eerste klasse van substantieven en adjectieven
De kaartenbank.indd Sander Pinkse Boekproductie / 15:06 Pag. 47. Kaart 17. Ik heb de band lek, getekend door C. van Bree in 1991.
De kaartenbank.indd Sander Pinkse Boekproductie 07-11-13 / 15:06 Pag. 47 47 Kaart 17. Ik heb de band lek, getekend door C. van Bree in 1991. De kaartenbank.indd Sander Pinkse Boekproductie 07-11-13 / 15:06
volgen de gewone verbuiging (» ± ¼ ² ) Niet contracte adjectieven
$ g x œ œ ² ² ¹ Å 14 31. 1. Staen op - en -. De vocatief Enk. is in de regel de sta. 32. 2. Staen op -. De vocatief Enk. is in de regel de sta (uitzonderingen zijn eestal oxytona - substantieven et het
Volg vanaf de trap het spoor van rode vogelpootjes langs schilderijen over monsters en mythische fantasiedieren.
Cobra Family Cobra Family gaat over Cobrakunstenaars, hun leven en werk en hun inspiratiebronnen. Die kunstenaars waren VRIJE VOGELS, vrij in hun werk en in hun geest! Deze zomer kun jij je hier in het
Liefde & Devotie. Het Gruuthusehandschrift
Liefde & Devotie. Het Gruuthusehandschrift Ontdek de hartstochtelijke middeleeuwen Egidius waer bestu bleven is de beginregel van het Egidiuslied, een pareltje uit de Middelnederlandse literatuur en onderdeel
Cover Page. The handle http://hdl.handle.net/1887/20932 holds various files of this Leiden University dissertation.
Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/20932 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Haar, Sita Minke ter Title: Birds and babies : a comparison of the early development
De kleine Duits voor Dummies. Paulina Christensen en Anne Fox
De kleine Duits voor Dummies Paulina Christensen en Anne Fox Amersfoort, 2016 Inhoud Inleiding.............................................................. 9 Hoofdstuk 1: Je kent al een beetje Duits.................................
Inhoud Jan Brams - Wendy Geerts - Eliane Lammens Wim Moreau - Philippe Moury
Inhoud 1 Jan Brams - Wendy Geerts - Eliane Lammens Wim Moreau - Philippe Moury a Sanoma company I lingua latina Lingua Latina Romeinse cijfers Het Latijnse alfabet Uitspraak van het Latijn Woordsoorten
Liturgie avonddienst Westerkerk zondag 30 augustus 2015 Zingen (staande): Psalm 62 : 1,4 (NB) 1.Mijn ziel is stil tot God mijn Heer, van Hem verwacht
Liturgie avonddienst Westerkerk zondag 30 augustus 2015 Zingen (staande): Psalm 62 : 1,4 (NB) 1.Mijn ziel is stil tot God mijn Heer, van Hem verwacht ik altijd weer mijn heil,-op Hem toch kan ik bouwen.
Werkwoorden TB 49. wissen = weten müssen = moeten fahren = rijden. Voorbereiding PW hoofdstuk 4 Duits DUK7 - werkblad 3
Voorbereiding PW hoofdstuk 4 Duits DUK7 - werkblad 3 Neue Kontakte 5 e, VMBO KGT 1-2 Werkwoorden TB 49 3 e naamval TB 54 Rangtelwoorden (overzicht) Kloktijden (overzicht) Werkwoorden TB 49 wissen = weten
Gegenbesuch des HBBK in Nijmegen. 15. Januar 2014. groepswerk en stadsbezoek. Gruppenarbeit und Stadtbesichtigung. Nijmegen is een heel mooie stad.
Gegenbesuch des HBBK in Nijmegen 15. Januar 2014 Die Schüler sollten aufschreiben, was ihnen gefallen hat. De leerlingen moesten opschrijven wat hun goed bevallen is. Das schrieb die deutsche Klasse Gruppenarbeit
2 Правописание Spelling 11 Hoofdletters en kleine letters 11 Klinkers na de sisklanken ж, ч, ш, щ / г, к, х / ц 12 Interpunctie 12
Inhoudsopgave 1 Русский алфавит Het Russische alfabet 10 2 Правописание Spelling 11 Hoofdletters en kleine letters 11 Klinkers na de sisklanken ж, ч, ш, щ / г, к, х / ц 12 Interpunctie 12 3 Фонетика Fonetiek
Er zijn mensen nodig met nieuwe fantasie
Er zijn mensen nodig met nieuwe fantasie Ervaringen, belevenissen, vragen in woorden gevangen om die woorden weer vrij te laten in nieuwe ervaringen, belevenissen, vragen. Marcel Zagers www.meerstemmig.nl
Kinderliedboekje Inhoudsopgave
Kinderliedboekje Inhoudsopgave Jezus is de goede herder...2 Hoor de vogels zingen weer...2 Dank U voor deze nieuwe morgen...3 Jezus is geboren...4 Zit je deur nog op slot...4 Dank U voor uw liefde Heer...4
Hebban olla vogala en de rest 1
Hebban olla vogala en de rest 1 Door Tanneke Schoonheim Inleiding Sinds 1998 wordt er op het INL gewerkt aan de totstandkoming van een Oudnederlands Woordenboek. Dat het hier om een relatief klein project
Persoonlijke correspondentie Brief
- Adressering Herrn Peter Müller Falkenstraße 28 20140 Hamburg Deutschland Hans van der Meer, Stationslaan 87, 1011 Amsterdam Standaard adressering in Nederland: naam geadresseerde, straatnaam + huisnummer,
Onze-Lieve-Vrouwlyceum Genk Lycipedia: Beter leren CAPUT TERTIUM TAALSTUDIE
CAPUT TERTIUM TAALSTUDIE STRUCTUUR VAN DE ZIN: DE BIJVOEGLIJKE BEPALING Pegasus p. 78-79 We kunnen een zin verdelen in... Sommige zinsdelen kunnen verder onderverdeeld worden in... Het belangrijkste woord
Zondag 12 mei 2013 Duinzichtkerk
Zondag 12 mei 2013 Duinzichtkerk Dienst met gasten uit de partnergemeente Evangelisch Luth. Kirchegemeinde Leipzig-Marienbrunn 1 Hartelijk welkom deze zondag in de Duinizichtkerk. Uit de partnergemeente
Ons resten geloof, hoop en liefde, deze drie, maar de grootste daarvan is de liefde. 1 Korinthe 13 vers 13
Kerstviering: Geloof, hoop en liefde 1. Samenzang : Ps alm 116: 1, 11 God heb ik lief, want die ge trouwe Heer Hoort m ijne stem, mijn s m ekingen, m ijn klagen Hij neigt Zijn oor, k roep tot Hem, al m
BIJBELS GRIEKS HERHALING 1
Pagina:1 Her.1.1 Inleiding Dit een herhalingsles. In deze les herhalen we de beangrijkste zaken uit les 1 t/m 5. We beginnen met het herhalen van de naamvallen. Leest u voordat u verder gaat met deze les
m.m.v. de Tornado s Leve de Koning! Voorganger: ds. Gert-Jan Codée Piano: Rina Kruis Orgel: Jan Bulk
Leve de Koning! m.m.v. de Tornado s Voorganger: ds. Gert-Jan Codée Piano: Rina Kruis Orgel: Jan Bulk Dienst op 21 april 2013 Dorpskerk De Bilt 19.00 uur 1 Wij zingen: Psalm 100: 1 Juicht Gode toe, bazuint
tekst: Mariken van Nieumeghen fragment: Hoe Emmeken haer sondich leven een luttel beclaecht
tekst: Mariken van Nieumeghen fragment: Hoe Emmeken haer sondich leven een luttel beclaecht r. 590 O memorie, verstandenisse, waerdii dinckende Op dleven, daer ick mi nu int ontdraghe, Het soude u duncken
ORDE VAN DIENST voor de viering op Zondag 5 juli 2015 in de Dorpskerk aanvang: 10.00 uur
ORDE VAN DIENST voor de viering op Zondag 5 juli 2015 in de Dorpskerk aanvang: 10.00 uur ~ 3 e Zondag van de Zomer ~ Voorganger Ouderling van dienst Diaken Lector Organist Kinderkring Crèche : Drs. Jan
jaarplan Latijn 5 lestijden.xlsx
JAARPLAN LATIJN EERSTE GRAAD EERSTE JAAR 5 UUR PER WEEK Referentie leerplan : D/2011/7841/001 Handboek : Ars Legendi Vestibulum: taalboek, leesboek, woordenlijst Voeten: Bij het begin van elke les worden
Heilige Mis ter gelegenheid van de Eerste Heilige Communie in de St.Lambertuskerk te Swalmen
2 Heilige Mis ter gelegenheid van de Eerste Heilige Communie in de St.Lambertuskerk te Swalmen Basisschool.. Basisschool.. Thema... 200. 3 Binnenkomst communicantjes Muziek door. Welkomstwoord Door pastoor
Antwoorden Duits Hoofdstuk 1
Antwoorden Duits Hoofdstuk 1 Antwoorden door T. 668 woorden 25 september 2008 4,9 81 keer beoordeeld Vak Methode Duits Na Klar! Duits Antwoorden, Havo 4, Na Klar, Hoofdstuk 1. 2. Uitspraken die goed zijn:
Persoonlijke correspondentie Brief
- Adressering Hans van der Meer, Stationslaan 87, 1011 Amsterdam Herrn Peter Müller Falkenstraße 28 20140 Hamburg Deutschland Standaard adressering in Nederland: naam geadresseerde, straatnaam + huisnummer,
gezellig Het was een leuke dag en het was leuk om deze dag te doen want beter Toppie leuk man het was prima Echt leuk Dag kan niet meer stuk
Hoe vonden jullie de dag vandaag? Positief feedback: gezellig Het was een leuke dag en het was leuk om deze dag te doen want beter dan les. Toppie man het was prima Echt leuk Dag kan niet meer stuk leerzaam,
VIEREN MET KINDEREN GEBED OM VERGEVING
VIEREN MET KINDEREN GEBED OM VERGEVING De schuldbelijdenis heeft in de openingsritus van elke viering een belangrijke betekenis en functie. De afstand die in het dagelijkse leven tussen God en mens is
TOETS A A1 vmbo-gt(h), DEEL 1, SCHRITT 1-8. Luister naar het luisterfragment Neu im Fußballverein. Beantwoord de vragen in het Nederlands.
Naam: Klas: Datum: HÖREN Luister naar het luisterfragment Neu im Fußballverein. Beantwoord de vragen in het Nederlands. (8 punten) 1. Welk compliment geeft Igor (de jongen) aan Linda (het meisje)? 2. In
Kerk- en Schooldienst in de Maranathakerk. in samenwerking met de Protestants Christelijke Basisschool Samen op Weg VERWONDERING!
Kerk- en Schooldienst in de Maranathakerk in samenwerking met de Protestants Christelijke Basisschool Samen op Weg VERWONDERING! Voorganger: ds. Peter Smilde Pianist en organist: Bas van Viegen Met medewerking
2.5 Seminar Literatur- und Sprachwissenschaft (3. und 4. Semester) 2.5 a Werkcollege met werkstuk (en presentatie) datum:
2.5 Seminar Literatur- und Sprachwissenschaft (3. und 4. Semester) Die Arbeit mit dem Sprachtagebuch dient in den Seminaren Literatur- und Sprachwissenschaft zur Vertiefung und Erweiterung der erworbenen
GODS GEZIN. Studielessen voor 4-7 jarigen
GODS GEZIN Studielessen voor 4-7 jarigen 2003 Geschreven door Beryl Voorhoeve en Judith Maarsen Oorspronkelijk bedoeld voor studie in kleine groepen in de Levend Evangelie Gemeente Gebruikte Bijbelvertaling
Goede buren. Startzondag 13 september 2015 m.m.v. Jeugdkoor Joy uit Streefkerk o.l.v. Vincent van Dam
Goede buren Startzondag 13 september 2015 m.m.v. Jeugdkoor Joy uit Streefkerk o.l.v. Vincent van Dam Voorganger: ds. Joke van der Neut Organist: Alex Hommel Orgelspel Welkom door ouderling van dienst Jan
1. Wat is vervuld worden met de Geest? 2. Wat is het verschil tussen een christen die wel met de Geest vervuld is en een christen die niet met de
Efeze 5:15-20 Let er dan op dat u nauwgezet wandelt, niet als dwazen, maar als wijzen, en buit de geschikte tijd uit, omdat de dagen vol kwaad zijn. Wees daarom niet onverstandig, maar begrijp wat de wil
De Vries, J.W., R. Willemyns & P. Burger (1993), Het verhaal van een taal. Negen eeuwen Nederlands. Prometheus, Amsterdam.
Taalverandering Basisliteratuur: Nicoline van der Sijs (2005), De geschiedenis van het Nederlands in een notendop. Uitgeverij Bert Bakker, Amsterdam. Andere literatuur: De Vries, J.W., R. Willemyns & P.
De kern van het christelijk geloof
De kern van het christelijk geloof 16 september 2006 28 oktober 2006 25 november 2006 6 januari 2007 24 februari 2007 24 maart 2007 21 april 2007 De Vader De Zoon De Heilige Geest Vrede met God Geloof
Iiturgie voor de -12 jeugddienst van zondagmorgen 28 Juni in de Westerkerk te Veenendaal
Iiturgie voor de -12 jeugddienst van zondagmorgen 28 Juni in de Westerkerk te Veenendaal Op Toon Hoogte 182 Door Uw genade Vader Door Uw genade, Vader, mogen wij hier binnengaan. Niet door rechtvaardige
Overzicht toetsen en oefeningen Grammatica I. Grammatica I
Overzicht toetsen en oefeningen Grammatica I Grammatica I Rubriek Oefening Type Opgaven Uitleg Alle onderwerpen Totaaltoets Grammatica I (*) 42 1 Klanken/letters Deeltoets 1 (*) Naamwoorden Deeltoets 2
jaarplan Latijn 4 lestijden.xlsx
Referentie leerplan : D/2011/7841/001 JAARPLAN LATIJN EERSTE GRAAD EERSTE JAAR 4 UUR PER WEEK Handboek : Ars Legendi Vestibulum: taalboek, leesboek, woordenlijst Voeten: Bij het begin van elke les worden
Kerstviering Kleuters
Kerstviering Kleuters welkom Welkom, welkom, dit is het moment om de dag te vieren. Welkom, welkom, dit is het moment; goed dat jij er bent. Er staat een kaarsje en het brandt, het glimlacht naar ons allen,
13 Ik zit net te denken...
13 Ik zit net te denken... i2 i1 Wij geven een feestje! Bringen Sie die Aktivitäten in die richtige (= typische) Reihenfolge. boodschappen doen eten koken feesten! de woning opruimen, schoonmaken naar
Samenvatting Duits Hoofdstuk 2
Samenvatting Duits Hoofdstuk 2 Samenvatting door A. 1197 woorden 5 januari 2014 6,7 6 keer beoordeeld Vak Methode Duits Neue Kontakte Duits Hoofdstuk 2 Bron C De modale werkwoorden (die Modalverben) en
Orde voor de ingebruikneming van een orgel of ander muziekinstrument
Orde voor de ingebruikneming van een orgel ander muziekinstrument Het orgel muziekinstrument wordt tot aan het moment van het zegengebed nog niet bespeeld. De liederen die voordien worden aangegeven, zullen
bab.la Uitdrukkingen: Zakelijke correspondentie Bestelling Nederlands-Duits
bab.la Uitdrukkingen: Zakelijke correspondentie Bestelling Nederlands-Duits Bestelling : Bestelling plaatsen Wij overwegen de aanschaf van... Wir ziehen den Kauf von... in Betracht... Formeel, voorzichtig
Cursus Middelnederlands
Cursus Middelnederlands Maaike Hogenhout-Mulder bron. Wolters-Noordhoff, Groningen 1983 Zie voor verantwoording: http://www.dbnl.org/tekst/hoge008curs01_01/colofon.htm 2007 dbnl / Maaike Hogenhout-Mulder
Sharing Grammars. Dr. Karijn Helsloot, Hogeschool Windesheim Domein Bewegen en Educatie , Meertaligheid in het Onderwijs
Sharing Grammars Dr. Karijn Helsloot, Hogeschool Windesheim Domein Bewegen en Educatie in Po en Vo, van 4-18 jaar Lidwoorden Woordgeslacht/gender Bepaald en onbepaald Enkelvoud en meervoud Fonologische
Avondgebeden. PK De Swaen Maandag 15 april -woensdag 17 april 2019
Avondgebeden PK De Swaen Maandag 15 april -woensdag 17 april 2019 Voorgangers: leden van de Kerkenraad m.m.v. de Nicolaascantorij o.l.v. Jaap den Hertog (maandag, dinsdag, woensdag) Organist: Frans Koning,
4 Имена существительные Zelfstandige naamwoorden
4 Имена существительные Zelfstandige naamwoorden Zelfstandige naamwoorden hebben geen lidwoord Russische zelfstandige naamwoorden hebben geen lidwoord. Of een zelfstandig naamwoord bepaald of onbepaald
De Bijbel open 2013 34 (31-08)
1 De Bijbel open 2013 34 (31-08) Onlangs kreeg ik voor ons programma de Bijbel open een vraag over de onvruchtbare vijgenboom in Mattheus 21. Je kunt deze geschiedenis ook in andere evangeliën lezen. We
Heilig Jaar van Barmhartigheid
Heilig Jaar van Barmhartigheid van 8 december 2015 tot 20 november 2016 Paus Franciscus heeft alle mensen van de hele wereld uitgenodigd voor een heilig Jaar van Barmhartigheid. Dit hele jaar is er extra
DE WERELD VAN. Käthe Kollwitz Lotte Lenya Irmgard Keun Hannah Arendt Lee Miller Martha Gellhorn
DE WERELD VAN Käthe Kollwitz Lotte Lenya Irmgard Keun Hannah Arendt Lee Miller Martha Gellhorn IRMGARD WIE?????? Goddank zijn mannen veel te zelfingenomen om uiteindelijk te geloven dat je hen zou
Bijbel voor Kinderen. presenteert DE VERLOREN ZOON
Bijbel voor Kinderen presenteert DE VERLOREN ZOON Geschreven door: Edward Hughes Illustraties door: Lazarus Aangepast door: Ruth Klassen en Sarah S. Vertaald door: Arnold Krul Geproduceerd door: Bible
4 - Bijzondere paradigmes
Bijzondere paradigmes 23 4 - Bijzondere paradigmes. - De adjectieven en 60... - [stam: - (zie nr. ) en -/ - (zie nr. )] Enkelvoud Meervoud! " # $ % & # $ $ ' ( ) * + +, ) * + - * + + '. / 0 2 3 / 0 4 /
Wat er in de Bijbel staat.en andere liederen
Wat er in de Bijbel staat.en andere liederen Wat er in de Bijbel staat.en andere liederen Liedbundel voor kinderevangelisatie Melodieën Bijbelteksten en samenstelling liederen: A.M. Brouwer- Karels Harmonisaties:
Mijn paleis is gelegen tussen de Keizerstraat, de Korte Maagdenstraat en de Voochtstraat. Waarom denk jij dat ik mijn paleis Hof van Savoyen noem?
Het onderdeel Paleis is gebaseerd op het onderzoek van Annemie Swaelens en werd voor deze toepassing geredigeerd door Odette Peterink. De uitgebreide les vind je in de rubriek 'Modules'. OPDRACHTEN >>>>>
2 Dit huis van hout en steen, dat lang de stormen heeft doorstaan, waar nog de wolk gebeden hangt van wie zijn voorgegaan,
Oecumenische viering 10 mei 2015 Zondag Rogate Medewerkenden: Pastor Hans Schoorlemmer, verkondiging en ds. Ad van Noord, liturg Buitenkerkkoor o.l.v. Bram Gordijn André Poortman, orgel Voorbereiding Welkom
Tijdsvormen. 1. Präsens: tegenwoordige tijd ich stam+e du stam+st er stam+t
Tijdsvormen 1. Präsens: tegenwoordige tijd ich stam+e du stam+st er stam+t wir stam+en ihr stam+t sie stam+en uitzondering van de onregelmatige werkwoorden 2. Präteritum: verleden tijd ich stam+te du stam+test
1.De stilte zingt U toe, o Here, in uw verheven oord. Wij zullen ons naar Sion keren waar Gij ons bidden hoort. Daar zal men, Heer, tot U zich wenden,
Liturgie voor de ochtenddienst van zondag 22 maart (Heilige Doop en afscheid ambtsdrager) Gezang 481: 1 en 3 1.O grote God die liefde zijt, o Vader van ons leven, vervul ons hart, dat wij altijd ons aan
Voor de dienst zingen we:
Voor de dienst zingen we: Looft de Here, alle gij volken, prijst Hem, alle gij natiën, want zijn goedertierenheid is machtig over ons, en des Heren trouw is tot in eeuwigheid. Halleluja (8x) Ben je groot
Jezus vertelt, dat God onze Vader is
Eerste Communieproject 26 Jezus vertelt, dat God onze Vader is Jezus als leraar In les 4 hebben we gezien dat Jezus wordt geboren. De engelen zeggen: Hij is de Redder van de wereld. Maar nu is Jezus groot.
Zondag 28 september 2014, tweede zondag van de herfst Hoflaankerk
Protestants Kralingen Zondag 28 september 2014, tweede zondag van de herfst Hoflaankerk abraham en sara chagall orgelspel Valet will ich dir geben (melodie lied 803) G.F. Kaufmann / J.S. Bach verwelkoming
Sint Maarten spel Klas 1
Sint Maarten spel Klas 1 Muziek instrumentaal Vier vrouwen staan bij de poort te wachten Vrouw 1 Vrouw 2 op om Vrouw 1 Het begint al donker te worden, ik begrijp niet waar ze blijven. Straks wordt de poort
Luister naar het gesprek tussen de verkoopmedewerker (Verkäufer) en de klant (Kundin). Je kunt de tekst meelezen.
Print het Word-document uit. Afrekenen met de klant Opdracht 1 Luister naar luisterfragment 6 Luister naar het gesprek tussen de verkoopmedewerker (Verkäufer) en de klant (Kundin). Je kunt de tekst meelezen.
750 jaar Nederlandse Bijbelvertalingen. Van het Luikse Leven van Jezus tot de Bijbel in Gewone Taal. Hofrustkapel, 30 april 2017
750 jaar Nederlandse Bijbelvertalingen. Van het Luikse Leven van Jezus tot de Bijbel in Gewone Taal. Hofrustkapel, 30 april 2017 1267 2017 1267 2017 Het Luikse Leven van Jezus In den beghinne
Jezus, het licht van de wereld
Jezus, het licht van de wereld Het evangelie naar Johannes 8: 1-30 1 Overzicht 1. De overspelige vrouw 2. Jezus als het Licht der wereld 3. Twistgesprekken met de Farizeeën 2 De overspelige vrouw Bijbeltekst
kettinkje Ik hoor ju. ik schrijf je. Categorie 43d Verkleinwoorden op nkje Thema 5 groep 6
Categorie 43d Verkleinwoorden op nkje Thema 5 groep 6 Ik hoor ju. ik schrijf je. kettinkje Categorie 43d Verkleinwoorden op nkje Thema 5 groep 6 buiginkje palinkje schuttinkje woninkje Categorie 43f Verkleinwoorden
Hier leer je verschillende academische teksten lezen, schrijven en voordragen. Deze cursus dient ook als een soort voorbereiding op je scriptie.
1 e Jaar Master (MA) Academisch schrijven Code: MHL 1011 hoorcollege Hier leer je verschillende academische teksten lezen, schrijven en voordragen. Deze cursus dient ook als een soort voorbereiding op
k ga naar school ch gehe zur Schule
Nederlandstalig onderwijs k ga naar school ch gehe zur Schule Nederlands Deutsch k ga naar school ch gehe zur Schule Wat heb ik goed geslapen. Mama helpt me bij het wassen en aankleden. Ze vertelt me dat
Luisteren: muziek (A2 nr. 3)
OPDRACHTEN LUISTEREN: MUZIEK www.nt2taalmenu.nl nt2taalmenu is een website voor mensen die Nederlands willen leren én voor docenten NT2. Iedereen die Nederlands wil leren, kan gratis online oefenen. U
Met medewerking van: Clarity o.l.v. Mario Riedijk De jongerengroep
Voorganger: Organiste: Ds. A.G.E. Klap Mevr. de Jager - Boudeling Met medewerking van: Clarity o.l.v. Mario Riedijk De jongerengroep Welkom Aanvangspsalm: Psalm 103 : 1, 3 en 5 Zegen mijn ziel, de grote
Toon mijn liefde, aan de ander dien de ander, zo heb Ik ook jou liefgehad. Heb elkaar lief, wat er ook gebeurt, de ander, zo heb ik ook jou
Paasviering 2016 Bij U komen Jezus, ik wil heel dicht bij u komen in uw nabijheid wil k zijn. Zo dicht bij U voel 'k uw liefde stromen, U maakt mij heilig en rein In de schuilplaats van de Allerhoogste
Persoonlijke correspondentie Brief
- Adressering Herrn Peter Müller Falkenstraße 28 20140 Hamburg Deutschland Herrn Peter Müller Falkenstraße 28 20140 Hamburg Deutschland Standaard adressering in Nederland: naam geadresseerde, straatnaam
Welkom in deze dienst Voorganger is ds. L.P. Blom
Welkom in deze dienst Voorganger is ds. L.P. Blom Schriftlezing: Openbaringen 3 vers 14 t/m 22 Gezang 253 vers 1 (Bundel 1938) Psalm 67 vers 3 (Schoolpsalm) Psalm 65 vers 1 en 2 (Nieuwe Berijming) Psalm
ORDE VAN DIENST DE OPEN HOF SOEST
ORDE VAN DIENST DE OPEN HOF SOEST 22 maart 2015 liturgische kleur paars vijfde zondag van de veertigdagentijd Thema: De graankorrel voorganger : ds. Gerrit Olsman lector : Marijke Bax cantor-organist :
Werkwijzer Duits. Studie- en werkwijzer worden uitgedeeld en besproken. Toelichting op toetsen wordt op papier uitgereikt
Duits 10 mavo Datum: 21 september 2015 Werkwijzer Duits Als een les uitvalt dan kun je (soms gedeeltelijk) zelfstandig door werken. Ook wordt het huiswerk in magister gezet. Magister is altijd up to date,
Heinry van Holland & Linda Zandsteeg
Orde voor de trouwdienst van Heinry van Holland & Linda Zandsteeg Op 25 april 2014 om 14.30 uur in de Maranathakerk te Lunteren Voorganger : Ds. Jaap Hansum Ouderling : Dhr. Andries v.d.top Organist :
Gebed om te gedenken. Gebed van lofprijzing. Gebed na Hemelvaart. Gebed op de levenszee
Gebed van lofprijzing Gebed om te gedenken Ik dank U, grote God, dat Gij de Vader zijt die mij te boven gaat, de Zoon die mij terzijde staat, de Geest die in mij bidt en smeekt. Heer, onze God, op deze
Noach bouwt een ark Genesis 6-8
2 Noach bouwt een ark Genesis 6-8 Het is niet fijn meer op de aarde. De mensen maken ruzie, ze vechten en ze zijn God vergeten. Maar er is één man die anders is. Dat is Noach. Op een dag praat God met
Uit de prekenserie van Bart Gijsbertsen. Thema aan jou gelijk... (Pnr. 1316) Markus 12: 28-34 Uitgesproken 8 november 2009 in het Open Hof te Kampen
Thema (Pnr. 1316) Markus 12: 28-34 Uitgesproken 8 november 2009 in het Open Hof te Kampen Ouderling van dienst Muzikale begeleiding Nanda Tegelaar Henk Kamphof U luistert naar: een opname van de morgendienst
Er zal geen verzengende hitte, geen dorst en geen honger meer zijn want Hij zal ze weiden aan water dat vloeit uit het hart der woestijn.
VESPER op woensdag maart 016 in de Dorpskerk te Bloemendaal aanvang: 19.15 uur Liturgen: Agneta Markusse en Ali Bos Pianist: Janny van der Meer Thema: 'De vreemdeling in ons midden' STILTE VOOR DE VESPER
4. Welk geloof wordt bedoeld? Het gaat om het zaligmakende geloof. Dus niet om een historiëel, tijd- of wondergeloof.
NGB artikel 1: DE ENIGE GOD Wij geloven allen met het hart en belijden met de mond, dat er een Enig en eenvoudig geestelijk Wezen is, dat wij God noemen: eeuwig, ondoorgrondelijk, onzienlijk, onveranderlijk,
Aantekening hs1 Cijfers Das Notensystem en lager 6
Aantekening hs1 Cijfers Das Notensystem Nederlands: Duits: 10 1 9 8 2 7 3 6 4 5 5 4 en lager 6 In t Duits kennen we 3 lidwoorden: Aantekening hs1 de lidwoorden -der -die de/het -----> bepaald lidwoord
Welkom in deze dienst Voorganger is ds. P. Molenaar
Welkom in deze dienst Voorganger is ds. P. Molenaar Schriftlezing: Exodus 14 vers 1 t/m 22 Gezang 343 vers 1 t/m 5 (Liedboek) Psalm 130 vers 3 (Schoolpsalm) Psalm 65 vers 1 en 2 (Nieuwe Psalmberijming)