Oud maar niet versleten Vanuit het perspectief van de revalidatie. H.P.M. Verdonk Fysiotherapeut UMCU Docent fysiotherapie HU

Transcriptie

1 Oud maar niet versleten Vanuit het perspectief van de revalidatie H.P.M. Verdonk Fysiotherapeut UMCU Docent fysiotherapie HU

2 Ouderen en multimorbiditeit 2/3 tussen 65 en 75 jaar in Nederland heeft meer dan 2 chronische aandoeningen, waarvoor behandeling en zorg Boven de 85 jaar ruim 80%

3 Cardiovasculair vermogen (VO2max) Tussen 55 en 86 jaar risico op verlies zelfstandigheid bij lagere VO2max (Paterson,2004)

4 Gevolgen immobiliteit Spieratrofie: 10-15% met een maximum van 40% per week Na 3 weken ontstaan myogene contracturen

5 Longvolumina FVC en FEV1 2de dag postoperatief: 55% van preoperatieve waarde 6de dag postoperatief: 75% van preoperatieve waarde

6 Risico rondom sternotomie (Hulzebos,2006) 6 risicofactoren (97,9% juiste voorspelling): Leeftijd >70jaar, productief hoesten, diabetes mellitus, roken, verminderde longfunctie en ademspierkracht Naar 3 risicofactoren: Productief hoesten,diabetes mellitus, verminderde longfunctie

7 Invloed ademspiertraining 2-4 weken pre-operatief 279 hoog-risico patienten: 139 in trainingsgroep;137 controlegroep Incidentie longontsteking: 6,5% in trainingsgroep; 16,1% in controlegroep Opnameduur in ziekenhuis Korter in trainingsgroep Mortaliteit: 3 mensen in controlegroep

8 Inhoud training Training inspiratoire ademmusculatuur met threshold Training conditie Vervolgonderzoek vindt nu plaats bij oesofaguscarcinomen

9 Strategie preoperatieve training Preoperatieve screening Afhankelijk van risico: Hoogrisico: Lang voor operatie trainen(v.d. Buijs, 2004) Laagrisico: Groepsinformatie enkele weken voor operatie Dag voor de operatie

10 Voorspellers langer IC-verblijf postoperatief (Ettema, 2008) 75 jaar en ouder Vrouw Instabiele diabetes mellitus Recente CVA Heroperatie Acuut nierfalen Instabiele angina pectoris mitraalkleplijden

11 30-60% blijvend functieverlies door opname ziekenhuis (Hoogerduijn,2008) Voor opname: Dementie, depressie Zintuigelijke problemen, zoals horen en zien Mobiliteitsproblemen Tijdens opname: Delier, depressie Decubitus Verschillende soorten medicatie

12 ziekte Vorm en functie Activiteiten Participatie Contextuele factoren Persoonlijke factoren Omgevingsfactoren

13 Voorbeelden ICF Vorm en functie: mobiliteit heup, lymfoedeem Activiteiten: lopen, traplopen Participatie: vervoer, zelfzorg Persoonlijke factoren: coping, depressie Omgevingsfactoren: woning, familiezorg/mantelzorg

14 Familiezorg/mantelzorg (Duijnstee,2008) Belasting zorgende familieleden Beeld belasting breed bepalen met oog voor: Persoonskenmerken Omgevingskenmerken Niet alleen draaglast, maar ook draagkracht bekijken Caregiver Strain Index(CSI)

15 Klinimetrie Bepalen risicofactoren Karnofsky-index 6 minuten looptest: correleert met de maximale inspanningscapaciteit bij ouderen (Suesada,2007) Caregiver Strain Index (CSI)

16 Continuüm van zorg voor mensen met kanker revalidatie en rehabilitatie curatieve zorg terminale zorg diagnose A palliatieve zorg bestrijding symptomen kwaliteit van leven ondersteunende zorg kwaliteit van rouwen en sterven dood rouwbegeleiding

17 ICF gekoppeld aan levensfase Curatief: meer op vorm/functie en activiteiten Palliatief: meer op activiteiten en participatie Terminaal: meer op participatie en (vitale) vorm/functie

18 Aangrijpingspunten revalidatie Vermoeidheid Pijn Bewegingsbeperkingen Immobiliteit (Lymf)oedeem

19 Vermoeidheid Herstel en Balans Effect op vermoeidheid en pijn (van Peet,2005) Uitgangspunten: Fysieke educatie: graded activity Psychosociale educatie

20 Pijn Herstel en Balans Oefenen met compensatie, zoals rollator Ontspanningstherapie Massage (Cassileth,2004) (TENS)

21 Bewegingsbeperkingen Postoperatief: met oefeninstructie te normaliseren Op basis radiotherapie: met intensiever vervolg te verminderen

22 Immobiliteit Oefenen op activiteiten (Yoshioka,1994) Met hulpmiddelen Met familiezorg/mantelzorg

23 (lymf)oedeem Conservatieve oedeemtherapie: compressietherapie, oefentherapie, manuele lymfdrainage Reductie oedeem (Piller,2007) Reductie neuropathische pijn (Mondry,2004)

24 Ouderen en multimorbiditeit 2/3 tussen 65 en 75 jaar in Nederland heeft meer dan 2 chronische aandoeningen, waarvoor behandeling en zorg Boven de 85 jaar ruim 80%

25 Scheidslijn verpleeghuis of revalidatie-instelling Rigide scheidslijn: bij comorbiditeit verpleeghuis Van AWBZ naar Zorgverzekeringswet(ZVW) biedt kans voor differentiatie Toekomst: samenwerking revalidatie, verpleeghuiszorg en thuiszorg/huisarts en Rapport: Ouderdom komt met gebreken. Geneeskunde en zorg bij ouderen en multimorbiditeit

26 Uitgangspunten palliatieve zorg Wens van de patiënt staat centraal Meer coach dan trainer Vermoeidheid bepaalt vaak belastbaarheid Meer op activiteiten en sociale deelname gericht Samenwerking met mantelzorg en andere disciplines Compensaties en aanpassingen Meelevend, niet meelijdend

27 Aandachtspunten vanuit de palliatieve zorg bij ouderen Vermoeidheid Pijn Bewegingsbeperkingen lymfoedeem

28 Dwarslaesie Bij wervelmetastase ongeveer 20% kans op myelumschade Meestal partiele uitval Circa 1400 patiënten per jaar pathologische dwarslaesie;200 traumatische dwarslaesies per jaar Radiotherapie helpt bij snelle interventie

29 Overwegingen In principe huiswaarts, maar.. Niet naar revalidatiecentrum: Comorbiditeit Progressie aandoening in de tijd Conditieverlies Daardoor frustratie patient

30 Therapie Verlies aan kracht niet trainen met spierversterking compenserende spieren Verlies kracht meestal compenseren met aanpassingen zoals tillift en rolstoel Direct trainen van activiteiten als zitten, transfer en rijden met een rolstoel Aansturen op zelfmanagment zoals bediening tillift en instructie door de patient van andere hulpverleners

31 Problemen binnen de revalidatie Kennis van afspraken zoals code en behandelafspraken Onduidelijkheid over hoofdbehandelaarschap Aansluiting op andere revalidatiezorg zoals bij ALS

32 toekomst Richtlijn revalidatie bij kanker in 2010