Samenvatting Latijn Klas 2, 3 en 4

Transcriptie

1 Samenvatting Latijn Klas 2, 3 en 4 Samenvatting door een scholier 931 woorden 5 januari ,2 17 keer beoordeeld Vak Methode Latijn Via Nova Onregelmatige Werkwoorden: Esse Zijn Posse Kunnen Sum fui possum potui Es fuisti potes potuisti Est fuit potest potuit Sumus fuimus possimus potuimus Estis fuitis potestis potuistis Sunt fuerunt possunt potuerunt Eram fueram poteram potueram Eras fueras poteras potueras Erast fuerat poterat potuerat Eramus fueramus poteramus potueramus Eratis fueratis poteratis potueratis Erant fuerant poterant potuerant Velle willen Nolle niet willen Volo volui nolo nolui Vis voluisti non vis noluisti Vult voluit non vult noluit Volimus voluimus nolumus noluimus Vultis voluistis non vultus noluistis Volunt voluerunt nolunt noluerunt Volebam volueram nolebam nolueram Volebas volueras nolebas nolueras Volebat voluerat nolebat noluerat Volebamus volueramus nolebamus nolueramus Volebatis volueratis nolebatis nolueratis Volebant voluerant nolebant noluerant Pagina 1 van 8

2 Malle liever willen Ferre dragen/brengen Malo malui ferro tuli Mavis maluisti fers tulisti Mavult maluit fert tulit Malumus maluimus ferimus tulimus Mavultis maluistis fertis tulistis Malunt maluerunt ferunt tulerunt Malebam malueram ferebam tuleram Malebas malueras ferebas tuleras Malebat maluerat ferebat tulerat Malebamus malueramus ferebamus tuleramus Malebatis malueratis ferebatis tuleratis Malebant maluerant ferebant tulerant Ire gaan Capere pakken/nemen Eo ii capio capui Is iisti capis capuisti It iit capit capuit Imus iimus capimus capuimus Itis iistis capitis capuistis Eunt ierunt capiunt capuerunt Ibam ieram capiebam capueram Ibas ieras capiebas capueras Ibat ierat capiebat capuerat Ibamus ieramus capiebamus capueramus Ibatis ieratis capiebatis capueratis Ibant ierant capiebant capuerunt Dit werkwoord valt onder de groep gemengde groepen. Andere werkwoorden uit deze groepen zijn: - fugere -facere -iacere Bijvoeglijke naamwoorden: ( sluit zich aan in GNG aan zelfst. naamw.) Alle andere rijtjes: zie blz. 181! ½ declanatie: Longus 3e declanatie: Fortis, Ingens M: M/V: Onzijdig: Longus Fortis Forte Longi Fortis Longo Forti Longum Fortem Forte Pagina 2 van 8

3 Longo Forti Longi Fortes Fortia Longorum Fortium Longis Fortibus Longos Fortes Fortia Longis Fortibus Bijwoord van het bijvoeglijk naamwoord: Longus = longe laete Fortis = fortiter fideliter Ingens = ingenter diligenter (hierbij horen diligens/audax enz.) UITZONDERINGEN: Pulcher = Pulchre Miser = Misere Facilis = Facile Ferox = ferociter Bonus = bene Malus = male Magnus = magnopere Parvus = paulum Multus = multum Trappen van vergelijking: Comparativus en Superlativus Longus longior longissimus Fortis fortior fortissimus Acer acrior acriorrimus (deze heeft een kleine uitzondering) Similis similior simillimus Ingens ingentior ingentissimus Audax audacior audacissimus Trappen van vergelijking het bijwoord Longe longius longissime Pulchre pulchrius pulcherrime Misere miserius miserrime Fortiter fortius fortissime Acriter acrius acrissime Similiter similius simillime Facile facilius facillime UITZONDERING: Bonus melior optimus Bene melius optime Malus peior pessimus Male peius pessime Multus plus plurimus Pagina 3 van 8

4 Multum plus plurimum Multi plures plurimi Multum plures plurimum Magnus maior maximus Magnopere magis maxime Parvus minor minimus Paulum minus minime Verbuiging van comparativus: 3e declanatie M/V=ior O=ius Verbuiging van superlativus: ½ declanatie M=us V=a O=um Betekenis comparativus + superlativus: zie blz. 195 Bijvoeglijke naamwoorden volgens de 3e declinatie: -is (fortis) M-V/Onz nom. Fortis Forte gen. Fortis Fortis dat. Forti Forti acc. Fortem Forte abl. Forti Forti nom. Fortes Fortia gen. Fortium Fortium dat. Fortibus Fortibus acc. Fortes Fortia abl. Fortibus Fortibus -restgroep (ingens) M-V/Onz* nom. Ingens ingens gen. Ingentis ingentis dat. Ingenti ingenti acc. Ingentem ingens abl. Ingenti ingenti nom. Ingentes ingentia gen. Ingentium ingentium dat. Ingentibus ingentibus acc. Ingentes ingentia abl. Ingentibus ingentibus Samenvatting Latijn PWW4 Gert-Jan Verstegen, G3a Participium : bijvoeglijk (de lopende slaaf) Werkwoord (de slaaf, die loopt) PPA PPP Actief Passief Pagina 4 van 8

5 Praesensstam + (e)ns M V O Vocans vocatus vocata vocatus Vocantis vocati vocatae vocati Vocanti vocato vocatae vocato Vocantem vocatum vocatam vocatus Vocante vocato vocata vocato Vocantes vocati vocatae vocata Vocantium vocatorum vocatarum vocatorum Vocantibus vocatis vocatis vocatis Vocantes vocatos vocatas vocata Vocantibus vocatis vocatis vocatis Futurum : WW op -are / -ére Actief Passief Terrebo Terrebor Terrebis Terreberis Terrebit Terrebitur Terrebimus Terrebimur Terrebitis Terrebimini Terrebunt Terrebuntur Ik zal bang maken Ik zal bang gemaakt worden WW op -ire / -ere Actief Passief Mittam Mittar Mittes Mitteris Mittet Mittetur Mittemus Mittemur Mittetis Mittemini Mittent Mittentur Ik zal sturen Ik zal worden gestuurd Onregelmatige Werkwoorden in de Futurum: Ero Potero Ibo Eris Poteris Ibis Erit Poterit Ibit Erimus Poterimus Ibimus Eritis Poteritis Ibitis Erunt Poterunt Ibunt Ik zal zijn Ik zal kunnen Ik zal gaan Futurum Exactum: Pagina 5 van 8

6 WW op -are / -ére / -ere / -ire Actief Passief Actief Passief Vocavero Vocatus ero Misero Missus ero Vocaveris Vocatus eris Miseris Missus eris Vocaverit Vocatus erit Miserit Missus erit Vocaverimus Vocati erimus Miserimus Missus erimus Vocaveritis Vocati eritis Miseritis Missi erimus Vocaverint Vocati erunt Miserint Missi erunt Terruero Territus ero Audivero Auditus ero Terrueris Territus eris Audiveris Auditus eris Terruerit Territus erit Audiverit Auditus erit Terruerimus Territi erimus Audiverimus Auditi erimus Terrueritis Territi eritis Audiveritis Auditi eritis Terruerint Territi erunt Audiverint Auditi erunt Infinitivus : Actief Passief Praesens Vocare1 Vocari4 Futurum Vocaturus Esse2 Perfectum Vocavisse3 Vocatus Esse5 1. ook Audire, Terrere, Mittere 2. ook Auditurus esse, Territurus esse, Missurus esse 3. ook Audivisse, Terruisse, Misisse 4. ook Audiri, Terriri, Mitti 5. ook Auditus esse, Territus esse, Missus esse Zelfstandig Naamwoord: 1e declinatie vrouwelijk: EV MV Nom. -a -ae Dat. -ae -is Acc. -am -as 2e declinatie mannelijk/onzijdig: EV MV Nom. (-us) -i bij onzijdig: EV= -um, MV= -um wordt -a Dat. -o -is Acc. -um -os bij onzijdig hetzelfde als nominativus 3e declinatie vrouwelijk/mannelijk/onzijdig (1e +2e vorm leren) EV MV Nom. 1e vorm 2e vorm Dat. -i -ibus Pagina 6 van 8

7 Acc. 2e vorm+-em 2e vorm Bijvoeglijk naamwoord: volgens dec.1/2 bijv.nmw. GNG hetzelfde bij zelfs.nmw. Vrouwelijk: Mannelijk: Onzijdig: nomev -a -us -um datev -ae -o -a accev -am -um -um nommv -ae -i -a datmv -is -is -is accmv -as -os -a Bijvoeglijk naamwoord: volgens dec.3 bijv.nmw. op is (+restgroep) mannelijk/vrouwelijk: onzijdig: nomev (-is) (-e) datev -i -i accev -em (-e) nommv -es -ia datmv -ibus -ibus accmv -es -ia t Bijwoord: longus = longe pulcher = pulchre fortis = fortiter ingens = ingenter uitzonderingen in de tijd: dum = altijd + praesens, maar is het hoofdwerkwoord géén praesens, dan wordt dum + de tijd van het hoofdwerkwoord. (Bijvoorbeeld: est wordt dan dus was ) Postquam = altijd + perfectum, maar in het Nederlands wordt het altijd n plusquam-perfectum. (Bijvoorbeeld: is aangekomen wordt altijd was aangekomen ) Iemand kan iets zeggen op 2 manieren. Namelijk de directe reden en de indirecte reden. Directe rede: Indirecte rede: De jongen zegt: Ik ben ziek. De jongen zegt dat hij ziek is. De indirecte reden bevat een ACI De directe en indirecte rede kan worden weergeven in 3 periodes, namelijk het verleden, het heden en de toekomst: Direct Indirect Verleden: scribit scribere Heden: scripsit scripsisse Toekomst: scribet scripturum esse Pagina 7 van 8

8 In het Latijn kennen we 6 infinitivi. Deze kunnen gebruikt worden bij het vormen van een ACI, of een zin in de indirecte rede. Praesens actief Perfectum actief Futurum actief Praesens passief Perfectum passief Futurum passief Pagina 8 van 8