Griekse taalleer. Vormleer van het Attisch dialect. Sint-Jan Berchmanscollege. Antwerpen

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Griekse taalleer. Vormleer van het Attisch dialect. Sint-Jan Berchmanscollege. Antwerpen"

Transcriptie

1 Griekse taalleer Vormleer van het Attisch dialect Sint-Jan Berchmanscollege. Antwerpen 1998

2 Hoofdstuk 1 Het Naamwoord

3 1 De verbuiging van het naamwoord [1-9] 2 De eerste klasse van substantieven en adjectieven [10-12] 1. De substantieven [13-17] 2. De adjectieven [18-20] 3. De Attische verbuiging [21-22] 4. De contracte substantieven en adjectieven [23-26] 3 De tweede klasse van substantieven en adjectieven [27-29] 1. Consonantstammen 1.1. Niet-contracte substantieven [30-38] 1.2. Niet-contracte adjectieven [39-48] 1.3. Contracte substantieven [49-51] 1.4. Contracte adjectieven [52] 2. Stammen op halfklinker [53] 2.1. Stammen op - van het type [54] 2.2. Substantieven met twee stamvormen [56-57] 2.3. Adjectieven met twee stamvormen [58] 2.4. Stammen op een tweeklank met - [59-63] 4 Bijzondere paradigmes 1. - en [64-66] 2. Substantieven [67] 5 Afgeleide vormen 1. Bijwoord [68-70] 2. Trappen van vergelijking [71-80] 6 Het telwoord [81-84] 7 De verwijzende en aanwijzende naamwoorden (pro-nomina) 1. Identiteit is zeker 1.1. Het systeem van de persoonlijke voornaamwoorden 1 ste en 2 de persoon 1.2. Het systeem van de aan- en verwijzende voornaamwoorden en de 3 de persoon 2. Identiteit is niet zeker 2.1. Het systeem van de vragende voornaamwoorden 2.2. Het systeem van de onbepaalde voornaamwoorden

4 4 Griekse vormleer 1 De verbuiging van het naamwoord - algemeenheden GESLACHT (genus). Een oud onderscheid bezield/onbezield is in het Grieks bewaard gebleven, b.v. -. Daarnaast is er het onderscheid tussen mannelijk, vrouwelijk en onzijdig, b.v.! " # $ % - & ' ( ) * +, -. / : ; < ;. Zie 20, 39, etc GETAL (numerus). Het Grieks onderscheidt enkelvoud en meervoud. Binnen het meervoud gewoon meervoud en dualis (juist 2 items). De dualis komt niet zoveel voor NAAMVAL (casus). Van de acht naamvallen die we van het Indo-europees kennen, heeft het Grieks er vijf bewaard: nominatief, vocatief en accusatief, en genitief en datief. De functies van ablatief, locatief en instrumentalis werden overgenomen door de genitief (ablatief) en de datief (locatief en instrumentalis). 4. Van de oude naamvallen zijn nog sporen zichtbaar in een aantal bijwoorden van plaats, waarin oude naamvalsuitgangen bewaard bleven als suffixen (achtervoegsels). Van dergelijke naamvalssuffixen heeft Homerus (8 ste eeuw v.chr.) nog talloze voorbeelden. a) -= >? : ablatief van verwijdering, als zodanig ook genitief. A B C D E F - van huis b) -G, -H G, -I J : locatief (plaats). B.v.: I K L I G, I K L I H G - thuis; M N O - waar? c) -P Q (R ): instrumentalis of locatief, soms ablatief. B.v.: S T U V W - met geweld d) -X W Y, -X Z, -[ \ : versterken een accusatief van richting. B.v.: ] ^ _ ` a b c, d e f g b c - huiswaarts, naar huis; h i i d j c - naar elders VERBUIGING (declinatie). Traditioneel onderscheidt men in het Grieks drie verbuigingen, waarvan de eerste en de tweede de eerste klasse, de derde de tweede klasse van de naamwoorden vormen. Beide klassen zijn duidelijk onderscheiden van elkaar door een eigen reeks uitgangen OPMERKINGEN: a) In het onzijdig zijn nominatief, vocatief en accusatief aan elkaar gelijk in het meervoud is hun uitgang altijd -g. Ook in andere paradigmes vormen deze drie naamvallen een geheel apart, vooral in het enkelvoud (de zgn. sterke naamvallen ). b) De dualis b.v., heeft slechts twee uitgangen: één voor nominatief, vocatief en accusatief, en één voor genitief en datief. c) De uitgang van de genitief meervoud is altijd -k a. d) In het meervoud is de vocatief steeds gelijk aan de nominatief. e) PARADIGMA (paradigma). Zo noemt men een schema dat als basis dient om grammaticaal correcte eenheden (woorden, naamvallen, zinnen, etc.) te bouwen. Het is te vergelijken met een formule. Traditioneel wordt in het paradigma van een substantief vaak het bepaald lidwoord toegevoegd. In deze vormleer ziet het basisschema van een volledig paradigma (drie geslachten, enkelvoud, meervoud en dualis) eruit als volgt; wij hebben het paradigma van het lidwoord zelf genomen (noteer dat l bij een vocatief geen vorm van het lidwoord is):

5 Naamwoord Eerste klasse 5 7. Het bepalend lidwoord mannelijk vrouwelijk onzijdig N. m n o p V. A. q p r s t u v w G. v x y z { } ~ D. } ƒ N. ˆ Š V. A. Œ Ž Ž G. D. N./A. š š [ œ ] š G./D. ž Ÿ ž Ÿ [ ž Ÿ ] ž Ÿ Bij Homerus vinden wij ook de volgende vormen: ž (m., onz.) en (vr.) ª «( ) en «( ) ± «

6 Õ â â ì ð ð õ 6 Griekse vormleer 2 De eerste klasse van de substantieven en de adjectieven 0.1. Algemeen 10. De eerste klasse omvat de substantieven en adjectieven waarvan de stam eindigt op een echte klinker, d.i.: /a/, /e/, /o/. Men deelt deze klasse in als volgt: 1. Stammen op /a/: VROUWELIJK en mannelijk ( eerste verbuiging ) 2. Stammen op /o/: MANNELIJK en vrouwelijk, ONZIJDIG ( tweede verbuiging ). De /e/ is een variant van de /o/ ( wisselende themavocaal ), die we op één plaats aantreffen in het paradigma, nl. in de vocatief enkelvoud. Er is dus geen aparte groep met een stam op /e/. 11. In de volgende paragrafen volgen wij de traditionele indeling: 1. EERSTE VERBUIGING: vrouwelijke substantieven op -², lange ³, korte ³ mannelijke substantieven op -², -³ 2. TWEEDE VERBUIGING: mannelijke en vrouwelijke substantieven op -µ onzijdige substantieven op -µ 3. ADJECTIEVEN op -µ, -² /-³, µ -µ, -µ, -µ De /o/ en de /e/ wisselen in het Grieks vaak af binnen één stam. We spreken van de e-trap en de o-trap van de stam. Dit komt omdat in de uitspraak zeer gemakkelijk tussen /o/ en /e/ gewisseld kan worden. Men hoeft enkel de lippen te strekken (/e/) of te ronden (/o/). e <> o a Uitgangen van de eerste klasse 1 a. Enk. nom. m.: stam + ¹ º» ¼ -½ [vgl. Poplios Oud-Latijn voor Publius], ¾ À Á  à -Ä vr.: stamå Æ Ç È, É Ê Ë Ì Í Î, Ï Í Ð Ñ Ò Ó Ô [vgl. porta] onz.: = acc. 1 Toegepaste klankwetten Hou er steeds rekening mee dat lange /a/ in het Ionisch-Attisch tot lange /e/ wordt, die op haar beurt in het Attisch na Ö,,Ø weer tot lange /a/ wordt (Dorisch Ù Ú Û Ü >< Ionisch-Attisch Ù Ú Û Ý en Dorisch, Attisch Þ ß à >< Ionisch Þ ß á ). De schrijfwijze ã ä staat eigenlijk voor /oo/, en å æ voor /ee/ (uitspraak op z n Hollands ) Een Grieks woord kan enkel eindigen op een klinker of ç,è,é. ê > ë en andere medeklinkers vallen weg. De halfklinkers (i/j en u/w): klinker (í of î ) bij een medeklinker en medeklinker (j of ï ) bij een klinker. De ï wordt niet meer geschreven, de ñ en de j vallen tussen twee klinkers weg, met in het Attisch, contractie. ò vó ó r ô valt weg, met als compensatie een verlenging van de voorafgaande klinker. In het Latijn worden O tot U, OI en AI tot I, S tussen 2 klinkers tot R (rotacisme).

7 e e Naamwoord Eerste klasse 7 b. Enk. voc. m.: (e-trap ö van ø ù ú de) stam [vgl. serve], û ú ü û ý ü vr.: stam onz.: = nom. c. Enk. acc. stam + þþ (< /m/) m.: ÿ - [vgl. Luciom - Oud-Latijn voor Lucium], - vr.: -, -, - [vgl. portam] onz.:ÿ - [vgl. templum] d. Enk. gen. m./onz.: stam + *s(j)o [Vgl. Nederlands politici: nu eens /politisi/ dan weer /politisji/] * - > - >,! ", ook: *! -' j! # $ % # &! " >! -jj! Homerus: ( ) ) * + *,, -. / vr.: stam , : ; -5, < : ; = -5 [vgl. pater familias] e. Enk.dat. stam + *ej m./onz.:a + 7 B > C D E F G C, D H I C [vgl. Numasioi Oud-Latijn voor Numerii (locatief)] vr./m.: J + K L > M /N O P Q R, S T U V W X, Y W Z [ \ ] ^ [vgl. rosae], _ T Z _ ` X, [ a b ` Y ^ f. Mrv. nom. m./vr.: stam + cc d e f g e -h [vgl. poploe Oud-Latijn voor populi], m h n k -l i j k i l k -h, o p q r s k -h, m s t u j v k -h [vgl. portae] onz.: g. Mrv. voc. = nom. = acc. h. Mrv. acc. m./vr.: stam + *ms > -i y ww xx > r y d e z g e r y [vgl. servos] Kreta: r { } ~, Lesbos: -} ~ } ~ > ~ ƒ ~, ˆ ~ [vgl. portas], } } Š ~ Kreta: ƒ } ~, Lesbos: Œ Ž onz.: stam + û [vgl. dona] Dit was oorspronkelijk een collectief ( - het graan). Zo staat het werkwoord bij een onderwerp in het onzijdig meervoud in de derde persoon enkelvoud :. i. Mrv. gen. m./onz.: stam + *om > š œ, ž Ÿ œ ( œ œ - > ) [vgl. deum = deorum] vr./m.: stam + *som > [vgl. dearum < *dea-som] - > Ionisch: ª «- Lesbos: ( + o-klank > ) >, ± ª ² ³, µ ª ( - > ) j. Mrv. dat. stam + ( ) m.: ¹ º» ¹ ¼ [vgl. equis < *equo-is] Ionisch, Lesbos: ½ ¹, ¾ µ µ ¹ vr.: À, Á Â Ã Ä Å Æ Ç À, È Å Æ É Ê Ë Æ Ç À [vgl. portis < *porta-is] Homerus: É Ì Í Á Î Ï Ð, Lesbos: Ñ Ò Ó Ô Õ Ö Ð Ï Ð onz.: Ø Ù Ò Ð Ú k. is nom., voc., acc.: lange stam is gen., dat.: m.: Ò Û Ó Ü [vgl. duo, ambo], ÝÞ ß à á â ã ä vr.: ß å æ ç, onz.:ã ë à ì ß à ä è é ê ä stam + jjíí îî m./onz.: ï -jjå ð (Homerus: ñ è è ï ò ó ô ) > ö õ ø õ ó ô ö ù ú õ ó ô, õ ó ô vr.: analogie met m./onz.û ó ü ý þ ô, ÿ ú ý ó ô

8 8 Griekse vormleer 1. Substantieven van de eerste klasse 1.1. Stammen op -/a/ Vrouwelijke substantieven op - ( ), - (! " ) [lange /a/ na #,$,% ], -& (' ( ) * +,, + ) -- lange + korte + Het Ionisch (Homerus en Herodotus) kent geen substantieven op N.., / * +,, -+ - na Ž,, (uitgezonderd ). Bij Homerus gaat š œ V : 6 ; < = -> 6 > 7 7 -> vlg. ž Ÿ œ en het vrouw. adject. œ vlg. A. 7 A B C D E -F B C A B G H I -J B C A B G K L J C C -J B œ œ. G. C M N C D E -M N C M N G H I -J N C M N G J L K C C -O N D. C P C D E -P C P G H I -Q R S T U V W R R -X N. Y Z [ \ ] -Y ^ Y Z _ ` a -Y \ Y Z _ b c Y [ [ -Y \ V. d [ \ ] -Y ^ d _ ` a -Y \ d _ b c Y [ [ -Y \ A. [ e f g h i -j f g e f k l m -af g e f k n o j g g -n f G. g p q g h i -p q g p q k r s -t u v t u w x y x v v -t u D. v x z { v } -x z { v x z { w ~ s -x { v x z { w x y v v -x { N./A. v ƒ - -ˆ ˆ -ˆ G./D. Š Œ ƒ -ˆ Œ Š Œ -ˆ Œ Š Œ ˆ -ˆ Œ Het Ionisch heeft: 1. een genitief meervoud op -, bij Homerus ook -, soms - 2. een datief meervoud op - ª ( ), bij Homerus ook op «, soms -œ ª «B.v.: š Ÿ,, œ «š ž Ÿ - ª ( ), «± ² ³ µ, ¹ ³ º» ³ ¼ ½, À µ Á ½ µ ² ¾ ½, Mannelijke substantieven op - à (Ä Å Æ Ç È É Ê Ë ) en -Ì Ë (Í Î Ï Ì Î È Ì Ë ) [lange /a/ na Ð,Ñ,Ò ] -Ê Ë -Ì Ë (na Ó,Ï,Ô ) N. Í Å Æ Ç È É -Ê Ë Í Î Ï Ì Î È -Ì Ë V. Õ Å Æ Ç Ö É -Ì Õ Î Ï Ì Î È -Ì A. É Ø Ù Ú Û Ü Ý -Þ Ø Ý Ø Ø ß à Ø Ü -à Ø G. Ý Ú á Ù Ú Û Ü Ý -Ú â Ý Ú á Ø ß à Ø Ü -Ú â D. Ý ã Ù Ú Û Ü Ý -ä Ý ã Ø ß à Ø Ü -å N. oæ Ù Ú Û ç Ý -à è Ú æ Ø ß à Ø Ü -à è V. é Ù Ú Û ç Ý -à è é Ø ß à Ø Ü -à è A. Ý Ú ê ë ì í î ï ð -ñ ë ð í ê ë ò ó ñ ò ï -ñ ë G. ð ô ò ì í î õ ð -ô ò ð ô ò ò ó ñ ò õ -ô ò D. ð í ö ë ì í î ï ð -ñ õ ë ð í ö ë ò ó ñ ò ï -ñ õ ë N./A. ð ì í î ï ð -ñ ð ò ó ñ ò ï -ñ G./D. ð í ö ò ì í î ï ð -ñ õ ò ð í ö ò ò ó ñ ò ï -ñ õ ò Het Ionisch (Homerus en Herodotus) kent geen substantieven op -ø ù na ú,û,ü (uitgezonderd enkele eigennamen). Homerus heeft soms een nominatief enkelvoud op -ø i.p.v. op -ý ù. B.v.: þ û ÿ û ý û ü ø,, Bij Herodotus vinden we soms een accusatief enkelvoud op - (2 de klasse) i.p.v. -. B.v.:. Het Ionisch heeft de genitief enkelvoud op -, bij Homerus soms ook - (soms - ). B.v.:,,! " # " $! %, & ' ( ) * [< & ' ( ) +, ], -. / : ; < = >? Voor genitief en datief meervoud, zie De vocatief enkelvoud heeft de klinker van de stam (-@ of -A ) uitgezonderd bij deze op C, enkele samengestelde woorden en bij enkele eigennamen. 2. Enkele eigennamen hebben een genitief enkelvoud op -A (lange /a/ uit-a D ).

9 Naamwoord Eerste klasse Thematische stammen op -/o/ Mannelijke en vrouwelijke substantieven op -E F (G H E I J E F en K G H L F ) mannelijk vrouwelijk N. M N O P Q -O R S T N -U R V. V N O P Q -W V T N -X A. Y Z [ \ ] ^ _ -] [ Y ` [ a \ -b [ G. Y ] ^ \ ] c _ -] d Y e f a \ -] ^ D. Y g \ ] c _ -h i j k l -m N. n o l n p q -n r s t k l -n u V. v l n p q -n r v k l -n u A. i n w x l n y q -n z x i { x k l -n y x G. i } l n y q -~ } i } k l - } D. i n o x l n y q -n r x i s o x k l -n o x N./A. i l n y q -~ i k l - G./D. i n o } l n y q -n r } i n o } k l -n o } Homerus heeft in de genitief enkelvoud, naast de uitgang op Œ - Ž, een genitief op - ƒ. B.v.: ˆ, Š Š, Het Ionisch heeft een datief meervoud op - (Š ). B.v.: Š, š œ ž Ÿ,, Bij Homerus vinden we een dualisvorm op -. B.v.:, ª ««, Onzijdige substantieven op - ( ± ² ³ ) onzijdig N. µ ¹ -º» V. ¼ ¹ -º» A. µ ¹ -º» G. µ º ½ ¾ ¹ -º D. µ À ¾ ¹ -Á N. µ  ¹ -à V. ¼ ¹ -à A. µ  ¹ -à G. µ» ¾ ¹ -Ä» D. µ º Å Æ ¾ ¹ -º Ç Æ N./A. µ È ¾ ¹ -Ä G./D. µ º Å» ¾ ¹ -º Ç» Homerus heeft in de genitief enkelvoud, naast de uitgang op -É Ê, een genitief op -É Ë É. Het Ionisch heeft een datief meervoud op -É Ë Ì Ë (Í ) Bij Homerus vinden we een dualisvorm op -É Ë Ë Í. 1. Î Ï Ð Ñ heeft als vocatief enkelvoud Ò Ó Ï Ð Ñ (niet in eigennamen: Ò Î Ô Õ Ð Ó Ï Ï ) 2. Ö Ø Ù Ú Û Ü heeft in het meervoud Û Ý Þ Ø Ù Ú Û Ú naast ß Þ Ø Ù Ú à. Ö á Û â heeft in het meervoud ß Þ á à.

10 10 Griekse vormleer 2. Adjectieven van de eerste klasse (mannelijk vlg. ã ä å æ ä ç, vrouwelijk vlg. è é ê ë /ì í î ï of ð ñ ò ó, onzijdig vlg. ñ ô î õ ö Adjectieven met de vrouwelijke vorm op - (ø ù ú û ü ý,-þ,-ü ÿ ) of - (,-,- ). Het Ionisch heeft enkel een vrouwelijk op - (, zie 13) Volgens deze paradigmes worden verbogen: mannelijk vrouwelijk onzijdig N V A G D N V A G D N./A. -! ! - G./D de bezittelijke adjectieven " # $ %, & $ % (' ( ) * $ % ), + #, -. / 0 %, ( ), de onbepaalde voornaamwoorden : ; < = (A B < C ), E > F H I J K L M N O, P Q I J K L M N O, R P S T U V W X Y en Z [ \ ] ^ _ ` a (b c ` a ) Adjectieven met vrouwelijke vorm op -dd ee (zie f g h i ) adjectieven van twee uitgangen Deze adjectieven meestal gaat het om samengestelde adjectieven- hebben éénzelfde vorm voor het mannelijk en het vrouwelijk. B.v.: j k l m n o p q r [Homerus: s t o n m p u ] t v m, p w x y z { } ~ }, Er bestaan geen adjectieven met een mannelijke vorm van de eerste verbuiging (- x, -ƒ x, enz. komen wel voor als mannelijke uitgangen, maar dan gaat het om adjectieven van de tweede klasse). 3. De stammen op - ( Attische verbuiging ) De substantieven hebben de van de stam in alle vormen B.v.: ˆ Š, Œ Ž,,, etc. Maar: š œ (de dageraad) De adjectieven zijn van twee uitgangen en hebben dus overal œ, behalve in de nominatief en de accusatief meervoud van het onzijdig: ž Ÿ : B.v.: ž Ÿ œ : nomin. enk. m. en vr. - acc. mv. m. en vr. ž Ÿ œ : nomin. enk. onz. - accus. enk. m., vr., onz. - gen. mv. ž Ÿ : datief enk. m., vr., onz. nomin. mv. m., vr.

11 Naamwoord Eerste klasse Contracte substantieven en adjectieven van de eerste klasse op -, -, - en Contracte substantieven op - (< -ª «) of - (< «), die tot - wordt na,,. In het Ionisch wordt de contractie niet doorgevoerd. B.v.: ± ² Homerus: ± ² «³ µ ¹ º Ionisch:» ¹ ¼ ½ Deze substantieven worden verbogen volgens ¾» À / ¾ Á Â Ã ½. Die op -º hebben dus de -½ in alle naamvallen, ook indien ze niet na,ä,ã komt. Voor de rest is er enkel het accent om ze te onderscheiden van de niet-contracte tegenhangers (zie 25) Contracte substantieven op -Å Æ (< Ç Å of ¼ o ) en Å Æ ¹ (< ¼ Å ¹ ). In het Ionisch wordt de contractie niet doorgevoerd. B.v.: È É Ê Å Æ Ionisch: È É Ê Ç Å» Ë Ì Í Î Ï Ð Ñ Ionisch: Î Ò Ì Í Î Ó Ï Ñ Ì Ñ Ï Ð Ô Ionisch: Ì Ñ Õ Ï Ô De contractie heeft als resultaat een nominatief en een accusatief enkelvoud met -Ï Ð - i.p.v. -Ï -. Voor de rest is er enkel het accent om ze te onderscheiden van de niet-contracte tegenhangers (zie 25) Contracte adjectieven op -Ï Ð Ô, -Ö /-, -Ï Ð Ñ. In het Ionisch wordt de contractie niet doorgevoerd. mannelijk vrouwelijk onzijdig N. Ø Ù Ú -Û Ü Ý Þ ß Ù à Ú -Ù Ü Ý Þ Ø Ù Ú -Û á ß Ù à Ú -Ù â ã ä å -æ ç è é ê ä ë å -ä ç è é A. ã ä å -æ ç è é ê ä ë å -ä ç è é ã ä å -æ ì é ê ä ë å -ä â é ã ä å -æ ç è é ê ä ë å -ä ç è é G. ã ä å -æ ç è ê ä ë å -ä ç è ã ä å -æ ì í ê ä ë å -ä â í ã ä å -æ ç è ê ä ë å -ä ç è D. ã ä å -æ î ê ä ë å -ä î ã ä å -æ ï ê ä ë å -ä ð ñ ò ó -ô õ ö ò ó -ò õ N. ñ ò ó -ô ø ù ö ò ó -ò ø ù ñ ò ó -ô ú ù ö ò ó -ò ú ù ñ ò ó -ô û ö ò ó -ò û A. ñ ò ó -ô ø ü ý ö ò ó -ò ø ü ý ñ ò ó -ô û ý ö ò ó -ò û ý ñ ò ó -ô û ö ò ó -ò û G. ñ ò ó -ô þ ÿ ö ò ó -ò þ ÿ ñ ò ó -ô þ ÿ ö ò ó -ò þ ÿ ñ ò ó -ô þ ÿ ö ò ó -ò þ ÿ D. ñ ò ó -ô ø ù ý ö ò ó -ò ø ù ý ñ ò ó -ô ú ù ý ö ò ó -ò ú ù ý ñ ò ó -ô ø ù ý ö ò ó -ò ø ù ý N./A. ñ ò ó -ô ö ò ó -ò ñ ò ó -ô û ö ò ó -ò û ñ ò ó -ô ö ò ó -ò G./D. ñ ò ó -ô ø ù ÿ ö ò ó -ò ø ù ÿ ñ ò ó -ô ú ù ÿ ö ò ó -ò ú ù ÿ ñ ò ó -ô ø ù ÿ ö ò ó -ò ø ù ÿ De adjectieven samengesteld met - en - zijn van twee uitgangen. Zij hebben in het onzijdig meervoud - i.p.v. - (b.v.: ). 2. De verdubbelgetallen op - zijn van drie uitgangen 3. Buiten deze twee groepen zijn enkel nog de stof- en kleurnamen contract.

12 12 Griekse vormleer 3 De tweede klasse van de substantieven en de adjectieven 0.1. Algemeen 27. De tweede klasse bevat de substantieven en adjectieven waarvan de stam uitgaat of uitging op een medeklinker (consonantstammen) of een halfklinker (stammen op j of ). Wij delen ze in als volgt: 1. Consonantstammen: a. niet-contracte substantieven en adjectieven (stammen op occlusief, liquida of /nt/) b. contracte substantieven en adjectieven (stammen die ooit op /s/ uitgingen) 2. Stammen op halfklinker: c. substantieven met stam in de nultrap (/u/ [en /i/ bij Homerus en Herodotus]) Uitgangen van de tweede klasse d. substantieven en adjectieven met de stam in twee trappen: nul trap (/i/ of /u/) en e-voltrap (/ej/ of /ew/) e. substantieven met stam in de voltrap ( tweeklank ) Nom. Enk.: m./vr.: - stam, Mrv.: - - verlengde -. / 0 stam 1 -!, " # $ -!, % & $ -!, ' ( ) * -+,, 2 3 /. 1, , ) + : -+, > ) + ;,, )., 2 < 8 + j-+, 2 = 8 + >, + A > + ;, -, 8 3 B 2 [, ], 2 D E [F G E ], H I J K L M N -M E > P Q R H I J K L M O E -E, S T L K -E, H I J K L M R U V W -E, -X Z [ \ Y ], ^ _ V ` a, ] b c d ` X, Z e \ Y ] -Y, ^ _ V ` a -Y, f g a ] -Y, \ h i Y a -Y,] b j d - \ h i Y a, k i l m h X, n o p b Z -Y > ] b q d l, k i l m b Z -Y > k i l m r, k Z ] b s -Y > ^ Z ] l, t u v w -x > y u z x Voc. Enk.: - stam { } ~, x ƒ v - = nominatief ƒ x Mrv.: = nominatief onz.: steeds stam - Y Acc. Enk.: m./vr.: -*m > - ˆ na consonant Mrv.: -*ms > - ˆ na consonant Š Œ Ž -ˆ, ˆ Œ Ž -ˆ, Œ -ˆ Š Œ Ž -ˆ, ˆ Œ Ž -ˆ, Œ -ˆ -ˆ š > ˆ œ š -ˆ ˆ œ -ˆ > - na klinker > - na klinker ( valt met compensatorische verlenging) Ž -, ž Ÿ -, -, Ÿ ž - > ž, - > onz.: = nominatief = nominatief Gen. Enk.: - Mrv.: - Š Œ Ž -, ˆ Œ Ž -, ˆ Œ - Š Œ Ž -, Œ Œ - - Œ > Œ - Œ > - > - > œ - > œ - >

13 Naamwoord Tweede klasse. Algemeen - consonantstammen. 13 Dat. Enk.: - - ª («) -, ± ² «-, ³ µ - -ª, ² ¹ [k-si], ³ µ -ª, º ª» ¼ -ª»» ª - >» ½» ¾ ² «-ª > ± ² ª [Attisch: /ss/ > /s/] ¾ µ» ª - > ¾ µ» À»» ª -ª >» ½» ª [Attisch: /ss/ > Á  /s/]» à - Á  >» À Ä» j-ª > Ä Å» ª [Attisch: /ss/ > Á  /s/]» à -ª Á Â Æ > ª [Attisch: /ss/ > /s/] Homerus: - (ª )ª («) of -» ª ª («), -» ª («) Ä ª ª ½ (< Ä Â -ª ), Ä Å Â -» ª ª, Ä Ç «-» ª ª, Ä -» ª ª Ä Æ ª (ª ), Ä È É Ê Ë Ë ½ -» ª ª ( )Ì, Í É Î Ï Ð Ñ Ò Ó Ê Ë Ê Ë Ë - Ì - Ì In de woordenboeken vind je de nominatief en de genitief enkelvoud. Door de uitgang -Ô Õ van de genitief weg te laten vind je de stam die voor de rest van de vormen wordt gebruikt. B.v.: Ö Ø Ð Ù, genitief: Ø Ð Ú Ì Ò Û Õ Ó Ñ accusatief meervoud: Õ Ø Ð Ú Ü Ò Ú Ó Û É Ý Þ Õ ß Ú É Ý Ñ, genitief: ß Ú Ó Ô Õ Ó à É Ý Ñ datief enkelvoud: ß Ú Ó Ì Dit geldt niet voor de substantieven op -Ô Õ, -Ô Ø Õ Ó á Ó Ê Ü â ( Ô Õ ) -Ì Ê Õ Ê ã, - Õ (Ö É Û ä Ì Õ ) - Ø Õ Ê ã, - Õ (å æ ç è é ê ë ì í ) Dit geldt evenmin voor de contracte naamwoorden en enkele speciale gevallen De consonantstammen van de tweede klasse Niet contracte substantieven: stam op -î, -ï, -ð (liquida) -ï ñ -ò, -ó, -ô (labiaal) -õ, -ñ, -ö (dentaal) -, -ø, -ù (gutturaal) ú û ü ý þ ÿ ý N. û ü ý þ ÿ ý V. û ý ÿ A. ý û ü ý ÿ - ý - ý G. ý û ü ý ÿ - ý - ý ý - D. ý û ü ý ÿ - ý - ý ý - N. û ü ý ÿ - - ý ý - V. û ü ý ÿ - - ý - A. ý û ü ý ÿ - ý - ý ý - G. ý û ü ý ÿ -þ ý -þ ý ý -þ D. ý û ü ý ÿ - ( ) ý ( ) ý ( ) N./A. ý û ü ý ÿ - ý - ý ý - G./D. ý û ý ÿ - ý - ý þ ý - Homeros Heeft - i.p.v. -..

4 - Bijzondere paradigmes

4 - Bijzondere paradigmes Bijzondere paradigmes 23 4 - Bijzondere paradigmes. - De adjectieven en 60... - [stam: - (zie nr. ) en -/ - (zie nr. )] Enkelvoud Meervoud! " # $ % & # $ $ ' ( ) * + +, ) * + - * + + '. / 0 2 3 / 0 4 /

Nadere informatie

2 Правописание Spelling 11 Hoofdletters en kleine letters 11 Klinkers na de sisklanken ж, ч, ш, щ / г, к, х / ц 12 Interpunctie 12

2 Правописание Spelling 11 Hoofdletters en kleine letters 11 Klinkers na de sisklanken ж, ч, ш, щ / г, к, х / ц 12 Interpunctie 12 Inhoudsopgave 1 Русский алфавит Het Russische alfabet 10 2 Правописание Spelling 11 Hoofdletters en kleine letters 11 Klinkers na de sisklanken ж, ч, ш, щ / г, к, х / ц 12 Interpunctie 12 3 Фонетика Fonetiek

Nadere informatie

volgen de gewone verbuiging (» ± ¼ ² ) Niet contracte adjectieven

volgen de gewone verbuiging (» ± ¼ ² ) Niet contracte adjectieven $ g x œ œ ² ² ¹ Å 14 31. 1. Staen op - en -. De vocatief Enk. is in de regel de sta. 32. 2. Staen op -. De vocatief Enk. is in de regel de sta (uitzonderingen zijn eestal oxytona - substantieven et het

Nadere informatie

Onze-Lieve-Vrouwlyceum Genk Lycipedia: Beter leren CAPUT SECUNDUM TAALSTUDIE. Werkwoorden vervoegen

Onze-Lieve-Vrouwlyceum Genk Lycipedia: Beter leren  CAPUT SECUNDUM TAALSTUDIE. Werkwoorden vervoegen CAPUT SECUNDUM TAALSTUDIE Werkwoorden vervoegen 1. De infinitief In de woordenlijst vinden we de woorden altijd in dezelfde vorm. Deze vorm, die we het grondwoord noemen, is voor een werkwoord de infinitief..

Nadere informatie

Onze-Lieve-Vrouwlyceum Genk Lycipedia: Beter leren CAPUT TERTIUM TAALSTUDIE

Onze-Lieve-Vrouwlyceum Genk Lycipedia: Beter leren  CAPUT TERTIUM TAALSTUDIE CAPUT TERTIUM TAALSTUDIE STRUCTUUR VAN DE ZIN: DE BIJVOEGLIJKE BEPALING Pegasus p. 78-79 We kunnen een zin verdelen in... Sommige zinsdelen kunnen verder onderverdeeld worden in... Het belangrijkste woord

Nadere informatie

Onze-Lieve-Vrouwlyceum Genk Lycipedia: Beter leren CAPUT QUARTUM TAALSTUDIE

Onze-Lieve-Vrouwlyceum Genk Lycipedia: Beter leren  CAPUT QUARTUM TAALSTUDIE CAPUT QUARTUM TAALSTUDIE DE LAATSTE NAAMVALLEN: de DATIEF en de ABLATIEF: morfologie uitgangen 1 e klasse datief ablatief m. enk. m. mv v. enk. v. mv. o. enk. o. mv Uitgangen 2 e klasse m. + v. enk. m.

Nadere informatie

Onze-Lieve-Vrouwlyceum Genk Lycipedia: Beter leren http://lycipedia.lyceumgenk.be CAPUT PRIMUM. De uitspraak van het Latijn

Onze-Lieve-Vrouwlyceum Genk Lycipedia: Beter leren http://lycipedia.lyceumgenk.be CAPUT PRIMUM. De uitspraak van het Latijn CAPUT PRIMUM De uitspraak van het Latijn 1) Pegasus p. 12: het Latijn en zijn dochtertalen Kaart 1 : Het Latijn (de taal van Latium) werd gesproken in het Romeinse rijk. Kaart 3 : Het Latijn leeft voort

Nadere informatie

4 Имена существительные Zelfstandige naamwoorden

4 Имена существительные Zelfstandige naamwoorden 4 Имена существительные Zelfstandige naamwoorden Zelfstandige naamwoorden hebben geen lidwoord Russische zelfstandige naamwoorden hebben geen lidwoord. Of een zelfstandig naamwoord bepaald of onbepaald

Nadere informatie

Beknopte grammatica. voor. de cursus. Grieks van het Nieuwe Testament

Beknopte grammatica. voor. de cursus. Grieks van het Nieuwe Testament Beknopte grammatica voor de cursus Grieks van het Nieuwe Testament versie 1.0 Menno Haaijman scripture4all.org Tijdens de try-out voor de cursus bleek dat veel, zo niet alle, toehoorders de Nederlandse

Nadere informatie

Belangrijkste kenmerken van het Oudnederlands 1

Belangrijkste kenmerken van het Oudnederlands 1 Belangrijkste kenmerken van het Oudnederlands 1 Oudnederlandse spelling De Oudnederlandse spelling steunde op het Latijnse alfabet tussen u en v geen verschil bijv. uogala* (=vogel) w (voor de 10e eeuw)

Nadere informatie

Inhoud Jan Brams - Wendy Geerts - Eliane Lammens Wim Moreau - Philippe Moury

Inhoud Jan Brams - Wendy Geerts - Eliane Lammens Wim Moreau - Philippe Moury Inhoud 1 Jan Brams - Wendy Geerts - Eliane Lammens Wim Moreau - Philippe Moury a Sanoma company I lingua latina Lingua Latina Romeinse cijfers Het Latijnse alfabet Uitspraak van het Latijn Woordsoorten

Nadere informatie

Overzicht toetsen en oefeningen Grammatica I. Grammatica I

Overzicht toetsen en oefeningen Grammatica I. Grammatica I Overzicht toetsen en oefeningen Grammatica I Grammatica I Rubriek Oefening Type Opgaven Uitleg Alle onderwerpen Totaaltoets Grammatica I (*) 42 1 Klanken/letters Deeltoets 1 (*) Naamwoorden Deeltoets 2

Nadere informatie

Taalbeschouwelijke termen bao so 2010

Taalbeschouwelijke termen bao so 2010 1 Bijlage: Vergelijking taalbeschouwelijke termen leerplannen basisonderwijs en secundair onderwijs In deze lijst vindt u in de linkerkolom een overzicht van de taalbeschouwelijke termen uit het leerplan

Nadere informatie

Mannelijk Vrouwelijk Onzijdig de slaaf de meester het gevecht het land het beest enkelvoud nominativus genitivus accusativus

Mannelijk Vrouwelijk Onzijdig de slaaf de meester het gevecht het land het beest enkelvoud nominativus genitivus accusativus ZELFSTANDIG NAAMWOORD Mannelijk Vrouwelijk Onzijdig de slaaf de meester het gevecht het land het beest enkelvoud nominativus genitivus accusativus meervoud nominativus genitivus accusativus BIJVOEGLIJK

Nadere informatie

jaarplan Latijn 5 lestijden.xlsx

jaarplan Latijn 5 lestijden.xlsx JAARPLAN LATIJN EERSTE GRAAD EERSTE JAAR 5 UUR PER WEEK Referentie leerplan : D/2011/7841/001 Handboek : Ars Legendi Vestibulum: taalboek, leesboek, woordenlijst Voeten: Bij het begin van elke les worden

Nadere informatie

jaarplan Latijn 4 lestijden.xlsx

jaarplan Latijn 4 lestijden.xlsx Referentie leerplan : D/2011/7841/001 JAARPLAN LATIJN EERSTE GRAAD EERSTE JAAR 4 UUR PER WEEK Handboek : Ars Legendi Vestibulum: taalboek, leesboek, woordenlijst Voeten: Bij het begin van elke les worden

Nadere informatie

1.2.3 Trappen van vergelijking 20

1.2.3 Trappen van vergelijking 20 INHOUD DEEL I Woord voor woord 13 1.1 Zelfstandig naamwoord (substantief) 16 1.1.1 Definitie 16 1.1.2 Soorten 16 1.1.2.1 Soortnaam of eigennaam 16 1.1.2.2 Concrete of abstracte zelfstandige naamwoorden

Nadere informatie

Visuele Leerlijn Spelling

Visuele Leerlijn Spelling Visuele Leerlijn Spelling www.gynzy.com Versie: 15-08-2018 Begrippen Klanken & Letters Klank (begrip) Klinker of medeklinker (begrip) Korte of lange klank (begrip) Tweetekenklank (begrip) Lange-, korte-,

Nadere informatie

ELEUSIS NAAR ELEUSIS 3.1

ELEUSIS NAAR ELEUSIS 3.1 3 ELEUSIS NAAR ELEUSIS De wandeling van Athene naar Eleusis was in de oudheid haalbaar op één dag. Iets meer dan twintig kilometer stappen was het, langs de kust van Attica, in noordwestelijke richting.

Nadere informatie

Samenvatting in het Nederlands

Samenvatting in het Nederlands Samenvatting in het Nederlands Congruentie is het verschijnsel in natuurlijke taal dat de vorm van het ene woord afhangt van de kenmerken van een ander woord. Zo hangt in het Nederlands de vorm van het

Nadere informatie

INHOUD. Inleiding (door Ineke Sluiter) 1 HANDBOEK LATIJN. Begrippen 11 Goed Latijn 11 Woordsoorten 11

INHOUD. Inleiding (door Ineke Sluiter) 1 HANDBOEK LATIJN. Begrippen 11 Goed Latijn 11 Woordsoorten 11 INHOUD Inleiding (door Ineke Sluiter) 1 HANDBOEK LATIJN Begrippen 11 Goed Latijn 11 Woordsoorten 11 Hoofdstuk 1 Het naamwoord 13 1 Definitie 13 2 Eigenschappen 13 2.1 Hoedanigheid 13 2.2 Woordgeslacht

Nadere informatie

A Grammar of Tadaksahak, a Northern Songhay Language of Mali. geeft een beschrijving van de taal Tadaksahak, die gesproken wordt

A Grammar of Tadaksahak, a Northern Songhay Language of Mali. geeft een beschrijving van de taal Tadaksahak, die gesproken wordt Summary 352 12. Samenvatting A Grammar of Tadaksahak, a Northern Songhay Language of Mali geeft een beschrijving van de taal Tadaksahak, die gesproken wordt door de Idaksahak, een groep van ongeveer 30.000

Nadere informatie

Samenvatting. (Summary in Dutch. For a summary in English, see section )

Samenvatting. (Summary in Dutch. For a summary in English, see section ) 524 Samenvatting (Summary in Dutch. For a summary in English, see section 1.2.4.) Dit proefschrift beschrijft de grammatica van het Sheko. Het Sheko is een Omotische taal in het zuidwesten van Ethiopië

Nadere informatie

Muiswerk Grammatica I-III is bedoeld om anderstaligen te leren hoe het Nederlands in elkaar zit.

Muiswerk Grammatica I-III is bedoeld om anderstaligen te leren hoe het Nederlands in elkaar zit. Grammatica I-III NT2 Muiswerk Grammatica I-III is bedoeld om anderstaligen te leren hoe het Nederlands in elkaar zit. Doelgroepen Grammatica I-III NT2 Grammatica I-III nt2 is bedoeld voor anderstalige

Nadere informatie

De Edukese Taal Edukeser Språkerne. Door Lars

De Edukese Taal Edukeser Språkerne. Door Lars De Edukese Taal Edukeser Språkerne Door Lars Fonologie Letter IPA Letter IPA A ɐ P B b Q C ʃ / k * R D S ʂ / s ** E F G H I J K L M N O T U V W X Y Z Å Æ Þ Ð Ø *= De c wordt in het Edukees soms als ʃ en

Nadere informatie

Toegang tot het Grieks van het Nieuwe Testament. Les 6

Toegang tot het Grieks van het Nieuwe Testament. Les 6 Toegang tot het Grieks van het Nieuwe Testament Les 6 Toegang tot het Grieks van het Nieuwe Testament Status : proef / work-in-progress Versie : 0.2 Datum : 27-1-2017 presentatie : 27-1-2017 2017 Menno

Nadere informatie

ATHENE. regering de troon van Griekenland aan aan... Leopold van Saksen-Coburg. Hij weigerde en koos enkele maanden later voor de troon van België.

ATHENE. regering de troon van Griekenland aan aan... Leopold van Saksen-Coburg. Hij weigerde en koos enkele maanden later voor de troon van België. 2 ATHENE WAAROM BEGINNEN WE IN ATHENE? Thalassa neemt leerlingen mee op een reis door Griekenland. Waar kan die reis beter beginnen dan in Athene? Athene is sedert 1834 de hoofdstad van Griekenland 1.

Nadere informatie

Inhoud. 1 Spelling 5. Noordhoff Uitgevers bv

Inhoud. 1 Spelling 5. Noordhoff Uitgevers bv Inhoud 1 Spelling 5 1 geschiedenis van de nederlandse spelling in vogelvlucht 11 2 spellingregels 13 Klinkers en medeklinkers 13 Spelling van werkwoorden 14 D De stam van een werkwoord 14 D Tegenwoordige

Nadere informatie

Leergrammatica Arabisch 41. Les 5a. Ook adjectieven worden op deze wijze vrouwelijk gemaakt. groot (mannelijk) doappleó

Leergrammatica Arabisch 41. Les 5a. Ook adjectieven worden op deze wijze vrouwelijk gemaakt. groot (mannelijk) doappleó Ò Ò Leergrammatica Arabisch 41 Les 5a 8. De vorming van de vrouwelijke vorm a Alle woorden die eindigen op een ta marbu a zijn vrouwelijk. De woorden W d en du zijn dus vrouwelijk. Men kan ook andere zelfstandige

Nadere informatie

The acquisition of gender and case in Polish and Russian: A study of monolingual and bilingual children Janssen, B.E.

The acquisition of gender and case in Polish and Russian: A study of monolingual and bilingual children Janssen, B.E. UvA-DARE (Digital Academic Repository) The acquisition of gender and case in Polish and Russian: A study of monolingual and bilingual children Janssen, B.E. Link to publication Citation for published version

Nadere informatie

Leerlijn Spreken & luisteren groep 5

Leerlijn Spreken & luisteren groep 5 Leerlijn Spreken & luisteren groep 5 Spreken (individueel / gesprekken voeren): Luisteren: Een monoloog houden in een kleine groep, duidelijk verwoorden wat ze bedoelen. Een gesprek (overleg) voeren in

Nadere informatie

Programma van Inhoud en Toetsing (PIT)

Programma van Inhoud en Toetsing (PIT) Lesperiode: 1 week 36 t/m week 38 Hoofdstuk: Spelling 2 t/m 6 De stam van het werkwoord Splitsbare werkwoorden Persoonsvorm tegenwoordige tijd en de bijbehorende regel De stam van werkwoorden kunnen noteren

Nadere informatie

1 Spelling en uitspraak

1 Spelling en uitspraak Inhoud 1 Spelling en uitspraak 1 de spellingregels 11 Klinkers en medeklinkers 12 Accenttekens 11 Apostrof ( ) en koppelteken (-) 12 Hoofdletters 13 Los of aan elkaar? 13 Afbreken 14 2 uitspraak 14 Medeklinkers

Nadere informatie

Programma van Inhoud en Toetsing (PIT)

Programma van Inhoud en Toetsing (PIT) Vak: Nederlands Programma van Inhoud en Toetsing (PIT) 2016-2017 Lesperiode: 1 Hoofdstuk: Spelling 2 t/m 6 De stam van het werkwoord Splitsbare werkwoorden Persoonsvorm tegenwoordige tijd en de bijbehorende

Nadere informatie

De bovenkamer. Het gebruik van De bovenkamer bij Taal actief. Josée Coenen. een kleurrijke grammatica van het Nederlands

De bovenkamer. Het gebruik van De bovenkamer bij Taal actief. Josée Coenen. een kleurrijke grammatica van het Nederlands Josée Coenen De bovenkamer een kleurrijke grammatica van het Nederlands Het gebruik van De bovenkamer bij Taal actief Bij de verschillende onderdelen van Taal actief kunt u onderdelen uit De bovenkamer

Nadere informatie

Naam: Mijn doelenboekje. Grammatica. Werelden - Eilanden - Dorpen 5 / 6 / 7 / 8.

Naam: Mijn doelenboekje. Grammatica. Werelden - Eilanden - Dorpen 5 / 6 / 7 / 8. Naam: Mijn doelenboekje Grammatica Werelden - Eilanden - Dorpen 5 / 6 / 7 / 8 www.gynzy.com Inhoud & Legenda In dit doelenboekje zijn de volgende Werelden te vinden: Taalkundige ontleding...3 Redekundige

Nadere informatie

Cover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation.

Cover Page. The handle   holds various files of this Leiden University dissertation. Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/44090 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Petrollino, S. Title: A grammar of Hamar : a South Omotic language of Ethiopia

Nadere informatie

CVO Tweedekansonderwijs Antwerpen NIVEAUBEPALING NEDERLANDS ASO 3

CVO Tweedekansonderwijs Antwerpen NIVEAUBEPALING NEDERLANDS ASO 3 CVO Tweedekansonderwijs Antwerpen NIVEAUBEPALING NEDERLANDS ASO 3 Voor Nederlands zijn er 3 modules van elk 4 uur per week. De uren worden aansluitend gegeven, het gaat dus om een volledige namiddag. De

Nadere informatie

Woordsoorten. Nederlands. Aanwijzend voornaamwoord. Onderschikkend voegwoord. Persoonlijk voornaamwoord. Betrekkelijk voornaamwoord

Woordsoorten. Nederlands. Aanwijzend voornaamwoord. Onderschikkend voegwoord. Persoonlijk voornaamwoord. Betrekkelijk voornaamwoord Woordsoorten Nederlands Aanwijzend voornaamwoord Betrekkelijk voornaamwoord Bezittelijk voornaamwoord Bijvoeglijk gebruikt werkwoord Bijvoeglijk naamwoord Bijwoord Bijzin Hoofdzin Hulpwerkwoord Koppelwerkwoord

Nadere informatie

Studiehandleiding. Arabisch voor beginners

Studiehandleiding. Arabisch voor beginners Studiehandleiding Arabisch voor beginners Samengesteld door: Herzien door: drs. C. Hanssen, sinds 1991 docent Arabisch aan de Universiteit van Utrecht Aziz Boukayouo Lay-out en opmaak: NTI DTP Studio,

Nadere informatie

Als algemene achtergrondinformatie geven we eerst een beknopt overzicht van de geschiedenis van de Latijnse taal.

Als algemene achtergrondinformatie geven we eerst een beknopt overzicht van de geschiedenis van de Latijnse taal. Inleiding 1. algemeen Woorden en uitdrukkingen die aan vreemde talen ontleend zijn hebben de natuurlijke neiging om zich in vorm en ge - bruikswijze aan te passen aan de eigenschappen en regels van de

Nadere informatie

Benodigde voorkennis taal verkennen groep 5

Benodigde voorkennis taal verkennen groep 5 Taal actief 4 taal verkennen groep 5-8 taal verkennen groep 5 In dit document een overzicht opgenomen van de benodigde voor de lessen Taal verkennen groep 5. Deze kenn maakt onderdeel uit van de leerlijn

Nadere informatie

Andere werkwoordsvorm (infinitief, voltooid of onvoltooid deelwoord) schrijf je zo simpel mogelijk. Op t- klank = verlengen, d-klank = verlengen.

Andere werkwoordsvorm (infinitief, voltooid of onvoltooid deelwoord) schrijf je zo simpel mogelijk. Op t- klank = verlengen, d-klank = verlengen. Samenvatting door een scholier 1095 woorden 29 juni 2004 5,8 70 keer beoordeeld Vak Methode Nederlands Nieuw Nederlands Hoofdstuk 1: Reclame Werkwoordsspelling: Bij een werkwoord als persoonsvorm moet

Nadere informatie

Basis. letter a b c hoofdletter A B C woord appel banaan citroen zin Ik eet een appel. cijfer getal

Basis. letter a b c hoofdletter A B C woord appel banaan citroen zin Ik eet een appel. cijfer getal Basis letter a b c hoofdletter A B C woord appel banaan citroen zin Ik eet een appel. cijfer 1 2 3 getal 123.000 punt. komma, uitroepteken! vraagteken? Woordvolgorde Jij drinkt appelsap. Hij eet een banaan.

Nadere informatie

Inhoud. Inleiding 15. Deel 1 Spelling 18

Inhoud. Inleiding 15. Deel 1 Spelling 18 Inhoud Deel 1 Spelling 18 Inleiding 15 1 Grondbeginselen van de Nederlandse spelling 21 1.1 Verschil tussen klank en letter 22 1.2 Hoofdregels 22 1.3 Interactie tussen de regels 24 1.4 Belang van de regel

Nadere informatie

Onderdeel: LEZEN Docent: RKW Algemene informatie: Wat moet je kennen: Wat moet je kunnen: Toetsing:

Onderdeel: LEZEN Docent: RKW Algemene informatie: Wat moet je kennen: Wat moet je kunnen: Toetsing: Rapportperiode 1 Vak: Nederlands Onderdeel: LEZEN Docent: RKW 1 Aantal lessen per week: 4 Methode: Lees Mee Hoofdstuk: Blok 1 t/m 6 Blz. Weging: 1x 3x woordmixtoets 3x leestoets In totaal 6 cijfers Studievaardigheden:

Nadere informatie

Antwoorden Nederlands Ontleding

Antwoorden Nederlands Ontleding Antwoorden Nederlands Ontleding Antwoorden door een scholier 1587 woorden 27 april 2010 5,8 10 keer beoordeeld Vak Nederlands Taalkundig ontleden; Lidwoorden; Een lidwoord hoort altijd bij een zelfstandig

Nadere informatie

DE HEBREEUWSE GRAMMATICA. Samengesteld door. John Wessel. È ƒ Úƒ» e c c ƒ « È È ÏÚ«a «e Á ÏÒ ÂÕ Â Ô Â'

DE HEBREEUWSE GRAMMATICA. Samengesteld door. John Wessel. È ƒ Úƒ» e c c ƒ « È È ÏÚ«a «e Á ÏÒ ÂÕ Â Ô Â' DE HEBREEUWSE GRAMMATICA Samengesteld door John Wessel È ƒ Úƒ» e c c ƒ «È È ÏÚ«a «e Á ÏÒ ÂÕ Â Ô Â' Titel: De Hebreeuwse Grammatica Auteur: John Wessel Copyright 2006 Importantia Publishing Omslag ontwerp:

Nadere informatie

Niveauproef voor Nederlands in ASO 3 de graad

Niveauproef voor Nederlands in ASO 3 de graad Niveauproef voor Nederlands in ASO 3 de graad Waarom? Voor Nederlands zijn er 3 modules van elk 4 uur per week. De uren worden aansluitend gegeven, het gaat dus om een volledige namiddag. De vaardigheden

Nadere informatie

Inhoud. 1 Spelling 10

Inhoud. 1 Spelling 10 Inhoud 1 Spelling 10 1 geschiedenis van de friese spelling (stavering) in het kort 10 2 spellingregels 12 Hulpmiddelen 12 Klinkers en medeklinkers 12 Lettergrepen 13 Stemhebbend en stemloos 13 Basisregels

Nadere informatie

Programma van Inhoud en Toetsing (PIT)

Programma van Inhoud en Toetsing (PIT) Programma van Inhoud en Toetsing (PIT) 2015-2016 Lesperiode: 1 week 36 t/m week 38 Hoofdstuk: Spelling 2 t/m 6 De stam van het werkwoord Splitsbare werkwoorden Persoonsvorm tegenwoordige tijd en de bijbehorende

Nadere informatie

Is het zelfstandig naamwoord vrouwelijk enkelvoud, dan krijgt het bijvoeglijk naamwoord het suffix h '. Voorbeeld: vp,n<å hr"m'

Is het zelfstandig naamwoord vrouwelijk enkelvoud, dan krijgt het bijvoeglijk naamwoord het suffix h '. Voorbeeld: vp,n<å hrm' LES 8 BIJVOEGLIJKE NAAMWOORDEN Kelley lesson VIII: 20 Adjectives: Gender and Number, p. 43 21 Adjectives: Attributive Usage, p. 45 22 Adjectives: Predicative Usage, p. 46 Een bijvoeglijk naamwoord dient

Nadere informatie

Esperanto. La ŝalmisto de Hamelin

Esperanto. La ŝalmisto de Hamelin Esperanto La ŝalmisto de Hamelin Overzicht Mij voorstellen Sprookje La ŝalmisto de Hamelin Overzicht van Esperanto Sprookje La ŝalmisto de Hamelin 28 letters = 28 klanken Aa Bb Cc Ĉĉ Dd Ee Ff Gg Ĝĝ Hh

Nadere informatie

PLURALIS. Algemeen. Substantief + en o Het tapijt de tapijten Substantief + s o De jongen de jongens. Vorm. A. Substantief + en

PLURALIS. Algemeen. Substantief + en o Het tapijt de tapijten Substantief + s o De jongen de jongens. Vorm. A. Substantief + en Algemeen Substantief + en o Het tapijt de tapijten Substantief + s o De jongen de jongens Vorm A. Substantief + en woorden afgeleid van een adjectief o de arme de armen o de goede de goeden o de slechte

Nadere informatie

BIJBELS GRIEKS HERHALING 1

BIJBELS GRIEKS HERHALING 1 Pagina:1 Her.1.1 Inleiding Dit een herhalingsles. In deze les herhalen we de beangrijkste zaken uit les 1 t/m 5. We beginnen met het herhalen van de naamvallen. Leest u voordat u verder gaat met deze les

Nadere informatie

oefenen met spelling A

oefenen met spelling A oefenen met spelling A Oefenen met spelling A 0 Spellingsproblemen Cd-rom A eenvoudige eenlettergrepige woorden eenvoudige eenlettergrepige woorden woordbegin: sp, sl, st, tr woordeind: twee medeklinkers

Nadere informatie

Leren van woorden Herhalen en consolideren van kennis van woorden uit leerjaar 1 en 2.

Leren van woorden Herhalen en consolideren van kennis van woorden uit leerjaar 1 en 2. Leerlijn Latijn Leerjaar 3 ( zelfstandige gymnasia klas 3, scholengemeenschap klas 4) - heeft betrekking op leerstof - heeft betrekking op vaardigheden Kernconcept Inhoud Eisen aan de leerling Activiteit

Nadere informatie

Uiteenzetting Duits Duitse naamvallen

Uiteenzetting Duits Duitse naamvallen Uiteenzetting Duits Duitse naamvallen Uiteenzetting door M. 560 woorden 22 mei 2013 5,4 108 keer beoordeeld Vak Methode Duits Na Klar! 1) Naamvallen Een naamval is de functie van een zinsdeel. VB: lijdend

Nadere informatie

Programma van Inhoud en Toetsing (PIT)

Programma van Inhoud en Toetsing (PIT) 2016-2017 Vak: Nederlands Klas: vmbo-tl 2 Onderdeel: Spelling 1 & 2 Digitale methode 1F Spelling: verdubbeling en verenkeling. 1F Spelling: vorming van het bijvoeglijk naamwoord. 1F Werkwoordspelling waarvan

Nadere informatie

Indien je de regels uit dit bestand kunt toepassen en je kent de stappen die je in het schema moet maken, dan beheers je de werkwoordspelling goed.

Indien je de regels uit dit bestand kunt toepassen en je kent de stappen die je in het schema moet maken, dan beheers je de werkwoordspelling goed. Regels werkwoordspelling In dit bestand worden de 5 werkwoordsvormen uitgelegd. Het gaat om: 1. Tegenwoordige tijd 2. Verleden tijd 3. Voltooid deelwoord 4. Onvoltooid deelwoord 5. Bijvoeglijk gebruikt

Nadere informatie

2.5 Seminar Literatur- und Sprachwissenschaft (3. und 4. Semester) 2.5 a Werkcollege met werkstuk (en presentatie) datum:

2.5 Seminar Literatur- und Sprachwissenschaft (3. und 4. Semester) 2.5 a Werkcollege met werkstuk (en presentatie) datum: 2.5 Seminar Literatur- und Sprachwissenschaft (3. und 4. Semester) Die Arbeit mit dem Sprachtagebuch dient in den Seminaren Literatur- und Sprachwissenschaft zur Vertiefung und Erweiterung der erworbenen

Nadere informatie

Spelling & Formuleren. Week 2-7

Spelling & Formuleren. Week 2-7 Spelling & Formuleren Week 2-7 Tentamenstof Boek: Praktische cursus Spelling 6e druk Auteur: M. Klein & M. Visscher Alle hoofdstukken behalve hoofdstuk 4 Proeftentamens zie Blackboard Succes! TEGENWOORDIGE

Nadere informatie

Programma van Inhoud en Toetsing (PIT)

Programma van Inhoud en Toetsing (PIT) Onderdeel: Grammatica zinsdelen 1F Grammaticale kennis: onderwerp, lijdend voorwerp, hoofdzin, bijzin, gezegde, persoonsvorm. 1E Grammaticale kennis: meewerkend voorwerp. 2E Grammaticale kennis: bijwoordelijke

Nadere informatie

Gevarieerde Spelling is een programma voor het leren van de belangrijkste spellingregels van het Nederlands.

Gevarieerde Spelling is een programma voor het leren van de belangrijkste spellingregels van het Nederlands. Gevarieerde Spelling Gevarieerde Spelling is een programma voor het leren van de belangrijkste spellingregels van het Nederlands. Doelgroep Gevarieerde Spelling Gevarieerde Spelling is bedoeld voor leerlingen

Nadere informatie

De bovenkamer. Josée Coenen. een kleurrijke grammatica van het Nederlands. colofon

De bovenkamer. Josée Coenen. een kleurrijke grammatica van het Nederlands. colofon Josée Coenen De bovenkamer een kleurrijke grammatica van het Nederlands colofon Dit overzicht is samengesteld door Josée Coenen, auteur van De bovenkamer. Vormgeving Marjo Starink Bazalt 2016 Voor meer

Nadere informatie

Grammaticaboekje NL. Om een beeld te krijgen van de inhoud: De inhoudsopgave, een paar onderwerpen en de eerste bladzijde van de trefwoorden.

Grammaticaboekje NL. Om een beeld te krijgen van de inhoud: De inhoudsopgave, een paar onderwerpen en de eerste bladzijde van de trefwoorden. 9 789082 208306 van Om een beeld te krijgen van de inhoud: De inhoudsopgave, een paar onderwerpen en de eerste bladzijde van de trefwoorden. Opzoekboekje voor leerlingen in klas 1 tot en met 3 in de onderbouw

Nadere informatie

GRIEKSE TAAL EN LITERATUUR VWO

GRIEKSE TAAL EN LITERATUUR VWO GRIEKSE TAAL EN LITERATUUR VWO VAKINFORMATIE STAATSEXAMEN 2015 juni 2014 De vakinformatie in dit document is vastgesteld door het College voor Toetsen en Examens (CvTE). Het CvTE is verantwoordelijk voor

Nadere informatie

BIJBELS GRIEKS LES 3

BIJBELS GRIEKS LES 3 Pagina:1 3.1 Meervoud In de vorige les hebben we ons uitsluitend beziggehouden met woorden in het enkelvoud. In deze les komt het meervoud aan de orde. Zie het volgende overzicht. geslacht manlijk vrouwelijk

Nadere informatie

BIJBELS GRIEKS LES 11

BIJBELS GRIEKS LES 11 Pagina:1 11.1 Nieuwe verbuigingen Straks zult u de "bergrede" gaan lezen. In deze bergrede komt het woordje "berg" voor. Het Griekse woord voor "de berg" is. Dit woord is onzijdig en wordt niet als verbogen.

Nadere informatie

Compacte taalgids Nederlands (basis en gevorderd) les- en werkboek

Compacte taalgids Nederlands (basis en gevorderd) les- en werkboek Compacte taalgids Nederlands (basis en gevorderd) les- en werkboek Bezoek- en postadres: Bredewater 16 2715 CA Zoetermeer info@uitgeverijbos.nl www.uitgeverijbos.nl 085 2017 888 Aan de totstandkoming van

Nadere informatie

3 LEERPLANDOELEN. De basisschool stelt zich als streefdoel voor taalbeschouwing:

3 LEERPLANDOELEN. De basisschool stelt zich als streefdoel voor taalbeschouwing: 3 LEERPLANDOELEN De basisschool stelt zich als streefdoel voor taalbeschouwing: Een kind wil, durft en kan op zijn niveau nadenken over aspecten van het taalgebruik en het taalsysteem door taalverschijnselen

Nadere informatie

1. Overzicht grammatica 2V

1. Overzicht grammatica 2V Inhoudsopgave 1. OVERZICHT GRAMMATICA 2V... 2 A. LIDWOORD... 2 B. ONTKENNINGEN... 2 C. PERSOONSVORM... 2 D. NAAMVALLEN... 2 E. ZINSDELEN... 3 F. TERMINOLOGIE... 3 2. TOTAALOVERZICHT VERBUIGINGEN... 4 A.

Nadere informatie

DOELGROEP Grammatica 3F is bedoeld voor leerlingen van havo/vwo en mbo 4. Het programma is geschikt voor zowel allochtone als autochtone leerlingen.

DOELGROEP Grammatica 3F is bedoeld voor leerlingen van havo/vwo en mbo 4. Het programma is geschikt voor zowel allochtone als autochtone leerlingen. DOELGROEP Grammatica 3F is bedoeld voor leerlingen van havo/vwo en mbo 4. Het programma is geschikt voor zowel allochtone als autochtone leerlingen. STRUCTUUR De lesstof is ingedeeld in rubrieken (onderwerpen)

Nadere informatie

Praktische taalbeschouwing op de basisschool en in de eerste graad secundair onderwijs anno 2010

Praktische taalbeschouwing op de basisschool en in de eerste graad secundair onderwijs anno 2010 VIERENTWINTIGSTE CONFERENTIE HET SCHOOLVAK NEDERLANDS Ronde 6 Bart Masquillier VVKBaO Contact: bart.masquillier@vsko.be Praktische taalbeschouwing op de basisschool en in de eerste graad secundair onderwijs

Nadere informatie

Wat is een zelfstandig naamwoord?

Wat is een zelfstandig naamwoord? Wat is een zelfstandig naamwoord? 1. Inleiding Zelfstandig naamwoorden zijn woorden die 'een zelfstandigheid' aanduiden: een persoon of dier: vrouw, oom, hond een eigennaam: Sara, Apple een ding: fiets,

Nadere informatie

Studiewijzer TaalCompetent

Studiewijzer TaalCompetent TaalCompetent - Studiewijzer 1 Studiewijzer TaalCompetent leer-/werkboek basisvaardigheden taalbeheersing Nederlands 1 Werken met TaalCompetent 2 Overzicht uitwerkingen 3 Taaltoetsen voor de pabo 4 Kennistrainingen

Nadere informatie

OPA-methode. Inhoud. 1. De OPA-methode maakt uw zinnen leesbaar 2. Zinnen bestaan uit zinsdelen 3

OPA-methode. Inhoud. 1. De OPA-methode maakt uw zinnen leesbaar 2. Zinnen bestaan uit zinsdelen 3 OPA-methode Inhoud 1. De OPA-methode maakt uw zinnen leesbaar 2 Zinnen bestaan uit zinsdelen 3 U kunt zinnen altijd in de vier OPA-volgordes schrijven 5 PP in taal 2001 versie april 2001 1 1. De OPA-methode

Nadere informatie

WOORDPAKKET 6.2 i in een tweeklank hoofdletter

WOORDPAKKET 6.2 i in een tweeklank hoofdletter WOORDPAKKET 6.1A WOORDPAKKET 6.1B WOORDPAKKET 6.2 Ik hoor een ie maar schrijf een i: woorden net als fabrikant. Ik hoor een ie maar schrijf een i in een tweeklank: woorden net als radio. Aardrijkskundige

Nadere informatie

Overzicht bereikte eindtermen eerste graad met aanvullende leermethode Taalboost 1

Overzicht bereikte eindtermen eerste graad met aanvullende leermethode Taalboost 1 Overzicht bereikte eindtermen eerste graad met aanvullende leermethode Taalboost 1 De geel gemarkeerde eindtermen worden met de methode en mits didactisch ernaar handelen gerealiseerd. 1. Luisteren De

Nadere informatie

Zinsontleden en woordbenoemen groep 7/8

Zinsontleden en woordbenoemen groep 7/8 Zinsontleden en woordbenoemen groep 7/8 Naam: 1 Inhoudsopgave: 3 - Onderwerp 4 - Persoonsvorm 5 - Gezegde 6 - Lijdend voorwerp 7 - Meewerkend voorwerp 8 - Werkwoorden 8 - Zelfstandig naamwoorden 9 - Bijvoeglijk

Nadere informatie

Z I N S O N T L E D I N G

Z I N S O N T L E D I N G - 1 - Z I N S O N T L E D I N G Waarom is zinsontleding zo belangrijk? Elke scholier op de middelbare school maar ook de kinderen op de lagere school, komen veelvuldig met zinsontleding in aanraking, eigenlijk

Nadere informatie

Samenvatting Nederlands Formuleren

Samenvatting Nederlands Formuleren Samenvatting Nederlands Formuleren Samenvatting door een scholier 781 woorden 9 maart 2018 9 2 keer beoordeeld Vak Nederlands Nederlands Formuleren Misleidende tweelingen: als/dan Dan: vergrotende trap

Nadere informatie

Programma van Inhoud en Toetsing (PIT)

Programma van Inhoud en Toetsing (PIT) Fictie Klas: MH-1 Lesperiode:1 Taalportfolio In je taalportfolio komen 5 opdrachten die gedurende het jaar worden uitgedeeld en uitgelegd. In de eerste rapportperiode worden de eerste 3 opdrachten beoordeeld

Nadere informatie

Sharing Grammars. Dr. Karijn Helsloot, Hogeschool Windesheim Domein Bewegen en Educatie , Meertaligheid in het Onderwijs

Sharing Grammars. Dr. Karijn Helsloot, Hogeschool Windesheim Domein Bewegen en Educatie , Meertaligheid in het Onderwijs Sharing Grammars Dr. Karijn Helsloot, Hogeschool Windesheim Domein Bewegen en Educatie in Po en Vo, van 4-18 jaar Lidwoorden Woordgeslacht/gender Bepaald en onbepaald Enkelvoud en meervoud Fonologische

Nadere informatie

5 Niet meer twijfelen 107 Geweest is/is geweest 107 Vele of velen? 108 Hen/hun/ze 110 U/uw, jou/jouw 111 Als/dan 111 Dat/wat 113 Dat/die 115

5 Niet meer twijfelen 107 Geweest is/is geweest 107 Vele of velen? 108 Hen/hun/ze 110 U/uw, jou/jouw 111 Als/dan 111 Dat/wat 113 Dat/die 115 Inhoud Inleiding 13 1 De vaart erin 17 Gebruik verzorgde spreektaal 17 Te ouderwets 17 Checklist ouderwets woordgebruik 19 Te populair 23 Vermijd de lijdende vorm 24 Hoe herkent u de lijdende vorm? 25

Nadere informatie

Dit programma is gemaakt voor leerlingen vanaf groep 6 van de basisschool, alle niveaus van het vmbo en mbo 1 en 2.

Dit programma is gemaakt voor leerlingen vanaf groep 6 van de basisschool, alle niveaus van het vmbo en mbo 1 en 2. Werkwoordspelling op maat Werkwoordspelling op maat besteedt aandacht aan het hele algoritme van de spelling van regelmatige werkwoorden en ook aan de verleden tijd van onregelmatige werkwoorden. Doelgroepen

Nadere informatie

Online cursus spelling en grammatica

Online cursus spelling en grammatica Handleiding Online cursus spelling en grammatica Het hoofdmenu In het hoofdmenu kun je links op een niveau klikken. Daarnaast zie je een overzicht van de modules die bij dit niveau horen. Modules Rechts

Nadere informatie

De erotica van de Nederlandse grammatica

De erotica van de Nederlandse grammatica 1 / 10 De erotica van de Nederlandse grammatica Nederlands is een wulpse taal. Haar grammatica heeft vrouwelijke vormen en mannelijke vormen en meervoudige vormen die vrouwelijk lijken 1. Kijk je hoe die

Nadere informatie

Luister naar het alfabet en de voorbeelden. Kijk ook naar de afbeeldingen. voorbeeld letter. b bee [b] bus [ə] een. hemd

Luister naar het alfabet en de voorbeelden. Kijk ook naar de afbeeldingen. voorbeeld letter. b bee [b] bus [ə] een. hemd Het alfabet Van A tot Z Het Nederlandse alfabet heeft 26 letters. Deze letters zijn klinkers en medeklinkers. Er zijn 6 klinkers: a, e, i, o, u, y. Er zijn 20 medeklinkers: b, c, d, f, g, h, j, k, l, m,

Nadere informatie

Estafette Nieuw Leerlijn Technisch Lezen jaargroep 4

Estafette Nieuw Leerlijn Technisch Lezen jaargroep 4 Estafette Nieuw Leerlijn Technisch Lezen jaargroep 4 AVI-E3 Het op beheersingsniveau (correct en vlot) kunnen lezen van teksten op AVI-niveau E3. Leerinhoud E3: Woorden eindigend op ~b, ~d, ~dt Woorden

Nadere informatie

Eindtermen bij het beginonderwijs Klassiek Hebreeuws. Een handreiking aan docenten

Eindtermen bij het beginonderwijs Klassiek Hebreeuws. Een handreiking aan docenten Eindtermen bij het beginonderwijs Klassiek Hebreeuws Een handreiking aan docenten Inleiding Het is gebleken dat onder docenten Klassiek / Bijbels Hebreeuws voor beginners behoefte bestaat aan een overzicht

Nadere informatie

Kernwoord Uitleg Voorbeeld

Kernwoord Uitleg Voorbeeld Aanhalingstekens Accenttekens Achtervoegsel Afbreekteken Gebruik je voor een citaat of als iets niet letterlijk is bedoeld. Gebruik je om iets nadruk te geven of om dubbelzinnigheid te voorkomen. Een nietzelfstandig

Nadere informatie

DE NOMINALE GROEP of NOMINALE CONSTITUENT (NC)

DE NOMINALE GROEP of NOMINALE CONSTITUENT (NC) DE NOMINALE GROEP of NOMINALE CONSTITUENT (NC) 1. Definitie De nominale groep of nominale constituent (NC) bestaat principieel uit één woordgroep (soms één enkel woord) (i) die begint noch eindigt met

Nadere informatie

* Mijn vader vindt dat je aan make-up niet te veel geld aan moet uitgeven.

* Mijn vader vindt dat je aan make-up niet te veel geld aan moet uitgeven. 1.8 Nederlands formuleren Als je zuiver Nederlands schrijft, moet je net als een verzorgde spelling een verzorgde zinsbouw gebruiken. Veel voorkomende fouten moet je daarbij vermijden. Deze fouten vind

Nadere informatie

LES 9 VOORNAAMWOORDEN Kelley lesson IX: 23 Independent Personal Pronouns (Subject Pronouns), p Demonstrative Pronouns, p.

LES 9 VOORNAAMWOORDEN Kelley lesson IX: 23 Independent Personal Pronouns (Subject Pronouns), p Demonstrative Pronouns, p. LES 9 VOORNAAMWOORDEN Kelley lesson IX: 23 Independent Personal Pronouns (Subject Pronouns), p. 52 24 Demonstrative Pronouns, p. 52 Gebruik bij deze les de kaart Voornaamwoorden als hulpmiddel bij het

Nadere informatie

Samenvatting Nederlands Formuleren

Samenvatting Nederlands Formuleren Samenvatting Nederlands Formuleren Samenvatting door Luca 1052 woorden 28 maart 2016 8,2 1 keer beoordeeld Vak Methode Nederlands Nieuw Nederlands Dubbelop Onjuiste herhaling; Tautologie; Pleonasme; Contaminatie;

Nadere informatie

6.2. Boekverslag door C. 727 woorden 17 mei keer beoordeeld. Nederlands. Paragraaf 1. Dubbel op. Onjuiste herhaling

6.2. Boekverslag door C. 727 woorden 17 mei keer beoordeeld. Nederlands. Paragraaf 1. Dubbel op. Onjuiste herhaling Boekverslag door C. 727 woorden 17 mei 2016 6.2 3 keer beoordeeld Vak Methode Nederlands Nieuw Nederlands Nederlands Paragraaf 1 Dubbel op Onjuiste herhaling 2x een voorzetsel wordt gebruikt, maar 1 overbodig

Nadere informatie

Samenvatting Nederlands Cursus spellen (hoofdstuk 1 + 2)

Samenvatting Nederlands Cursus spellen (hoofdstuk 1 + 2) Samenvatting Nederlands Cursus spellen (hoofdstuk 1 + 2) Samenvatting door een scholier 1020 woorden 25 september 2011 7,3 13 keer beoordeeld Vak Methode Nederlands Nieuw Nederlands CURSUS SPELLEN Werkwoordspelling

Nadere informatie

Programma van Inhoud en Toetsing (PIT)

Programma van Inhoud en Toetsing (PIT) Onderdeel: Hoofdstuktoets [Je leert over] onderwerp, deelonderwerpen en hoofgedachte. 2F Ik kan onderwerp en deelonderwerpen van een tekst vinden. 2F Ik kan de hoofdgedachte van een tekst vinden. 2F Ik

Nadere informatie

zelfstandig naamwoord

zelfstandig naamwoord zelfstandig naamwoord Het zelfstandig naamwoord is een woord voor een mens, dier of ding. de man de kat de fiets lidwoord Het lidwoord hoort bij het zelfstandig naamwoord. de het een samenstelling Een

Nadere informatie